N
Jaarverslag 2012 Voortbouwen op het fundament
Stichting Pembetatu - Laan van Poot 152 - 2566 EE Den Haag Tel: 06 – 510 270 81 - Email:
[email protected] – www.helpkenia.nu Rabobank 1320 99 314 (Den Haag) – KvK 27298443
Inhoud 1. Inleiding
2. Achtergrond en doelstellingen
3. Werkwijze
4. Wat is tot nu toe bereikt?
5. Het jaar 2012 en verder
6. Financiële verantwoording
1. INLEIDING De Stichting Pembetatu te Den Haag is officieel sinds 6 maart 2007 actief met het inzamelen van geld om hulp te bieden aan enkele arme dorpsgemeenschappen in zuidoost-Kenia. De Millenniumdoelen van de Verenigde Naties en de wens tot het voeren van een transparant beleid spelen in onze hulpverlening een belangrijke rol. In 2008 heeft de Belastingdienst de Stichting Pembetatu erkend en aangemerkt als ‘Algemeen nut beogende instelling’ (ANBI). Dit houdt in dat donateurs de giften van de inkomensbelasting kunnen aftrekken. Pembetatu is voortgekomen uit particulier initiatief. Het hoofddoel was én is verbetering van het toekomstperspectief voor de arme bevolking - en met name de kinderen - in en rond Pangani en Lwayoni, twee kleine afgelegen dorpen in Kenia, dicht bij de grens met Tanzania (op bijgaand kaartje in de zuidelijke punt). Dankzij de donaties van particulieren en van enkele bedrijven die in het kader van 'maatschappelijk verantwoord ondernemen' een bijdrage hebben willen leveren, alsmede dankzij de professionele steun van de ministeries van Landbouw en Onderwijs in Kenia, zijn de afgelopen jaren bemoedigende stappen voorwaarts gezet in de duurzame ontwikkeling van het projectgebied, in economisch opzicht en ook ten aanzien van onderwijs en medische zorg. Een hoogtepunt van 2012 was de bouw (en openstelling) van een bescheiden medische hulppost annex consultatiebureau in Pangani. waardoor de medische zorg dichtbij de gemeenschap kan worden geboden. De grote projecten die we ons hadden voorgenomen - te weten zorgen dat meer kinderen onderwijs kunnen volgen door de bouw van een tweede school in het gebied, verbeteren van de medische zorg voor met name vrouwen en jonge kinderen, het vergroten van de economische bedrijvigheid door het opzetten van een aantal kleinschalige kippen- en geitenfokkerijen en de bouw van de voornoemde medische post – zijn inmiddels gerealiseerd. De fundamenten zijn gelegd. Nu is het zaak daarop voort te bouwen. Dat doen we vooral door extra zorg voor de allerarmsten, door voort te gaan met het verschaffen van studiefinanciering voor kinderen uit arme gezinnen die middelbaar of hoger onderwijs willen en kunnen volgen, door uitbreiding van de medische zorg en door bevordering van de economische bedrijvigheid van met name de vrouwen . Wij hopen dat velen ons in 2013 zullen blijven steunen om ook deze doelen te kunnen bereiken. Janny Wolters Voorzitter bestuur Stichting Pembetatu
2.
ACHTERGROND EN DOELSTELLINGEN
In het zuidoosten van Kenia, ruim 100 kilometer ten zuiden van de havenstad Mombasa, liggen vlak bij de grens met Tanzania de dorpen Pangani en Lwayoni. In dit arme gebied waar Pembetatu actief is, is het landschap dor en er valt weinig regen. Er is geen elektriciteit en geen waterleiding. Armoede en criminaliteit zijn aan de orde van de dag. Het inkomen in deze regio is het laagst van heel Kenia. Aids en malaria maken veel slachtoffers. Om te voorzien in hun eigen levensonderhoud is het nodig dat de mensen inkomsten uit arbeid hebben, maar de werkloosheid is hoog. Bovendien ziet de toekomst van de jonge generatie er ook niet goed uit, want meer dan 70% van de kinderen gaat na de basisschool niet naar het middelbaar onderwijs. Een belangrijke oorzaak hiervan is dat het onderwijs op de basisschool gratis is, maar dat voor een vervolgopleiding moet worden betaald. Veel ouders kunnen dit schoolgeld niet opbrengen. Voor weeskinderen die hun ouders verloren hebben ten gevolge van aids, malaria of andere ziekten is het sowieso niet te betalen. Daarbij komt dat veel meisjes rond hun tiende jaar al helemaal niet meer naar school gaan. Zij moeten thuis helpen, worden soms al op hun dertiende of veertiende uitgehuwelijkt, raken vaak jong zwanger of belanden in de prostitutie. De belangrijkste doelstelling van de Stichting Pembetatu is een betere toekomst voor de kinderen in het projectgebied, een betere toekomst die begint met goed onderwijs, waaraan zo veel mogelijk kinderen deelnemen. Daarnaast zijn medische voorzieningen en economische kansen van groot belang. Niet voor niets is de naam van de stichting afgeleid van het woord ‘driehoek’ in het Swahili, de oorspronkelijke en officiële taal van Kenia. De Stichting Pembetatu (in de uitspraak ligt de klemtoon op de a) is immers werkzaam op drie vlakken, die nauw met elkaar zijn verbonden: onderwijs, medische zorg en economie. 3.
