Ou ders ka*oo ult meerouders worstelen steeds blijfttoenemen, Nuhetaantalscheidingen jaren? nuénoverenkele hetvoorhunkinderen, wat betekent metdevr?àg: jongevrouwen aan, gaandediscussie terug,vierprofessionals blikken Twee
iki -,
Vikiurasviiftientoen ze haaroudenop een dagwoegof zenietbeteruit elkaar kondengaan.Watvolgdgwaseenwoelige puberde periode, en waarinVikitegelijk aande nieuwesituatiemoestwennen. "lk voeldeal eenheletijd dathetnietmeer gingtussenmijnouders:er warenveel ruzies,en ik vondhetechtnietmeerleefhebik mijnoudersgezegd baar.Uiteindelijk datik lieverhaddatzeiederapartgelukkig voormij. werdendandatzesamenbleven Toenisde balaanhetrollengegaan. gescheiden waren,voelde Toenzeeenmaal ik merooral opgelucht,al washet bestvret
gotfr*
eenwoeligeperiode.lk wasnogvolopaan voelde ik washeelonzeker, het puberen, menietgoedin m'rjnklas,werdwat gepeí. Erkwamdusveeltegelijkop meaf, en het isachterafmoeilijkte zeggenwat hetaanmaar erinisgeweest, deelvandescheiding desituatiewoogwel op mij.lk neemmijn oudersnietskwalijkzehebbengedaanwat zekondenom hetvoormddraaglijkte maken, maarer warenin dieperiode natuurlijknogveelruzies.Doordatzij hun haddenzeook verwerken, verdrietmoesten minderenergieom metmijnproblemen
school te gaan.lk hebtoenmijnjaar eneigenlijkheefter moetenoverdoen, nooitiemandechtde moeitegedaanom Opeendagwerdik naarmijte luisteren. wel apartgenomendooreenvrouwvan alleen maarzij probeerde hetsecretariaat vanmijnouders te maarboemannen maken.Toenik mijnverhaalhadgedaan, je oudersdanzo'nonmensen zeize:.'Zijn datzedannietinzienwat zejou aandoen Eenjaarlaterbenik naareenandere gegaan, waarzewel metmijhebbe school gepraat.lk kwamin eenbetereklas
bezigE zijn lk zagraeldat ze probeerden, maarhetwasgewoonte veel. lk benenigkindenik hebtoenvooraleen broerof zusgemistik hadhet leukgevondenommetiemandte pratendieexacthetpre Miinvriendinnen zelfdedoormaakte. beerdenmezoveelmogelijkte helpen, kondenzij helemaal maarin hoeverre wat ik doormaakte? begrijpen Watik achterafvooralpijnlijkvind,isdat ik weinighulphebgekregen. op schoolzo ik was kelderden, Mijnschoolresultaten ziekthuis vaakafwezig: ik bleefzogezegd terwiitikgewoonÍteenzin Homnaar
teredrt, ik maalctenieuuawiendenbii de hadik hetgevoeldat ik Chiro.Daarvoor viel,nergens thuiswas, overalwat tussenin en nu hoordeik eindelijkechtbij een groep.Toenishet langzaam maarzeker goedgekomenmetmij.lk kreegmeerzelfík zagookdat mijnouders vertrouwen, werden,en ik wendezelf echtgelukkiger aandesituatie. lk bennietiemanddie blijft hangenin gedachten als:wasallesmaaranders geweest. Hoedanookhebik niethet gevoeldatde breuktussenmijnouders miin la,enfundarÍteïteelheeft bepaatd.
