Foto Nationaal 2015
Juryrapport Foto Nationaal 2015 Op zaterdag 29 augustus 2015 kwam de jury bijeen in Rijen om een selectie te maken uit 193 ingezonden portfolio’s. De jury bestond dit jaar uit Paul Fleming, Rob Morees en mij, Karin Krijgsman. Het was mij een bijzondere eer om voor de tweede keer deel uit te maken van de jury. Een dag lang foto’s kijken van gedreven amateurfotografen is een waar feest! Met behulp van de inzet van een groep vaste vrijwilligers die de te beoordelen series als een geoliede machine steeds klaarlegde ging de jury in 3 rondes door al het werk heen. Eerst bekeken de juryleden afzonderlijk een aantal series waarna we gezamenlijk iedere serie beoordeelden. In de eerste ronde was één van de drie stemmen voldoende om door te gaan naar de volgende ronde. In de tweede ronde moesten er 2 stemmen zijn, en bij de derde ronde.. verrassend.. 3 stemmen. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat de jury het een enkele keer niet 100% met elkaar eens was. Binnen het team van 3 was er in twee situaties één hele grote voorstander en één hele grote tegenstander van een serie; waarop de derde stem de doorslag gaf. Uiteindelijk was de opdracht te komen tot een selectie van 13 series. Het viel op dat de series deze keer meer samenhang vertoonden, een prettige vooruitgang ten opzichte van de voorgaande editie waarin portfolio’s vaak bestonden uit verzamelingen single images. Series die afvielen toonden soms een goede beheersing van een specifieke techniek, maar waren wat onderwerp betreft niet sterk genoeg. Ook waren er series waar slechts een enkel heel goed beeld in zat. Of series met 4 hele goede beelden en dan een vijfde beeld wat de hele selectie onderuit haalde. Zo sneuvelde er een darling van een van de juryleden. Opvallend was ook dat er relatief weinig goede documentaire series waren. Er waren wel documentaire series met soms heel goede onderwerpen, maar die waren dan technisch onder de maat, waardoor ze toch afvielen. Over het algemeen was de printkwaliteit erg goed. Maar: mooie foto’s of technische beheersing alleen was niet goed genoeg, we zochten naar series waarin we een onderscheidende blik aantroffen. De jury was streng, we moesten immers tot een scherpe selectie komen! Namens de jury Foto Nationaal 2015 Karin Krijgsman Jury Foto Nationaal 2015
Paul Fleming (1964) , fotograaf in hart en nieren, is opgeleid aan de Rietveld academie. Zelf heeft hij zo’n tien jaar fotografie gedoceerd aan het culturele centrum van de Vrije Universiteit. Na zijn afstuderen (1990) legt hij zich met name toe op autonome fotografie. Zijn serie ‘Duiven’ is in zijn geheel aangekocht door het Groninger museum; een foto uit zijn serie ‘Schoenen’ prijkte op de billboards van Fotofestival Naarden, en de publicatie van zijn fotoboek ‘Uitgelaten’ bij uitgeverij Voetnoot vormde de kroon op zijn autonome werk. Naast vrij werk zijn zijn specialismen: portretfotografie (van Ruud Lubbers tot Amsterdamse daklozen) en documentaire reportages. Fleming fotografeert zowel in de studio als op locatie en zo nodig waadt hij tot zijn schouders in het water of stapt hij in een helikopter om het shot te kunnen maken dat hij voor ogen heeft. www.paulfleming.nl Karin Krijgsman (1977) , is opgeleid als fotograaf aan AKV|St.Joost en de Universiteit Leiden, Master Photographic Studies. Zij stelde tentoonstellingen samen voor onder andere Breda Photo en Fotofestival Naarden, is oprichter van Fw: (www.fwphotography.nl), lid Raad van Toezicht Nederlands Fotomuseum Rotterdam en sinds 2007 studieleider van de afdeling Fotografie aan AKV|St.Joost. In samenwerking met Suzan Geldhoff werkt zij aan het Screendump-project, een doorlopend onderzoek naar en verkenning van het fotograferen in de virtuele wereld. In 2014 publiceerden zij ‘Screendump #2’, over het toeeigenen van online gevonden foto’s. www.karinkrijgsman.nl. Rob Moorees, is opgeleid aan de AKI Enschede, afdeling grafischevormgeving/fotografie. Als beeldend kunstenaar/fotograaf werkte hij voor verschillende opdrachtgevers en voor de Stichting Beeldende Kunst, Amsterdam. Hij had hij diverse solo- en groepsexposities in binnen- en buitenland.
