De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Telefoon (070) 333 44 44 Fax (070) 333 40 33 www.szw.nl
2513AA22XA
Uw brief Ons kenmerk Datum Onderwerp
2060703090 AM/AMI/2006/97334 11 december 2006
Kamervragen van de leden Leerdam en de Vries over Chinese horeca
Hierbij zend ik u, mede namens de ministers van Buitenlandse Zaken en voor Vreemdelingenzaken en Integratie, de antwoorden op de Kamervragen van de leden Leerdam en de Vries (PvdA) over de problematiek van de personeelsvoorziening in de Chinese horeca. De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
(H.A.L. van Hoof)
Ons kenmerk
AM/AMI/2006/97334
2060703090 Vragen van de leden Leerdam en de Vries (PvdA) over de problematiek van de personeelsvoorziening in de Chinese horeca (ingezonden 16 november 2006)
1 Is het u bekend dat het convenant, dat het Chinese ondernemers in Nederland mogelijk maakt om een kok uit China te detacheren, in de praktijk ernstige problemen oplevert? Klopt het dat het minstens zes maanden duurt voordat een Chinese kok in Nederland daadwerkelijk aan het werk kan? Antwoord vraag 1 Ik ben op de hoogte van de zorgen die leven bij een aantal Chinese restaurants over hun personeelsvoorziening. Ik word regelmatig door CWI (die samen met Koninklijke Horeca Nederland (KHN), sector Chinees-Indische bedrijven, en CNV-Bedrijvenbond de convenantspartijen vormen) geïnformeerd over de stand van zaken met betrekking tot de convenantsafspraken en over hetgeen besproken wordt in het regulier overleg tussen de convenantspartijen, dat enkele malen per jaar plaatsvindt. In dit overleg komt de uitvoeringspraktijk met betrekking tot de procedure voor het aanvragen van een tewerkstellingsvergunning voor koks uit China aan de orde. Door de sector is opgemerkt dat het aantal ‘wok-restaurants’ de laatste paar jaar met circa 300 is toegenomen en dat per restaurant 4 a 5 koks werken. Daarentegen gaan veel kleine (buurt-) restaurants dicht wegens vergrijzing, gebrek aan opvolging, niet meer rendabel kunnen draaien etc. De sector merkt tevens op dat het grote aantal vacatures mede wordt ingegeven door het feit dat de tweede generatie Chinezen doorgaans hoger opgeleid is en niet bereid is te werken als kok in een Chinees restaurant. Volgens een inventarisatie door KHN bij de restaurants zijn er momenteel 4.000 vacatures in de sector; de vraag is echter in hoeverre dit echt gaat om concrete vacatures die men op korte termijn wil invullen. De sector maakt tot nu toe nauwelijks gebruik van de dienstverlening van de CWI-vestigingen. Het aantal aanvragen voor een tewerkstellingsvergunning blijft ver achter bij het aantal vacatures dat de sector stelt te hebben. In 2005 zijn door CWI 120 tewerkstellingsvergunningen verstrekt voor basis- en/of specialiteitenkoks in het kader van het convenant. Het aantal aangevraagde vergunningen lag nauwelijks hoger. Op aanvragen voor een tewerkstellingsvergunning wordt in de regel door CWI positief en binnen de wettelijke termijn beslist. CWI constateert dat dit jaar het aantal aanvragen voor een tewerkstellingsvergunning geleidelijk oploopt. Een steeds groter aantal aanvragen is afkomstig van restaurants die nog niet eerder over een tewerkstellingsvergunning hebben beschikt. 2
Ons kenmerk
AM/AMI/2006/97334
Sector en CWI proberen nu via actieve voorlichting de mogelijkheden van CWI bij werkgevers onder de aandacht te brengen en meer vacatures bij CWI gemeld te krijgen. Het gaat hierbij om vacatures op alle niveaus, van ongeschoold tot specialistisch geschoold. CWI en sector verschillen in een aantal gevallen van mening over de vraag of de voor de vacatures passende werkzoekenden wel in Nederland beschikbaar zijn. Allereerst spitste in de afgelopen jaren dit meningsverschil zich toe op de vraag of het spreken van Chinees voor alle vacatures noodzakelijk is. De branche stelde van wel. Met name speelt deze problematiek bij de kleinere