REPORTAGEI
Arne,,,,
Gepestwordenop schoolheeftmij veel meergetekend.Alsik nu praatmet vrienden uit intactegezinnen,dan besefik ook dat zij wellichtandereproblemenhebben gekend.lk heb eengoeiebandmet mijn ouders,niet iedereenheeftdat geluk. geworden.lk geloof lk ben vooralrealistisch nog wel in de ware,maarik besefdat het nooit evidentisdat twee mensensamenblijven:elkaargraagzien is niet genoeg,je moet ook aanje relatiewerken.Nu ik zelf moederben geworden,wil ik er allesaan doenom de relatiemet mijn vriendte doen slagen,maarik denk niet dat ik het zo zou latenescaleren alsmijn oudershebben gedaan.Het isvoor kinderenechtgeen cadeaualsje alleenmaarsamenblijftvoor hen.Devraagistoch:wat iseenstabiele thuissituatie? lsdat eengezindat ondanks allespanningen samenblijft? Of zijn dat oudersdie apartwonen,maarhun kinderen elkop hun maniereenwarmnestbieden?"
TipvanViki "Betrekjê kinderenbij de praktische afspraken, maarniette veelbijje rouwproces. Alsouderhebje vedriet en dat magje natuurlijkwel laten zien,maarga geentroost zoeken bijje kinderen: die kunnennogniet je begrijpenwat doormaaktze kunnenhetook niet relativeren."
Arnewasnegentoenhaaroudersvertelden datzeuit elkaargingen.Opdevelevragen diedatmeebracht zochtzevooralde laatstetweejaarantwoorden. "Opeenzondagmorgenzatenmijnzusenik aanhetontbijl mijnoudersgingenevennaarbovenen toenzeterugkwamen, wasmamaaanhet huilen.Zezei:'Papaen ik gaanrheiden.' Mijnzu<jewaspasvier,en reageerde in haar naiviteitenthousiast. Zevondhetspannend datzetweehuizenzouhebben, maarik ben beginnen huilen.Mijnoudenhebben me vastgepakt, enverderverliepallesalsin een roes.Vandeperide daarnaendeverhuizing herinnerik menauwelilkieB. Mijnoudershaddenin de periodevoorde
mooiemomenten zijngewisttenrijl ik wel weetdatdieerwaren.lk zit ooknogaltijd metduizendvragen.Erisvroegernooitveel gezegdoverhethoeenwaaromvande breul(enik wildemamaer nietmeelastigvallen.Pastweejaargeledenbenik met mijnmamaoverdescheiding beginnen praten,maarjuistdoordatik er meerover nadaót en ookmeerbegreep,kwamhet verdrietweernaarboven. Watvoormijnogaltijdmoeilijkligrtisdat mijnoudennuwélovereenkomen. Mijn achttiende verjaardag wildeik metmamaen papasamenvieren.Dathebbenwe gedaan, ennatuurlijkkoesterik diemomenten enorm,maartegelijkishetvenrvarrend. Als
scheiding welvaakruzie,maaralsje zojong bent denkje nietaandemogelijkheid van Hetisookamperte begrijpen eenscheiding. vooreenkind:je ouderszijnaltijdsamen geweest en ineenskandatnietmeer.Het heeftzekereenjaargeduurdvoorik het eenbeetjekonaanvaarden. Indieperiode kreegmamaookeennieuwewiend, wat wéérwennenwas.lk wasaltijdheelkwaad alshij kwam.Intussen komik trouwens wél goedovereen metmijnstiefvader: hij iseen lieveman,diegoedvoormijnmamazoÍgt. Wehebbener nueenhalfbroertie bijvan vier:eenfantastisctr kindjeeenechtedeugniet.Deafspraak wasdatweéénweekend optweebrjpapagingen,al mochten wewel vakernaarhemtoe alswe datwilden.Hoe danookzagenwe hemminderdantoenhij nogbij onswoonde.Zekertoenmamapas eennieuwerelatiehad,hadhij hetsoms moeilijk.Hetwasalsofmijnvaderzichvoortdurendwildebewijzen: 'Maarik blijftoch julliepapa'.Alsmijnzusenik daardan samen verdrietigoverwaren,paktenwe elkaareensgoedvast. Soms voel.iknogahijdietsvanverdriet, maardatduwik weg:je moetverde4hé. Voormijwashetmisschien leukergeweest alszesamenwarengebleven,maardan warenzowelmijnmamaalsmijnpapaongelukkiggeweest. Hetginggewoonnietmeer samen, datbesefik wel.lk vindhetalleen jammerdatik nualleennogherinneringen hebaanderuzies tussenhen.Hetisalsofde
