Jaarverslag van KBC Bank & Verzekering

&

B a n k B a n k

Ve r z e k e r i n g

K B C

& K B C

v a n

Ve r z e k e r i n g v a n

2003

J a a r v e r s l a g


3 0 0 2

Korte voorstelling van de KBC Groep

WERKGEBIED

EN ACTIVITEITEN

KBC is een multikanaalbankverzekeraar voor hoofdzakelijk particulieren en kleine en middelgrote ondernemingen, met geografische focus op Europa. Op haar twee thuismarkten (België en Centraal-Europa) bekleedt de Groep zeer belangrijke tot leidende posities. In de rest van de wereld is de Groep selectief aanwezig in bepaalde landen of regio’s. KBC concentreert zich op Retail- en Private-bankverzekeren op haar twee thuismarkten en is eveneens actief inzake Diensten aan Bedrijven, Assetmanagement en Marktactiviteiten.

KERNCIJFERS

BALANS

1

(In miljoenen EUR) Balanstotaal Vorderingen op kredietinstellingen, bankbedrijf Vorderingen op cliënten, bankbedrijf Effecten en waardepapier, bankbedrijf Beleggingen, verzekeringsbedrijf Beleggingen tak 23, verzekeringsbedrijf Risicodragend vermogen, Groep wrv. Eigen vermogen, Groep wrv. Fonds voor Algemene Bankrisico’s Schulden aan kredietinstellingen, bankbedrijf Cliëntendeposito’s en schuldbewijzen, bankbedrijf Technische voorzieningen, verzekeringsbedrijf Technische voorzieningen tak 23, verzekeringsbedrijf

KERNCIJFERS

RESULTATEN

1999

2000

2001

2002

2003

156 218,4 17 189,1 64 634,0 52 086,7 8 188,1 1 195,4 13 737,3 4 216,2 1 825,5 28 871,4 93 119,2 7 045,4 1 195,4

187 658,0 21 860,3 78 936,2 58 174,8 8 266,8 2 286,0 16 216,9 5 775,5 1 841,4 41 961,7 107 176,1 7 101,8 2 286,0

228 076,6 28 291,3 87 046,9 66 224,7 8 657,6 2 952,1 16 817,4 7 852,3 0,0 41 199,6 131 142,4 7 367,0 2 952,1

221 730,5 29 298,6 98 775,1 61 895,3 10 064,0 2 813,2 16 681,9 8 428,9 0,0 39 683,3 137 375,3 8 860,6 2 813,2

225 586,8 27 068,8 90 293,3 69 556,5 11 105,2 3 238,9 17 071,5 9 147,8 0,0 38 224,1 133 581,4 10 196,9 3 238,9

1999

2000

2001

2002

2003

2 156,8 636,2 1 074,9 2 095,2 -2 125,7 676,9 11,5 -8,9 4 516,9 -2 524,4 -344,2 -2,2 -2 870,8 -555,4 -10,9 16,0 194,9 -228,7 -92,2 969,7 714,7 271,3 -16,3

2 437,3 835,9 1 383,2 2 650,5 -2 334,8 420,8 11,5 -33,0 5 371,2 -3 094,3 -374,3 -3,6 -3 472,2 -324,3 -10,9 25,3 43,7 -311,5 -155,8 1 165,5 876,7 320,6 -31,8

2 661,9 884,8 1 430,5 2 508,5 -1 960,9 256,8 5,0 -29,2 5 757,3 -3 510,0 -407,0 -3,8 -3 920,8 -367,4 -10,4 7,8 77,7 -365,8 -156,1 1 022,4 697,6 359,9 -35,1

3 203,9 1 013,6 1 538,2 3 155,9 -2 274,0 -33,2 3,5 -15,3 6 592,7 -3 750,7 -456,5 -4,5 -4 211,7 -663,0 -20,5 9,5 4,2 -511,1 -165,8 1 034,2 708,0 348,1 -21,9

3 224,4 730,2 1 700,7 3 486,0 -3 457,7 802,2 16,7 -4,3 6 498,3 -3 694,5 -499,0 -8,0 -4 201,5 -624,1 -40,1 -35,0 43,0 -441,8 -79,7 1 119,0 858,4 274,7 -14,1

1

(In miljoenen EUR) Nettorente-inkomsten (inclusief dividenden), bankbedrijf Winst uit financiële transacties, bankbedrijf Nettoprovisie-inkomsten en andere opbrengsten, bankbedrijf Netto verdiende premies, verzekeringsbedrijf Netto technische lasten, verzekeringsbedrijf Beleggingsopbrengsten en -lasten, verzekeringsbedrijf Overige, verzekeringsbedrijf Brutobedrijfsinkomsten, holdingactiviteiten Brutobedrijfsinkomsten Algemene beheerskosten, bankbedrijf Algemene beheerskosten, verzekeringsbedrijf Algemene beheerskosten, holdingactiviteiten Algemene beheerskosten Waardecorrecties, bankbedrijf Afschrijvingen eersteconsolidatieverschillen Niet-recurrente resultaten, verzekeringsbedrijf Uitzonderlijke resultaten Belastingen Aandeel van derden in de winst Geconsolideerde winst, deel van de Groep Bankbedrijf Verzekeringsbedrijf Holdingactiviteiten

1 In 2001 werd het Fonds voor Algemene Bankrisico’s (FAB) overgeboekt naar de reserves, zonder over de resultatenrekening te gaan. De referentiecijfers voor de vorige boekjaren worden in deze tabellen weergegeven zoals in de vorige jaren gepubliceerd. Voor de berekening van het ROE en het ROA, werd retroactief de jaarlijkse toevoeging of onttrekking aan het FAB bij de nettowinst en (voor het ROE) het FAB bij het eigen vermogen geteld. De resultaatsgegevens voor 2000 zijn exclusief de gerealiseerde meerwaarde op de verkoop van de participatie in CCF.

KERNCIJFERS

PER AANDEEL EN RATIO’S

1

Aantal uitstaande aandelen (in duizenden) Nettowinst per aandeel (in EUR) Brutodividend per aandeel (in EUR) Nettoactiefwaarde per aandeel (in EUR) Rendement op eigen middelen (ROE)2 Rendement op totale activa (ROA)2 Kosten-inkomstenratio bankbedrijf (kostendruk) Gecombineerde ratio schadeverzekeringen Tier 1-ratio KBC Bank CAD-ratio KBC Bank Solvabiliteitsratio KBC Verzekeringen (inclusief niet-gerealiseerde meer- en minderwaarden)

KERNCIJFERS

1999

2000

2001

2002

2003

297 772 3,26 1,23 33,8 18,8 % 0,80 % 65,3 % 106,1 % 7,4 % 12,8 % 802 %

299 296 3,90 1,42 35,2 17,3 % 0,69 % 66,5 % 106,6 % 9,5 % 16,0 % 683 %

301 857 3,39 1,48 33,8 13,2 % 0,49 % 70,5 % 103,8 % 8,8 % 14,7 % 504 %

302 239 3,42 1,52 31,6 12,7 % 0,46 % 65,2 % 105,1 % 8,8 % 13,7 % 320 %

310 710 3,68 1,64 33,8 12,7 % 0,50 % 65,3 % 95,9 % 9,5 % 13,4 % 316 %

PER ACTIVITEITSDOMEIN (31-12-2003)

Deel in de Groepswinst

Rendement op eigen middelen

40,5 % -13,2 % 20,5 % 10,4 % 11,2 % 30,7 % 100,0 %

16,4 % -9,5 % 10,9 % 10,7 % 12,7 %

Retail- en Private-bankverzekeren Centraal-Europa Diensten aan Bedrijven Assetmanagement Marktactiviteiten Rest (Groepsitem) Totaal

LANGETERMIJNRATINGS (10-03-2004)

KBC Bank KBC Verzekeringen (claims paying ability)

Rating

Fitch Outlook

Rating

Moody’s Outlook

Standard & Poor’s Rating Outlook

AAAA

Stabiel Stabiel

Aa3 -

Stabiel -

A+ A+

Stabiel Stabiel

1999

2000

2001

2002

2003

1 636 71

1 454 480

1 312 824

1 155 1 021

1 026 1 006

820

743

684

NETWERK3 Bankkantoren in België (KBC Bank en CBC Banque) Bankkantoren in Centraal-Europa Verzekeringsagentschappen in België (KBC Verzekeringen)

(inclusief NLB)

(inclusief NLB)

640

618

2 De berekening van het ROE en het ROA houdt rekening met de derogatie vanwege de CBFA met betrekking tot de onmiddellijke afboeking van het eigen vermogen van de betaalde goodwill verbonden aan overnames in 1999, 2000 en 2001. 3 Voor definiëring en opmerkingen wordt verwezen naar de gedetailleerde tabellen en analyses verder in dit jaarverslag. Bankkantoren in Centraal-Europa: het kantorennet van een dochtermaatschappij wordt meegerekend zodra KBC een meerderheidsparticipatie heeft. Voor 2002 en 2003 wordt het totaal inclusief NLB gegeven.

1

GEBRUIK VAN HET JAARVERSLAG IN HET KADER VAN DE PROCEDURE VOOR GESCHEIDEN INFORMATIEVERSTREKKING

Op 31 maart 2004 heeft de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA) aan KBC Bankverzekeringsholding NV de toestemming verleend om onderhavig jaarverslag te gebruiken als referentiestuk voor elk openbaar beroep dat KBC Bankverzekeringsholding NV zou doen op het openbaar spaarwezen, in het kader van de Wet van 22 april 2003, door middel van de procedure van gescheiden informatieverstrekking, en wel tot op het ogenblik waarop KBC Bankverzekeringsholding NV haar volgende jaarverslag publiceert. In het kader van deze procedure moet dit jaarverslag vergezeld gaan van een verrichtingsnota teneinde een prospectus te vormen in de zin van hoofdstuk 4 van de Wet van 22 april 2003. Dit prospectus zal ter goedkeuring aan de CBFA worden voorgelegd overeenkomstig artikel 14 van de Wet van 22 april 2003. 2

Verslag van de Raad van Bestuur aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders

Voorwoord van de voorzitter van de Raad van Bestuur en van de voorzitter van het Directiecomité .................................................................. p.

4

Directiecomité ........................................................................................................ p.

6

Structuur van de Groep ............................................................................................ p.

7

Strategie ................................................................................................................ p.

9

Informatie voor de aandeelhouders .......................................................................... p. 13 Ontwikkeling van het resultaat van de Groep ............................................................ p. 17 Retail- en Private-bankverzekeren ........................................................................... p. 29 Centraal-Europa ...................................................................................................... p. 37 Diensten aan Bedrijven ........................................................................................... p. 47 Assetmanagement ................................................................................................... p. 53 Marktactiviteiten .................................................................................................... p. 59 Risicobeheer .......................................................................................................... p. 63 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen ............................................................... p. 85 Deugdelijk Bestuur ................................................................................................. p. 91 Geconsolideerde jaarrekening KBC Bankverzekeringsholding NV ................................. p. 101 Vennootschappelijke jaarrekening KBC Bankverzekeringsholding NV ........................... p. 147 Internationale aanwezigheid van de KBC Groep ......................................................... p. 156 Overige informatie .................................................................................................. p. 159 3

WILLY BREESCH EN WILLY DURON

Voorwoord van de voorzitter van de Raad van Bestuur en van de voorzitter van het Directiecomité

In 2003 vierde onze Groep haar vijfde verjaardag. Sinds haar ontstaan uit de fusie van een aantal belangrijke banken en verzekeringsmaatschappijen, groeide KBC uit tot een van de belangrijkste bankverzekeraars in België en werden we een van de grootste spelers in Centraal-Europa, in vijf geselecteerde landen die in 2004 alle zullen toetreden tot de Europese Unie. Onder meer door de overnames in Centraal-Europa groeide het personeelsbestand van onze Groep in de voorbije vijf jaar aan van ongeveer 21 000 tot circa 50 000 en steeg het balanstotaal van 148 miljard euro tot 226 miljard euro. In die periode verdubbelde het beheerd vermogen tot bijna 90 miljard euro en steeg de geconsolideerde nettowinst van net geen 800 miljoen euro tot 1 119 miljoen euro, ondanks het feit dat 2001 en 2002 op macro-economisch en financieel gebied zeer turbulente en moeilijke jaren waren. Ook 2003 kan bezwaarlijk worden bestempeld als een zorgeloos jaar op macro-economisch, geopolitiek en financieel vlak, hoewel, na een moeilijk eerste kwartaal, er in de rest van het jaar toch tekenen van hoop te bekennen vielen. Zo stegen de aandelenkoersen sinds het tweede kwartaal nagenoeg continu, en lijkt het economisch herstel op gang te komen. Onze resultaten van 2003 weerspiegelen deze voorzichtige hoop, met een stijging van het geconsolideerd nettoresultaat van de Groep met 8 %. De nettowinst van onze bankactiviteiten steeg in 2003 met een mooie 21 %, onder meer dankzij de volgehouden kostenbesparingen en de hogere provisie-inkomsten. Anderzijds daalde de winst uit de valuta- en effectenhandel en waren de kredietverliezen hoger dan verwacht, vooral door de waardeverminderingen die bij dochtermaatschappij Kredyt Bank in Polen moesten worden geboekt. De bijdrage van onze verzekeringsactiviteiten aan de nettowinst vertoonde een daling (-21 %) in 2003. Dat was voornamelijk het gevolg van lagere beleggingsopbrengsten. De technische resultaten lieten een zeer bevredigende ontwikkeling zien, met onder meer een behoorlijke stijging van de premie-inkomsten, zowel in Leven als Niet-Leven, en een opmerkelijk lage schaderatio in Niet-Leven. Diverse operationele onderdelen van de fusie in België kregen in 2003 hun beslag: zo voltooiden we de migratie van de cliëntenrekeningen naar het uniforme KBC-computersysteem en brachten we het aantal retailbankkantoren (KBC Bank en CBC Banque samen) terug van circa 1 650 bij het ontstaan van onze Groep tot 970 eind 2003. De samenwerking tussen bankkantoren en verzekeringsagentschappen van onze Groep resulteerde in 2003 in een kruisverkoopratio van 39 % in België, wat onze interne doelstelling van 40 % zeer dicht benadert. Niet-kernactiviteiten, zoals de distributie van consumentenkredieten via onafhankelijke makelaars (Krefima) werden afgestoten. Dit alles zorgde ervoor dat het rendement op eigen middelen toegewezen aan het activiteits4

Voorwoord van de voorzitter van de Raad van Bestuur en van de voorzitter van het Directiecomité

Op onze tweede thuismarkt, Centraal-Europa, werkten we in 2003 verder aan de uitvoering van onze strategie, door onder

grondslag. Deels door de herleving van de beurzen steeg het beheerd vermogen van de KBC Groep met 10 % naar bijna 90 miljard euro. De winstbijdrage van het activiteitsdomein Assetmanagement bleef stabiel. Onze Marktactiviteiten, ten slotte, leverden in 2003 een 35 % hogere winstbijdrage, onder meer dankzij de goede prestaties van de dealingrooms. De sterke groei en de uitbouw van een tweede thuismarkt in Centraal-Europa leidden er toe dat we onze bestuursstructuur kritisch onder de loep hebben genomen en hier en daar hebben aangepast. Zo beslisten we, conform onze ambitie een bankver-

andere de verhoging van ons aandeel in WARTA, de tweede schadeverzekeraar in Polen, van 40 % tot iets meer dan 75 %. Daarnaast werden via Nova Ljubljanska banka (NLB, waarin we een belang van 34 % bezitten) diverse kleinere banken overgenomen in de republieken van het voormalige Joegoslavië. In 2003 leverden onze dochtermaatschappijen CˇSOB in Tsjechië

zekeringsinstelling te zijn, de vergaderingen van de directiecomités van de bank en de verzekeraar samen te houden en bouwden we het bestuur van onze Centraal-Europese vestigingen verder uit door middel van duidelijker structuren en een versterking van diverse controlemechanismen.

en Slowakije en K&H Bank in Hongarije opnieuw een mooie bijdrage aan de Groepswinst. Bij Kredyt Bank in Polen duwden

Kortom, we blikken tevreden terug op een jaar waarin opnieuw heel wat werk werd verzet en we zien de toekomst met

de onverwacht grote kredietverliezen de bijdrage aan het

vertrouwen tegemoet. Onze dank gaat dan ook uit naar onze

Groepsresultaat zwaar in het rood en werd, samen met een kapitaalinjectie, een vérstrekkend herstructureringsplan uitgewerkt, dat onder meer voorziet in een sterke verlaging van de kostenbasis en een grotere commercialiteit van het verkoopnet. De

aandeelhouders, voor het vertrouwen dat ze opnieuw toonden in onze Groep, naar onze medewerkers, die de ruggengraat vormen van onze activiteiten en, last but not least, naar onze cliënten, die KBC gemaakt hebben tot wat ze nu is, een van de belang-

bijdrage van onze Centraal-Europese verzekeringsactiviteiten

rijkste spelers in België en in Centraal-Europa.

verbeterde, maar bleef marginaal negatief in 2003. Dit alles zorgde in globo voor een negatief rendement op het aan dit activiteitsdomein toegewezen kapitaal (-9,5 %), uiteraard ver onder onze doelstelling van 17 %. In de Diensten aan Bedrijven concentreerden we onze inspanningen op middelgrote ondernemingen. Tegelijkertijd slaagden we erin in de afgelopen jaren het kapitaalbeslag van deze activiteiten te verminderen tot ongeveer 24 % van het Groepskapitaal. Hieraan lagen onder meer een verhoogd risicorendementbewustzijn en een geleidelijke rationalisatie van het corporate netwerk, zowel in België als daarbuiten, ten

Willy Duron voorzitter van het Directiecomité

Willy Breesch voorzitter van de Raad van Bestuur

Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

domein Retail- en Private-bankverzekeren meer dan 16 % bedroeg in 2003; vooral de sterke verbetering van de retailbankactiviteiten (ROE van 2 % naar 12 %) stemt ons tot tevredenheid. In 2004 zullen we onverpoosd doorgaan op de ingeslagen weg, met onder meer de verdere uitvoering van de producten procesvereenvoudiging, die het ons mogelijk moet maken op termijn de kosten verder terug te brengen en de dienstverlening verder te verbeteren.

5

WILLY DURON

ANDRÉ BERGEN

HERMAN AGNEESSENS

EMILE CELIS

Directiecomité Het Directiecomité van KBC Bankverzekeringsholding NV bestaat uit acht leden, waarvan de namen hieronder zijn vermeld (situatie op 31 december 2003). * Willy Duron, voorzitter (CEO) * André Bergen, ondervoorzitter (vice-CEO) * Herman Agneessens (CFO en CRO) * Emile Celis * Christian Defrancq * Frans Florquin * Guido Segers * Jan Vanhevel. Elk lid van het Directiecomité oefent toezicht uit op de werking van bepaalde bedrijfsonderdelen. In de loop van 2003 werden de toezichtstaken van de verschillende leden van het Directiecomité herverdeeld en werden de specifieke functies van Chief Risk Officer (CRO) en Chief Financial Officer (CFO) in het leven geroepen. Een beschrijving van de toezichtstaken, per lid van het Directiecomité, is beschikbaar op de KBC-website www.kbc.com. In de loop van 2003 werd de samenstelling van het Directiecomité als volgt gewijzigd: * Op 24 april 2003 trad Remi Vermeiren terug als CEO van de KBC Groep. Hij werd opgevolgd door Willy Duron, tot dan vice-CEO van de Groep. Willy Duron behoudt ook zijn mandaat van CEO van KBC Verzekeringen; * André Bergen werd benoemd tot vice-CEO van de KBC Groep en CEO van KBC Bank; * Guido Segers trad toe tot het Directiecomité van de KBC Groep, als opvolger van Luc Philips, die overstapte naar Almanij. In 2003 voerde de Groep tevens enkele wijzigingen door in de wijze waarop de Groep op het hoogste niveau wordt aangestuurd, met als doel enerzijds een verdere integratie van bank en verzekeraar (met inachtneming van de juridische regels terzake) en anderzijds de creatie van een nog efficiëntere en transparantere aansturing en controle van de Groep door het topmanagement. Het betreft onder meer: * een feitelijke afschaffing van de aparte vergaderingen van het Directiecomité van KBC Bank en van KBC Verzekeringen. De respectieve materies worden nu gemeenschappelijk besproken; * een herschikking van het aantal topcomités, waaraan een gedeelte van het beleid wordt gedelegeerd. Dergelijke comités bestaan steeds uit een toezichthoudend lid van het Directiecomité, eventueel andere leden van het Directiecomité en een aantal directieleden. Het merendeel van deze comités richt zich op een bepaald groepswijd risico (Marktrisicocomité, Kredietrisicocomité, enz.) of stuurt een kernmetier van de Groep aan (Comité Centraal-Europa, Comité Retail- en Private-bankverzekeren, Comité Verzekeringen, enz.); * een vernieuwde aansturing van de Centraal-Europese activiteiten (zie hoofdstuk Centraal-Europa).

6

CHRISTIAN DEFRANCQ

FRANS FLORQUIN

GUIDO SEGERS

JAN VANHEVEL

Structuur van de Groep KBC Bankverzekeringsholding (de Holding) is een financiële holding die KBC Bank, KBC Verzekeringen en KBC Asset Management overkoepelt. De Holding is onder meer bevoegd voor de strategie en de belangrijke investeringen van de Groep, de kapitaalallocatie en de rendabiliteitseisen, en vervult een stuwende rol bij de integratie van de bank en de verzekeraar. Tevens zijn enkele ondersteunende diensten ondergebracht in de Holding (onder meer marketing, communicatie, logistiek en informatietechnologie). Door middel van een kostendelende structuur worden de uitgaven van deze diensten volgens objectieve criteria verdeeld onder de Groepsvennootschappen. De bank-, verzekerings- en assetmanagementdochtermaatschappijen voeren alle activiteiten uit die eigen zijn aan hun werkgebied. Een uitvoerige beschrijving van de bovenvermelde taakverdeling wordt gegeven in het hoofdstuk Deugdelijk Bestuur.

VEREENVOUDIGDE GROEPSSTRUCTUUR KBC Bankverzekeringsholding Diensten

100 %

45 % ➜

55 %

100 %

KBC Asset Management

KBC Verzekeringen

Diensten

Diensten

Diensten

Voornaamste dochterondernemingen en participaties



KBC Bank

Belgie¨

Belgie¨ Antwerpse Diamantbank CBC Banque Centea Fin-Force International Factors KBC Investco KBC Lease KBC Securities

ADD Fidea Secura

Centraal-Europa CˇSOB (Tsjechie¨ en Slowakije) K&H Bank (Hongarije) Kredyt Bank (Polen) Nova Ljubljanska banka (Slovenie¨) Patria Finance (Tsjechie¨) Rest van de wereld Assurisk (Luxemburg) IIB Bank (Ierland) KBC Bank Deutschland (Duitsland) KBC Bank Nederland (Nederland) KBC Clearing (Nederland) KBC Finance Ireland (Ierland) KBC Financial Products (diverse landen) KBC IFIMA (Nederland) KBC Lease (diverse landen) KBC Peel Hunt (VK)

Centraal-Europa Argosz (Hongarije) CˇSOB Pojisˇt’ovna (Tsjechie¨) ERGO Poist’ovnˇa (Slowakije) K&H Life (Hongarije) NLB Vita (Slovenie¨) WARTA (Polen) Rest van de wereld KBC Asset Management Limited (Ierland)

Rest van de wereld FBD (Ierland) Lucare (Luxemburg) VITIS Life (Luxemburg)

7

8

Strategie

KBC heeft de ambitie om een onafhankelijke multikanaalbankverzekeraar te zijn voor particulieren en kleine en middelgrote ondernemingen, in geselecteerde Europese landen, steunend op expertise inzake vermogensbeheer en financiële markten en met hoge rendabiliteitsdoelstellingen, gebaseerd op efficiëntie, cliëntgerichtheid, personeelsvriendelijkheid en goed risicobeheer.

WERKGEBIED

EN ACTIVITEITEN

KBC concentreert zich op bankverzekeren voor particulieren en kleine en middelgrote ondernemingen. Daarnaast is KBC ook actief in assetmanagement, per definitie een belangrijk aspect van bankverzekeren, in diverse marktactiviteiten en in de dienstverlening aan bedrijven. Geografisch ligt de focus op Europa. KBC is een van de grootste financiële groepen op haar eerste thuismarkt (België) en heeft in de afgelopen jaren een tweede thuismarkt uitgebouwd in de Centraal-Europese regio, waar ze een van de vooraanstaande financiële-dienstengroepen is, met sterke posities in Tsjechië, Hongarije, Polen, Slowakije en Slovenië. Wereldwijd is KBC via haar netwerk van vertegenwoordigingskantoren, kantoren en dochtermaatschappijen aanwezig in een dertigtal landen. De focus qua activiteiten en geografische gebieden komt onder meer tot uitdrukking in de functionele segmentering die is doorgevoerd en waarbij de activiteiten worden ingedeeld in vijf domeinen, namelijk Retail- en Private-bankverzekeren, Centraal-Europa, Diensten aan Bedrijven, Assetmanagement en Marktactiviteiten. Voor elk van deze activiteitsdomeinen zijn er rendementsdoelstellingen bepaald (zie verder) en wordt er kapitaal toegewezen. Verder in dit jaarverslag worden per activiteitsdomein een bespreking en een vereenvoudigde resultatenrekening gegeven.

9

Strategie

FINANCIËLE

DOELSTELLINGEN 2005

De financiële doelstellingen op Groepsniveau voor 20051 worden in de tabel weergegeven. De solvabiliteitsdoelstellingen voor de bank (Tier 1-ratio van 8 % en CAD-ratio van 12 %) en de verzekeraar (solvabiliteitsratio, inclusief niet-gerealiseerde meer- en minderwaarden, van 200 %) liggen een stuk hoger dan de wettelijke normen (Tier 1-ratio 4 %, CAD-ratio 8 % en solvabiliteitsratio verzekeringen 100 %) en reflecteren de wens een stevige kapitaalbasis voor de Groep in stand te houden. Ze weerspiegelen tevens de doelstellingen van de Groep inzake kredietwaardigheidsbeoordeling (ratings). De Groep hanteert ook ambitieuze doelstellingen inzake rendement, met een beoogd rendement op eigen middelen (ROE)2 van minimaal 16 %. Ook per activiteitsdomein gelden specifieke doelstellingen inzake rendement op (toegewezen) eigen middelen (zie tabel). Voor 2001 tot en met 2005 wordt een gemiddelde jaarlijkse groei van de nettowinst per aandeel van minimaal 10 % vooropgesteld. De Groep hanteert daarnaast een doelstelling inzake kostendruk3 van 58 % voor de bank en streeft naar een gecombineerde ratio4 van maximaal 95 % voor haar schadeverzekeringsactiviteiten (exclusief herverzekeringen). Alle solvabiliteitsdoelstellingen werden in 2003 overtroffen (Tier 1-ratio bank 9,5 %, CAD-ratio bank 13,4 % en solvabiliteitsratio verzekeringen 316 %). De gecombineerde ratio van de rechtstreekse schadeverzekeringsactiviteiten bedroeg 95 % in 2003, overeenkomstig de doelstelling. Dankzij de doorgedreven besparingen evolueert de kostendruk van de bankactiviteiten duidelijk in de goede richting (van 70,5 % in 2001 naar 65,3 % in 2003), maar hij blijft nog een eind verwijderd van de beoogde 58 %.

FINANCIËLE

DOELSTELLINGEN 2005, OP

GROEPSNIVEAU


Doelstelling

Gerealiseerd op 31-12-2003

Rendement op eigen middelen, Groep* 16 % 12,7 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Rendement op toegewezen eigen middelen, per activiteitsdomein * Retail- en Private-bankverzekeren 16 % 16,4 % * Centraal-Europa 17 % -9,5 % * Diensten aan Bedrijven 12 % 10,9 % * Assetmanagement * Marktactiviteiten 18 % 10,7 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Groei nettowinst per aandeel 2001-2005 Gemiddeld 10 % per jaar 7,6 % in 2003 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Kostendruk bank (kosten-inkomstenratio) 58 % 65,3 % Kostendruk verzekeraar (gecombineerde ratio schadebedrijf, exclusief herverzekeringen) 95 % 94,8 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Solvabiliteit bank (Tier 1-ratio − CAD-ratio) Solvabiliteit verzekeraar (rekening houdend met latente meer- en minderwaarden)

8 % − 12 % 200 %

9,5 % − 13,4 % 316 %

* Rekening houdend met de derogatie vanwege de CBFA met betrekking tot de onmiddellijke afboeking van het eigen vermogen van de betaalde goodwill verbonden aan de overnames in 1999, 2000 en 2001.

10

Strategie

Voor het opvoeren van de rendabiliteit in de komende jaren rekent de Groep onder meer op het groeipotentieel in Centraal-Europa, een regio met hoger-dan-gemiddelde economische groeiverwachtingen en een aanzienlijk potentieel inzake verdere penetratie van banken verzekeringsproducten. Daarnaast streeft KBC naar een verdere ontwikkeling van de retailbankverzekeringsactiviteiten in België, met name door een geleidelijke verhoging van het aantal cliënten dat zowel bankals verzekeringsproducten van onze Groep afneemt, en zal de kostendruk positief worden beïnvloed door factoren zoals de rationalisatie van het productaanbod (waarover verder meer) en het feit dat de fusieoperatie nu grotendeels achter de rug is. Bij de fusie die leidde tot de creatie van de KBC Groep werden ook diverse operationele

1 2 3 4

Deze doelstellingen zijn opgesteld rekening houdend met Belgische boekhoudnormen. Geconsolideerde nettowinst (deel van de Groep) gedeeld door het gemiddelde eigen vermogen van de Groep. Algemene beheerskosten gedeeld door brutobedrijfsinkomsten. De som van de nettoschaderatio (nettoschadelast gedeeld door netto verdiende premies) en de nettokostenratio (nettokosten gedeeld door netto geboekte premies).

REALISATIE

OPERATIONELE DOELSTELLINGEN

Retailbankkantoren KBC Bank Fusiegerelateerde afbouw personeel KBC Bank in België Migratie bankcliënteel naar nieuw KBC-computerplatform Migratie verzekeringscliënteel naar nieuw KBC-computerplatform Aantal gemeenschappelijke cliënten KBC Bank − KBC Verzekeringen in België

Doelstelling

Gerealiseerd op 31-12-2003

Vermindering tot circa 800 in 2004 Afbouw met 1 650 VTE tegen 2004 Volledige migratie tegen eind 2003 Volledige migratie tegen eind 2001 40 % van totaal aantal cliënten

89,3 % Voltooid Voltooid Voltooid 39 % van totaal aantal cliënten


doelstellingen bepaald (zie tabel). Het merendeel van deze doelstellingen werd in 2003 bereikt. In het hoofdstuk Retail- en Private-bankverzekeren wordt hierop dieper ingegaan.

11

12

Informatie voor de aandeelhouders 1

In procenten

Aantal aandelen

Gewone aandelen Almanij 66,73 % 207 324 572 Maatschappijen KBC Groep2 1,90 % 5 896 755 Subtotaal 68,62 % 213 221 327 Free float 31,38 % 97 488 470 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 100,00 %

Nettowinst per aandeel* en brutodividend

310 709 797

3,4 42

3,3 39

3,5

3,226

4,0

2 648 990 0

3,668

3,990

(In EUR)

3,0

Voor de uitoefening van hun financiële rechten kunnen aandeelhouders terecht bij KBC Bank NV en CBC Banque NV.

2,0 1,5

2 2000

2 2001

2 2002

1,664

2,5

1 Meer informatie over het aantal aandelen en in aandelen converteerbare instrumenten volgt in het hoofdstuk Vennootschappelijke jaarrekening KBC Bankverzekeringsholding NV. Rekening houdend met het aantal uitstaande converteerbare obligaties en de uitstaande warrants, bedraagt het aantal huidige en toekomstige aandelen hoogstens 318 587 790. 2 Met uitzondering van de aandelen in de handelsportefeuille van KBC Securities en KBC Financial Products.

1,5 52

In aandelen terugbetaalbare obligatieleningen (ATO’s) Aantal aandelen na conversie wrv. in handen van Almanij en maatschappijen van de KBC Groep

1,223

Totaal uitgegeven aandelen

1,448

(31-12-2003)

1,442

AANDEELHOUDERSCHAP

1,0 0,5

KBC-AANDEEL,

0,0

RENDEMENT OP JAARBASIS

(Koerswinst en dividenden) 1 jaar (2002-2003) 3 jaar (2000-2003) 5 jaar (1998-2003) 7 jaar (1996-2003)

KBC

BEL 20

DJ EURO STOXX Banks

26,8 % -3,5 % -8,3 % 8,5 %

15,1 % -5,8 % -5,2 % 5,7 %

34,5 % -5,8 % 1,5 % 12,4 %

1999

2 2003

Nettowinst per aandeel Brutodividend * Voor 2000 exclusief gerealiseerde meerwaarde op de verkoop van de participatie in CCF.

DIVIDENDPOLITIEK

Beursprestatie van het KBC-aandeel

Behoudens bijzondere omstandigheden, is het de politiek van KBC Bankverzekeringsholding om ongeveer 40 à 45 % van de geconsolideerde jaarwinst in de vorm van dividenden uit te keren. Indien zich een inzinking van de jaarwinst zou voordoen en deze daling een veeleer tijdelijk karakter heeft, zal het uitkeringspercentage eventueel worden verhoogd om een relatief stabiel verloop van het dividend te verzekeren.

(31-12-2002 = 100)* 150 140 130 120

DIVIDEND

OVER 2003

110 100

De Raad van Bestuur zal aan de Algemene Vergadering van 29 april 2004 voorstellen op de dividendgerechtigde aandelen een brutodividend van 1,64 euro uit te keren. Dat komt overeen met een nettodividend per gewoon aandeel van 1,23 euro en een nettodividend per aandeel met VV-strip van 1,394 euro.

90 80 70 12-2002

06-2003

12-2003

KBC DJ EURO STOXX Banks BEL 20 * Periode 31-12-2002 tot 13-02-2004, de grafiek is gebaseerd op eindeweekkoersen. 13

Informatie voor de aandeelhouders

INDICES

WAARIN HET

KBC-AANDEEL

BEL 20 Dow Jones EURO STOXX Dow Jones EURO STOXX 600 Dow Jones EURO STOXX 600 Banks Dow Jones EURO STOXX Banks

IS OPGENOMEN (SELECTIE)

Dow Jones EURO STOXX Mid Dow Jones STOXX Mid 200 FTSE Eurotop 300 FTSE Eurotop 300 Banks FTSE Eurotop 300 Economic Sector

FTSE Eurotop 300 Eurobloc FTSE Eurotop 300 Financials FTSE4Good Europe MSCI Banks MSCI Belgium

MSCI Europe MSCI Financials MSCI World VLAM-21

T ICKERCODES KBC-AANDEEL Bloomberg Datastream Reuters

KERNCIJFERS

KBC BB B:KB KBKBt.BR

PER AANDEEL

(In EUR, op 31 december)

1999

2000

2001

2002

2003

Aantal uitstaande aandelen (in duizenden) 297 772 299 296 301 857 302 239 310 710 Aantal dividendgerechtigde aandelen (in duizenden) 297 277 298 922 301 465 302 090 303 707 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Nettowinst per dividendgerechtigd aandeel1 3,26 3,90 3,39 3,42 3,68 2 per dividendgerechtigd aandeel 5,54 6,35 6,09 7,88 7,56 Exploitatieresultaat ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Brutodividend 1,230 1,420 1,480 1,520 1,640 Nettodividend per gewoon aandeel 0,923 1,065 1,110 1,140 1,230 Uitkeringsratio (dividenduitkering / geconsolideerde nettowinst) 37,7 % 36,4 % 43,6 % 44,4 % 44,5 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Nettoactief per aandeel (zie verder in dit hoofdstuk) 33,8 35,2 33,8 31,6 33,8 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Hoogste koers boekjaar 74,15 53,10 49,99 42,65 37,50 Laagste koers boekjaar 44,35 35,00 29,05 28,35 24,40 Gemiddelde koers boekjaar 57,70 45,95 40,83 36,15 33,23 Slotkoers boekjaar 53,50 46,13 37,70 30,39 37,02 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Koers-winstverhouding (op basis van slotkoers) Marktkapitalisatie (in miljarden EUR) Gemiddelde dagelijkse omzet (aantal aandelen) Gemiddelde dagelijkse omzet (in miljoenen EUR)

16,4 15,93 211 119 12,3

11,8 13,78 248 364 11,1

11,1 11,38 273 402 11,0

8,9 9,19 255 740 9,3

10,1 11,50 207 693 6,9

1 In 2001 werd het Fonds voor Algemene Bankrisico’s overgeboekt naar de reserves, zonder over de resultatenrekening te gaan. De referentiecijfers voor de voorgaande boekjaren worden in deze tabel weergegeven zoals in de vorige jaren gepubliceerd. De resultaten voor 2000 zijn exclusief de gerealiseerde meerwaarde op CCF. 2 Het exploitatieresultaat is het verschil tussen de brutobedrijfsinkomsten en de algemene beheerskosten.

AANDELENINKOOPPLAN

Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering 14

De Algemene Vergadering van 24 april 2003 hernieuwde de machtiging om aandelen in te kopen tot een statutair maximum van 10 % van het kapitaal. In de loop van 2003 werd de hernieuwde machtiging gebruikt om aandelen in te kopen nodig voor de optieplannen die aan medewerkers werden aangeboden in bepaalde vestigingen of dochtermaatschappijen van de maatschappijen uit de KBC Groep.

EIGEN

AANDELEN

Eigen aandelen ingekocht in 2003 Totaal aantal eigen aandelen in bezit van KBC Bankverzekeringsholding op 31 december 2003

411 200 5 808 674

Informatie voor de aandeelhouders

NETTOACTIEF (In miljoenen EUR, op 31 december)

1999

2000

2001

2002

2003

Eigen vermogen 4 216 5 776 7 852 8 429 9 148 Fonds voor Algemene Bankrisico’s 1 825 1 841 0 0 0 Niet-gerealiseerde meer- en minderwaarden op aandelen wrv. bankbedrijf 920 494 319 113 201 wrv. verzekeringsbedrijf 1 581 1 154 427 -516 -92 Consolidatieverschillen passief* 1 520 1 256 1 617 1 520 1 250 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Nettoactief Nettoactief per aandeel (in EUR)

10 062 33,8

10 521 35,2

10 215 33,8

9 545 31,6

10 507 33,8

* Heeft betrekking op de onmiddellijke afboeking van het eigen vermogen van de betaalde goodwill verbonden aan overnames tussen 1999 en 2001. Zie verder onder Boekhoudprincipes en waarderingsregels, in het hoofdstuk Geconsolideerde jaarrekening KBC Bankverzekeringsholding NV.

R ATINGS (10-03-2004)

KBC Bank

Rating

Fitch Outlook

Rating

Moody’s Outlook

Standard & Poor’s Rating Outlook

Langetermijnrating Kortetermijnrating

AAF1+

Stabiel -

Aa3 P1

Stabiel -

A+ A-1

Stabiel -

Langetermijnrating* Kortetermijnrating

AA F1+

Stabiel -

-

-

A+ -

Stabiel -

Langetermijnrating Kortetermijnrating

A+ F1

Stabiel -

-

-

A A-1

Stabiel -

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

KBC Verzekeringen

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

KBC Bankverzekeringsholding * Claims paying ability-rating.

INVESTOR

RELATION SERVICES

De dienst Investor Relations verzorgt de communicatie ten behoeve van aandeelhouders en analisten. Dat gebeurt onder meer via de kwartaalpublicatie van de resultaten in persberichten en rapporten, door het verspreiden van persberichten bij belangrijke gebeurtenissen, de uitbouw en het beheer van de corporate website, en bezoeken aan investeerders wereldwijd (roadshows). In juni 2003 organiseerde KBC daarbij opnieuw een speciale Investor Day, waarop het topmanagement een aantal KBC-activiteiten in detail toelichtte (het verslag van dit gebeuren staat op de hieronder vermelde website).

CONTACTEN

FINANCIËLE

KALENDER*

Boekjaar 2003

Bekendmaking resultaten Jaarverslag beschikbaar Algemene Vergadering Uitbetaling dividend 1K2004 Bekendmaking resultaten 1H2004 Bekendmaking resultaten 3K2004 Bekendmaking resultaten * De meest actuele versie van de financiële kalender is steeds beschikbaar op de website www.kbc.com.

4 maart 2004 14 april 2004 29 april 2004 3 mei 2004 3 juni 2004 2 september 2004 25 november 2004


Dienst Investor Relations Luc Cool, Head of Investor Relations Nele Kindt, Investor Relations Assistant Lucas Albrecht, Financial Communications Officer Tel. 02 429 49 16 Fax 02 429 44 16 E-mail [email protected] Website www.kbc.com Adres KBC Bankverzekeringsholding, Stafdirectie Strategie en Expansie − SEE, Havenlaan 2, BE-1080 Brussel

15

16

Ontwikkeling van het resultaat van de Groep FINANCIËLE

KERNCIJFERS

KBC GROEP

Goede opbrengstentrend voor alle basisactiviteiten: opmerkelijk goede provisie-inkomsten (+15 %), stevige premieontvangsten (+10 %) en (sinds het tweede halfjaar) een aantrekkende bancaire rentewinst (+2 %). Anderzijds: minder gunstige resultaten uit de valuta- en effectenhandel (-22 %), minder gerealiseerde meerwaarden op beleggingen in het bankbedrijf (-37 %) en lagere beleggingsinkomsten van het verzekeringsbedrijf (-8 %). Kostenontwikkeling goed onder controle: nulgroei van de bedrijfskosten van de Groep, waarbij daling van de uitgaven voor de bankactiviteiten (-1 %). Sterk technisch resultaat in het schadeverzekeringsbedrijf (gecombineerde ratio 96 %, 95 % exclusief herverzekeringen). Anderzijds in het bankbedrijf: hoog bedrag aan voorzieningen voor probleemkredieten (676 miljoen euro), vooral in de kredietportefeuille in Polen (365 miljoen euro).

Geconsolideerde winst (deel Groep)*

Negatieve impact van de voorbije beursmalaise op het resultaat (afwaarderingen van aandelenbeleggingen): netto 42 miljoen euro (96 miljoen euro afwaarderingen in het verzekeringsbedrijf, deels gecompenseerd door 54 miljoen euro terugnemingen van eerdere afwaarderingen in het bankbedrijf).

(In miljoenen EUR)

2001

2002

1 1119

1 0034

1 000

970

1 200

Nettowinst (1 119 miljoen euro) per saldo 8 % hoger, zonder noemenswaardige impact van wijzigingen in de consolidatiekring. Winst bankactiviteiten (3/4 van de Groepswinst) stijgt met 21 %, winst verzekeringsactiviteiten daalt met 21 %.

1 0022

1 1166

1 400

800

Zeer sterke resultaatsbijdrage van het Belgische retailbankverzekeringsbedrijf en bevredigende operationele ontwikkeling op de meeste markten van Centraal-Europa, zowel voor bankieren als verzekeren.

600 400

Evenwel tegenvallende resultaten van de Poolse bankactiviteiten, waarvoor een ingrijpend herstructureringsplan in uitvoering is. Goede resultaten voor de bedrijven- en marktactiviteiten van de Groep.

200 0 1999

* Voor 2000 exclusief de gerealiseerde meerwaarde op de verkoop van de participatie in CCF.

RESULTATEN

Verschil Risicodragend eigen vermogen*

Rendement op eigen middelen1

13,2 %

12,7 %

12,7 %

(In miljarden EUR) 18 16

-

14

KERNCIJFERS

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

2002

2003

10

Verschil

8

Balanstotaal 228 077 221 731 225 587 1,7 % ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

6

Eigen vermogen na winstverdeling 7 852 8 429 9 148 8,5 % 16 817 16 682 17 072 2,3 % Totaal risicodragend Groepsvermogen2 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Tier 1-ratio KBC Bank CAD-ratio KBC Bank Solvabiliteitsratio KBC Verzekeringen (inclusief niet-gerealiseerde meer- en minderwaarden)

2001

12

BALANS EN SOLVABILITEIT

(In miljoenen EUR)

17,1

2003

16,,7

2002

16,8

2001

Geconsolideerde winst, deel van de Groep 1 022,4 1 034,2 1 119,0 8,2 % wrv. bankbedrijf 697,6 708,0 858,4 21,2 % wrv. verzekeringsbedrijf 359,9 348,1 274,7 -21,1 % wrv. holdingactiviteiten -35,1 -21,9 -14,1 -35,6 % ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

16,2

(In miljoenen EUR)

2003

13,7

KERNCIJFERS

2000

8,8 % 14,7 %

8,8 % 13,7 %

9,5 % 13,4 %

-

504 %

320 %

316 %

-

4 2 0 1999

2000

* Omvat eigen vermogen na winstverdeling, preferente aandelen, belangen van derden, Fonds voor Algemene Bankrisico's en achtergestelde schulden.

1 De ontwikkeling houdt onder meer verband met de rechtstreekse aftrek van goodwill van het eigen vermogen voor overnames tussen 1999 en 2001. 2 Omvat eigen vermogen na winstverdeling, preferente aandelen, belangen van derden, Fonds voor Algemene Bankrisico’s en achtergestelde schulden.

17

Ontwikkeling van het resultaat van de Groep

GECONSOLIDEERDE (In miljoenen EUR)

BALANS

KBC GROEP 31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

ACTIVA Bankbedrijf 215 881,0 208 501,2 210 858,4 1,1 % Vorderingen op kredietinstellingen 28 291,3 29 298,6 27 068,8 -7,6 % Vorderingen op cliënten 87 046,9 98 775,1 90 293,3 -8,6 % Effecten en waardepapier 66 224,7 61 895,3 69 556,5 12,4 % Financiële vaste activa 193,8 686,4 610,0 -11,1 % Materiële en immateriële vaste activa 2 298,7 2 690,0 2 692,4 0,1 % Overige activa 31 825,6 15 155,9 20 637,3 36,2 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Verzekeringsbedrijf 12 583,8 14 124,1 16 226,7 14,9 % Immateriële vaste activa 82,3 100,9 205,9 Beleggingen 8 657,6 10 064,0 11 105,2 10,3 % Beleggingen betreffende verrichtingen Leven waarvan de polishouders het risico dragen 2 952,1 2 813,2 3 238,9 15,1 % Deel van de herverzekeraars in de technische voorzieningen 173,9 250,1 179,5 -28,2 % Vorderingen 335,3 478,2 618,3 29,3 % Overige activa 382,6 417,8 878,8 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Holdingactiviteiten 626,6 802,7 831,6 3,6 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Eliminaties* -1 014,8 -1 697,5 -2 329,8 37,3 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. TOTAAL ACTIVA

228 076,6

221 730,5

225 586,8

1,7 %

PASSIVA Totaal risicodragend vermogen op Groepsniveau 16 817,4 16 681,9 17 071,5 2,3 % Eigen vermogen 7 852,3 8 428,9 9 147,8 8,5 % Belangen van derden (inclusief preferente aandelen) 2 219,1 1 967,1 1 825,5 -7,2 % Achtergestelde schulden 6 746,0 6 285,8 6 098,3 -3,0 % Fonds voor Algemene Bankrisico’s 0,0 0,0 0,0 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Bankbedrijf 199 144,8 192 297,2 194 314,0 1,0 % Schulden aan kredietinstellingen 41 199,6 39 683,3 38 224,1 -3,7 % Cliëntendeposito’s en schuldbewijzen 131 142,4 137 375,3 133 581,4 -2,8 % Overige passiva 26 802,8 15 238,6 22 508,4 47,7 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Verzekeringsbedrijf 11 047,2 12 251,6 14 371,9 17,3 % Technische voorzieningen 7 367,0 8 860,6 10 196,9 15,1 % Technische voorzieningen betreffende verrichtingen Leven waarvan de polishouders het risico dragen 2 952,1 2 813,2 3 238,9 15,1 % Deposito’s herverzekeraars 98,1 96,5 93,3 -3,3 % Overige passiva 630,0 481,3 842,9 75,1 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Holdingactiviteiten 1 731,0 1 842,9 1 899,7 3,1 % Financiële schulden 1 208,7 1 316,9 1 334,6 1,3 % Overige passiva 522,3 526,0 565,2 7,4 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Eliminaties* -663,7 -1 343,0 -2 070,4 54,2 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. TOTAAL PASSIVA

228 076,6

* De eliminaties activa en passiva zijn niet gelijk door rechtstreekse eliminatie in de achtergestelde schulden.


221 730,5

225 586,8

1,7 %


GECONSOLIDEERDE

RESULTATEN

KBC GROEP

(In miljoenen EUR)

2001

2002

2003

Verschil

Bankbedrijf 4 977,3 5 755,7 5 655,4 -1,7 % Nettorente-inkomsten 2 541,2 3 046,1 3 117,9 2,4 % Dividenden 120,8 157,8 106,5 -32,5 % Resultaat uit deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode 2,9 7,4 17,6 Winst uit financiële transacties 884,8 1 013,6 730,2 -28,0 % wrv. valuta- en effectenhandel 609,6 615,1 479,9 -22,0 % wrv. gerealiseerde meer- en minderwaarden 275,2 398,4 250,2 -37,2 % Nettoprovisie-inkomsten 1 056,8 1 090,6 1 250,8 14,7 % Overige bedrijfsopbrengsten 370,8 440,3 432,3 -1,8 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Verzekeringsbedrijf 809,3 852,3 847,2 -0,6 % Netto verdiende premies 2 508,5 3 155,9 3 486,0 10,5 % Netto technische lasten -1 960,9 -2 274,0 -3 457,7 52,1 % wrv. waardecorrecties tak 23 369,3 679,8 -209,3 Beleggingsopbrengsten en -lasten 256,8 -33,2 802,2 wrv. gerealiseerde meer- en minderwaarden 183,5 198,0 91,2 -53,9 % wrv. waardecorrecties tak 23 -369,3 -679,8 209,3 Resultaat uit deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode 5,0 3,5 16,7 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Holdingactiviteiten BRUTOBEDRIJFSINKOMSTEN

-29,2

-15,3

-4,3

-71,8 %

5 757,3

6 592,7

6 498,3

-1,4 %

Bankbedrijf -3 510,0 -3 750,7 -3 694,5 -1,5 % Personeelskosten -1 842,9 -1 982,5 - 2 044,4 3,1 % Bedrijfskosten en afschrijvingen materiële vaste activa -1 667,1 -1 768,2 -1 650,2 -6,7 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Verzekeringsbedrijf -407,0 -456,5 -499,0 9,3 % Acquisitiekosten -323,5 -361,6 -397,5 9,9 % Bedrijfskosten -83,4 -95,0 -101,5 6,8 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Holdingactiviteiten ALGEMENE BEHEERSKOSTEN EXPLOITATIERESULTAAT

-3,8 -3 920,8 1 836,5

-4,5 -4 211,7 2 381,0

-8,0 -4 201,5 2 296,7

79,2 % -0,2 % -3,5 %

Bankbedrijf 1 467,2 2 005,0 1 960,8 -2,2 % Verzekeringsbedrijf 402,3 395,8 348,3 -12,0 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Waardecorrecties bankbedrijf -367,4 -663,0 -624,1 -5,9 % Waardeverminderingen en voorzieningen kredietrisico’s -321,4 -465,3 -676,3 45,4 % Waardecorrecties op effecten -88,7 -202,1 36,2 Nettotoevoeging aan de voorzorgsfondsen 0,0 0,0 0,0 Voorzieningen voor andere risico’s en kosten 42,6 4,4 16,0 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Afschrijvingen eersteconsolidatieverschillen Niet-recurrente resultaten verzekeringsbedrijf Uitzonderlijke resultaten banken verzekeringsbedrijf RESULTAAT VOOR BELASTINGEN

-10,4

-20,5

-40,1

95,5 % -

7,8

9,5

-35,0

77,7

4,2

43,0

-

1 544,2

1 711,1

1 640,5

-4,1 %

Belastingen op het resultaat Bankbedrijf Verzekeringsbedrijf GECONSOLIDEERDE WINST Aandeel van derden in de winst

-365,8 -312,5 -51,2 1 178,4 -156,1

-511,1 -461,5 -47,5 1 200,0 -165,8

-441,8 -413,3 -26,7 1 198,7 -79,7

-13,6 % -10,4 % -43,9 % -0,1 % -51,9 %

GECONSOLIDEERDE WINST, deel van de Groep

1 022,4

1 034,2

1 119,0

8,2 %

Bankbedrijf 697,6 708,0 858,4 21,2 % Verzekeringsbedrijf 359,9 348,1 274,7 -21,1 % Holdingactiviteiten -35,1 -21,9 -14,1 -35,6 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Nettowinst per dividendgerechtigd aandeel (in EUR)

3,39

3,42

3,68

7,6 %


Bankbedrijf 1 170,5 1 336,5 1 351,8 1,1 % Verzekeringsbedrijf 406,7 394,4 301,0 -23,7 % .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

19


Een overzicht van de geconsolideerde resultaten per kwartaal volgt in het hoofdstuk Overige informatie. Het rendement op eigen middelen, berekend als de verhouding tussen de nettogroepswinst en het gemiddelde eigen vermogen, blijft in vergelijking met 2002 stabiel op 12,7 % in 2003. Deze berekening houdt rekening met de derogatie vanwege de CBFA met betrekking tot de onmiddellijke afboeking van het eigen vermogen van de betaalde goodwill verbonden aan de overnames tussen 1999 en 2001. Mocht de betrokken goodwill worden geactiveerd en op twintig jaar worden afgeschreven1, dan zou het rendement op eigen middelen 9,7 % bedragen in 2002 en 8,3 % in 2003.

