Kalkzandsteen in utiliteitsbouw economisch zeer aantrekkelijk −
Lage prijs per bruto vloer oppervlak (bvo);
−
Flexibel in uitvoeringstraject;
−
Concurrerend bouwtempo.
Inleiding In de woningbouw is kalkzandsteen een standaard gedachtegoed. Bij de uitvoering van utiliteitsgebouwen wordt veelal in andere systemen gedacht. Hier zijn staal- en betonbouw meer standaard uitvoeringstypen. Op basis van nieuwe technieken en producten heeft Calduran een nieuw concept ontwikkeld en daar onderzoek naar gedaan. Calduran heeft hiervoor een ontwerp uitgewerkt waarbij de stabiliteit kan worden gewaarborgd door de dragende wanden van kalkzandsteen. Hierbij dient de overspanning van de verdieping- en dakvloer haaks op de binnenspouwbladen van de langsgevels te worden gelegd. Door een tussenoplegging toe te passen van wanden of met balken en kolommen, wordt er een grote vrije indeelbaarheid gerealiseerd. Door PRC, voorheen BFB, is een studie gedaan naar een drietal uitvoeringsvarianten voor het door Calduran (fictief) uitgewerkte kantoorpand. Hierbij zijn de volgende varianten, met twee, vier en zes bouwlagen, doorgerekend: − Staalskeletbouw met HSB invulling en kanaalplaatvloeren; − Prefab betonwanden met kanaalplaatvloeren; − Kalkzandsteenwanden met kanaalplaatvloeren. Op basis van dit onderzoek volgen hierbij enkele voordelen van een casco uitgevoerd in kalkzandsteen: − Stabiliteit uit dragende gevelvlakken in combinatie met dwarswanden van trappenhuizen, sanitaire ruimtes en/ of andere scheidingswanden; − Vrije indeelbaarheid van de plattegrond; − Tot 6 bouwlagen kostentechnisch voordeliger; − Minimale afmeting voor de gevelpenanten van ca. 600 mm; − Grote variatie in overspanningen; − Principe is ook toepasbaar bij scholen, zorg, e.a. utiliteitsbouw.
Figuur 1: Kantoorpand VCD te Groningen
Vergelijking bouwkosten Het onderzoek heeft zich uitsluitend gericht op de uitvoering van de dragende wanden en vloeren vanaf het beganegrond niveau tot en met de dakvloer. Hieruit blijkt dat een uitvoering in kalkzandsteen gecombineerd met kanaalplaatvloeren voor de drie gebouwhoogtes de goedkoopste variant is, zie onderstaande tabel.
Bouwkosten per variant casco uitvoering
m² bvo
casco kosten
kraankosten per bvo
per bvo
HSB met staalconstructie 2 bouwlagen 4 bouwlagen 6 bouwlagen
650 1300 1950
€ 199.970 € 419.118 € 627.363
€ 308 € 320 € 322
€ 2.700 € 5.220 € 8.010
€4 €4 €4
Prefab beton 2 bouwlagen 4 bouwlagen 6 bouwlagen
650 1300 1950
€ 162.907 € 325.855 € 488.657
€ 251 € 251 € 251
€ 4.170 € 8.340 € 12.450
€6 €6 €6
Kalkzandsteen 2 bouwlagen 4 bouwlagen 6 bouwlagen
650 1300 1950
€ 128.438 € 265.968 € 415.555
€ 197 € 205 € 213
€ 2.340 € 4.680 € 7.021
€4 €4 €4
Met betrekking tot de kraankosten zijn staal met HSB en kalkzandsteen vergelijkbaar. Hierbij moet wel gezegd worden dat de kraanimpact alleen voor het HSB deel is meegenomen. De kraan ten behoeve van de montage van de staalconstructie is in de prijs van het staal meegenomen. Voor het casco van kalkzandsteen daarentegen is alleen het opperen meegenomen, dit omdat de kalkzandsteen elementen met speciale lijmkraantjes worden verwerkt. Deze kosten zijn meegenomen in de prijs van de kalkzandsteen.
