Kerkblad voor de PKN gemeente Exmorra-Allingawier Juli - Aug.2013 april 2012 nr. nr. 314 300
In verband met bereikbaarheid predikante: Ds. G. Rol, tel nr. 581845 06- 30454803, in dringende gevallen voorzitter van de kerkenraad: Reinder Jan Postma tel nr. 573026 scriba van de kerkenraad: Jan Steigenga, tel.nr 575759
voorzitter beheer: dhr. Johan van Abbema, tel.nr. 574965 klankboerd online: http://www.exmorra.info/101-kerk-exmorra.html
Inleveren bijdrage klankboerd Uw bijdrage voor het klankboerd van september kunt u inleveren tot en met vrijdag 15 september a.s. Per e-mail graag naar onderstaande adressen, waar mogelijk met de vraag om een leesbevestiging;
[email protected] [email protected] Schriftelijke bijdrage: R. van der Werf Dorpsstraat 25 Exmorra
2
Vanuit de pastorie Mungu ni pendo, apenda watu, Mungu ni pendo, aru penda. Sikilizeni, furaha yangu, Mungu ni pendo, anipenda. Bovenstaande tekst is een lied uit het liedbundeltje van de Kilangalamissiepost. Wij kunnen er geen woord van begrijpen. Het is Swahili, de voertaal in Tanzania- een taal die ontstaan is uit een vermenging van een Afrikaanse Bantoetaal en het Arabisch. Maar als u het lied zou horen zingen, dan zou het u direct bekend in de oren klinken. Het is op de melodie van de ‘God fan leafde’. Ik was erg verbaasd toen ik dit lied voor de eerste keer, meerstemmig, in het Swahili hoorde zingen. Even dacht ik dat Tryntsje Beimers ervoor gezorgd had dat dit lied in het liedbundeltje werd opgenomen. Dat bleek echter niet het geval. Het werd er al gezongen voordat zij begin 1954 in Tanzania aankwam. Zelf kan ik mij niet anders voorstellen dan dat zij, als het lied in Kilangala gezongen werd, moest denken aan de Friese vertaling. De vertaling van de Swahilitekst is: God is liefde, Hij houdt van mensen, God is liefde, Hij houdt van mij. Luister naar mijn vreugde: God is liefde, Hij houdt van mij. In de vier weken dat ik in Kilangala woonde, heb ik vaak aan Tryntsje Beimers gedacht. Ik vind het heel bijzonder dat zij, geboren in St Anna Parochie, zich al op vijftien jarige leeftijd door God geroepen wist om de zending in te gaan. Ze kwam in Tanzania, in Kilangala terecht en ze is daar tot aan haar dood is gebleven. Dat is natuurlijk niet altijd even gemakkelijk geweest, maar ze deed het, ze bleef trouw aan haar roeping. Het is ondertussen zeven jaar geleden dat zij op vier en tachtig jarige leeftijd overleed. Als je in Kilangala bent, kom je zowel onder de indruk van het werk dat zij daar heeft opgebouwd, als van de mensen die nu met hart en ziel daaraan verder bouwen.
3
Om te beginnen met Tryntsje Beimers: zij werd in 1922 in St Anne geboren, op een boerderij, net buiten het dorp. Zodra ze van de lagere school afkwam, moest zij thuis komen helpen: ’s Ochtends bij mem op de boerderij en ’s middags bij heit op het land. Ze was leergierig. Toen ze bij een tante op zolder een Frans lesboekje vond, leerde zij zichzelf daarmee het Frans aan. Ze ging naar de meisjesvereniging. Toen ze vijftien jaar was, moest ze daar een inleiding verzorgen. Bij de voorbereiding werd ze getroffen door een vers uit het boek Ezechiël: ‘Jou mensenkind heb ik als wachter aan gesteld voor het volk. Als je mijn woorden hoort, moet je hen namens Mij waarschuwen.’ Ez. 33:7. In het hoofdstuk gaat het verder over onze verantwoordelijkheid tegenover onze medemensen, die niet van het goede nieuws weten. Tryntsje heeft het lezen van dit vers ervaren, als waren deze woorden persoonlijk voor haar bedoeld. Vanaf die tijd wist zij zich door God zich geroepen voor de zending. Ze sprak er met niemand over. Het was 1937 en volop crisistijd. Wel begon zij met een schriftelijke cursus Engels en daarna met een cursus boekhouden. Zij wist dat voor de zending een verpleegsteropleiding belangrijk was. Maar omdat ze enkel lagere school had, werd ze niet toegelaten tot de opleiding. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, raakte ze door haar ouders in het verzet. Ze moest zelfs een periode onderduiken.