WERKWIJZE
Wij werken op basis van de volgende uitgangspunten:
Maatschappelijk verantwoord: wij geven de bevolking handvatten waarmee ze zelf hun eigen situatie kunnen verbeteren. Samenwerking en dialoog staan daarbij voorop, zowel met de lokale bevolking als met de autoriteiten.
Duurzaamheid: wij willen niet alleen nu helpen, maar streven ernaar onze steun ook in de toekomst vruchten af te laten werpen. We hebben steeds duidelijk laten weten dat onze hulp tijdelijk is en dat de dorpsgemeenschappen op den duur self supporting zullen moeten zijn. Daarom hebben we de afgelopen jaren veel aandacht besteed aan kennisoverdracht, onderwijsverbetering en beroepstrainingen van lokale boerengezinnen.
Integriteit: wij werken met respect, met hart en ziel en zijn eerlijk en transparant. Alle financiële middelen worden ingezet om onze doelen op zo efficiënt mogelijke wijze te realiseren. We werken resultaatgericht en er blijft geen geld aan de strijkstok hangen.
Bezoeken Tussen 2007 en 2012 hebben we tweemaal per jaar ons projectgebied bezocht en in 2012 alleen in mei. Door onze geregelde bezoeken hebben wij een goede band met de dorpsgemeenschappen en andere betrokkenen opgebouwd. Onze reis- en verblijfskosten zijn uiteraard altijd geheel voor eigen rekening geweest. Voor meer informatie verwijzen we naar onze website www.helpkenia.nu Daarop zijn ook de nieuwsbrieven te lezen die onze donateurs en andere belangstellenden ontvangen.
4. WAT IS TOT NU TOE BEREIKT?
Medio 2007 hebben we samen met de bevolking van Pangani en Lwayoni en de lokale chief een vijfjarenplan opgesteld met als titel ‘We work for the future’. Sindsdien is het volgende tot stand gebracht: Onderwijs Fasegewijze bouw van een geheel nieuwe basisschool in het dorp Lwayoni, ter ontlasting van de overvolle reeds bestaande basisschool St. Marks in Pangani. Deze nieuwe school, die de Lwayonischool is gaan heten, kreeg in 2010 een officiële erkenning van het Keniaanse ministerie van Onderwijs. Dit hield in dat de overheid nu ook voor leerkrachten en leermiddelen ging betalen. Het leerlingenaantal is gestegen van 350(2007) naar 890 (2012) kinderen. Voorts hebben we gezorgd dat er zowel op de St. Marks school als op de Lwayonischool enkele – zeer noodzakelijke - extra leerkrachten voor het kleuteronderwijs werden aangesteld. Hun salaris wordt door Pembetatu betaald omdat de overheid onderwijs aan kinderen onder de 6 jaar niet bekostigt. Leerkrachten van beide scholen zijn financieel in de gelegenheid gesteld om zich te laten bijscholen. Tien leraren hebben hiervan gebruik gemaakt. Pembetatu nam 50 procent van de kosten van deze aanvullende opleiding voor haar rekening. Pembetatu betaalt 50 procent van de schoolkosten als kinderen naar de middelbare school gaan (tien kilometer verderop) en hun ouders dat niet kunnen betalen. Het aantal kinderen dat gebruik maakt van
een studiebeurs is in 2012 al opgelopen tot 52, waaronder 23 meisjes. Bovendien zijn de eerste studenten geslaagd voor hun middelbare school. Drie van hen zijn aangesteld als leraar of assistent op de school. Sinds begin 2012 draagt Pembetatu voor drie veelbelovende talentvolle jongeren uit Pangani en Lwayoni ook financieel bij aan twee universitaire studies en een studie aan een design-academie.