traditionele Chinese restaurants. Conform de Wav mogen Nederlandse kandidaten in de regel niet worden afgewezen door de werkgevers om het enkele feit dat zij geen Chinees spreken. De sector vindt de taaleis wel relevant, een goede samenwerking en communicatie zouden niet mogelijk zijn als een kok geen Chinees spreekt. Hooguit zou men in grotere restaurants enkele niet-Chinees sprekende koks kunnen plaatsen. Bovendien verschillen CWI en branche van mening over het noodzakelijke opleidingsniveau. De sector wil voor alle vacatures gediplomeerde of ervaren koks hebben. Tot op heden heeft de branche geen opleidingstraject voor Chinese koks ingesteld, terwijl dat –gezien het geclaimde vacaturevolume- zeker lonend zou zijn. Bovendien staan bij CWI circa 40 koks en ruim 500 keukenhulpen (cq. personen met vergelijkbare ervaring) ingeschreven als direct bemiddelbaar (fase I). CWI is van oordeel dat die keukenhulpen met enige begeleiding en training op de werkplek als kok tewerkgesteld kunnen worden. De sector hanteert thans als uitgangspunt dat een aantal van de activiteiten in de Chinese keuken is aan te merken als relatief eenvoudig. Vacatures op dit lagere niveau worden nu opengesteld voor bij CWI geregistreerde (niet-Chinese) werkzoekende keukenhulpen. Sinds begin dit jaar is hiertoe samen met de branche en UWV een pilot ontwikkeld, waaraan nu reeds een aantal Chinese restaurants deelneemt. In deze pilot wordt van de restauranthouder gevraagd zorg te dragen voor de begeleiding van de aankomend koks in het Nederlands. KHN heeft dit toegezegd. De eerste resultaten van de pilot zijn geëvalueerd en geven aanleiding de pilot voort te zetten. Mijn conclusie over de uitvoering van de convenantafspraken is dat die, ondanks de hierboven geschetste ontwikkeling, tot nu toe niet toereikend is om de personeelstekorten te kunnen opvangen. Voorts valt op dat, gezien het naar verhouding zeer geringe aantal verleende tewerkstellingsvergunningen, de sector de mogelijkheid om in de vacatures te voorzien door middel van het aanvragen van een tewerkstellingsvergunning onvoldoende heeft benut. Naar mijn oordeel zit een belangrijke oorzaak van het bredere probleem van de personeelsvoorziening echter bij de sector zelf die, recht doende aan de uitgangspunten van de Wav en aan de doelstellingen van het convenant, zich meer had kunnen inspannen om binnenlands aanbod op te leiden en/of te plaatsen. Koninklijke Horeca Nederland heeft toegezegd zich meer in te spannen om hun leden actief voorlichting te geven over de uitgangspunten van het convenant en de eisen die gesteld worden aan het aanvragen en verkrijgen van een tewerkstellingsvergunning. Gebleken is dat 3
Ons kenmerk
AM/AMI/2006/97334
restauranteigenaren vaak van verkeerde veronderstellingen over de procedure voor het verkrijgen van een tewerkstellingsvergunning zijn uitgegaan. Voor wat betreft de veronderstelde zes maanden-termijn in de procedure verwijs ik naar het antwoord op vraag 6.
2 Is het waar dat in de laatste zes jaar het aantal Chinese koks dat is gevonden via de verplichte aanmelding bij het Europees portaal voor beroepsmobiliteit (EURES) volstrekt ontoereikend is? Acht de staatssecretaris Sociale Zaken en Werkgelegenheid deze aanmelding wel zinvol? Antwoord vraag 2 Het aantal Chinese koks dat wordt gevonden voor vacatures in Nederland via aanmelding bij EURES is al jaren laag. Werkgevers worden door EURES geïnformeerd over de geringe kansen die ze hebben om via EURES in de vacature te voorzien en worden gewezen op alternatieven om binnen Europa te werven. Een werkgever die een tewerkstellingsvergunning aanvraagt dient aan te tonen dat wervingsinspanningen binnen Europa zijn verricht. De werkgever heeft daarbij zelf de keuze om een vacature te melden bij EURES, dan wel andere wervingsinspanningen binnen Europa te ondernemen. De werkgever kan de zin van een Euresaanmelding dus zelf beoordelen.