ik zesamenplezierziemaken,denkik weer: waaromkondenzedatvroegerniet?lk weetdat descheiding nietaanmij ligt,maar ik zouwillendat ik destijds hadaangedrongenomh€ttochnogeensproberenbij te leggen.Maarja,wieweethoelangwaren zedatal nietaanhetproberen? Mijnideaalisnogahijddatje alsouders samenblijftmaarik denksteeds vaker:als mijnoudershetnietkonden,hoezouik het danwel kunnen? Blijkbaar ishetmoeilijk omzovroegal samen te zijn,te trouwen, kinderen te krijgen,endanooknogeens samen oudte worden.Toenmijnvriendjeen ik bijnaeenjaarsamen waren,begonik te panikeren: duurthetniette lang?Wezijn toenookeent{dje uit elkaargeweest. Nu zijnweweersamen, ik bengelukkig,maar ik vindhetnogaltddmoeílijkomte geloven dathetvooraltiidzouzijn.Eigenlijk wordik biinabangalsallesperfectlijktte gaan.We zijnjongenverliefd,hetiszo mooi,maar somsverwachtik dathetplotszalstoppen."
TipvanArne "Geefje kindercnvoldoendeuitleg, zelfsalsze nogjong zijn.Mijn ouders dachtendat we daarte klein voor waren en dat we onswel makkelijkzouden aanpassen.Voor mijnzuswasdat ook zo, maarik hebhet moeililkergehad, juist omdatik met zoveelvragenzat"
tibdhsz
maen?a:í'tietpersehe Cescheiden
AnneDeKeyseris kinderpsychologe en begeleidt samenmeteenbemiddelaar (groot)ouders en kindercndie dooreenxheidinggaan.Ze is ook eenvande initiatiefnemersvande Scheidingsschool,die inÍormatieover xheidingenaanbiedt. Zie: wwwdescheidingsxhool.be
LucVanderVloedtis voorzitter van Howast eeninternetforumvoorendooralleenstaandeouders.dat naast juridischeinformatieook een platformbiedtwaarmensen elkaaronderteunen. Zie:wvvw.houvast.be
Waarhebbenkinderenhet, vlak na de scheiding, het moeilijkstemee? LucVander Vloedt "Ze worstelenvooral met verliesen verdriet,en ze voeleneen grote behoefteom hun ouderste troosten. Veelouderszijn ook geneigdtroostbij hun kinderente zoeken,wat niet altijdeengoed ideeis,maarwel menselijk. Zekerin het beginmoetenkinderenzichaanpassen aan datover+n-weer-gedoe. Ze missende ene ouderalsze bij de anderezijn.Somsmoeten ze verhuizen,waardoorze het contactmet hun vriendjeskunnenverliezen.Mischien moetenze ook wat comfort inleveren:bij papastaatbijvoorbeeld geencompute[terwijl bij mamawel allerleispelletjes zijn..." AnneDe Keyser:"Dat ze twee huizen hebben,isvoorde meestekinderenwel oké, maarde vraagisof ze zichin beidehuizen thuismogenvoelen.Of ze daarfysieken emotioneeleenplekkrijgen.Alsdat een blijvendezoektochtis,wordt het op termijn welmoeilijker." lngeDeWaele:"lk zou het ietsgenuanceerder willenmaken.Kinderenondergaande scheiding niet alleenmaar,ze zijn ook actievespelersin dat verhaal:hun persoonlijkheid,hun reacties, de vraagof ze de scheidingkunnenbegrijpen,dat bepaalt
e8Libelh
lngeDeWaelebegeleidde alspsychologe tientallen gescheiden ouders.Zeis auteur vanhetboek'Ouders blijven nade scheiding',dat verschenenis bij lannoo.