COMMENTAAR De bespreking van diverse resultaatscomponenten wordt bemoeilijkt door wijzigingen in de consolidatiekring in de loop van 2003. De belangrijkste wijzigingen staan in de tabel. De tweede tabel geeft voor de voornaamste resultaatscomponenten, naast de effectieve groei, ook de autonome groei (dat wil zeggen, gebaseerd op de consolidatiekring op 31 december 2002, dus zonder consolidatiekringschommelingen). Wijzigingen in de consolidatiekring, waarderingsregels en valutaomrekening In 2003 is er op een aantal opbrengstencomponenten (van het bankbedrijf) een relevante invloed van consolidatiewijzigingen (voornamelijk door de verkoop van Krefima), maar de impact op de nettowinst is verwaarloosbaar (0,3 %). De resultaten van WARTA Verzekeringen (Polen), waarin KBC recentelijk haar deelneming naar 75 % verhoogde, worden vanaf 2004 volledig geconsolideerd (vermogensmutatiemethode in 2003). 1 In 2003 bedroeg deze theoretische afschrijving 279,5 miljoen euro.

BELANGRIJKSTE

WIJZIGINGEN IN DE CONSOLIDATIEKRING 2002-2003, RESULTATEN

Nova Ljubljanska banka ERGO Poist’ovnˇa Krefima

EFFECTIEVE

2002

2003

Vanaf 4e kwartaal volgens vermogensmutatiemethode Niet geconsolideerd Integraal geconsolideerd (volledig jaar)

Volledig jaar volgens vermogensmutatiemethode Integraal geconsolideerd (volledig jaar) Verkocht

EN AUTONOME GROEI 2002-2003

Effectieve groei Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering 20

Autonome groei

Brutobedrijfsinkomsten -1,4 % -1,1 % wrv. bankbedrijf -1,7 % -1,3 % wrv. verzekeringsbedrijf -0,6 % -1,4 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Algemene beheerskosten -0,2 % -0,4 % wrv. bankbedrijf -1,5 % -1,5 % wrv. verzekeringsbedrijf 9,3 % 7,4 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Exploitatieresultaat -3,5 % -2,4 % wrv. bankbedrijf -2,2 % -0,9 % wrv. verzekeringsbedrijf -12,0 % -11,6 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Resultaat voor belastingen -4,1 % -3,5 % wrv. bankbedrijf 1,1 % 1,8 % wrv. verzekeringsbedrijf -23,7 % -23,3 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Geconsolideerde winst, deel van de Groep wrv. bankbedrijf wrv. verzekeringsbedrijf

8,2 % 21,2 % -21,1 %

7,9 % 20,6 % -20,7 %


Gedurende het jaar werden een aantal wijzigingen doorgevoerd in de waarderingsregels (of de toepassing ervan) in voorbereiding van de overgang naar de International Financial Reporting Standards (IFRS). Deze wijzigingen worden verder in deze tekst toegelicht. Gezien de aanhoudende onzekerheid omtrent het wettelijke kader ziet KBC zich genoodzaakt af te zien van haar intentie om reeds vanaf 2004, dat wil zeggen vroeger dan wettelijk vereist, deze nieuwe boekhoudnormen toe te passen. Daarnaast zijn er geen wijzigingen in waarderingsregels die een noemenswaardige invloed hebben op de resultaten. In 2003 wordt voor het resultaat gerekend met een (gemiddelde) koers van de Tsjechische kroon, de Hongaarse forint, de Poolse zloty en de Amerikaanse dollar die respectievelijk 3 %, 4 %, 13 % en 17 % lager ligt dan vorig jaar. Schommelingen tegenover vorig jaar van andere voor KBC belangrijke valuta’s zijn minder relevant.

EXPLOITATIERESULTAAT BANKBEDRIJF In 2003 dalen de bruto-inkomsten met 2 %, hoewel er een negatief effect is (1 procentpunt) door de inkrimping van de consolidatiekring. Bovendien werden er in 2002 belangrijke meerwaarden gerealiseerd op beleggingen. Zonder rekening te houden met meerwaarden is er een lichte stijging van de opbrengsten (+1 %). De structuur van de jaarinkomsten wordt gekenmerkt door: * een toename van de rentewinst met 2 %, waarbij het in het tweede halfjaar aangetrokken renteresultaat de druk op de rentewinst van het eerste halfjaar meer dan compenseert. Autonoom, dat wil zeggen exclusief wijzigingen in de consolidatiekring, is er een stijging met 5 %. De rentemarge evolueert van 1,67 % in 2002 naar 1,73 % in 2003; * een sterke groei van de provisie-inkomsten (+15 %, autonoom +12 %), vooral als gevolg van de succesvolle verkoop van beleggingsfondsen met kapitaalbescherming en beleggingsverzekeringen op de Belgische markt. Ook in Centraal-Europa evolueren de provisie-inkomsten uit beleggingsproducten verder in stijgende lijn (+9 %);

BANKBEDRIJF

(In miljoenen EUR)

2002

2003

Verschil

Renteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten 9 501,0 7 980,7 -16,0 % Rentekosten en soortgelijke kosten -6 454,9 -4 862,8 -24,7 % ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Nettorente-inkomsten

NETTOPROVISIE-INKOMSTEN (In miljoenen EUR)

3 046,1

3 117,9

2,4 %

2002

2003

Verschil

BANKBEDRIJF

Ontvangen provisies 1 527,0 1 686,5 10,4 % wrv. effecten en vermogensbeheer 776,9 919,9 18,4 % wrv. verbinteniskredieten 127,5 127,7 0,1 % wrv. betalingsverkeer 324,1 332,5 2,6 % wrv. verzekeringen 57,6 62,1 7,7 % wrv. andere 240,8 244,4 1,5 % Betaalde provisies -436,4 -435,6 -0,2 % ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Nettoprovisie-inkomsten

1 090,6

1 250,8


NETTORENTE-INKOMSTEN

14,7 % 21


* een relatief zwak resultaat van de valuta- en effectenhandel (-22 %), vooral op het vlak van de valuta- en aandelenderivatenhandel. Er is een goed resultaat voor de renteproducten. De opbrengst van de (contante) aandelenhandel is positief geëvolueerd, maar blijft binnen de Groep (conform de strategische focus) heel beperkt; * een veeleer beperkt bedrag aan meerwaarden op beleggingen (4 % van de totale opbrengsten), die in grote mate in het eerste halfjaar zijn gerealiseerd op een vrije obligatieportefeuille die hiervoor specifiek in het verleden was opgebouwd in het vooruitzicht van de rentedaling; * relatief lage dividendinkomsten (-32 %), deels te wijten aan wisselkoerseffecten; * een post Overige bedrijfsopbrengsten die min of meer in de lijn ligt van die van vorig jaar (-2 %) en waarbij weggevallen (eenmalige) inkomsten uit 2002 worden goedgemaakt door onder meer een sterke stijging van de leasinginkomsten (autonoom +12 %).

Bruto-opbrengsten bankbedrijf (2003) 8%

57 %

In 2003 is er een uitgavenvermindering met 1 % (zonder relevante impact van consolidatiewijzigingen). In België dalen de kosten met 5 % en in Centraal-Europa met 1 %. Ondanks de goede kostenontwikkeling blijft de kosten-opbrengstenratio op hetzelfde niveau (65 %) als in 2002 door het lagere bedrag aan gerealiseerde meerwaarden (bij gelijke meerwaarden zou er een daling zijn van 67 % naar 65 %).

4% 9%

EXPLOITATIERESULTAAT VERZEKERINGSBEDRIJF In 2003 evolueert het exploitatieresultaat van het levenbedrijf positief (+4 %): * Het premie-inkomen ligt 9 % hoger dan vorig jaar (autonoom +8 %). De groei is volledig te situeren bij producten met rentegarantie. In de lijn van de ontwikkeling op de markt daalt het premievolume voor levenproducten gekoppeld aan een beleggingsfonds. Van het totale premievolume wordt 81 % via het bankkantorenkanaal gerealiseerd. Op de Belgische markt (die goed is voor 95 % van de premieontvangsten) bedraagt de premiegroei 8 %. In Centraal-Europa neemt het premie-incasso toe met (autonoom) 13 %;

22 %

Nettorente-inkomsten (inclusief dividenden) Nettoprovisies Valuta- en effectenhandel Gerealiseerde meer- en minderwaarden Overige

WINST Kosten-inkomstenratio bankbedrijf

655 %

655 %

71 % 67 %

Winst uit financiële transacties

ALGEMENE

60 %

1999

2000

2001

2002

2003

Verschil

2002

2003

1 013,6

730,2

-28,0 %

2002

2003

Verschil

BEHEERSKOSTEN BANKBEDRIJF

(In miljoenen EUR) 55 %

50 %

22

655 %


65 %

(In miljoenen EUR)

Valuta- en effectenhandel 615,1 479,9 -22,0 % Gerealiseerde meer- en minderwaarden op beleggingseffecten 398,4 250,2 -37,2 % wrv. vastrentende effecten en waardepapier 374,8 217,4 -42,0 % wrv. niet-vastrentende effecten 13,6 21,9 60,8 % wrv. effectisering van vorderingen 10,0 10,9 8,5 % ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

75 %

70 %

UIT FINANCIËLE TRANSACTIES BANKBEDRIJF

Personeelskosten -1 982,5 -2 044,4 3,1 % Afschrijvingen vaste activa -419,5 -385,3 -8,1 % Overige beheerskosten -1 348,7 -1 264,8 -6,2 % ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Algemene beheerskosten

-3 750,7

-3 694,5

-1,5 %


* De beleggingsopbrengsten van het levenbedrijf laten een beduidende stijging (+11 %) zien als gevolg van de sterke volumegroei die in 2002 en 2003 is gerealiseerd; * De toename van de bedrijfskosten (+9 %) ligt in de lijn van de premiegroei. In het schadebedrijf vertoont het exploitatieresultaat in 2003 een opmerkelijke verbetering (+16 %) dankzij een stevige premiegroei en lagere kosten- en schaderatio’s: * De premie-inkomsten liggen 15 % hoger dan vorig jaar (zonder wezenlijke impact van consolidatiewijzigingen). In België bedraagt de premiegroei 7 % en in Centraal-Europa groeien de verdiende premies (autonoom) met 33 %. Ook voor de herverzekeringsactiviteiten is er een merkelijke aangroei (+34 %), ondersteund door de doorgevoerde tariefverhogingen. De groei in het rechtstreeks verzekeringsbedrijf is vrij goed gespreid over de diverse productgroepen. Het premievolume via het bankkantorennetwerk groeide er aan met 34 % en bedraagt 10 % van het totale premievolume. De groei via het traditionele kanaal bedraagt 5 %; * De inkomsten uit de belegde reserves vertonen een lichte daling (-1 %). De reserveringsratio (exclusief premie- en egalisatiereserve) bedraagt 200 %, iets lager dan vorig jaar (217 %) door het afgenomen aantal (zware) schadegevallen (vooral in België); * De schaderatio daalt van 72 % naar 65 %, dankzij de daling van het aantal (zware) schadegevallen en de gunstige weersomstandigheden op de diverse markten. Zo was er in 2002 de negatieve impact van de overstromingen in Centraal-Europa (zowel rechtstreeks als via herverzekeringen). Ook de kostenstijging (+10 %) is minder groot dan de toename van het premievolume. Hierdoor neemt de kostenratio af van 33 % tot 31 %. De stijging van het resultaat uit vermogensmutatie voor 2003 wordt verklaard door de goede resultaten in de verbonden onderneming in Ierland. Het niet-technisch resultaat bleef de afgelopen vijf kwartalen negatief als gevolg van de algemeen lage beleggingsopbrengsten.

Bruto verdiende premies verzekeringsbedrijf (2003) 8%

47 %

7% 7%

10 %

21 %

Leven, tak 21 Leven, tak 23 Schade, auto (rechtstreekse zaken) Schade, brand (rechtstreekse zaken) Schade, andere (rechtstreekse zaken) Aangenomen zaken

395,8 194,8 164,0 37,0

348,3 202,3 191,0 -45,1

-12,0 % 3,9 % 16,5 % -

* Exclusief waardecorrecties ten laste van de polishouder voor producten gekoppeld aan beleggingsfondsen.

120 % 110 %

1999

2000

2001

2002

100 % 90 % 80 % 70 % 60 % 50 %


Exploitatieresultaat wrv. Leven wrv. Niet-Leven wrv. niet-technisch resultaat

Gecombineerde ratio schadeverzekeringen

966 %

Verschil

105 05 %

2003

1044 %

2002

Netto verdiende premies 3 155,9 3 486,0 10,5 % wrv. Leven 2 245,6 2 438,4 8,6 % met rentegarantie 1 275,0 1 676,0 31,5 % gekoppeld aan beleggingsfonds 970,7 762,4 -21,5 % wrv. Niet-Leven 910,3 1 047,6 15,1 % Netto technische lasten -2 953,8 -3 248,4 10,0 % wrv. Leven -2 302,7 -2 518,3 9,4 % wrv. Niet-Leven -651,1 -730,1 12,1 % Beleggingsopbrengsten en -lasten 646,6 592,9 -8,3 % Resultaat uit deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode 3,5 16,7 Algemene beheerskosten -456,5 -499,0 9,3 % ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

1007 %

(In miljoenen EUR)*

VERZEKERINGSBEDRIJF

106 %

EXPLOITATIERESULTAAT

2003

23


WAARDECORRECTIES BANKBEDRIJF In 2003 evolueerden de kredietvoorzieningen als volgt: * Voor de binnenlandse kredietverlening liggen de bedragen in de meeste landen op een laag peil. De verliesratio bedraagt in België 0,24 % (0,29 % in 2002), in Hongarije 0,32 % (0,34 % in 2002) en in Tsjechië en Slowakije 0,34 % (in 2002 was er een nettoterugneming, waardoor de ratio -0,62 % bedroeg); * Ook de kredietverliezen op de internationale kredietportefeuille zijn in gunstige zin geëvolueerd (kredietverliesratio van 0,48 % versus 0,70 % in 2002); * In Polen werd een kredietevaluatieproject doorgevoerd waarbij belangrijke kredietvoorzieningen zijn aangelegd (365 miljoen euro); * De totale kredietverliesratio van de Groep stijgt van 0,55 % naar 0,71 % (0,35 % exclusief Polen). De non-performing ratio bedraagt 3,7 %. De non-performing kredieten zijn voor 61 % door voorzieningen gedekt. Door de aanhoudend gunstige ontwikkeling van de aandelenbeurzen konden opnieuw eerder geboekte waardeverminderingen van de beleggingsportefeuille worden teruggenomen. De positieve impact voor het volledige jaar bedraagt 36 miljoen euro. In de voorzieningen voor andere risico’s en kosten was er per saldo een terugneming van 16 miljoen euro.

NIET-RECURRENT RESULTAAT VERZEKERINGSBEDRIJF Balanstotaal KBC Groep

2266

1888

2288

250

2222

(In miljarden EUR)

1566

200

Voor het boekjaar 2003 bedraagt het niet-recurrent resultaat -35 miljoen euro, als volgt samengesteld: * gerealiseerde meerwaarden (122 miljoen euro) op de obligatieportefeuille van het schadebedrijf en van het niet aan de verzekeringsactiviteit toegewezen eigen vermogen (bijna uitsluitend in het eerste kwartaal); * afwaarderingen van de aandelenbeleggingen (96 miljoen euro); * een toevoeging van 140 miljoen euro aan de voorziening voor financiële risico’s; * overige posten, waaronder het in het eerste kwartaal teruggenomen surplusbedrag van

150

100

de egalisatie- en catastrofevoorziening (92 miljoen euro) in het kader van de toepassing van de IFRS-normen.

50

0 1999

2000

2001

2002

2003

WAARDECORRECTIES

BANKBEDRIJF

(In miljoenen EUR)

(In miljarden EUR)

95

95

91

100

99

120

94


Gewogen risicovolume KBC Bank

80

Waardeverminderingen op effecten wrv. niet-vastrentende effecten wrv. vastrentende effecten

NIET-RECURRENT

2003

Verschil

-202,1 -168,5 -33,7

36,2 14,0 22,2

-

2003

Verschil

RESULTAAT VERZEKERINGSBEDRIJF

(In miljoenen EUR)

2002

Niet-recurrente gerealiseerde meer- en minderwaarden op effecten 113,0 122,0 8,0 % Voorziening voor financiële risico’s 156,7 -140,2 Waardecorrecties aandelen -298,7 -96,0 -67,9 % Verhaal op derden 45,0 0 Voorziening voor egalisatie en catastrofes 0,0 92,2 Overige -6,5 -13,0 ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

60 40 20

Niet-recurrent resultaat

0 1999

24

2002

Waardeverminderingen en voorzieningen voor kredietrisico’s -465,3 -676,3 45,4 % ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2000

2001

2002

2003

9,5

-35,0

-


UITZONDERLIJK RESULTAAT, BELASTINGEN EN RESULTAATSBIJDRAGE HOLDINGACTIVITEITEN In 2003 bedraagt het uitzonderlijk resultaat 43 miljoen euro. De post Belastingen bedraagt 442 miljoen euro in 2003, 14 % lager dan in 2002. Deze vermindering wordt onder meer in de hand gewerkt door het boeken van een actieve belastinglatentie in het levensverzekeringsbedrijf door toepassing van de IFRS-principes (91 miljoen euro). Het resultaat van de holdingactiviteiten voor 2003 bedraagt -14 miljoen euro. Dat is beter dan in 2002, toen er een negatieve winstbijdrage van -22 miljoen euro was. Lagere rentelasten en gestegen dividendinkomsten in 2003 liggen hieraan ten grondslag.

BALANS EN SOLVABILITEIT

9% 8%

9,5 5%

8,8 8%

10 %

8,88 %

9,5 5%

Tier 1-ratio KBC Bank

2001

2002

2003

7,44 %

Op 31 december 2003 bedraagt het eigen vermogen van de Groep 9,1 miljard euro, een toename met 9 % tegenover een jaar voordien. Het totaal risicodragend vermogen (inclusief preferente aandelen, achtergestelde leningen en minderheidsbelangen) bedraagt 17,1 miljard euro.

7%

5% 4% 3% 2% 1% 0%

2000

Tier 1-ratio KBC Bank Wettelijk minimum

Solvabiliteitsratio KBC Verzekeringen

5044 %

700 % 600 %

3220 20 % 3066 %

316 % 316 2633 %

300 %

3188 %

400 %

3077 %

500 %

1999

2 2000

2 2001

2 2002

2 2003

200 %

Op de effectenportefeuilles is er eind december 2003 een niet-geboekt meerwaardesaldo van 1,7 miljard euro (waarvan 110 miljoen euro op aandelen).

100 % 0%

Inclusief niet-gerealiseerde meerwaarden Exclusief niet-gerealiseerde meerwaarden Wettelijk minimum


800 %

6833 %

900 %

De kredietportefeuille bedraagt aan het einde van het jaar 90,2 miljard euro. Met uitsluiting van de volumes voor omgekeerde retrocessies is dat (autonoom) hetzelfde peil als een jaar voordien. Opmerkelijk is de autonome aangroei van het volume woningkredieten met 16 % (+10 % in België en +35 % in de Centraal-Europese regio). De risicogewogen activa blijven stabiel op 94,8 miljard euro (autonome daling van 3 % gecompenseerd door het verhogend effect van het aflopen van een kredieteffectisering).

1999

8022 %

De cliëntendeposito’s bedragen aan het einde van het jaar 134 miljard euro. Exclusief de retrocessies is er een stijging met 5 %, waarbij er een verschuiving is van termijndeposito’s naar direct opvraagbare deposito’s en van bankdeposito’s naar levensverzekeringsproducten en beleggingsfondsen. De levensverzekeringsreserves groeien met 21 % tot 10,5 miljard euro (waarvan +15 % tot 3,2 miljard euro voor producten gekoppeld aan beleggingsfondsen). Het beheerd vermogen in de assetmanagementdivisie stijgt met 10 % tot 89,1 miljard euro.

6%

2988 %

De kernkapitaalratio voor de bankactiviteiten (Tier 1) bedraagt 9,5 %, merkelijk hoger dan een jaar voordien (8,8 %) als gevolg van enerzijds een verstevigde kapitaalbasis (+8 %) en anderzijds gelijk gebleven risicogewogen activa. De solvabiliteitsmarge van het verzekeringsbedrijf (inclusief niet-gerealiseerde meer- en minderwaarden) bedraagt 316 %, nagenoeg hetzelfde peil als vorig jaar (320 %), als gevolg van enerzijds hogere niet-gerealiseerde meerwaarden op beleggingen maar anderzijds ook gestegen kapitaalvereisten (hogere volumes).

25


WINSTVERWACHTING VOOR 2004 De basisstrategie blijft gericht op de versterking van de marktpositie inzake bankverzekeren en volgehouden efficiëntiestreven in België, en de verdere versteviging van de nieuwe retailthuismarkten in Tsjechië, Hongarije, Polen, Slowakije en Slovenië. Er is een relatief ruime consensus over een betere economische conjunctuur en een positief beursklimaat in 2004 op de meeste markten waarop KBC actief is. Dat is een stimulans voor een sterkere groei van de opbrengsten en voor minder negatieve waardecorrecties op kredieten beleggingsportefeuilles. Ook zal KBC haar strakke discipline op kostenvlak verder aanhouden. In die omstandigheden verwacht KBC voor 2004 een nettoresultaat dat hoger zal liggen dan in 2003.

20 % 10 %

30,,7 % 11,,2 %

30 %

100,4 %

40 %

20,5 %

50 %

40,,5 %

Aandeel in de nettowinst, per activiteitsdomein

0%

-13,2 %

-10 % -20 % -30 %

Retail- en Private-bankverzekeren Centraal-Europa Diensten aan Bedrijven Assetmanagement Marktactiviteiten Groepsactiviteiten

OVERZICHT

PER ACTIVITEITSDOMEIN

Vijf activiteitsdomeinen De activiteiten van de KBC Groep worden ingedeeld in vijf activiteitsdomeinen: * Retail- en Private-bankverzekeren, * Centraal-Europa, * Diensten aan Bedrijven, * Assetmanagement, * Marktactiviteiten. Het Groepsitem bevat onder andere meerwaarden in het bankbedrijf, waardecorrecties op effecten, opbrengsten en kosten die niet direct aan de activiteitsdomeinen kunnen worden toegewezen, goodwill die van het eigen vermogen wordt afgetrokken (voor acquisities tussen 1999 en 2001) en de rentekosten van de leveraging door de Holding. De positieve invloed van het aftrekken van goodwill en van leveraging op het rendement op eigen middelen komt bijgevolg slechts tot uiting in het rendement op eigen middelen van de Groep, en niet in het rendement op eigen middelen van de verschillende activiteitsdomeinen.

Toewijzing van eigen vermogen

9,00 % 10,9 %

3%

In het verzekeringsbedrijf wordt anderhalve keer het wettelijk minimum toegewezen aan VITIS Life, twee keer het wettelijk minimum voor de retailactiviteiten en drie keer het wettelijk minimum voor diensten aan bedrijven en activiteiten in Centraal-Europa.

-2 %

Belangen van derden

-7 %

Aangezien in het bankbedrijf 100 % van de risicogewogen activa geconsolideerd wordt, weerspiegelt het toegewezen eigen vermogen ook 100 % van de risicogewogen activa. Bijgevolg worden ook de belangen van derden in de nettowinst opgenomen bij de berekening van het rendement op eigen middelen van de activiteitsdomeinen.

-12 % Retail

2002 2003 26

8,00 % 10,7 %

8%

-9,5 %


13 %

5,2 2%

18 %

12,9 ,9 % 16,,4 %

Rendement op toegewezen eigen middelen, per activiteitsdomein

Aan de verschillende activiteitsdomeinen wordt een bedrag aan Tier 1-kapitaal toegewezen dat overeenkomt met een Tier 1-ratio van 7 %. Dit Tier 1-kapitaal is samengesteld uit puur eigen vermogen en 15 % preferente aandelen. Bij de berekening van het rendement op eigen middelen wordt in de noemer slechts rekening gehouden met het puur eigen vermogen.

C.-Eur.

Bedr.

Markt.


Afschrijving van geactiveerde goodwill De nettowinst (en het rendement op eigen middelen) van de activiteitsdomeinen is vóór afschrijving van geactiveerde goodwill. De afschrijving van geactiveerde goodwill wordt toegewezen aan het Groepsitem.

Overzichtstabel De overzichtstabel geeft de kerncijfers per activiteitsdomein. De volgende hoofdstukken omvatten een beschrijving, gedetailleerde financiële kerncijfers en een bespreking per activiteitsdomein.

ACTIVITEITSDOMEINEN (31-12-2003)

(In miljoenen EUR)

Retail- en Privatebankverzekeren

CentraalEuropa

Diensten aan Bedrijven

Assetmanagement

Marktactiviteiten

Groepsitem

Totaal

1 Bankbedrijf Winstbijdrage (inclusief belangen van derden)* (exclusief belangen van derden)* Toegewezen eigen vermogen Aandeel in het resultaat (exclusief belangen van derden) Aandeel in het toegewezen eigen vermogen Rendement op eigen middelen

225,4 225,1 1 947,6 20,1 % 21,3 % 11,7 %

-200,0 -144,7 1 920,5 -12,9 % 21,0 % -10,3 %

219,7 219,7 2 007,5 19,6 % 21,9 % 11,2 %

116,0 116,0 10,4 % -

124,8 124,8 1 194,4 11,2 % 13,1 % 10,7 %

372,4 317,5 808,9 28,4 % 8,8 % -

858,4 858,4 7 879,0 76,7 % 86,1 % 11,3 %

2 Verzekeringsbedrijf Winstbijdrage (inclusief belangen van derden)* (exclusief belangen van derden)* Toegewezen eigen vermogen Aandeel in het resultaat (exclusief belangen van derden) Aandeel in het toegewezen eigen vermogen Rendement op eigen middelen

228,3 227,8 765,5 20,4 % 8,4 % 27,2 %

-3,1 -3,5 196,2 -0,3 % 2,1 % -1,7 %

8,6 9,8 163,1 0,9 % 1,8 % 6,9 %

-

-

40,9 40,6 582,3 3,6 % 6,4 % -

274,7 274,7 1 707,2 24,5 % 18,7 % 17,4 %

3 Holdingactiviteiten Winstbijdrage (inclusief belangen van derden)* (exclusief belangen van derden)* Toegewezen eigen vermogen Aandeel in het resultaat (exclusief belangen van derden) Aandeel in het toegewezen eigen vermogen

-

-

-

-

-

-14,1 -14,1 -438,2 -1,3 % -4,8 %

-14,1 -14,1 -438,2 -1,3 % -4,8 %

4 Groep Winstbijdrage (inclusief belangen van derden)* (exclusief belangen van derden)* Toegewezen eigen vermogen Aandeel in het resultaat (exclusief belangen van derden) Aandeel in het toegewezen eigen vermogen Rendement op eigen middelen

453,7 453,0 2 713,1 40,5 % 29,7 % 16,4 %

-203,0 -148,2 2 116,8 -13,2 % 23,1 % -9,5 %

228,3 229,6 2 170,6 20,5 % 23,7 % 10,9 %

116,0 116,0 10,4 % -

124,8 124,8 1 194,4 11,2 % 13,1 % 10,7 %

399,2 343,8 953,0 30,7 % 10,4 % -

1 119,0 1 119,0 9 147,8 100,0 % 100,0 % 12,7 %


OVERZICHT

* Op het niveau van de activiteitsdomeinen; in de kolom Totaal wordt steeds de winstbijdrage exclusief belangen van derden gegeven.

27

28

Retail- en Private-bankverzekeren Het activiteitsdomein Retail- en Private-bankverzekeren omvat de activiteiten van de bankkantoren, agenten en makelaars, inclusief de elektronische kanalen, die zich richten op particulieren, zelfstandigen en lokale ondernemingen (retailbankverzekeren) en op de vermogende cliënten (private-bankverzekeren).

BIJDRAGE

TOT HET RESULTAAT

De bijdrage van Retail- en Private-bankverzekeren tot de geconsolideerde winst (inclusief derden) bedroeg 454 miljoen euro in 2003, een stijging van 24 % ten opzichte van het jaar voordien. Hierdoor tekent dit activiteitsdomein voor 41 % van de Groepswinst (tegenover 35 % in 2002) en behaalt het een rendement op toegewezen eigen middelen van 16,4 % (12,9 % in 2002). Dat toegewezen eigen vermogen daalde licht tot 2,7 miljard euro en vertegenwoordigde 30 % van het Groepsvermogen.

BIJDRAGE

Aandeel in de Groepswinst (2003)

TOT HET RESULTAAT

(In miljoenen EUR)

2002

2003

59,5 %

Verschil

40,5 %

Bankbedrijf Bruto-opbrengsten 1 738,5 1 904,1 9,5 % Algemene beheerskosten -1 609,6 -1 502,6 -6,6 % Waardeverminderingen en voorzieningen -66,6 -67,3 1,1 % Belastingen -20,6 -108,8 Overige 0,0 0,0 Winstbijdrage 41,7 225,4 Winstbijdrage, deel van de Groep 40,9 225,1 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Risicogewogen activa Toegewezen eigen vermogen

32 320,3 1 945,1

32 358,7 1 947,6

0,1 % 0,1 %

Aandeel in de Groepswinst Kostendruk Rendement op eigen middelen

4,0 % 92,6 % 2,1 %

20,1 % 78,9 % 11,7 %

-

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Retail- en Private-bankverzekeren Andere activiteitsdomeinen

Verzekeringsbedrijf Netto verdiende premies 2 737,1 2 958,3 8,1 % Netto technische lasten -2 594,2 -2 811,0 8,4 % Beleggingsopbrengsten en -lasten 599,7 552,2 -7,9 % Algemene beheerskosten -345,1 -364,8 5,7 % Niet-recurrente en uitzonderlijke resultaten 9,6 -44,1 Belastingen -42,4 -24,7 -41,6 % Overige -41,5 -37,7 -9,3 % Winstbijdrage 323,2 228,3 -29,4 % Winstbijdrage, deel van de Groep 322,5 227,8 -29,4 % .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 908,0

765,5

-15,7 %

Aandeel in de Groepswinst Gecombineerde ratio Rendement op eigen middelen

31,2 % 100,2 % 37,4 %

20,4 % 93,1 % 27,2 %

-

16 % 14 %

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

12 % 10 % 8%

KBC Groep Winstbijdrage 364,9 453,7 24,3 % Winstbijdrage, deel van de Groep 363,4 453,0 24,6 % .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Toegewezen eigen vermogen

2 853,1

2 713,1

-4,9 %

Aandeel in de Groepswinst Rendement op eigen middelen

35,1 % 12,9 %

40,5 % 16,4 %

-

16,,4 %

18 % 12,9 %

Toegewezen eigen vermogen

Rendement op toegewezen eigen middelen

6% 4%

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2% 0%

29

2002

2003

Retail- en Private-bankverzekeren

In het bankbedrijf stegen de bruto-opbrengsten met bijna 10 %. De belangrijkste redenen voor deze stijging waren de sterke

rente resultaten waren, in tegenstelling tot de referentieperiode, negatief. Ze omvatten onder meer de waardecorrecties

groei van de provisie-inkomsten, vooral met betrekking tot effecten en vermogensbeheer en, in mindere mate, een stijging

op aandelen, een toevoeging aan de voorziening voor financiële risico’s en de terugneming van het surplus op de egalisatievoor-

van de rente-inkomsten (ondanks de verkoop van Krefima). Als gevolg van de kostenbesparingen (onder meer door de personeelsafbouw en de voltooide ICT-integratie) en opnieuw de verkoop

ziening. De belastingen daalden sterk, onder meer als gevolg van het aanleggen van een belastinglatentie op de rentebuffer Leven. Per saldo daalde de winstbijdrage van de retailverzeke-

van Krefima, daalden de kosten met ongeveer 7 % in 2003. De combinatie van stijgende opbrengsten en dalende kosten leidde

ringsactiviteiten met ongeveer 30 %, van 323 miljoen euro in 2002 tot 228 miljoen euro in 2003 (inclusief aandeel van

er toe dat het exploitatieresultaat van de retailbankactiviteiten in 2003 meer dan verdrievoudigde. De waardeverminderingen in

derden).

de retailsector bleven ruwweg op hetzelfde lage niveau als het jaar voordien (21 basispunten op risicogewogen activa) en de belastingen stegen sterk, overeenkomstig de groei van de resultaten. Per saldo steeg bijgevolg de winstbijdrage van de retailbankactiviteiten van 41 miljoen euro in 2002 tot 225 miljoen

BELANGRIJKSTE

ONTWIKKELINGEN

FUSIEPROCES BIJNA VOLTOOID In 2003 bereikte KBC een groot deel van de concrete doelstellingen die bij het begin van de fusie waren gesteld. Zo werd in september de laatste cliëntenrekening naar het nieuwe KBC-computerplatform overgebracht, waardoor de migratie naar het uniforme IT-systeem nu een feit is. Hierdoor kunnen in het eerste halfjaar van 2004 de oude systemen definitief worden afgebouwd.

euro in 2003. Hierdoor steeg het rendement op het aan de retailbankactiviteiten toegewezen kapitaal van 2,1 % tot 11,7 %. In het retailverzekeringsbedrijf stegen de premie-inkomsten met 8 %. In Niet-Leven werd de stijging onder meer ondersteund door tariefverhogingen op de markt (bijvoorbeeld inzake autoverzekeringen). De stijging van de premie-inkomsten in Leven kwam op rekening van producten met gegarandeerde rentevoet (tak 21-verzekeringen). De algemene beheerskosten (inclusief de commissielonen) namen toe met 6 %. De schadederatio in

Ook het fusieproces voor de bankkantoren is al grotendeels gerealiseerd. In 2003 verminderde het aantal retailkantoren van KBC Bank verder met 124 tot 874, wat betekent dat eind 2003 ongeveer 90 % van de geplande vermindering tot circa 800 retailkantoren voltooid was. De inkrimping van het bankkantorennet van de dochtermaatschappij CBC Banque is eveneens

Niet-Leven vertoonde een zeer gunstige ontwikkeling (van 65 % in 2002 naar 59 % in 2003), onder meer door het uitblijven van zware schadegevallen (zoals de grote stormschade in 2002). De gecombineerde ratio (de som van de schaderatio en de kosten-

voor het grootste deel voltooid; in 2003 werden nog 5 retailkantoren gesloten (zie tabel).

ratio) kwam hierdoor uit op een zeer lage 93 % (versus 100 % Ook bij Centea werd, door een herschikking tot grotere en meer performante eenheden, het aantal agentschappen verder terug-

het jaar voordien). De recurrente beleggingsopbrengsten en -lasten daalden in vergelijking met vorig jaar en de niet-recur-

AFBOUW

RETAILBANKKANTOREN IN

BELGIË


KBC Bank CBC Banque

BANKKANTOREN

EN AGENTSCHAPPEN IN

Bankkantoren KBC Bank CBC Banque Agentschappen Centea KBC Verzekeringen * Succursales, voor zowel retail- als bedrijvencliënten.

30

1998

1999

2000

2001

2002

2003

1 490 167

1 430 138

1 272 116

1 150 102

998 101

874 96

BELGIË (31-12-2003) Retail

Private banking

Bedrijven

Totaal

874 96

20 6

17 13*

911 115

-

-

-

794 618


gebracht van 885 tot 794. Door de initiatieven van agenten om gezamenlijke agentschappen op te richten, daalde ook bij

markt van consumentenkredieten via onafhankelijke makelaars.

KBC Verzekeringen het aantal agentschappen verder, van 640 tot 618.

idee van relatiebankieren via eigen distributiekanalen.

In de tabel volgt een overzicht van het totale aantal bankkantoren (retailkantoren, bedrijvenkantoren en private-bankingkantoren) en banken verzekeringsagenten per einde 2003. Met dat netwerk bedient KBC ruwweg 3,3 miljoen banken 1,4 miljoen verzekeringscliënten in België. Samen met de vermindering van het aantal kantoren en agenten werd ook de structuur van het banken verzekeringsnetwerk veranderd, onder meer door de zogenaamde clustering van de bankkantoren. Een cluster is een vérstrekkend samenwerkingsverband tussen gemiddeld zes bankkantoren, te weten één groter centraal kantoor (het centrumkantoor) omringd door een aantal kleinere kantoren en distributiepunten. Dat concept maakt het mogelijk de cliënt beter te bedienen door binnen de cluster afspraken te maken inzake onder meer openingstijden, productkennis, opleidingsinspanningen en personeelsbezetting. Elke cluster heeft ook één of meer KMO-relatiebeheerders, die nauw samenwerken met de gespecialiseerde ondernemingsagenten van KBC Verzekeringen. Het samenwerkingsverband beoogt vanzelfsprekend een nog grotere efficiëntie van het retailnetwerk en een optimale dienstverlening aan de cliënteel. Het past evenzeer in de nieuwe aanpak van cliëntgericht werken, waarvoor in de loop van het

Dat laatste werd beschouwd als niet meer consistent met de

Eind 2003 werd beslist dat KBC Verzekeringen het aandelenpakket van Gevaert in VTB-VAB overneemt. Hierdoor verhoogt de participatie van KBC Verzekeringen in VTB-VAB van 28,3 % naar 64,8 %. De VTB-VAB-groep bestaat vooral uit de werkmaatschappij VAB, die voornamelijk actief is in auto- en reisbijstand. De transactie had plaats in het kader van de al lang bestaande relatie tussen KBC Verzekeringen en VTB-VAB, die hiermee nog versterkt wordt.

STIJGENDE KRUISVERKOOP Het succes van het bankverzekeringsconcept van KBC kan onder meer worden gemeten aan de ontwikkeling van het aantal gemeenschappelijke cliënten van de bank en de verzekeraar en aan het aandeel van de bankdistributie in de verkoop van verzekeringen. In 2003 steeg het aantal gemeenschappelijke cliënten van KBC Bank en KBC Verzekeringen verder met 3 %. Hierdoor steeg de kruisverkoopratio (het aantal cliënten dat zowel bankals verzekeringsproducten van KBC afneemt tegenover het totaal aantal KBC-cliënten) tot 39 %, al heel dicht bij de doelstelling van 40 %. Voor deze berekening, die alleen op KBC Bank en KBC Verzekeringen in België slaat, worden alle rekeningen onder hetzelfde adres als één cliënt geteld.

jaar diverse campagnes werden gelanceerd. Ook de distributie van verzekeringsproducten via de bank-

Mede in het kader van de rationalisatie van het verkoopsnetwerk, besliste KBC in het eerste kwartaal van 2003 Krefima te verkopen aan het Nederlandse ZBG. Krefima is actief op de

81 % van het totale premievolume Leven (zonder herverzekeringen). Voor tak 21-producten was dat 73 % en voor tak 23producten 98 %. De verzekeringsagenten (11 %) en makelaars (8 %) tekenden voor het resterende gedeelte.

KRUISVERKOOPINDICATOREN 31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

Gemeenschappelijke cliënten KBC Bank − KBC Verzekeringen (aantal adressen) 555 000 574 000 592 000 +3,1 % 169 000 182 000 199 000 +9,3 % Gemeenschappelijke stabiele1 cliënten KBC Bank − KBC Verzekeringen (aantal adressen) ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Tak 21-levensverzekeringen verkocht via het bankkanaal2 Tak 23-levensverzekeringen verkocht via het bankkanaal2 Schadeverzekeringen verkocht via het bankkanaal2

46,4 % 97,1 % 8,8 %

68,0 % 97,9 % 8,2 %

73,4 % 98,3 % 10,2 %

+5,4 %-ptn. +0,4 %-ptn. +2,0 %-ptn.


ACQUISITIES EN DESINVESTERINGEN

kantoren loopt zeer vlot. In Leven bleef de bankdistributie veruit het belangrijkste verkoopskanaal, met niet minder dan

1 Stabiel: met minimaal 3 banken 3 verzekeringsproducten. 2 In procenten van het premie-inkomen, rechtstreekse zaken.

31


In Niet-Leven bleven de agenten met 64 % van het totale premievolume (exclusief herverzekeringen) en de makelaars (26 %) weliswaar het belangrijkste verkoopsmedium, maar is de bankdistributie al goed voor 10 %. Drie jaar geleden was dat

KBC-Betaalknop en een uitgebreidere Wonensite (met onder meer zoekmodules voor het vinden van architecten en modelwoningen en een nieuwe simulatie van de KBC-Woningpolis; * uitbreiding van het AssurCard-systeem. Dat initiatief, mee

nauwelijks meer dan 7 %.

opgestart door KBC Verzekeringen, voorziet in een elektronische verzekeringskaart die toegang geeft tot allerlei vormen van interactie en communicatie met de dienstenleveranciers

SUCCESVOL EN SOCIAAL VERANTWOORD E-BANKVERZEKEREN

van de verzekerden en evolueert succesvol, met eind 2003 bijna 150 000 KBC-cliënten en een 70-tal aangesloten ziekenhuizen.

Behalve langs haar kantoren- en agentennetwerken biedt KBC haar diensten nog via diverse andere kanalen aan, waaronder telefoon en internet. Het succes van deze alternatieve kanalen wordt onder meer geïllusteerd door het zeer sterk groeiend aantal KBC-Online-cliënten (meer dan 40 % stijging in 2003). Dat was onder andere het gevolg van een geslaagde reclamecampagne, die trouwens werd bekroond met een Effie (een prijs gegeven door de reclamewereld aan de meest effectieve reclamecampagnes in een land). KBC breidt haar aanbod inzake pc- en internetbankieren voortdurend uit, zowel in de breedte − door nieuwe toepassingen − als in de diepte − door verfijningen en uitbouw van bestaande toepassingen. Voor 2003 wordt dat geïllustreerd door onder meer de volgende realisaties: * toename van het aantal functionaliteiten van KBC-Online, bijvoorbeeld op het gebied van verzekeringen (on-lineraadpleging van verzekeringsportefeuille, on-lineaangifte voor schadeverzekeringen, on line bijstorten voor beleggingsverzekeringen, sturen van berichten naar verzekeringsagenten, enz.), rekeningenbeheer (on-linebeheer van domiciliëringen, vereenvoudigingen inzake overschrijvingen binnen de Europese Unie, enz.) en portefeuillebeheer (on line aankopen van aandelen, creatie van gedetailleerde portefeuilleoverzichten, enz.). In PC-Magazine van maart 2003 werd KBC-Online omschreven als “zonder twijfel een van de sterkste Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

bankdiensten op het internet”; * uitbreiding van de KBC-website met een volledig nieuwe Jongerensite, een overzicht van internetwinkels met de

INDICATOREN

KBC wil een sociaal verantwoorde en cliëntgerichte productpolitiek voeren en besteedt in dat kader veel aandacht aan de behoeften van haar oudere cliënten. Aangezien een deel van deze cliënten zich minder thuis voelt in het elektronisch dienstenaanbod, besloot KBC hun geen extra kosten aan te rekenen voor het uitvoeren van niet-elektronische verrichtingen, boven het aantal dat is inbegrepen in de standaardprovisie voor bankrekeningen. Gehandicapte cliënten, die praktische moeilijkheden ervaren bij het gebruik van elektronische kanalen, genieten dezelfde voorwaarden. Daarnaast besliste KBC met een aantal gerichte initiatieven haar seniorencliënten te helpen om eventuele drempels inzake elektronisch bankverzekeren te overwinnen. KBC zal bijvoorbeeld Senior Road Shows organiseren, waarop cliënten een inzicht zal worden verschaft in wat internetbankverzekeren voor hen kan betekenen. Daarnaast worden een reeks pc- en internetopleidingen georganiseerd en wordt in gratis telefonische bijstand (en in sommige gevallen thuisbegeleiding) voorzien voor cliënten-senioren die een KBC-Online-abonnement afsluiten.

MARKTAANDEEL OP DE BINNENLANDSE RETAILMARKT Het marktaandeel van KBC op de Belgische banken verzekeringsmarkt (zie tabel) bleef in 2003, zonder rekening te houden met Krefima (dat in het eerste kwartaal van 2003 werd verkocht), relatief stabiel.

VAN HET ELEKTRONISCH BANKIEREN VOOR RETAILCLIËNTEN

Aandeel van betalingstransacties via elektronische kanalen Aantal KBC-Matic-geldautomaten Maandelijks aantal geldopnemingen via KBC-Matic Actieve abonnees KBC-internet- en -pc-bankieren (particulieren) Actieve abonnees KBC-telefoonbankieren

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

75,2 % 1 238 2,3 miljoen 132 000 79 000

78,8 % 1 206 2,5 miljoen 199 000 69 000

86,2 % 1 221 2,7 miljoen 283 000 49 000

+7,4 %-ptn. +1,2 % +8,0 % +42,2 % -29,0 %*

* De daling van het aantal actieve abonnees van telefoonbankieren is veroorzaakt door het overschakelen op pc-bankieren.

32


Het marktaandeel in depositoboekjes daalde licht, deels door de beëindiging van de succesvolle spaaractie gestart in oktober 2002 (met een tijdelijke verhoging van de aangroeipremie op depositoboekjes). In 2003 daalde bovendien de basisrente op depositoboekjes van 2 % tot 1,50 %. Eind 2003 kondigde KBC trouwens aan de aangroeipremie op particuliere spaarrekeningen opnieuw tijdelijk te verhogen van 0,5 % naar 2,0 %, voor nieuwe stortingen in de periode januari-maart 2004. De verhoogde aangroeipremie is verworven na zes volledige kalendermaanden. In beleggingsfondsen, waarin KBC Belgisch marktleider is, werd een marktaandeel van maar liefst 31 % bereikt, tegenover 30 % eind 2002 (zie verder in het hoofdstuk Assetmanagement). De daling van het marktaandeel in afbetalingskredieten (en in mindere mate in hypothecaire kredieten) is voor het grootste deel te wijten aan de verkoop van Krefima in het eerste kwartaal van 2003. Het totale aandeel van KBC in de kredietverlening (over alle types heen, retail en bedrijven samen) en deposito’s in België wordt geschat op respectievelijk 23 % en 20 %. In retailverzekeringen bleef het marktaandeel ruwweg stabiel (op iets meer dan 11 %), zowel in schadeverzekeringen (8 %) als in levensverzekeringen (13 %). Bij de levensverzekeringen daalt het marktaandeel in tak 21 lichtjes (tot 9 %), omdat KBC de groei in dit segment veeleer gecontroleerd heeft door sturing naar tak 23-levensverzekeringen, waar KBC trouwens marktleider is met een marktaandeel van bijna 25 %.

RATIONALISATIE VAN HET RETAILPRODUCTAANBOD EN KOSTENCONTROLE KBC is ervan overtuigd dat er aanzienlijke kostenbesparingen kunnen voortvloeien uit de rationalisatie van het productaanbod en besliste dan ook om een groot aantal producten en processen aan een diepgaand onderzoek te onderwerpen om te komen tot een significante vermindering van het aantal aangeboden producten en productvarianten. Niet alleen leidt een doordachte productrationalisatie tot besparingen inzake IT-systemen (die minder complex worden), backup- en opleidingsnoden, maar ook − en vooral − de cliënt zelf wint erbij. Immers, een complex productaanbod kan ertoe leiden dat een gesprek met de bank- of verzekeringsmedewerker té technisch wordt, zodat de cliënt afhaakt of zich minder zeker voelt in zijn beslissing. Een duidelijk en afgelijnd aanbod daarentegen is de basis voor een warmer gesprek en zorgt voor meer zekerheid bij de cliënten en de medewerkers. De rationalisatie omvat diverse gebieden uit het banken verzekeringswezen. Enkele voorbeelden: * kredietverlening: sterke vermindering van het aantal verschillende vormen van hypothecaire kredieten aangeboden door KBC Bank; * verzekeringen: stopzetting van de verkoop van de meeste klassieke levensverzekeringsproducten, omdat er voldoende flexibele moderne productalternatieven beschikbaar zijn die beter aansluiten bij de hedendaagse behoeften van cliënten; * betalingsverkeer: vermindering van het aantal soorten kredietkaarten van 8 naar 4; vermindering van het aantal verschillende overschrijvingsformulieren van 34 naar 5 (door ze drietalig te maken en door het logo aan te brengen samen met de personalisering);

IN

BELGIË1 31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Retailbankieren Afbetalingskredieten Hypothecaire kredieten Depositoboekjes Kasbons2 Beleggingsfondsen

26,3 % 25,6 % 19,8 % 17,5 % 29,3 %

25,5 % 25,6 % 21,0 % 15,8 % 30,1 %

20,8 % 24,0 % 19,2 % 16,0 % 31,0 %

Retailverzekeren Algemeen Schadeverzekeringen Levensverzekeringen wrv. tak 21 wrv. tak 23

10,9 % 8,5 % 12,2 % 5,7 % 20,9 %

11,3 % 8,5 % 12,8 % 9,8 % 21,1 %

11,2 % 8,4 % 12,8 % 8,7 % 24,7 %

1 Het marktaandeel in retailbankieren 2003 is een schatting op basis van extrapolaties van gegevens betreffende een groot (maar niet volledig) deel van de Belgische markt. De afbetalingskredieten en hypothecaire kredieten betreffen hoofdzakelijk, maar niet uitsluitend, kredieten aan particulieren. Het marktaandeel in verzekeringen is voor 2003 gebaseerd op ramingen. 2 Inclusief achtergestelde retailcertificaten.


RETAILMARKTAANDEEL

33


* sparen en beleggen: stopzetting − in het retailnetwerk − van de verkoop van beleggingsfondsen uitgegeven door andere instellingen dan die van de KBC Groep. De beperkte vraag naar dergelijke producten van derden vertaalde zich immers in weinig orders, hoge kosten en een te lage rendabiliteit.

29-jarigen geldt leeftijd niet langer als risicofactor. Voor de oudere bestuurders verleent KBC een levenslange verzekeringsgarantie aan verzekerden die hun voorzichtig rijgedrag in het verleden hebben bewezen. Ook wordt een nieuw bonus-malusstelsel ingevoerd, dat erop gericht is goede bestuurders sneller

Ook de processen en procedures in verband met diverse producten en diensten worden aan een grondig onderzoek

en beter te belonen en wordt een nieuwe omniumverzekering aangeboden met de garantie van terugbetaling van de prijs van de nieuwe auto gedurende 24 maanden.

onderworpen met het oog op het creëren van logischere en efficiëntere verwerkingskettingen.

Op 1 januari 2004 trad de Wet op de aanvullende pensioenen in

De vereenvoudiging van het productaanbod is slechts een van

werking. Het initiatief van de Belgische wetgever om het Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen toegankelijker, eenvou-

de maatregelen die moeten leiden tot een lagere kostendruk in de toekomst. Andere maatregelen omvatten onder meer: * de uitbesteding van bepaalde transacties (binnenlands

diger en fiscaal aantrekkelijker te maken, creëert uiteraard voor KBC een belangrijke marktkans bij de doelgroep van zelfstandige ondernemers. Daarnaast wil KBC zich hoe dan ook verder profi-

betalingsverkeer en − op een beperkte schaal − ICT-activiteiten); * een doorlichting van de huisvestingskosten van de

leren als de specialist in het segment van pensioengerelateerde producten en diensten, aangezien dit segment, in een overwe-

hoofdkantoren in Brussel; * een onderzoek naar het gezamenlijk uitbesteden van bepaalde diensten met andere banken en instellingen (zoals de samenwerking met Rabobank inzake de ontwikkeling van een gemeenschappelijk effectenplatform − zie verder in het hoofdstuk Marktactiviteiten); * de pooling van diverse backofficediensten. Zo beslisten KBC

gend mature verzekeringsmarkt, door de demografische ontwikkeling, nog een sterk groeipotentieel heeft. KBC slaagde erin om, via een goed uitgebouwde verkoopscampagne en de samenwerking tussen de bank en de verzekeraar op korte tijd een belangrijke positie op deze markt uit te bouwen en ontwikkelde tevens diverse initiatieven in het kader van het pensioensparen. Zo sloot KBC eind 2003 met Acerta, het grootste sociaal verze-

Bank, KBC Verzekeringen, CBC Banque, Centea, KBC Lease en de Antwerpse Diamantbank eind 2003 om het beheer van hun

keringsfonds van België, een samenwerkingsovereenkomst, die zich uitstrekt tot zowel de wederzijdse doorverwijzing van zelfstandigen voor complementaire producten en diensten als het

archief, drukwerk, naverwerking en postdistributie onder te

Vrij Aanvullend Pensioen voor Zelfstandigen.

brengen in een nieuw en speciaal daarvoor geconcipieerd logistiek centrum. Op die manier worden de operationele kosten van de afzonderlijke maatschappijen aanzienlijk teruggebracht.