Zijn fotoprojecten zijn aangekocht en opgenomen in diverse collecties, o.a. Prentenkabinet Leiden, Bibliotheque National Parijs, Gemeente Archief Amsterdam, Collectie Stad Amsterdam, Collectie Stad Rotterdam, Rijksdienst den Haag. Moorees is columnist, verzorgt publicaties in diverse media en houdt lezingen voor verschillende organisaties. Hij is (gast)docent Fotografie bij het Amsterdams Centrum voor Fotografie en een aantal academies. Werkte bij Spaarnestad Photo Archief en was curator voor FotoFestival Naarden. Zijn meeste recente project als curator/tentoonstellingsmaker is de expositie in Huis Marseille, ‘Life is Strange’, nog te bezichtigen tot 6 september. Samen met Maarten Asscher is hij auteur van het boek ‘Life is Strange’ dat juni 2015 verscheen. Het toont de veelkleurige, bizarre, gruwelijke en ontroerende beeldenstroom waarmee de twintigste eeuw de huiskamers van onze (over)grootouders binnen denderde.
De Foto’s Jury 1. Theo Albers Een serie Rotterdamse gebouwen, gefotografeerd vanuit een kikvorsperspectief tegen een zwarte achtergrond waardoor de grote kolossen haast surrealistisch loskomen van hun context. Menselijk leven is ver te zoeken, het gebouw – en daarmee het beeld – is welhaast perfect zonder de sporen van de gebruikers, als waren het maquettes. Dat gevoel wordt versterkt door de gekke plekken waar het licht soms valt, spots die lijken te zoeken over het oppervlak, je vermoedt een helicopter met zijn schijnwerpers ergens buiten het beeld. Uiteindelijk maakt het niet uit of we kijken naar de realiteit of haar tekentafelversie: de beelden prikkelen de verbeelding! Jury 2. Theo Bijker Theo noemt zichzelf een fotografische alleseter en zo kwam het dat hij bij een bezoek aan kamp Westerbork getroffen werd door een installatie van 102.000 stenen (voor iedere gedeporteerde een steen) en daartussen de persoonlijke foto’s die mensen achter moesten laten. De kadrering van de beelden maakt dat de blik direct getrokken wordt naar de onteigende persoonlijke momenten die zo herkenbaar onlosmakelijk verbonden zijn aan onze collectieve herinnering van de Tweede Wereldoorlog, maar laat ook ruimte voor de ogen om te dwalen door het beeld en het nu te ervaren. Dit consistente heen en weer slingeren tussen het toen en nu maakt deze serie meer dan een toevallige observatie van een passant; de foto’s in de foto’s zetten aan tot overdenken. Jury 3. Bert van den Broek Persoonlijk vond ik dit de vrolijkste serie van allemaal. Op de website van de Fotobond bekijk je de beelden één voor één, maar de fysieke prints naast elkaar vormen een welhaast perfecte serie van vijf. Ieder beeld afzonderlijk bevat een klein verhaaltje, terwijl alle beelden tezamen een geheel met een ‘kop en een staart’ vormen. De kwetterende vogeltjes zijn tegelijk aandoenlijk en prachtig, messcherp tegen het zachte groen – je kan je haast niet voorstellen dat de werkelijkheid zich zo aan je voordoet. Een klein theaterstukje waarin ieder vogeltje een personage wordt. De spanning van de eerste vliegende momenten van het jong – centimeters boven de veilige rand -‐ om het hapje uit moeders bek te pakken is voelbaar! Bert van den Broek: Op een zomerdag in juli, een moment wanneer er niet veel vogel activiteit meer is omdat de meeste jonge vogels al uitgevlogen zijn. Deze zwaluwen aangetroffen op een hek in Arkemheen, omgeving Nijkerk. Gefotografeerd vanuit de auto waar deze zwaluwen zich niets van mijn aanwezigheid aantrokken. Deze foto’s zijn gemaakt op diafragma 5.6 sluitertijd 1/1600ste auto iso kwam uit op iso 360. Jury