3 Is het waar dat een Chinese kok met een officieel koksdiploma, die via de officiële weg is aangeworven, door het consulaat in Shanghai soms verplicht wordt een maaltijd te bereiden om zijn vaardigheid te bewijzen? Wat is daarvan de betekenis? Antwoord vraag 3 Chinese koks met een officieel koksdiploma, geworven via de officiële weg, behoeven hun vaardigheid niet te bewijzen. In 2006 is door een net aangetreden medewerkster van het consulaat-generaal in Shanghai, in één bepaald geval, als gevolg van een misverstand ten onrechte aan een kok gevraagd een maaltijd te bereiden. Dit betrof een eenmalig betreurenswaardig incident.
4 Is het waar dat de staatssecretaris Sociale Zaken en Werkgelegenheid zich in overleg met de Chinese horeca zich bereid heeft verklaard het vigerende convenant te herzien?
4
Ons kenmerk
AM/AMI/2006/97334
Antwoord vraag 4 Herziening van het convenant is een bevoegdheid van eerder genoemde convenantspartijen. Op verzoek van de sector hebben de convenantspartijen onlangs besloten tot wijziging van het convenant. Daarbij wordt geen afbreuk gedaan aan de doelstelling van het convenant en blijft de arbeidsmarkttoets onverkort gelden. De wijziging treedt in december 2006 in werking en houdt het volgende in. Op grond van het convenant werd voor een basiskok uit China een tewerkstellingsvergunning van 1 jaar afgegeven, die aansluitend verlengd kan worden met 1 jaar. Na 2 jaar moesten zij terug naar China voor tenminste één jaar. Voor een specialiteitenkok werd een tewerkstellingsvergunning afgegeven voor 1 jaar, die vervolgens voor anderhalf jaar verlengd kan worden. Na 30 maanden moest ook deze kok voor tenminste één jaar terug naar China. De wijziging houdt in dat voor Chinese koks in één keer een vergunning voor 34 maanden verkregen kan worden. De minimumperiode die tussen het aflopen van deze vergunning en de aanvang van de volgende vergunning moet zitten is verkort tot minimaal drie maanden. Met de wijzigingen wordt het convenant een flexibeler instrument voor de personeelsvoorziening in de branche. 5 Is het u bekend, dat sommige koks, van wie bij controle bleek dat zij hier illegaal werkten, al meer dan 25 jaar in Nederland werkzaam waren? Vindt u het redelijk om deze mensen thans zonder pardon op straat te zetten, terwijl vaststaat dat zij niet terug kunnen keren naar hun land van herkomst en dus na hun ontslag als illegaal in Nederland zullen blijven? Hebt u over dit groeiend aantal illegale voormalige koks contact gehad met de Chinese autoriteiten? Hoe ziet u zelf de toekomst voor deze mensen? Antwoord vraag 5 De Arbeidsinspectie registreert gegevens over de duur van illegale tewerkstelling niet. Overigens zijn deze gegevens ook niet relevant voor de boeteoplegging. Ik acht het niet onredelijk om koks die illegaal in Nederland werkzaam zijn geweest, te laten terugkeren naar het land van herkomst. Hierover is geen contact geweest met de Chinese autoriteiten. Het Kabinet richt zich actief op het ontmoedigen en bestrijden van illegale tewerkstelling in ons land. Daarom heeft het Kabinet met betrekking tot de aanpak van illegaliteit veel geïnvesteerd in het bestrijden van illegale arbeid. Tevens zijn er wettelijke mogelijkheden gecreëerd om werkgevers die illegalen in dienst hebben of nemen krachtiger aan te pakken. Zoals bij het antwoord op vraag 1 ook aangegeven, kampt de Chinese horeca met een personeelstekort. Ik verwacht dat het convenant dat is afgesloten om de tewerkstelling van koks uit China op tijdelijke basis mogelijk te maken en ervoor te zorgen dat personeel uit Nederland wordt opgeleid, uiteindelijk zijn vruchten zal afwerpen. Het is niet wenselijk dat de sector afhankelijk blijft van instroom van personeel uit China.