Ook het productaanbod inzake pensioenspaarfondsen werd uitgebreid: terwijl de meeste pensioenspaarfondsen een veeleer dynamisch risicoprofiel hebben (met een hoog aandelengehalte) introduceerde KBC met PRICOS Defensive een nieuw pensioen-

NIEUWE ONTWIKKELINGEN OP DE RETAILMARKT De rationalisatie van het bestaande productaanbod betekent Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering 34

geenszins dat geen nieuwe producten of diensten worden ontwikkeld. Immers, bij de bepaling van het productaanbod blijven de banken verzekeringsbehoeften van de cliënt centraal staan. In 2003 werden bijgevolg, naast de vermelde uitbreidingen op het gebied van e-bankverzekeren, diverse nieuwigheden op banken verzekeringsvlak uitgebracht. Hierna volgen enkele voorbeelden daarvan.

spaarfonds dat vooral doelt op de meer risicoafkerige belegger (zie verder in het hoofdstuk Assetmanagement). Eind oktober 2003 startte KBC ook met de uitgifte van kredietkaarten met chip. De houder van een dergelijke kredietkaart moet de betalingen met zijn kaart bevestigen met een geheime (pin)code, terwijl de bevestiging vroeger door middel van een handtekening gebeurde. De introductie van dergelijke kredietkaarten past in het kader van de nieuwe, wereldwijde veiligheidsnormen voor alle types van internationale betalingen (debet- en kredietkaarten) en wordt op analoge wijze uitgevoerd bij de Centraal-Europese dochtermaatschappijen.

Eind 2003 bracht KBC een innovatieve autoverzekering op de markt, met speciale aandacht voor jongeren en senioren. Voor de 18- tot 25-jarigen wordt een zeer betaalbare formule aange-

Ten slotte werden opnieuw talrijke vernieuwingen uitgebracht inzake beleggingsfondsen en beleggingsverzekeringen. Een

boden, die uitgaat van de gezinssolidariteit. Voor de 25- tot

groot deel van deze producten voorziet in kapitaalsbescherming.


Om het opwaarts potentieel niet verloren te laten gaan, zijn vele van deze producten bovendien gekoppeld aan aandelen of aandelenindices. Voorbeelden van innovatieve beleggingsfondsen en beleggingsverzekeringen worden gegeven in het hoofdstuk Assetmanagement.

KERNCIJFERS

VAN DE VOORNAAMSTE DOCHTERMAATSCHAPPIJEN

Naast KBC Bank NV en KBC Verzekeringen NV zelf zijn een aantal van hun dochtermaatschappijen volledig of hoofdzakelijk werkzaam in het activiteitsdomein Retail- en Private-bankverzekeren, waaronder: * CBC Banque: een algemene bank in Franstalig België, met een

PRIVATE BANKING

netwerk van 115 kantoren in Wallonië en Brussel, waaronder

De private-bankingcliënten van KBC worden bediend via 20 gespecialiseerde private-bankingkantoren van KBC Bank en 6 private-bankingkantoren van CBC Banque. KBC Bank biedt via haar private-bankingkantoren zowel adviserend als discretionair beheer aan. Een persoonlijke relatiebeheerder verzorgt de dienstverlening aan de cliënt. Deze dienstverlening omvat vanzelfsprekend een geprivilegieerde service, met onder meer diensten die uitsluitend bestemd zijn voor deze cliëntengroep, zoals exclusieve beleggingsfondsen en obligatie-uitgiften, range notes en private vastgoedcertificaten. Sedert 2003 worden ook het handelen in opties, fondsen van derde assetmanagers en VITIS Life-verzekeringsproducten exclusief aangeboden aan private-bankingcliënten. Daarnaast werden in 2003 nieuwe beleggingsformules, die normaal bedoeld zijn voor institutionele beleggers, binnen het bereik van privatebankingbeleggers gebracht en werd de service inzake actief aandelenbeheer sterk uitgebreid.

96 retailkantoren, 6 private-bankingkantoren en 13 succursales die zowel retail- als bedrijvencliënten bedienen; * Centea: een Belgische spaarbank die zich exclusief richt op de markt van de particulieren, zelfstandigen en vrije beroepen, en een volledig pakket banken verzekeringsproducten aanbiedt via haar netwerk van zelfstandige agenten en middels een doorgedreven samenwerking met haar zusteronderneming Fidea. In het eerste kwartaal 2003 werd Krefima, een dochtermaatschappij van Centea, verkocht aan het Nederlandse ZBG; * KBC Lease: de KBC Lease-groep is in België en in het buitenland via verschillende vennootschappen actief op het vlak van financiële leasing, onroerende leasing, renting, full service car leasing en Europese vendor finance. In België is het bankkantorennet van de KBC Groep het voornaamste distributiekanaal en bekleedt de KBC Lease-groep inzake financiële leasing en full service car leasing de tweede plaats op de markt. Op Europees vlak ligt de focus, naast directe leaseactiviteiten, vooral op samenwerking met internationale vendors; * Fidea: een binnenlandse verzekeringsdochteronderneming die de markt benadert via onafhankelijke makelaars. Fidea biedt zowel levensverzekeringen als schadeverzekeringen aan; * VITIS Life: een Luxemburgse verzekeringsmaatschappij die zich

DOCHTERMAATSCHAPPIJEN (Stand-alonecijfers) CBC Banque Centea Fidea (inclusief Delphi) KBC Lease VITIS Life

2001

2002

Belang KBC 2003

100,0 % 99,6 % 100,0 % 100,0 % 94,3 %

100,0 % 99,6 % 100,0 % 100,0 % 94,3 %

100,0 % 99,6 % 100,0 % 100,0 % 94,3 %

Nettowinst (in miljoenen EUR) 2001 2002 2003 45,8 75,9 43,7 1,9 5,0

50,8 16,2 55,5 12,0 0,1

56,1 135,5 16,0 17,9 5,3

Rendement op eigen middelen 2001 2002 2003 12,3 % 14,6 % 14,3 % 2,6 % 12,0 %

12,9 % 3,0 % 16,1 % 14,7 % 0,3 %

13,8 % 24,9 % 4,6 % 16,5 % 11,3 %


hoofdzakelijk richt op het segment van de vermogenden.

35

36

Centraal-Europa

De activiteiten op de tweede thuismarkt Centraal-Europa worden ondergebracht in een afzonderlijk domein. Dit omvat alle retailbank- en -verzekeringsdiensten, diensten aan bedrijven, assetmanagement en marktactiviteiten in Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Polen en Slovenië.

BIJDRAGE

TOT HET RESULTAAT

De bijdrage van Centraal-Europa tot de geconsolideerde resultaten bedroeg in 2003 een negatieve 203 miljoen euro (waarvan 55 miljoen aandeel van derden), tegenover een positieve 118 miljoen euro het jaar voordien. Hierdoor tekent dit activiteitsdomein voor -13 % van de Groepswinst (tegenover 10 % in 2002) en behaalt het een rendement op toegewezen eigen middelen van -9,5 % (5,2 % in 2002). Dit toegewezen eigen vermogen daalde met 5 % tot 2,1 miljard euro en vertegenwoordigde 23 % van het Groepsvermogen.


BIJDRAGE

-13,2 13,2 %

TOT HET RESULTAAT

(In miljoenen EUR)

2002

2003

Verschil

Bankbedrijf Bruto-opbrengsten 1 401,1 1 319,7 -5,8 % Algemene beheerskosten -1 018,4 -1 019,1 0,1 % Waardeverminderingen en voorzieningen -152,1 -447,1 Belastingen -101,6 -53,5 -47,3 % Overige 0,0 0,0 Winstbijdrage 129,0 -200,0 Winstbijdrage, deel van de Groep 118,0 -144,7 .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Risicogewogen activa Toegewezen eigen vermogen

15 999,4 2 016,7

15 066,0 1 920,5

-5,8 % -4,8 %


11,4 % 72,7 % 6,4 %

-12,9 % 77,2 % -10,3 %

-

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Centraal-Europa Andere activiteitsdomeinen

Verzekeringsbedrijf Netto verdiende premies 207,5 252,8 21,8 % Netto technische lasten -185,7 -213,5 14,9 % Beleggingsopbrengsten en -lasten 21,6 21,6 0,0 % Algemene beheerskosten -49,1 -61,7 25,7 % Niet-recurrente en uitzonderlijke resultaten 0,4 0,1 -64,7 % Belastingen -4,3 -1,6 -62,8 % Overige -1,9 -0,8 -58,2 % Winstbijdrage -11,5 -3,1 -73,3 % Winstbijdrage, deel van de Groep -10,3 -3,5 -66,0 % ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

6% 4%

Toegewezen eigen vermogen 220,0 196,2 -10,8 % .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... -1,0 % 110,0 % -4,3 %

-0,3 % 104,2 % -1,7 %

2%

-

0% -2 % -4 %

KBC Groep Winstbijdrage 117,5 -203,0 Winstbijdrage, deel van de Groep 107,7 -148,2 ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

-6 % -8 %

Toegewezen eigen vermogen 2 236,7 2 116,8 -5,4 % ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

-10 %


-12 %

10,4 % 5,2 %

-13,2 % -9,5 %

37

-9,5 ,5 %

Aandeel in de Groepswinst Gecombineerde ratio Rendement op eigen middelen

5,2 2%


2002

2003

Centraal-Europa

De tabel geeft een overzicht van de winstbijdrage van de voornaamste dochtermaatschappijen in Centraal-Europa.

derden) lag, ondanks de zeer goede operationele resultaten (met een sterke stijging van het exploitatieresultaat en een

Het totale resultaat van de bankactiviteiten in Centraal-Europa

relatief lage kredietverliesratio ad 0,32 %), ook lager dan in 2002, wat te maken had met het aanleggen van een voorziening

werd in 2003 in het rood geduwd door de sterk negatieve resultaten van Kredyt Bank in Polen (-385 miljoen euro resultaatsbijdrage, inclusief aandeel van derden of -295 miljoen euro,

voor het fraudegeval in K&H Equities (zie verder). NLB, ten slotte, de Sloveense bank waarin KBC een minderheidsparticipatie heeft, leverde (via vermogensmutatie) een bijdrage van

exclusief aandeel van derden). Dat was hoofdzakelijk te wijten aan de zeer hoge waardeverminderingen bij deze dochtermaat-

10 miljoen euro vóór financieringskosten. De bijdrage van de verzekeringsactiviteiten in Centraal-Europa

schappij, die het gevolg waren van enerzijds de algemeen ongunstige economische toestand in Polen en anderzijds een

bleef in 2003 weliswaar negatief (-3 miljoen euro), maar verbeterde toch opmerkelijk tegenover 2002. Dat was vooral dankzij de betere resultaten van CˇSOB Pojisˇt’ovna in Tsjechië

grondige screening van de kredietportefeuille (zie verder), die resulteerde in een inhaalbeweging inzake kredietvoorzieningen. Ook werd een ingrijpend reorganisatieprogramma opgestart, waarover meer verder in dit hoofdstuk. Zowel CˇSOB in Tsjechië als K&H Bank in Hongarije leverde een positieve bijdrage. Voor CˇSOB, nog altijd de belangrijkste winst-

WINSTBIJDRAGE CENTRAAL-EUROPA1 INCLUSIEF BELANGEN VAN DERDEN

(In miljoenen EUR)

motor in Centraal-Europa, lag deze bijdrage (169 miljoen euro inclusief aandeel van derden, 143 miljoen euro exclusief aandeel van derden) wel lager dan het jaar tevoren, deels doordat het resultaat in 2002 begunstigd werd door diverse eenmalige inkomsten en deels door druk op de rentemarge. Anderzijds vertoonden de provisie-inkomsten een positieve ontwikkeling, was de kostenstijging bescheiden en was de kredietverliesratio relatief beperkt (0,34 %). In 2003 werd het resultaat van CˇSOB ook positief beïnvloed door de terugneming van een uitgestelde belastingvoorziening. De winstbijdrage van

Totaal

IN DE

CENTRAAL-EUROPESE

2003

117,5

-203,0

1 Volgens de methodologie zoals beschreven in het hoofdstuk Ontwikkeling van het resultaat van de Groep, onder Overzicht per activiteitsdomein (bijgevolg verschillend van de stand-aloneresultaten van de betrokken maatschappijen, zoals vermeld achteraan in dit hoofdstuk). Met betrekking tot Centraal-Europa werden belangrijke methodologische wijzigingen doorgevoerd in 2003 (en retroactief aangepast in 2002). 2 De cijfers werden aangepast voor het aandeel dat KBC Verzekeringen in 2002 nog aanhield in C { SOB (in deze tabel werd de gerelateerde winstbijdrage bij C { SOB geteld). 3 Betreft vooral NLB (opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode; de resultaatsbijdrage is na aftrek van financieringskosten).

K&H Bank (23 miljoen euro winstbijdrage in 2003, inclusief aandeel van derden, 13 miljoen euro exclusief aandeel van

MIJLPALEN

2002

CˇSOB 197,9 169,2 K&H Bank 27,3 22,6 Kredyt Bank -91,2 -385,3 -3,0 Verzekeringsmaatschappijen -18,42 3 1,9 -6,6 Rest .................................................................................................................................................................................................................................

STRATEGIE VAN DE

KBC GROEP*

HONGARIJE Opstart Argosz

VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJEN 38

HONGARIJE Referentieaandeelhouder in K&H Bank

1998

POLEN Minderheidsparticipatie in Kredyt Bank

1997

1996


1992

BANKEN

HONGARIJE Opstart K&H Life TSJECHIË Minderheidsparticipatie in Chmelarˇská Pojisˇt'ovna (nu Cˇ SOB Pojisˇt'ovna)

Centraal-Europa

(de aanzienlijke waterschade in 2002 drukte op de schaderatio in dat jaar) en WARTA in Polen (met een licht negatieve bijdrage in 2002, en een positieve bijdrage in 2003 − de resultaten worden nog niet beïnvloed door de participatieverhoging eind 2003). Opmerkelijk was ook de sterke premiegroei in Hongarije (bij Argosz en K&H Life); wat Argosz betreft, werd dit echter tenietgedaan door een aanzienlijke stijging van de schaderatio (een versteviging van de schadereserves).

KBC beperkt haar aanwezigheid in deze regio tot vijf kernlanden (Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Polen en Slovenië), en heeft daarnaast via kleindochtermaatschappijen en dergelijke ook beperkte posities in enkele andere landen uit de regio. KBC verwacht dat in de volgende jaren de economische groei in deze kernlanden die van de Europese Unie duidelijk zal overtreffen en dat ze geleidelijk aan de Europese Unie zullen benaderen inzake de penetratiegraad van banken verzekeringsproducten. Bijgevolg zijn de groeivooruitzichten voor het aanbieden van financiële diensten in deze regio zeer beloftevol. Bovendien wordt het landen- of systeemrisico dat eventueel nog aanwezig is in deze regio voor een groot deel tenietgedaan door

Hoewel Kredietbank en ABB-verzekeringen (twee van de maatschappijen die fuseerden tot de KBC Groep) vroeger al een beperkte aanwezigheid in Centraal-Europa hadden, werd de eerste grote stap in de Centraal-Europese expansiepolitiek van KBC pas in 1999 gezet, met de acquisitie van een meerderheidsparticipatie in CˇSOB in Tsjechië en Slowakije. In de daaropvolgende jaren bouwde de KBC Groep in een snel tempo haar banken verzekeringsaanwezigheid in deze regio uit. Als resultaat van deze strategie is de KBC Groep momenteel een van de grootste financiële groepen in Centraal-Europa, waar ze met een netwerk van circa 1 000 bankkantoren ongeveer 5,8 miljoen bankcliënten bedient en in dezelfde regio ook belangrijke posities op de verzekeringsmarkt inneemt, met naar schatting 2,8 miljoen cliënten. De mijlpalen in de Centraal-Europese strategie van de

TSJECHIË Opvoering tot meerderheidsparticipatie in Chmelarˇská Pojisˇt'ovna POLEN Meerderheidsparticipatie in Agropolisa

TSJECHIË Cˇ SOB neemt activa en passiva van IPB over, verwerving Patria Finance HONGARIJE Opvoering tot meerderheidsparticipatie in K&H Bank

POLEN Minderheidsparticipatie in WARTA

2001

TSJECHIË – SLOWAKIJE Meerderheidsparticipatie in Cˇ SOB POLEN Opvoering participatie in Kredyt Bank

2000

1999

KBC Groep worden in het schema weergegeven.

HONGARIJE K&H Bank fuseert met ABN AMRO Magyar Bank POLEN Opvoering tot meerderheidsparticipatie in Kredyt Bank

de intrede in de Europese Unie midden 2004, die door de bevolking van deze landen met grote meerderheid werd goedgekeurd (gaande van 77 % in Tsjechië en Polen tot zelfs 92 % in Slowakije).

POSITIE

VAN

KBC

IN

Totaal investeringsbedrag Cliënten1 Personeel (in VTE)2 Kantoren

CENTRAAL-EUROPA (31-12-2003) Banken

Verzekeringsinstellingen

2,9 miljard EUR 5,8 miljoen 23 879 1 006

0,4 miljard EUR 2,8 miljoen 4 351 -

1 De gegevens met betrekking tot cliënten zijn benaderingen. 2 De personeelsaantallen betreffen alleen dochtermaatschappijen waarin KBC een meerderheid bezit en zijn exclusief het distributienetwerk voor verzekeringsmaatschappijen.

SLOVENIË Minderheidsparticipatie in NLB

TSJECHIË Meerderheidsparticipatie in IPB Pojisˇt'ovna en integratie met Cˇ SOB Pojisˇt'ovna SLOWAKIJE Meerderheidsparticipatie in ERGO Poist'ovnˇa

SLOVENIË Opstart NLB Vita POLEN Opvoering tot meerderheidsparticipatie in WARTA


STEVIGE MARKTPOSITIE OP DE TWEEDE THUISMARKT

2003

ONTWIKKELINGEN

2002

BELANGRIJKSTE

* De bepaling van meerderheids- of minderheidsparticipatie is gebaseerd op het directe en indirecte belang van KBC in de onderneming.

39

Centraal-Europa

VERNIEUWDE CENTRALE GOVERNANCESTRUCTUUR VOOR DE CENTRAAL-EUROPESE ACTIVITEITEN In 2003 besliste KBC, als onderdeel van de gewijzigde top-governancestructuur van de Groep (zie hoofdstuk Directiecomité), de aansturing van haar Centraal-Europese activiteiten verder te versterken door het invoeren van een vernieuwde bestuursstructuur voor Centraal-Europa. Onder het Directiecomité fungeert het Comité Centraal-Europa dat het geheel van de Centraal-Europese activiteiten aanstuurt en verantwoordelijk is voor onder meer algemeen toezicht op de

De bewaking en coördinatie van regionale projecten werd toegewezen aan een Centraal-Europese stuurgroep. Tevens werd de functie van algemeen directeur Centraal-Europa gecreëerd, en ingevuld door Marko Voljcˇ, de voormalige CEO van Nova Ljubljanska banka. In het kader van een nog betere uitwisseling van knowhow werd ten slotte het concept van coördinatoren (specialisten op hoofdkantoor die fungeren als aanspreekpunt en ondersteuning voor de Centraal-Europese vestigingen op een specifiek domein), dat al voor een aantal materies bestond, uitgebreid tot alle banken verzekeringsmateries.

resultaten, budgetten, planning en projecten met betrekking tot de tweede thuismarkt van KBC. Daarnaast wordt ook het centrale auditteam voor deze regio sterk uitgebreid en werd een afzonderlijke controlesectie voor Centraal-Europa in het leven geroepen, met als taak onder meer het aansturen van planning en budgettering in de CentraalEuropese vestigingen en het opvolgen en rapporteren van de resultaten van deze vestigingen.

POSITIE Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering 40

VAN

KBC

IN

TSJECHIË (31-12-2003)* Banken


CˇSOB (85,0 %) CˇSOB Pojisˇt’ovna (96,3 %) Patria Finance (100,0 %) ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Participaties (belang)

Rangschikking 1e 6e in Niet-Leven, 4e in Leven ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Marktaandeel 18,4 % 4,4 % in Niet-Leven, 8,7 % in Leven ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Cliënten

TSJECHIË

3,0 miljoen

0,7 miljoen

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Personeel (in VTE) 8 736 (+52 bij Patria) 897 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Kantoren

208 (+3 400 verkooppunten in postkantoren)

-

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

* De gegevens met betrekking tot rangschikking, marktaandelen en cliënten zijn schattingen. De rangschikking in bankieren is gebaseerd op het balanstotaal. Het marktaandeel in bankieren is het gemiddelde van het marktaandeel in kredieten en in cliëntendeposito’s. De personeelsaantallen zijn exclusief het distributienetwerk voor verzekeringsmaatschappijen.

Centraal-Europa

DE POSITIE VAN KBC IN TSJECHIE} EN SLOWAKIJE In de Tsjechische Republiek bezit KBC 85 % van CˇSOB, de eerste bank van dat land, met circa 3 miljoen cliënten en een marktaandeel van 12 % in kredietverlening en 24 % in deposito’s. In 2003 focuste CˇSOB op de verdere uitbouw van haar positie op de retailmarkt, tegelijkertijd met het behoud van de zeer sterke positie op de bedrijvenmarkt. Zo verdubbelde in 2003 het volume consumentenkredieten en steeg het aantal hypothecaire leningen met meer dan een derde. Naast de uitgifte van een kredietkaart startte CˇSOB in juni eveneens met de uitgifte van betaalkaarten met chip, in nauwe samenwerking met KBC (zie verder). Onder meer een nieuwe benadering van de massaretailmarkt (met meer aandacht voor adviesverlening) zorgde daarnaast voor een eerste plaats inzake fondsenverkoop. Sinds september 2002 loopt er in CˇSOB een personeelsrationalisatieprogramma in het hoofdkantoor, dat doelt op een vermindering van circa 1 000 personeelsleden tegen eind 2004. Op 31 december 2003 was deze doelstelling al voor meer dan 50 % gerealiseerd. Mede als gevolg van de afronding van de integratie van IPB in CˇSOB, werd ook het aantal leden van de Management Board verminderd van 7 naar 5. In Slowakije zette CˇSOB haar expansiepolitiek voort, met de opening van meer dan 20 nieuwe kantoren in 2003, waardoor het totaal op 73 kwam. Het marktaandeel in Slowakije groeide verder tot bijna 6 %. Bijzonder goede resultaten werden behaald inzake hypothecaire leningen, afbetalingskredieten en fondsenverkoop.

VAN

KBC

Participaties (belang)

IN

De bankverzekeringssamenwerking in Tsjechië en Slowakije wordt uitgedragen door de samenwerking van CˇSOB met de verzekeringsmaatschappijen CˇSOB Pojisˇt’ovna in Tsjechië en ERGO Poist’ovnˇa in Slowakije. CˇSOB Pojisˇt’ovna, waarin KBC Verzekeringen 75 % aanhoudt en CˇSOB de resterende aandelen, is een belangrijke verzekeringsmaatschappij in Tsjechië, met een marktaandeel van bijna 9 % in Leven en meer dan 4 % in Schade. In 2003 werd een belangrijke stap gezet inzake de verkoop van levens- en schadeverzekeringen in samenwerking met CˇSOB-bank. Daarnaast worden onder meer reisverzekeringen en verzekeringen verbonden aan betaalkaarten via CˇSOB-bank verkocht. ERGO Poist’ovnˇa, waarin KBC Verzekeringen sinds midden februari 2004 een belang van 75 % heeft (tevoren 40 % en 35 % onrechtstreeks via CˇSOB Pojisˇt’ovna), is de achtste verzekeraar in Slowakije, met marktaandelen van 4 % en bijna 2 % in respectievelijk Leven en Schade. Inzake distributienetwerk focust ERGO op de ombouw van zijn uitgebreid netwerk van gelegenheidsagenten tot een gestroomlijnd netwerk van professionele, gebonden agenten. Daarnaast werden in 2003 de eerste stappen gezet inzake bankverzekeringssamenwerking met CˇSOB-bank.

SLOWAKIJE (31-12-2003)* Banken


CˇSOB (85,0 %)

ERGO Poist’ovnˇa (75,1 % midden februari 2004)

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Rangschikking 4e 6e in Niet-Leven, 8e in Leven ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Marktaandeel 5,9 % 1,5 % in Niet-Leven, 4,1 % in Leven ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Cliënten

0,2 miljoen

0,1 miljoen

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Personeel (in VTE) 1 623 182 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Kantoren 73 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... * De gegevens met betrekking tot rangschikking, marktaandelen en cliënten zijn schattingen. De rangschikking in bankieren is gebaseerd op het balanstotaal. Het marktaandeel in bankieren is het gemiddelde van het marktaandeel in kredieten en in cliëntendeposito’s. De personeelsaantallen zijn exclusief het distributienetwerk voor verzekeringsmaatschappijen.

SLOWAKIJE


POSITIE

Begin maart 2004 kocht KBC het aandeel van International Finance Corporation in CˇSOB, waardoor het totale belang van KBC in CˇSOB steeg tot 89,7 %.

41

Centraal-Europa

DE POSITIE VAN KBC IN HONGARIJE

In Hongarije bezit KBC de verzekeringsmaatschappijen K&H Life

In Hongarije bezit KBC 59 % in K&H Bank, de tweede bank van het land, met een marktaandeel van ongeveer 11 %. In 2003

en Argosz. Argosz, de zesde schadeverzekeraar van het land, zag zijn marktaandeel in 2003 stijgen tot 4,2 % tegenover 3,8 % in 2002. Levensverzekeraar K&H Life, een joint venture van

slaagde K&H Bank erin haar leidende positie op de bedrijvenmarkt te behouden. Op de retailmarkt neemt ze de tweede positie in en realiseerde ze een zeer sterke groei van de kredietverlening, onder meer als gevolg van de boom in hypothecaire leningen. Op het operationele vlak realiseerde K&H Bank uitstekende resultaten in 2003, met opbrengsten die duidelijk sneller groeiden dan de kosten en lage kredietverliezen. Het nettoresultaat werd echter negatief beïnvloed door het fraudegeval bij K&H Equities, een dochtermaatschappij die oorspronkelijk in handen was van ABN AMRO en K&H Bank, maar nu volledig is overgenomen door K&H Bank. De fraude vormde de aanleiding tot het ontslag van Tibor Rejtö, CEO van de bank, die werd

KBC Verzekeringen en K&H Bank, tekende voor circa 2 % van de levensverzekeringenmarkt. Argosz werkt vooral via een agentennet, dat trouwens ook producten van K&H Life verkoopt. De bankkantoren van K&H Bank vormen het voornaamste distributiekanaal voor K&H Life. K&H Bank werkt daarnaast ook steeds meer met Argosz samen in de uitbouw van het bankverzekeringsconcept: in 2003 bedroeg bijvoorbeeld de kruisverkoopratio tussen hypothecaire kredieten van K&H Bank en woningpolissen van Argosz al 60 %.

opgevolgd door John Hollows, de voormalige algemeen directeur van het netwerk van KBC Asia Pacific. Ter compensatie van mogelijke verliezen door deze fraudezaak, werd een bedrag van circa 33 miljoen euro gereserveerd. Tot op heden is het echter niet mogelijk een exact bedrag te kleven op het verlies als gevolg van dat dossier. Eind 2003 besliste KBC samen met ABN AMRO in te tekenen op een kapitaalverhoging bij K&H Bank ad 22,7 miljard Hongaarse forint (ongeveer 86 miljoen euro), om de bank in staat te stellen haar toekomstige groei en haar strategische langetermijndoelstellingen − expansie op de retailmarkt en behoud van haar leidende positie op de corporate-bankingmarkt − te financieren. Dankzij de kapitaalverhoging kan ook het eigen vermogen van K&H Equities worden verhoogd.


VAN

KBC

IN

HONGARIJE (31-12-2003)* Participaties (belang)

Banken


K&H Bank (59,4 %)

K&H Life (79,7 %) Argosz (98,8 %)

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Rangschikking 2e 6e in Niet-Leven, 13e in Leven ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Marktaandeel 11,0 % 4,2 % in Niet-Leven, 1,7 % in Leven .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

HONGARIJE H N I

Cliënten

0,7 miljoen

0,4 miljoen

.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Personeel (in VTE) 3 817 235 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Kantoren 155 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... * De gegevens met betrekking tot rangschikking, marktaandelen en cliënten zijn schattingen. De rangschikking in bankieren is gebaseerd op het balanstotaal. Het marktaandeel in bankieren is het gemiddelde van het marktaandeel in kredieten en in cliëntendeposito’s. De personeelsaantallen zijn exclusief het distributienetwerk voor verzekeringsmaatschappijen.

Centraal-Europa

Kredyt Bank is in Polen de vierde bank inzake kredietverlening en de zevende inzake deposito’s. De moeilijke situatie waarin de bank zich al in 2002 bevond, duurde in 2003 voort, met vooral een sterke toename van de waardeverminderingen voor kredietverliezen. Dat had enerzijds te maken met de voortgezette toepassing van de strenge KBC-methodiek (met een doorlichting van de kredietportefeuille in samenwerking met KBC-specia-

kredietdelegaties (het maximale bedrag waarover lokaal kan beslist worden); * de beslissing om de beschikbare middelen volledig op de binnenlandse markt te concentreren en bijgevolg de aanwezigheid in Litouwen (via een beperkt kantorennet) en Oekraïne (via dochtermaatschappij Kredyt Bank Ukraine) te verkopen. Ook het pensioenfonds van Kredyt Bank werd te koop aangeboden; * de start van een ingrijpend reorganisatieprogramma in Polen zelf, dat onder meer voorziet in een duidelijke segmentering in

listen ter plaatse), en anderzijds met de slechte economische toestand in Polen die voor problemen zorgde in een aantal

het kantorennet, een centralisatie van diverse processen (zoals kredieten) en backofficefuncties en een versteviging van het

(grote) dossiers.

personeelsbeleid. Mede door de volledige uitrol van het nieuwe IT-systeem, wordt een personeelsafbouw voorzien van 1 000 tot 1 200 VTE tegen eind 2004.

Om de moeilijke situatie in haar Poolse dochtermaatschappij te verhelpen, werden een aantal maatregelen genomen, waaronder: * wijzigingen in het topmanagement, met name het ontslag van Stanisław Pacuk, de CEO van Kredyt Bank, die werd opgevolgd door Malgorzata Kroker-Jachiewicz, de voormalige vice-CEO. In 2003 werd Guy Libot aangesteld als lid van de Management Board, met toezicht op onder meer kredieten en marktactiviteiten. Begin 2004 werd Fedele Di Maggio benoemd als lid van de Management Board belast met het toezicht op onder meer ICT en de coördinatie van het reorganisatieprogramma (zie verder). Deze en andere veranderingen brachten het aantal leden van de Management Board terug van 7 naar 5; * om de kapitaalratio’s te verstevigen, een kapitaalverhoging van 666 miljoen Poolse zloty (waarop KBC voor 93 % intekende) en een uitgifte van 330 miljoen Poolse zloty aan perpetual notes (waarop KBC voor 100 % inschreef). De CAD-ratio werd bovendien verstevigd door een tijdelijke garantie van KBC voor de terugbetaling van 6,4 miljard Poolse zloty aan kredieten. Ten slotte werd beslist in 2004 een tweede kapitaalverhoging ad 604 miljoen Poolse zloty door te voeren en opnieuw perpetual notes uit te geven; * een doorlichting en verbetering van de risicocontrole en risicobeheersmechanismen en een sterke verlaging van de lokale

POSITIE

VAN

KBC

IN

Inzake bankverzekeren werkt Kredyt Bank nauw samen met WARTA, de tweede schadeverzekeraar van het land. Zo bestaat er onder meer een Loyalty Program, waarbij bepaalde cliënten van Kredyt Bank korting krijgen op WARTA-verzekeringsproducten. In december werd een overeenkomst gesloten met Kulczyk Holding waardoor KBC Verzekeringen haar aandeel in WARTA kon optrekken van 40 % naar 51 %. Vervolgens werd een publiek bod gedaan op de resterende aandelen. Op 31 december 2003 bezat KBC al 74,7 % van de aandelen van WARTA, na afsluiting van dit bod (12 januari) was dat 75,13 %. Begin 2004 kondigde Agenor Gawrzyal, directievoorzitter van WARTA, aan zijn mandaat neer te leggen om andere uitdagingen aan te gaan. Albert Kessler, algemeen directeur bij KBC Verzekeringen, wordt voorgedragen als nieuw lid van het directiecomité van WARTA. In 2003 startte WARTA met een reorganisatie van het netwerk, met onder meer de sluiting van subbranches en de oprichting van zogenaamde commerciële antennes en de geleidelijke integratie van WARTA en WARTA Vita (de levensverzekeringsmaatschappij uit de WARTA-groep). Eind december 2003 werd ook de relatief kleine schadeverzekeraar Agropolisa, die door KBC en Kredyt Bank werd gecontroleerd, aan WARTA verkocht.

POLEN (31-12-2003)1 Banken


Participaties (belang) Kredyt Bank (81,4 %) WARTA (75,1 % op 12 januari 2004)2 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Rangschikking 7e 2e in Niet-Leven, 5e in Leven2 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Marktaandeel 5,5 % 13,6 % in Niet-Leven, 4,5 % in Leven2 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Cliënten 0,8 miljoen 1,5 miljoen2 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Personeel (in VTE) 9 651 3 0272 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Kantoren 359 -2 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 1 De gegevens met betrekking tot rangschikking, marktaandelen en cliënten zijn schattingen. De rangschikking in bankieren is gebaseerd op het balanstotaal. Het marktaandeel in bankieren is het gemiddelde van het marktaandeel in kredieten en in cliëntendeposito’s. Personeelsaantallen zijn exclusief het distributienetwerk voor verzekeringsmaatschappijen. Het aantal cliënten van Kredyt Bank is zonder de dochtermaatschappijen. 2 Inclusief het kortertemijnlevensverzekeringsproduct WARTA Gwarancja.

POLEN N


DE POSITIE VAN KBC IN POLEN

43

Centraal-Europa

DE POSITIE VAN KBC IN SLOVENIË Sinds september 2002 heeft KBC Bank een 34 %-belang in Nova Ljubljanska banka (NLB), de belangrijkste bank in Slovenië, die, inclusief haar binnenlandse dochtermaatschappijen en participaties, een marktaandeel van 40-45 % bezit. Met haar netwerk van 211 kantoren bedient ze bijna 1 miljoen cliënten in Slovenië. Ondanks een klimaat van dalende rentevoeten realiseerde NLB in 2003 een degelijk resultaat. NLB zette daarnaast in 2003 haar politiek van voorzichtige expansie in de andere republieken van ex-Joegoslavië voort met de acquisitie van Montenegrobanka (Montenegro) en Prva preduzetnicˇka banka (Servië). Deze acquisities vervolledigen de al bestaande aanwezigheid van NLB in ex-Joegoslavië (Commercebank en VB banka in BosniëHerzegovina en Tutunska banka in de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië). Daarnaast tekende NLB ook voor een participatie van 24,5 % in de nieuw opgerichte West-East Bank

In oktober nam de CEO van NLB Bank, Marko Voljcˇ, ontslag om in te gaan op een aanbod van KBC om de functie van algemeen directeur Centraal-Europa voor de KBC Groep op zich te nemen. Deze functie werd gecreëerd bij de herziening van de bestuursstructuur voor Centraal-Europa binnen de Groep. Marko Voljcˇ werd opgevolgd door Marjan Kramar. In juni gingen NLB en KBC Verzekeringen in Slovenië officieel van start met hun joint venture, levensverzekeringsmaatschappij NLB Vita. Deze maatschappij verkoopt haar producten uitsluitend via het bankkantorennet van NLB en nam een succesvolle start. Door het succes van voornamelijk koopsomproducten met kapitaalbescherming (die nieuw zijn op de Sloveense markt) behaalde NLB Vita in haar eerste exploitatiejaar al een marktaandeel van circa 4 % in Leven. Ten slotte werd ook een nieuwe assetmanager opgericht door NLB (NLB Skladi), ondersteund door de knowhow van KBC Asset Management op dit gebied.

in Bulgarije.


VAN

KBC

IN

SLOVENIË (31-12-2003)1 Banken


Participaties (belang) Nova Ljubljanska banka (34,0 %) NLB Vita (67,0 %) ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Rangschikking 1e 5e in Leven ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Marktaandeel 43,0 % 4 % in Leven ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Cliënten 1,0 miljoen .........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

SLOVENIË

Personeel (in VTE) 5 9682 10 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Kantoren 211 ......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 1 De gegevens met betrekking tot NLB betreffen de NLB-groep (NLB, Banka Domzˇale, Banka Zasavje, Korosˇka banka); de gegevens over marktaandeel omvatten bovendien ook Banka Celje. De gegevens met betrekking tot rangschikking, marktaandelen en cliënten zijn schattingen. De rangschikking in bankieren is gebaseerd op het balanstotaal. Het marktaandeel in bankieren is het gemiddelde van het marktaandeel in kredieten en in cliëntendeposito’s. De personeelsaantallen zijn exclusief het distributienetwerk voor verzekeringsmaatschappijen. 2 Niet inbegrepen in de personeelstotalen vermeld in het hoofdstuk Personeel, aangezien NLB een minderheidsparticipatie is.

Centraal-Europa

TOEKOMSTPLANNEN IN DE CENTRAAL-EUROPESE REGIO

Ten slotte wordt ook de samenwerking tussen de Centraal-

Het geografische doelgebied dat KBC voor ogen had voor de creatie van haar tweede thuismarkt is momenteel nagenoeg volledig bezet. In enkele landen bedraagt het marktaandeel in bankieren en verzekeren nog niet de beoogde 10 % en zal getracht worden de bestaande investeringen verder uit te bouwen of te versterken, eventueel door bijkomende acquisities. KBC werkt tegelijkertijd onverminderd verder aan de integratie en coördinatie van haar bestaande Centraal-Europese investeringen. Bij de verdere uitbouw van de Centraal-Europese activiteiten blijft de ontwikkeling van bankverzekeren in elk van de kernlanden een van de voornaamste doelstellingen. In 2003 werd bijvoorbeeld een belangrijk project opgestart met het oog op de verbetering van de lokale retailaanpak. Daarnaast wenst KBC haar expertise inzake assetmangement eveneens over te brengen naar haar tweede thuismarkt en werd in 2003 ook in andere gebieden (trade finance, project finance, betalingsverkeer, personeelsbeleid, enz.) de aanzet gegeven tot meer integratie.

tekening van een overeenkomst waardoor KBC licentiehouder werd van de Proton PRISMA multi-applicatie-chipkaarttechnologie voor een aantal van haar Centraal-Europese vestigingen. In juni 2003 tekende KBC daarenboven een langetermijnovereenkomst met Oberthur Card Systems voor de fysieke levering van Proton PRISMA EMV-kaarten aan KBC in België en de Centraal-Europese vestigingen, waardoor aanzienlijke kostenbesparingen worden gegenereerd. Eind 2003 gaf zowel CˇSOB als Kredyt Bank al Proton PRISMA-kaarten uit, waardoor ze bij de eerste banken waren om in hun respectieve landen EMV-smartcards te introduceren. In december 2003 ondertekende KBC een intentieverklaring met SiNSYS, die de centrale verwerking zal verzorgen van de kredieten debetkaarten van K&H Bank, CˇSOB en Kredyt Bank. Deze overeenkomst betreft zowel de centrale verwerking als de lokale dienstverlening voor in totaal 4 miljoen bankkaarten, 50 000 terminals en 177 miljoen transacties (in 2003) in deze regio en is opnieuw een verdere stap in het streven naar groepswijde synergieën binnen de KBC Groep in Centraal-Europa en België.


(Stand-alonecijfers) Argosz CˇSOB CˇSOB Pojisˇt’ovna ERGO Poist’ovnˇa K&H Bank K&H Life Kredyt Bank NLB (minderheidsparticipatie) Patria Finance WARTA

2001

2002

Belang KBC 2003

98,8 % 83,8 % 100,0 % 59,0 % 79,5 % 54,6 % 100,0 % 40,0 %

98,8 % 84,1 % 84,1 % 69,4 % 59,3 % 79,7 % 76,5 % 34,0 % 100,0 % 40,0 %

98,8 % 85,0 % 96,3 % 75,1 %1 59,4 % 79,7 % 81,4 % 34,0 % 100,0 % 75,1 %3

Nettowinst (in miljoenen EUR) 2001 2002 2003 2,0 174,7 -1,6 14,7 0,0 -9,2 -1,5 -1,8

1,4 214,2 -4,9 0,0 46,3 0,3 -107,9 62,8 1,9 -1,1

0,2 195,9 -0,7 -0,4 35,6 0,8 -352,3 2

0,7 2

Rendement op eigen middelen 2001 2002 2003 19,7 % 16,5 % 6,7 % 0,7 % -2,0 % -11,8 % -2,0 %

9,3 % 16,7 % 0,0 % 13,2 % 6,9 % -22,2 % 12,5 % 13,5 % -1,3 %

1,1 % 14,3 % -1,2 % -5,4 % 8,5 % 16,7 % 2

4,7 % 2


KERNCIJFERS

Europese Groepsmaatschappijen verder gestimuleerd. Een mooi voorbeeld van grensoverschrijdende samenwerking is de onder-

1 Midden februari 2004. 2 Cijfers mogen nog niet worden vrijgegeven of zijn nog niet beschikbaar. 3 Midden januari 2004.

45

46


Alle banken verzekeringsdiensten aan ondernemingen zijn samengebracht in het activiteitsdomein Diensten aan Bedrijven. Dit domein omvat onder meer het binnenlandse bedrijvensegment, het segment van de multinationale ondernemingen, de meeste activiteiten van het buitenlandse netwerk en de nicheactiviteiten van gespecialiseerde dochtermaatschappijen zoals Antwerpse Diamantbank, International Factors, ADD, Secura en de corporate-financeactiviteiten van KBC Securities.

BIJDRAGE

TOT HET RESULTAAT

De bijdrage van Diensten aan Bedrijven tot de geconsolideerde winst (inclusief derden) bedroeg 228 miljoen euro in 2003, een stijging van 18 % ten opzichte van het jaar voordien. Hierdoor tekent dit activiteitsdomein voor 21 % van de Groepswinst (tegenover 19 % in 2002) en behaalt het een rendement op toegewezen eigen middelen van 10,9 % (9,0 % in 2002). Dit toegewezen eigen vermogen steeg met 6 % tot 2,2 miljard euro en vertegenwoordigde 24 % van het Groepsvermogen.


Als men geen rekening houdt met de effecten van een CLO-operatie die eindigde in de eerste helft van 2003, komt het rendement op toegewezen eigen middelen in 2003 uit op 12 %, tegenover 7 % in 2002.

BIJDRAGE

79,5 ,5 %

20,5 %

TOT HET RESULTAAT

(In miljoenen EUR)

2002

2003

Verschil

Bankbedrijf Bruto-opbrengsten 839,0 820,8 -2,2 % Algemene beheerskosten -322,8 -304,1 -5,8 % Waardeverminderingen en voorzieningen -208,0 -184,5 -11,3 % Belastingen -102,6 -112,5 9,7 % Overige 0,0 0,0 Winstbijdrage 205,6 219,7 6,9 % Winstbijdrage, deel van de Groep 205,6 219,7 6,9 % .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 32 916,7 2 007,5

2,2 % 4,7 %


19,9 % 38,5 % 10,1 %

19,6 % 37,0 % 11,2 %

-

Diensten aan Bedrijven Andere activiteitsdomeinen

Verzekeringsbedrijf Netto verdiende premies 211,3 274,9 30,1 % Netto technische lasten -173,8 -223,9 28,8 % Beleggingsopbrengsten en -lasten 29,0 35,8 23,3 % Algemene beheerskosten -62,4 -72,5 16,2 % Niet-recurrente en uitzonderlijke resultaten -8,8 0,0 Belastingen -0,8 -0,3 -62,5 % Overige -7,5 -5,4 -28,1 % Winstbijdrage -12,9 8,6 Winstbijdrage, deel van de Groep -12,2 9,8 ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Rendement op toegewezen eigen middelen 12 % 10 %

Toegewezen eigen vermogen 122,2 163,1 33,5 % .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Aandeel in de Groepswinst Gecombineerde ratio Rendement op eigen middelen

-1,2 % 118,4 % -10,0 %

0,9 % 99,5 % 6,9 %

10,9 %

32 217,7 1 917,0

9,0 0%

Risicogewogen activa Toegewezen eigen vermogen

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

8%

-

6%

KBC Groep Winstbijdrage 192,7 228,3 18,4 % Winstbijdrage, deel van de Groep 193,4 229,6 18,7 % ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4%

Toegewezen eigen vermogen

2 039,2

2 170,6

6,4 %

2%


18,7 % 9,0 %

20,5 % 10,9 %

-

0%

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

47

2002

2003


De resultaatsbijdrage van de corporate-bankingactiviteiten steeg in 2003 met 7 % tot 220 miljoen euro. De bruto-

toor en werden de private-bankingactiviteiten van de branch

opbrengsten daalden licht, onder meer door het negatieve effect van de depreciatie van de Amerikaanse dollar tegenover

Dupont (Crédit du Nord-groep), waardoor KBC France zich van nu af aan concentreert op de dienstverlening aan bedrijven via haar vestigingen in Rijsel en Parijs.

de euro en het wegvallen van de opbrengsten verbonden aan een CLO-operatie. De kosten daalden in 2003 met circa 6 %, als gevolg van een strikte kostenbeheersing in alle entiteiten en, in mindere mate, opnieuw wisselkoerseffecten. Bijgevolg verminderde de kosten-inkomstenratio verder van 39 % tot 37 %, en bleef daarmee onder de interne doelstelling van 40 %. Ook de waardeverminderingen daalden (met 11 %) ten opzichte van 2002, toen voor een aantal grote dossiers aanzienlijke bedragen werden gereserveerd. Als men zich toespitst op de individuele Groepsmaatschappijen, vallen vooral de zeer sterke resultaten op in de niche van de diamantsector (sterke opbrengstengroei), in de traditionele bankactiviteit in Ierland en in het VK (sterke opbrengstengroei), in de leasingactiviteit en in de VS (lagere kredietvoorzieningen).Overeenkomstig de stijging van het resultaat steeg het rendement van het aan de corporate-bankingactiviteiten toegewezen kapitaal licht van 10,1 % tot 11,2 %. De resultaatsbijdrage van de corporate-verzekeringsactiviteiten was, in tegenstelling tot het jaar voordien, positief (9 miljoen euro), door de goede resultaten in de herverzekeringssector (Secura). Factoren die daartoe bijdroegen waren de aanpassing van de tarieven en een uitgesproken verbetering van de schaderatio.

van KBC Bank in Frankrijk verkocht aan NORFINANCE Gilbert

Naast deze rationalisaties van het netwerk werd geleidelijk aan de focus in dit domein verlegd van grote bedrijven en multinationals naar middelgrote ondernemingen. Het risico-rendementbewustzijn werd verhoogd door onder meer de introductie van RAROC en interne-ratingmodellen, een meer actief portefeuillebeheer en het beperken van de exposure op bepaalde sectoren (zoals elektriciteit). Via deze maatregelen slaagde KBC erin om het kapitaalbeslag van haar bedrijvenactiviteiten in 2003 te verminderen tot minder dan 24 % van het Groepskapitaal.

ELEKTRONISCH BANKIEREN VOOR ONDERNEMINGEN KBC biedt haar banken verzekeringsproducten voor ondernemingen ook aan via verschillende elektronische kanalen, waaronder: * Isabel, een multibancair netwerk voor communicatie tussen banken en bedrijven; * KBC-Online for Business, een on-linetoepassing binnen het softwarepakket Isabel, waarmee Belgische bedrijvencliënten bankinformatie (bijvoorbeeld de status van verwerking van

BELANGRIJKSTE

ONTWIKKELINGEN

GERATIONALISEERD NETWERK LEIDT TOT VERMINDERD KAPITAALBESLAG Onder meer met als doel het kapitaalbeslag van het activiteitsdomein Diensten aan Bedrijven te beperken tot 25 % van het Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

Groepskapitaal, werden in de voorbije jaren tal van rationalisaties doorgevoerd. Die omvatten de optimalisatie van het aantal bedrijvenkantoren in België (van 23 in 1999 tot 17 in 2003), de centralisatie van het relatiebeheer voor overheidsinstellingen en social-profitinstellingen, de sluiting van een aantal buitenlandse vestigingen en de herpositionering van KBC Bank Nederland (met onder meer de verkoop van een deel van de retail- en corporate activiteiten aan Fortis Bank en de verkoop van de private-

van documentaire kredieten, documentaire incasso’s en internationale bankgaranties door te geven aan KBC, waarbij de gehele verwerking van transacties op de voet kan worden gevolgd. Aan deze toepassingen werden in de loop van 2003 diverse uitbreidingen en verbeteringen uitgevoerd, zoals de implementatie van een gebruiksvriendelijker activatieprocedure voor Isabel, de uitbreiding van KBC-Online for Business met een signing area en de voorbereiding van de uitrol van een nieuwe versie van KBC-Flexims, met onder meer een uitbreiding van het aantal verwerkbare producten. Daarnaast is KBC ook marktleider in België inzake e-commerce, door middel van de zogenaamde KBC-Betaalknop, die ondernemingen veilige en snelle betalingen via het internet garandeert.

bankingactiviteiten aan de Hollandsche Bank-Unie). Begin 2003 werd ook de officiële toelating verkregen om het kantoor in India om te vormen tot een vertegenwoordigingskan-

48

verstuurde opdrachten) kunnen opvragen of verrichtingen kunnen uitvoeren in real time; * KBC-Flexims, een internetkanaal om aanvragen of wijzigingen

KBC wil ook het bankverzekeringsconcept via elektronische kanalen ondersteunen. Een voorbeeld daarvan is de geplande


ontwikkeling (in 2004) van elektronische toepassingen voor groepsverzekeringen en aandelenoptieplannen voor werkgevers.

DE OVERZETTING VAN BEDRIJVENCLIËNTEN NAAR HET NIEUWE KBC-COMPUTERPLATFORM IS VOLTOOID De overzetting van bedrijvencliënten vanuit de oude IT-systemen naar het nieuwe KBC-computersysteem was technisch ingewikkelder dan de retailmigratie, omdat bedrijven in de regel een complexere productmix hebben. Bijgevolg verliep de migratieoperatie voor bedrijven trager dan die voor de retailcliënteel en moest in 2003 nog een behoorlijk deel van het werk (ongeveer een derde) worden uitgevoerd. Niettemin werd op 19 september 2003 de laatste bedrijvencliënt − een multinationale onderneming − overgezet naar het nieuwe KBC-computerplatform, waarmee in totaal maar liefst 1,8 miljoen rekeningstammen (bedrijven en retail samen) zijn overgezet en een complexe operatie succesvol werd afgerond.

INITIATIEVEN INZAKE RELATIEBEHEER EN SYNERGIE Synergie is en blijft een sleutelbegrip in de ondersteuning van de steeds meer internationaal gerichte bedrijvencliënteel. In juni 2003 organiseerde KBC de zogenaamde Synergiedagen. Tijdens dat evenement bezochten buitenlandse relatiebeheerders samen met hun Belgische collega’s verschillende bedrijven in België. De buitenlandse relatiebeheerders werken in de zogenaamde network desks, commerciële cellen in de buitenlandse vestigingen die ondersteuning bieden aan cliënten die in relatie staan met diverse KBC-vestigingen wereldwijd (de netwerkcliënten). De Synergiedagen boden zowel de Belgische als buitenlandse relatiebeheerders de mogelijkheid hun samenwerking te

MARKTAANDEEL Net zoals in 2002 en 2001 slaagde KBC erin haar marktaandeel in het bedrijvenkredietensegment in België ruwweg te handhaven. Per einde 2003 wordt het aandeel van KBC in deze markt geschat op 22 %.

GESPECIALISEERDE DIENSTVERLENING AAN BEDRIJVEN Naast de pure kredietverlening biedt KBC bedrijven een waaier van gespecialiseerde diensten aan, waarvan er een aantal hieronder worden becommentarieerd.

Internationaal cashmanagement (ICM) Inzake ICM werd 2003 voor KBC onder meer gekenmerkt door de oplevering van een performante payments factory-toepassing die betalingsinstructies kan versturen op maat van de bankier van de begunstigde. Het verlenen van toegang tot het SWIFTnetwerk aan internationale bedrijvencliënten werd verder uitgebouwd met nieuwe berichtentypes. De ICM-samenwerkingsprogramma’s tussen België en de Centraal-Europese Groepsmaatschappijen werden verder uitgebouwd en met NLB in Slovenië en haar vestiging in Italië werd een gelijkaardig programma opgestart. Ten slotte werd in oktober de bankwijde internettoepassing W1SE Corporate e-Banking opgestart in België en in het VK. Dit elekronisch-bankierensysteem stelt bedrijven in staat om al hun betalings- en incassoverrichtingen met alle entiteiten van de KBC Groep op een eenduidige en gebruiksvriendelijke manier uit te voeren en bij te houden. De uitrol ervan in de andere Europese KBC-vestigingen is voorzien voor midden 2004.

INDICATOREN

VAN ELEKTRONISCH BANKIEREN VOOR BEDRIJVEN

Actieve abonnees KBC@Isabel Totaal aantal transacties verwerkt via KBC-Flexims*

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

14 000 -

16 000 3 000

20 000 5 600

+25,0 % +86,7 %

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

22,4 %

22,1 %

22,2 %

* Documentaire kredieten import, documentaire incasso’s en buitenlandse garanties.

