kantooradministratie en gegevensbeheer

VAKFICHE EXAMENCOMMISSIE SECUNDAIR ONDERWIJS

VAK: BOEKHOUDEN Dit is een vakfiche boekhouden voor 3de graad bso kantoor/kantooradministratie en gegevensbeheer. Let op: de inhoud van een vakfiche wordt jaarlijks aangepast. Deze vakfiche is geldig van: 1 januari 2015 tot en met 31 december 2015

LEERDOELEN De snel evoluerende administratieve sector vereist een nieuwe visie op de studierichting 'Kantoor BSO'. In eerste instantie moet de studierichting een brede polyvalente vorming aanbieden die een ruime inzetbaarheid op de arbeidsmarkt mogelijk maakt. Ze moet een zo ruim mogelijke beroepsgerichte opleiding bieden met het oog op de uitvoering van eenvoudige, repetitieve administratieve of secretariële taken in de profit en non-profit sector. Bovendien moet rekening gehouden worden met de globalisering van de bedrijfsactiviteiten (wat een minimale talenkennis veronderstelt), de gewijzigde en nog steeds wijzigende werkomstandigheden en de impact van de moderne communicatietechnologie. VEREISTE VOORKENNIS: De leerstof van de 2de graad bso van het vak boekhouden dient voldoende gekend te zijn om deze van de 3de graad te kunnen beheersen.

|1

3de graad kantoor/kantooradministratie en gegevensbeheer

Boekhouden

Examencommissie secundair onderwijs

LEERINHOUDEN Leerinhouden 1

Basisbegrippen van het dubbel boekhouden

1.1

Begin- en eindinventaris

Wat je moet kennen, kunnen, weten in verband met de leerinhouden:

een inventaris begrijpen; het begrip inventaris omschrijven;

1.2

Begin- en eindbalans

beginbalans begrijpen; het begrip balans omschrijven; delen, rubrieken en balansposten herkennen en elk begrip illustreren met voorbeelden; een gegeven voorbeeld situeren in de balans; een balans opstellen; een balans waarin elementen ontbreken aanvullen;

1.3

MAR (Minimumindeling van het Algemeen Rekeningenstelsel)

het belang van het MAR omschrijven; de indeling begrijpen; de boekingsregels voor balans- en resultatenrekeningen formuleren en toepassen;

2

Verrichtingen in de loop van het boekjaar

2.1

Aankopen

2.1.1

Soorten aankopen

A

Handelsgoederen

B

Diensten en diverse goederen

C

Vaste activa

2.1.2

Aankoopfactuur

A

Basis

B

Kortingen

C

Kosten

D

Terugstuurbare verpakking

2.1.3

Inkomende creditnota

A

Basis

diverse mogelijke aankoopfacturen van handelsgoederen, diensten en diverse goederen, materiële vaste activa (met kortingen, kosten, terugstuurbare verpakking) in een boekhoudalgoritme verwerken;

diverse mogelijke inkomende creditnota's betreffende handelsgoederen, diensten en diverse goederen en materiële vaste activa (met kortingen,

|2


Boekhouden


Leerinhouden

Wat je moet kennen, kunnen, weten in verband met de leerinhouden:

B

Kortingen

betreffende terugstuurbare verpakking) in een boekhoudkundig algoritme verwerken;

C


2.2

Verkopen

2.2.1

Verkopen van handelsgoederen zonder factuur (winkelverkoop)

verkopen van handelsgoederen zonder factuur in een boekhoudalgoritme verwerken;

2.2.2

Verkopen van handelsgoederen met factuur

A

Basis

verkopen van handelsgoederen met factuur (met kortingen, kosten, terugstuurbare verpakking) in een boekhoudalgoritme verwerken;

B

Kortingen

C

Kosten

D


2.2.3

Uitgaande creditnota

A

Basis

B

Kortingen

C


2.3

Financiële verrichtingen

2.3.1

Betalingen

2.3.2

Inningen

2.3.3

Interne overboekingen

uitgaande creditnota's betreffende handelsgoederen (met kortingen, betreffende terugstuurbare verpakking) in een boekhoudalgoritme verwerken;

de betaling van aankoopfacturen (verminderd met inkomende creditnota's en eventuele financiële korting) in een boekhoudalgoritme verwerken; de inning van verkoopfacturen (verminderd met uitgaande creditnota's en eventuele financiële korting) in een boekhoudalgoritme verwerken; de rekening interne overboekingen gebruiken bij transfers tussen kas en rekeningen bij financiële instellingen;