hoe ze ermeeomgaan.Natuurlijkkostelke verandering tijd, maarje kunt niet zeggen dat het altijden voorállekindereneven moeifijkis.Je moet het ook in z'n context zien:we komenuit eensamenleving waarin mensenniet bij elkaarweg konden.Nu zittenwe in eenzoektochtnaarmeerrechtvaardigheid en gelijkwaardigheid in relaties, waarbijsomsmoeilijkestappengenomen negaworden.Maaralswe die automatisch tief bekijken,danvind ik dat jammer.De vraagis:wil je terug naardie oudesamenleving die mensengeenkeuzeliet, of zoekje eennieuwevenwicht?" "We moetener inderDimitriMortelmans: daadvooruitkijkendat we niet alleprobleherleiden: mentot de echtscheiding er gebeureneenboeldingenin het levenvan kinderendie exactdezelÍdeeffecten hebben.Alsje voorje werkvan Brussel naar Gentverhuist,en je kinderenmoetennaar eennieuweschool,dan kunnenze daarook vanafzien.Wat je wel ziet isdat het inkomensniveau vande oudersdaalt.Op termijn herÍelt zichdat vaak,maardie financiële achteruitgang is belangrijk. Sociale netwerkenverbrokkelen ook sneller. Alsouders verderweg gaanwonen,wordenschoolnetwerkendoorbroken,somsverzwaktde band
Dimiti ilorGlmans is als socioloogveóondenaande Univeriteit Antwerpen.Hij ccËdineert'Echtscheiding in Vlaanderen', eengrootxhalig ondezoekonder gescheiden oudersen hun kindercn.Zie:www. scheidinginvlaanderen.be
met de grootouders.Kinderenkunnenkort na de scheiding ook moeilijkergedragÍellen,het mindergoeddoenop school,maar die effectenverdwijnenna één tot twee jaar.In recentestudieszijn ze ook steevast nu kleinerdanvroeger.Omdatde analyses fijner zijn,maarook omdater eenandere maar tijdsgeestis.lk wil nietsbanaliseren, isgewonergeworden.ln de midscheiden delbareschoolkomentot éénderdevan de gezin:dat zijn kinderenuit eengescheiden geenuitzonderingen meer." LucVander Vloedt "Tochdenk dat ik dat daarnogwerk aande winkelis.Veel mensenhebbenhet nog moeilijkom ermee naarbuitente komen.ze voelenzichmislukt,gestigmatiseerd zelfs.Alsalleenstaande nog altijd niet eviouderis het bijvoorbeeld dent om op reiste gaanmet de kinderen. Voorsinglesiser eenzekereamusementsindustrie,maarop het momentdat je ook een ouderbent wordt het eenstuklastiger." Ondezoek toont aan dat dezekinderen later zelÍ snellerscheiden.Hoezit dat? "Voormij isdat eenvan DimitriMortelmans: de belangrijkste vaststellingen, en daarzijn voor.ln de eerÍe plaats allerleiverklaringen iser de financiëleachteruitgang. Kinderen
I I
t I