MARKTAANDEEL

IN HET BEDRIJVENSEGMENT IN

Totaal (kredietverlening)

BELGIË*


verstevigen en de relaties met de betrokken bedrijven verder aan te halen.

* Het marktaandeel 2003 is een schatting op basis van extrapolaties van gegevens betreffende een groot (maar niet volledig) deel van de Belgische markt. Het marktaandeel betreft zowel de kredieten aan zelfstandigen en lokale ondernemingen als die aan middelgrote en grote bedrijven.

49


Internationaal betalingsverkeer

de financiering van infrastructuurwerken een opmerkelijke groei

Op 1 juli 2003 werd het tweede onderdeel van de Europese verordening van kracht die het tarief van grensoverschrijdende

zien. Ook de portefeuille structured trade finance vertoonde een duidelijke groei; door de ontwikkeling van de Amerikaanse dollar wordt die na omrekening in euro echter grotendeels

overschrijvingen in euro’s binnen de Europese Unie gelijkstelt met het tarief van binnenlandse betalingen, mits aan bepaalde voorwaarden (gebruik van het internationaal rekeningnummer en SWIFT-adres) is voldaan. Eind 2003 voldeed al 70 % van de internationale overschrijvingen aan deze voorwaarden. Uiteraard had dat een negatieve impact op de inkomsten van de bank uit buitenlands betalingsverkeer.

tenietgedaan. Ingevolge de politiek die sinds 2002 wordt gevoerd, daalde de portefeuille vlietuigfinancieringen verder in 2003. Deze portefeuille blijft goed afgedekt door overwegend vliegtuigen van de jongste generatie.

De bank verbond er zich ook toe om actief verder mee te werken aan de realisatie van een geharmoniseerd Europees betalingssysteem. Het sterk verminderde onderscheid tussen binnenlandse en buitenlandse betalingen was trouwens een van de redenen waarom vanaf 2004 de verwerking van het binnenlandse betalingsverkeer van KBC Bank ondergebracht werd bij Fin-Force, dat tot dan toe alleen het buitenlandse betalingsverkeer verwerkte (zie verder onder Kerncijfers van de voornaamste dochtermaatschappijen). In november, ten slotte, werd KBC een directe deelnemer in STEP2, een pan-Europese verrekenkamer die de betalingstransacties verwerkt die onder de genoemde Europese verordening vallen en automatisch verwerkbaar zijn.

Acquisition finance In maart 2003 werd de dienst Aquisition Finance Benelux opgericht (dergelijke diensten bestonden al in een aantal buitenlandse vestigingen). Deze dienst is gespecialiseerd in de financiering van overnames van bedrijfsactiva of volledige bedrijven, waarbij de terugbetaling hoofdzakelijk steunt op toekomstige kasstromen. KBC trad met dat initiatief toe tot de beperkte groep van banken die op dit gespecialiseerde terrein actief zijn in de Benelux. Mede door de intensieve samenwerking met de bedrijvenkantoren en gespecialiseerde Groepsmaatschappijen zoals KBC Investco en KBC Securities, registreerde deze nieuwe dienst in zijn eerste boekjaar al een aanzienlijk transactievolume.

Buitenlandse handelsfinanciering In 2003 vulde KBC het productaanbod buitenlandse handel aan met een vorm van documentair incasso export, waarbij tegenover de cliënt duidelijke, geschreven verbintenissen worden aangegaan inzake operationele kwaliteit (onder meer qua timing en informatie). Gezien het grote succes van dat product zal in 2004 een gelijkaardig aanbod voor documentaire kredieten worden uitgewerkt. Daarnaast werd, zoals al vermeld, ook de transactionele internettoepassing KBC-Flexims verder uitgebreid. Midden 2004 wordt de derde generatie van deze toepassing uitgebracht, waarbij alle trade-financeproducten aan bod komen. Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

Gestructureerde financieringen Gestructureerde financieringen omvatten projectfinancieringen, gestructureerde handelsfinancieringen en vliegtuigfinancieringen en worden geleid vanuit KBC Finance Ireland in Dublin, met vestigingen in Brussel, Londen, New York, Hongkong en Sydney. Mede door een aanzienlijke verbetering van de markt, vooral in Europa, draaiden de projectfinancieringsactiviteiten op volle toeren in 2003. In de energiesector bleef de situatie in de VS weliswaar moeilijk, maar in het VK was er een merkelijke verbetering tegenover het jaar voordien. In Europa liet vooral

50

Diensten in verband met vastgoed KBC biedt haar bedrijfscliënteel ook diverse diensten in verband met vastgoed aan, zoals financiering voor vastgoedprofessionelen, vastgoedeffectisering, vastgoedbeleggingen en projectontwikkeling. Onder de belangrijkste realisaties in 2003 vermelden we de financiering van een belangrijk woonproject aan het Kattendijkdok in Antwerpen en van belangrijke renovaties van kantoorgebouwen in de Noordwijk en aan het Poelaertplein in Brussel, de uitgifte van het publieke vastgoedcertificaat Zénobe Gramme en de begeleiding van de succesvolle kapitaalverhogingen van de vastgoedbevaks Retail Estates en WDP. Ten slotte werd ook, in samenwerking met de Nederlandse bouwgroep Heijmans en de Katholieke Universiteit Leuven, gestart met de werkzaamheden aan de binnenstedelijke ontwikkeling Hertogendal in Leuven.

Verzekeringen voor bedrijven KBC benadert ondernemingen met een integraal advies- en servicepakket, dat naast typische bankproducten ook diverse verzekeringsproducten omvat, zoals groepsverzekeringen, ziekenhuiskostenverzekeringen en arbeidsongevallenverzekeringen. Om te blijven groeien op de markt van de ondernemingen en de doorverwijzing van de bankkantoren naar verzekeringsagenten


agenten. Deze verzekeringsagenten zijn specifiek uitgerust om, naast het beheer van een retailportefeuille, ook een corporate dienstverlening aan te bieden aan de grotere bedrijven en werken, in het kader van de clustering, intensief samen met de KMO-relatiebeheerders in de bankkantoren. Eind 2003 was de uitrol van dit netwerk van circa 130 ondernemingsagenten voltooid.

Andere gespecialiseerde diensten Via gespecialiseerde dochtermaatschappijen (zie hieronder) biedt KBC ook diensten in verband met leasing en factoring aan, naast verzekeringsbemiddeling, herverzekeren, derivaten en corporate finance (via KBC Securities, zie onder Marktactiviteiten).

handel. In België is ze marktleider met een aandeel in de diamantfinanciering van ruwweg 55 %. Buiten Antwerpen is ze aanwezig in de belangrijke diamantcentra Mumbai, New York en Hongkong en ze heeft tevens een dochtermaatschappij in Zwitserland. Het wereldwijde marktaandeel wordt geschat op 25 %; * IIB Bank, een dochtermaatschappij van KBC Bank die zich als zakenbank op de Ierse bedrijfswereld richt en de meeste grote bedrijven en multinationale ondernemingen die actief zijn in Ierland tot haar cliënteel rekent. Ze heeft ook een groot aantal middelgrote ondernemingen en, via haar dochtermaatschappij IIB Homeloans and Finance, ook particulieren als cliënt; * KBC Bank Deutschland, een dochtermaatschappij van KBC Bank

Naast KBC Bank NV en KBC Verzekeringen NV zelf zijn een aantal van hun dochtermaatschappijen uitsluitend of hoofdzakelijk werkzaam in het activiteitsdomein Diensten aan Bedrijven: * International Factors Belgium (IFB), de gemeenschappelijke factoringmaatschappij van KBC Bank en ING die met een marktaandeel van circa 23 % de tweede plaats bekleedt op de Belgische markt. Naast factoring biedt IFB ook kredietverzeke-

die via een beperkt kantorennet actief is op de markt van het bankieren voor lokale middelgrote en grote bedrijven, particulieren (private banking), banken en netwerkcliënten die zakendoen in Duitsland. KBC Bank Deutschland verleent eveneens acquisition-financediensten in samenwerking met de andere acquisition-financeteams in Frankrijk, het VK en de Benelux; * KBC Bank Nederland, een dochtermaatschappij van KBC Bank die corporate-bankingactiviteiten, relatiebeheer en operationele ondersteuning verleent aan bedrijven-netwerkcliënten van de KBC Groep, vanuit een centraal kantoor in Rotterdam. KBC Bank Nederland biedt eveneens vastgoedfinanciering aan voor een selecte doelgroep van projectontwikkelaars, in nauwe

ring, handelsinformatie en incasso als makelaar aan; * ADD, een dochtermaatschappij van KBC Verzekeringen die

samenwerking met de centrale vastgoedafdeling van de Groep; * Fin-Force, een in 2000 door KBC Bank en Electronic Data

KERNCIJFERS


gespecialiseerd is in verzekeringsbemiddeling en zich eveneens begeeft op de markt van adviesverlening inzake risicobeheer; * Secura, een dochtermaatschappij van KBC Verzekeringen, gespecialiseerd in herverzekeringen. Secura beperkt zijn activiteiten tot een aantal kernmarkten en verzekeringstakken; * Antwerpse Diamantbank, een bankdochteronderneming gespecialiseerd in wereldwijde kredietverstrekking aan de diamant-

Systems (eind 2003 respectievelijk 90 % en 10 %) opgerichte onderneming die de verwerking van het buitenlandse − en vanaf 2004 ook binnenlandse − betalingsverkeer van KBC Bank verzorgt. Ze richt zich bij voorrang op de verwerking van de transacties van de KBC Groep, maar blijft ook openstaan voor samenwerking met andere financiële instellingen.

DOCHTERMAATSCHAPPIJEN (Stand-alonecijfers) ADD Antwerpse Diamantbank Fin-Force IIB Bank International Factors KBC Bank Deutschland KBC Bank Nederland Secura

2001

2002

Belang KBC 2003

100,0 % 87,2 % 90,0 % 100,0 % 50,0 % 99,7 % 100,0 % 95,0 %

100,0 % 100,0 % 90,0 % 100,0 % 50,0 % 99,7 % 100,0 % 95,0 %

100,0 % 100,0 % 90,0 % 100,0 % 50,0 % 99,7 % 100,0 % 95,0 %

Nettowinst (in miljoenen EUR) 2001 2002 2003 -0,3 14,4 1,1 53,2 3,3 6,9 -7,2 0,6

0,3 21,6 -0,5 58,0 3,8 9,8 -26,8 -30,3

0,8 27,7 0,5 71,5 4,4 11,4 3,4 2,5

Rendement op eigen middelen 2001 2002 2003 -5,8 % 12,0 % 19,2 % 23,8 % 8,1 % -7,6 % 0,4 %

5,3 % 17,0 % -2,5 % 19,0 % 24,7 % 8,6 % -34,9 % -19,7 %

14,8 % 20,5 % 2,5 % 21,3 % 25,5 % 9,8 % 5,4 % 2,0 %


optimaal te laten verlopen, werd al in 2002 beslist om te werken met een selectie van gespecialiseerde ondernemings-

51

52

Assetmanagement

Het activiteitsdomein Assetmanagement omvat het beheer van zowel vermogens van particulieren en institutionele beleggers als van beleggingsfondsen. De verkoop van deze fondsen gebeurt hoofdzakelijk via het retailnetwerk.

BIJDRAGE

TOT HET RESULTAAT

De opbrengsten van dit activiteitsdomein bestaan uit de jaarlijkse beheersvergoeding en de transaction fees betaald door de beleggingsfondsen aan KBC Bank voor het uitvoeren van transacties op de financiële markten. Het retailnetwerk ontvangt de volledige toetredingsvergoeding voor de verkoop van beleggingsfondsen en een deel van de jaarlijkse beheersvergoeding (50 basispunten op het beheerd vermogen). De bijdrage van Assetmanagement tot de geconsolideerde winst bedroeg 116 miljoen euro in 2003, een status-quo ten opzichte van het jaar voordien. Hierdoor tekent dit activiteitsdomein voor 10 % van de Groepswinst (tegenover 11 % in 2002).

Aandeel in de Groepswinst (2003) 89,6 %

10,4 %

Het constant blijven van de winstbijdrage van dit activiteitsdomein was de resultante van licht lagere bruto-opbrengsten (-6 %), kostenverminderingen (-4 %) en lagere belastingen (-30 %).

Assetmanagement Andere activiteitsdomeinen

Beheerd vermogen TOT HET RESULTAAT

90

Risicogewogen activa Toegewezen eigen vermogen ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

30


2002

11,2 % 27,7 % -

2003

10,4 % 28,2 % -

81

Verschil

Bruto-opbrengsten 207,6 194,8 -6,2 % Algemene beheerskosten -57,5 -55,0 -4,3 % Waardeverminderingen en voorzieningen 0,0 0,0 Belastingen -34,1 -23,8 -30,2 % Overige 0,0 0,0 Winstbijdrage 116,1 116,0 0,0 % Winstbijdrage, deel van de Groep 116,1 116,0 0,0 % ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

(In miljoenen EUR)

89

(In miljarden EUR) 100 82

BIJDRAGE

2001

2002

80 70 60 50 40

20

-

10 0

53

2003

Assetmanagement

CONTINUE PRODUCTINNOVATIE

Een mooi voorbeeld van een innovatieve beleggingsverzekering (tak 23-verzekering) is KBC-Life Booster Europe 1. Het beleggingsresultaat is afhankelijk van de ontwikkeling van de Dow

KBC Asset Management (KBC AM) biedt individueel vermogensbeheer, institutioneel vermogensbeheer (voor pensioenfondsen,

Jones EURO STOXX 50-index. Dalingen van de index worden verrekend, maar stijgingen worden dubbel geteld (afgetopt op

verzekeringsmaatschappijen en bedrijven) en collectief vermogensbeheer aan. Dat wordt ondersteund door research,

een maximum van 30 %).

productontwikkeling, advies, risicobeheer en marketing. KBC AM is ook internationaal actief. Zo ondersteunt KBC AM

Ook wat betreft kapitaalgegarandeerde beleggingsfondsen werden talrijke nieuwigheden geïntroduceerd, zoals bijvoorbeeld KBC EquiPlus Fix Upside 1, een kortetermijnproduct, gebaseerd

onder meer de Centraal-Europese dochtermaatschappijen van KBC bij de uitbouw van hun assetmanagementactiviteiten en bij

op een wereldwijde aandelenkorf, met een aanzienlijk stijgingspotentieel aan de bovenkant en kapitaalbescherming aan de

het op de markt brengen van eigen of KBC-beleggingsfondsen. KBC AM beheert ook het pensioenfonds van KBC Bank en het

onderkant. Als een aandeel uit de korf op de eindvervaldag een stijging vertoont ten opzichte van de startwaarde, wordt − ongeacht de grootte van deze stijging − een vaste meerwaarde van 30 % verrekend. Een minderwaarde ten opzichte van de startwaarde wordt volledig verrekend. De maximale meerwaarde

BELANGRIJKSTE

ONTWIKKELINGEN

grootste deel van de beleggingsportefeuille van KBC Verzekeringen. In 2003 bracht KBC AM niet minder dan 130 nieuwe (compartimenten van) beleggingsfondsen op de markt, inclusief 8 fondsen voor Centea, 11 fondsen in Tsjechië (in samenwerking met CˇSOB) en 4 fondsen in Hongarije (in samenwerking met K&H Bank). Bovendien werden voor de eerste keer 1 fonds op de Sloveense markt en 2 fondsen op de Poolse markt geïntroduceerd. KBC AM deed ook in 2003 zijn reputatie als productinnovator inzake beleggingsfondsen en -diensten alle eer aan. Zo was er bijvoorbeeld het op de markt brengen van PRICOS Defensive, dat zich als enige defensief pensioenspaarfonds op de Belgische

van de korf is dus 30 % (of 8,95 % actuarieel). Bij de rentegebonden producten viel vooral KBC MaxiSafe Interest op. Dat product biedt, naast een minimumrendement, ook een bescherming tegen tussentijdse dalingen van de inventariswaarde. KBC won met MaxiSafe de prijs van Wealth Management Product of the Year 2003, uitgereikt door de internationale vakpublicatie RISK Magazine. Deze prijs bekroont wereldwijd de meest innovatieve beleggingsfondsen in een bepaald jaar.

markt in eerste instantie richt op de belegger die de pensioenleeftijd nadert en de veeleer risicoafkerige belegger. Om dat defensieve beleggingskarakter waar te maken, positioneert PRICOS Defensive zich uitdrukkelijk aan de onderkant van de Belgische wettelijke vereiste inzake aandelengehalte. Het fonds maakt het bovendien voor beleggers mogelijk kosteloos over te stappen uit andere pensioenspaarfondsen. Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering 54

AANDEEL

VAN

KBC

IN DE

Obligatiefondsen Aandelenfondsen Gemengde fondsen Kapitaalgegarandeerde fondsen Totaal marktaandeel ICB’s

BELGISCHE ICB-MARKT 31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

20,3 % 24,0 % 26,8 % 53,7 % 29,3 %

20,1 % 23,3 % 26,5 % 56,0 % 30,1 %

22,7 % 23,2 % 23,5 % 55,3 % 31,0 %

Assetmanagement

AANDACHT VOOR DUURZAAM BELEGGEN

STIJGEND MARKTAANDEEL IN BELEGGINGSFONDSEN

KBC biedt al geruime tijd een gamma van duurzame fondsen aan. Sinds maart 2002 doet ze daarbij, als eerste financiële

KBC bleef ook in 2003 de uitgesproken marktleider in België inzake beleggingsfondsen of Instellingen voor Collectieve

instelling in België, een beroep op een in-house-afdeling Duurzaamheidsresearch voor Europese bedrijven en landen. Het

Beleggingen (ICB’s), met een marktaandeel van niet minder dan 31 %, wat nog een kleine stijging betekent ten opzichte van het

is de bedoeling om de selectie van duurzame aandelen en obligaties in de fondsen te ondersteunen en de cliënteel bij te staan in de keuze van duurzame beleggingen. In januari 2003

al bijzonder hoge aandeel per einde 2002 (30,1 %). Het marktaandeel van KBC in ICB’s met kapitaalbescherming bedroeg in 2003 zelfs meer dan 55 %.

werd een eerste doelstelling bereikt: het vooropgestelde universum (118 Europese bedrijven, gespreid volgens de

Ook in Centraal-Europa tekenen de maatschappijen van de

MSCI-EMU-sectoren) is volledig doorgelicht. De resultaten van de duurzaamheidsdoorlichting zijn vrij beschikbaar op de

KBC Groep voor een sterk marktaandeel inzake retailbeleggingsfondsen. Zo bedroeg in 2003 het marktaandeel in Tsjechië

website van KBC AM, dat hiermee een actieve en transparante communicatiepolitiek voert ten aanzien van zijn onderzoek.

ongeveer 19 %, in Slowakije 6 % en in Hongarije 8 %.

In maart werd een derde solidariteitsfonds op de markt gebracht: KBC Click Solidarity 3 − KOTK. Bij dit nieuwe compartiment wordt om de twee jaar de ontwikkeling van een onderliggende duurzame korf vastgeklikt. De eerste 3 % van de opbrengst komt ten goede aan Kom op tegen Kanker. Eind 2003 bedroeg het duurzaam belegd kapitaal ruim 200 miljoen euro (exclusief de private mandaten).

SUCCES OP DE INSTITUTIONELE MARKT 2003 was een bevredigend jaar voor het institutionele segment. Op het gebied van het uitvoerend beheer voor institutionele beleggers steeg het vermogen in portefeuille met meer dan 11 % tegenover het jaar voordien. KBC AM verwierf per saldo 6 nieuwe mandaten van institutionele cliënten (onder meer pensioenfondsen en VZW’s) en cliënten uit de VIP-cel (die particuliere topcliënten bedient in samenwerking met de

KBC AM introduceerde ook met succes nieuwe institutionele beleggingsfondsen in 2003. In het segment van de geldmarktfondsen waren er 3 nieuwe introducties, waaronder die van KBC Institutional Cash Upper Grade Euro, dat een AAA-rating van Standard & Poor’s toegewezen kreeg, en het boekjaar 2003 met een vermogen van circa 600 miljoen euro afsloot. Ook in het segment van de passieve fondsen werd het in 2002 geïntroduceerde Plato Institutional Index Fund vervolledigd met 2 nieuwe compartimenten (North American Equity en Pacific Equity, beide gebaseerd op de relevante MSCI-indices).


private-bankingkantoren). Op 31 december 2003 bedroeg het aantal beheerde dossiers in beide doelgroepen samen 289.

55

Assetmanagement

TOTAAL BEHEERD VERMOGEN Het totale beheerd vermogen van de KBC Groep (KBC Asset Management, KBC Financial Products, CBC Banque en de Centraal-Europese dochtermaatschappijen) bedroeg eind 2003 ongeveer 89 miljard euro, een groei van 10 % tegenover het jaar voordien. Bij de retail-ICB’s bedroeg de groei 11 %, het gevolg van een volumestijging (verantwoordelijk voor ongeveer de helft van de groei) en, dankzij de stijging van de beurzen vanaf het tweede kwartaal van 2003, een waardetoename van de fondsen zelf (de andere helft van de groei). Vooral de kapitaalgegarandeerde obligatiefondsen deden het uitstekend (+35 %). Het beheerd vermogen voor institutionelen steeg met circa 10 %, voornamelijk dankzij de hefboomfondsen die KBC Financial Products in samenwerking met KBC Asset Management op de markt bracht, de groei van de Groepsactiva en het

BEHEERD

uitvoerend beheer voor institutionelen bij KBC Asset Management in België (+11 %). Bij KBC Asset Management Limited in Ierland daarentegen ging het uitvoerend institutioneel vermogensbeheer achteruit met circa 20 %. Het particulier vermogensbeheer, ten slotte, boekte een vooruitgang van bijna 8 %, voornamelijk te situeren bij het adviserend beheer. Het beheerd vermogen bij de Centraal-Europese dochtermaatschappijen (al meegerekend bij de hiervoor genoemde categorieën) steeg met 4 % ten opzichte van het jaar voordien, en bedroeg circa 4 miljard euro per einde 2003. Vooral de verkoop van retailfondsen (zowel van KBC als van de Centraal-Europese vestigingen zelf) steeg sterk in 2003. Zonder rekening te houden met valutaschommelingen (vooral de depreciatie van de Hongaarse forint en de Poolse zloty), bedroeg de stijging van het totale beheerd vermogen in Centraal-Europa 11 %.

VERMOGEN

(In miljoenen EUR)*

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

Retail-ICB’s Aandelenfondsen 8 192 4 930 4 995 1,3 % Obligatiefondsen 5 121 5 192 5 682 9,4 % Kapitaalgegarandeerde aandelenfondsen 13 310 13 349 14 431 8,1 % Kapitaalgegarandeerde obligatiefondsen 3 239 4 994 6 739 34,9 % Gemengde fondsen 5 437 4 951 5 166 4,4 % Geldmarktfondsen 1 044 1 339 1 447 8,0 % Hefboomfondsen 158 195 23,3 % Beleggingsverzekeringen 2 560 2 145 2 650 23,6 % Dakfondsen 3 171 2 208 2 198 -0,5 % Retailfondsen, Centraal-Europa 135 822 1 114 35,5 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Totaal

42 210

40 088

44 617

11,3 %


Institutioneel vermogensbeheer Institutionele fondsen 3 179 3 490 3 961 13,5 % Hefboomfondsen 420 1 049 2 596 147,5 % Activa van derden, uitvoerend beheer 12 054 10 824 9 968 -7,9 % Activa van derden, adviserend beheer 317 301 341 13,5 % Groepsactiva (KBC Verzekeringen, KBC-pensioenfondsen) 8 945 9 215 10 828 17,5 % Institutioneel vermogensbeheer, Centraal-Europa 1 112 1 828 1 676 -8,3 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Totaal

26 027

26 707

29 370

10,0 %

Particulier vermogensbeheer Uitvoerend beheer 1 782 1 587 1 512 -4,7 % Adviserend beheer 11 315 11 209 12 329 10,0 % Uitvoerend beheer, Centraal-Europa 971 1 217 1 228 0,9 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Totaal

14 068

14 013

15 069

7,5 %

Totaal beheerd vermogen Totaal

82 305

80 808

89 056

10,2 %

* De gegevens werden retroactief aangepast voor de inclusie van CBC Banque en KBC Financial Products; onderverdeling Institutioneel vermogensbeheer versus Particulier vermogensbeheer voor Centraal-Europa is benaderend.

56

57


Assetmanagement

58

Marktactiviteiten

Het activiteitsdomein Marktactiviteiten omvat de bedrijvigheid van de binnen- en buitenlandse dealingrooms van de bank, de marktactiviteiten van KBC Securities, en de volledige activiteiten van KBC Financial Products, KBC Clearing en KBC Peel Hunt.

BIJDRAGE

TOT HET RESULTAAT

In 2003 bedroeg de bijdrage van Marktactiviteiten tot de geconsolideerde winst (inclusief derden) 125 miljoen euro, een 35 %-stijging ten opzichte van het jaar voordien. Hierdoor tekent dit activiteitsdomein voor 11 % van de Groepswinst (tegenover 9 % in 2002) en behaalt het een rendement op toegewezen eigen middelen van 10,7 % (8,0 % in 2002). Het toegewezen eigen vermogen steeg licht met 2 % tot 1,2 miljard euro en vertegenwoordigde 13 % van het Groepsvermogen. Aandeel in de Groepswinst (2003) 88,8 %

11,2 %

Marktactiviteiten Andere activiteitsdomeinen

(In miljoenen EUR)

2002

2003

12 %

Verschil

Bruto-opbrengsten 606,1 673,9 11,2 % Algemene beheerskosten -431,6 -472,1 9,4 % Waardeverminderingen en voorzieningen -8,7 -4,9 -43,5 % Belastingen -73,2 -72,1 -1,5 % Overige 0,0 0,0 Winstbijdrage 92,6 124,8 34,7 % Winstbijdrage, deel van de Groep 92,6 124,8 34,7 % ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

10 % 8% 6% 4%

Risicogewogen activa 10 401,4 11 179,1 7,5 % Toegewezen eigen vermogen 1 174,1 1 194,4 1,7 % .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Aandeel in de Groepswinst Kostendruk Rendement op eigen middelen

9,0 % 71,2 % 8,0 %

11,2 % 70,1 % 10,7 %

10,7 %

TOT HET RESULTAAT

8,00 %

BIJDRAGE


2%

-

0%

59

2002

2003

Marktactiviteiten

De sterke stijging van de winstbijdrage van de marktactiviteiten was grotendeels op rekening te schrijven van de traditionele dealingrooms (vooral in Brussel), die − dankzij hogere brutoopbrengsten (13 %) en een goede kostenbeheersing (stijging van slechts 3 %) − hun winstbijdrage zagen stijgen van 81 miljoen euro tot 115 miljoen euro. De winstbijdrage van de aandelendochtermaatschappijen (vooral KBC Securities, KBC Peel Hunt en KBC Financial Products) bleef, net zoals vorig jaar, beperkt (10 miljoen euro in 2003). De bijdrage van KBC Securities, hoewel nog steeds licht negatief, vertoonde, na de ingrijpende herstructurering in 2002, een sterke vooruitgang tegenover het zwaar negatieve resultaat van vorig jaar. De mindere resultaten van KBC Financial Products waren voornamelijk bij de aandelenderivatenactiviteiten in Brussel te situeren.

BELANGRIJKSTE

ONTWIKKELINGEN

GOEDE RESULTATEN IN DE DEALINGROOMS VAN KBC BANK In 2003 behaalden de dealingrooms zeer goede resultaten. Vooral Brussel, Londen en Azië zetten sterke prestaties neer. De zeer goede resultaten behaald door de Belgische marktactiviteiten zijn verdeeld over een breed gamma van producten. Zowel de gelden kapitaalmarkten (onder meer de repoactiviteit) als zowat alle derivaten- en structured-productdesks (valuta- en renteopties, renteswaps, financial engineering, enz.)


EMISSIEACTIVITEITEN Op de primaire markt voor Euro-obligaties was KBC Bank in 2003 opnieuw een opgemerkte participant met meer dan 320 deelnemingen als lead-, co-lead- of co-manager in internationale consortiale obligatieleningen. De belangrijkste transactie betrof het joint-lead-managementship in een OLO-uitgifte van 5 miljard euro ten gunste van de Belgische Staat. KBC kon zich in 2003 eveneens duidelijk manifesteren in de emissiesyndicaten voor een aantal Centraal-Europese staatsdebiteuren die hun intrede deden op de internationale kapitaalmarkten. In het kader van het Euro Medium Term Note-programma ter waarde van 10 miljard euro (uitgegeven via KBC IFIMA) haalde KBC Bank in 2003 voor een tegenwaarde van 1,85 miljard euro aan liquiditeiten op via hoofdzakelijk − meestal gestructureerde − private emissies. De bank versterkte in 2003 ook nog haar eigen vermogen via de uitgifte van een hybride kapitaalmarktinstrument voor een bedrag van 200 miljoen Britse pond. Door de grote interesse vanwege Belgische en Franse institutionele beleggers voor kortlopend papier en de sterke uitgifteinteresse bij voornamelijk Europese corporate debiteuren, heeft de bank in 2003 haar activiteit in uitgifteprogramma’s van Belgische thesauriebewijzen en commercial paper op de Europese kapitaalmarkt verder kunnen uitbreiden. Het uitgegeven papier is overwegend uitgedrukt in euro.

leverden een belangrijke bijdrage. De dealingrooms behaalden

GESPECIALISEERDE DOCHTERMAATSCHAPPIJEN

deze goede resultaten op markten gekenmerkt door belangrijke en snelle langetermijnrentebewegingen, met daarbovenop de aanzienlijke wisselkoersvolatiliteit tegenover de euro en de

Via haar gespecialiseerde dochtermaatschappijen KBC Securities, KBC Peel Hunt, Patria Finance en KBC Financial Products is de

nasleep van de Irak-oorlog en SARS. Tegelijkertijd daalde de volatiliteit van de winst. Een bijkomende factor in de stand-

KBC Groep ook actief in de handel in aandelen en aandelenderivaten (zoals converteerbare obligaties). Langs KBC Financial

vastige winstontwikkeling blijft bovendien de verhoogde verkoop naar alle cliëntensegmenten. De strategische focus op sales blijft bijgevolg gehandhaafd en wordt zelfs nog versterkt.

Products om is KBC ook actief in de handel in kredietderivaten en inzake hefboomfondsen. In Nederland bezit KBC ook nog KBC Clearing, een Amsterdams clearinghuis voor marketmakers.

KBC is ten slotte van plan haar e-handelscapaciteit voor geldmarkttransacties en contanten termijnvalutatransacties verder uit te breiden. Deze inspanningen zijn in eerste instantie gericht op de bedrijvencliënteel.

Marktactiviteiten

In 2003 bleef KBC Securities marktleider op Euronext Brussels. Na de ingrijpende herstructurering in 2002, werd 2003 een over-

De handel in kredietderivaten zag zijn inkomsten sterk toenemen. In 2003 sloot KBC Financial Products 3 synthetische

gangsjaar waarin de kosten verder werden beheerst. Het niveau van de vaste kosten was per einde 2003 gedaald tot 40 % van

Collateralized Debt Obligation (CDO)-transacties waarin het als manager optrad.

het niveau van vóór de herstructurering. Operationeel was er in 2003 een lichte winst, maar die werd tenietgedaan door de voorzieningen die moesten worden aangelegd voor een aantal

Ten slotte zagen ook de hefboomfondsen (die in samenwerking met KBC Asset Management werden geïntroduceerd) hun beheerd vermogen sterk toenemen, van circa 1,1 miljard

niet-operationele elementen die betrekking hadden op het verleden (zoals een risicopositie in Frankrijk). Operationeel

Amerikaanse dollar tot iets meer dan 3 miljard Amerikaanse dollar.

bleef het eerste halfjaar moeilijk, maar na de zomer was er een opmerkelijk herstel, dat doorzette in het begin van 2004. De opnieuw opgaande trend werd bekroond door het feit dat KBC Securities werd aangesteld als leadmanager voor de beursintroductie van Belgacom, de grootste Belgische beursintroductie aller tijden, gepland voor 2004. De belangrijkste huidige strategische klemtonen voor KBC Securities zijn de benadering van voornamelijk Belgische middelgrote bedrijven, de institutionele verkoop van aandelen uit de tweede thuismarkt van KBC (Centraal-Europa) en de verdere ontwikkeling van KBC Securities’ on-linemakelaar Bolero. KBC Securities werkt niet alleen samen met KBC Peel Hunt, een Brits effectenhuis voor institutionele beleggers en een van de grootste marketmakers in small- and mid-capaandelen in het VK, maar bijvoorbeeld ook met KBC Financial Products. Zo werd begin 2004 beslist om de vestiging van KBC Securities in New York te fuseren met die van KBC Financial Products.

ONTWIKKELING VAN EEN GEMEENSCHAPPELIJK EFFECTENPLATFORM MET RABOBANK KBC Bank en Rabobank Nederland kondigden begin 2004 aan een gemeenschappelijk, grensoverschrijdend platform op te zetten voor de afwikkeling van effectentransacties. Het systeem moet op een flexibele, volumeonafhankelijke en kostenbewuste manier een antwoord bieden op veranderende marktbehoeften. Aangezien KBC en Rabobank beide toe waren aan de vervanging van hun bestaande systemen, kan op deze wijze de investering in nieuwe systemen worden gedeeld. Het gemeenschappelijk platform is op zijn vroegst in 2006 operationeel.

De KBC Financial Products-groep behaalde een matig resultaat in 2003. De handel in converteerbare obligaties zette een degelijke prestatie neer, die zowel qua volumes als qua inkomsten licht hoger lag dan in 2002. De handel in aandelenderivaten vertoonde gemengde resultaten, waarbij de goede prestaties op de Japanse en Aziatische markten werden getemperd door ontgoochelende resultaten in de VS en in de Europese exotische-aandelenderivativenportefeuilles. Op organi-

KERNCIJFERS


(Stand-alonecijfers) KBC Financial Products (groep) KBC Securities (groep) KBC Peel Hunt*

2001

2002

Belang KBC 2003

100,0 % 100,0 % 100,0 %

100,0 % 100,0 % 100,0 %

100,0 % 100,0 % 100,0 %

Nettowinst (in miljoenen EUR) 2001 2002 2003 -40,2 -17,3 4,8

50,1 -66,8 3,4

5,3 -6,7 6,4

Rendement op eigen middelen 2001 2002 2003 -5,5 % -12,9 % 8,8 %

6,0 % -72,6 % 5,9 %

0,7 % -11,2 % 11,7 %


satorisch vlak werd beslist KBC Financial Products Brussels in KBC Bank te integreren.

* 2001 is een verkort boekjaar (1 april tot 31 december). Het rendement op eigen middelen is omgerekend op jaarbasis.

61

62

Risicobeheer

Bank- en verzekeringsactiviteiten brengen typische risico’s met zich mee. Voor de bank gaat het in hoofdzaak om het kredietrisico, het marktrisico en het liquiditeitsrisico. Voor de verzekeraar betreft het in essentie het beleggingsrisico en diverse verzekeringstechnische risico’s. Zowel bankals verzekeringsactiviteiten brengen daarenboven operationele en solvabiliteitsrisico’s met zich mee, alsook strategische en reputatierisico’s. Het beheersbaar en beperkt houden van al deze risico’s is een van de meest cruciale opdrachten voor het management van de KBC Groep.

NIEUW

RISK-GOVERNANCEMODEL

Het nieuwe governancemodel voor waarde- en risicobeheer bij KBC, dat vanaf 2004 operationeel wordt, heeft als doel de verantwoordelijkheden en taken van de diverse organen en personen vast te leggen met het oog op het solide beheer van de waardecreatie en alle daaraan verbonden risico’s voor de banken verzekeringsactiviteit. Het governancemodel van KBC is georganiseerd op drie niveaus: * Bedrijfs- en risicosoortoverkoepelende comités: naast de Raad van Bestuur, het Auditcomité en het Directiecomité omvatten die meer specifiek een Groeps-Waarde- en Risicocomité en een Groeps-ALCO (Asset-Liability Management Committee). Deze comités richten zich zowel op het globale risicobeheer als op de bewaking van waardecreatie en kapitaaltoereikendheid voor de volledige KBC Groep; * Risicocomités: gespecialiseerde comités die zich richten op de uitwerking van een bedrijfswijd kader voor één risicosoort en toezien op het risicoproces voor deze risicosoort. Deze comités hebben eveneens een groepswijde verantwoordelijkheid; * Het lijnmanagement en de activiteitsgerichte comités: het lijnmanagement is de eerste verantwoordelijke inzake waarde- en risicobeheer. De meting van risico’s, kapitaalallocatie en waardecreatie voor de relevante lagere niveaus en invalshoeken gebeurt door de directie Waarde- en Risicobeheer en wordt rechtstreeks gerapporteerd aan het lijnmanagement en aan de bevoegde activiteitsgerichte comités.

63

Risicobeheer

Raad van Bestuur

Auditcomité Directiecomité KBC Bankverzekeringsholding (Chief Risk Officer) Overkoepelend Groeps-Waarde- en Risicocomité

Groeps-ALCO

Directie Waarde- en Risicobeheer Per risicosoort

Marktrisicocomité

Verzekeringsrisicocomité

RAAD VAN BESTUUR EN AUDITCOMITÉ Een belangrijke rol in het waarde- en risicoproces is weggelegd voor de Raad van Bestuur en het Auditcomité. Regelmatige rapportering aan het Auditcomité garandeert een ruime informatiestroom aan de bevoegde leden van de Raad van Bestuur gedurende het jaar. De betrokkenheid van de volledige Raad van Bestuur bij de jaarlijkse goedkeuring van de limieten inzake risicotolerantie zorgt ervoor dat de Raad met kennis van zaken beslist omtrent de voor KBC aanvaardbaar geachte risicograad en de adequaatheid van de risicobeheersstructuur.

DIRECTIECOMITÉ, GROEPS-WAARDE- EN RISICOCOMITÉ EN GROEPS-ALCO Het Directiecomité is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

strategie voor waarde- en risicobeheer. Het Directiecomité tekent de structuur uit en stelt de nodige middelen ter beschikking voor de concrete invulling van de risicobeheerstaken. Binnen het Directiecomité werd ter versterking van het algemeen bestuur een Chief Risk Officer aangesteld met als specifieke opdracht het toezicht op het risicobeheer en de interne controlestructuur. Het Groeps-Waarde- en Risicocomité is verantwoordelijk voor de uitbouw van een beheerskader voor kapitaalallocatie, kapitaalplanning en de opvolging van waardecreatie, en voor de meting, rapportering en monitoring hiervan. Het Groeps-ALCO heeft een

64

Operationeel-Risicocomité

Kredietrisicocomité

meer operationele taak inzake het beheer van de ALM-posities van KBC (inclusief het beheer van de groepswijde kredietrisico’s op portefeuilleniveau) en het toezicht op de voorbereidingen inzake de richtlijnen van Basel II en Solvency II.

RISICOCOMITÉS De risicocomités vergaderen onder voorzitterschap van de Chief Risk Officer en bestaan uit vertegenwoordigers van het lijnmanagement en van de Directie Waarde- en Risicobeheer. Per risicocategorie fungeert een specifiek comité: * Marktrisico’s: het Marktrisicocomité bewaakt de marktrisico’s binnen de omgeving van de valuta- en effectenhandel. De ALM-risico’s worden echter beheerd en bewaakt door het Groeps-ALCO; * Kredietrisico’s: het Kredietrisicocomité is verantwoordelijk voor het toezicht op de samenstelling en kwaliteit van de kredietportefeuille (inclusief het tegenpartijrisico op (her)verzekeringen en markttransacties); * Operationele risico’s: het Operationeel-Risicocomité is belast met het toezicht op het beleid inzake het operationeel-risicobeheer van de KBC Groep; * Verzekeringsrisico’s (premie- en reserverisico bij schadeverzekeringen en verschillende vormen van levenrisico zoals langleven-, invaliditeits- en sterfterisico): voor het toezicht op deze risico’s werd een nieuw Verzekeringsrisicocomité opgericht.

Risicobeheer

BIJ

KBC BANK

1

KREDIETRISICO Kredietrisico’s omvatten de kansen op verlies als gevolg van de insolvabiliteit of de betalingsonwil van de tegenpartij, of als

Toezichts- en bewakingsproces In principe houdt een lid van een hoger kredietcomité toezicht op de beslissingen van het onmiddellijk lagere delegatieechelon. Dat toezicht betreft een toetsing van de beslissing aan de kredietpolitiek.

gevolg van maatregelen van politieke of monetaire autoriteiten of gebeurtenissen in een bepaald land. In het laatste geval

De kredietbewaking gebeurt aan de hand van risicoklassen.

spreekt men ook van landenrisico.

In de nieuwe benadering, gebaseerd op interne-ratingmodellen, wordt een onderscheid gemaakt tussen de kans op een in

Bewaking van het kredietrisico De bewaking van het kredietrisico gebeurt op basis van regels en procedures, goedgekeurd door het Directiecomité, die betrekking hebben op het acceptatieproces voor kredieten limietaanvragen, het toezichts- en bewakingsproces voor kredietrisico’s en het portefeuillebeheer. De specifieke procedures die op het landenrisico betrekking hebben, worden verder in dit hoofdstuk besproken. Acceptatieproces Een kredietvoorstel wordt altijd schriftelijk voorgelegd door een commerciële entiteit. Kredietaanvragen voor grotere of meer risicovolle dossiers worden vervolgens doorgelicht door een kredietadviseur, die in zijn aanbeveling aandacht heeft voor de algemene kredietpolitiek en de risicoaspecten. De beslissing over een kredietvoorstel wordt in principe collegiaal genomen door twee of meer personen, al dan niet verenigd in een kredietcomité. Voor grotere of meer risicovolle kredieten behoort minstens één beslisser tot de kredietfunctie, die onafhankelijk van het commercieel netwerk is. Onder de nieuwe risk-governancestructuur beslist het Centraal Kredietcomité over de grootste en meest risicovolle kredieten. Twee leden van het Directiecomité maken deel uit van dit comité, waarvan één als voorzitter. De andere beslissingsechelons bevinden zich op verschillende hiërarchische niveaus binnen de bank, van het kantoor zelf tot het Uitgebreid Kredietcomité, dat qua bevoegdheden net onder het Centraal Kredietcomité staat en wordt voorgezeten door een lid van het Directiecomité. De bepaling van het bevoegde beslissingsechelon gebeurt aan de hand van beslissingsmatrices die onder meer rekening houden met het groepsrisicototaal2, de risicoklasse3 en de aard van de tegenpartij (particulier, bedrijf, overheid, financiële instelling).

gebreke blijven of default (Expected Default Frequency of EDF) en het verwachte verlies (Expected Loss of EL), dat naast de EDF ook rekening houdt met de verwachte uitstaande omloop bij in gebreke blijven en het niet-recupereerbare verlies in dat geval. De normale kredietportefeuille wordt ingedeeld in een klasse van 1 (laagste risico) tot 9 (hoogste risico), en dat zowel voor EDF als EL. Kredieten in de normale kredietportefeuille worden periodiek herzien, waarbij de frequentie onder meer afhankelijk is van de risicoklasse. Daarnaast wordt de normale kredietportefeuille regelmatig gescreend op interne en externe signalen die kunnen wijzen op een verhoogd kredietrisico. Elke gebeurtenis met een substantieel risicoverhogend effect moet onmiddellijk aan het bevoegde echelon worden gerapporteerd, wat eventueel tot een aanpassing van de risicoklasse zal leiden. De meest risicovolle kredieten in de normale kredietportefeuille − afhankelijk van het kredietsegment gaat het om dossiers met EDF 8-9 en/of EL 7-8-9 − worden speciaal bewaakt, wat onder meer een kwartaalrapportering aan een hoger beslissingsechelon inhoudt. De debiteuren in gebreke (conform de Basel II-definitie van default) worden ingedeeld in EDF-klassen 10, 11 en 12 (op het vlak van EL wordt geen verder onderscheid meer gemaakt en is EL 9 de hoogst mogelijke risicoklasse). EDF-klasse 10 betreft nog performing debiteuren en klassen 11 en 12 betreffen non-performing4 debiteuren, waarbij klasse 12 debiteuren omvat waarvan de kredieten zijn opgezegd of waarvoor er sprake is van een faillissement. Elk kwartaal wordt aan het Directiecomité een overzicht van alle debiteuren in gebreke voorgelegd.

1 Situatie in 2003. 2 Het groepsrisicototaal is de som van alle bestaande en gevraagde kredieten en limieten bij alle KBC-groepsentiteiten, van alle maatschappijen van de groep waartoe de tegenpartij behoort. Er gebeurt geen aftrek voor ontvangen waarborgen of garanties. Waarborgen worden bovendien ook meegeteld in het groepsrisicototaal van de waarborgverstrekkende tegenpartij. 3 De risicoklasse is een inschatting van het risico verbonden aan het krediet en kan op twee manieren worden bepaald. De oude manier klasseert op basis van ervaring een krediet in een bepaalde risicoklasse (van laag risico tot verlies). De nieuwe manier maakt gebruik van intern ontwikkelde ratingmodellen (zie Interne kredietrisicomodellen en Basel II) en wint steeds meer aan belang. 4 Zie definitie verder in dit hoofdstuk.


RISICOBEHEER

65

Risicobeheer

Waardeverminderingen Wanneer een dossier van een debiteur in gebreke (EDF 10-12)

Centraal-Europa Voor de Centraal-Europese dochtermaatschappijen waarin

een potentieel verlies voor de bank vormt, past KBC waardeverminderingen toe, op basis van een schatting van het verlies en

KBC Bank een meerderheid bezit, gelden in principe dezelfde procedures als voor de overige internationale KBC-entiteiten. Zo

dus rekening houdend met onder meer de waarborgen. Die schatting wordt per dossier gemaakt, met uitzondering van de kleinere dossiers in het retailsegment, waar de waardeverminde-

beschikken ze over een eigen lokale beslissingsbevoegdheid die, zoals voor de andere KBC-entiteiten, gekoppeld is aan het groepsrisicototaal op geconsolideerde basis en de risicoklasse.

ringen op portefeuillebasis berekend worden.

Naast alle kredietaanvragen die een bepaald niveau overschrijden, moeten ook alle aanvragen met betrekking tot finan-

Ook voor speciale gebeurtenissen die in de (nabije) toekomst een negatieve invloed kunnen hebben op de kredietkwaliteit

ciële instellingen en landenlimieten aan het hoofdkantoor worden voorgelegd. Met betrekking tot Nova Ljubljanska banka,

worden zo nodig bijkomende (algemene) voorzieningen aangelegd. Voor de buitenlandse kredieten worden bovendien een algemene voorziening voor kredietverliezen (gebaseerd op de risicoklasse) en een voorziening voor landenrisico’s (zie verder) gevormd.

waarin KBC een minderheidsparticipatie heeft, wordt op diverse domeinen aan een stroomlijning van de procedures gewerkt, waarbij het van elkaar overnemen van de best practice vooropstaat.

Portefeuillebeheer Het toezicht op portefeuillebasis gebeurt onder meer door middel van een kwartaalrapportering, opgesteld door de Directie Risicobeheer, over de omvang en samenstelling van de geconsolideerde kredietportefeuille. Die rapportering wordt onder meer voorgelegd aan het Directiecomité. De bewaking van de belangrijkste risicoconcentraties gebeurt op basis van diverse periodieke en ad-hocrapporten. Ten behoeve van de Raad van Bestuur wordt jaarlijks een overzicht opgemaakt van de hoogste risicoconcentraties.

Bij Kredyt Bank werden een aantal maatregelen genomen om het risicoprofiel van de kredietportefeuille te verbeteren. Zo werden de kredietdelegaties voor bedrijfskredieten sterk ingeperkt en gebeurde er een screening van de kredietportefeuille, die resulteerde in bijkomende waardeverminderingen. Verder werden maatregelen uitgewerkt ter verbetering van het kredietbeslissingsproces, en in het bijzonder van de risicobewaking, met inbegrip van het beheer van probleemkredieten.

Kredietportefeuille5 De kredietportefeuille, die in de hierna volgende tabellen in kaart wordt gebracht, omvat alle uitbetalingskredieten, stand-

goed inzicht in het risicoprofiel en de verhoging van de liquidi-

bykredieten, garantiekredieten en kredietderivaten (verkochte protectie) van KBC Bank en alle dochtermaatschappijen waarin een meerderheidsbelang wordt aangehouden, toegestaan aan particulieren, bedrijven, overheden en banken6. Obligaties uit

teit van de portefeuille. Deze cel spoort ook actief risicoconcentraties op en reduceert die onder meer door het kopen van kredietbescherming op de kredietderivatenmarkt. Voor het reali-

de beleggingsportefeuille zijn daarin inbegrepen, voorzover het bedrijfs- en bankobligaties betreft. Overheidsobligaties (die veeleer te situeren zijn in het kader van het thesaurie- en

seren van deze doelstellingen kan ze terugvallen op onder meer KBC Financial Products, dat een belangrijke market-makingacti-

liquiditeitsbeheer) en effecten in de handelsportefeuille zijn dus uitgesloten.

viteit heeft in kredietderivaten, en op een in Londen gevestigde KBC-entiteit gespecialiseerd in het verhandelen van consortiale kredieten op de secundaire markt. Ten slotte is de cel Portfolio

Het toegestaan bedrag, dat vermeld wordt in de tabellen, bevat zowel de committed als de uncommitted kredieten.

De cel Portfolio Management binnen de kredietfunctie heeft als doel de kredietportefeuille actief te beheren en te bewaken. Specifieke doelstellingen zijn onder meer de verwerving van een


Management belast met de coördinatie van effectiseringsoperaties. KBC is actief inzake het effectiseren van kredieten om haar kredietrisico actief te beheren en tegelijkertijd kapitaalbesparingen te realiseren. 5 Alle gegevens met betrekking tot de Kredietportefeuille, Non-performing kredieten en waardeverminderingen, Totaal kredietrisico en Landenrisico worden geput uit interne risicobeheersgegevensbestanden. In een beperkt aantal gevallen zijn ze gebaseerd op veronderstellingen of extrapolaties. De gegevens zijn niet geaudit. 6 Niet inbegrepen zijn onder meer alle professionele transacties (plaatsingen bij financiële instellingen, valutatransacties, swaps, repos en reverse repos, en andere), de commerciële kortetermijntransacties (documentaire kredieten, pre-exportfinancieringen, enz.) en alle intragroepstransacties.

Risicobeheer

risico loopt (bijvoorbeeld omdat de terugbetaling van het krediet gedekt is door een langlopend huurcontract met een

2003, een lichte daling met ruwweg 2 % tegenover het jaar voordien. Exclusief wisselkoerseffecten (onder meer de depre-

kredietwaardige huurder).

ciatie van de Amerikaanse dollar) was er een stijging van bijna 3 %. De kredietportefeuille van Nova Ljubljanska banka is niet inbegrepen, omdat het een minderheidsparticipatie betreft.

Van de meer conjunctuurgevoelige sectoren stonden de laatste jaren vooral Luchtvaart, Telecom en Elektriciteit in de belangstelling. Hierna volgt een korte toelichting met betrekking tot

Kredietrisico’s naar origine, krediettype en sector

de elektriciteitssector. Net zoals in 2002 was de elektriciteitssector in 2003 volop in

De kredietportefeuille is geografisch goed gediversifieerd. Het netwerk in België neemt het grootste deel (49 % van de

beweging. In Europa was er de voortschrijdende liberalisering, die onder meer in Vlaanderen leidde tot de volledige keuze-

toegestane kredieten) voor zijn rekening, gevolgd door het netwerk in de rest van de wereld (37 %). De rest van de wereldportefeuille omvat onder meer de vestigingen in de VS (8 procentpunten), de West-Europese vestigingen (24 procentpunten), de Aziatische vestigingen (2 procentpunten) en enkele

vrijheid van leverancier tot op het niveau van de particuliere verbruiker. In het VK gingen de herstructurering en de consolidatie door, maar nu tegen een achtergrond van een beter evenwicht tussen aanbod- en vraagfactoren. Gigantische stroomonderbrekingen aan beide kanten van de Atlantische

afdelingen op hoofdkantoor (3 procentpunten). De CentraalEuropese dochtermaatschappijen CˇSOB, K&H Bank en Kredyt Bank (in de tabel: Centraal-Europa) nemen circa 14 % van de totale portefeuille toegestane kredieten (of bijna 17 % van de portefeuille uitstaande kredieten) voor hun rekening. De voorbije jaren heeft binnen de portefeuille een verschuiving plaatsgevonden naar Centraal-Europa ten koste van rest van de wereld.

Oceaan (New York, Italië) brachten een levendige publieke discussie op gang over het economisch belang en de toekomstige structuur van de sector. Dankzij een terughoudend kredietbeleid, waarbij wordt gebruikgemaakt van zeer strikte sectorlimieten, is het belang van de elektriciteitssector in de totale kredietportefeuille gedaald van 4,2 % eind 2002 naar 3,3 % in 2003. De VS en Europa maken elk ongeveer 40 % van de portefeuille uit. Ruim 40 % van de kredietverlening verloopt in de vorm van projectfinancieringen. Hoewel 2003 nog steeds werd gekenmerkt door de vorming van extra voorzieningen in een aantal dossiers (voornamelijk in de

Het overgrote deel (99 %) van de kredietportefeuille betreft tegenpartijen (of garanten) uit investment grade-landen (rating AAA tot en met BBB-). Het merendeel (circa 0,8 procentpunt) van het relatief beperkte kredietrisico in non-investment gradelanden betreft de klassen BB en B. Uitbetalingskredieten zijn veruit de belangrijkste kredietvorm,

VS en het VK), zijn de vooruitzichten voor 2004 gunstiger. Een stilaan aantrekkende economie, maar vooral de grote inspanningen die in 2002 en 2003 werden geleverd om het risicoprofiel van de kredietportefeuille te verbeteren, zouden in 2004

gevolgd door stand-bykredieten en handtekeningkredieten

hun vruchten moeten afwerpen.