2.4

Bezoldigingen en sociale lasten

2.4.1

Loonkost en loonstaat

de begrippen bruto, netto, loonvoorschot, RSZ, bedrijfsvoorheffing en patronale bijdrage kennen; de factuur van een sociaal secretariaat bespreken;

2.4.2

Boekhoudkundige verwerking

een loonstaat, zowel voor arbeiders als voor bedienden, in een boekhoudalgoritme verwerken; de factuur van een sociaal secretariaat in een boekhoudalgoritme verwerken; de betaling van loonvoorschot, nettoloon, |3


Leerinhouden

Boekhouden


Wat je moet kennen, kunnen, weten in verband met de leerinhouden: nettosalaris, RSZ-voorschotten, RSZ-saldo en bedrijfsvoorheffing in een boekhoudalgoritme verwerken;

3

BTW

3.1.1

Wettelijke verplichtingen

het btw-systeem begrijpen;

3.1.2

Btw-overboekingen

het btw-saldo berekenen; de overboeking van de btw-rekeningen in een boekhoudalgoritme verwerken; de betaling of ontvangst van btw-saldo in een boekhoudalgoritme verwerken;

3.1.3

Aangifte en listing

de btw-aangifte (vakken en roosters) bespreken; de btw-aangifte invullen; de boekhoudkundige verplichtingen in verband met de btw-aangifte en btw-betaling opsommen; de btw-listing begrijpen; de boekhoudkundige verplichtingen in verband met btw-listing opsommen;

4

Eindejaarsverrichtingen

4.1

Voorlopige proef- en saldibalans

het begrip proef- en saldibalans omschrijven; de noodzaak van het opstellen van een proef- en saldibalans verduidelijken; gegevens uit de proef- en saldibalans afleiden;

4.1.1

Voorraadwijzigingen

voorraadwijzigingen berekenen; de voorraadwijziging in een boekhoudalgoritme verwerken;

4.1.2

Aanpassing schulden op lange termijn

aanpassing van de schulden op lange termijn in een boekhoudalgoritme verwerken;

4.1.3

Afschrijvingen

de materiële vaste activa indelen naar hun soort: onroerende en roerende; indeling van de materiële vaste activa op de balans weergeven; gebruikte terminologie betreffende materiële vaste activa kennen: aanschafwaarde, boekwaarde, restwaarde, levensduur of gebruiksduur; aan de hand van cijfermateriaal bovenstaande begrippen berekenen; de aankoop van roerende materiële vaste activa (inclusief aankoopkosten) in een boekhoudalgoritme |4


Leerinhouden

Boekhouden


Wat je moet kennen, kunnen, weten in verband met de leerinhouden: verwerken; jaarlijkse afschrijving volgens de lineaire afschrijvingsmethode berekenen; afschrijvingstabel invullen; samenvattende staat van de afschrijvingen begrijpen; de boeking van de jaarlijkse afschrijving via de indirecte methode in een boekhoudalgoritme verwerken;

4.2

Het bepalen van het resultaat van het boekjaar

resultaat bepalen; resultatenrekening opstellen; resultaatverwerking in een boekhoudalgoritme verwerken;

4.3

De bestemming van het resultaat van het boekjaar in de eindbalans

aan de hand van de definitieve proef en saldibalans de eindbalans opstellen;

|5


Boekhouden


BELANGRIJKE TIPS Wat betreft de btw gebruiken we de volgende rekeningen tijdens de boekperiode: bij een

aankoopfactuur:

41110

bij een

inkomende creditnota:

45120

bij een

verkoopfactuur:

45110

bij een

uitgaande creditnota:

41120

bij de btw-afrekening (één keer per kwartaal of per jaar) en dus overboeking: bij vordering op de overheid:

41100

bij schuld aan de overheid:

45100

Wat betreft kortingen en kosten op aan- en verkoopfacturen boeken we: bij een aankoop het bedrag exclusief btw (dit is aankoopprijs – handelskorting + aankoopkosten) op de rekening 60400 er worden dus geen afzonderlijke rekeningen gebruikt voor de handelskorting en de aankoopkosten bij een verkoop het nettobedrag (dit is verkoopprijs – handelskorting) op de rekening 70400 verkoopkosten komen op de rekening 74600 Een algoritme ziet er als volgt uit:

Rekeningnummer

Rekeningnaam

A/P/K/O

+/-

D-bedrag

C-bedrag

Totaal Bij het invullen van een algoritme, bekom je punten per regel die juist is. Dit wil zeggen: rekeningnummer, bedrag en plaats van bedrag (D of C) moeten juist zijn. Als hierin iets fout is, bekom je geen punten. De grijze vakjes hoef je niet in te vullen. Voorbeeld van een ingevuld algoritme: Verwerk onderstaande aankoopfactuur in een boekhoudalgoritme

/3

Bedrag van de goederen: 500,00 Handelskorting 2 %:

- 10,00

Vervoerskosten:

+ 50,00

MvH:

540,00

Btw 21 %:

113,40

Totaal:

653,40

|6


Rekeningnummer

Boekhouden

Rekeningnaam


A/P/K/O

+/-

D-bedrag

60400

540,00

41110

113,40

C-bedrag

44000

653,40

Totaal

LEERMIDDELEN De Examencommissie stelt zelf geen leermiddelen ter beschikking. Je kan ze kopen in een (online of tweedehands-) boekhandel of ontlenen en raadplegen in een bibliotheek. De bibliotheken van de lerarenopleiding aan de universiteit of de hogeschool bieden heel wat leermiddelen aan in hun collectie. Aangezien cursussen door het gebruik van audio, video, CD en DVD erg duur geworden zijn, verwijzen we verder nog naar websites waar je, vaak gratis, studieen oefenmateriaal kan vinden. Een aantal websites veranderen echter wel eens van naam en/of worden aangepast. Daarom kunnen wij onmogelijk de juistheid van al deze websites op elk moment garanderen. Als je niet onmiddellijk op de juiste website terechtkomt, kan je die proberen te vinden via een goede zoekmachine, zoals Google. Raadpleeg indien van toepassing ook de websites bij cursussen. Hoewel we bij elke nieuwe editie van het examenprogramma deze bibliografie actualiseren, blijft ze een momentopname. Het is dus best mogelijk dat ze op een bepaald ogenblik werken vermeldt die niet meer verkrijgbaar zijn of dat nieuwe werken die reeds op de markt zijn nog niet zijn opgenomen. Bij het opstellen van de examens vertrekken we vanuit de vakfiche. Gebruik bij het studeren steeds de vakfiche als leidraad voor wat je moet kennen en kunnen. HANDBOEKEN Handboeken kunnen houvast bieden door hun didactische opbouw en samenhang. Kies bij voorkeur niet voor invulboeken maar voor boeken met duidelijke samenvattingen en aparte oefeningen. Daarom vind je in dit deel van de bibliografie enkele handboeken die je voldoende ondersteuning bieden om zelfstandig de leerstof van het handboek te verwerken dankzij de elektronische hulpmiddelen zoals auto-correctieve oefeningen die de uitgever aanbiedt bij het handboek. Vind je bepaalde leerstof niet in één van de opgegeven hand- of werkboeken, dan zoek je deze natuurlijk ergens anders op.

titel

uitgeverij

website

De Boeck

http://secundair.deboeck.com/

contactgegevens van de klantendienst

Kringen 3 module 1 Kringen 4 module 1 Optimum 2.1 – Boekhouden (voor aso en tso)

KLANTENDIENST: tel.: 0800 99 613 fax: 0800 99 614 e-mail: [email protected]

Optimum 2.2 – Boekhouden (voor aso en tso) |7


Boekhouden


VERLOOP EN EVALUATIE VAN DE EXAMENS Welke soorten vragen moet je oplossen?

gesloten vragen Bij gesloten vragen formuleer je zelf geen antwoord. Je kiest een antwoord uit een aantal mogelijkheden of combineert gegeven elementen om een antwoord samen te stellen. De meest voorkomende soorten gesloten vragen in onze examens zijn meerkeuzevragen, combinatievragen en ordeningsvragen.