Medische zorg
Alle schoolkinderen worden twee keer per jaar op kosten van Pembetatu medisch onderzocht en krijgen indien nodig medicijnen. Op het terrein van de St. Marksschool is in 2009 een provisorisch consultatiebureau gebouwd (van hout en golfplaat) waar één keer per maand zwangere vrouwen en moeders met baby’s en peuters naar een spreekuur van een arts en verpleegkundige konden. Onze droom was echter de nieuwbouw van een echte medische post, een gebouwtje van steen dat fungeert als dependance van een kliniek in het 10 kilometer verderop gelegen grensplaatsje LungaLunga. Die droom is in 2012 uitgekomen. Vier keer per jaar worden vrouwen uitgenodigd voor een informatiebijeenbijeenkomst over kinderzorg, malaria, Hiv/aids. Door het geven van een kleine maaltijd na afloop worden deze bijeenkomsten zeer druk bezocht. Ter plekke kunnen zij zich gratis laten testen op HIV/aids.
Economische bedrijvigheid
Met hulp van het Keniaanse ministerie van Landbouw zijn enkele kippen- en geitenfarms voor groepen bewoners opgezet, met speciale aandacht voor de allerarmsten opdat ook zij daarvan meeprofiteren. De armste mensen kregen van Pembetatu vier kippen en een kleine rieten kooi als persoonlijk ‘startkapitaal’ cadeau en we zorgden ook voor kwaliteitshanen en topbokken die door de dorpen rouleerden. Alle deelnemers in de fokkerijen kregen trainingen van het ministerie van Landbouw. Voorts begon de St. Marksschool een eigen kippenfarm en ging de Lwayonischool geiten fokken. Twee vrouwen uit respectievelijk Pangani en Lwayoni zijn aangewezen om te fungeren als schakel tussen enerzijds de boeren en boerinnen en anderzijds het ministerie. Zij hebben geregeld contact met alle boerenbedrijfjes, houden het vaccinatieprogramma voor de kippen en geiten bij en zien toe op de financiën van de boerenbedrijfjes. De verkoop van eieren, kippen en geiten heeft in de beide dorpen een duidelijk begin van welvaartsverbetering teweeggebracht. Rond de twee scholen zijn duizenden jonge (snelgroeiende) boompjes geplant, die over enige tijd geld zullen opleveren als bouwmateriaal.
5. HET JAAR 2012 EN VERDER Medische post Zoals hierboven al vermeld was het hoogtepunt van 2012 de bouw van een medische post (zie bijgaande foto) op het terrein van de St. Marksschool in Pangani. Door een zeer genereuze gift van de stichting Carpe Diem te Geervliet in 2012 kon de bouw zelfs drie maanden eerder beginnen dan ons voor ogen stond. Een delegatie van Pembatatu heeft eind mei met eigen ogen de fundamenten voor het gebouwtje zien leggen en de muren zien optrekken. Het heeft nog wel enkele maanden geduurd voor de post kon gaan functioneren. De aannemer bleek een aantal bouwkundige gebreken te hebben achtergelaten en door een communicatief misverstand moest er nog extra worden geïnvesteerd in (medisch) meubilair en medische apparatuur. Dankzij opnieuw twee grote giften, dit maal van het bedrijf Inventioef Bouwmanagement in Monster en een donateur die anoniem wenst te blijven kon in december 2012 de opdracht worden gegeven om bij de medische post een grote kunststof tank (10.000 liter) voor de opvang van regenwater te plaatsen en een aparte ‘toilet-en douchegroep’ aan te leggen. Voorlopig fungeert de post alleen nog als consultatiebureau dat een keer per week open is. Met het ministerie van Volksgezondheid wordt momenteel onderhandeld over frequentere openstelling, waardoor ook het zorgaanbod zou kunnen worden verbreed. Een grote wens van Pembetatu is nog de bouw van een zogeheten shade op het terrein van de St. Marks school nabij de medische post. Een shade is een rond platform van plm. tien meter doorsnee, voorzien van zitbankjes en een rieten dak op palen. Het is enigszins te vergelijken met een klassieke Europese muziektent, zij het niet hoog op de poten maar gewoon laag bij de grond. Zo’n bouwwerk, dat men in veel Keniaanse dorpen ziet, biedt niet alleen een schaduwrijke