3-9-2013
Resultaten met functionele agrobiodiversiteitsmaatregelen vanuit project ‘Boeren en Agrobiodiversiteit’.
.
Kan stimuleren van agrobiodiversiteit zonder externe gelden? Jan de Wit – Louis Bolk Instituut
1
3-9-2013
Biodiversiteit? Dat is toch vooral natuur?
En huidige landbouw is toch woestijn van gras en mais?
2
3-9-2013
Ook boeren denken vaak eerst aan andere teelten M.n. eiwitrijke gewassen = duur, sojavervanger (regenwoud) Maar helaas: Saldo van beste vervanger is €250 per ha. Terwijl grondkosten al snel €800-1000 zijn. Kortom, andere teelten dan mais en gras kosten boer meestal geld.
Alle alternatieve gewassen niks? Toch wel….. Graan als krachtvoervervanger Integraal doorrekenen: vervanging 50% mais door graan (incl. stro, malen/opslaan extra, andere voerkwaliteit): Saldoverandering bij 5500 / 6500kg/ha: +€0 of +€240 / ha graan Omdat het past (na mais, voor gras): • Geen groenbemester nodig • Extra gras (minstens 2,5 ton/ha)
Ook mogelijk: Graan als dekvrucht: 25 kg haver per ha bij voorjaarsinzaai gras = +1,5 ton ds in 1e snede + betere bodem (..)
3
3-9-2013
Gras, mais, graan: is dat alle biodiversiteit? Waarom staat die mais zo golvend?
Verschil in bodemkwaliteit!
Ondergronds is er een jungle aan diversiteit
“In heel tropisch regenwoud zouden >5 miljoen soorten planten en dieren voorkomen, maar in 1 hand grond zitten al honderdduizenden verschillende organismen”
4
3-9-2013
Ook qua gewicht telt ondergronds mee
Onder de 2-3 koeien per hectare …….
Zitten er nog 3 - 7 onder de grond…. Functionele agrobiodiversiteit: zodanig gebruiken en stimuleren dat bedrijf er beter van gaat draaien
5
3-9-2013
Hoe die ondergrondse jungle in te zetten en te stimuleren? Basis belangrijk: pH, voorkomen structuurschade, minder en zorgvuldige grondbewerking Voeden bodemleven: org. bemesting, MAAR vooral: gewas met veel wortels en gewasresten (ook in winter) Na 33 jaar v ergelijking:
% OS Wormen (g/m2)
Gras 6 166
Akker 2 5
Biodiversiteit gebruiken: balans tussen vragende (m.n. rooivruchten) en verzorgende gewassen (m.n. gras en graan). Doorrekening van samenwerking : + € 2000 voor gemiddelde melkveehouder en akkerbouwer elk.
EN…Gras hoeft geen 1-vormige woestijn te zijn In puur Engels raaigras zaten 14 andere plantensoorten….. Maar ook: meer PASSENDE soorten gras en kruiden inzaaien kan opbrengst verhogen
6
3-9-2013
Gras + Klaver = functionele biodiversiteit • Beste stimulans voor bodemleven • Hoge opbrengst met nauwelijks kunstmest • Dus bespaart ook fossiele energie • Gezond, eiwitrijk, smakelijk ruwvoer • Klaver is goede bijenplant
Wormen kg/ha Gras
820
Grasklaver
1100
Integrale doorrekening gras – rode klaver: -€80 tot +€140 per ha grasklaver
Soms passen andere gewassen toch, voor specifieke situaties
Kort-seizoensteelten (voor tijdige inzaai van grasklaver of aardbeien of …). Hennep: met structuur Gerst-erwten: met eiwit
7
3-9-2013
Koeien…. • Kruisen kan interessant zijn; tot +€70 per koe • Sterkere koeien, goede huisvesting en verzorging: efficiëntere voerbenutting en minder antibiotica • Beweiding
Met al deze dingen bezig geweest in project Want er valt eindeloos veel te leren: • Welk grasmengsel is passend bij mijn perceel? • Hoe beheers ik de klaver? • Kunnen wormen geïntroduceerd worden? • Voegt compost iets toe aan bodemverzorging? • Wat is een passende beweidingsstrategie? • …. • vooral bij de bodem..
8
3-9-2013
Want: goede bodem kun je heel snel verknoeien
Maar opbouw van een goede bodem duurt jaren! Kijk daarom ook eens iets vaker onder de grond
9
3-9-2013
Functionele maatregelen…; Maar …. burger verwacht mooie, leuke dingen
En “what about the rest”? ecosysteemdiensten
10
3-9-2013
De waarde van … Wie gaat dat betalen? € ‘s invullen: DE WAARDE van… Bijv. compost: deel van RDM vervangen door compost • Eerste paar jaar kost het vaak geld • Langere termijn: ±€ 50 per ha/jaar voor akkerbouwer, • Extra dienst: koolstofvastlegging, ± €8 per ha/jaar Vooral: wie gaat aan €’s bijdragen en hoe? Op zoek naar verdienmodellen (donateurs, adoptie, landschapsveiling, streekproducten). Elk model begint met aansprekend verhaal en direct link met ecosysteemdiensten
Dus:
Kan stimuleren van biodiversiteit zonder externe gelden? JA, functionele biodiversiteitsmaatregelen. Maar voor veel ecosysteemdiensten is betaling nodig
11