(garanties). Stand-bykredieten, die onder meer faciliteiten omvatten die dienst doen als liquidity backup, winnen iets aan belang, mede door de groei van de effectiseringsmarkten waar-

Opdeling van de kredietportefeuille naar risico Een illustratieve verdeling van de normale kredietportefeuille

voor ze deze backup-rol vervullen.

(EDF-klassen 1 tot en met 9) voor een deel van de kredietportefeuille volgt in de tabel (het onderzochte staal vertegen-

Ook naar sector is de kredietportefeuille goed gediversifieerd. Op basis van de in de tabel gehanteerde sectorindeling, hebben vijf sectoren een aandeel groter dan 5 %. De Financiële sector,

woordigt circa 31 miljard euro aan toegestane kredieten). Bij interpretatie van de tabel moet er duidelijk op worden gewezen dat de onderverdeling vooralsnog slechts een deel van

met traditioneel een veeleer laag risicoprofiel, en de Particulieren, een segment waar het risico per definitie gespreid is over

de kredietportefeuille (vooral grote en middelgrote ondernemingen) betreft en dus niet kan worden geëxtrapoleerd naar

vele, relatief kleine kredietdossiers, hebben het grootste aandeel. Daarna komen de sectoren Niet-financiële diensten en

de volledige kredietportefeuille.

Klein- en groothandel, die evenwel beide een verzameling zijn van diverse subsectoren. Ten slotte is er de Vastgoedsector, waarvan het aandeel de laatste jaren gedaald is tot 5 %. Deze


Berekend volgens bovenstaande definitie bedroeg de totale portefeuille toegestane kredieten 140 miljard euro per einde

sector is geografisch sterk gespreid en bevat bovendien ook kredieten waarbij de bank finaal geen of weinig vastgoedmarkt67

Risicobeheer

Kredietportefeuille, indeling naar sector (31-12-2003) 28 %

KREDIETPORTEFEUILLE (Inclusief bedrijfs- en bankobligaties)

20 %

Totale kredietportefeuille (in miljarden EUR) Toegestaan bedrag Uitstaand bedrag

3% 4% 17 %

5% 10 %

113 %

Particulieren Financiële en verzekeringsdiensten Niet-financiële diensten Klein- en groothandel Vastgoed Bouw Overheden Rest

Kredietportefeuille, indeling naar rating van het land (31-12-2003) 0,9 %

99,1 %

Investment grade-landen Non-investment grade-landen

Kredietportefeuille, indeling naar origine (31-12-2003) 37 %


31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

150,0 99,3

143,7 99,6

140,4 102,2

Kredietportefeuille naar origine (in procenten van portefeuille toegestane kredieten) Netwerk in België 44,8 % 47,3 % 49,0 % Netwerk in Centraal-Europa 10,8 % 13,2 % 14,2 % Netwerk in de rest van de wereld 44,4 % 39,5 % 36,7 % ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Totaal

100,0 %

100,0 %

100,0 %

Kredietportefeuille naar krediettype (in procenten van portefeuille toegestane kredieten) Uitbetalingskredieten 81,9 % 79,8 % 79,5 % Stand-bykredieten 4,6 % 7,2 % 7,6 % Garantiekredieten 7,8 % 7,1 % 6,6 % Verkochte kredietderivaten 0,6 % 0,5 % 0,2 % Obligaties (alleen bedrijven en banken) 5,1 % 5,5 % 6,1 % ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Totaal

100,0 %

100,0 %

100,0 %

Kredietportefeuille naar aard en sector van de tegenpartij (in procenten van portefeuille toegestane kredieten) Particulieren1 14,9 % 16,3 % 19,7 % Financiële en verzekeringsdiensten 15,8 % 17,3 % 17,0 % wrv. banken 11,4 % 9,1 % 8,5 % wrv. verzekeringsmaatschappijen 0,2 % 0,3 % 0,3 % wrv. rest1 4,1 % 7,9 % 8,2 % 2 Overheden 4,0 % 4,0 % 3,4 % Bedrijven 65,3 % 62,4 % 59,9 % wrv. Niet-financiële diensten3 10,3 % 11,0 % 12,7 % wrv. Klein- en groothandel 10,1 % 10,5 % 9,5 % wrv. Vastgoed 5,2 % 5,4 % 5,1 % wrv. Bouw 4,7 % 4,5 % 4,2 % wrv. Auto-industrie 3,7 % 3,3 % 3,4 % wrv. Elektriciteit 5,6 % 4,2 % 3,3 % wrv. Landbouw, veeteelt en visserij 2,4 % 2,5 % 2,6 % wrv. Chemische nijverheid 3,6 % 3,2 % 2,5 % wrv. Voedingsindustrie 3,0 % 2,6 % 2,3 % wrv. Olie, gas en andere brandstoffen 1,8 % 1,8 % 1,7 % wrv. Metaal 1,9 % 1,6 % 1,7 % wrv. Elektronica 1,9 % 1,8 % 1,4 % wrv. Traders 1,1 % 1,3 % 1,3 % wrv. Luchtvaart 1,2 % 1,1 % 1,1 % wrv. Telecom 1,9 % 1,5 % 1,0 % wrv. Scheepvaart 1,1 % 1,0 % 1,0 % wrv. Horeca (inclusief hotels) 1,1 % 1,0 % 0,9 % wrv. rest 4,7 % 4,1 % 4,1 % ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Totaal

100,0 %

100,0 %

100,0 %

49 %

Kredietportefeuille naar rating van het land van de tegenpartij of van de garant (in procenten van portefeuille toegestane kredieten) Investment grade-landen 98,8 % 99,2 % 99,1 % wrv. landen in klasse AAA, AA, A en internationale instellingen 90,4 % 94,1 % 94,1 % wrv. landen in klasse BBB 8,4 % 5,1 % 4,9 % Non-investment grade-landen 1,2 % 0,8 % 0,9 % wrv. landen in klasse BB en B 1,1 % 0,7 % 0,8 % wrv. landen in klasse CCC, CC, C en D 0,2 % 0,1 % 0,1 % ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ Totaal

14 %

Netwerk in België Netwerk in Centraal-Europa Netwerk in de rest van de wereld

100,0 %

100,0 %

100,0 %

1 Retroactief aangepast met de inclusie van de portefeuille van IIB Homeloans en Finance. 2 De daling in 2003 is grotendeels te wijten aan technische factoren (wijzigingen van sectorcodes). 3 Waaronder diensten met betrekking tot consulting, onderwijs, ontspanning en vrije tijd, gezondheidszorg, huur en leasing (zonder bankverband).

Risicobeheer

Non-performing kredieten zijn leningen (en bedrijfs- en bankobligaties uit de beleggingsportefeuille) waarvan de rente- of

zijn en zal − naar schatting − nog een stijging van de nonperforming ratio met maximaal 0,1 procentpunt veroorzaken. Per einde 2003 is ongeveer 3,7 % van de portefeuille non-

hoofdsombetalingen meer dan 90 dagen achterstallig zijn (EDF 11 en 12; nieuwe definitie genoemd in de tabel). Tot en

performing, waarvan circa 56 % was gedekt door specifieke waardeverminderingen voor non-performing kredieten. Wanneer

met eind 2002 werden voor het netwerk in België de faillissementen en opgezegde kredieten (EDF 12; oude definitie genoemd in de tabel) als benadering van non-performing

naast de specifieke waardeverminderingen voor non-performing kredieten ook de algemene kredietgerelateerde waardeverminderingen (zie verder) in aanmerking worden genomen, bedraagt de

genomen. De omschakeling op de nieuwe definitie in het netwerk in België zal in het eerste kwartaal van 2004 voltooid

dekking van de non-performing kredieten 61 %. Wanneer ook de

Non-performing kredieten en waardeverminderingen

DEEL

VAN DE KREDIETPORTEFEUILLE, NAAR INTERNE-RATINGKLASSE

31-12-2003 EDF 1 (kleinste kans op default) 8,9 % EDF 2 13,8 % EDF 3 18,9 % EDF 4 22,0 % EDF 5 16,9 % EDF 6 9,9 % EDF 7 6,4 % EDF 8 1,6 % EDF 9 (hoogste kans op default) 1,5 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Totaal van de normale klassen

NON-PERFORMING

100,0 %

KREDIETEN*

(Inclusief bedrijfs- en bankobligaties)

Non-performing kredieten en specifieke waardeverminderingen (in miljoenen EUR) Non-performing kredieten Specifieke waardeverminderingen voor non-performing kredieten

31-12-2002 Oude definitie voor netwerk in België

Oude definitie voor netwerk in België

31-12-2003 Nieuwe definitie voor netwerk in België

2 774 1 742

3 526 2 057

3 755 2 089

Non-performing ratio (non-performing kredieten, in procenten van de respectieve portefeuilles uitstaande kredieten) Naar origine Netwerk in België 2,6 % 2,5 % 2,9 % Netwerk in Centraal-Europa 4,5 % 8,5 % 8,5 % Netwerk in de rest van de wereld 2,2 % 2,4 % 2,4 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 2,8 %

3,5 %

3,7 %

Dekkingsratio (specifieke waardeverminderingen voor non-performing kredieten, in procenten van de respectieve portefeuilles non-performing kredieten) Naar origine Netwerk in België 68,6 % 69,5 % 61,2 % Netwerk in Centraal-Europa 55,8 % 53,0 % 53,0 % Netwerk in de rest van de wereld 59,0 % 49,5 % 49,5 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Totaal

62,8 %

58,3 %

55,6 %

* Non-performing: zie definities vermeld in dit hoofdstuk. De dekkingsbedragen houden rekening met een toekomstige belastingbesparing. Exclusief de historische portefeuille van C { SOB, die volledig is afgedekt door waarborgen en waardeverminderingen.

ALGEMENE

KREDIETGERELATEERDE WAARDEVERMINDERINGEN*

(In miljoenen EUR) Algemene waardevermindering voor buitenlandse kredieten Algemene waardevermindering voor landenrisico’s

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

240,0 102,3

147,7 67,8

164,2 38,7


Totaal

* Inclusief toekomstige belastingbesparingen (benaderende bedragen, gezien de verscheidenheid van belastingsystemen). Voor België werd rekening gehouden met de verminderde marginale belastingvoet van 33,99 % (ook de cijfers voor 2001 en 2002 werden herrekend, rekening houdend met dat nieuwe tarief).

69

Risicobeheer

specifieke waardeverminderingen voor nog performing kredieten in aanmerking worden genomen, bedraagt de dekking 73 %.

Europa was als volgt samengesteld: 0,32 % voor K&H Bank, 8,68 % voor Kredyt Bank en 0,34 % voor CˇSOB.

In 2003 steeg de non-performing ratio, bij gelijkblijvende

Totaal kredietrisico

definities, met 0,7 procentpunt. Dat was nagenoeg integraal het gevolg van de grondige screening van de kredietportefeuille bij

Naast de kredietrisico’s hiervoor gerapporteerd bij Kredietportefeuille, zijn er nog kredietrisico’s die verband houden met

dochtermaatschappij Kredyt Bank, die resulteerde in aanzienlijke verhogingen van de kredietvoorzieningen en een juistere classificatie van de kredieten. Zonder Kredyt Bank lag de non-

andere bankactiviteiten.

performing ratio per einde 2003 op 2,6 %, ruwweg (en bij gelijkblijvende definitie) hetzelfde niveau als per einde 2002. Boven op de specifieke waardeverminderingen voor non-performing kredieten, past KBC ook specifieke waardeverminderingen toe voor kredieten die nog performing zijn. Per einde 2003 bedroegen deze waardeverminderingen circa 0,5 miljard euro (dekkingsbedrag, dit is inclusief toekomstige belastingbesparingen). Daarnaast houdt de bank ook een aantal algemene waardeverminderingen of voorzieningen aan, die in de tabel worden opgesomd. De algemene waardevermindering voor buitenlandse kredieten is een voorziening die is gebaseerd op de onderverdeling van (een deel) van de kredietportefeuille volgens risicoklasse (volgens de oude definitie, dus lage, gemiddelde en hoge risico’s). De waardevermindering voor landenrisico’s is een door de regelgever (CBFA) opgelegde waardevermindering voor welbepaalde landen (zie verder bij Landenrisico’s).

positieve vervangingswaarde krijgt voor de bank, een risico ten aanzien van de tegenpartij waarmee de transactie is afgesloten. Deze risico’s worden bewaakt door middel van tegenpartijlimieten, waarvan het acceptatieproces vergelijkbaar is met dat voor kredieten. Voor de effectieve vereffening (settlement) van een aantal transacties ontstaan bovendien risico’s van nietontvangst van de verschuldigde sommen. Deze risico’s worden bewaakt door middel van specifieke settlementlimieten voor tegenpartijen. De tegenpartijrisico’s die voortspruiten uit deze professionele transacties worden berekend volgens de BIS-reglementering terzake (mark-to-market, indien positief, plus een add-onpercentage). Voor een deel van de portefeuille van KBC Financial Products gebeurt de berekening op basis van de potential future exposure. Waar mogelijk wordt het tegenpartijrisico door een aantal technieken gereduceerd. Zo worden zoveel mogelijk afdwingbare nettingcontracten afgesloten, die het mogelijk maken om wederzijdse posities in geval van default te compen-


De kredietverliesratio geeft weer wat de impact is van de nettoverandering in specifieke waardeverminderingen (en afschrij-

seren. Met een aantal tegenpartijen worden verder ook collateral agreements afgesloten, die resulteren in een dagelijkse afdekking van het positieve marktrisico door het storten

vingen) op de winst, vóór belastingeffecten, en wordt uitgedrukt in basispunten (100 basispunten = 1 procent) ten

van effecten of contanten. Daarnaast is KBC Bank sinds september 2002 een van de actieve participanten in het Conti-

opzichte van de gemiddelde brutovorderingen op cliënten (in tegenstelling tot de voormelde cijfers, exclusief bedrijfs- en bankobligaties en buitenbalansposten). De tabel geeft de

nuous Linked Settlement-mechanisme. Voor de valutatransacties die via dit systeem worden vereffend, zijn de settlementrisico’s ten aanzien van de betrokken tegenpartijen effectief uitgescha-

ontwikkeling weer van deze ratio.

keld.

De totale kredietverliesratio van KBC Bank steeg van 0,55 % in

Naast de obligaties uit de beleggingsportefeuille, zijn er ook kortstondige risico’s als gevolg van het aanhouden van effecten

2002 tot 0,71 % in 2003. De kredietverliesratio voor Centraal-

KREDIETVERLIESRATIO 31-12-2002

31-12-2003

België 0,29 % 0,24 % Centraal-Europa 1,17 % 2,75 % Rest van de wereld 0,70 % 0,48 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Totaal KBC Bank

70

Door het verhandelen van effecten of derivaten (valutaproducten, swaps, opties, enz.) ontstaat, wanneer de transactie een

0,55 %

0,71 %

Risicobeheer

herzien.

Voorstellen voor het instellen of veranderen van landenlimieten worden gecentraliseerd op hoofdkantoor en, na onafhankelijk kredietadvies, voorgelegd aan het bevoegde beslissingsechelon.

Ook commerciële kortetermijntransacties, zoals documentaire

Bij het afsluiten van elke nieuwe transactie moet men nagaan of er voldoende beschikbare ruimte is op de landenlimiet en,

kredieten export en pre-export en post-importfinancieringen brengen een kredietrisico met zich mee. Opnieuw wordt dat bewaakt door middel van limieten.

indien relevant, de betrokken sublimieten. Overschrijdingen van landenlimieten moeten vooraf aan vastgelegde beslissingsechelons worden voorgelegd.

Volledigheidshalve zijn ook de kredietrisico’s te vermelden die verbonden zijn aan het plaatsen van liquiditeiten bij financiële

Methodiek inzake de berekening van het landenrisico

in de handelsportefeuille. Ook hier wordt het risico bewaakt door middel van limieten, waarvan het stramien in 2003 werd

instellingen of aan het aanhouden van overheidsobligaties in de beleggingsportefeuille. Gelet op de kwaliteit van de tegenpartijen of emittenten zijn de kredietrisico’s hier uiteraard beperkt. Overigens wordt een belangrijk deel daarvan afgedekt door waarborgen (vooral reverse repos). Ook deze risico’s worden bewaakt door middel van limieten.

De volgende risico’s worden opgenomen: * kredieten, zoals uitbetalingskredieten, verbinteniskredieten en kredietderivaten, inclusief zogenaamde middellangetermijnexportkredieten, IFC B-leningen en uitvoeringsrisico’s; * obligaties en aandelen uit de beleggingsportefeuille; * plaatsingen en andere professionele transacties, zoals valutatransacties en swaps; * commerciële kortetermijntransacties, zoals documentaire kredieten en pre-exportfinancieringen.

Landenrisico

In principe worden individuele transacties volgens de volgende regels aan de

Bewaking van het landenrisico Het landenrisico wordt bewaakt door het instellen van limieten per land en looptijd, zowel voor transferabiliteitsrisico’s als voor uitvoeringsrisico’s (performance risks). Niettegenstaande het getemperde landenrisico worden ook IFC B-leningen geïmputeerd op de limiet voor transferabiliteitsrisico’s. Per land wordt, volgens een voorzichtige methodiek (zie verder), het landenrisico berekend. Dat bevat ook risico’s die veeleer beperkt zijn

landenlimieten toegewezen: * Volwaardige garanties verleggen het landenrisico naar het land van de garant; * Transacties met een buitenlands kantoor van een hoofdzetel worden aan het land van het kantoor toegewezen, tenzij de rating van het land van de hoofdzetel lager is dan die van het land van het kantoor (dan: toewijzing aan het land van de hoofdzetel); * Risico’s in de nationale munt van de tegenpartij en risico’s met betrekking tot landen van het eurogebied worden niet opgenomen, maar worden afzonderlijk gerapporteerd.

zoals de hiervoor al vermelde uitvoeringsrisico’s, IFC B-leningen en vorderingen op overheden en op kredietinstellingen.

TRANSACTIES IN LOKALE MUNT, IN MILJOENEN EUR, 31-12-2003)

Totaal 31-12-2002 31-12-2003

Naar restlooptijd < 1 jaar > 1 jaar

IFC B- Uitvoeringsleningen risico’s

Kredieten

Obligaties en aandelen

Naar transactietype Profes- MLT-exportKT sioneel financiering commercieel

Landenrisico per werelddeel West-Europa* 10 413 12 283 6 417 5 866 7 14 2 157 1 340 8 659 25 83 Centraal- en Oost-Europa 6 753 8 026 3 133 4 893 8 405 5 749 719 1 084 8 54 Noord-Amerika 4 470 4 401 1 456 2 945 0 0 1 664 770 1 956 0 10 Azië 3 388 3 023 2 078 945 14 35 1 712 296 761 5 201 Midden-Oosten 881 955 413 542 4 63 276 0 132 5 475 Latijns-Amerika 673 485 183 302 25 72 308 24 8 2 47 Oceanië 431 375 148 228 0 0 128 145 102 0 0 Afrika 397 366 190 177 17 147 66 0 72 8 56 Internationale instellingen 144 147 35 112 1 0 37 63 28 2 16 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Totaal Probleemlanden (lijst CBFA) Argentinië Indonesië Turkije

27 549

30 060

14 052

16 008

76

735

12 095

3 358

12 800

53

943

45 49 99

52 27 85

31 9 67

21 18 18

2 3 4

26 0 9

16 23 17

0 0 0

0 0 2

0 0 1

9 1 51


LANDENRISICO (EXCLUSIEF

* Exclusief het eurogebied.

71

Risicobeheer

Het landenrisico Door de sterke aanwezigheid van KBC in Centraal-Europa is het

name de meer geavanceerde bepalingswijzen van het reglementair kapitaal zijn gebaseerd op een consistente, kwantitatieve

landenrisico met betrekking tot deze regio relatief hoog. Eind 2003 bedroeg dat 8,0 miljard euro, waarmee de tweede thuis-

interne inschatting van onder meer de kredietrisico’s.

markt ook op de tweede plaats komt, na West-Europa. In WestEuropa staat het risico op het VK, als niet-euroland, vooraan. Mede door de appreciatie van de euro, daalde het landenrisico

De voorbereiding op Basel II voor kredietrisico is van meet af aan ingepast in het QCR-programma. De use test van het Basel II-akkoord, die inhoudt dat interne inschattingen van

op Noord-Amerika en Azië. Per einde 2003 bedroeg het landenrisico ten aanzien van Azië ongeveer 3,0 miljard euro en betrof

kredietrisico’s ook daadwerkelijk gebruikt worden door de bank, is voor KBC Bank vanzelfsprekend.

voornamelijk Zuid-Korea, Singapore, Taiwan, China en Hongkong. Het risico ten aanzien van andere regio’s was relatief beperkt. In Latijns-Amerika tekende Argentinië voor nauwelijks 52 miljoen euro (het betreft hier voor een groot deel commerciële kortetermijntransacties en uitvoeringsrisico’s) en Brazilië voor 23 miljoen euro. Het landenrisico ten aanzien van het Midden-Oosten betrof voornamelijk Iran (overwegend commerciële transacties), Israël (professionele transacties), SaudiArabië (commerciële kortetermijntransacties) en de Verenigde Arabische Emiraten (kredieten en commerciële kortetermijntransacties). De Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA) verplicht de banken waardeverminderingen toe te passen voor het risico ten aanzien van een aantal landen (op 31 december 2003: Argentinië, Indonesië en Turkije), ten belope van een bepaald percentage van de uitstaande kredietrisico’s (met uitsluiting van transacties met beperkt landenrisico). Dat percentage kan, binnen een opgelegde onder- en bovengrens, vrij worden bepaald, maar KBC hanteert altijd het plafondpercentage. Bovendien voegt KBC een aantal landen toe aan de CBFA-lijst (op 31 december 2003: Cuba en Irak). Op 31 december 2003 bedroeg de aldus toegepaste waardever-

IRB-benadering KBC Bank opteert voor de Internal Rating Based (IRB)-benadering. In eerste instantie zal KBC Bank voor de bepaling van het reglementair minimumkapitaal de IRB Foundation-benadering toepassen. Dat betekent dat alvast een interne inschatting van de kans op het in gebreke blijven van cliënten vereist is. Ondertussen worden ook voorbereidingen getroffen om een eventuele latere overstap naar IRB Advanced mogelijk te maken. Waar mogelijk wordt intern al gebruikgemaakt van de bijkomende vereiste componenten van deze Advancedbenadering, met name de eigen inschatting van het verwacht verlies bij een in gebreke blijven van de tegenpartij (of Loss Given Default) en de eigen inschatting van het uitstaande risico bij een in gebreke blijven (Exposure at Default).

Interne modellering De interne modellering voor de inschatting van de kans op het in gebreke blijven van alle belangrijke types van debiteuren of tegenpartijen van KBC Bank is per einde 2003 vrijwel afgerond voor de eerste thuismarkt (België), West-Europa, de VS en Azië. De ontwikkeling van modellen gebeurt steeds door de Directie Risicobeheer (vanaf 2004 Directie Waarde- en Risicobeheer), met inbreng van experts uit de kredietfunctie en het netwerk.

mindering voor landenrisico’s circa 39 miljoen euro (dekkingsbedrag). Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

bepaalde gedragsscore een belangrijke plaats in. De jarenlange inspanningen op dit domein resulteren in scores met een grote

INTERNE KREDIETRISICOMODELLEN EN BASEL II Basel II en het QCR-programma In 1999 introduceerde KBC een programma gericht op een accurate, meer kwantitatieve meting van de kredietrisico’s (Quantitative Credit Risk of QCR), onder meer met het oog op een adequatere inschatting en afstemming van opbrengsten en risico’s (RAROC), de ondersteuning van de kredietrisicobewaking en een efficiëntere sturing van de kredietprocessen.

voorspellingskracht inzake het in gebreke blijven van de cliënt. Ze vormen dan ook een zeer geschikte basis voor de pooling van risico’s op particulieren. Bij de commerciële kredietverlening aan kleinere KMO’s wordt deze gedragsscore gecombineerd met statistisch bepaalde scorekaarten die zowel op financiële als kwalitatieve gegevens zijn gebaseerd. Voor grotere KMO’s en grote ondernemingen zijn er voor de

De Basel II-voorstellen, die een betere alignering van kapitaal en risico beogen, gaan in dezelfde, kwantitatieve richting. Met 72

Bij de kredietverlening aan particulieren neemt een statistisch

verschillende geografische regio’s (West-Europa, VS en Azië) geëigende statistische scorekaarten ontwikkeld. Die zijn

Risicobeheer

eveneens gebaseerd op een specifieke combinatie van financiële en kwalitatieve gegevens.

evenwel nood aan specifieke modellen, met inbegrip van gedragsscores.

Ook voor overheden en banken is er een methodiek voor het

Ook in CˇSOB, K&H Bank, Kredyt Bank en NLB zal de

bepalen van interne ratings. De expertmodellen voor dit type van tegenpartijen en debiteuren bouwen voort op de jarenlange analyse-ervaring die binnen KBC Bank aanwezig is.

IRB-benadering worden gevolgd, maar de invoering ervan wordt gefaseerd in de tijd.

Daarnaast zijn er ook voor een aantal meer gespecialiseerde

Berekening van reglementair kapitaal op portefeuilleniveau KBC heeft een overeenkomst afgesloten met een leverancier van

activiteiten interne modellen (scorekaarten) ontwikkeld (bijvoorbeeld landbouw, commercieel vastgoed, ziekenhuizen,

financiële software, na een uitgebreide selectie- en testprocedure. Deze software zal zorgen voor de berekeningen van het

scholen en bejaardentehuizen) of gepland (bijvoorbeeld projectfinanciering). Voor een aantal minder materiële types van debiteuren of tegenpartijen worden pragmatische oplossingen uitgewerkt.

reglementair kapitaal volgens pijler 1 van het Basel-akkoord en voor de pijler 3-rapportering. Voor de implementatie van deze software is een specifiek QCR-deelprogramma opgestart. Deze implementatie bouwt voort op heel wat voorbereidend werk met betrekking op het samenbrengen van gegevens uit tal van

Bij Kredietportefeuille worden de resultaten van het modelleren (inschatting van de kans op in gebreke blijven) voor een gedeelte van de kredietportefeuille geïllustreerd.

bronsystemen.

Het QCR-deelprogramma Modellering heeft voor de belangrijkste types van waarborgen en garanties op bovenvermelde markten tevens de interne inschattingen van Loss Given Default en Exposure at Default in kaart gebracht. Waar mogelijk zijn die gebaseerd op eigen historische gegevens. Waar deze gegevens (nog) niet beschikbaar zijn, gaat het om inschattingen die gebaseerd werden op expertise, in combinatie met richtwaarden die in het Basel II-akkoord zijn terug te vinden. Ze zullen in de toekomst verder worden verfijnd.

Hoewel het reglementair kapitaal volgens de Basel II-principes uiteraard pas precies kan worden bepaald na het definitief worden van de Europese richtlijnen en nationale regels waarin het akkoord moet worden vertaald, en na de implementatie van de berekeningssoftware, heeft KBC Bank al een aantal simulaties gemaakt om de verwachte impact ervan in te schatten. Dat gebeurde in het kader van de door het Basel-comité gecoördineerde Quantitative Impact Studies (QIS). De resultaten van deze simulatie (waar ook de kapitaalvereiste voor het operatio-

Toepassingen in het netwerk

neel risico deel van uitmaakt) liggen voor KBC Bank in de lijn van het gemiddelde resultaat van andere grote, gediversifieerde en internationaal actieve banken met een Tier 1-kapitaal van meer dan 3 miljard euro, zoals gepubliceerd door het Basel-

Het QCR-programma omvat ook de daadwerkelijke inpassing van

comité.

Deze inpassing beoogt de risicoperceptie (risk awareness) te

Validering en afstemming met regelgever Na de fase van de modelontwikkeling en het inpassen ervan in

bevorderen, zowel bij de acceptatie als bij de bewaking. Dat wordt bewerkstelligd door intensieve training en communicatie,

het netwerk, komt de klemtoon van het QCR-programma in 2004 stilaan te liggen op de interne en externe validering.

de integratie van de modellen in de bestaande kredietsystemen en vooral door de daadwerkelijke toepassing van de risicometing in de kredietprocessen (onder meer de kredietdelegatie,

Voor de interne validering wordt een gepast stramien uitgetekend, uiteraard rekening houdend met de vereisten die

-bewaking en -prijsstelling).

het Basel II-akkoord stelt. De rol weggelegd voor de interne audit komt hierbij aan bod. In 2003 is overigens al een interne

Centraal-Europa De voorbereiding op Basel II in Centraal-Europa gebeurt via

audit doorgevoerd met betrekking tot modelontwikkeling en het gebruik van modellen in het netwerk.

lokale projecten, onder begeleiding van KBC Bank en volgens eenzelfde stramien. Daarbij wordt gestreefd naar maximale synergie. Voor vergelijkbare tegenpartijen (zoals overheden en

De externe validering (door de regelgever) kan pas starten wanneer de Basel II-voorstellen zijn afgerond en vertaald in een

banken) worden dezelfde ratingmodellen gebruikt. Voor meer lokaal getinte portefeuilles (in het bijzonder retail), is er

Europese richtlijn en nationale regelgeving. Dat neemt niet weg dat er ondertussen nauwe contacten zijn met de regelgever,


de modellen in het netwerk, in de diverse activiteitsdomeinen.

73

Risicobeheer

zowel in België als in de landen waar de dochtermaatschappijen actief zijn. In België heeft de regelgever overigens al een voorstudie uitgevoerd bij de systeembanken, waaronder KBC Bank. Met de aandachtspunten die daaruit voortvloeiden is ondertussen rekening gehouden.

MARKTRISICO De marktrisico’s omvatten de kansen op verlies als gevolg van ongunstige wijzigingen in de waarde van de posities die door de bank worden aangehouden op de rente-, wisselen aandelenmarkten en de daarvan afgeleide markten7.

Het Asset-Liability Management Omschrijving Onder Asset-Liability Management (ALM) verstaat de bank het beheer van de marktrisico’s verbonden aan de balansen buitenbalansverrichtingen van het banking book (dat wil zeggen alle activiteiten die niet behoren tot de handelsportefeuille, die de valuta- en effectenhandel van de bank en van de gespecialiseerde dochtermaatschappijen omvat).

ALM: BPV van de transformatiepositie KBC Bank, CBC Banque, Centea (In miljoenen EUR) 50 45

Het betreft de volgende risicosoorten: * het renterisico verbonden aan het aantrekken van werkmiddelen door het kantorennetwerk (zichtrekeningen, spaarboekjes, kasbons, en andere) en de aanwending ervan (via onder meer kredietverlening); * het rente- en aandelenrisico verbonden aan het aanhouden van een beleggingsportefeuille van obligaties en aandelen; * een structureel wisselkoersrisico, dat voortvloeit uit de activiteiten in het buitenland (participaties in vreemde valuta’s, geboekte resultaten in buitenlandse vestigingen).

40 35 30 25

Methodiek De ALM-renteactiviteiten van de bank worden beheerd door middel van een marktgerichte interne prijsstelling voor looptijdgebonden producten en door middel van een

20 15 10 5

benchmarkingmethodiek (replicating portfolio-benadering) voor de niet-looptijd-

0 01-2003


ALM: VAR-aandelenportefeuille KBC Bank, CBC Banque, Centea

gebonden producten (zicht- en spaarrekeningen, eigen vermogen).

7 Onder deze noemer vallen ook een aantal kredietrisico’s, voorzover ze vanuit een handelsperspectief worden aangehouden en verhandeld (bijvoorbeeld de kredietderivatenactiviteiten van KBC Financial Products).

(In miljoenen EUR) 70 60

ALM-ACTIVITEITEN

50

(In miljoenen EUR)

40

Transformatiepositie BPV

Aandelenportefeuille VAR

Gemiddelde 1e kwartaal 2003 33,5 50,9 Gemiddelde 2e kwartaal 2003 20,5 56,7 Gemiddelde 3e kwartaal 2003 23,5 55,4 Gemiddelde 4e kwartaal 2003 27,4 54,0 ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

30 20

Eind 2003 25,4 52,0 ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

10 0 01-2003

74

12-2003

12-2003

Maximum in 2003 Minimum in 2003

45,6 15,3

60,4 45,2

Risicobeheer

Voor deze laatste producten worden een representatieve looptijd of looptijdenmix en een kernbedrag vastgelegd (een bedrag dat met een redelijke mate van zekerheid ter beschikking van de bank zal blijven), zodat deze producten op een soepele manier kunnen worden ingeschakeld in het interne risicometingssysteem. Daarnaast kan de bank ook een rentepositie aanhouden, gericht op het verwerven van rente-inkomsten door de vorming van een op korte termijn gefinancierde obligatieportefeuille, op basis van de rentevooruitzichten en de verschillen tussen de korte- en de langetermijnrente. De gehele rentepositie binnen deze diverse boeken wordt de transformatiepositie genoemd. De bank beheert daarnaast ook op risiconeutrale wijze de totale activiteit van het kantorennet inzake producten die niet in de benchmarkmethodiek zijn opgenomen. In 2003 werden geen wijzigingen in deze methodiek aangebracht. Bij het beheer van het structurele wisselrisico volgt de bank een voorzichtige politiek, die er in essentie in bestaat het wisselrisico te vermijden. Participaties in valuta’s worden in principe ten belope van de nettoactiva gefinancierd door een lening in de desbetreffende vreemde munt. Verwachte inkomsten uit buitenlandse activiteiten worden op kwartaalbasis en volgens een bepaalde systematiek progressief afgedekt, zodat ook hier de bank slechts beperkt onderhevig is aan de impact van wisselkoersschommelingen. Voor de meting van haar kwetsbaarheid maakt de bank gebruik van technieken die gericht zijn op de bewaking van de marktwaarde (bijvoorbeeld Basis-Point-Value en Value-at-Risk). Daarnaast worden ook technieken gehanteerd als gapanalyse, durationbenadering en scenarioanalyse. Ontwikkeling van het risico in 2003 De totale Basis-Point-Value (BPV) van de rentepositie nam tijdens de eerste helft van 2003 af tot een dieptepunt van 15,3 miljoen euro midden juni, en nam daarna opnieuw toe (cijfers inclusief CBC Banque en Centea). Deze ontwikkeling moet worden gezien in het licht van de sterke daling van de rentevoeten. Verwacht wordt dat deze rentevoeten in 2004 opnieuw zullen aantrekken onder invloed van de betere economische groei.

VAR-renteactiviteiten Dealingrooms (In miljoenen EUR) 35 30 25 20 15 10 5 0 01-2003

12-2003

De aandelenpositie (in Value-at-Risk of VAR) nam lichtjes toe als gevolg van de stijgende koersen op de aandelenmarkten. Tijdens het tweede halfjaar vonden beperkte verkopen Scenarioanalyse KBC Financial Products


plaats op stijgende markten.

(In miljoenen EUR)

De tabel geeft de waardeverandering van de portefeuille (Basis-Point-Value) bij een daling van de rentevoeten over de volledige curve met 10 basispunten (positieve cijfers wijzen op een stijging van de waarde van de portefeuille). Ook wordt de Value-at-Risk van de aandelenbeleggingsportefeuille vermeld (10 dagen houdperiode en 99 % eenzijdig betrouwbaarheidsinterval). De cijfers omvatten, naast KBC Bank NV, eveneens CBC Banque en Centea. Daarnaast loopt de bankgroep hoofdzakelijk nog een transformatierisico bij de Centraal-Europese dochtermaatschappijen. De BPV van deze dochtermaatschappijen per einde 2003 wordt geraamd op -1,2 miljoen euro.

80 70 60 50 40 30 20 10 0 01-2003

12-2003

75

Risicobeheer

Dealingrooms en gespecialiseerde dochtermaatschappijen Beschrijving KBC Bank beschikt over een aantal dealingrooms in West- en Centraal-Europa, de VS en het Verre Oosten, waarbij de dealingroom in Brussel het leeuwendeel inzake limieten en risico’s voor zijn rekening neemt. De buitenlandse dealingrooms concentreren zich hoofdzakelijk op de bediening van de cliënteel inzake gelden kapitaalmarktproducten, de financiering van de lokale bankactiviteit en de ontwikkeling van een beperkte handel voor eigen rekening in lokale niches. De activiteit van alle dealingrooms is vooral gericht op de handel in rente-instrumenten. De activiteit op de wisselmarkten is traditioneel erg beperkt. Via haar gespecialiseerde dochtermaatschappijen KBC Securities, KBC Peel Hunt, Patria Finance en KBC Financial Products is de bankgroep ook actief in de handel in aandelen en hun afgeleide producten, zoals opties en converteerbare obligaties. Via KBC Financial Products is de bank ook in toenemende mate betrokken bij de handel in kredietderivaten, het beheer van en diensten in verband met hefboomfondsen en de lancering en het beheer van onder meer Collateralized Debt Obligations (CDO’s).

hoofdzakelijk aangevuld met concentratielimieten. De courante VAR-ramingen worden ook systematisch aangevuld met stresstests. Hierbij wordt de impact getest van uitzonderlijke marktscenario’s op de marktwaarde van de aangehouden posities. In 2003 werd het gamma van simulaties aanzienlijk uitgebreid, onder andere met positieafhankelijke en historische stresstests. De resultaten worden regelmatig gerapporteerd aan het Marktrisicocomité. Voor optiegebonden producten hanteert de bank een methodologie waarbij het potentieel verlies wordt geraamd op basis van een scenarioanalyse over een brede waaier van schokken in een aantal belangrijke risicocomponenten en waarbij een limiet geldt voor het meest negatieve resultaat uit deze analyse. Hierbij wordt gebruikgemaakt van een tweedimensionale (bijvoorbeeld schokken in de onderliggende waarde en in de volatiliteit) of driedimensionale scenarioanalyse (wanneer nog andere risicocomponenten, zoals het kredietrisico, schokken ondergaan).


Methodiek

Daarnaast worden de posities ook bewaakt op basis van de Greeks, eendimensionale maatstaven voor risico’s inherent aan

Voor de meting en bewaking van de rente- en wisselrisico’s in de handelsportefeuille doet de bank een beroep op de Valueat-Risk-methodologie (VAR). Die beoogt binnen een bepaald

bijvoorbeeld koerswijzigingen (delta en gamma), volatiliteitsveranderingen (vega), dividendwijzigingen (epsilon), renteverschuivingen (rho) en tijdsverloop (thèta).

betrouwbaarheidsinterval een raming te geven van het potentiële verlies waaraan de bank blootstaat over een bepaalde

De optieactiviteiten op wisselen rentemarkten zijn veeleer

houdperiode. De bank respecteert daarbij de BIS-normen (10 dagen houdperiode en 99 % eenzijdig betrouwbaarheidsinterval, historische gegevens van minstens 250 dagen) en

beperkt. KBC loopt echter een meer uitgesproken risico bij haar optieactiviteit op de aandelenmarkten en bij haar kredietderivatenactiviteit, waar wordt gebruikgemaakt van de vermelde

hanteert hiertoe de historische simulatie, een methodiek die

driedimensionale scenarioanalyse. De parameters voor de

geen veronderstellingen maakt inzake verdeling van de koerssprongen of onderlinge correlaties, maar uitgaat van het historisch ervaringspatroon van het laatste jaar.

scenarioanalyse voor KBC Financial Products werden aangepast om nauwer aan te sluiten bij de marktbewegingen.

DEALINGROOMACTIVITEITEN (In miljoenen EUR)

EN GESPECIALISEERDE DOCHTERONDERNEMINGEN

VAR-renteactiviteiten

VAR-valuta- Scenarioanalyse activiteiten KBC Financial Products

VAR-aandelenposities KBC Securities

Gemiddelde 1e kwartaal 2003 19,6 1,3 55,8 0,4 Gemiddelde 2e kwartaal 2003 19,2 2,2 51,7 0,2 Gemiddelde 3e kwartaal 2003 23,7 2,2 32,4 0,6 Gemiddelde 4e kwartaal 2003 15,0 2,7 26,9 0,2 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Eind 2003 12,9 4,0 21,7 0,1 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Maximum in 2003 Minimum in 2003

76

De VAR-methodiek wordt aangevuld door andere instrumenten zoals gapanalyse, Basis-Point-Value, concentratielimieten, looptijdbeperkingen en stop-losses. Het FX-VAR-systeem wordt

30,0 11,7

4,0 0,3

75,6 19,9

4,1 0,0

Risicobeheer

Ontwikkeling van het risico in 2003 Tot begin juni bleef de Value-at-Risk van de rente- en wisselposities van de bank relatief stabiel op het niveau van 2002. Tijdens de zomermaanden was er een forse stijging, voornamelijk als gevolg van de zeer uitgesproken volatiliteit op de rentemarkten, die het VAR-cijfer deed toenemen. Vanaf september werden de (voornamelijk rente)posities echter weer actief afgebouwd.

ruime internationale naambekendheid. Daarnaast hanteert de bank voorzichtige principes bij het bepalen van de kernbedragen inzake benchmarking van niet-looptijdgebonden producten: zo wordt een belangrijk deel van de beschikbare bedragen op zeer korte termijn belegd om het hoofd te kunnen bieden aan een eventuele afbrokkeling van de depositobasis. Ten slotte werden in 2003 langlopende werkmiddelen aangetrokken om de liquiditeitspositie van de Groep stevig te verankeren.

De tabel geeft de Value-at-Risk (99 % betrouwbaarheidsinterval, 10 dagen houdperiode) voor de dealingrooms van de bank op de gelden kapitaalmarkten, gebaseerd op historische simulatie. Voor KBC Financial Products wordt het resultaat van de scenarioanalyse gegeven. Het historisch simulatiemodel dat de bank sinds medio 2002 gebruikt bij de raming van het potentiële verlies, wordt dagelijks op zijn betrouwbaarheid getest door middel van een theoretische backtest, waarbij het VAR-cijfer vergeleken wordt met de no-action P&L (dat is het resultaat berekend op een ongewijzigde positie ten opzichte van de voorgaande dag). Niettegenstaande de hevige marktbewegingen medio 2003, bleef het aantal uitschieters op het geconsolideerde niveau erg beperkt: het aantal exceptionele resultaten die de modelraming overtroffen (de zogenaamde outliers) was immers lager dan verwacht op basis van het statistische betrouwbaarheidsinterval.

In de bank fungeren op verschillende niveaus een aantal liquiditeitsratio’s en -limieten (geïnspireerd op de Stock Liquidity Ratio en de Liquidity Mismatch Ratio, zoals bepaald door de Financial Services Authority in het VK). De structurele liquiditeit wordt bewaakt door middel van een dekkingsratio voor de time buckets tussen 1 en 5 jaar. Deze ratio geeft de verhouding weer van alle passiva tegenover de activa. Er wordt periodiek gerapporteerd aan het bevoegde comité, en een overschrijding van de limieten wordt bestraft via een liquiditeitspremie. Daarnaast geldt er ook een limiet op het volume aan nietbenutte committed kredietlijnen. Dergelijke lijnen kunnen immers op elk ogenblik worden opgevraagd en kunnen dus het liquiditeitsbeheer van de bank grondig beïnvloeden.

OPERATIONEEL RISICO Voor KBC Financial Products was er een toename van risico’s gedurende de eerste helft van het jaar. Dat was voornamelijk te wijten aan een verhoogde activiteit in arbitrageposities tussen aandelen- en kredietmarkten en de uitgifte van synthetische

Het operationeel risico is de kans op schade als gevolg van ontoereikendheden of tekortkomingen in de werkwijzen en systemen, menselijke fouten of externe gebeurtenissen.

CDO’s (in afwachting van het afsluiten van de supersenior Onder de sturing van het Operationeel-Risicocomité zette KBC in 2003 de ontwikkeling van het operationeel-risicobeheer actief

Afgeleide producten

voort. De aandacht ging daarbij vooral naar de identificatie van de operationele risico’s in de bedrijfsprocessen en het uittekenen van een controlestructuur enerzijds, en de verzameling

Zie toelichting 36: Posten buiten balanstelling.

van operationele schadegevallen anderzijds.

LIQUIDITEITSRISICO Het liquiditeitsrisico verwijst naar het verlies dat de bank zou kunnen lijden ingeval de financiering van de courante werkzaamheden niet meer kan gebeuren tegen aanvaardbare voorwaarden.

Identificatie van operationele risico’s Groepswijd waren er eind 2003 een 35-tal generieke bedrijfsprocessen geïdentificeerd (zowel commerciële als administratieve of ondersteunende processen). Proces per proces wordt een risicodiagnose gesteld waarbij, voor elke fase of stap binnen het proces, wordt nagegaan welke operationele risico’s zich kunnen voordoen en op welke wijze ze zich manifesteren.

Ter inperking van het liquiditeitsrisico beschikt KBC Bank in eerste instantie over een stabiele en brede cliëntenbasis en een


swap − de aankoop van kredietbescherming − wordt reeds geleidelijk aan kredietbescherming verkocht; in deze periode leidt dit tijdelijk tot een verhoogd risico).

De inventarisatie van deze operationele risico’s gebeurt aan de hand van de Basel II-typologie. 77

Risicobeheer

Voor elk risico worden KBC Best Practice-controleprincipes gedefinieerd. Dat zijn interne standaarden voor het beheer van

In beperkte mate zullen ook al self-assessments van de risico’s zelf (frequentie, impact) worden georganiseerd.

de risico’s door betere interne controles of door het transfereren van risico’s buiten de Groep (bijvoorbeeld via verzekeringen).

Verder is 2004 het eerste jaar waarin KBC de gegevens met

De risicodiagnoses beogen een grondige herziening, verdere uitdieping en integratie van de Internal Control Policy Manual, die vroeger al door de bank werd ontwikkeld. Het is de bedoeling de KBC Best Practices groepswijd uit te rollen via zogenaamde controle-self-assessments, waarbij elke entiteit wordt gevraagd om te scoren in welke mate de betrokken KBC Best Practices al zijn opgenomen in de eigen lokale procedures. Als een bepaalde centraal vastgelegde minimumscore niet wordt gehaald, moet er een concreet actieplan worden ontwikkeld voor implementatie van de KBC Best Practice. Via afzonderlijke risicoassessments zal worden gepeild naar de frequentie en de financiële impact van de diverse operationele risico’s en (extreme) risicoscenario’s, zowel op het niveau van de afzonderlijke entiteiten als voor de organisatie in haar geheel. In een latere fase zullen groepswijde (zo mogelijk voorlopende) risico-indicatoren worden gedefinieerd om de ontwikkeling van operationele risico’s concreet meetbaar te maken en dus een adequate bewaking te stimuleren.

betrekking tot operationele schadegevallen groepswijd en op uniforme wijze zal verzamelen. Hierover zal bijgevolg ook geleidelijk aan een beleidsmatige rapportering worden uitgebouwd. Deze schadegevallen geven immers interessante aanwijzingen inzake tekortkomingen in de controlestructuur, die dan kan worden aangepast.

Technologie Het beheer van operationele risico’s, inclusief de rapportering van schadegevallen en andere gegevens, zal groepswijd worden ondersteund door een geïntegreerd softwarepakket, dat momenteel wordt geïmplementeerd en getest. Volgens de huidige planning zal deze applicatie in toenemende mate worden ingeschakeld, bijvoorbeeld bij de eerste reeks van groepswijde self-assessments.

Basel II-methode Voor de berekening van het reglementaire eigen vermogen voor operationele risico’s onder Basel II bereidt de Bank zich voor op de toepassing van de standaardbenadering.

Verzamelen van operationele schadegevallen Vanaf 1 januari 2004 worden voor de hele bankgroep alle operationele schadegevallen op uniforme wijze geboekt op specfieke schaderekeningen. Voor elk dossier met een potentiële schade van minimaal 1 000 euro wordt daarnaast een volledig schadedossier bijgehouden in de KBC Loss Event Reporter. Dat dossier moet het mogelijk maken het schadegeval te koppelen aan een proces, risicotype, enz., conform de bepalingen van het Basel II-kapitaalakkoord. Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

Doelstellingen voor 2004 In 2004 zullen de risicodiagnoses voor een aantal processen worden afgewerkt. Geleidelijk aan kunnen dan ook de selfassessments binnen de Groep starten. Die zullen in de eerste plaats gericht zijn op de controleomgeving en controlestructuur.

Het solvabiliteitsrisico is het risico dat de kapitaalbasis van de bank beneden een aanvaardbaar niveau valt. In de praktijk wordt dat vertaald in een toetsing aan de minimale en intern opgelegde solvabiliteitsratio’s (Tier 1-ratio en CAD-ratio). De interne doelstellingen bedragen 8 % voor de Tier 1-ratio en 12 % voor de CAD-ratio. Zoals blijkt uit de tabel zijn de solvabiliteitsratio’s van KBC Bank uitstekend en liggen ze ver boven de minimumvereisten. De gedetailleerde samenstelling en ontwikkeling van de solvabiliteitsratio’s wordt gegeven in het hoofdstuk Geconsolideerde jaarrekening KBC Bankverzekeringsholding NV, onder Solvabiliteit.

SOLVABILITEITSRATIO’S KBC BANK Tier 1-ratio CAD-ratio

78

SOLVABILITEITSRISICO

Minimumvereiste

Interne doelstelling

Effectief 31-12-2003

4,0 % 8,0 %

8% 12 %

9,5 % 13,4 %

Risicobeheer

RISICOBEHEER

BIJ

KBC VERZEKERINGEN8

Gezien het onzekere financieel klimaat, werd 2003 (net als 2002) inzake levensverzekeringen gekenmerkt door een hoge

BELEGGINGSRISICO’S De beleggingsrisico’s omvatten het kredietrisico, het liquiditeitsrisico en de marktrisico’s.

productie aan koopsomcontracten met een gegarandeerde rentevoet gedurende 10 jaar. Hiervoor wordt een aangepaste beleggingsstrategie gehanteerd, die het mogelijk maakt zowel de rentegarantie als het risico van vervroegde uittredingen

Organisatie

adequaat te beheersen. In deze beleggingsstrategie wordt

Het grootste deel van de beleggingsportefeuille van KBC Verzekeringen wordt beheerd door KBC Asset Management. Een

trouwens in toenemende mate gebruikgemaakt van nieuwe instrumenten die worden opgezet in samenwerking met andere gespecialiseerde partijen uit de Groep.

gespecialiseerd team binnen het Waarde- en Risicobeheer van KBC Verzekeringen verzorgt de ALM-studies en de aansturing van de assetmanagers bij KBC Asset Management, die op hun beurt hun expertise inbrengen inzake het tactisch en operationeel beheer van de portefeuilles. Een maandelijks Beleggingscomité is verantwoordelijk voor de tactische assetallocatie (binnen het door het Directiecomité vastgelegde strategische kader) en voor het toezicht op het door de assetmanagers gevoerde beleid. Dat comité is samengesteld uit vertegenwoordigers van KBC Verzekeringen en de dochterondernemingen, KBC Asset Management en een aantal experts inzake risicobeheer en macro-economie uit KBC Bank en KBC Verzekeringen.

Zo werd begin 2003 ingespeeld op de op dat moment historisch zeer hoge vergoeding op de kredietmarkten om, via (hoog gerate tranches in) CDO’s, kredietrisico’s op te nemen in de beleggingsportefeuilles. Daarvoor werd nauw samengewerkt met de afdeling Kredietportefeuillebeheer van KBC Bank en met KBC Financial Products, waar de expertise aanwezig was om dergelijke producten op te zetten. Om deze samenwerking verder te stroomlijnen werd een vast maandelijks overleg ingesteld waarop productontwikkeling Leven, ALM, en de verschillende marktpartijen uit de Groep informatie uitwisselen over nieuwe ontwikkelingen in hun respectieve domeinen en samen bekijken hoe hiermee verder nieuwe impulsen kunnen worden gegeven op het vlak van productontwikkeling en beleggingsstrategie.

ALM- en beleggingsbeleid in 2003 De passiva van de verzekeringsonderneming worden op basis

Beleggingsrichtlijnen

van een aantal criteria in relatief homogene groepen opgedeeld. Aan de hand van waarderings- en ALM-modellen wordt per groep, met een afweging van rendement en risico, de optimale samenstelling van de beleggingsportefeuille (de strategische

Naast de strategische beleidslijnen per deelportefeuille, hanteert KBC Verzekeringen een aantal algemene beleggingsrichtlijnen, die de kwaliteit van de beleggingsportefeuille moeten garanderen.

mix) bepaald. Die wordt na een zorgvuldige interne afstemming op het Directiecomité aan de Raad van Bestuur voorgelegd. In 2003 ging daarbij bijzondere aandacht naar het solvabiliteitsrisico dat voortvloeit uit de gehanteerde beleggingsmix (zie

Debiteurenrisico’s Een selectie van de richtlijnen inzake debiteurenrisico’s wordt in de tabel gegeven.

wordt toegepast voor het door vastrentende effecten afgedekte deel van de levenportefeuilles.