drama...? lrootste komenterecht in een gezindat het moeilijkerheeft,willen daaromvluggerhet huis uit waardoorze snellerop zoekgaannaar eenpartner,en we weten: hoe langerhet zoekproces naareen partnerduurt, hoe beterde kwaliteit van de matching.Bovendienkiezenze vakervoor samenwonen omdatze het huwelijkminderaantrekkelijk gaansnelleruit vinden,en samenwoners elkaardan gehuwden.Nogeenstapverder: samenwoners hebbenook minderkinderen, terwijldie net eenstabiliserende factorzijn. Eriseen cascade van gevolgen,waardoor kinderenvangescheiden oudersandersaan gezinworming doen.lk weet niet of het effectdoordruppeltnaarde kleinkinderen, enof het eenprobleemis,maarer iswel degelijkietsaanhet verschuiven..." IngeDeWaele:"Je kunt het ook anders interpreteren: alsje eenscheiding ziet als eenenormprobleem,danwil je dietot elke prijsvermijden.Dezekinderendurvenzich blijkbaarnog te engagerenin een relatieen zieneenscheidingdaarbijmisschien niet langeralseendrama,maaralseenmogelijkeoplossing voor problemen." AnneDe Keyser:"lk denk dat het belangrijk iswat kinderenbij hun oudershebben gezien.Somshorenwe jongvolwassenen worstelenmet vragenals:'lk ga trouwen, maaraan wie moet ik dat het eerstevertellen?'Alsje telkensweer op je tenen moet lopen,dan vind ik dat vernietigend. Nietdat jeer nooit meeroverheenkomt, maarde bandmetje oudersistochwel cruciaal..." IngeDeWaele:"Maardan ga je ervanuit datheter in gezinnendie samenblijven altijdliefdevolaantoegaat.Datsprookje... Hoeveel mensenzoudennu oudershebben gehaddieelkaarde heletijd graagzagen?" DimitriMortelmans:"Dat is het punt niet. Sommige kinderenhebbenop termijninderdaadmeerlastvaneenslechthuwelijkdan vaneengescheidenrelatiewaarin de partnersovereenkomen. Maarwat ze in een doorsnee intactgezin meemaken,isdat hun ouders ruziemaken en het daarnabijleggen. Zoleerje alskind:je kunt keihardbotsen, enhetgoedmaken.Alsje oudersuit elkaar gaan,dan krijg je een compleetandereles."
LucVanderVloedt "Tenzijhun ouden nieuwerelatiesaangaan,waarinconflicten wél opgelostgeraken.In die zin kan een nieuwsamengeíeldgezinook compenseren voor een breukmet veelconflicten." "ln eennieuwsamenDimitriMortelmans: gesteldgezinverdwijneneen aantalnegatieve effecteninderdaadsneller,bijvoorbeeldin de schoolresultaten. Gewoon omdatje daarweer met twee bent om naar de kinderente kijkenen het werk te verde len...Jehebt in eenstiefgezinwel weereen nieuw gegeven:de relatiemet de stiefouder, die complexisen ook miskan lopen..."
met die conflictenbezigzijn.Deopvoeding lijdt eronder,omdat het voor ouden moeilijk is nog ietsanderste zien:hun blik isvernauwddoor boosheiden pijn." LucVander Vloedt "ln eenidealesituatie zoudenmensennog in íaat moetenzijn om minstensoverde opvoedingte communiceren:je bentalspartnersuit elkaar,maar kunt elkaarnog alsouderserkennen." IngeDeWaele:"Maarvoorouderskan dat beangstigendzijn, dat vooruitzichtdat ze eeuwigmoetenblijvencommuniceren. Dan kan het troost biedenalsje aangeeftdat de noodzaakom te overleggenook eindigis.