5
Ons kenmerk
AM/AMI/2006/97334
6 Welke acties heeft de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie ondernomen naar aanleiding van haar gesprek op 5 september jongstleden met vertegenwoordigers van de Chinees-Indische bedrijven? Antwoord vraag 6 In het kader van het convenant Personeelsvoorziening Chinees-Indische horeca heeft de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie de gehele procedure voor de toelating van Chinese koks tot Nederland laten analyseren. Bij deze procedure zijn de IND, het CWI en de Nederlandse diplomatieke vertegenwoordigingen in China betrokken. Uit de analyse is gebleken dat de procedure met name op twee punten de nodige tijd vergt. Allereerst is veel tijd gemoeid met de werkzaamheden die het Chinees bemiddelingsbureau moet verrichten, zoals het vaststellen van de kwalificaties van de kok. Gemiddeld is hiermee ongeveer drie maanden gemoeid. Het verkorten van deze periode valt buiten mijn bemoeienis. Hier ligt een rol voor de sector zelf. Daarnaast is gebleken dat in bepaalde gevallen vertraging optreedt in verband met de afgifte van een machtiging tot voorlopig verblijf (mvv). De IND geeft doorgaans binnen twee weken een advies af mits alle noodzakelijke bescheiden zijn aangeleverd. Als de IND geen bezwaar heeft tegen afgifte van een mvv maakt de Nederlandse vertegenwoordiging in China een afspraak met de betreffende kok teneinde hem in de gelegenheid te stellen een verzoek om afgifte van een mvv in te dienen. Indien de beantwoording van eventuele vragen daartoe aanleiding geeft, kan de diplomatieke vertegenwoordiging de mvv-aanvraag ter heroverweging voorleggen aan de IND. Er zal dan sprake zijn van een verlenging van de termijn waarbinnen de gevraagde mvv kan worden afgegeven. Teneinde de afgifte van een mvv aan Chinese koks zo probleemloos mogelijk te laten verlopen, heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken het convenant nogmaals onder de aandacht gebracht bij de diplomatieke vertegenwoordigingen in China. Met name is hierbij gewezen op de waarborgen die in de procedure zijn opgenomen. Verwacht mag worden dat dit bijdraagt aan een bekorting van de proceduretijd die is gemoeid met afgifte van een mvv. Koninklijke Horeca Nederland is gewezen op de noodzaak van een gedegen voorbereiding door Chinese koks van het bezoek aan de diplomatieke vertegenwoordiging. Dit impliceert uiteraard ook dat alle bescheiden worden ingediend. Hiermee kunnen eventuele misverstanden worden voorkomen en kan de mvv-verlening worden bespoedigd. Bij brief van 11 oktober jl. heb ik Koninklijke Horeca Nederland over het bovenstaande geïnformeerd.
7 Is het waar dat de minister voor Vreemdelingenbeleid en Integratie zich tijdens dit overleg om redenen van integratie heeft gekeerd tegen een voorstel van Koninklijke Horeca Nederland om een tweetalig boek over sociale hygiëne te laten vervaardigen? Deelt u de mening dat dit voor de sector van groot belang kan zijn? 6
Ons kenmerk
AM/AMI/2006/97334
Antwoord vraag 7 Uiteraard is sociale hygiëne in de gehele horecasector van groot belang. Het voert evenwel te ver ten behoeve van de Chinees-Indische sector in het bijzonder een tweetalig boek te laten vervaardigen. Vanuit het oogpunt van integratie in de Nederlandse samenleving en een actieve participatie in de samenleving heeft de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie dan ook aangegeven het opstellen van een dergelijk tweetalig boek niet wenselijk te vinden.
7