4
Zij zag dit werk als een voorbereiding op haar werk in het zendingsveld. Ze merkte in die periode dat ze niet snel last had van angst. Na de oorlog was er een grote behoefte aan verpleegsters, zodat zij zonder vooropleiding toegelaten werd als leerling verpleegster in het Diaconessenhuis in Leeuwarden. Ze deed hier op verschillende afdelingen veel ervaring op en haalde tenslotte ook haar ooievaartje. Daarna ging ze nog twee jaar naar een Bijbelschool, zodat ze bevoegd was om godsdienstles te geven. Toen haar ouders te horen kregen wat haar plannen waren, waren zij diep geschokt. Zij associeerden Afrika met koppensnellers. Tryntsje wist hen met behulp van boekjes uit de bibliotheek gerust te stellen. Ze had ondertussen contact gekregen met een Amerikaans zendingsechtpaar. Met hen vertrok ze eind 1953 per boot richting Tanzania. Ze wist zelf nauwelijks iets van dit land af en ze had er ook geen idee van of de mensen haar zouden accepteren. Maar ze ging gewoon, met als grootste verlangen om de mensen van Gods liefde te vertellen en medische zorg te verlenen: Mungu ni pendo Met het Amerikaanse echtpaar werkte zij in het zuidwesten van Tanzania, in een streek dicht tegen de grens met Zambia. Toen ze daar aankwamen, was er helemaal niets: geen medische post, geen school en geen kerk. Ze woonde er in een grashut en deed haar werk als verpleegster de eerste maanden gewoon buiten, onder een boom. Na twaalf jaar heeft ze deze post verlaten om in Kilangala een eigen missiepost te beginnen. Kilangala lag zo’n honderd vijf en twintig kilometer verderop het land in. Ook hier was nog helemaal niets. Het dorp bestond uit een paar hutjes. Maar er kwam genoeg water uit de bergen om er een missiepost te kunnen beginnen. – Kilangala ligt op twee duizend meter hoogte en is zo’n 1200 kilometer verwijderd van de hoofdstad Dar es Salaam. Al gauw stond haar medische zorg tot in de verre omstreken positief bekend. Veel mensen brachten zieken naar haar toe, ook als ze daarvoor twintig kilometer moesten lopen. Omdat er veel moeders in het kraambed overleden, richtte zij een kindertehuis op. Ze stelde zwangerschapscontrole in en voor de baby’s een inentingsprogramma.
5
Daarnaast richtte ze in een Bijbelschool op en verzorgde zij vier keer per jaar een evangelisatieblaadje dat ze op haar safari’s tot in de verre omstreken zelf verspreidde. Voor haar was dit de hoofdtaak van het werk De mensen in Tanzania geloven in God die ze ‘Lesa’ noemen. Zij gaan er vanuit dat ze God met offers tevreden moeten stellen. Als er problemen waren, hielden zij diensten onder een boom. Dan zongen ze, er werd gebeden en een offer gebracht. Op zich, volgens Tryntsje, niet verkeerd. God verhoorde hun gebeden. Maar veel mensen leefden in angst, omdat ze onder invloed van duistere machten leefden. Dat was de reden waarom zij het als haar allerbelangrijkste taak zag om de mensen te vertellen over God en Jezus. Dat was voor haar het beste wat mensen kon overkomen. Als de mensen God als Vader leren kennen, dan kunnen ze met al hun problemen naar Hem toe. Jezus heeft de weg naar God geopend. Door Hem is het leven na dit leven niet afgelopen en ons leven nu is daarop eigenlijk maar een voorbereidingsperiode. Als niemand dat aan de mensen verteld, dan kunnen ze het ook niet weten. Voor Tryntsje zelf was het geloof haar leven. God was haar Vader en haar grote Baas. Ze besprak alles met Hem, kleinigheden en grote dingen. Ze had contact met God alsof het haar eigen Vader was. Ze was geen officiële bidder. ‘Bij mijn vader kwam ik vroeger ook niet met een officieel gezicht binnen’, vertelde zij eens. ’ Contacten tussen mensen zijn voor iedereen verschillend, zo is het ook met het geloof. Geloof is iets heel persoonlijks, tussen jou en een ander Persoon. Ieder beleeft de omgang met God om een eigen manier, maar God geeft antwoord. Als je gelooft, sta je veel sterker, dan wanneer je niet gelooft. Geloven in de liefde van God verlost ons van angst, eenzaamheid, van haat en boosheid. Het maakt dat we van binnen vrij worden.’ Dit wilde zij doorgeven om de mensen er in te laten delen, in een leven in vrijheid, zelfs tot over de grens van de dood heen. Als je op een rijtje zet wat Tryntsje Beimers allemaal in Kilangala heeft opgezet, dan kom je er diep van onder de indruk Ze heeft een heel groot vertrouwen gehad en heel veel doorzettingsvermogen. Zelf had ze drie weeskinderen geadopteerd. Toen in Kilangala alles goed liep en er allerhande personeel was gekomen, begon zij nog aan een heel nieuw hoofdstuk van haar
6
leven. Ze was toen vijf en vijftig jaar. Verderop in het district heeft ze nog een missiepost opgezet, Katembo. – Katembo betekent kleine olifant, omdat de streek van deze missiepost een doorgaande route was tijdens de trek van olifanten. Ook in hier moest ze van de grond af aan beginnen. Hoewel het werk daar goed van de grond is gekomen, werd het voor haar persoonlijk een periode verdriet en rouw. Twee van haar kinderen overleden. In 1986 één van haar dochters, op negen en twintig jarige leeftijd en zes jaar later, haar zoon. Hij was toen vijf en dertig en haar rechterhand op Katembo. Deze klappen zijn hard aan gekomen. Beide kinderen liggen in Kilangala begraven. In 1995 is zij daar weer gaan wonen en ze is daar in 2006 overleden. Ze ligt nu bij haar kinderen begraven. Maar haar werk gaat door, zowel in Kilangala, als in Katembo. Het wordt door een team van mensen gedragen. Kilangala is nu een dorp van zo’n vierhonderd vijftig mensen, dus ongeveer even groot als Exmorra. Het heeft een belangrijke streekfunctie, vanwege het ziekenhuis, een basisschool, een vervolgopleiding voor jongeren die een vak willen leren en een landbouwproject. Het bruist er van activiteit en tegelijk is het een dorp met nauwelijks voorzieningen. Er is geen stromend water en geen elektriciteit. Het ligt in een uithoek van het land, in een streek waar de regering nauwelijks zorg voor draagt. Nog steeds komen mensen van heinde en ver lopend met hun zieken naar het gezondheidscentrum. Ook veel vrouwen komen er naar toe om er te bevallen. Omdat er geen elektriciteit is, kan er niet geopereerd worden. Mensen die in het ziekenhuis niet behandeld kunnen worden, worden per landrover naar een overheidsziekenhuis gebracht, in een stad vijf en veertig kilometer verderop. Om beurten hebben mensen van de missie ook ’s avonds en ’s nachts dienst om te rijden.
7
Er is nog steeds een kindertehuis, voor kinderen waarvan de moeder is overleden. Het aantal kinderen in het weeshuis is nu minder dan vroeger. Er wonen nu tien kinderen, en vroeger waren dat er vijf en twintig. Dat er minder kinderen zijn, komt door de zwangerschapscontroles en de voorlichting over aids. De kinderen worden vaak enkele uren na de geboorte gebracht en mogen in ieder geval blijven totdat ze zelfstandig voor zichzelf kunnen zorgen. Als kinderen geen familie meer hebben, blijven ze in het kindertehuis, totdat zij na de basisschool een vakopleiding hebben gevolgd, zodat zij in staat zijn een eigen bestaan op te bouwen.