Voor de meêstekindercnzijn de gevolgen van de scheidingna twee iaar weggeëbd. Maarer is sprakevan een rcstgroepbij wie de problemenblijvenduren.Klopt dat? "Er iseenkleinegroep DimitriMortelmans: die de problemendoortrektop langeretermijn:binnende probleemjongeren isde groepdie eenscheiding heeftmeegemaakt dubbelzo groot,maarook daarishet moeilijk om te zienin welk opzichtde context eenrol speelt.Oorzaaken gevolgzijn niet altijdduidelijkuit elkaarte houden: Dat zijn factorendie armoede,achterstand... de scheiding meein gangkunnenzetten,en ook meebepalenhoejongerenin het leven staan.Endie effectenkunnendooreen scheidingweer versterktworden." Anne De Keyser:"Veelproblemenvloeien voort uit de manierwaaropde ex-partners tegenoverelkaarstaan.Alsje zietwaartoe kinderenbereidzijn om hun oudersmet elkaarte doenpraten...Ze lopenweg van huismet het idee:dan moetenzij tenminste samenrond de tafel gaanzitten.Ze stoppen met hun eigenlevenomdatze alleennog
Alsje kleinekinderenhebt ishet uiteraard ideaaldat je daaralsouden nog samenover kunt praten.maaralsde communkatiezo moeilijkblijft, magje toch meerafstand nemeneensde kinderenvolwassenen zijn. Dat biedthenook eenstukrust." Juisttegen oudersdie overmandworden door emoties,kun je toch ook niet zomaar zeggen:je maggeen ruziemaken? AnneDeKeyser:"lk denkdat eengoede bemiddelaar essentieel is:die helptmensen afstandte nemenen toekomstgerichtte denken.Maarhet blijft hardwerken.Vanuit je gekwetstheidje ouderschapvormgeven, dat isonEettendmoeilijk.Wetonen hen dat ze dingenop eenanderemanierkunnen aanpakken, kunnenonderhandelen. Endan iser niet éénmagische formuledie voor iedereenwerkt." IngeDeWaele:"Vaakis het zelfvertrouwen van mensenbeschadigd, waardoorze zich niet meerkunnenontspannen ín gesprek met hun ex.Danmoetje kijkenop welke manierje dat zelfbeeldkunt herstellen." DimitriMortelmans:"Alsik praatmet advocaten,dan blijkende conflictende laatste jarenzekerniet af te nemen.Het idee achterde nieuweechtscheidingswet was:we komensneltot eenuitspraak, ook al iser geenregelingoverallel want dan duurt het gevechtminderlang.Wat blijkt nu? Dat er geeneindpuntis.Vroegerwarenmensen opgeluchtdat er eindelijkeen uitspraak Fb
tibdesg
Tweehuizen,tweem adthuis?
was,terwijlzenu kunnenblijvenvechten. oudersverlangen, al washetin de praktijk juistgoeddatzeuit elkaargingen." lk geloofdaaromsterkin bemiddeling. De vraagis:moetje datverplichten?'t IngeDeWaele:"lk denkdathetsamenhangrt metde leeftijd:tienengaanal wat AnneDeKeysen"Wij pleitenvooréén Hoeouderje wordt, verplichte zodatmensen op z'n meerbeschouwen. sessie, alleminstervarenof hethenkanhelpen." hoesterker dieneigingis.Wehebben waarvan we zeggen: LucVanderVloedt"lk vindhetessentieel maalherinneringen datmensen hulpkrijgenomtot een datwastocheenmooietijd, konhetmaar gesprek zieje altijdzozijn." te komen.Bijadvocaten vaakdatzealstweepartijentegenover luc VanderVloedt"Datgemisblijft wel. elkaaríaan. Jemoetdingendefinitief Giíerenhadik heter nogovermetde vanmijnnieuwepartner. Zij vastleggen tenntijlje, alser communicatie kinderen is,vlotteraanpassingen kuntdoen:alsje zeiden:'VVemissen de papavantoenhet gezinnogsamen wat we zoudeneen kinddrieis,kunje nietvastleggen wat z'n gehad.' behoeften zullenz'rjnop z'nzeventiende, andere bandmethemhebben ishetconenwelkeaftprakenje danmoetmaken." Vooralbijeenweekendregeling meeeens,maar tactbeperkt,en in dietweedagenmoetje IngeDeWaele:"Helemaal nietenmoet somshelptookbemiddeling ooknogeensbij