SELECTIE

8 Situatie in 2003.

VAN BELEGGINGSRICHTLIJNEN INZAKE DEBITEURENRISICO’S

KBC VERZEKERINGEN

Vastrentende waarden Percentage beursgenoteerd Percentage staatsobligaties van OESO-lidstaten Percentage met A-rating of hoger Percentage met AA-rating of hoger Percentage achtergestelde obligaties Percentage bedrijfsobligaties

Minimaal 90 % Minimaal 40 % Minimaal 95 % Minimaal 75 % Maximaal 15 % (en debiteur altijd AA-rating of hoger) Maximaal 20 %

Aandelen Percentage beursgenoteerd

100 % (met uitzondering van de portefeuille beheerd door KBC Investco)

Huidige strategische mix: 80 % Huidige strategische mix: 100 % Huidige strategische mix: 90 %


verder) en naar het lagerenterisico. Dat lagerenterisico wordt beheerd door een ALM-politiek van cash-flow matching die

79

Risicobeheer

Voor de bewaking van het debiteurenrisico werd in 2003 al in toenemende mate een beroep gedaan op de daartoe gespeciali-

certifiërend actuaris kijkt op basis van technische analyses en

seerde diensten van KBC Bank. Het is de bedoeling om in 2004 te komen tot een formeel kader voor de bewaking van het kredietrisico op Groepsniveau.

evenwicht te behouden. Daarnaast ziet ook de afdeling Audit, Controle en Compliance erop toe dat de acceptatie en de tarifering conform alle richtlijnen verlopen.

Valutarisico, congruentiebeleid en diversificatie

Schadebedrijf

Eind 2003 − begin 2004 werd de indekkingspolitiek voor valutarisico’s op investeringen in financiële vaste activa op één lijn

Om tot een juiste tarifering voor een concreet risico te kunnen komen, is het noodzakelijk om over alle relevante informatie te beschikken. De agent en het bankkantoor spelen daarbij

gebracht met de methodiek van de bank. Daarnaast loopt KBC Verzekeringen geen noemenswaardig valutarisico in haar

uiteraard een belangrijke rol. Om haar tussenpersonen te

beleggingsportefeuille. Er wordt een minimale congruentie van 90 % nagestreefd. Inzake geografische diversificatie ligt het zwaartepunt in het eurogebied. De sectorale diversificatie van de aandelenportefeuille wordt bepaald door het Beleggingscomité.

ondersteunen, stelt KBC Verzekeringen diverse instrumenten ter beschikking, zoals productgidsen, waarin wordt beschreven welke informatie vereist is en aan welke selectiecriteria de voorgestelde risico’s moeten beantwoorden.

Inzake het concentratierisico en de vrije beleggingen (die niet

Voor een aantal standaardrisico’s maken de verkopers gebruik van een on-line-acceptatietoepassing die verifieert of het voorgestelde risico voldoet aan de acceptatievoorwaarden en

dienen als waarborg voor de technische verplichtingen van de verzekeringsonderneming) zijn de richtlijnen van de voormalige Controledienst voor de Verzekeringen (nu Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen) van toepassing. Liquiditeitsrisico’s Er gelden strikte normen inzake het aandeel van obligaties en aandelen dat niet binnen een dag met minimale koersafwijking verkoopbaar is.

VERZEKERINGSTECHNISCHE RISICO’S

die de premie berekent. Bij een positieve evaluatie kan de polis onmiddellijk getekend worden; bij een negatief resultaat worden de gegevens naar de polisdiensten van KBC Verzekeringen verzonden om een aangepaste acceptatie en tarifering te verkrijgen. De niet-standaardrisico’s kunnen alleen worden geaccepteerd door de polisdiensten van KBC Verzekeringen. Daarnaast is ook een permanente bewaking van het technisch rendement van de verzekeringsportefeuille een absolute noodzaak. Zo hanteert KBC Verzekeringen een bedrijfseconomisch model om jaarlijks de rendabiliteit van de verzekeringsactivi-


De verzekeringstechnische risico’s omvatten het tariferings- en acceptatierisico, het risico van ontoereikendheid van de reserves, en verzekeringsfraude.

teiten te evalueren en worden door portefeuillebewaking de kwaliteit en de homogeniteit van de portefeuille verhoogd. Aan de hand van een analyse per verkooppunt speurt KBC Verzekeringen ook naar distributiepunten met een

Tariferings- en acceptatierisico

verbeteringspotentieel inzake verzekeringstechnisch rendement.

Op basis van marktgegevens en eigen technische analyses legt

Bovendien bewaakt elke productbeheerder het rendement van de hem toegewezen producten en kan hij voorstellen tot bijsturing formuleren.

KBC Verzekeringen de acceptatie- en tariferingspolitiek vast. Ze bepaalt de combinaties van risico’s en markten waarin ze actief wil zijn en het tarief waartegen ze deze risico’s wenst te accepteren. Ook werkt ze, om de risicoposities verder te beperken, een adequate politiek inzake herverzekering uit. Bij het aanvaarden van een verzekeringsrisico houdt KBC Verzekeringen niet alleen rekening met haar interne acceptatieregels, maar ook met externe voorschriften, zoals de Wet op de witwaspraktijken. Ter controle van de acceptatie- en tariferingspolitiek, doet KBC Verzekeringen een beroep op twee controle-instanties. Een

80

modellen na of de maatschappij in staat is een technisch

Medische acceptatie in het levenbedrijf Voor de overlijdens-, ziekte- en invaliditeitsrisico’s is het noodzakelijk de verzekerden medisch te screenen, om antiselectie te vermijden en verzwaarde risico’s correct te tariferen. Medische acceptatie moet bijgevolg vermijden dat het evenwicht van de portefeuille in het gedrang zou komen. In uitzonderlijke gevallen leidt het acceptatieproces tot een weigering. Meestal echter worden verzwaarde risico’s genormaliseerd, door het aanrekenen van een hogere premie, of door het nemen van risicobeperkende maatregelen.

Risicobeheer

studies van herverzekeraars. Het inwinnen van medische gegevens over de kandidaat-verzekeringnemer zelf is uiteraard een delicate materie, en gebeurt volledig binnen het kader van het medisch beroepsgeheim en de wetgeving over de bescherming van de persoonlijke levenssfeer. De gegevens worden uitsluitend beoordeeld door medisch geschoold personeel dat daarvoor speciaal is opgeleid.

jaar worden berekend op basis van de verwachte technische resultaten. De voorzieningen voor schadegevallen van vorige jaren worden gebaseerd op de schattingen van de maatschappijen die het risico laten herverzekeren. Bij al deze berekeningen gaat KBC Verzekeringen voorzichtig te werk en houdt ze expliciet rekening met buitengewone schadeontwikkelingen en renteschommelingen. In contracten waarvoor KBC Verzekeringen een negatieve schadeontwikkeling verwacht door de aard van het risico, zoals aansprakelijkheidsverzekeringen, worden bijkomende reserves aangelegd voor schadegevallen die zich

Toereikendheid technische voorzieningen

hebben voorgedaan maar nog niet zijn gemeld.

Schadebedrijf Bij de bepaling van de technische voorzieningen wordt een

Zware ongevallen en catastrofes

systematische en geïndividualiseerde schade-evaluatie toegepast. Gespecialiseerde schadebeheerders per schadetak, bijgestaan door technische, juridische en medische adviseurs, zorgen ervoor dat de schattingen permanent worden geactualiseerd. Door een geautomatiseerd bewakings- en rapporteringssysteem wordt aan de schadebeheerder in al zijn schadedossiers op bepaalde tijdstippen automatisch gesignaleerd dat de voorzieningen moeten worden geactualiseerd. Levenbedrijf Sinds een aantal jaren wordt een politiek gevoerd die rekening houdt met de mogelijke negatieve gevolgen van een aanhoudende rentedaling. In dat verband werden al belangrijke supplementaire reserves opgebouwd, in eerste instantie voor de producten die het meest aan het renterisico onderhevig zijn. Zo worden de technische voorzieningen voor producten met een gegarandeerde tariefrente van 4,75 % berekend tegen 4 %. Daarnaast worden sedert 2000 aanvullende voorzieningen in het kader van de knipperlichtprocedure progressief opgebouwd. Deze procedure verplicht verzekeringsondernemingen extra voorzieningen aan te leggen zodra de gegarandeerde rentevoet van een contract de knipperlichtdrempel met meer dan 0,1 % overschrijdt (die drempel is gelijk aan 80 % van de gemiddelde rentevoet over de laatste 5 jaar van overheidsobligaties op 10 jaar). Vergrijzingsreserves Er worden vergrijzingsvoorzieningen aangelegd voor de ziekteverzekeringsproducten die niet tegen risicopremies werden gesloten. Bij de bepaling van deze vergrijzingsvoorzieningen

Herverzekeringsprogramma De verzekeringsportefeuilles worden door herverzekering beschermd tegen de invloed van zware schadegevallen. Deze herverzekering verloopt in nauwe samenwerking met Secura, de herverzekeringsdochteronderneming van KBC Verzekeringen, die daarbij vooral de rol van consulent op zich neemt. De herverzekeringsprogramma’s zijn opgesplitst in drie grote blokken: zaakschadeverzekeringen, aansprakelijkheidsverzekeringen en personenverzekeringen, die elk jaar opnieuw worden geëvalueerd en onderhandeld. Het overgrote deel van de herverzekeringscontracten zijn op niet-proportionele basis afgesloten, waardoor de impact van zeer zware schadegevallen of schadegebeurtenissen wordt afgedekt. Waar nodig wordt het algemene of verplichte herverzekeringsprogramma aangevuld met facultatieve contracten, dat zijn herverzekeringscontracten voor individuele risico’s. Egalisatievoorziening De verzekeringsondernemingen van KBC Verzekeringen leggen egalisatievoorzieningen aan volgens de richtlijnen van hun respectieve controle-autoriteiten.

Schadebeheersing en fraudebestrijding De efficiënte en snelle behandeling van schadegevallen wordt verzekerd door het KBC Call Center 24+ of door de verzekeringsagent via het systeem van rechtstreekse schaderegeling. Schadegevallen die niet onder het systeem van rechtstreekse

naarmate de leeftijd van de verzekerde hoger is.

regelingen vallen, worden behandeld op de zonale diensten van KBC Verzekeringen, die waar nodig schade-experts kunnen inschakelen. Zware ongevallen of ongevallen die een specifieke

Herverzekeringsbedrijf

kennis vereisen, worden op de Centrale Schaderegeling behandeld.

De schadevoorzieningen voor lopende contracten in de geaccepteerde herverzekering worden op individuele basis

De werkzaamheden van de interne en externe schade-experts

geschat. De voorzieningen voor schadegevallen van het huidige

worden bewaakt door middel van een systeem dat niet alleen de

wordt rekening gehouden met de verzwaring van het risico


Het verzwaarde risico wordt ingeschat op basis van statistische gegevens, die hoofdzakelijk verkregen worden uit internationale

81

Risicobeheer

doorlooptijden en kosten verifieert, maar ook de kwaliteit van de uitgevoerde opdracht nagaat. Ook de prestaties van garagehouders die aangesloten zijn op het herstelnet worden van nabij gevolgd. Ten slotte wordt ook veel aandacht besteed aan de begeleiding van nieuwe experts, die daartoe een interne schadecoördinator als coach toegewezen krijgen.

lijnen opgesteld. De implementatie ervan gebeurt bij KBC Verzekeringen door een speciaal daarvoor aangestelde Security Officer, die het operationeel management ondersteunt bij de beheersing van de operationele risico’s die voortvloeien uit een slecht functionerend ICT-beleid. In 2004 zal het kader voor operationeel-risicobeheer binnen

Aan alle interne schadediensten en schade-experts wordt een lijst van knipperlichten ter detectie van mogelijke fraude bezorgd. Aanwijzingen van mogelijke fraude die op basis van deze knipperlichten tot stand komen, worden onderzocht door specialisten die hiervoor een beroep kunnen doen op de cel Fraudebestrijding. Deze cel voert bovendien een actief fraudebestrijdingsbeleid. Ook omtrent de uitkeringen in de tak Leven heeft de maatschappij de nodige procedures ontwikkeld, rekening houdend met de voorschriften van de antiwitwaswetgeving. Ten slotte moet nog worden gewezen op het bestaan van een permanent systeem van steekproefcontroles op schadedossiers. Die controles dienen als instrument voor de sturing en bewaking van de schadebehandeling. Het resultaat ervan kan leiden tot bijsturingen in het schadebehandelingsproces of andere correctieve maatregelen zoals aangepaste opleidingsprogramma’s voor interne medewerkers. De afdeling Audit, Controle en Compliance ziet toe op het correct uitvoeren van de steekproefcontroles en de correcte behandeling van de schadedossiers.

KBC Verzekeringen worden afgestemd op het herziene kader dat in KBC Bank in ontwikkeling is. In het licht daarvan zullen ook nieuwe afspraken worden gemaakt over de rol van het lijnmanagement en de directies Audit en Waarde- en Risicobeheer in deze materie.

WAARDEBEHEER Eind 1999 startte KBC Verzekeringen met de uitbouw van een omgeving die het mogelijk maakt om de groei van KBC Verzekeringen te meten in termen van waardecreatie. Voorrang werd gegeven aan de snel groeiende portefeuille van levensverzekeringen van KBC Verzekeringen NV. De waardering van de levensverzekeringsportefeuille wordt uitgedrukt in de Embedded Value. Dat is de som van het bedrijfseconomisch eigen vermogen van KBC Verzekeringen (Adjusted Net Asset Value of ANAV) en de gedisconteerde waarde van alle toekomstige kasstromen uit de bestaande portefeuille (Value of Business in Force of VBI), rekening houdend met het kapitaalbeslag van deze activiteit. Elke vorm van goodwill of waarde van

OPERATIONELE RISICO’S Het operationeel risico is de kans op schade als gevolg van ontoereikendheden of tekortkomingen in de werkwijzen en

De methodologie die werd uitgebouwd voor de berekening van de Embedded Value kan ook worden gebruikt voor de analyse

systemen, menselijke fouten of externe gebeurtenissen.

van de toegevoegde waarde van de nieuwe contracten (Value of New Business of VNB) en voor het rendabiliteitsonderzoek van producten in de ontwikkelingsfase (Profit Testing).

Het operationeel management van KBC Verzekeringen besteedt Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

veel aandacht aan de uitbouw van een intern controlesysteem ter identificatie en beheersing van de kritische operationele risico’s. Verschillende afdelingen, functies en projecten zijn daarbij betrokken, waaronder de afdeling Interne Audit, die een methodische en planmatige evaluatie van het bestaande interne controlesysteem beoogt en, op het hoogste niveau, het Auditcomité, dat de Raad van Bestuur bijstaat in zijn toezicht op de werking van het verzekeringsbedrijf. Binnen de KBC Groep werd een ICT-beleid vastgelegd dat erop is gericht de informatie en de systemen te beveiligen tegen inbreuken op hun integriteit, vertrouwelijkheid en beschikbaarheid. Hiertoe werden tal van richtlijnen, procedures en gedrags-

82

toekomstige nieuwe zaken wordt buiten beschouwing gelaten.

Jaarlijks wordt via een simulatiemodel de Embedded Value van de levensverzekeringsportefeuille in kaart gebracht. Deze modellering is in 2003 uitgebreid met de Groepsmaatschappijen Fidea (makelaarsnetwerk België) en VITIS (Luxemburg). Voor deze bedrijven werd 99,7 % van het nieuwe premie-inkomen, 92,8 % van het totale premie-incasso en 87 % van de wettelijke reserves gemodelleerd. In 2003 nam de VBI van de levensverzekeringsportefeuille toe ten opzichte van 2002. De waardetoename is voornamelijk toe te schrijven aan de nieuwe productie (de waarde van de bestaande portefeuille per einde 2002 bleef vrij stabiel), wat

Risicobeheer

voornamelijk het gevolg was van de grote premie-instroom in het Life Capital-product (een modern tak 21-koopsommenproduct met een rentegarantie voor 8 jaar), waarvoor de wiskundige reserves in 2003 meer dan verdubbelden. Life Capital werd in de eerste helft van 2003 verkocht met een rentegarantie van 3,25 % en in de tweede helft van het jaar met een rentegarantie van 2,75 %. KBC beoogt in de eerste helft van 2004 meer gedetailleerde Embedded Value-informatie met betrekking tot 31 december 2003 te verschaffen.

SOLVABILITEITSRISICO Net zoals dat bij de bank het geval is, wordt de solvabiliteit van de verzekeraar regelmatig getoetst aan de wettelijke en de interne doelstelling terzake. De interne doelstelling voor de solvabiliteitsratio (impliciete ratio) is 200 % (te weten tweemaal het wettelijke minimum). De expliciete solvabiliteit, dat is exclusief de niet-gerealiseerde meer- of minderwaarden op de beleggingsportefeuille, bedroeg 263 % van de wettelijke norm eind 2003, tegenover 306 % eind 2002. De impliciete solvabiliteitsratio, die wel rekening houdt met de niet-gerealiseerde meer- en minderwaarden op de beleggingsportefeuille, daalde licht van 320 % per einde 2002 tot 316 % per einde 2003. De gedetailleerde samenstelling en ontwikkeling van de solvabiliteitsratio’s wordt gegeven in het hoofdstuk Geconsolideerde jaarrekening KBC Bankverzekeringsholding NV, onder Solvabiliteit. De geconsolideerde solvabiliteitspositie wordt driemaandelijks

SOLVABILITEITSRATIO’S KBC VERZEKERINGEN Expliciete solvabiliteitsratio Impliciete solvabiliteitsratio

Minimumvereiste

Interne doelstelling

Effectief 31-12-2003

100 % 100 %

200 %

263 % 316 %


geëvalueerd aan de hand van een intern model en getoetst aan de in de ALM-modellen opgenomen solvabiliteitscriteria, zodat de beleggingsmixen eventueel in overeenstemming hiermee kunnen worden bijgestuurd.

83

84

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen KBC wil met haar activiteiten bijdragen tot de economische en sociale vooruitgang van haar werkgebieden. Ze oefent haar activiteiten dan ook uit met respect voor de geldende wetten en reglementen en past die zowel naar de letter als naar de geest toe. Ze houdt daarbij rekening met het evoluerend normbesef van de maatschappij, een normbesef dat doorgaans vooruitloopt op de wetgeving.

KADER Onze visie en houding ten aanzien van maatschappelijke en sociale thema’s worden onder meer verwoord in de volgende engagementen en richtlijnen: * de beleidsverklaring van KBC; * het charter Ondernemers tegen racisme; * de Gedragslijn voor de KBC Groep; * de KBC-principes voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen; * de KBC-milieubeleidsverklaring; * het charter Ecodynamische onderneming (Hoofdkantoor KBC Bank − Brussel). In 2003 heeft KBC haar inspanningen inzake Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen voortgezet. Zo namen we opnieuw talrijke initiatieven op het vlak van communicatie, ethiek, milieuzorg, sociaal beleid en gemeenschapsbetrokkenheid. De belangrijkste worden hierna vermeld.

85

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

ETHIEK

VAN HET ONDERNEMEN

Het basisbeginsel van ethisch ondernemen is dat het belang van het behalen van onmiddellijke winst nooit de bovenhand mag krijgen op de langetermijnbelangen van de onderneming en de samenleving. Dat beginsel wordt in KBC bewaakt door middel van diverse richtlijnen en gedragscodes. Zo gelden bijvoorbeeld in de kredietverlening de volgende richtlijnen: * KBC financiert alleen transacties waarvoor men redelijkerwijs kan aannemen dat de normale ethische, wettelijke en fiscale standaarden worden gerespecteerd; * Criminele en andere maatschappelijk onaanvaardbare activiteiten worden uitgesloten; * KBC staat weigerachtig tegenover de financiering van ondernemingen die blootstaan aan substantieel verhoogde milieurisico’s, zoals de nucleaire sector; * Inzake de financiering van wapens geldt een specifieke en strenge regelgeving. Ook aan de vertrouwelijkheid van informatie en privacy wordt veel aandacht geschonken. Zo richtte KBC een cel Financiële Deontologie op die de naleving van de beleidslijnen terzake onderzoekt. Daarnaast bestaan er ook specifieke beleidslijnen over de bestrijding van corruptie en fraude. Om het witwassen van criminele gelden te voorkomen, werd voor elke kantoormedewerker een verplicht te volgen e-opleiding ontwikkeld, naast bewakingssoftware om signalen te onderkennen. Misbruik van voorkennis wordt onder meer bestreden door de periode te beperken waarbinnen werknemers die toegang hebben tot gevoelig cijfermateriaal, effecten mogen verhandelen. In de gedragscode voor de KBC-valutahandelaren wordt naast misbruik van voorkennis ook ruime aandacht besteed aan koersmanipulatie en het bewust verspreiden van foutieve of misleidende informatie.

ZORG

VOOR HET MILIEU


Ook al heeft een financiële groep als KBC minder rechtstreekse impact op het milieu dan bijvoorbeeld een industrieel bedrijf, toch is deze impact niet verwaarloosbaar, zeker niet op het gebied van energieverbruik en mobiliteit.

De kern van de acties inzake milieuzorg wordt samengevat in de KBC-milieubeleidsverklaring (zie de KBC-website www.kbc.com). Recente concrete initiatieven in het kader van milieuzorg zijn bijvoorbeeld: * de oprichting van een Milieuoverlegcomité, met als taak de betreffende wetgeving zo adequaat mogelijk te beheersen en de lopende projecten inzake milieuzorg te bewaken; * het invoeren (in 2003) van een milieuzorgsysteem in de gebouwen van het hoofdkantoor aan de Havenlaan in Brussel. In dat kader nam KBC deel aan het project Ecodynamische Onderneming van het Brussels Instituut voor Milieubeheer en kreeg ze een score van twee sterren (op een schaal van drie). In de tabel wordt een selectie van milieu-efficiëntiegegevens voor de hoofdkantoorgebouwen aan de Havenlaan in Brussel voorgesteld. Het is de bedoeling dat deze rapportering geleidelijk aan uitgebreid wordt tot de andere hoofdkantoorgebouwen van de Groep in België. Ook in verschillende andere hoofdkantoren van de KBC-groepsmaatschappijen wordt aandacht besteed aan milieuaspecten: zo startte K&H Bank in Hongarije in 2003 met selectieve afvalophaling in haar hoofdkantoorgebouwen, werd een controlesysteem voor elektriciteitsverbruik in diverse grotere gebouwen geïnstalleerd en worden geleidelijk aan moderne en energie-efficiëntere systemen ingevoerd; * de opstart, in België, van diverse projecten inzake rationeel energieverbruik, de aankoop van groene stroom, de selectieve inzameling van gevaarlijk afval en de vermindering van het papierverbruik. Zo is het de bedoeling het aantal reclamedrukwerken te verminderen met 50 % tegen begin 2004; * de introductie van de KBC-Milieupolis, een verzekering die de wettelijke saneringsplicht dekt in geval van bodemverontreiniging en het saneringsproject organiseert en betaalt; * de exclusieve financiële en logistieke steun aan ARGUS (de voormalige Stichting Leefmilieu). Deze vzw neemt initiatieven inzake milieubewustmaking vanuit een wetenschappelijke en objectieve benadering; * de toepassing van de Equator Principles. Deze principes werden vastgelegd onder impuls van de International Finance Corporation (een maatschappij van de Wereldbank-groep), om zeker te stellen dat grote projecten volgens sociale en milieucriteria worden gerealiseerd. De richtlijnen worden wereldwijd toegepast op projecten die minimaal 50 miljoen Amerikaanse dollar kosten en

MILIEU-EFFICIËNTIEGEGEVENS Totaal sites Havenlaan in Brussel Energie- en grondstoffenverbruik wrv. energieverbruik (elektriciteit, gas, gasolie, in GJ) wrv. waterverbruik (in m3) wrv. papierverbruik (wit papier*, in aantal vellen) CO2-productie energieverbruik (in ton)

Absoluut

2002 Per VTE

Absoluut

2003 Per VTE

132 710 49 077 85 miljoen 9 223

39,5 14,6 12 957 2,8

126 232 39 893 66 miljoen 8 742

39,1 12,4 10 262 2,7

* Papier voor de printers en kopieertoestellen van alle centrale diensten van KBC Bank (dus inclusief andere hoofdkantoren, maar exclusief het kantorennet).

86


gelden voor alle industrietakken. KBC heeft, via haar dochtermaatschappij KBC Finance Ireland (met vestigingen in Brussel, Dublin, Londen, New York, Hongkong en Sydney) een ruime ervaring op het vlak van de financiering van dergelijke grootschalige projecten, in sectoren als energie, infrastructuur, natuurlijke rijkdommen en telecom.

PERSONEEL

EN INTERN SOCIAAL BELEID

hun opties, besliste KBC in 2003 in te gaan op de mogelijkheid om de uitoefenperiodes te verlengen. Hierdoor vergroot de kans om in de toekomst voordeel te halen uit een mogelijke koersstijging. Op het gebied van personeelsverzekeringen werden een aantal polissen geïntroduceerd of aangepast en uniform gemaakt voor de hele KBC Groep in België, zoals de ziekenhuiskostenpolis, de nieuwe polis personenbijstand en de geharmoniseerde omniumpolis voor occasionele dienstverplaatsingen.

PERSONEELSTEVREDENHEID

Daarom blijft de tevredenheid van de medewerkers een permanent aandachtspunt en worden de medewerkers regelmatig door middel van een enquête ondervraagd over hun tevredenheid. Deze metingen worden gebruikt als basis voor gerichte acties, zoals projecten om de kwaliteit van het leidinggeven te verbeteren en initiatieven om werk en gezinsleven beter op elkaar af te stemmen. Enkele voorbeelden: * Bij KBC bestaat er in de hoofdkantoorgebouwen een systeem van glijdende arbeidstijden waardoor het werk kan worden aangevat en beëindigd binnen een ruime tijdsspanne. Daarnaast werkt een niet onbelangrijk percentage van de werknemers deeltijds (zie tabel). In 2003 werd bovendien het maximale aantal medewerkers dat tijdskrediet kan opnemen verhoogd van 5 % tot 10 % van het totale personeelsbestand; * KBC wil ook alternatieven voor het autogebruik aanreiken. In dat kader werd onder meer een carpooldatabank uitgebouwd, een systeem van pendelbussen van het station naar de hoofdkantoorgebouwen in Leuven en Brussel opgezet en een fietsvergoeding geïntroduceerd; * In de bank werd het principe Tijd voor Geld in praktijk gebracht en kunnen medewerkers in België hun CAO-premie omruilen voor extra vakantiedagen. Ruim 20 % van de betrokken medewerkers koos daarvoor. Deze regeling komt boven op de al gunstige KBC-vakantieregeling die, naast de wettelijke en bovenwettelijke vakantiedagen, ook voorziet in een uitgebreide verlofregeling bij gezinsgebeurtenissen, burgerlijke verplichtingen of ziekte van een inwonend gezinslid; * Sinds 2002 experimenteert KBC in de hoofdkantoorgebouwen in België met georganiseerde kinderopvang in de vakantiemaanden juli en augustus. In oktober 2003 startte KBC bovendien samen met een externe partner een hulplijn voor ouders die op zoek zijn naar een gepaste opvang voor hun kinderen. In de voorbije jaren organiseerde KBC een aantal aandelenoptieplannen voor haar medewerkers. Omdat het door de beursmalaise van de voorbije jaren helemaal niet zeker was dat de medewerkers binnen de vastgestelde uitoefenperiodes voordeel zouden halen uit

GELIJKE BEHANDELING De gelijke behandeling van elk personeelslid is een basisgegeven in de KBC Groep. KBC maakt bijvoorbeeld in personeelsstatuut, selectie- en promotiebeleid en evaluatiesystemen geen enkel onderscheid naar geslacht, geloofsovertuiging, afkomst, geaardheid, en andere. In de Gedragslijn voor de KBC Groep spreekt de KBC Groep expliciet haar steun uit voor het Vlaams Manifest van het Bedrijfsleven tegen Sociale Uitsluiting van Migranten, opgesteld door het Vlaams Economisch Verbond. In haar beleidsverklaring stelt KBC duidelijk dat ze ongewenst gedrag niet tolereert. Hiervoor werd een procedure ontwikkeld en gecommuniceerd om alle vormen van geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk te vermijden of te verhelpen.

SOCIAAL OVERLEG KBC hecht veel belang aan een goed sociaal klimaat. Naast het constructieve overleg in de vergaderingen van de ondernemingsraden, de vergaderingen met de vakbondsafvaardiging en soortgelijke overlegorganen, werkte KBC in 2003 ook op andere vlakken intens samen met de werknemersorganisaties. Zo werd in 2003 voor KBC Bank uitvoering gegeven aan het eind 2002 bereikte akkoord inzake de gewijzigde arbeidstijdregelingen naar aanleiding van de nieuwe retailnetwerkstructuur. KBC Bank sloot eveneens een aantal CAO’s over de vorming en inschakeling van werknemers uit de zogenaamde risicogroepen, de overgang van bankpersoneel naar Fin-Force, de werknemersparticipatie, de aanvullend-pensioenplannen en de arbeidsvoorwaarden. Bij de verzekeraar werd het sociaal overleg beheerst door het sectoraal overleg dat uitmondde in een CAO voor de verzekeringssector. Dat akkoord legt de nadruk op kwalitatieve elementen zoals afspraken omtrent werkzekerheid, functieclassificatie, opleiding en welzijn, en kwaliteit van het leven op het werk.


Voor een financiële-dienstengroep zoals KBC zijn de medewerkers veruit het belangrijkste kapitaal. Hun inzet, motivatie en gedrevenheid bepalen in belangrijke mate het succes van de Groep.

87


OPLEIDINGEN De samenwerking tussen KBC Bank en KBC Verzekeringen wordt, ook op het gebied van het personeelsbeleid, steeds intenser. In 2004 verschuiven bovendien een aantal centrale opleidingsdiensten naar KBC Bankverzekeringsholding, waardoor het werkgebied van deze diensten wordt verruimd tot de hele KBC Groep. Wat opleidingen betreft, zijn de vormingsdiensten van KBC Bank en KBC Verzekeringen in België sinds september 2003 geïntegreerd in hetzelfde gebouw. Ook loopbaanonderzoeken worden gemeenschappelijk georganiseerd en er is geregeld overleg over diverse personeelsgebonden thema’s. Via specifieke opleidingsmodules wordt bankpersoneel (bijvoorbeeld de adviseurs Verzekeringen en de KMO-relatiebeheerders in de bankkantoren) opgeleid in verzekeringsmateries. In 2003 werden opnieuw talrijke nieuwe opleidingsinitiatieven genomen, onder meer op het gebied van communicatie en diverse proces- en projectmatige vaardigheden. In een aantal gevallen gebeurt de opleiding geheel of gedeeltelijk via e-opleidingspakketten of werkplekleren. Ook de diverse veranderingsprojecten binnen de Groep (zoals bijvoorbeeld de uitbouw van de nieuwe zonestructuur en de clustering van kantoren) worden via diverse vormingsinitiatieven ondersteund. Voor het kantorennet werd een afzonderlijke kennismanagementcel opgericht die vragen vanuit het netwerk moet opvangen en opleidingsaanbieders zoeken in de rest van de KBC Groep. Dat gebeurt onder meer door het systematisch in kaart brengen van kennistekorten en -sterktes van medewerkers via zogenaamde kennismatrices. Ook inzake de samenwerking tussen de eerste KBC-thuismarkt in België en de Centraal-Europese vestigingen werden weer heel wat

opleidingsinitiatieven genomen. Zo volgden opnieuw een 70-tal jonge kaderleden met hoog doorgroeipotentieel uit de CentraalEuropese Groepsmaatschappijen een twee tot drie maanden durende all round-bankverzekeringsopleiding in België.

PERSONEELSBEZETTING De ontwikkeling van het totale personeelsbestand van de KBC Groep (inclusief de voornaamste dochtermaatschappijen waarin KBC een meerderheidsbelang heeft) wordt in de tabel geïllustreerd. De stijging van het totale personeelsbestand van de Groep is voor een groot deel toe te schrijven aan de inclusie van WARTA in Polen, waarin KBC eind 2003 de meerderheid verwierf en, in mindere mate, ook aan VTB-VAB, waarin KBC in 2003 eveneens de meerderheid verwierf. Anderzijds verminderde het personeelsbestand bij KBC Bank in België (fusiegerelateerde personeelsafbouw), Centea (onder meer door de verkoop van Krefima), KBC Bank Nederland en KBC Securities (door de herpositionering van deze dochtermaatschappijen) en in Centraal-Europa (bij Kredyt Bank, CˇSOB en K&H Bank en bij enkele verzekeringsdochtermaatschappijen). De personeelsvermindering bij KBC Bank en KBC Bankverzekeringsholding, die onder meer voortsproot uit de praktische voltooiing van de fusieoperatie, gebeurde via natuurlijke afvloeiingen, een toename van het deeltijds werken en een strenge beperking van externe aanwervingen. Daardoor komen medewerkers van wie de functie wegvalt door deze interne reorganisatie prioritair in aanmerking voor het vervullen van interne vacatures. In heel wat vacatures wordt ook voorzien door medewerkers die binnen de Groep overstappen naar een andere maatschappij. Zo werd er bijvoorbeeld beslist dat vacatures bij KBC Verzekeringen in eerste instantie moeten worden ingevuld door vrijgekomen medewerkers van KBC Bank.

PERSONEELSAANTAL (In VTE)* Totaal Totaal, exclusief belangrijkste kringschommelingen (vooral WARTA, en VTB-VAB in 2003 en Krefima in 2002)

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

47 729 47 633

49 725 46 266

4,2 % -2,9 %


Opdeling naar activiteit Bankbedrijf 41 530 40 119 -3,4 % Verzekeringsbedrijf 3 825 7 161 87,2 % Assetmanagement 310 282 -9,3 % Holdingactiviteiten 2 063 2 164 4,9 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Totaal

47 729

49 725

4,2 %

Opdeling naar land België 19 808 19 323 -2,4 % Centraal-Europa 25 583 28 231 10,3 % Rest van de wereld 2 337 2 171 -7,1 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Totaal

47 729

49 725

4,2 %

* KBC Bank, KBC Verzekeringen en KBC Bankverzekeringsholding, inclusief de voornaamste dochtermaatschappijen waarin ze een meerderheidsparticipatie bezitten op 31 december 2003. Voor de verzekeringsmaatschappijen wordt het distributienetwerk niet meegerekend. Kredyt Bank en C { SOB, in tegenstelling tot vorige jaarverslagen, inclusief hun voornaamste dochtermaatschappijen (met retroactieve aanpassing voor 2002).

88


De tweede tabel geeft een verdere indeling van het personeelsbestand van KBC Bank, KBC Verzekeringen (beide zonder de respectieve dochtermaatschappijen) en KBC Bankverzekeringsholding.

BETROKKENHEID

BIJ DE GEMEENSCHAP

KBC ziet het als een van haar taken bij te dragen tot de economische, sociale en culturele ontwikkeling van de gemeenschappen waartoe zij behoort. Deze sociale betrokkenheid uit zich in tal van initiatieven, waaronder: * diverse engagementen gericht op kansarmoedebestrijding. Door samenwerking met buurthuizen en andere sociale verenigingen tracht KBC in België bij te dragen tot het herstel van het stedelijke sociale weefsel. Een groot deel van deze initiatieven beoogt de ontwikkeling van de zelfredzaamheid van allochtone groepen en de tewerkstelling van kansarmen via opleiding of andere aangepaste middelen; * stimulering van de sociale betrokkenheid van onze personeelsleden. Zij kunnen in bepaalde gevallen financiële steun ontvangen voor de verenigingen met sociale doelstelling waarvoor ze vrijwilligerswerk leveren; daarnaast mobiliseert KBC haar medewerkers voor een aantal sociale projecten, zoals de Kom op tegen Kankercampagne; * cultuursponsoring: KBC richt zich in België voornamelijk op projecten die laagdrempelig zijn en die de cultuurparticipatie verhogen, zoals stadscultuurfestivals. In 2003 maakte KBC het project Beaufort mee mogelijk, waarbij hedendaagse kunst op eigentijdse wijze én gratis wordt aangeboden aan het grote publiek. Daarnaast beschikt KBC zelf over een aanzienlijk histo-

risch patrimonium dat, naast gebouwen, ook een belangrijke collectie kunst- en gebruiksvoorwerpen omvat. Deze kunstcollecties worden dan ook regelmatig opengesteld voor het publiek; * sponsoring op onze tweede thuismarkt. Ook de Centraal-Europese dochtermaatschappijen van de KBC Groep laten zich niet onbetuigd. CˇSOB werkt bijvoorbeeld al jaren samen met The Committee of Good Will − Olga Havlova Foundation, een comité dat projecten opzet ter bevordering van gezondheidszorg, onderwijs, maatschappijzorg en mensenrechten. CˇSOB werkt ook samen met Our Child Foundation, die kinderen in crisissituaties helpt. CˇSOB is daarnaast ook de belangrijkste partner in het Sveˇtlusˇka-project, dat in Tsjechië mensen met een visuele handicap ondersteunt. Inzake sportsponsoring steunt K&H Bank in Hongarije het Hongaarse olympisch team. In Polen kon de Mental Health Association in Lublin dankzij de financiële steun van Kredyt Bank een tehuis openen voor geesteszieke mensen. De sociale rol die de KBC Groep in de gemeenschap vervult uit zich ten slotte ook in de aangeboden diensten en producten: * Senioren worden geen kosten aangerekend voor de niet-elektronische bankverrichtingen die ze door het loketpersoneel wensen te laten uitvoeren; * KBC tracht ook met haar verzekeringsproducten tegemoet te komen aan de maatschappelijke behoeften. Voorbeelden hiervan zijn de verzekering tegen overstromingsrisico, de al vermelde Milieupolis en de introductie van een nieuw ontwikkelde autoverzekering, met speciale aandacht voor betaalbare formules voor jongeren en een levenslange verzekeringsgarantie voor ouderen die hun voorzichtig rijgedrag in het verleden bewezen hebben; * Ten slotte voert KBC ook regelmatig preventiecampagnes, zoals antidiefstalcampagnes, acties voor verkeersveiligheid (bijvoorbeeld voor fietshelmen), en andere.

PERSONEELSAANTALLEN (31-12-2003) KBC Bank NV T.o.v. totaal

KBC Verzekeringen NV Aantal T.o.v. totaal

KBC Bankverzekeringsholding NV Aantal T.o.v. totaal

Directie 109 0,8 % 43 2,2 % 22 1,0 % Kader 4 931 36,7 % 490 24,9 % 1 618 70,6 % Uitvoerenden (inclusief arbeiders) 8 414 62,5 % 1 437 72,9 % 652 28,4 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Vast 13 454 100,0 % 1 851 94,0 % 2 292 100,0 % Tijdelijk 1 0,0 % 119 6,0 % 0 0,0 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Actief 12 224 90,9 % 1 752 88,9 % 2 247 98,0 % Niet-actief 1 230 9,1 % 218 11,1 % 45 2,0 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. België 12 796 95,1 % 1 965 99,7 % 2 292 100,0 % Buitenland 658 4,9 % 5 0,3 % 0 0,0 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Mannen 7 262 54,0 % 808 41,0 % 1 541 67,2 % Vrouwen 6 192 46,0 % 1 162 59,0 % 751 32,8 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Voltijds 100 % 9 908 73,6 % 1 392 70,7 % 1 785 77,9 % Deeltijds 80 %-100 % 1 789 13,3 % 303 15,4 % 375 16,4 % Deeltijds < 80 % 1 757 13,1 % 275 14,0 % 132 5,7 % ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Totaal Totaal, in VTE Gemiddelde leeftijd

13 454 12 324 41,8

100,0 % -

1 970 1 782 40,5

100,0 % -

2 292 2 164 39,3

100,0 % -


Aantal

89

90

Deugdelijk Bestuur

BESTUURSSTRUCTUUR De bestuursstructuur van KBC Bankverzekeringsholding is gebaseerd op een onderscheid tussen: * het bepalen van de algemene strategie, het houden van toezicht op het beheer en het uitoefenen van specifieke bevoegdheden vastgelegd in de vennootschapswetgeving en de statuten, taken die behoren tot de bevoegdheid van de Raad van Bestuur; * en het beheer van de bankverzekeringsholding dat autonoom wordt gevoerd door het Directiecomité, dat is samengesteld uit gedelegeerd bestuurders en optreedt in het kader van de door de Raad van Bestuur uitgestippelde algemene strategie. Deze dualistische bestuursstructuur werd vastgelegd in de statuten, in de overeenkomst over de autonomie in de bankfunctie die tussen KBC Bankverzekeringsholding, KBC Bank en de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen (CBFA) werd gesloten en in de gelijklopende overeenkomst over de autonomie in de verzekeringsfunctie die werd ondertekend door KBC Bankverzekeringsholding, KBC Verzekeringen en de CBFA.

91

Deugdelijk Bestuur

GROEPSSTRUCTUUR KBC Bankverzekeringsholding is een financiële holding die de activiteiten van KBC Bank, KBC Verzekeringen en KBC Asset Management overkoepelt. Binnen de Groep geldt de volgende taak- en bevoegdheidsverdeling:

en van het personeelsbeleid). Door middel van een kostendelende structuur worden de uitgaven van deze diensten volgens objectieve criteria verdeeld onder de Groepsvennootschappen.

KBC Bank en KBC Verzekeringen KBC Bankverzekeringsholding KBC Bankverzekeringsholding (de Holding) is bevoegd voor de algemene strategie, de kapitaalallocatie, de rendabiliteitseisen, de grote strategische investeringen, het beheer van risico’s in ruime zin, het algemene balansbeleid, de bewaking van de coherentie van de budgetten en winstplannen van de bank en de verzekeraar en de overkoepelende auditfunctie. De Holding vervult een stuwende rol bij de integratie van de bank en de verzekeraar en geeft impulsen tot oprichting van een aantal overlegcomités tussen de bank en de verzekeraar. De Holding komt ook tussenbeide in de benoemingspolitiek en de vergoedingspolitiek van de bestuurders en algemeen directeuren. In het kader van een zo sterk mogelijke integratie van bepaalde banken verzekeringsdiensten werden sinds 2002 enkele ondersteunende diensten ondergebracht in de Holding (voornamelijk marketing, communicatie, logistiek en informatietechnologie en, einde 2003 − begin 2004, een gedeelte van het risicobeheer

SAMENSTELLING

EN WERKING VAN DE

R AAD

VAN

KBC Bank oefent alle bevoegdheden uit die eigen zijn aan het bankbedrijf: * alle bancaire materies zoals de kredietfunctie, het effectenbedrijf, corporate en investmentbanking en dealingroomactiviteiten; * de organisatie en het toezicht op deze materies, zoals audit en compliance, controlling en boekhouding, personeelsbeleid en logistieke ondersteuning; * het uitstippelen en uitvoeren van de commerciële politiek binnen het strategische kader dat de Holding heeft vastgelegd. KBC Verzekeringen oefent alle bevoegdheden uit die eigen zijn aan het verzekeringsbedrijf: * alle verzekeringsmateries, in het bijzonder alles wat inherent is aan het verzekeringstechnische beleid zoals tarifering en acceptatie van risico’s, schaderegelingsbeleid, beleggingsbeleid en aanwending van het resultaat om het bedrijfseconomisch vereiste eigen vermogen van de verzekeringsonderneming op te bouwen;

BESTUUR

Voorzitter

Een lid van de Raad dat geen lid is van het Directiecomité.

Leden

23 (op 31 december 2003)*, benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (hierna Algemene Vergadering) en bestaande uit de gedelegeerd bestuurders (die samen het Directiecomité vormen), vertegenwoordigers van de hoofdaandeelhouders en onafhankelijke bestuurders.

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Bestuurders-rechtspersonen Geen. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Duur mandaat

Ten hoogste 6 jaar en eindigend na de Algemene Vergadering. Aftredende bestuurders zijn herbenoembaar door de Algemene Vergadering. Voor niet-uitvoerende bestuurders en gedelegeerd bestuurders is de leeftijdsgrens respectievelijk 70 en 65 jaar.

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Benoemingen

Voorstellen tot benoeming van niet-uitvoerende bestuurders worden bij de Raad ingeleid door het Bureau, dat terzake fungeert als Benoemingscomité. Als criterium voor de benoeming van bestuurders en voor de verlenging van hun mandaat geldt een evenwichtige spreiding tussen bancaire en verzekeringstechnische knowhow, aandeelhoudersbelangen en externe managementexpertise.

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Vergaderingen Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

In principe 11 maal per jaar. Bijkomende vergaderingen worden gehouden telkens wanneer het belang van de vennootschap het vereist.

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Beslissingen

Bij gewone meerderheid van stemmen. Bij staking van stemmen is de stem van de voorzitter van de vergadering beslissend. In de praktijk treedt de Raad collegiaal op en worden beslissingen bij consensus aangenomen. In de gevallen waar de wet dit toestaat, kunnen de besluiten van de Raad worden aangenomen met de eenparige, schriftelijke instemming van de bestuurders.

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Informatie

Alle nota’s die de agendapunten toelichten worden uiterlijk 3 dagen vooraf (behoudens in gevallen van materiële onmogelijkheid) aan de raadsleden opgestuurd, zodat zij vóór de Raadsvergadering eventueel gewenste aanvullende informatie kunnen inwinnen bij de voorzitter van de Raad of de leden van het Directiecomité. Bij belangrijke gebeurtenissen met betrekking tot de KBC Groep worden de bestuurders tussentijds geïnformeerd.

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Advies

Bestuurders kunnen op kosten van de vennootschap het advies inwinnen van een onafhankelijk expert wanneer een meerderheid van niet-uitvoerende bestuurders instemt met een gemotiveerd verzoek in die zin.

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

* Dit aantal ligt hoger dan in de aanbevelingen van Euronext Brussels en de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen inzake Deugdelijk Bestuur omdat de 8 leden van het Directiecomité deel uitmaken van de Raad en zowel in de voormelde overeenkomsten over de autonomie in de bankfunctie en in de verzekeringsfunctie als in de aanbevelingen met betrekking tot Deugdelijk Bestuur bepaald wordt dat de Raad moet zijn samengesteld uit een meerderheid van niet-uitvoerende bestuurders.

92

Deugdelijk Bestuur

* de organisatie en het toezicht op deze materies, zoals rendementsbeheer, financieel beheer, bescherming van de rechten van verzekerden en begunstigden, audit en compliance, controlling en boekhouding, personeelsbeleid en logistieke ondersteuning; * het uitstippelen en uitvoeren van het commercieel beleid binnen het strategische kader dat de Holding heeft vastgelegd.

R AAD

VAN

BESTUUR

SAMENSTELLING EN WERKING VAN DE RAAD VAN BESTUUR De werking van de Raad van Bestuur (verder de Raad genoemd) wordt geregeld door het Wetboek van Vennootschappen en de statuten.

KBC Asset Management

De samenstelling van de Raad en van het Directiecomité, de

De vermogensbeheeractiviteiten van de Groep zijn ondergebracht in KBC Asset Management. Deze verzelfstandiging weerspiegelt de onafhankelijkheid van het vermogensbeheer en toont de aandacht die de Groep besteedt aan dit activiteitsdomein, dat zowel voor de bankals voor de verzekeringsactiviteiten van groot belang is.

kwalificatie van de bestuurders als vertegenwoordiger van de hoofdaandeelhouders of als onafhankelijk bestuurder, de hoofdfunctie van elke bestuurder en de datum waarop zijn mandaat

artikel 524 §§ 2 en 4 van het Wetboek van Vennootschappen.

Vergoedingscomité

Bureau/ Benoemingscomité

Auditcomité

Directiecomité

Onafhankelijke bestuurders

Vertegenwoordigers hoofdaandeelhouders

Niet-uitvoerende bestuurders

BESTUUR (31-12-2003)

Einde huidig mandaat

VAN

Hoofdfunctie

Naam

SAMENSTELLING R AAD

vervalt, worden vermeld in de tabel. De kwalificatie van onafhankelijk bestuurder is gebaseerd op de criteria van het nieuwe

Willy Breesch Voorzitter van de Raad van Bestuur 2004 v v v v* ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Jan Huyghebaert Ondervoorzitter van de Raad van Bestuur, voorzitter Almanij NV 2008 v v v v v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Willy Duron

Voorzitter van het Directiecomité

2004

v*

v

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

André Bergen Ondervoorzitter van het Directiecomité 2007 v v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Herman Agneessens Gedelegeerd bestuurder 2006 v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Emile Celis Gedelegeerd bestuurder 2004 v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Jozef Cornu Gedelegeerd bestuurder Alcatel NV 2008 v v v* ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Christian Defrancq Gedelegeerd bestuurder 2004 v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Frank Donck Gedelegeerd bestuurder 3D NV 2007 v v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Rik Donckels Lid van het Directiecomité Cera Holding CV 2004 v v v v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Frans Florquin Gedelegeerd bestuurder 2004 v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Herwig Langohr Professor INSEAD 2007 v v v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Paul Peeters Directeur Pharmacia NV 2004 v v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Luc Philips Gedelegeerd bestuurder Almanij NV 2005 v v v* v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Theodoros Roussis Voorzitter Ravago Plastics NV 2008 v v v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Guido Segers Gedelegeerd bestuurder 2009 v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Patrick Vanden Avenne Gedelegeerd bestuurder Vanden Avenne-Ooigem NV 2004 v v v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Jan Vanhevel Gedelegeerd bestuurder 2009 v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Germain Vantieghem

Lid van het Directiecomité Cera Holding NV

2004

v

v

v

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Marc Wittemans

Directeur Maatschappij voor Roerend Bezit van 2004 v v v de Belgische Boerenbond CV ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Dirk Wauters Vice-president Siemens Atea NV 2008 v v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Alfons Wouters Voorzitter Raad van Bestuur KBC Verzekeringen NV 2004 v v v .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


Xavier Liénart Bestuurder van diverse vennootschappen 2004 v v .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

* Voorzitter van dit comité. Secretaris Raad van Bestuur en Directiecomité: Jos Aerts. Commissaris: Ernst & Young Bedrijfsrevisoren BCV, vertegenwoordigd door Jean-Pierre Romont en Danielle Vermaelen.

93

Deugdelijk Bestuur

* de verlenging van de looptijd van de aandelenopties

In 2003 hebben zich de volgende wijzigingen in de samenstelling van de Raad voorgedaan.

uitgegeven tussen 1 januari 1999 en 31 december 2002; * de personeelstevredenheid; * de ontwikkeling en strategie in diverse activiteitsdomeinen;

Op de Algemene Vergadering van 24 april 2003: * trad Remi Vermeiren terug als bestuurder en voorzitter van

* de goedkeuring van het budget 2004 en de jaarplanning

het Directiecomité; hij werd als bestuurder opgevolgd door André Bergen; * trad Thomas Leysen terug als bestuurder; hij werd opgevolgd door Dirk Wauters; * werd Frank Donck benoemd als bestuurder die John Goossens (†) opvolgt; * werd Guido Segers benoemd als bestuurder. Ferdinand Verdonck trad terug als bestuurder met ingang

TOEZICHT OP HET BEHEER Om de Raad in staat te stellen zijn toezichtstaak te vervullen, brengt het Directiecomité maandelijks verslag uit over de resultaatsontwikkeling bij KBC Verzekeringen en KBC Bank. De Raad bewaakt deze ontwikkeling aan de hand van de door hem goedgekeurde winstplanning.

van 1 juli 2003.

RAADSVERGADERINGEN IN 2003 In 2003 vergaderde de Raad 11 maal. De vergaderingen werden door vrijwel alle leden bijgewoond. Naast de taken die hem door het Wetboek van Vennootschappen zijn opgedragen (zoals het vaststellen van de vennootschappelijke en geconsolideerde jaarrekening en het jaarverslag over het boekjaar 2002, de vaststelling van de agenda van de Algemene Vergadering en van het voorstel tot winstverdeling), het bewaken van de maandelijkse resultaten van KBC Bank, KBC Verzekeringen, KBC Asset Management en hun dochtervennootschappen, het vaststellen van de kwartaalresultaten, en de kennisname van de werkzaamheden van het Auditcomité en het Vergoedingscomité, behandelde de Raad nog onder meer de volgende onderwerpen: * de voortgang van de fusie; * de vastlegging van de Interne Code inzake de onverenigbaarheidsregeling voor mandaten; * de organisatie van het risicobeheer binnen de Groep; * de herstructurering van het retailnetwerk; * het beleid inzake managementontwikkeling en uitwisseling met Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

Centraal-Europa;

VERGOEDINGEN

EN EFFECTENBEZIT LEDEN

R AAD

VAN

2004-2006; * de ontwikkeling van de diverse Centraal-Europese Groepsmaatschappijen.

Verder neemt de Raad kennis van de algemene gang van zaken bij KBC Verzekeringen, KBC Bank en KBC Asset Management en van belangrijke gebeurtenissen of projecten sinds de vorige Raadsvergadering. De Raad kan aan het Directiecomité of aan de commissaris bijzondere verslagen vragen over alle aspecten die een belangrijke invloed kunnen hebben op de vennootschap. De Raad en de voorzitter van de Raad kunnen zich alle inlichtingen of stukken doen verstrekken en elke controle doen uitvoeren. Het sluitstuk van het toezicht door de Raad wordt gevormd door het Auditcomité (zie verder).