Voor de meerkeuzevragen moet je de juiste mogelijkheid kiezen om de vraag te beantwoorden of een zin aan te vullen. Je krijgt daarvoor telkens drie of vier mogelijkheden. Er is altijd maar één juist antwoord.

Open vragen zijn vragen waarop je het antwoord zelf formuleert. Dat antwoord kan erg kort zijn maar ook vrij lang.

open vragen

Een combinatievraag is een vraag waarbij je de juiste combinatie maakt tussen twee of meer groepen elementen. Bij ordeningsvragen moet je elementen in een chronologische of andere logische volgorde zetten.

Naast deze indeling in gesloten en open vragen zijn ook combinaties en variaties van vraagvormen mogelijk: vragen over interpretatie en aanvullen van schema’s, afbeeldingen, tabellen, grafieken, … invulvragen, juist – onjuist vragen, ….

|8


Boekhouden


Wat breng je mee naar de examens? Wat krijg je op het examen? OP HET EXAMEN BRENG JE MEE:  

Een blauwe of zwarte balpen, een lat, eventueel corrector. Je gebruikt enkel je eigen schrijfgerief.

JE KRIJGT OP HET EXAMEN:  

een rekenmachine van de examencommissie een MAR

Examenvorm? schriftelijk examen

Hoe verlopen de examens? Het examen duurt 2 uur. Om je schriftelijk examen te kunnen beoordelen moet je handschrift goed leesbaar zijn. Als dat niet het geval is, kunnen we j e opdracht(en) niet correct beoordelen.

Puntenverdeling? Het examen staat op 100 punten.

|9


Boekhouden


Bijlage: MIMIMUM ALGEMEEN REKENINGENSTELSEL (MAR) KLASSE 1:

10

11

Kapitaal 10000

Geplaatst kapitaal

10100

Niet opgevraagd kapitaal (-)

12100 12300

14

16

Uitgiftepremies

17

Herwaarderingsmeerwaarden 12000

13

16000

Voorzieningen voor pensioenen en soortgelijke verplichtingen

16100

Voorzieningen voor belastingen

16200

Voorzieningen voor grote herstellingsen onderhoudswerken

16300

Voorzieningen voor overige risico’s en kosten

Uitgiftepremies 11000

12

EIGEN VERMOGEN, VOORZIENINGEN VOOR RISICO'S EN KOSTEN EN SCHULDEN OP MÉÉR DAN ÉÉN JAAR

Herwaarderingsmeerwaarden op immateriële vaste activa Herwaarderingsmeerwaarden op materiële vaste activa Herwaarderingsmeerwaarden op voorraden

Schulden op meer dan één jaar 17000

Achtergestelde leningen

17100

Niet achtergestelde obligatieleningen

17200

Leasingschulden

17300

Schulden aan kredietinstellingen

17400

Hypothecaire lening

17410

Investeringslening

KLASSE 2:

Reserves 13000

Wettelijke reserve

13100

Onbeschikbare reserves

13200

Belastingvrije reserves

13300

Beschikbare reserves

Overgedragen winst of overgedragen verlies 14000

Overgedragen winst

14100

Overgedragen verlies (-)

Voorzieningen en uitgestelde belastingen

20

22

23

OPRICHTINGSKOSTEN, VASTE ACTIVA EN VORDERINGEN OP MEER DAN ÉÉN JAAR

Oprichtingskosten 20000

Kosten van oprichting en kapitaalverhoging

20009

Afschrijving kosten van oprichting en kapitaalverhoging (-)

20100

Kosten bij uitgifte van leningen

20200

Overige oprichtingskosten

20400

Herstructureringskosten

24

Terreinen en gebouwen 22000

Terreinen

22008

Meerwaarde op terreinen

22009

Waardevermindering op terreinen (-)