8
Ook het evangelisatiewerk gaat tot op de dag van vandaag door. In de tijd dat ik er was, ging een team van mensen er op uit om het zendingsblaadje te verspreiden. Ze waren onder andere in een afgelegen een streek waar mensen, net zoals in de tijd van Tryntsje Beimers, in ‘Lesa’ geloven. Toen het team terugkwam, bleek dat zij goed ontvangen waren en de mensen veel interesse hadden voor de Jezus film die ze hadden vertoond. Ze hadden het zendingsblaadje uitgedeeld en nu was het afwachten of zij er over vier maanden weer terug mochten komen. In de tijd dat ik er was, was het vakantie. De kinderen hadden vrij en de studenten waren naar huis. Maar omdat het de periode van de oogst was, was er toch genoeg leven in de brouwerij. Er werd maïs - met de hand- geoogst, zonnebloemen, bonen en millit: een soort gierst. Daarvan wordt, zoals Klaske Ypma in het vorig Klankboerd nummer schreef, een dikke pap wordt gekookt die dagelijks wordt gegeten. Over het dagelijks leven is nog van alles te vertellen. Voor een groot deel komt het overeen met de manier van leven, zoals Klaske dat in Oeganda heeft meegemaakt. Oeganda grenst in het noorden aan Tanzania.
9
Ik zal daar zeker nog een keer over schrijven. Met een beetje geluk komt Roza, de dochter van Tryntsje Beimers, Die nog altijd in Kilangala woont eind augustus voor een maand naar Friesland. Het wachten is nog op een visum. Maar als dat rond is, zal ze, samen met haar man Johnson, een maand bij haar familie in St Anne logeren. Misschien is er in die periode een gelegenheid dat zij naar Exmorra, of Ferwoude komen. Dan zouden we met hen kennis kunnen maken en foto’s van Kilangala kunnen bekijken. Het is nog afwachten, maar met een beetje geluk, zal er een persoonlijk vervolg komen over het leven in de bloeiende missiepost Kilangala. Mocht Roza hier naar toe komen, dan zou ze heel graag een katoenen kousje voor haar petroleumstel mee terugnemen naar Kilangala. Mocht er iemand zijn die weet waar deze katoenenkousjes nog te koop zijn, dan zou het fijn zijn als u dat aan mij zou willen doorgeven.
Zieken Dhr. Henk Kuiper is, als het Klankboerd uitkomt, drie weken thuis. Hij heeft vijf weken in het Academisch ziekenhuis van Groningen gelegen. Als complicatie van een operatie had hij een heel grote open wond, die uiteindelijk door huidtransplantie dicht kwam. Nu hij thuis is moet de energie weer helemaal opgebouwd worden. Daar zal zeker tijd over heen gaan. We wensen hem en zijn vrouw van harte een goede zomerperiode toe, een periode van ontspanning en bijtanken.
Tijdens mijn vakantieperiode is Welmoed Steigenga heel erg ziek geweest. Ze heeft twee weken in het VU ziekenhuis, in Amstelveen gelegen. Haar ouders Maaike en Alwin waren al die tijd bij haar. Het blijkt dat Welmoed een virus in de hersenen heeft, dat aangeduid wordt met het O.S.M. syndroom. Het gaat om een heel zeldzaam syndroom. Dat maakte dat ook de specialisten niet altijd wisten hoe zij als patiëntje op een behandeling zou reageren. Dat maakte de periode in het ziekenhuis extra spannend. Als het Klankboerd uitkomt is Welmoed alweer twee weken thuis. Ze blijft de komende tijd echter nog streng onder controle. Of ze blijvend gevolgen over zal houden
10
aan het syndroom, is nog niet bekend. In de tijd dat ze ziek was, had ze geen enkele kracht in haar beentjes. Nu heeft ze nog altijd moeite met lopen. Gelukkig heeft zij zich vanaf de tijd dat het beter met haar gaat, boven verwachting ontwikkeld. We hopen en bidden dat zij zich zo voorspoedig mag herstellen. Na de spannende periode die ze hebben meegemaakt, is het nu ook erg belangrijk dat het hele gezin in de vakantie een periode van rust krijgt, zodat ze weer op verhaal kunnen komen. Dat wensen we Maaike, Alwin, Lieke, Hedwig en Welmoed dan ook van harte toe!!! Jetze Ypma is geopereerd aan de galblaas. De operatie is voorspoedig verlopen. Het komt nu aan op herstel. We wensen hem van harte beterschap.