wachtruimte maar is ook voor de dorpsbevolking en de scholen een uitgelezen ontmoetingsplek voor voorlichtingsbijeenkomsten. De verpleegkundigen die nu regelmatig op het schoolterrein zijn zorgen ook voor een programma seksuele voorlichting in de bovenbouwgroepen en voor een jaarlijkse medische controle van alle leerlingen. Verfbeurt St. Marks Bij hun bezoek van april/mei 2012 aan het projectgebied werden de Pembetatu-bestuursleden Janny Wolters en Dick van Rietschoten vergezeld door twee bevriende donateurs: Otto Groen en Kees Overmeer. Op initiatief van Otto Groen hebben de drie heren uit het gezelschap eind april – toen de scholen enige dagen waren gesloten – een aantal lokalen van de St. Marksschool hoogstpersoonlijk en met de hulp van ouders van leerlingen van een zeer noodzakelijke nieuwe verflaag voorzien. Feest in Lwayoni Met groots feestelijk vertoon is in mei met alle leerkrachten en leerlingen het gereedkomen van de Lwayonischool gevierd. Met hulp van Inventief Bouwmanagement in Monster is de laatste fase van bouwen
afgerond. Er zijn 8 basisschoollokalen, 2 lokalen voor kleuters, staf- en vergaderruimte en een watertank van 100.000 liter. De regionale onderwijsinspecteur, bij de ceremonie ook aanwezig evenals diverse andere autoriteiten, noemde de Lwayonischool de mooiste uit het hele district (waar in totaal ruim 30 scholen staan). Dick van Rietschoten riep in zijn speech in herinnering hoe het schoolterrein er in 2008 nog uitzag: er stond slechts een schamele rieten hut waarin zo’n 70 kleuters werden beziggehouden. ,,Het is een wonder dat er nu een prachtige complete basisschool staat, een complex waar iedereen trots op is.’’ Inmiddels telt deze school al zo’n 500 leerlingen. Wat de schoolresultaten van de hoogste groepen betreft staat Lwayoni in de toptien van het district. Een groep ouders van leerlingen van de Lwayonischool heeft bij wijze van cadeau enkele extra toiletten op het terrein achter de school gegraven. Dankzij een actie van de Fortgensschool, een protestantse basisschool in Voorschoten, konden we in het najaar van 2012 extra meubilair voor de Lwayonischool aanschaffen. Daardoor hoefden er geen kleuters meer op de grond te zitten. Hulp aan de allerarmsten Een belangrijk onderdeel van het bezoek van mei 2012 was ook het leggen van contact en het maken van afspraken met de Keniaans-Nederlandse organisatie KidsCare. Deze organisatie, werkzaam in dezelfde provincie als waar Pembetatu actief is, richt zich op het verbeteren van het lot van kinderen uit de allerarmste gezinnen. Deze gezinnen krijgen een financiële ondersteuning, er wordt voor gezorgd dat alle kinderen naar school gaan en de ouders en verdere inwonende familieleden worden begeleid bij het opbouwen van een menswaardiger leven. Samen met mensen die ‘onze’ dorpen goed kennen, is een eerste selectie gemaakt van gezinnen die via KidsCare zullen worden geholpen. Een aantal van die huishoudens, die ver onder het Keniaanse bestaansminimum leven, hebben we tijdens ons verblijf in mei ook bezocht. Dat leverde vaak mensonterende beelden op die lang op het netvlies bleven hangen. Pembetatu is van plan de komende jaren met KidsCare te blijven samenwerken om de diepste armoede te helpen bestrijden. Zie voor meer informatie: www.kidscarekenia.nl
Kippen, eieren en geiten Dankzij het opzetten van kleinschalige kippen- en geitenfarms, zowel door groepjes ‘buren’ als door grote families, zien we in de dorpen Pangani en Lwayoni, waar de werkloosheid zeer hoog was, een economische opleving. Ook is er hier en daar zelfs al een duidelijke vorm van ‘evolutie’ zichtbaar: sommige kippenhouders hebben al zo veel verdiend, dat ze in staat waren er één of meer geiten bij te kopen en een paar boeren hebben van hun inkomsten al een koe kunnen aanschaffen, iets dat hun status enorm verhoogt. Overigens blijven kippen als basisvoedsel en eierenproducent overal aanwezig.