TOEZICHT OP DOCHTERMAATSCHAPPIJEN EN DEELNEMINGEN Aangezien KBC Bankverzekeringsholding een financiële holding is, waarvan het maatschappelijk doel is het rechtstreeks en onrechtstreeks houden en beheren van haar deelnemingen in KBC Bank, KBC Verzekeringen, KBC Asset Management en hun

BESTUUR (31-12-2003) Leden Directiecomité

Niet-uitvoerende bestuurders

Totaal Raad van Bestuur

5 285 7141 1 578 6182 6 864 332 wrv. 1 513 072 als variabele vergoeding ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Vergoedingen (bruto voor belastingen, in EUR)

Totaal KBC-aandelen (aantal) 10 234 80 962 91 196 Totaal ATO’s 2008 (aantal) 630 1 173 1 803 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Totaal opties op KBC-aandelen (aantal) Opties op KBC-aandelen toegekend in 2003 (aantal)

63 200 7 700

23 100 0

1 Betreft vergoedingen aan de huidige leden van het Directiecomité en aan de in 2002 en 2003 teruggetreden leden van het Directiecomité; het bedrag is inclusief de vergoedingen ontvangen uit hoofde van mandaten in andere Groepsmaatschappijen. 2 Inclusief de in 2003 met betrekking tot het boekjaar 2002 uitbetaalde statutaire tantième.

94

86 300 0

Deugdelijk Bestuur

respectieve dochtervennootschappen, zijn de besprekingen in de Raad toegespitst op het toezicht op de activiteiten en de resultaten van deze dochtervennootschappen en deelnemingen. De Raad ziet toe op de ontwikkelingen bij de kleindochtervennootschappen in het kader van de rapportering over de geconsolideerde resultaten. Wanneer er zich belangrijke ontwikkelingen voordoen bij deze vennootschappen, wordt de Raad daarvan op ad-hocbasis ingelicht. Bij beide dochterondernemingen functioneert eveneens een Auditcomité. De voorzitter van het Auditcomité van KBC Bankverzekeringsholding neemt ook het voorzitterschap waar van de beide andere Auditcomités.

UITOEFENING VAN DE BESTUURSFUNCTIE De uitoefening van de bestuursfunctie door de niet-uitvoerende bestuurders en de leden van het Directiecomité gebeurt binnen het kader van de dualistische bestuursstructuur die aan het begin van dit hoofdstuk werd uiteengezet. Voor het overige heeft de Raad geen verdere regels vastgelegd over de uitoefening van de bestuursfunctie.

De Raad stelt uit zijn leden een Directiecomité (DC) samen, dat verantwoordelijk is voor het beheer van KBC Bankverzekeringsholding binnen de door de Raad uitgestippelde algemene strategie. De leden van het DC en de datum waarop hun mandaat vervalt, worden vermeld in de tabel aan het begin van dit hoofdstuk. Tijdens de Raad van Bestuur van 24 april 2003 werden, aansluitend bij de beslissingen van de Algemene Vergadering met betrekking tot de bestuursmandaten, de volgende benoemingen in het DC doorgevoerd: * Willy Duron, benoemd tot voorzitter van het DC als opvolger van Remi Vermeiren; * André Bergen, benoemd tot lid en ondervoorzitter van het DC; * Guido Segers, benoemd tot lid van het DC als opvolger van

Overeenkomstig de statuten kan maximaal 5 % van de als dividend uitgekeerde bedragen als tantième aan de Raad worden toegekend. De verdeling van deze tantième gebeurt volgens een door de Raad uitgewerkte regeling, waarvan de jaarlijkse toepassing behartigd wordt door het Vergoedingscomité. De voorzitter van de Raad ontvangt daarnaast een vaste maandvergoeding.

De Raad bepaalt het financieel statuut van de leden van het DC (inclusief de aanvullende pensioenvoorzieningen) op voorstel van het Vergoedingscomité. Hiervoor wordt op regelmatige tijdstippen een marktvergelijking uitgevoerd. De leden van het DC worden vergoed deels met een vaste maandvergoeding, deels met een jaarlijkse variabele vergoeding (waarvan het bedrag afhankelijk is van de geconsolideerde winst van KBC Bankverzekeringsholding) en deels met opties op aandelen KBC Bankverzekeringsholding (afhankelijk van het bereiken van een minimale jaarlijkse stijging van de winst per aandeel en voorts progressief hiermee). Ze nemen ook deel in

DIRECTIECOMITÉ (DC)

Leden 8 (op 31 december 2003), samengesteld uit de leden van de DC’s van KBC Bank en KBC Verzekeringen. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Leeftijdsgrens 65 jaar. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Benoemingen

De voorzitter, de ondervoorzitter en de andere leden van het DC worden door de Raad benoemd en verkrijgen door hun benoeming de hoedanigheid van gedelegeerd bestuurder.

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Vergaderingen 1 maal per week. Wanneer het belang van de vennootschap dat vereist, worden bijkomende vergaderingen gehouden. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Beslissingen


De vergoeding voor de niet-uitvoerende bestuurders bestaat uitsluitend uit een door de Algemene Vergadering vastgesteld presentiegeld per bijgewoonde vergadering van de Raad en uit een deel van de tantième die in de winstverdeling jaarlijks aan de Raad wordt toegekend.

EN WERKING VAN HET

DIRECTIECOMITÉ

Luc Philips, die op dezelfde datum terugtrad als lid ingevolge zijn nakende benoeming bij Almanij NV.

VERGOEDINGEN EN EFFECTENBEZIT

SAMENSTELLING

KBC Bankverzekeringsholding staat geen kredieten toe aan bestuurders. KBC Bank kan dat wel doen met naleving van art. 28 van de Wet van 22 maart 1993 op het statuut van en het toezicht op de kredietinstellingen, dat wil zeggen dat kredieten kunnen worden verleend tegen de cliëntenvoorwaarden.

Het DC vormt een college. Het kan zijn taken onder zijn leden verdelen, maar dat doet geen afbreuk aan hun collegiale verantwoordelijkheid. Beslissingen worden bij consensus aangenomen. 95

Deugdelijk Bestuur

de aandelenoptieplannen die voor de medewerkers van KBC worden ingevoerd. De voorzitter en ondervoorzitter ontvangen

Sinds midden september 2003 vergadert het DC van de Holding samen met de DC’s van KBC Bank en KBC Verzekeringen, waar-

bovendien jaarlijks een bijkomend aantal aandelenopties, gerelateerd aan de geconsolideerde winst van KBC Bank-

door de efficiënte werking van deze DC’s sterk wordt bevorderd en de integratie tussen bank en verzekeraar de facto tot op het

verzekeringsholding. Voor elk lid van het DC geldt op jaarbasis een inkomensplafond voor de totaliteit van de vaste en variabele vergoedingen. De vergoedingen die ze ontvangen uit

hoogste niveau wordt doorgetrokken.

hoofde van in opdracht vervulde mandaten in andere maatschappijen, worden verrekend met voormelde vergoedingen.

bevoegdheid gedelegeerd aan een aantal comités. In elk van deze comités hebben een aantal leden van het DC en een aantal

Het totale bedrag van de vaste en variabele vergoedingen,

directieleden zitting. Het betreft het Comité Retail- en Privatebankverzekeren, het Comité Centraal-Europa, het Comité

uitbetaald in 2003 aan de leden van het DC, wordt vermeld in de tabel Vergoedingen en effectenbezit leden Raad van Bestuur (31-12-2003). In 2003 zijn aan leden van het DC in totaal 7 700 aandelenopties, met een uitoefenprijs van 34,91 euro en een looptijd van 7 jaar, gratis toegekend.

Verzekeringen, het Centraal Kredietcomité, het Comité ICT, het Marktrisicocomité, het Verzekeringsrisicocomité, het Kredietrisicocomité, het Operationeel-Risicocomité en het Thesauriecomité (vanaf begin 2004 omgevormd tot Groeps-ALCO). De oprichting van deze comités leidde tot de afschaffing van de

Het stelsel van aanvullend-pensioenvoorzieningen voorziet in een aanvullend ouderdomspensioen of − bij vooroverlijden − in een aanvullend overlevingspensioen. Het aanvullend ouderdomspensioen, uitgedrukt in een jaarrente, bedraagt − naargelang het de voorzitter, de ondervoorzitter of een gewoon lid betreft − maximaal 33 à 36 % van het jaarlijks inkomensplafond. Het overlevingspensioen is maximaal gelijk aan de helft daarvan. De vergoedingen van de leden van het DC vallen ten laste van KBC Bank of van KBC Verzekeringen, naargelang de leden behoren tot het DC van de bank of van de verzekeringsmaat-

bestaande Bestuurscomités. Begin 2004 werd op holdingniveau het Groeps-Waarde- en Risicocomité opgericht, dat onder meer zal fungeren als een overkoepelend en aansturend comité voor de diverse risicocomités.

Tegelijkertijd hebben deze DC’s een groter gedeelte van hun

Zonder afbreuk te doen aan de collegiale verantwoordelijkheid is elk lid van het DC specifiek belast met het toezicht op bepaalde domeinen. Deze taakverdeling, waarover in het DC zelf wordt beslist, wordt regelmatig onderzocht en zo nodig aangepast.

schappij.

COMITÉS

OPGERICHT DOOR DE

R AAD

VAN

BESTUUR

Bureau van de Raad van Bestuur Leden 6, bestaande uit de voorzitter van de Raad, de voorzitter en de ondervoorzitter van het Directiecomité en 3 niet-uitvoerende bestuurders. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Taken

Bereidt de agenda en de beraadslagingen van de Raad voor. Fungeert als Benoemingscomité dat voorstellen formuleert met betrekking tot de benoeming van bestuurders.

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Vergaderingen

Minimaal telkens voorafgaand aan de vergaderingen van de Raad.


Auditcomité Leden 9, bestaande uit niet-uitvoerende bestuurders, waarvan 3 onafhankelijke bestuurders1. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Taken

Staat de Raad bij in zijn toezichtstaak. Zijn opdracht bestaat erin de naleving van wettelijke en regelgevende voorschriften en van de door de Raad goedgekeurde beleidslijnen en procedures te bewaken, en toe te zien op de risicobeheersing en interne controle.

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Vergaderingen

6 maal per jaar in aanwezigheid van de voorzitter van het Directiecomité, de interne auditor, het management van Controlling en Boekhouding van KBC Bank en KBC Verzekeringen2. Na elke vergadering brengt dit comité verslag uit over zijn werking bij de Raad.

Vergoedingscomité Leden 3, bestaande uit 1 onafhankelijke bestuurder en 2 vertegenwoordigers van de hoofdaandeelhouders. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Taken

Legt binnen de door de Raad bepaalde delegaties het vergoedingsstatuut van de leden van het Directiecomité vast en bereidt de beslissingen voor met betrekking tot de statutaire tantième van de leden van de Raad.

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Vergaderingen

Ad hoc bepaald. Jaarlijks brengt dit comité verslag uit over zijn werking bij de Raad.

1 Het feit dat deze laatsten niet de meerderheid vormen zoals aanbevolen door Euronext Brussels, is gesteund op de wens dat de samenstelling van het Auditcomité een afspiegeling zou zijn van die van de Raad en in grote mate zou overeenkomen met die van de Auditcomités van KBC Verzekeringen en KBC Bank. 2 Sommige vergaderingen, onder meer die waarin de publicatie van de resultaten en de financiële toestand aan de orde zijn, worden ook bijgewoond door de commissaris.

96

Deugdelijk Bestuur

COMITÉS

OPGERICHT DOOR DE

R AAD

VAN

BESTUUR

Om de werkzaamheden van de Raad voor te bereiden en hem bij de uitoefening van zijn opdrachten bij te staan, werden binnen de Raad drie bijzondere comités opgericht (zie tabel), waarvan de samenstelling wordt vermeld in de tabel aan het begin van

RELATIES

MET DE HOOFDAANDEELHOUDERS

Almanij NV (met zetel te Antwerpen, Schoenmarkt 33) bezat op 31 december 2003 een controledeelneming van 66,73 % in KBC Bankverzekeringsholding NV.

dit hoofdstuk.

In december 1999 werd een aandeelhoudersovereenkomst gesloten tussen Cera Holding en de andere vaste aandeel-

Gedetailleerde taakomschrijving van het Auditcomité: * keurt het jaarlijkse auditplan van de interne auditor goed,

houders van Almanij. Deze overeenkomst heeft als doel het algemeen beleid van Almanij te ondersteunen en te coördineren en op de toepassing van dat beleid toe te zien. De overeen-

neemt kennis van het auditplan van de commissaris en bespreekt hun verslagen; * bespreekt de rapportering van de Directie Risicobeheer, waarbij voornamelijk de recente ontwikkelingen inzake de bewaking van de marktrisico’s worden toegelicht; * neemt kennis van de ontwerpen van jaarrekeningen en persberichten over de kwartaalresultaten voor ze aan de Raad worden voorgelegd; * kan verder elk onderwerp dat binnen zijn bevoegdheid valt onderzoeken en zich daartoe alle relevante informatie laten voorleggen. Het Auditcomité heeft in 2003 onder meer de volgende rapporteringen besproken: * de evaluatie van de risicobeheersmethodologie; * de uitbouw van de compliancefunctie in Centraal-Europa; * de realisatie van auditaanbevelingen; * de inspectieactiviteiten in het kantorennet; * het crisismanagement; * de waardeverminderingen in Kredyt Bank; * de fraudezaak in K&H Equities; * de nieuwe circulaires van de CBFA; * het tevredenheidsonderzoek over de dienstverlening van de

komst voorziet in een gezamenlijke uitoefening van de stemrechten verbonden aan de door elke partij in het kader van de aandeelhoudersovereenkomst toegezegde aandelen en in een wederkerig recht van voorkoop met betrekking tot deze aandelen. Daarnaast treedt ook de coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Maatschappij voor Roerend Bezit van de Belgische Boerenbond, afgekort MRBB, op als stabiele aandeelhouder van de Almanij-groep. KBC is niet op de hoogte van het bestaan van andere aandeelhouders- of bestuurscomités dan de hiervoor vermelde. Commerciële verrichtingen tussen KBC en Almanij vinden niet plaats op het niveau van KBC Bankverzekeringsholding, maar op het niveau van de werkmaatschappijen, voornamelijk KBC Bank, en gebeuren tegen marktvoorwaarden en op basis van objectieve evaluaties door de bevoegde directies of comités. De controle daarop wordt uitgeoefend door de bestuursorganen van de betrokken werkmaatschappijen.

commissaris.

STATUTAIRE

BENOEMINGEN

Op de Algemene Vergadering van 2004 loopt het bestuursmandaat van Willy Breesch, Willy Duron, Emile Celis, Christian Defrancq, Rik Donckels, Frans Florquin, Xavier Liénart, Paul Peeters, Patrick Vanden Avenne, Germain Vantieghem,

BELEID IN VERBAND MET DE RESULTAATSBESTEMMING

Marc Wittemans en Alfons Wouters ten einde. Aan de vergadering wordt voorgesteld deze personen opnieuw te

Het ligt in de bedoeling van de Raad om aan de Algemene Vergadering voor te stellen ongeveer 40 à 45 % van de gecon-

benoemen voor een statutaire periode van zes jaar, waarbij de herbenoeming van Willy Breesch en Alfons Wouters als onafhan-

solideerde jaarwinst in de vorm van dividenden uit te keren. Behoudens bijzondere omstandigheden zal deze politiek in de

kelijke bestuurders gebeurt in de zin van en beantwoordend aan de criteria vastgelegd in artikel 524 van het Wetboek van Vennootschappen. Ook wordt voorgesteld de benoeming te

toekomst worden voortgezet. Indien zich een inzinking van de jaarwinst zou voordoen en deze daling naar het oordeel van de Raad een veeleer tijdelijk karakter heeft, dan zal het uitkeringspercentage eventueel worden verhoogd om een relatief stabiel verloop van het dividend te verzekeren.

bevestigen van Jozef Cornu en Herwig Langohr als onafhankelijke bestuurders in de zin van en beantwoordend aan de criteria


Het Auditcomité kan een beroep doen op het advies van externe experts wanneer zijn voorzitter een gemotiveerd verzoek daartoe formuleert en de Raad daarmee instemt.

vastgelegd in artikel 524 van het Wetboek van Vennootschappen voor de resterende looptijd van hun mandaat. 97

Deugdelijk Bestuur

Op datum van de Algemene Vergadering van 2004 loopt eveneens het mandaat van de commissaris ten einde. De Raad van Bestuur stelt voor om Ernst & Young Bedrijfsrevisoren BCV, vertegenwoordigd door Jean-Pierre Romont en Danielle Vermaelen, als commissaris te herbenoemen voor de wettelijke termijn van drie jaar

KBC-AANDELENOPTIEPLAN − BELANGENCONFLICT Op de Raad van 24 april 2003 werd de looptijd verlengd van de aandelenopties, uitgegeven in het kader van de

KBC Groep ook de voorzitter van de Raad en de leden van het Directiecomité begunstigden zijn, werd deze beslissing genomen met toepassing van artikel 523 van het Wetboek van Vennootschappen. De notulen van de voormelde Raadsvergadering worden, in zoverre ze betrekking hebben op vermelde verlenging, hierbij in extenso opgenomen.

PERSPECTIEVEN VAN KBC BANKVERZEKERINGSHOLDING Hiervoor wordt verwezen naar het hoofdstuk Ontwikkeling van het resultaat van de Groep, onder Winstverwachting.

KBC-aandelenoptieplannen in de periode van 1 januari 1999 tot en met 31 december 2002. Aangezien naast medewerkers van de

R AAD

VAN

BESTUUR KBC BANK (31-12-2003) Directiecomité

Auditcomité

Willy Breesch (voorzitter van de Raad) v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Jan Huyghebaert (ondervoorzitter van de Raad) v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. André Bergen (voorzitter van het Directiecomité) v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Herman Agneessens v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Rik Donckels ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Frans Florquin v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Eric Mertens ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Luc Philips v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Guido Segers v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Jan Vanhevel v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Herman Van Thillo

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Germain Vantieghem v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Marc Wittemans v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Secretaris Raad van Bestuur en Directiecomité: Jos Aerts. Commissaris: Ernst & Young Bedrijfsrevisoren BCV, vertegenwoordigd door Jean-Pierre Romont en Danielle Vermaelen.

R AAD

VAN

BESTUUR KBC VERZEKERINGEN (31-12-2003) Directiecomité

Auditcomité

Alfons Wouters (voorzitter van de Raad) v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Willy Duron (voorzitter van het Directiecomité) v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

Emile Celis v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Ann Collin ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Christian Defrancq v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Noël Devisch ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Rik Donckels ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Carla Durlet ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Jan Huyghebaert ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Herwig Langohr ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Luc Philips v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Harold Vanden Avenne v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Germain Vantieghem v ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Secretaris Raad van Bestuur en Directiecomité: Dirk Verdonckt. Commissaris: Ernst & Young Bedrijfsrevisoren BCV, vertegenwoordigd door Jean-Pierre Romont en Jan De Landsheer.

98

Deugdelijk Bestuur De betrokken bestuurders verklaren dat hun strijdig belang van vermogensrechtelijke aard volgt uit het feit dat zij houder zijn van aandelenopties waarvan de looptijd in aanmerking komt voor verlenging zoals voorgesteld in het zesde agendapunt. Daar de verlenging van de looptijd van de aandelenopties gehouden door de heren W. Breesch, A. Wouters en L. Philips aangeboden wordt door de vennootschap, hebben de heren W. Breesch, A. Wouters en L. Philips een tegenstrijdig belang met betrekking tot het zevende agendapunt. Niettemin oordelen zij allen dat, in het bijzonder gelet op het feit dat de gemiddelde uitoefenprijs van de aandelenopties bijna 50 % hoger ligt dan de huidige beurskoers van het onderliggend aandeel, de verlenging van de looptijd van de aandelenopties in het belang van de vennootschap en de volledige KBC groep is, daar ze de motivering van de in de vennootschap en in de KBC groep voltijds actieve bestuurders (de heer A. Bergen uitgezonderd), van de voorzitter van de Raad van Bestuur van de vennootschap, van de heren A. Wouters en L. Philips en van het personeel van de KBC groep alsmede hun betrokkenheid bij het reilen en zeilen van de KBC groep, zal blijven bevorderen. Bovendien is een verlenging van de looptijd van de aandelenopties in het voordeel van de andere groepsmaatschappijen, daar deze, in geval van niet-uitoefening van de aandelenopties, in functie van het aantal aandelenopties die aan hun medewerkers toegekend werden, verplicht zijn, bij het verstrijken van de looptijd van de aandelenopties, het eventuele positieve verschil tussen de uitoefenprijs van de aandelenopties en de beurskoers van het onderliggend aandeel aan de vennootschap te vergoeden. De betrokken bestuurders verklaren tevens dat zij de commissaris van de vennootschap van hun belang op de hoogte hebben gebracht. De voorzitter van de Raad van Bestuur vraagt aan de secretaris om de verklaring van de betrokken bestuurders alsmede de rechtvaardigingsgrond op te nemen in de notulen van deze Raad van Bestuur. De betrokken bestuurders verlaten daarop de vergadering voor de beraadslaging en de stemming over het zesde en het zevende agendapunt waarvoor ze hun belangenconflict hebben aangekondigd. Voor deze agendapunten wordt de Raad van Bestuur voorgezeten door de ondervoorzitter van de Raad van Bestuur, de heer Jan Huyghebaert. 6. Verlenging met drie jaren van de looptijd van de aandelenopties die door de vennootschap zijn uitgegeven in het kader van de aandelenoptieplannen afgesloten tussen 1 januari 1999 en 31 december 2002, onder opschortende voorwaarde van aanvaarding van de verlenging door de begunstigden De raad neemt volgende beslissingen met eenparigheid van stemmen: A. De Raad van Bestuur beslist om de looptijd van de aandelenopties, door de vennootschap uitgegeven in het kader van de aandelenoptieplannen afgesloten tussen 1 januari 1999 en 31 december 2002, met drie jaren te verlengen, dit onder opschortende voorwaarde van aanvaarding van de verlenging door de begunstigden van de aandelenopties. B. Het betreft de verlenging van de looptijd van de aandelenopties die door de vennootschap uitgegeven zijn in het kader van: - het KBC Aandelenoptieplan 2000, waartoe besloten is door de Raad van Bestuur dd. 27 maart 2000 en het ad hoc comité dd. 10 mei 2000; - het KBC Aandelenoptieplan Private Banking 2000, waartoe besloten is door het ad hoc comité dd. 23 november 2000; - het KBC Aandelenoptieplan Expats 2000, waartoe besloten is door het ad hoc comité dd. 21 december 2000; - het KBC Aandelenoptieplan 2001 voor bestpresteerders, waartoe besloten is door het ad hoc comité dd. 2 mei 2001; - het KBC Aandelenoptieplan 2002, waartoe besloten is door het ad hoc comité dd. 13 mei 2002; - het KBC Aandelenoptieplan Expats 2002, waartoe besloten is door het ad hoc comité dd. 13 mei 2002; (hierna gezamenlijk de “Plannen” of individueel een “Plan”). C. De kost van de verlenging wordt doorgerekend aan de groepsmaatschappijen (gedefinieerd als alle maatschappijen, andere dan de vennootschap, die opties hebben toegekend aan hun medewerkers in het kader van een Plan, inclusief Cera Holding), alsook aan Krefima en Finmatic. De vennootschap zal zelf de kost dragen van de verlenging van de looptijd van de aandelenopties toegekend aan haar medewerkers. De kost van de verlenging wordt, per aandelenoptie waarvan de looptijd wordt verlengd, vastgesteld middels volgende berekeningswijze: de rentelast van de financiering voor belasting van een bedrag gelijk aan de uitoefenprijs van de aandelenoptie min (-) het dividend vóór belasting dat verwacht wordt op het onderliggende aandeel van de aandelenoptie, gedurende de verlengde looptijd van de aandelenoptie, waarbij

- de rentelast van de financiering gelijk is aan de marktconforme rente op 4 augustus 2003 voor een financiering ingaande op de eerste dag van de verlenging, en vervallende op de uiteindelijke (verlengde) einddatum van de aandelenoptie, vermenigvuldigd met drie (jaar). - het dividend vóór belasting gelijk is aan de som van de dividenden vóór belasting die de vennootschap verwacht te innen op het onderliggende aandeel van de aandelenoptie gedurende de verlengde looptijd van drie jaar. Bij de berekening van deze te verwachten dividenden wordt uitgegaan van het dividend vóór belasting van het boekjaar 2002, en dat de dividenden die betrekking hebben op de daaropvolgende boekjaren zullen stijgen met 5 % per jaar. Blijkt het resultaat van voormelde berekeningswijze negatief, dan zal vanzelfsprekend geen “kost” aangerekend worden aan de groepsmaatschappijen, aan Krefima of aan Finmatic. Deze kost wordt gedragen door de groepsmaatschappij (alsook door Krefima en Finmatic), van wie de begunstigde medewerker is op datum van aanbod van de verlenging of van wie de begunstigde laatst medewerker was en die zijn aandelenopties heeft behouden conform de toepasselijke beslissingen en reglementen, dit voor zover en in de mate de begunstigden de verlenging van de looptijd hebben aanvaard. D. De verlenging is slechts aanvaardbaar indien elke groepsmaatschappij, Krefima en Finmatic, de looptijd van de garantie (al dan niet onder de vorm van de verbintenis tot het betalen van een aanvullende prijs), afgeleverd in het kader van een Plan of anderszins ter dekking van het risico van koersverlies dat zich, bij niet-uitoefening van aandelenopties, in hoofde van KBC Bankverzekeringsholding kan voordoen ten aanzien van de uitoefenprijs, verlengt met drie jaren. De verlenging van de looptijd van de garantie komt ten laste van de groepsmaatschappij (incl. Krefima en Finmatic), van wie de begunstigde medewerker is op datum van aanbod van de verlenging of van wie de begunstigde laatst medewerker was en die zijn aandelenopties heeft behouden conform de toepasselijke beslissingen en reglementen, dit voor zover en in de mate de begunstigden de verlenging van de looptijd hebben aanvaard. E. De Raad van Bestuur machtigt het Directiecomité, met mogelijkheid tot subdelegatie, om de nodige beslissingen te nemen ter uitvoering van deze beslissing en om een overeenkomst aan te gaan namens de vennootschap met de groepsmaatschappijen, met Krefima en met Finmatic, waarin de voorwaarden en modaliteiten van de verlenging van de aandelenopties worden opgenomen. F. Deze verlenging heeft tot gevolg dat alle aandelenopties, uitgegeven door de vennootschap in het kader van de Plannen, een looptijd zullen hebben van 10 jaar in plaats van 7 jaar. De modaliteiten van uitoefening van de aandelenopties tijdens de verlengde looptijd zijn in overeenstemming met de uitoefeningsmodaliteiten die gelden tijdens de oorspronkelijke looptijd zoals beschreven in de toepasselijke beslissingen en reglementen. De Raad van Bestuur is van oordeel dat, in het bijzonder gelet op het feit dat de gemiddelde uitoefenprijs van de aandelenopties bijna 50 % hoger ligt dan de huidige beurskoers van het onderliggend aandeel, de verlenging van de looptijd van de aandelenopties in het belang van de vennootschap en de volledige KBC groep is, daar het de motivering van de in de vennootschap en in de KBC groep voltijds actieve bestuurders (de heer A. Bergen uitgezonderd), van de voorzitter van de Raad van Bestuur van de vennootschap, van de heren A. Wouters en L. Philips en van het personeel van de KBC groep alsmede hun betrokkenheid bij het reilen en zeilen van de KBC groep, zal bevorderen. Bovendien is een verlenging van de looptijd van de aandelenopties in het voordeel van de groepsmaatschappijen, daar deze in geval van niet-uitoefening van aandelenopties gehouden zijn het eventuele positieve verschil tussen de uitoefenprijs van de aandelenopties en de beurskoers van het onderliggend aandeel op het ogenblik van het verstrijken van de looptijd van de aandelenopties aan de vennootschap te vergoeden. De mogelijke betrokkenheid van bepaalde bestuurders bij deze verlenging heeft een minimale impact op de vermogenstoestand van de vennootschap. De invloed op de vermogenstoestand van de vennootschap die de verlenging van de aandelenopties toegekend in het kader van de Plannen aan de gedelegeerd bestuurders, de heer A. Bergen uitgezonderd, en aan de heren W. Breesch, A. Wouters en L. Philips met zich zal brengen, bestaat erin dat de vennootschap de ingekochte aandelen, die overeenstemmen met het aantal opties dat aan voormelde bestuurders is toegekend, mogelijkerwijs gedurende drie jaar langer zal moeten aanhouden. 7. Aanbod, aan de medewerkers van de vennootschap aan wie aandelenopties zijn toegekend in het kader van een aandelenoptieplan afgesloten tussen 1 januari 1999 en 31 december 2002, houdende verlenging van de looptijd met drie jaren. De Raad van Bestuur beslist met eenparigheid van stemmen om aan de personen, aan wie de vennootschap aandelenopties heeft toegekend in het kader van een Plan, een aanbod te doen tot verlenging van de looptijd van die aandelenopties voor een periode van 3 jaren. De Raad van Bestuur verleent een delegatie aan het Directiecomité, met mogelijkheid tot subdelegatie, om de nodige beslissingen te nemen ter uitvoering van deze beslissing en om eventuele formaliteiten te vervullen, o.a. naar de medewerkers en enig toezichtsorgaan.”


“Vooraleer de bespreking van het zesde agendapunt wordt aangevat, neemt de vergadering er nota van dat de leden van het Directiecomité (uitgezonderd de heer André Bergen), alsook de heren Willy Breesch, Alfons Wouters en Luc Philips hebben aangekondigd dat ze een tegenstrijdig belang van vermogensrechtelijke aard hebben met betrekking tot agendapunt 6, en dat de heren W. Breesch, A. Wouters en L. Philips hebben aangekondigd dat ze eveneens een dergelijk tegenstrijdig belang m.b.t. agendapunt 7 hebben.

99

100

Geconsolideerde jaarrekening KBC Bankverzekeringsholding NV

VERSLAG

VAN DE COMMISSARIS OVER DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING

“VERSLAG VAN DE COMMISSARIS OVER DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING AFGESLOTEN OP 31 DECEMBER 2003 GERICHT AAN DE GEWONE ALGEMENE VERGADERING VAN AANDEELHOUDERS VAN KBC BANKVERZEKERINGSHOLDING NV Overeenkomstig de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen, brengen wij u verslag uit over de uitvoering van de controleopdracht die ons werd toevertrouwd. Wij hebben de controle uitgevoerd van de geconsolideerde jaarrekening, opgesteld onder de verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur van de vennootschap, over het boekjaar afgesloten op 31 december 2003, met een balanstotaal van EUR 225.586.771.(000) en waarvan de resultatenrekening afsluit met een aandeel van de groep in de winst van het boekjaar van EUR 1.118.989.(000). Wij hebben eveneens de controle van het geconsolideerde jaarverslag uitgevoerd.

VERKLARING OVER DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING ZONDER VOORBEHOUD Onze controles werden verricht overeenkomstig de Belgische controlenormen uitgevaardigd door het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Deze beroepsnormen eisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de geconsolideerde jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat, rekening houdend met de Belgische wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften met betrekking tot de geconsolideerde jaarrekening. Overeenkomstig deze normen hebben wij rekening gehouden met de administratieve en boekhoudkundige organisatie van de groep, alsook met de procedures van interne controle. Wij hebben de voor onze controles vereiste ophelderingen en inlichtingen verkregen. Wij hebben op basis van steekproeven de verantwoording onderzocht van de bedragen opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Wij hebben de waarderingsregels, de consolidatiegrondslagen, de betekenisvolle boekhoudkundige ramingen die de onderneming maakte en de voorstelling van de geconsolideerde jaarrekening in haar geheel beoordeeld. Wij zijn van mening dat onze werkzaamheden een redelijke basis vormen voor het uitbrengen van ons oordeel. Naar ons oordeel, rekening houdend met de in België toepasselijke wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften, geeft de geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 2003 een getrouw beeld van het vermogen, van de financiële toestand en van de resultaten van het geconsolideerd geheel en wordt een passende verantwoording gegeven in de toelichting.

BIJKOMENDE VERKLARINGEN Wij vullen ons verslag aan met de volgende bijkomende verklaringen die niet van aard zijn om de draagwijdte van onze verklaring over de jaarrekening over het boekjaar 2003 te wijzigen: * Het geconsolideerde jaarverslag bevat de door de wet vereiste gegevens en stemt overeen met de jaarrekening. * De toelichting bij de jaarrekening bevat passende commentaren betreffende: + de wijzigingen van waarderingsregels, + de afwijkingen van het algemene jaarrekeningrecht inzake: - de verwerking van de positieve consolidatieverschillen, - het gehanteerde schema van de jaarrekening en - de toepassing van waarderingsregels die rekening houden met de eigenheid van de activiteitsgebieden (bankbedrijf inclusief asset management, verzekeringsbedrijf en holdingactiviteiten).

Brussel, 4 maart 2004

Ernst & Young Bedrijfsrevisoren BCV Commissaris vertegenwoordigd door Jean-Pierre Romont Vennoot

Danielle Vermaelen vennoot” 101


GECONSOLIDEERDE

BALANS NA WINSTVERDELING

ACTIVA (In duizenden EUR)

Toelichting

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

215 880 978 28 291 266 87 046 937 66 224 733 60 525 434 5 699 299 193 817 207 322 2 091 340 31 825 563 12 583 847 82 344 8 657 609 2 952 108

208 501 227 29 298 616 98 775 117 61 895 263 57 214 470 4 680 793 686 385 542 580 2 147 372 15 155 894 14 124 091 100 894 10 063 997 2 813 191

210 858 390 27 068 844 90 293 340 69 556 511 58 635 576 10 920 935 610 016 541 779 2 150 575 20 637 324 16 226 664 205 879 11 105 222 3 238 898

1,1 % -7,6 % -8,6 % 12,4 % 2,5 % -11,1 % -0,1 % 0,1 % 36,2 % 14,9 % 10,3 % 15,1 %

173 889 335 332 382 565 626 596 336 955 246 132 43 509 -1 014 818 228 076 604

250 066 478 166 417 776 802 673 341 313 445 458 15 903 -1 697 451 221 730 540

179 545 618 321 878 800 831 561 250 412 490 263 90 886 -2 329 843 225 586 771

-28,2 % 29,3 % 3,6 % -26,6 % 10,1 % 37,3 % 1,7 %

Toelichting

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

11 11 11 11 11 11 11 11 12 13 14

590 388 2 009 421 10 162 6 871 067 15 934 -1 617 451 -27 240 7 852 280 2 219 123 6 745 978 0 16 817 380 199 144 753 41 199 589 110 097 895 21 044 512 668 243 26 134 514 11 047 212 7 366 963 2 952 108

591 138 2 018 180 9 702 7 355 959 16 611 -1 519 707 -42 951 8 428 932 1 967 094 6 285 850 0 16 681 876 192 297 185 39 683 320 113 719 463 23 655 798 724 452 14 514 152 12 251 604 8 860 576 2 813 191

607 740 2 161 756 9 243 7 697 395 16 611 -1 250 289 -94 663 9 147 793 1 825 496 6 098 253 0 17 071 543 194 313 974 38 224 138 108 622 973 24 958 475 524 657 21 983 732 14 371 925 10 196 859 3 238 898

2,8 % 7,1 % -4,7 % 4,6 % 0,0 % -17,7 % 8,5 % -7,2 % -3,0 % 2,3 % 1,0 % -3,7 % -4,5 % 5,5 % -27,6 % 51,5 % 17,3 % 15,1 % 15,1 %

98 136 263 316 366 689 1 730 987 1 208 715 0 522 272 -663 728 228 076 604

96 535 44 488 436 814 1 842 874 1 316 899 2 189 523 786 -1 343 000 221 730 540

93 307 128 273 714 589 1 899 714 1 334 554 3 899 561 261 -2 070 385 225 586 771

-3,3 % 63,6 % 3,1 % 1,3 % 78,1 % 7,2 % 54,2 % 1,7 %

BANKBEDRIJF I Vorderingen op kredietinstellingen II Vorderingen op cliënten III Effecten en waardepapier A Vastrentend B Niet-vastrentend IV Financiële vaste activa V Immateriële vaste activa en consolidatieverschillen VI Materiële vaste activa VII Overige activa VERZEKERINGSBEDRIJF VIII Immateriële vaste activa en consolidatieverschillen IX Beleggingen X Beleggingen betreffende verrichtingen Leven waarvan de polishouders het risico dragen XI Deel van de herverzekeraars in de technische voorzieningen XII Vorderingen XIII Overige activa HOLDINGACTIVITEITEN XV Financiële vaste activa XVI Geldbeleggingen en liquide middelen XVII Overige activa ELIMINATIES* TOTAAL ACTIVA

1 2; 4 3; 4 5 6 7 7 7 9 8 8 19 9 9 10

22

PASSIVA (In duizenden EUR)


Risicodragend vermogen I Kapitaal II Uitgiftepremie III Herwaarderingsmeerwaarden IV Reserves V Consolidatieverschillen (badwill) Vbis Geïmputeerde positieve consolidatieverschillen VI Omrekeningsverschillen Totaal eigen vermogen VIII Belangen van derden (inclusief preferente aandelen) IX Achtergestelde schulden X Fonds voor Algemene Bankrisico’s Totaal risicodragend vermogen BANKBEDRIJF XI Schulden aan kredietinstellingen XII Schulden aan cliënten XIII In schuldbewijzen belichaamde schulden XIV Voorzieningen en uitgestelde belastingen XV Overige passiva VERZEKERINGSBEDRIJF XVI Technische voorzieningen XVII Technische voorzieningen betreffende verrichtingen Leven waarvan de polishouders het risico dragen XVIII Deposito’s herverzekeraars XIX Voorzieningen en uitgestelde belastingen XX Overige passiva HOLDINGACTIVITEITEN XXI Financiële schulden XXII Voorzieningen en uitgestelde belastingen XXIII Overige passiva ELIMINATIES* TOTAAL PASSIVA

15 16 16 17 18 19 19 17 20 21

22

* De eliminaties activa en passiva zijn niet gelijk vanwege rechtstreekse eliminatie in de achtergestelde schulden.

102

RESULTATENREKENING

(In duizenden EUR)

Toelichting

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

2 541 177 11 543 950 -9 002 774 120 775 101 564 19 211 884 770 609 557 275 213 1 427 645 1 056 811 370 834 2 907

3 046 115 9 501 009 -6 454 894 157 758 133 287 24 470 1 013 571 615 140 398 432 1 530 845 1 090 588 440 256 7 411

3 117 895 7 980 744 -4 862 849 106 503 85 549 20 954 730 179 479 943 250 236 1 683 137 1 250 841 432 296 17 643

2,4 % -16,0 % -24,7 % -32,5 % -35,8 % -14,4 % -28,0 % -22,0 % -37,2 % 9,9 % 14,7 % -1,8 % -

-3 510 048 -1 842 934 -357 528 -1 309 586 -321 383 0 -88 690 42 640 -8 706 1 091 087

-3 750 667 -1 982 473 -419 456 -1 348 738 -465 298 0 -202 142 4 425 -17 840 1 324 176

-3 694 548 -2 044 356 -385 349 -1 264 843 -676 317 0 36 221 15 985 -36 814 1 299 884

-1,5 % 3,1 % -8,1 % -6,2 % 45,4 % -1,8 %

2 508 461 2 570 387 -61 925 -1 960 899 369 280 256 753 183 549 -369 280 4 978

3 155 934 3 244 829 -88 896 -2 273 978 679 777 -33 180 197 971 -679 777 3 543

3 485 982 3 559 361 -73 379 -3 457 708 -209 338 802 249 91 227 209 338 16 719

10,5 % 9,7 % -17,5 % 52,1 % -53,9 % -

-406 965 -1 724 400 604 37 165 -29 377 408 392

-456 540 -2 669 393 110 314 628 -305 146 402 593

-498 976 -3 291 344 974 248 367 -283 394 309 947

9,3 % 23,3 % -12,2 % -21,1 % -7,1 % -23,0 %

-34 109 0 4 883 -3 790 -33 016

-26 439 5 011 6 101 -4 473 -19 800

-22 203 8 204 9 679 -8 015 -12 335

-16,0 % 63,7 % 58,6 % 79,2 % -37,7 %


GECONSOLIDEERDE

Bankbedrijf

Verzekeringsbedrijf

23; 28 24; 28 25; 28 26; 28 27; 28 29

30 31 17

32

A Netto verdiende premies 1 Bruto verdiende premies 2 Deel herverzekeraars B Netto technische lasten wrv. waardecorrecties tak 23 C Beleggingsopbrengsten en -lasten wrv. gerealiseerde meer- en minderwaarden wrv. waardecorrecties tak 23 D Resultaat uit deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode E Algemene beheerskosten en overige lasten F Afschrijvingen eersteconsolidatieverschillen Recurrent resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening G Niet-recurrente opbrengsten H Niet-recurrente kosten II Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening, verzekeringsbedrijf

Holdingactiviteiten

33

A Nettorente-inkomsten B Opbrengsten uit niet-vastrentende effecten D Overige bedrijfsopbrengsten E Algemene beheerskosten en overige lasten III Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening, holdingactiviteiten IV Uitzonderlijke opbrengsten

34

113 544

50 951

76 342

49,8 %

34

-35 808

-46 798

-33 320

-28,8 %

VI Winst van het boekjaar vóór belastingen VII A Onttrekking aan de uitgestelde belastingen 35 B Overboeking naar de uitgestelde belastingen 35 VIII Belastingen op het resultaat 35 A Belastingen B Regularisering van belastingen en terugnemingen van belastingvoorzieningen IX Geconsolideerde winst A Aandeel van derden B Aandeel van de Groep

1 544 199 731 -643 -365 859 -380 495 14 636 1 178 428 156 076 1 022 352

1 711 122 22 556 -15 818 -517 836 -535 111 17 275 1 200 024 165 820 1 034 204

1 640 518 63 925 -6 419 -499 300 -520 991 21 691 1 198 724 79 735 1 118 989

-4,1 % -59,4 % -3,6 % -2,6 % 25,6 % -0,1 % -51,9 % 8,2 %

V Uitzonderlijke kosten


A Nettorente-inkomsten 1 Renteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten 2 Rentekosten en soortgelijke kosten B Opbrengsten uit niet-vastrentende effecten 1 Aandelen en andere niet-vastrentende effecten 2 Deelnemingen en aandelen die tot de financiële vaste activa behoren C Winst (Verlies) uit financiële transacties 1 Uit de valuta- en effectenhandel 2 Uit de realisatie van beleggingseffecten D Nettoprovisie-inkomsten en overige bedrijfsopbrengsten 1 Nettoprovisie-inkomsten 2 Overige bedrijfsopbrengsten E Resultaat uit deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode F Algemene beheerskosten en overige lasten 1 Personeelskosten 2 Afschrijvingen vaste activa 3 Overige bedrijfskosten G Waardeverminderingen en voorzieningen kredietrisico’s H Nettotoevoeging aan de voorzorgsfondsen I Waardecorrecties op effecten J Voorzieningen voor andere risico’s en kosten K Afschrijvingen eersteconsolidatieverschillen I Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening, bankbedrijf

103


CONSOLIDATIE- EN WAARDERINGSREGELS: ALGEMENE PRINCIPES

MAATSCHAPPIJ Zetel Belang (in %)

CRITERIA VOOR CONSOLIDATIE EN OPNEMING VOLGENS DE VERMOGENSMUTATIEMETHODE A INTEGRALE CONSOLIDATIE

1 Integrale en evenredige consolidatie De methode van de integrale consolidatie wordt toegepast voor alle dochteren kleindochterondernemingen waarover de consoliderende vennootschap een exclusieve controle uitoefent, hetzij in rechte (deelnemingen van meer dan 50 %) hetzij in feite. Ondernemingen waarover, samen met een beperkt aantal vennoten, in rechte of in feite een gezamenlijke controle wordt uitgeoefend, worden geconsolideerd volgens de methode van de evenredige consolidatie.

2 Vermogensmutatiemethode De vermogensmutatiemethode wordt gehanteerd voor geassocieerde ondernemingen waarin de Groep een aanzienlijke invloed op het beleid uitoefent. De vermogensmutatiemethode wordt ook toegepast op ondernemingen in vereffening.

3 Waardering tegen aanschaffingsprijs Participaties in niet-geassocieerde ondernemingen worden opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening tegen de aanschaffingsprijs (na aftrek van een eventuele waardevermindering).

4 Gevallen waarin van deze criteria wordt afgeweken Een onderneming die in aanmerking komt voor consolidatie wordt ook werkelijk in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen als twee van de volgende criteria worden overschreden: * het deel van de Groep in het eigen vermogen: 1,25 miljoen euro; * het deel van de Groep in het resultaat: 0,5 miljoen euro (in absolute waarde); * balanstotaal + rechten en verplichtingen buiten balanstelling die in aanmerking komen voor de berekening van de CAD-ratio: 6,25 miljoen euro. Het gezamenlijke balanstotaal van de uitgesloten vennootschappen mag niet meer bedragen dan het kleinste van de volgende bedragen: 1 % van het geconsolideerd balanstotaal of 1 miljard euro. Wanneer een eerder geconsolideerde maatschappij niet langer aan de vermelde criteria voldoet, blijft ze in principe verder geconsolideerd, behalve als deze situatie duurzaam is. Verbonden maatschappijen die vastgoedcertificaten uitgeven, worden niet geconsolideerd, aangezien het economisch risico van de activa van deze maatschappijen bij de certificaathouder ligt.

5 Overzicht van de voornaamste maatschappijen in de consolidatiekring Hierna volgt een beknopt overzicht van de voornaamste maatschappijen in de consolidatiekring. De volledige lijst is vervat in de neergelegde jaarrekening en is ook verkrijgbaar op aanvraag. Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering 104

Bankbedrijf Antwerpse Diamantbank NV Assurisk SA CBC Banque SA Centea NV Cˇeskoslovenská obchodní banka a.s. (CˇSOB) Fin-Force NV IIB Bank Limited (groep) Investco NV KBC Asset Management NV KBC Asset Management Limited KBC Bank NV KBC Bank Deutschland AG KBC Bank Funding LLC & Trust (groep) KBC Bank Nederland NV KBC Clearing NV KBC Exploitatie NV KBC Finance Ireland KBC Financial Products (groep) KBC Internationale Financieringsmaatschappij NV KBC Lease (groep) KBC Peel Hunt Limited KBC Securities (groep) Kereskedelmi és Hitelbank Rt. (K&H Bank) Kredyt Bank SA Patria Finance a.s. Verzekeringsbedrijf ADD NV Almarisk NV Argosz Insurance Corporation Limited CˇSOB Pojisˇt’ovna a.s. ERGO Poist’ovnˇa a.s. Fidea NV K&H Életbiztositó Rt. (K&H Life) KBC Life Fund Management SA KBC Verzekeringen NV Lucare Captive SA Maatschappij voor Brandherverzekering CV Secura NV VITIS Life Luxembourg SA Holdingactiviteiten KBC Bankverzekeringsholding NV

Antwerpen − BE Luxemburg − LU Brussel − BE Antwerpen − BE Praag − CZ Brussel − BE Dublin − IE Brussel − BE Brussel − BE Dublin − IE Brussel − BE Bremen − DE New York − US Rotterdam − NL Amsterdam − NL Mechelen − BE Dublin − IE Diverse locaties Rotterdam − NL Diverse locaties Londen − GB Diverse locaties Boedapest − HU Warschau − PL Praag − CZ

100,00 100,00 100,00 99,56 85,03 90,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 99,68 100,00 100,00 94,90 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 59,43 81,40 100,00

Heverlee − BE Brussel − BE Boedapest − HU Pardubice − CZ Bratislava − SK Antwerpen − BE Boedapest − HU Luxemburg − LU Leuven − BE Luxemburg − LU Leuven − BE Brussel − BE Luxemburg − LU

100,00 100,00 98,76 96,26 73,83 100,00 79,71 100,00 100,00 99,99 90,91 95,04 94,32

Brussel − BE

100,00

Brussel − BE

50,00

B EVENREDIGE CONSOLIDATIE Bankbedrijf International Factors NV

C OPGENOMEN VOLGENS DE VERMOGENSMUTATIEMETHODE Bankbedrijf Bank Card Company NV Banksys NV Nova Ljubljanska banka d.d. Verzekeringsbedrijf Agropolisa SA FBD Holdings Plc. FBD Limited VTB-VAB NV TUiR WARTA SA

Brussel − BE Brussel − BE Ljubljana − SL

21,55 20,55 34,00

Warschau − PL Dublin − IE Dublin − IE Antwerpen − BE Warschau − PL

73,71 22,75 19,30 64,80 74,70


6 Belangrijkste wijzigingen in de consolidatiekring in 2003 De balans en de resultatenrekening werden in het boekjaar 2003 beïnvloed door wijzigingen in de consolidatiekring. Hierna volgen de voornaamste wijzigingen; de volledige lijst is vervat in de neergelegde jaarrekening en is ook verkrijgbaar op aanvraag.

WIJZIGINGEN IN DE CONSOLIDATIEKRING IN 2003

Maatschappij

Consolidatiemethode

Belang (in procenten)

31-12-2002

31-12-2003

Resultaatseffect opgenomen sinds

Commentaar

Toevoegingen Verzekeringsbedrijf ERGO Poist’ovnˇa a.s.

Integrale consolidatie

69,42

73,83

01-01-2003

Op 31-12-2002 op de balans geconsolideerd, maar niet in de resultaten

Weglatingen Bankbedrijf KBC Securities Nederland NV


100,00

-

-

Krefima NV


99,48

-

-

Verkocht; inbegrepen in resultaten t.e.m. 30-11-2002 Verkocht; inbegrepen in resultaten t.e.m. 31-12-2002

Wijzigingen in consolidatiemethode en -periode Bankbedrijf KBC Lease France SA Integrale consolidatie

100,00

100,00

-

Vermogensmutatiemethode

34,00

34,00

01-10-2002


76,46

81,40

01-11-2003


84,05

96,26

01-01-2003

Vermogensmutatiemethode Vermogensmutatiemethode

28,26 40,03

64,80 74,70

01-01-2004 01-01-2004

Nova Ljubljanska banka d.d.

Wijzigingen in belang Bankbedrijf Kredyt Bank SA Verzekeringsbedrijf CˇSOB Pojisˇt’ovna a.s. VTB-VAB NV TUiR WARTA SA

Vermogensmutatiemethode in 2002, integrale consolidatie in 2003 Eén kwartaal vermogensmutatiemethode in 2002, volledig jaar vermogensmutatiemethode in 2003

Door verkoop van 75 % van de aandelen door CˇSOB aan KBC Verzekeringen Geen resultaatseffect in 2003 Geen resultaatseffect in 2003


BELANGRIJKSTE

105


BOEKHOUDPRINCIPES EN WAARDERINGSREGELS: ALGEMENE PRINCIPES 1 Algemeen De boekhoudprincipes en waarderingsregels zijn in overeenstemming met het Belgische algemene jaarrekeningenrecht opgenomen in het Wetboek van Vennootschappen en zijn uitvoeringsbesluit van 30 januari 2001 (voornamelijk voor de holdingactiviteiten), de bepalingen van het Koninklijk Besluit van 23 september 1992 betreffende de geconsolideerde jaarrekening van kredietinstellingen (voor de bankactiviteiten) en het Koninklijk Besluit van 13 februari 1996 betreffende de geconsolideerde jaarrekening van verzekerings- en herverzekeringsondernemingen (voor de verzekeringsactiviteiten), met uitzondering evenwel van het gehanteerde afwijkende schema. De holdingvennootschap KBC Bankverzekeringsholding NV heeft het karakter van een financieel conglomeraat en groepeert de activiteiten van KBC Bank NV, KBC Verzekeringen NV en KBC Asset Management NV. KBC gebruikt een functioneel schema dat rekening houdt met het uitoefenen van een gemengde activiteit van een financiële-dienstengroep en gebaseerd is op de toepassing van artikel 116 van het uitvoeringsbesluit van het Wetboek van Vennootschappen dat afwijkingen toestaat op basis van het getrouwe beeld. Er werd geopteerd voor een indeling per activiteitsgebied (bankbedrijf inclusief assetmanagement, verzekeringsbedrijf en holdingactiviteiten). Deze voorstelling respecteert de eigenheid van de activiteiten en biedt flexibiliteit ten aanzien van de verschillen in regelgeving en waardering. De geconsolideerde jaarrekening wordt afgesloten per 31 december, de afsluitdatum van de moedermaatschappij en van de grote meerderheid van de geconsolideerde vennootschappen. Voor de vennootschappen die een andere afsluitdatum hebben, wordt een tussentijdse rekening per 31 december opgesteld met het oog op de consolidatie. De geconsolideerde jaarrekening wordt opgesteld na winstverdeling van KBC Bankverzekeringsholding NV. De jaarrekeningen van de andere geconsolideerde ondernemingen worden verwerkt vóór winstverdeling. Conform de toepassing van artikel 152 § 2 van het Koninklijk Besluit van 30 januari 2001 worden waarderingsregels van ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode niet herwerkt naar die van de consoliderende onderneming. Op deze waarderingsregel wordt, wegens materialiteit, een uitzondering toegepast met betrekking tot een geassocieerde onderneming van KBC Verzekeringen, namelijk FBD Holdings: de niet-gerealiseerde meer- en minderwaarden worden uit de resultaten geëlimineerd. De activa en passiva behorende tot dezelfde activiteit worden in beginsel op uniforme wijze gewaardeerd. Tussen de activiteiten blijven er verschillen bestaan ten gevolge van de specifieke regels toepasselijk voor de sector. Deze verschillen worden evenwel niet geharmoniseerd gezien de eigenheid van de activiteitsdomeinen en betreffen voornamelijk de effectenportefeuille.


dan 5 miljoen euro bedraagt, wordt de grens voor niet-eliminatie verlaagd tot 0,5 miljoen euro, zonder toepassing evenwel van een cumulatieve bovengrens.