Figuur 2: kantoorgebouw de Flynth te Zwaag
Specifieke kenmerken per variant Staalconstructie met HSB Bij het staalskelet met HSB invulling is de bouwsnelheid gemiddeld tot laag te noemen. Hierbij dient men rekening te houden met de hogere bouwkosten en een relatief lange voorbereidingstijd. Doordat er tijdens de voorbereiding meerdere partijen betrokken zijn is er meer coördinatie nodig. Eventuele wijzigingen in de constructie zijn uitermate lastig door te voeren als de staalconstructie al is geproduceerd en/ of op de bouw is gesteld. Wijzigingen in de HSB-elementen daarentegen zijn in een laat stadium nog redelijk flexibel door te voeren en tot zelfs op de bouwplaats aan te brengen. Met betrekking tot de bouwplaatskosten is deze variant redelijk gunstig. Dit komt door het feit dat het staalcasco meestal geheel geleverd en gemonteerd wordt door een derde partij en daarmee zelf voor verticaal transport zorgt. Prefab betonelementen Bij prefab zorgt de mate van repetitie in de elementen voor de meest gunstige prijs/kwaliteit verhouding. Repetitie (en dus bouwsnelheid) is het grote voordeel van prefab. Afwijkingen in de seriematigheid kunnen grote economische gevolgen hebben. Dit casco is van deze drie varianten de minst flexibele keuze. Deze methode heeft een goede en lange voorbereidingstijd nodig. Latere wijzigingen hebben in de meeste gevallen negatieve gevolgen voor de planning en de kosten. Voor deze prefab constructies is vaak een zwaardere inzet van kraancapaciteit noodzakelijk, wat een negatief effect heeft op de bouwplaatskosten. En als er voor een vaste opstelling gekozen wordt heeft dit ook gevolgen voor de indeling. Kalkzandsteen Bij de uitvoering in kalkzandsteen is de flexibiliteit van het casco het grootst. Dit komt mede door de kortere voorbereidingstijd, waarbij beslissingen inzake ontwikkelingskeuzes in een later stadium gemaakt kunnen worden. De bouwtijd is evenals bij het staalcasco met HSB elementen gemiddeld tot laag te noemen. De bouwplaatskosten zijn voor deze variant het meest gunstig. Dit komt doordat men alleen kraancapaciteit nodig heeft voor het plaatsen van de overige bouwdelen en vloerplaten. De wanden worden gesteld door kleine stelmachines. Deze kosten zijn al wel meegenomen in de prijs.
figuur 3: kantoorgebouw van Strukton te Breukelen
Om een beter inzicht te krijgen in de impact van de verschillende bouwdelen per casco is de onderstaande tabel opgezet. Hierbij zijn de volgende hoofdonderdelen uitgewerkt: − Staartkosten (ABK, AK, W&R en CAR); − Vloeren; − Wanden/ stabiliteitsconstructie.
casco bouwkosten
staartkosten
% van totaal
HSB + staalskelet 2 bouwlagen 4 bouwlagen 6 bouwlagen
€ 199.970 € 419.118 € 627.363
€ 34.045 € 70.845 € 106.810
17% 17% 17%
€ 42.119 € 84.443 € 126.856
21% 20% 20%
€ 123.806 € 260.830 € 393.697
62% 62% 63%
Prefab 2 bouwlagen 4 bouwlagen 6 bouwlagen
€ 162.907 € 325.855 € 488.657
€ 27.734 € 55.477 € 83.194
17% 17% 17%
€ 41.833 € 83.837 € 125.931
26% 26% 26%
€ 93.340 € 186.541 € 279.532
57% 57% 57%
Kalkzandsteen 2 bouwlagen 4 bouwlagen 6 bouwlagen
€ 128.438 € 265.968 € 415.555
€ 21.866 € 45.282 € 70.749
17% 17% 17%
€ 43.955 € 88.324 € 132.781
34% 33% 32%
€ 62.616 € 132.362 € 212.025
49% 50% 51%
vloeren
% van totaal
wanden
% van totaal
Een kostentechnische afweging is vaak een doorslaggevende factor bij de bepaling van een type casco. En toch is dit niet in alle gevallen de belangrijkste reden. De voorbereidingstijd en de bouwsnelheid zijn bij sommige uitvoeringsmethodes ook een belangrijk aspect bij het maken van een keuze. In de onderstaande tabel is per variant aangegeven wat de voorbereidingstijd en de te verwachten bouwsnelheden zijn:
Voorbereidingstijd en bouwsnelheid Voorbereiding HSB + staalskelet 2 bouwlagen 4 bouwlagen 6 bouwlagen
5 weken
Prefab 2 bouwlagen 4 bouwlagen 6 bouwlagen
13 weken
Kalkzandsteen 2 bouwlagen
4 weken
4 bouwlagen 6 bouwlagen
Bouwsnelheid
3 weken 5 weken 8 weken
2-3 weken 5 weken 7 weken
3-4 weken
7 weken 11 weken
Conclusie Uit het onderzoek blijkt dat kalkzandsteen in combinatie met kanaalplaatvloeren economisch het meest aantrekkelijk is, waarbij de flexibiliteit van het casco tijdens het proces sterk bijdraagt aan de aantrekkelijkheid van het systeem. De feitelijke bouwtijd is natuurlijk afhankelijk van een aantal factoren, maar is geen belemmerende factor in de keuze voor kalkzandsteen.
Voor nadere informatie en/ of toelichting over het onderzoek en de mogelijkheden voor uw project, kunt u een afspraak maken met uw accountmanager van Calduran of contact opnemen met de afdeling Bouwtechniek & Voorlichting 0341 464 004.
PRC kostenmanagement Postbus 1051 2410 CB, Bodegraven
Calduran Kalkzandsteen Postbus 97 3840 AB Harderwijk