Enkele dagen voor ons vertrek naar Nederland hadden de dorpen een ‘landdag’ georganiseerd waarbij iedereen trots z’n beste dieren kwam showen. Wetende dat deze toogdag zou worden gehouden, hadden we in Nederland een serie medailles laten maken om de mensen in het zonnetje te zetten. Het vervolg: 2013 en verder Na ruim vijf jaar van bruisende activiteiten zijn de bouwprojecten die we ons hadden voorgenomen (nieuwe school, medische post, kippen- en geitenfarms) tot onze vreugde en die van de bevolking allemaal gerealiseerd. De bevolking zal nu moeten laten zien dat ze in staat is deze investeringen in stand te houden en tot verdere bloei te brengen. Dit betekent echter niet dat we nu een punt achter onze bemoeienissen zetten. Pembetatu blijft de komende jaren doorgaan met: Uitbreiding van de hulp aan de allerarmste gezinnen met hulp van Kidscare. Investeren in veelbelovende leerlingen die naar de middelbare school of de universiteit gaan en wier ouders het studiegeld niet of niet geheel kunnen opbrengen. Met lokale autoriteiten en vertegenwoordigers van de twee basisscholen is inmiddels een plan opgesteld om voor deze studiefinanciering een aparte Keniaanse stichting in het leven te roepen, met een bestuur dat aanvragen voor studiefinanciering beoordeelt. Verbeteren van de gezondheidszorg door uitbreiding van de werkzaamheid van de nieuwe medische post. Voorbereiding en uitwerking van een plan voor het bouwen van een shade (zie hiervoor onder ‘Medische post’) Blijvend jaarlijks medisch onderzoek van alle leerlingen van de twee basisscholen. Ondersteuning van het ondernemerschap van met name vrouwen bij hun kippen- of geitenboerderij. Voortgaande stimulering van de onderwijsparticipatie van meisjes en economische bedrijvigheid van vrouwen onder meer door campagnes in samenwerking met de overheid.
6. FINANCIËLE VERANTWOORDING Met ingang van 2011 kwam er een eind aan de Nederlandse overheidssubsidies voor particuliere ontwikkelingsprojecten. Grote professionele organisaties als Novib, Hivos en de Wilde Ganzen verstrekken ook nog maar mondjesmaat financiële steun. Bovendien vallen projecten in Kenia daarbij doorgaans af omdat dit land niet meer tot armste van de wereld behoort. De Stichting Pembetatu is sindsdien voor zijn inkomsten geheel afhankelijk van het privévermogen van de oprichters, van een dertigtal vaste donateurs en van incidentele giften. Wat dat laatste betreft zijn we evenals in 2011 ook in 2012 gezegend met enkele verrassende grote donaties, zonder welke we beslist niet hadden kunnen doen wat we in 2012 allemaal hebben gerealiseerd. We willen echter benadrukken hoe dankbaar we ook zijn voor degenen die maandelijks of jaarlijks een bedrag doneren. Zij vormen in feite de ruggengraat van de stichting! Staat van baten en lasten en balans per 31 december 2012 Baten 2011 Lasten Saldo 1 januari 2012 € 3.596 Bank- en stichtingskosten Giften vaste donateurs € 28.174 Bouwprojecten Giften incidenteel € 20.300 - Laatste fase nieuwe school (2 lokalen, toiletgroep, inventaris lokalen en opening) - Renovatie oude school - Medische post, inventaris Medische zorg Schoolprojecten - studiefonds scholieren - studiefonds leraren - salaris leraren onderbouw Boerenproject Totaal
€ 52.070
Totaal
2012 € 1.700 € 18.320
€ 1.800 € 16.200 € 2.750 € 3.500 € 2.200 € 2.100 € 3.500 € 52.070
Balans per 31 december 2011 en 2012 1. Activa Kas Rekening Rabobank NL Rekening KCB Kenia Totaal 2. Passiva Eigen vermogen Nog te betalen Totaal
2011 €0 € 3.339 € 275 € 3.596 2011 646 € 2950 € 3.596
2012 €0 € 4.400 € 2.200 € 6.600 2012 € 1800 € 4800 € 6.600