omaenopalangs.Jehebt je vaststellen datde meestleefbare oplosampertijd omechtcontactte maken." gewoonhelemaal singisdatdeouders DimitriMortelmans: "Watje ziet isdatdie geencontactmeerhebben." vaders vaakDisney dadsworden: alles "Hetishoedanookaltijd AnneDeKeyser: eenzoekennaar:wat isin onsgezin,op dit moment,de besteoplossing? Ookdaar gaanweweeruit vande krachtvande Wehebben oudertenvande kinderen. eenmodelwaarbijwe kinderenrechtstreekbij debemiddeling betrekken..." IngeDeWaele::'Datvindik belangrijk. Hetkindmoeteenstemkrijgenin wat eÍ gebeurt.Nietdatle blindelings moetdoen wat de kinderen vragen,maarje kunter rekeningmeehouden.Al moetje daarwel moetleukzijn,wantje hebtmaarzo lk geloofdaaromwel in omzichtig meeomspringen, zekeralshet weinigtijd samen. gaat.Soímhoorje dat kinoverhoorrecht verblijfsco-ouderschap, al isdekeerzijde kinderen zich derenzichschuldig voelenomdatzevoor dat minderveerkrachtige heteneof hetanderehebbengekozen." somsafvragen waarzenuthuishoren. Maardatbeideoudersbetrokken blijven, Vooreenaantalkinderenblijft eriaren isbelangrijk. Eenvaderdieeenweekvoor laterieGvanvedriet zeurcn:zezijnoké, zijnkinderenzorgf,zalzijnvaderschap maarhaddenhet lieverandersgezien.Ze vaakactiever invullen.Inde literatuur denkenzelfsdat zehet haddenmoeten fathes." noemenze datdivorceactivated voorkomen. IngeDeWaele:"Hetkanookvoormoe Watik AnneDeKeyser: "Vooraljongerekinderen derseenpositiefeffecthebben. hebbendatgevoelvanalmachthetidee merk,isdatveelmensen uit elkaargaan datzeimpacthebbenop alleswatgebeurt tijdenseenperiodein hunlevenwaarinze endathetdushunschuld isalshunouders hetdrukhebben: zehebbeneenpartner, kinderen, uit elkaargaan.lk merkookdatveelkineenjob...Vooralvrouwen hun kunnennadescheiding hetgevoelhebben derenaltijdnaardieeenheid tussen
krijgen." datzeweerademruimte LucVanderVloedt"Daarbenik hetniet meeeens.Ophetforummerkenwe dat vrouwenhetwel reddentijdensdeweek metde kinderen, maardatzein eenzwart gatvallenop hetmomentdatdiebij de partnerzijn:zevoelenzichrot enêenzaam,en hetduurtsomsjarenvoorzezich daaraan aangepaíhebben.Mischiendat diebandtussenmoederen kinderen toch protestaantafel) hechteris..."(algemeen IngeDeWaele:"Hetisanders." LucVanderVloedt"lk merkto€hdatcovaakbetekent oudenchap voormoeders datzewat mindercontacthebbenmet hunkinderen, terwijlvadershetgevoel hebbendatdebandhechterwordt." ls het niet ookabsud datwouwenpas kunnenademhalen alszescheiden? lngeDeWaele:"Jouwvraagis:hoe endierelatie kunnenwe hetouderschap Hetzou op eengoedemanierverbinden? jammerzijnalsdatalleenlukt inderdaad naeenscheiding. Maarik zieeenpositieve evolutie. Alser eenmeergelijkwaardige invullingkomtvanhetouderschap, dan moetenwe uiteindelijk tot eenvolwaardigeinwllingbinneneenrelatiekomen. Diezoektocht isnuvolopaandegang." "Demanierwaarop DimitriMortelmans:
de maatschappii evolueert,creéertalleszins kansen: datmoetenwe durvenzien.We doennu ondezoeknaardevraaghoeco. ouderschap eenloopbaan beïnvloedt: wellicht moeders hebbennaeenscheiding meerkansen omhuncarrièreuit te bouwen,zij hebbennuookeenweek waarinze'savonds kunnendoorwerken." AnneDeKeyser: "Hoedanookhangen vaakminderaan mensen naeenscheiding vast,waardoorderelatiemet rolpatronen krijgrt.Kinderen hunkinderenmeerkansen vanhunmoederen ontdekken aspecten vaderdieandennooitaandeoppervlakte zoudenkomen.Zoervarenzede bandmet hunoudersop eenanderemanier, endat iszekernietaltijdeenverarming." Fotol: stephanPeleman. Tekrt KaatSchaubroeck.
lootbde