22100

Gebouwen

22108

Meerwaarde op gebouwen

22109

Afschrijving en waardevermindering op gebouwen (-)

Installaties, Machines en Uitrusting 23000

Installaties

23009

Afschrijving en waardevermindering op installaties (-)

23100

Machines

23109

Afschrijving en waardevermindering op machines (-)

23200

Uitrusting

23209

Afschrijving en waardevermindering op uitrusting (-)

Meubilair, Kantoormachines en Rollend Materieel 24000

Meubilair

24009

Afschrijving en waardevermindering op meubilair (-)

24010

Kantooruitrusting | 10


25

24019

Afschrijving en waardevermindering op kantooruitrusting (-)

24020

Computers

24029

Afschrijving en waardevermindering op computers (-)

24100

Rollend materieel

24109

Afschrijving en waardevermindering op rollend materieel (-)

34

41

40400

Te innen opbrengsten

40410

Op te maken creditnota’s

44000

Leveranciers

40700

Dubieuze vorderingen

44400

Te ontvangen facturen

40900

Geboekte waardeverminderingen (-)

44410

Te ontvangen creditnota’s

Overige vorderingen 41000

Opgevraagd niet gestort kapitaal

41100

Terug te vorderen btw

41110

Aftrekbare btw

41120

Aftrekbare btw op uitgaande creditnota’s

25000

Terreinen en gebouwen

25100

Installaties, machines en uitrusting

41600

Vorderingen op de eigenaar

25200

Meubilair en rollend materieel

41610

Voorschotten op bezoldigingen

VOORRADEN EN BESTELLINGEN IN UITVOERING

41800

Terug te sturen verpakking

42

44

45

Handelsschulden

Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 45000

Geraamde belastingschulden

45100

Te betalen btw

45110

Verschuldigde btw

45120

Verschuldigde btw op inkomende creditnota’s

45130

Verschuldigde btw wegens Intracomm. Verwerving

45140

Verschuldigde btw wegens invoer met verlegging van heffing

45150

Verschuldigde btw wegens medecontractant

Grondstoffen

Schulden op meer dan 1 jaar die binnen het jaar vervallen

30000

Voorraad grondstoffen

42200

30900

Waardeverminderingen voorraad grondstoffen (-)

Binnen het boekjaar vervallende leasingschulden

45300

Ingehouden bedrijfsvoorheffingen

42300

Binnen het boekjaar vervallende schulden aan kredietinstellingen

45400

Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ)

42400

Binnen het boekjaar vervallende hypothecaire lening

45520

Verschuldigde lonen

42410

Binnen het boekjaar vervallende investeringslening

45530

Verschuldigde salarissen

Handelsgoederen 34000

Voorraad handelsgoederen

34090

Waardevermindering voorraad handelsgoederen (-)

KLASSE 4: 40


Vaste activa in leasing of op grond van een soortgelijk recht

KLASSE 3: 30

Boekhouden

VORDERINGEN EN SCHULDEN OP TEN HOOGSTE ÉÉN JAAR

Handelsvorderingen 40000

Handelsdebiteuren

43

Financiële schulden 43300 43900

47

Schulden uit de bestemming van het resultaat 47000

Kredietinstellingen – schulden op rekening-courant

Dividenden en tantièmes over vorige boekjaren

47100

Dividenden over het boekjaar

Diverse financiële schulden

47200

Tantièmes over het boekjaar | 11


47300 48

49

48800

Verpakking bij klanten

60401

Retours op aankopen (-)

48900

Schulden aan eigenaar

60940

Voorraadwijzigingen handelsgoederen

Overlopende rekeningen Over te dragen kosten

61

Diensten en diverse goederen 61000

Huur en huurkosten

61100

Onderhoud en herstellingen

61200

Energiekosten

61300

Telefoonkosten

61400

Postzegels, portkosten

Termijndeposito’s

61500

Reclame en advertenties

53000

Termijndeposito’s op meer dan 1 jaar

61600

53100

Termijndeposito’s op meer dan 1 maand en op ten hoogste 1 jaar

Verzekeringen (andere dan voor personeel)