4. Henk Griffioen Peren, peren en nog eens peren. Rij aan rij in de kerk, met de eenzaam achtergebleven boom op de achtergrond en donkere wolken die zich daarboven samenpakken. Twee peren op een Frans balkonnetje die de stand van het land doornemen, de één die fier en slank optimistisch lijkt te tetteren en de ander die royaal van het goede leven heeft genoten en daar nu niet meer zo gelukkig mee lijkt. Het is knap en grappig hoe Henk Griffioen in zijn beelden -‐ die je makkelijk af kan doen als flauw – zo treffend menselijke tekortkomingen op humoristische wijze weet uit te beelden. Pas op dat je de grap niet te ver door drijft – er is een grens. Dit is een serie die het waard is om beter te bekijken Henk Griffioen: In mijn bestaande bewerkte foto’s is wel eens sprake van personificatie door het plaatsen van schaakstukken in bijvoorbeeld Dolomieten landschappen. Die schaakstukken zijn dan emotieloze elementen die een, door mij gekozen, vervreemding aan het totale beeld geven. Peren zijn meer geschikt en lenen zich uitstekend om bepaalde menselijke gemoedstoestanden, hun problemen of onbehagen in een ondersteunend beeld weer te geven. Stomdronken carnavalgangers die in rare situaties zijn beland (foto 3) kunnen b.v. ook met peren worden uitgebeeld. Evenals kenmerkende uitspraken over ziekten en het geklaag, soms gezeur, van veel ouderen zijn in een beeld met peren goed tot uitdrukking te brengen. De vorm van de peer, de kromming van de top alsook de stand van het steeltje kunnen deze emoties en gevoelens goed weergeven. In mijn vijf-delige serie voor Foto Nationaal worden menselijke situaties en gebruikelijke cliche uitspraken gekoppeld aan peren uitgebeeld. Ook beelden waarbij met een knipoog de situatie kan worden bezien. Sommige beelden kunnen door de een als humoristisch en door de ander als flauw, wat dubieus of cynisch uitgelegd worden. We denken immers niet allemaal hetzelfde. Met mijn peren probeer ik niet kwetsend te zijn. Men kan er wel over discu- zeuren. Jury 5. Jaap Hijma Dit is fotografie waar fotografen van houden. Het hedendaagse leven in de metropool in nostalgisch zwart-‐wit. Scherpe observaties van grootstedelijke momenten die door het dynamische gebruik van voor en achtergrond meerdere visuele lagen in het beeld aanboren. De kijker kan met zijn ogen dwalen langs voor en achtergrond waardoor het voelt alsof het leven niet stilgezet is, maar gewoon doorgaat, terwijl jij net even de andere kant op kijkt. Jaap Hijma NEW YORK STREETS Jaap Hijma (1955) fotografeert bij voorkeur op straat. Hij is geïnteresseerd in de stad als leefomgeving. Veel van zijn foto’s tonen kenmerkende ‘stukjes stad’, in combinatie met de personen die zich door dat stukje stad bewegen. Soms zijn de passanten zich van hun omgeving bewust en reageren zij daarop. Vaker hebben zij geen oog voor hun omgeving; maar ook dan gaan zij een relatie aan met het decor, die voor de fotograaf interessant is. De gepresenteerde serie, ‘New York Streets’, is gemaakt in de zomer van 2014. Zij is een onderdeel van een groter project over de mens in de gebouwde omgeving.