Geboorte Johannes Twijnstra en Angela Ypma hebben op 30 juni twee schatten van famkes gekregen. Ze heten Rixt en Ylse. De tweeling is drie weken te vroeg geboren en zodoende moesten ze eerst nog ruim anderhalve week in het ziekenhuis blijven. Maar ondertussen zijn ze allebei thuis en gaat het goed met hen. Op het geboortekaartje schrijven Johannes en Angela:
Tige grutsk en wiis binne wy mei de berte van ús famkes Rixt & Ylse wat binne wy ryk! twa lytse famkes, berne tagelyk. We feliciteren hierbij Johannes en Angela van harte met de geboorte van hun famkes. Het zal eerst wel druk worden, nu ze nog klein zijn en veel zorg nodig hebben. Maar dat jullie, samen met de pakes en beppe maar heel veel van hen mogen genieten. Wat dat betreft maken beppe Ine en pake Albert Ypma een bijzondere en ook spannende tijd mee. Angela heeft voor de geboorte twee weken in het ziekenhuis gelegen in verband met te hoge bloeddruk. Ondertussen is de tweeling geboren en gaat alles goed met hen. Maar nu is het wachten nog op de geboorte van het kindje van Jolanda en Gerhard. We hopen dat zij dit kindje ook snel en gezond en wel in de armen mogen sluiten.
11
Tot slot Sinds ik terug ben uit Tanzania, lijkt het wel uitgestorven in Exmorra. Veel mensen zijn op vakantie. Iedereen hierbij van harte een heel goede en ontspannende zomerperiode toegewenst. Dat we elkaar tijdens het dorpsfeest. allemaal weer in goede gezondheid mogen ontmoeten. Voor degenen die thuis achterblijven, hoop ik van harte dat er ook hier genoeg te genieten zal zijn. Met een hartelijke groet, ds. G. Rol
De hoogste berg van Afrika, 5892 meter, is de Kilimanjaro. Deze berg ligt in het noorden van Tanzania. Kilimanjaro betekent ‘de berg die glinstert’, want de top is altijd met eeuwige sneeuw bedekt, ondanks het feit dat het maar drie graden van de evenaar is verwijderd. De eerste president van Tanzania Nyerere, liet op de top van deze berg een plaquette plaatsen.
12
Op de plaquette staan de gedenkwaardige woorden:
Wij, mensen van Tanganijka, willen een kaars aansteken en die zetten op de top van de Kilimanjaro, zodat het licht over onze grenzen zal schijnen, om hoop te geven waar wanhoop was, liefde waar haat was en waardigheid waar alleen vernedering was
13
Erediensten van de P.K.N. gemeente : Exmorra/Allingawier. 21 juli: 9.30 uur : Ds. G. Rol. ( gez. Dienst met G./F. in Exmorra ). Collecten:1. Diaconie. 2. Eredienst. 28 juli:9.30 uur: Ds. D. Nijenhuis, Workum. Collecten: 1. Diaconie 2. Eredienst. 04 augustus:9. 30 uur : Ds. G. Rol, ( Gez. Dienst met G./F in Ferwoude ). 11 augustus: 9.30 uur: Ds. G. Rol ( Gez. Dienst met G./F. in Allingawier). Collecten: 1. Zending. 2. Eredienst. 18 augustus 14.00 uur: Bijzondere Tentdienst. Zie aankondiging: Elders. Collecten: 1. Speciaal project. 2. Eredienst. 25 augustus: 9.30 uur: Ds. J. v.d. Ploeg, Sneek (Voorbereiding H.A.) Collecten: 1. Diaconie. 2.Eredienst. 01 september: 9.30 uur : Ds. G. Rol, ( Viering H.A. )
Collecten: 1. Diaconie. 2. Eredienst. 14
08 september: 9.30 uur: Dhr. H. Gileam Pingjum. ( Fryske tsjinst ) Collecten: 1. Diaconie. 2. Eredienst. 15 september 9.30 uur: Dhr. K. Fredriks, Zwolle. Collecten: 1. Jeugdwerk JOP 2. Eredienst. Verjaardagen: 23 juli: Mw. T. Heeres-Kramer (1921 ), Meerweg 07,8757 LA, Gaast. 28 juli: Mw. G. de Boer-Bartsma ( 1946 ) H. Postmastrjitte 04, 8759 LV, Exmorra. 29 juli:Mw. A.C.Welbedacht- v.d. Werf ( 1941), Kerkbuurt 03,8758 LE Allingawier. 12 augustus: Dhr. S. Schellevis, ( 1947 ) v.d. Weystrjitte 37a, 8759 LH Exmorra. 02 september: Dhr. J. van Abbema. (1945) Ds. W. á Brakelstrjitte 05, 8759 Lk, Exmorra. 05 september: Mw. A. Reinsma-Kaastra (1940) Dorpsstraat 51, 8759 LC Exmorra. 08 september: Mw. J. Postma- Plantinga (1941) Dorpsstraat 82, 8758 LE Exmorra. 12 september: dhr. G. Ringnalda(1944) Kanaalweg 03, 8758 LD Allingawier.