61700

Vervoer- en verplaatsingskosten

61800

Beheerskosten sociaal secretariaat

61900

Andere diverse kosten

49100

Verkregen opbrengsten

49200

Toe te rekenen kosten

49300

Over te dragen opbrengsten GELDBELEGGINGEN EN LIQUIDE MIDDELEN

Termijndeposito’s op ten hoogste 1 maand

Kredietinstellingen 55000

Bank

55500

Bank: geblokkeerde rekening

62

Kassen 57000

58

Handelsgoederen, grondstoffen en hulpstoffen Aankopen van handelsgoederen

53200

57

60

60400

KLASSE 5:

55

Andere rechthebbenden


Diverse schulden

49000

53

Boekhouden

Kas

Interne overboekingen 58000

KLASSE 6:

Interne overboekingen KOSTEN

63

64

Bezoldigingen en sociale lasten 62020

Bezoldigingen arbeiders

62030

Bezoldigingen bedienden

62100

Werkgeversbijdrage RSZ

62300

Andere personeelskosten

Afschrijvingen, waardeverminderingen en voorzieningen voor risico’s en kosten 63000

Afschrijvingen op oprichtingskosten

65

63010

Afschrijvingen op immateriële vaste activa

63020

Afschrijvingen op materiële vaste activa

63100

Waardeverminderingen op voorraden (toevoeging)

63110

Waardevermind. op voorraden (terugneming) (-)

63400

Waardevermind. op handelsvord op ten hoogste 1 jaar (toevoeging)

63410

Waardevermind. Op handelsvord op ten hoogste 1 jaar (terugneming)

63600

Voorzieningen voor grote herstellingsen onderhoudswerken (toevoeging)

63610

Voorzieningen voor grote herstellingsen onderhoudswerken (besteding en terugneming)

Andere bedrijfskosten 64000

Bedrijfsbelastingen

64013

Niet-aftrekbare btw

64100

Minderwaarden op courante realisatie van vaste activa

64200

Minderwaarde op de realisatie van handelsvorderingen

64900

Diverse bedrijfskosten

Financiële kosten 65000

Rente en kosten verbonden aan schulden | 12


66

69

Kosten van leasingschulden

70400

Verkopen handelsgoederen

65400

Wisselresultaten

70401

Retours op verkopen (-)

65500

Resultaten uit de omrekening van vreemde valuta

65700

Betalingskortingen aan klanten

65900

Diverse financiële kosten

74

Meerwaarden op realisatie van handelsvorderingen

74400

Huuropbrengsten

Uitzonderlijke kosten

74600

Doorgerekende kosten

66300

74900

Diverse bedrijfsopbrengsten

Minderwaarden op realisatie van vaste activa

75

Diverse uitzonderlijke kosten

Verschuldigde of gestorte belastingen en voorheffingen

67020

Geraamde belastingen

75000

Opbrengsten uit financiële vaste activa

75100

Opbrengsten uit vlottende activa

75400

Wisselresultaten

75500

Resultaten uit de omrekening van vreemde valuta

75700

Betalingskortingen van leveranciers

75900

Diverse financiële opbrengsten

Resultaatverwerking 69000

Overgedragen verlies van het vorige boekjaar

69100

Toevoeging aan het kapitaal

69200

Toevoeging aan de wettelijke reserve

69210

Toevoeging aan de overige reserves

69300

Over te dragen winst

69400

Vergoeding van het kapitaal

69500

Bestuurders of zaakvoerders

69600

Andere rechthebbenden

Omzet

OPBRENGSTEN

76

79

Over te dragen verlies

Financiële opbrengsten

Belastingen op het resultaat 67000

79300

Andere bedrijfsopbrengsten 74200

KLASSE 7: 70


65100

66900 67

Boekhouden

Uitzonderlijke opbrengsten 76300

Meerwaarden op de realisatie van vaste activa

76900

Diverse uitzonderlijke opbrengsten

Resultaatverwerking 79000

Overgedragen winst van het vorige boekjaar

79100

Onttrekking aan het kapitaal

79200

Onttrekking aan de reserves | 13

kantooradministratie en gegevensbeheer

Recommend Documents