Jury 6. Wim Koerts Twee ontblootte lichamen die geleefd hebben, twee mensen die elkaar vasthouden alsof ze het leven zelf vasthouden. In prachtige zachte tonen tegen een zwarte achtergrond verstrengelen de kwetsbare lichamen zich liefdevol voor de camera. Eenvoudig, trefzeker, beheerst. Ontroerend mooi. Wim Koerts Liefde en warmte Jury
7. Michel Lichtenberg De barbershops van Bollywood, mannen onder elkaar, in actie. In uitgebalanceerde composities worden we even uit de realiteit gezogen, en tegelijkertijd juist diep erin. De gekozen momenten, het groothoekkader en de kijkrichtingen van de personages sluiten je afwisselend uit en trekken je daarna juist weer aan. De selectie is een hele mooie mix van verschillende momenten: en passant; aanwezig zonder aanwezig te zijn – alsof we in een film binnenlopen; direct confronterend; stiekem gestolen en dan uiteindelijk toch weer en passant. De beeldbewerking is bijna over de top, maar dat maakt de serie alleen maar beter. Michel Lichtenberg ‘Geknipt in India’ Mijn fascinatie voor India probeer ik door middel van foto’s te delen. Ik zoek daarbij naar beelden die de ‘alledaagse‘ sfeer goed weergeven en vertrouwd zijn maar ook het contrast met Nederland laten zien. In deze serie over kapperszaakjes zijn bij voorbeeld de kappersattributen enigszins vertrouwd maar de interieurs toch wat minder steriel dan gewend. De kans dat een langslopende koe haar kop door de openstaande deur steekt terwijl je geknipt wordt is in India beduidend hoger dan in Nederland. Jury 8. Willem Melching Boodschappen, roomboter, theezakjes – even omdraaien - en enkele manieren om jezelf van het leven te beroven bij ondraaglijk uitzichtloos lijden. Een alledaags rommeltje in een bejaardenflat krijgt er een pijnlijk andere lading door. In vijf beelden wordt een menselijk drama invoelbaar gemaakt, direct en confronterend, maar niet plat. De subtiele omdraaiing van het boodschappenbriefje met teksten die je niet verwacht en die zo sterk contrasteren met de tekst die je wel meteen kan lezen grijpen je bij de strot. Knap hoe je in zo’n scherpe selectie je verhaal zo treffend kan communiceren. Jury 9. John Moest Portretten van Indiase pelgrims, gekleed in het wit, gefotografeerd tegen een witte achterwand. Doorleefde koppen van de mannen met kleurige tulband trekken de aandacht, met sympathieke blikken kijken ze ons aan. Hoe langer je de portretten bekijkt, hoe meer de kleurrijke schakeringen van het wit op gaan vallen en er een spel zichtbaar wordt van de plooien van de kleding, het pleisterwerk van de wand en de rimpels in de gezichten. De eenvoud van het vaste kader geeft de kijker volop de ruimte om te dwalen door het beeld en de details te bestuderen. John Moest Mannen uit Radjasthan. Jaarlijks vindt in Puskhar tijdens de 10e volle maan de “Camel Fair” plaats. Tijdens een periode van 10 dagen worden vele tienduizenden kamelen verhandeld en brengen ongeveer 700.000 pelgrims een bezoek aan de stad. Vrouwen gaan in uitermate kleurrijke en prachtige sari’s gekleed. De algemene beeldvorming van Puskhar is gericht op deze vrouwen en tevens de vaak evenzo kleurrijk uitgedoste kamelen. Hierop heb ik me niet gericht. De mannen zijn mijn doel, de pelgrims en de nomaden, veelal gekleed in sober witte, simpele kleding en ze dragen altijd een tulband. Uit mijn eerdere ervaringen met het fotograferen van mensen in India is gebleken dat zowel mannen als vrouwen graag bereid om te poseren voor een camera. Ik wil daarbij gebruik maken van een vrij egale achtergrond, muur/tentzeil/doek. Gezien de hoge stand van de zon heeft werken in de schaduw de voorkeur. In een van de toegangen van het lokale stadion vond ik de mogelijkheid om mijn doelstelling te realiseren. a. een witte muur met wat structuur (wit in India is evenwel niet altijd echt wit) b. locatie lag in de schaduw met veel egaal omgevingslicht c. bereidwillige modellen. De bezoekers waren vrijwel allemaal pelgrims en nomaden die hier nog niet waren lastig gevallen door hordes fotografen. De bereidheid om te poseren was groot!
Pushkar, november 2014. Jury 10. Harry Sikkenk In een sequentie van vijf beelden plakken vijf kleurige blokkendozen aan elkaar. Harry Sikkenk toont de schoonheid in onbeduidende aangezichten van vijf schijnbaar identieke woningen. Het meest in het oog springende verschil is natuurlijk de kleur, maar de kleinere verschillen zeggen zo veel meer over de bewoners. Keurig netjes, recht-‐toe-‐recht-‐aan of een gezellig rommeltje; open of gesloten, gezellig of functioneel. Doordat het kader steeds hetzelfde blijft worden de verschillen tussen de beelden benadrukt en dat maakt van deze serie een fascinerend zoekplaatje. Harry Sikkenk: ‘Luchtkastelen’ Dromen van een eigen dak boven je hoofd, hoe verschillend kan dat zijn? Dromen om in een bijzonder huis of misschien wel in een kasteel te wonen wie doet dat soms niet. De werkelijkheid is vaak anders, zoals op deze, misschien wel ooit prestigieuze, VINEX-locatie. Hier ogen de woningen als gestapelde containers waardoor je je af kunt vragen of het in deze ‘droomhuizen’ wel zo prettig wonen is.