Jubileum: 30 augustus: Op deze dag zijn Dhr. H. W. Salverda en Mw. G. Salverda-Schotanus 45 jaar getrouwd. In 1968 vond dit feest plaats! Nu 45 jaar lief en leed gedeeld, dit laatste is jullie huis niet voorbij gegaan. Toch hopen we van harte dat de blijdschap waarvan Lied 105 zingt, ook jullie deel is!
15
Alle jarigen en jubilarissen van harte gefeliciteerd. En we zetten deze felicitaties kracht bij met de woorden van Lied 105 uit Sjong mar mei… n.a.v .Ps .118 : 24
Dit is de dag, dit is de dag, die de Heer ons geeft, die de Heer ons geeft, Weest daarom blij, weest daarom blij en zingt verheugd en zingt verheugd.
Want dit is de dag die de Heer je geeft!!
Agenda: 04 september: 19.00 uur: Moderamen 20.30 uur: Consistorie. 12 september: 20.00 uur Kerkenraad.
16
VAN DE DIACONIE OPBRENGST COLLECTEN 09-06-2013
Diaconie
89,50
16-06-2013
Diaconie
52,20
23-06-2013
Diaconie
67,20
30-06-2013
Jeugdwerk Jop
62,40
07-07-2013
Diaconie
100,57
Belangrijke collecten 11-08-2013 Zending
Collecten Deze maand een overzicht van collecten over de periode 14 april tot en met 7 juli. Collecten bestemd voor de instandhouding van de eredienst: 14-04-2013 € 126,15 26-05 € 111,05 21-04 28-04 05-05 09-05 12-05 19-05
73,64 76,10 81,90 64,90 62,65 101,80
02-06 09-06 16-06 23-06 30-06 07-07
17
73,00 121,20 62,50 68,75 68,30 97,20
Bijzondere collecte in deze periode: 12-05 52,25 Plaatselijk jeugdwerk, besteed aan jeugdwerk in onze gemeente Collectemunten: Steeds meer wordt gebruik gemaakt van collectemunten. Op deze manier kunt u uw gift in aftrek brengen bij de belastingdienst. Daarnaast is het natuurlijk ook nog handig (let op het speciale bankrekeningnummer). Collectemunten zijn verkrijgbaar bij: A. de Boer - Ypma v.d. Weijstrjitte 18 8759 LJ Exmorra Tel: 574602 Per 20 munten € 12,00. Betaling contant of via bankrek.nr. NL10 RABO 03087.27.304 t.n.v. Protestantse Gemeente Exmorra-Allingawier inzake collectemunten.
College van Kerkrentmeesters: Banknummer: NL40 RABO 03087.77.107 Gironummer: NL84 INGB 00028.12.284 t.n.v. College van Kerkrentmeesters van de Protestantse Gemeente Exmorra-Allingawier Ds. W. à Brakelstrjitte 39 8759 LL Exmorra
18
19
20
21
22