Jury 11. Raoul Vernède Raoul Vernède is een pure poëet: in zijn tweeluiken toont hij hoe fotografie de werkelijkheid kan bezielen. Hij ziet in het alledaagse het ongewone en het bijzondere. Hij toont ons dat er zelfs in het meest nietszeggende stukje werkelijkheid oneindig veel dramatiek zit verscholen.
Raoul Vernède ZWEVEN Deze serie tweeluiken gaat over een diep gevoel in je. Het is een zoektocht naar de tijd; soms zwaar en zonder licht. Je moet kiezen maar je weet niet wat. Het gaat over de vergankelijkheid van het zijn; je schaduw is er even maar is ook zo weer weg. En dan blijft enkel de natuur over. De tijd gaat verder en keuzes of de afwezigheid van keuzes (=het lot) bepalen je leven. De seizoenen en natuurkrachten zoals de wind weerspiegelen je levensloop mooi. Veel weerspiegelt en is het nu echt of leek het maar zo. Kijk naar de foto’s en ervaar of het ook bij jou wat diepers oproept. Jury 12. Hans van Weelden In een serie liggende portretten van carnavalgangers maken we kennis met een aantal karakters die vrolijk zijn uitgedost, maar toch ietwat melancholisch (of dronken) de camera in kijken. Stuk voor stuk indringende blikken, die de kijker raken. Klein verbeterpunt: door het liggende formaat gebruik redelijk wat ‘ visuele loze restruimte’. Je portretten komen nog krachtiger binnen als je een vierkant kader hanteert.
Jury 13. Janny Wierenga Een leven buiten de maatschappij. Een man en zijn hond en zijn caravan, en de wondere wereld die hij om zich heen verzameld heeft. Deze serie is een mooi portret van een man die ervoor kiest zijn leven anders dan anderen te leven. De selectie van beelden is doeltreffend: we maken kennis met het hoofdpersonage, zien hem in zijn werkplaats, zo lijkt het. In de opeenvolgende beelden wordt duidelijk dat we niet op zijn werk, maar in zijn privé-‐omgeving zijn en dat die omgeving zich ergens langs een spoorlijn, ver weg van alles bevindt, en dat hij daar alles verzameld heeft wat hij nodig heeft in zijn leven. Janny Wierenga Het thuisgevoel van Frank. ‘Home sweet home’.
‘Ik voel mij hier thuis dit is mijn wereld’. ‘Ik ben verslaafd geweest aan drank en drugs en daardoor ben ik mijn vrouw en twee kinderen kwijt. ‘Dat vind ik heel erg’. ‘Vrouwen zijn takkewijven, alleen goed voor de seks’. ‘Ik leid een zwervend bestaan en ik hoop dat ik op deze plek kan blijven’. ‘Hier heb ik bezigheid en voel me super’. ‘Ik en mijn hond dat is het belangrijkste op de wereld’. toelichting Deze serie is gemaakt naar aanleiding van de masterclass storytelling met als opdracht ‘home’. Expositie Fotosalon Foto Nationaal 2015
26 september t/m 25 oktober St. Aegtenkapel in Amersfoort Het Zand 37, 3811 GB Amersfoort Openingstijden vrijdag t/m zondag van 13:00-17:00 uur 3 november t/m 28 november CKE-Muziekschool Eindhoven, Pastoor Petersstraat 180, Eindhoven Openingstijden maandag t/m donderdag 9.00 tot 17.00 uur vrijdag 9.00 tot 17.00 uur zaterdag 10.00 tot 16.00 uur 12 december t/m 22 januari 2016 Mariapark, Oude Markt 18, 6131 EN Sittard-Geleen Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 11.00 tot 17.00 uur 6 februari t/m 6 maart 2016 Foto21, ‘t Zand 21, Bredevoort, Openingstijden woensdag t/m zondag 10 – 17 uur
Sponsor van Foto Nationaal