In de resultatenrekening worden de wederzijdse opbrengsten en kosten tussen de verschillende activiteitsgebieden (bankbedrijf, verzekeringsbedrijf en holdingactiviteiten) en die ressorteren onder de gewone bedrijfsuitoefening niet geëlimineerd. De hiermee samenhangende wederzijdse balansposities worden evenwel gecorrigeerd via de rubriek Eliminaties. Door deze behandeling wordt een beter bedrijfseconomisch inzicht verschaft in de resultaten van elke bedrijvigheid. Binnen de activiteitsgebieden worden minimaal de wederzijdse saldi van de balans en de resultatenrekening geëlimineerd vanaf een bedrag van 2,5 miljoen euro. In Toelichting 22 wordt bovendien een indicatie gegeven van de wederzijdse verrichtingen tussen het bankbedrijf, het verzekeringsbedrijf en de holdingactiviteiten. De intragroepsmeerwaarden of -minderwaarden worden geëlimineerd naar verhouding van het procentueel belang (rechtstreeks en onrechtstreeks) dat de consoliderende onderneming in elk van de betrokken dochterondernemingen bezit. Interne winsten en verliezen van minder dan 1 miljoen euro worden niet geëlimineerd voor zover het totaal van deze niet-geëlimineerde resultaten niet meer bedraagt dan 5 miljoen euro. Indien het totaal meer

2 Waarderingsregels a Omrekening van vreemde valuta’s Alle monetaire bestanddelen uitgedrukt in vreemde valuta worden omgerekend in hun tegenwaarde in euro’s tegen de contantkoers op balansdatum. * Bankbedrijf De negatieve en positieve waarderingsverschillen, met uitzondering van die welke betrekking hebben op de financiering van aandelen en deelnemingen in vreemde valuta, worden opgenomen in het resultaat. De niet-monetaire bestanddelen worden gewaardeerd op basis van de wisselkoers op de datum van hun aanschaffing of, in voorkomend geval, op basis van de wisselkoers waartegen de voor de betaling van de prijs gebruikte vreemde munt werd aangekocht. Voor transacties waarvoor een financiering (lening) werd aangegaan, wordt − bij afwezigheid van een wisselkoers − de dagkoers genomen. In vreemde valuta uitgedrukte opbrengsten en kosten worden in het resultaat verwerkt tegen de koers die gold op het tijdstip van hun erkenning. De bij voorbaat gedekte kosten en opbrengsten in vreemde valuta worden geboekt in euro’s op basis van de vaste koers. * Verzekeringsbedrijf De saldi van de positieve en negatieve verschillen uit de omrekening van de technische voorzieningen, uitgedrukt in vreemde valuta, zijn inbegrepen in de overeenkomstige posten Wijzigingen van de technische voorzieningen van de resultatenrekening. De saldi uit de omrekening van de technische voorzieningen herverzekering Niet-Leven, uitgedrukt in vreemde valuta, zijn inbegrepen in de overeenkomstige post Overige technische lasten van de resultatenrekening Niet-Leven. Het saldo van de positieve of negatieve verschillen uit de omrekening van monetaire bestanddelen, andere dan de technische voorzieningen, uitgedrukt in vreemde valuta, wordt als financiële opbrengst of uitgave toegewezen aan de resultatenrekening. Voor de niet-monetaire bestanddelen waarvan de aanschaffingsprijs is uitgedrukt in vreemde valuta, wordt de tegenwaarde in euro’s waarvoor deze bestanddelen in de jaarrekening zijn opgenomen, berekend op basis van de wisselkoers die geldt op het einde van de maand die voorafgaat aan de aanschaffing van de niet-monetaire bestanddelen. Kosten en opbrengsten uitgedrukt in vreemde valuta worden driemaandelijks omgerekend en in de resultatenrekening opgenomen tegen de contantkoers die op het einde van het kwartaal van toepassing is. * Holdingactiviteiten De negatieve omrekeningsverschillen worden verwerkt via de rubriek Nietgerealiseerde wisselkoersverschillen van de resultatenrekening. De positieve omrekeningsverschillen worden in de balans opgenomen onder de overlopende rekeningen op de passiefzijde, behoudens de positieve verschillen op EMU-munten die in het resultaat van het (boek)jaar van incorporatie in de euro worden opgenomen aangezien ze op dat moment definitief gerealiseerd zijn.

b Omrekening van de financiële staten van de buitenlandse dochterondernemingen De balansen van de buitenlandse dochterondernemingen worden omgerekend in euro’s tegen de contantkoers op balansdatum (uitgezonderd het eigen vermogen dat tegen de historische koers wordt omgezet). De resultatenrekening wordt omgerekend tegen de gemiddelde koers van het boekjaar. De verschillen die voortvloeien uit het gebruik van een verschillende koers voor de activa en passiva enerzijds en de elementen van het eigen vermogen anderzijds, worden (samen met de koersverschillen op de leningen die werden afgesloten ter financiering van deelnemingen in vreemde valuta) voor het aandeel van de Groep opgenomen onder de passivarubriek Omrekeningsverschillen.

Omrekeningsverschillen worden in het resultaat opgenomen bij gehele of gedeeltelijke overdracht van de deelneming.

c Vorderingen

* Bankbedrijf Op voorhand geïnde rentes en soortgelijke opbrengsten (waaronder de bijkomende vergoedingen zoals de fees bij buitenlandse kredieten), voor de hele periode van het krediet, kunnen niet onmiddellijk in het resultaat worden opgenomen, en worden daarom geboekt op een overlopende rekening. Per einde maand wordt het verworven gedeelte overgeboekt naar het resultaat. Aangerekende dossierkosten worden onmiddellijk in het resultaat opgenomen bij aanvang van de desbetreffende kredieten, kredietverzekeringspremies worden jaarlijks bij betaling in het resultaat opgenomen. De provisies verschuldigd op de verleende bankgaranties (vooraf betaalbaar) worden onmiddellijk in het resultaat opgenomen. De door KBC Bank toegekende provisies voor bemiddeling inzake kredieten worden in het resultaat opgenomen op het ogenblik van uitbetaling van het krediet. Vorderingen uit voorschotten of gelddeposito’s worden in de balans opgenomen volgens het ter beschikking gestelde bedrag. Het verschil tussen de ter beschikking gestelde gelden en de nominale waarde (disconto) wordt lineair en pro rata temporis als renteopbrengst in aanmerking genomen via de overlopende rekeningen. Langlopende kredieten, afbetalingskredieten en leasingvorderingen worden in de balans opgenomen voor het niet-afgeloste kapitaalsaldo verhoogd met de vervallen doch niet-betaalde rente en de door cliënten nog te betalen diverse kosten. Verworven, niet-vervallen rente (op voorhand geïnde rente) wordt pro rata temporis in het resultaat geboekt via een overlopende rekening. De overige vorderingen worden in de balans opgenomen voor hun nominale waarde. De in het kader van effectiseringsoperaties overgedragen kredieten, waarbij de overdracht van de activa kan beschouwd worden als verkoop in overeenstemming met de richtlijnen van de CBFA, behoren niet langer tot de activa van de bank en mogen bijgevolg ook niet op de balans van KBC Bank voorkomen. In de orderekeningen dient dit bedrag wel geregistreerd te worden. Gedurende de looptijd van de effectiseringstransactie dient per einde maand de registratie in de orderekeningen aangepast te worden volgens de terugbetalingen van de kredieten door de cliënten. De eventueel gerealiseerde meerwaarde op de verkoop van de geëffectiseerde vorderingen wordt onmiddellijk in het resultaat opgenomen op het moment van de verkoop. Indien de verkoopprijs geheel of gedeeltelijk bestaat uit een variabel gedeelte, afhankelijk van de bedrijfswinst van de koper, zal dat gedeelte pas in het resultaat worden opgenomen wanneer deze bedrijfswinst bekend is en dat gedeelte bijgevolg vast komt te staan.

de saldi eisbaar zijn en waarvoor men overgaat tot minnelijke of gerechtelijke uitwinning. Het bedrag van de eventuele waarborg is gelijk aan het bedrag van de inschrijving in hoofdsom. De persoonlijke borgstelling wordt voor het uitwinbare bedrag opgenomen in de boekhouding. Telkens wanneer de kredietnemer een aflossing doet, dient het actuele waarborgbedrag te worden aangepast. In geval van onvoldoende waarborg bij kredieten wordt er een risicopremie aangerekend. Dat gebeurt via de aanrekening van een verhoogde rentevoet. Deze opbrengst wordt pro rata temporis in het renteresultaat geboekt.


De geaccumuleerde omrekeningsverschillen afkomstig van de omrekening van financiële staten uitgedrukt in een EMU-munt voor de periode tot de incorporatie van die munt in de euro blijven behouden in deze rubriek.

Voor landenrisico’s worden voorzieningen aangelegd die voldoen aan de door de CBFA opgelegde norm terzake. Daarbovenop legt de bank aanvullende voorzieningen aan die ze in het kader van het beheer van de landenrisico’s nodig acht. Het betreft risico’s met betrekking tot landen of groepen van landen waarvan de economische, financiële, juridische of politieke toestand van die aard is dat de boeking van een waardevermindering uit voorzichtigheidsoverwegingen raadzaam is. De waardeverminderingen voor landenrisico’s worden opgedeeld naar de aard van de tegenpartij (kredietinstelling versus niet-kredietinstelling) en als correctiepost opgenomen onder de respectieve rubrieken Vorderingen op kredietinstellingen of Vorderingen op cliënten. * Verzekeringsbedrijf De vorderingen worden in de balans opgenomen voor hun nominale waarde. De verworven, niet-vervallen rente, het verschil tussen de aanschaffingswaarde en de nominale waarde en het disconto op abnormaal laagrentende of renteloze vorderingen worden in de overlopende rekeningen van het actief geboekt en pro rata temporis in het resultaat opgenomen op grond van de samengestelde rente. Wanneer op het einde van het boekjaar de realisatiewaarde van een vordering lager ligt dan haar boekwaarde en deze minderwaarde als reëel en blijvend mag worden beoordeeld, wordt hierop een waardevermindering toegepast ten belope van de vastgestelde minderwaarde. * Holdingactiviteiten De vorderingen worden opgenomen tegen de nominale waarde. Wanneer op het einde van het boekjaar de realisatiewaarde van een vordering lager ligt dan haar boekwaarde, en deze minderwaarde als reëel en blijvend mag worden beoordeeld, wordt hierop een waardevermindering toegepast ten belope van de vastgestelde minderwaarde.

d Voorraden magazijnartikelen De magazijnartikelen (kantoorbenodigdheden, drukwerk, reclamemateriaal, enz.) worden vanaf boekjaar 2003 in een boekhoudkundige voorraad opgenomen en daar gewaardeerd tegen het voortschrijdend gemiddelde van de aankoopprijzen van de artikelen (terwijl voorheen de aankopen en materiële voorraden meteen in de kostenrekening werden geboekt).

e Effecten

Voor dubieuze en oninbare kredieten worden specifieke waardeverminderingen op individuele basis aangelegd en toegerekend aan de actiefpost van de jaarrekening waarin de risico’s voorkomen, teneinde de verliezen te dekken die als vaststaand of waarschijnlijk worden beschouwd met betrekking tot de uitstaande kredieten. De vervallen rente en kosten worden gereserveerd. Worden als oninbaar en dubieus aangemerkt, die kredieten waarvan

De effecten worden bij aankoop geboekt tegen de aanschaffingsprijs exclusief de kosten en onder aftrek van de intekenprovisie. De aanschaffingskosten worden onmiddellijk in het resultaat opgenomen. e1 Beleggingsportefeuille Vastrentende beleggingseffecten worden geboekt tegen hun aanschaffingswaarde, verminderd of vermeerderd met het verlopen gedeelte van het agio of disagio. Het verschil tussen de aanschaffingswaarde en de terugbetalingswaarde wordt pro rata over de resterende looptijd van de effecten als renteopbrengst in het resultaat opgenomen. De opname in het resultaat gebeurt op geactualiseerde basis, uitgaande van het reële rendementspercentage bij aankoop. Perpetuele leningen worden gewaardeerd tegen de aanschaffingsprijs of de beurswaarde indien deze lager is. Wanneer de terugbetaling van een effect onzeker of dubieus is, wordt een waardevermindering geboekt overeenkomstig de principes die gelden voor de waardering van vorderingen. In geval van verkoop wordt de boekwaarde van de verkochte effecten bepaald volgens een systeem van individualisatie van effecten. Winsten of verliezen worden onmiddellijk in het resultaat opgenomen, uitgezonderd in


De effecten zijn vervat in de rubrieken III, IX, en X van het actief. Voor kredieten met onzeker verloop worden globale waardeverminderingen, geïndividualiseerde waardeverminderingen en waardeverminderingen voor economisch samenhangende dossiers toegepast. Alle renten en diverse tegoeden die gedurende drie maanden nadat ze eisbaar zijn geworden onbetaald blijven, worden niet als resultaat erkend. De berekening van de niet-geïndividualiseerde waardeverminderingen voor binnenlandse kredieten met onzeker verloop is gebaseerd op het onzeker kapitaal, het doorstroompercentage (het gedeelte van de portefeuille onzeker verloop dat ooit dubieus kan worden) en het verliespercentage. De percentages zijn gevormd op basis van hun voortschrijdend gemiddelde over de laatste twaalf maanden. Voor buitenlandse kredieten worden additioneel niet-geïndividualiseerde waardeverminderingen geboekt, berekend op basis van enkelvoudige percentages.

107


geval van meer- en minderwaarden uit de verkoop van vastrentende beleggingseffecten bij het bankbedrijf in het kader van bepaalde arbitrageverrichtingen. * Bankbedrijf Overeenkomstig artikel 35ter § 5 van het Koninklijk Besluit betreffende de jaarrekening van de kredietinstellingen worden de meer- en minderwaarden uit de verkoop van vastrentende beleggingseffecten in het kader van arbitrageverrichtingen binnen het door het Directiecomité jaarlijks besliste kader gespreid in het resultaat opgenomen samen met de toekomstige opbrengsten uit de arbitrage. Beursgenoteerde aandelen en andere niet-vastrentende effecten worden maandelijks gewaardeerd tegen hun aanschaffingswaarde of hun marktwaarde op balansdatum indien deze lager is. De andere effecten worden minstens jaarlijks gewaardeerd op basis van de jaarrekening van het afgelopen jaar en belangrijke negatieve ontwikkelingen in de loop van het jaar. Op aandelen die tegen een koersdaling zijn afgedekt door een optie, worden geen waardeverminderingen geboekt. * Verzekeringsbedrijf Op vastrentende thesaurie-effecten die als liquiditeitssteun dienen, worden waardeverminderingen geboekt wanneer hun marktwaarde lager ligt dan de waarde verkregen door toepassing van de overige bepalingen van deze waarderingsregels en wanneer er voor het geheel of een gedeelte van de vordering onzekerheid bestaat over de betaling daarvan op de vervaldag. Aandelen en andere niet-vastrentende effecten worden gewaardeerd tegen aanschaffingsprijs, waarbij in geval van duurzame minderwaarde een waardevermindering wordt toegepast. Volgens deze waarderingsregel worden aandelen die gedurende drie opeenvolgende jaren een minderwaarde vertonen, gewaardeerd tegen de huidige marktwaarde. Daarnaast wordt een waardevermindering geboekt tot het niveau van de marktwaarde voor die aandelen waarvan de beurskoers 80 % lager ligt dan de boekwaarde. Bovendien wordt elk aandeel individueel beoordeeld en beslist de Raad van Bestuur ad hoc over een eventuele afwaardering. * Holdingactiviteiten De eigen aandelen in portefeuille, door KBC Bankverzekeringsholding aangehouden, worden gewaardeerd tegen hun aanschaffingsprijs. Deze waarderingsmethodiek wordt verantwoord door het feit dat deze aandelen worden aangehouden in het kader van de aandelenoptieplannen voor het personeel. Aangezien de aanschaffingsprijs van de aandelen nagenoeg gelijk is aan de uitoefenprijs van deze opties, zullen bij uitoefening nauwelijks meer- of minderwaarden worden gerealiseerd. Bij een eventuele niet-uitoefening op de eindvervaldag (wegens te lage beurskoers) zullen deze aandelen worden vernietigd, zonder impact op de resultaten.


e2 Handelsportefeuille De effecten die behoren tot de handelsportefeuille en de beleggingen betreffende de verrichtingen Leven waarbij de polishouders het risico dragen, worden gewaardeerd tegen marktwaarde. De waarderingsverschillen die hieruit voortvloeien, worden in de resultatenrekening geboekt in respectievelijk de rubrieken Winst (Verlies) uit financiële transacties (voor het bankbedrijf) en Beleggingsopbrengsten en -lasten (voor het verzekeringsbedrijf).

f Financiële vaste activa De financiële vaste activa zijn vervat in de rubrieken IV, IX en XV van het actief en bevatten afhankelijk van het activiteitsgebied deelnemingen, (achtergestelde) vorderingen en effecten in portefeuille. Onder de participaties of deelnemingen worden de maatschappelijke rechten (aandelen) opgenomen die in andere vennootschappen worden aangehouden om met deze ondernemingen een duurzame en specifieke band te scheppen. Indien geen sprake is van een duurzame band en de aandelen verworven worden met het oog op wederverkoop, wordt deze belegging niet als een onderdeel van de financiële vaste activa beschouwd, maar als een onderdeel van de beleggingsportefeuille (voor de bank), als een overige financiële belegging (voor de verzekeraar) of als een geldbelegging (voor de Holding) gekwalificeerd, en wel onafhankelijk van de omvang van de participatie en de invloed die men eventueel via deze participatie op het beleid van de betrokken ondernemingen zou kunnen uitoefenen.

De deelnemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode, worden gewaardeerd volgens het aandeel in hun eigen vermogen. Niet-geconsolideerde deelnemingen en aandelen die tot de financiële vaste activa behoren, worden geboekt tegen hun aanschaffingsprijs. Bijkomende kosten bij aanschaffing worden onmiddellijk ten laste van het resultaat van het boekjaar gebracht. Waardeverminderingen worden uitsluitend toegepast in geval van een duurzame minderwaarde of waardeverlies, vastgesteld op basis van de financiële positie, de rendabiliteit en de vooruitzichten van de desbetreffende vennootschap. De deelnemingen, aandelen en deelbewijzen die behoren tot de financiële vaste activa kunnen worden geherwaardeerd indien ze, uit het oogpunt van hun nut voor de onderneming, een vaststaande en duurzame meerwaarde vertonen. De al dan niet in effecten belichaamde achtergestelde vorderingen op verbonden ondernemingen en ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat, worden gewaardeerd volgens dezelfde principes als de niet-achtergestelde vorderingen. * Holdingactiviteiten Financiële vaste activa bevatten ook vorderingen. Deze worden tegen nominale waarde opgenomen. Vorderingen vertegenwoordigd door vastrentende effecten worden evenwel gewaardeerd tegen aanschaffingswaarde, verminderd of vermeerderd met het verlopen gedeelte van het agio of disagio, dat pro rata over de resterende looptijd in het resultaat wordt opgenomen. Wanneer de terugbetaling van een effect onzeker of dubieus is geworden, wordt een waardevermindering geboekt overeenkomstig de principes die gelden voor de waardering van niet in effecten belichaamde vorderingen.

g Oprichtingskosten en immateriële vaste activa De oprichtingskosten en immateriële vaste activa zijn vervat in de rubrieken V, VIII en XIV van het actief. Alle oprichtingskosten worden als beheerskosten onmiddellijk ten laste van het boekjaar gebracht. Intern ontwikkelde software wordt onmiddellijk in de kosten opgenomen. Systeemsoftware volgt het afschrijvingsritme van de hardware. Standaardsoftware en door een derde partij ontwikkelde maatsoftware worden geactiveerd en lineair afgeschreven over de economische levensduur (deze economische levensduur werd bij het verzekeringsbedrijf in 2003 teruggebracht van tien naar vijf jaar, hetgeen de economische levensduur is die ook steeds binnen het bankbedrijf is gehanteerd). Vanaf boekjaar 2003 worden de externe personeelskosten met betrekking tot de implementatie van software geactiveerd, net zoals de aangekochte software zelf. Geactiveerde goodwill wordt lineair afgeschreven over een periode van vijf jaar, tenzij anders wordt beslist door de Raad van Bestuur. Om tegemoet te komen aan de nieuwe Belgische fiscale verplichtingen worden immateriële vaste activa vanaf 1 januari 2003 pro rata temporis afgeschreven tijdens het eerste jaar van investering. Voor de cijfermatige impact wordt verwezen naar 3 Wijziging van de waarderingsregels.

h Consolidatieverschillen De consolidatieverschillen zijn vervat in de rubrieken V, VIII en XIV van het actief en rubriek V en Vbis van het passief. * Algemeen principe Consolidatieverschillen zijn de verschillen tussen enerzijds de aanschaffingsprijs van de verwerving en anderzijds het overeenstemmende aandeel in het eigen vermogen op het tijdstip van verwerving. Voor zover deze verschillen hun oorzaak vinden in een over- of onderwaardering van bepaalde posten van het actief of het passief, worden ze daaraan toegewezen. Dat leidt tot een herwerking van de jaarrekening van de in de consolidatie opgenomen deelneming. Het overblijvende verschil − veroorzaakt door verwachtingen inzake de toekomstige rendabiliteit van de Groep − vormt het consolidatieverschil. Indien de aanschaffingsprijs groter is dan het aandeel in het eventueel herwerkt eigen vermogen (dat wil zeggen: na toewijzing van het verschil aan eventuele latente meerwaarden op activa of overschattingen van passiva), dan is er een positief consolidatieverschil (goodwill). Is de aanschaffings-

* Uitzonderlijke afwijking voor het boekjaar 1998 Voor 1998 (bij het ontstaan van de KBC Bankverzekeringsgroep) werd het volgende principe gehanteerd: alle meerwaarden en eersteconsolidatieverschillen die ten gevolge van verschuivingen binnen de Groep zijn ontstaan in het kader van de totstandkoming van de KBC Bankverzekeringsholding NV, werden volledig opgenomen in het resultaat van 1998 als uitzonderlijke opbrengsten respectievelijk kosten. * Verwerking van consolidatieverschillen met betrekking tot verwervingen na 1 januari 1999 Positieve consolidatieverschillen Door de CBFA werd een tijdelijke derogatie verleend om voor verwervingen vanaf 1 januari 1999 de positieve consolidatieverschillen in mindering te brengen op het geconsolideerd eigen vermogen, meer bepaald via de rubriek Vbis Geïmputeerde positieve consolidatieverschillen op het passief. Deze verschillen werden periodiek overgeboekt naar de reserves naar rato van de theoretische afschrijvingen ervan (in casu over tien jaar). Ingevolge deze werkwijze werd bij verkoop van een deelneming binnen tien jaar na verwerving de meerwaarde gecorrigeerd met de nog aanwezige goodwill in de rubriek Vbis Geïmputeerde positieve consolidatieverschillen binnen het eigen vermogen. De Raad van Bestuur besliste individueel over de toepassing van deze door de CBFA verleende derogatie. De (tijdelijke) derogatie van de CBFA kwam eind 2001 evenwel te vervallen. Bijgevolg werd bovenstaande werkwijze als volgt aangepast: * Goodwill op nieuwe acquisities verworven na 31 december 2001 wordt geactiveerd en afgeschreven over een periode van maximaal twintig jaar (conform internationale gebruiken). * Voor alle consolidatieverschillen ontstaan tussen 1 januari 1999 en 31 december 2001 werd de theoretische afschrijvingstermijn aangepast tot twintig jaar. De cijfers van de boekjaren 1999 en 2000 werden hiervoor niet retroactief aangepast, de correctieboekingen gebeurden volledig in het boekjaar 2001 door middel van een verschuiving tussen de reserves en de consolidatieverschillen passief. In 2003 bedroeg de theoretische afschrijving in het kader van de derogatie in totaal 279,5 miljoen euro. Indien de CBFA deze derogatie niet had verleend, zou het rendement op eigen middelen 8,3 % hebben bedragen in plaats van 12,7 %. Negatieve consolidatieverschillen Het consolidatieverschil wordt in de geconsolideerde rekeningen opgenomen onder de post Consolidatieverschillen (badwill) op het passief van de balans. De gepassiveerde verschillen blijven ongewijzigd, behalve bij de latere verkoop van de deelneming of bij compensatie van een later vastgesteld positief verschil bij verhoging van het belang in deze deelneming.


* Verwerking van consolidatieverschillen met betrekking tot verwervingen vóór 1 januari 1999 Positieve of negatieve consolidatieverschillen tot 0,5 miljoen euro worden onmiddellijk in het resultaat geboekt. Consolidatieverschillen vanaf 0,5 miljoen euro worden in de geconsolideerde rekeningen opgenomen onder de post Consolidatieverschillen op het actief of passief van de balans. Geactiveerde consolidatieverschillen worden in beginsel afgeschreven over een periode van tien jaar voor banken andere financiële instellingen en over een periode van vijf jaar voor de overige vennootschappen, tenzij de Raad van Bestuur er anders over beslist. Op deze verschillen worden aanvullende of uitzonderlijke afschrijvingen toegepast wanneer het ingevolge wijzigingen in de economische omstandigheden niet langer economisch verantwoord is ze tegen die waarde te handhaven in de geconsolideerde balans. De gepassiveerde verschillen blijven ongewijzigd, behalve bij de latere verkoop van de deelneming of bij compensatie van een later vastgesteld positief verschil bij verhoging van het belang in deze deelneming.

Alle materiële vaste activa worden opgenomen tegen aanschaffingswaarde, verminderd met de gecumuleerde afschrijvingen. De afschrijvingspercentages zijn berekend op basis van de verwachte economische levensduur en worden lineair toegepast. Om tegemoet te komen aan de nieuwe Belgische fiscale verplichtingen worden alle materiële vaste activa vanaf 1 januari 2003 pro rata temporis afgeschreven tijdens het eerste jaar van investering. Ze worden voortaan opgenomen tegen aanschaffingswaarde, inclusief de bijkomende, direct toewijsbare kosten (aanschaffingskosten, niet-aftrekbare BTW en dergelijke). Deze bijkomende kosten worden voortaan mee afgeschreven over de levensduur van het actief, terwijl vroeger een aantal bijkomende kosten ineens in het resultaat werden opgenomen. Tot en met 2002 werden, voor het bankbedrijf en de holdingactiviteiten, de niet-recupereerbare belastingen mee in de aanschaffingswaarde opgenomen, maar ze werden in het jaar van aanschaffing meteen volledig afgeschreven. Honoraria van architecten en ingenieurs werden meteen in de kostenrekening geboekt. In het verzekeringsbedrijf werden tot en met boekjaar 2002 de niet-aftrekbare BTW en de overige kosten met betrekking tot de onroerende goederen in het jaar van aanschaffing volledig afgeschreven. Voor de cijfermatige impact wordt verwezen naar 3 Wijziging van de waarderingsregels. Bij verkoop van materiële vaste activa worden de gerealiseerde winsten of verliezen onmiddellijk in het resultaat opgenomen. Bij een vernietiging wordt het resterende af te schrijven bedrag onmiddellijk ten laste van de resultatenrekening gebracht. Materiële vaste activa die een zekere en duurzame waardevermeerdering vertonen ten opzichte van de boekwaarde kunnen worden geherwaardeerd. Deze meerwaarde wordt afgeschreven over de gemiddelde residuele gebruiksduur van de betrokken activa.

j Overlopende rekeningen De overlopende rekeningen worden op dusdanige wijze opgesteld dat de baten en de lasten aan de juiste boekhoudkundige periode worden toegerekend. De met betrekking tot het aandelenoptieplan ontvangen optiepremies worden bij KBC Bankverzekeringsholding, conform de verwerking van de betaalde premies bij de Groepsmaatschappijen, pro rata temporis over drie jaar en vijf maanden in het resultaat opgenomen.

k Schulden Schulden uit ontvangen voorschotten of gelddeposito’s worden in de balans opgenomen ten belope van de ter beschikking gestelde gelden, in voorkomend geval vermeerderd of verminderd met het verschil tussen deze waarde en de terugbetalingsprijs voor het reeds gelopen gedeelte. Het verschil tussen de ter beschikking gestelde gelden en de nominale waarde wordt pro rata temporis in het resultaat opgenomen.

l Voorzieningen voor risico’s en kosten De voorzieningen voor risico’s en kosten zijn vervat in de rubrieken XIV, XIX en XXII van het passief. Voorzieningen voor risico’s en kosten zijn bedoeld om naar hun aard duidelijk omschreven verliezen of kosten te dekken die op balansdatum waarschijnlijk of zeker zijn, maar waarvan het bedrag niet vaststaat. Het betreft: * Pensioenen Omvat de verplichtingen inzake rust- en overlevingspensioenen, brugpensioenen en andere gelijkaardige pensioenen of renten (die hoofdzakelijk verband houden met vervroegde uitdiensttredingen en eindeloopbaanregelingen). * Belastingen De voorziening dekt de verplichtingen die kunnen voortkomen uit een wijziging van de belastbare basis of van de berekening van de directe belastingen. De gevormde voorziening stemt minstens overeen met het geschatte bedrag van de uiteindelijke kosten van de op balansdatum bekende fiscale geschillen en betwistingen.


prijs kleiner dan het aandeel in het (eventueel herwerkt) eigen vermogen, dan wordt een negatief consolidatieverschil (badwill) verkregen.

i Materiële vaste activa De materiële vaste activa zijn vervat in de rubrieken VI, XIII en XVII van het actief. 109


* Voorziening voor financiële risico’s verzekeringsbedrijf Bij het verzekeringsbedrijf wordt een voorziening voor financiële risico’s aangelegd met het oog op het opvangen van de verlies- en kostenrisico’s die voortvloeien uit posities in vreemde valuta, in effecten of in andere financiële instrumenten, zoals het beurskoersrisico, het wisselrisico en andere marktrisico’s. Aan deze voorziening worden op consistente wijze toevoegingen gedaan tot een bepaald normbedrag is bereikt. Het normbedrag zelf fluctueert naar gelang van de financiële risicopositie. Onttrekkingen aan de voorziening worden bepaald door het zich voordoen van verliezen en kosten voortvloeiend uit de desbetreffende risico’s. Zo wordt onder meer het niet realiseren van de verwachte recurrente opbrengsten op de (genoteerde-)aandelenportefeuille als gevolg van gewijzigde marktomstandigheden beschouwd als de realisatie van een financieel risico. De verwachte recurrente opbrengsten op de (genoteerde-)aandelenportefeuille worden berekend op basis van een historisch genormaliseerd rendement en de historisch genormaliseerde marktwaarde van de (genoteerde-)aandelenportefeuille. * Overige risico’s en kosten Deze post is residuair ten opzichte van bovenstaande voorzieningen (in het bankbedrijf) en bevat onder meer voorzieningen voor juridische betwistingen, verbinteniskredieten en indirecte belastingen (voor een volledig overzicht, zie Toelichting 17).

* Vanaf boekjaar 2003 wordt er, anticiperend op de invoering van IFRS, op geconsolideerd niveau een belastinglatentie geboekt op de rentebuffer van de voorziening Leven. Voor de cijfermatige impact wordt verwezen naar 3 Wijziging van de waarderingsregels. Andere technische voorzieningen (voornamelijk inzake Niet-Leven): * De voorziening voor te betalen schaden wordt berekend per schadegeval of per contract op basis van de bekende elementen van het dossier. De te ontvangen bedragen uit verhaal, de vrijstellingen die men heeft moeten betalen aan benadeelden, de verkrijging van de rechten van de verzekerden jegens derden (subrogatie) of de verkrijging van wettige eigendom van de verzekerde goederen (berging) worden overeenkomstig de wettelijke bepalingen niet in mindering gebracht op de voorzieningen voor te betalen schade op het passief, maar wel geactiveerd onder de vorderingen. Hier wordt een voorzichtige raming opgenomen die ook onmiddellijk in het resultaat verschijnt; * In de voorziening voor egalisatie en catastrofes worden alle bedragen gereserveerd met de bedoeling om in de komende jaren het niet-terugkerend technisch verlies te compenseren, de schommelingen van de schaderatio te nivelleren en bijzondere risico’s af te dekken. De voorziening voor egalisatie en catastrofes wordt vanaf boekjaar 2003 op geconsolideerd niveau aangelegd conform de lokale wetgevingen. Voor de cijfermatige impact wordt verwezen naar 3 Wijziging van de waarderingsregels.

m Latente belastingen De latente belastingen zijn opgenomen in de rubrieken XV, XX en XXIII van het passief. In de geconsolideerde balans en resultatenrekening wordt rekening gehouden met het verschil dat bij de consolidatie blijkt tussen de aan het boekjaar en de vorige boekjaren toe te rekenen belastingen en de met betrekking tot deze boekjaren betaalde of nog te betalen belastingen, voor zover mag worden aangenomen dat daaruit voor een van de geconsolideerde ondernemingen in de afzienbare toekomst inderdaad kosten zullen voortvloeien. Deze regel wordt toegepast bij de aanpassingen van waarderingsregels van dochtermaatschappijen aan die van de moederonderneming in de consolidatie en waaruit per dochtermaatschappij per saldo passieve belastinglatenties met een tijdelijk karakter voortvloeien.

o Geconsolideerde reserves De Groepsreserves omvatten de reserves en de overgedragen resultaten van de consoliderende onderneming, verhoogd met het aandeel van de Groep in de gereserveerde resultaten van de andere integraal en evenredig geconsolideerde vennootschappen en de vennootschappen waarop de vermogensmutatiemethode is toegepast vanaf de opname in de consolidatie.

p Belangen van derden Deze omvatten het aandeel van derden in het eigen vermogen en in het resultaat van de integraal geconsolideerde vennootschappen. De belangen van derden bevatten ook de via KBC Bank uitgegeven preferente aandelen. Deze aandelen komen in aanmerking voor opname in het Tier 1-vermogen voor de berekening van de solvabiliteitsratio.

q Financiële instrumenten n Technische voorzieningen De technische voorzieningen zijn opgenomen in de rubrieken XVI en XVII van het passief. De voorziening voor niet-verdiende premies wordt voor het rechtstreekse bedrijf waar mogelijk berekend volgens de methode van de driehonderdvijfenzestigsten. Voor de afgestane herverzekering wordt de voorziening voor niet-verdiende premies berekend volgens de contractuele bepalingen. Voor ontvangen herverzekering en retrocessies gebeurt de berekening naar rata van 50 % op de in aanmerking komende premies van het lopende boekjaar.


De voorziening voor de activiteitengroep Leven wordt berekend volgens de geldende actuariële principes. Op geconsolideerd vlak zijn de volgende regels van toepassing: * Voor (i) de klassieke levensverzekeringen in tak 21 en (ii) de moderne levensverzekeringen in tak 21 met tariefgarantie op toekomstige stortingen, worden de technische voorzieningen berekend volgens de prospectieve actuariële formules steunend op de technische basissen van de contracten. Voor de polissen afgesloten vóór 1 januari 1999 en voor schuldsaldoverzekeringen afgesloten vóór 1 oktober 1999 wordt dezelfde regel gehanteerd, met uitzondering van de rentevoet, waarvoor 4 % wordt toegepast; * De technische voorzieningen voor de moderne levensverzekeringen in tak 21 zonder tariefgarantie op toekomstige stortingen, worden berekend volgens de retrospectieve formules steunend op de technische basissen van de contracten. Voor de polissen afgesloten vóór 1 januari 1999 wordt dezelfde regel gehanteerd, met uitzondering van de rentevoet waarvoor 4 % wordt toegepast; * De technische voorzieningen voor de levensverzekeringen in tak 23 worden berekend door het aantal eenheden per fonds te vermenigvuldigen met de koers per eenheid van het desbetreffende fonds;

* Waarderingsregels voor handels- en niet-handelsactivititeiten In geval van handelsactiviteiten gebeurt minstens per einde maand een erkenning van het niet-gerealiseerde revaluatieresultaat. Deze revaluatie houdt rekening met de eventueel reeds erkende geprorateerde rentestromen. Bij verkoop, liquidatie of expiratie is er steeds een onmiddellijke erkenning van het positieresultaat. In geval van illiquide munten of effecten worden geen positieve revaluatieresultaten erkend. De bestaande autonome directionele of strategische posities die de dealingroom via derivaten inneemt met het oog op het realiseren van resultaten via meerwaarden of rentemarges op lange termijn, worden overeenkomstig de principes van illiquide renteposities gewaardeerd. In geval van niet-handelsactiviteiten gebeurt voor de rente-instrumenten alleen een pro-rata-erkenning van de gerealiseerde resultaten over de overeenstemmende looptijd. Niet-rente-instrumenten (bijvoorbeeld premies van aandelenopties) worden symmetrisch met de afgedekte positie gewaardeerd. Niet-handelsactiviteiten in het kader van het globale valutarentebeheer op lange termijn (macro-hedging) worden bijkomend gewaardeerd volgens het lower of cost and market-principe, en dat gezamenlijk met de bijbehorende balansproducten. Resultaten van gelijkaardige verrichtingen in het kader van het globale euro-ALM-rentebeheer worden uitsluitend op pro-ratabasis erkend. Vooraf betaalde optiepremies worden pas op de vervaldag of bij liquidatie in het resultaat opgenomen, met uitzondering van de optiepremies in verband met caps, floors en collars afgesloten vanuit een hedgingoptiek (pro-rataerkenning). Tussentijds worden ze geboekt onder de overige activa of passiva. Optiepremies van handelsactiviteiten worden minstens per einde maand gerevalueerd.

* Berekening van niet-gerealiseerde herwaarderingsresultaten De waardering van derivaten gebeurt steeds op contractniveau; positieve en negatieve waarderingsverschillen worden niet boekhoudkundig gecompenseerd. Enkel voor de berekening van het vereiste eigen vermogen met betrekking tot marktrisico’s gebeurt er een netting van het marktrisico per tegenpartij.

Handelsverrichtingen worden naar de markt gewaardeerd en de mark-to-market wordt onder de handelsresultaten gerapporteerd. Niet-handelsverrichtingen worden op pro-ratabasis onder de renteresultaten opgenomen. Dat is het geval voor de te betalen en te ontvangen rente bij renteswaps en valutarenteswaps. Ook het swapverschil bij FX-swaps (en FX-outrights) wordt op pro-ratabasis in de resultaten opgenomen. Bij rentefutures en FRA’s worden de gerealiseerde resultaten gespreid in de resultaten opgenomen over de looptijd van het onderliggende, afgedekte bestanddeel. Equityswaps worden verwerkt als renteswaps. In de praktijk worden equityswaps (net als opties) alleen geboekt onder de handelsportefeuille en dus naar de markt gewaardeerd. KBC Bank maakt gebruik van de derogatie aan het artikel 36bis van het Koninklijk Besluit betreffende de jaarrekening van kredietinstellingen. Deze derogatie, verkregen van de CBFA, maakt het mogelijk om rentederivaten die niet voldoen aan de dekkingscriteria op pro-ratabasis in de resultatenrekening te verwerken (rentederivaten gedefinieerd als ALM of Thesaurie). We verwijzen naar de commentaar bij toelichting 36 van het jaarverslag, waar ook het financiële effect van deze derogatie wordt gepubliceerd.

Voor rentetermijnproducten en hiermee gelijkgestelde (namelijk valutatermijnproducten) bestaat de waardering in een berekening van de netto actuele waarde van de toekomstige, gekende kasstromen op basis van één unieke rentecurve per munt; deze rentecurve wordt bankwijd gehanteerd. Eventuele correcties met betrekking tot operationele en liquiditeitsrisico’s worden in mindering gebracht op de initiële revaluatieberekening. Opties worden gewaardeerd conform de gangbare waarderingsmodellen. Voor rentetermijnproducten buiten balanstelling wordt steeds van een liquide markt uitgegaan, in zoverre de onderliggende munten liquide zijn.

* Hedgingcriteria voor rentetermijnverrichtingen De algemene criteria zijn beschreven in artikel 36bis van het Koninklijk Besluit betreffende de jaarrekening van de kredietinstellingen van 23 september 1992: * Het gedekte bestanddeel of het gedekte homogeen geheel moet de instelling blootstellen aan een renteschommelingsrisico; * De dekkingsverrichtingen moeten van bij het begin als zodanig in de boeken zijn gekwalificeerd; * Er moet een nauwe correlatie zijn vastgelegd tussen de waardeschommelingen van het gedekte bestanddeel en van de als dekking bestemde verrichting; voor de als dekking bestemde opties moet de correlatie tussen de variaties van het gedekte en die van de onderliggende waarde vaststaan.


* Waardering van derivaten Alle derivaten worden steeds in de daartoe bestemde posten buiten balanstelling geregistreerd op de transactiedag. De buitenbalansposten worden afgeboekt zodra de resultaten op de transactie definitief gekend zijn, ook al vangt bij bepaalde renteproducten de onderliggende looptijd pas op dat moment aan (bijvoorbeeld FRA).

De aanmerking van een tegenpartij als dubieus of oninbaar in het kader van de kredietverlening wordt doorgetrokken naar de vorderingen en verplichtingen uit buitenbalansproducten ten opzichte van deze tegenpartijen. Voor de vorderingen worden eventueel waardeverminderingen toegepast; voor de verplichtingen worden voorzieningen aangelegd.

3 Wijziging van de waarderingsregels De belangrijkste wijzigingen in waarderingsregels (met een geschatte impact, per rubriek, op het nettoresultaat ná belastingen van meer dan 3 miljoen euro) worden in de tabel nogmaals kort opgesomd.

Daarbovenop zijn er nog specifieke eigen criteria. Al deze criteria zijn cumulatief: zodra aan één criterium niet langer is voldaan, krijgt de hedgingverrichting het karakter van een handelsverrichting en een dusdanige boekhoudkundige verwerking.

WIJZIGING

VAN DE WAARDERINGSREGELS

Rubriek

Wijziging

Impact op het nettoresultaat (na belastingen, in miljoenen EUR)

Immateriële vaste activa Pro rata afschrijven op immateriële vaste activa leidt tot minder kosten in het eerste afschrijvingsjaar. 1,8 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Activering van externe personeelskosten met betrekking tot de implementatie van software leidt tot minder kosten.

4,4

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Extra afschrijvingen en inhaalafschrijvingen op software (verzekeringsbedrijf) wegens inkorten levensduur -7,5 van 10 naar 5 jaar. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Materiële vaste activa

Pro rata afschrijven van materiële vaste activa en activeren en afschrijven van bijkomende kosten over levensduur van actief leiden tot minder kosten in het eerste afschrijvingsjaar.

25,9

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................


Vervroegd beëindigde hedgingcombinaties met afgeleide producten krijgen het karakter van een handelsverrichting zodra de onderliggende af te dekken positie verdwijnt. Toekomstige renteposities kunnen worden afgedekt indien er een redelijke zekerheid bestaat dat de toekomstige positie zich effectief zal voordoen. Bovendien dienen bedrag, looptijd en rentevoorwaarden al voldoende vast te staan.

Technische voorzieningen Berekening volgens lokale wetgeving van de voorziening voor egalisatie en catastrofes. 62,4 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Aanleggen van belastinglatentie op rentebuffer van voorziening Leven.

91,0 111


TOELICHTINGEN

MET BETREKKING TOT DE BALANS

TOELICHTING 1: GEOGRAFISCHE

EN MONETAIRE UITSPLITSING VAN DE TOTALE ACTIVA

BANKBEDRIJF

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

Totaal activa, bankbedrijf

215 880 978

208 501 227

210 858 390

1,1 %

90 808 106 125 072 872 47 799 404

79 169 982 129 331 245 43 598 633

83 388 469 127 469 921 45 978 253

5,3 % -1,4 % 5,5 %

141 255 806 74 625 173

141 134 259 67 366 968

139 157 295 71 701 095

-1,4 % 6,4 %

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

28 291 266 47 655

29 298 616 58 678

27 068 844 2 638

-7,6 % -95,5 %

6 607 831 21 683 435 7 037 317

6 020 269 23 278 347 10 598 445

1 893 885 25 174 959 12 666 638

-68,5 % 8,1 % 19,5 %

17 219 087 11 072 179

20 346 115 8 952 501

16 569 654 10 499 190

-18,6 % 17,3 %

4 259 807 24 031 459 15 347 675 7 059 715 1 183 441 144 645 295 983

1 874 114 27 424 503 21 604 876 4 828 800 802 156 105 329 83 341

4 257 969 22 810 875 20 105 061 2 031 566 405 266 66 403 202 579

-16,8 % -6,9 % -57,9 % -49,5 % -37,0 % -

Binnenland

31-12-2002 Buitenland

Binnenland


6 020 269 0 6 020 269

23 308 608 -30 262 23 278 347

1 893 885 0 1 893 885

25 194 768 -19 809 25 174 959

0 0

-9 493 -20 768

0 0

-7 087 -12 722

Geografische indeling Binnenland Buitenland wrv. eurogebied Monetaire indeling In euro’s In vreemde valuta

TOELICHTING 2: VORDERINGEN

OP KREDIETINSTELLINGEN

(In duizenden EUR) Totaal wrv. handelspapier dat in aanmerking komt voor herfinanciering bij de centrale bank van het land van vestiging van de instelling Geografische indeling Binnenland Buitenland wrv. eurogebied Monetaire indeling In euro’s In vreemde valuta Indeling naar restlooptijd Onmiddellijk opvraagbaar Op termijn of met opzegging * Tot drie maanden * Meer dan drie maanden tot één jaar * Meer dan één jaar tot vijf jaar * Meer dan vijf jaar * Met onbepaalde looptijd Waardeverminderingen (Mutatietabel waardeverminderingen: zie Toelichting 4) Uitstaand brutobedrag Waardeverminderingen Uitstaand nettobedrag Uitsplitsing waardeverminderingen Specifieke waardeverminderingen voor vorderingen met onzeker verloop Algemene voorziening voor landenrisico’s


−

−

BANKBEDRIJF

−

BANKBEDRIJF

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

87 046 937 66 970

98 775 117 15 709

90 293 340 0

-8,6 % -100,0 %

27 057

39 390

51 458

30,6 %

49 064 444 37 982 492 9 971 372

48 608 807 50 166 310 10 432 953

48 865 555 41 427 786 11 325 835

0,5 % -17,4 % 8,6 %

59 278 933 27 768 004

71 305 983 27 469 134

66 370 081 23 923 259

-6,9 % -12,9 %

87 046 937 20 370 865 12 370 881 24 326 836 24 406 265 5 572 088

98 775 117 27 364 426 9 631 740 24 293 574 30 273 355 7 212 022

90 293 340 24 949 281 6 676 977 18 179 163 34 814 641 5 673 278

-8,6 % -8,8 % -30,7 % -25,2 % 15,0 % -21,3 %

810 941 3 279 143 17 817 050 37 025 382 13 788 351 5 894 016 8 723 739 -291 683

552 025 2 937 421 20 521 136 36 533 250 24 114 271 5 845 650 8 378 986 -107 623

418 602 1 893 901 22 715 458 34 982 511 16 528 228 4 837 204 8 835 110 82 326

-24,2 % -35,5 % 10,7 % -4,2 % -31,5 % -17,3 % 5,4 % -

Binnenland


Binnenland


268 082 2 909 198 15 868 346 17 062 916 6 356 508 3 561 132 2 329 441 253 185 48 608 807

283 943 28 223 4 652 790 19 470 334 17 757 763 2 284 518 6 049 546 -360 808 50 166 310

192 023 1 828 855 16 398 104 18 456 155 5 669 830 2 845 332 3 226 301 248 955 48 865 555

226 579 65 046 6 317 355 16 526 357 10 858 398 1 991 872 5 608 809 -166 629 41 427 786

Waardeverminderingen (Mutatietabel waardeverminderingen: zie Toelichting 4)

Binnenland


Binnenland


Vorderingen op cliënten, brutobedrag Waardeverminderingen Vorderingen op cliënten, nettobedrag

49 632 804 -1 023 997 48 608 807

51 485 004 -1 318 695 50 166 310

49 876 465 -1 010 910 48 865 555

43 070 039 -1 642 253 41 427 786

-880 056 -143 941 0 0

-581 343 -600 033 -112 349 -24 970

-852 666 -158 244 0 0

-934 694 -571 626 -122 247 -13 687

Totaal wrv. handelspapier dat in aanmerking komt voor herfinanciering bij de centrale bank van het land van vestiging van de instelling wrv. achtergestelde vorderingen Geografische indeling Binnenland Buitenland wrv. eurogebied Monetaire indeling In euro’s In vreemde valuta Indeling naar restlooptijd Op termijn of met opzegging * Tot drie maanden * Meer dan drie maanden tot één jaar * Meer dan één jaar tot vijf jaar * Meer dan vijf jaar * Met onbepaalde looptijd Indeling naar krediettype Disconto- en acceptkredieten Leningen op afbetaling Hypothecaire leningen Termijnkredieten op meer dan één jaar Termijnkredieten op ten hoogste één jaar Voorschotten in rekening-courant Overige vorderingen Dubieuze vorderingen en waardeverminderingen Geografische indeling Disconto- en acceptkredieten Leningen op afbetaling Hypothecaire leningen Termijnkredieten op meer dan één jaar Termijnkredieten op ten hoogste één jaar Voorschotten in rekening-courant Overige vorderingen Dubieuze vorderingen en waardeverminderingen Totaal

Uitsplitsing waardeverminderingen Specifieke waardeverminderingen voor dubieuze en oninbare vorderingen Specifieke waardeverminderingen voor vorderingen met onzeker verloop* Algemene voorziening voor internationale kredieten Algemene voorziening voor landenrisico’s * Inclusief waardeverminderingen met onzeker verloop, berekend op portefeuillebasis.

In het bankbedrijf daalden de vorderingen op cliënten met bijna 9 % tot 90 miljard euro. De daling had onder meer te maken met een afname van de reverse repos met een Britse clearingorganisatie (onder Termijnkredieten op ten hoogste één jaar), de verkoop van Krefima (bij Leningen op afbetaling en, in mindere mate, Hypothecaire leningen), een daling van de voorschotten in rekening-courant en de depreciatie van enkele munten tegenover de euro. Anderzijds steeg het volume van uitstaande woningkredieten met 11 %, ondanks de verkoop van Krefima (autonoom was de stijging 16 %), onder meer door een forse stijging bij IIB Homeloans and Finance in Ierland en bij de Centraal-Europese dochtermaatschappijen.


OP CLIËNTEN


TOELICHTING 3: VORDERINGEN

113


TOELICHTING 4: MUTATIETABEL

WAARDEVERMINDERINGEN VORDERINGEN

−

BANKBEDRIJF

(In duizenden EUR) Waardeverminderingen en voorzieningen voor Vorderingen op kredietinstellingen Vorderingen op cliënten Waardeverminderingen en voorzieningen voor Dubieuze en oninbare vorderingen Vorderingen met onzeker verloop Algemene kredietrisico’s* Landenrisico’s Mutatietabel waardeverminderingen en voorzieningen 2003 (in duizenden EUR) Vorderingen op binnenlandse tegenpartijen Begintoestand * Wijzigingen met resultaatsimpact - Toevoegingen - Terugnemingen * Wijzigingen zonder resultaatsimpact - Afschrijvingen - Omrekeningsverschillen - Wijzigingen in de consolidatiekring en herklasseringen Eindtoestand Vorderingen op buitenlandse tegenpartijen Begintoestand * Wijzigingen met resultaatsimpact - Toevoegingen - Terugnemingen * Wijzigingen zonder resultaatsimpact - Afschrijvingen - Omrekeningsverschillen - Wijzigingen in de consolidatiekring en herklasseringen Eindtoestand Vorderingen op kredietinstellingen en cliënten Begintoestand * Wijzigingen met resultaatsimpact - Toevoegingen - Terugnemingen * Wijzigingen zonder resultaatsimpact - Afschrijvingen - Omrekeningsverschillen - Wijzigingen in de consolidatiekring en herklasseringen Eindtoestand

Binnenland


Binnenland


1 023 997 0 1 023 997 1 023 997 880 056 143 941 0 0

1 348 956 30 262 1 318 695 1 348 956 581 343 609 527 112 349 45 738

1 010 910 0 1 010 910 1 010 910 852 666 158 244 0 0

1 662 062 19 809 1 642 253 1 662 062 934 694 578 713 122 247 26 409

Dubieuze en Vorderingen met oninbare onzeker verloop vorderingen

Algemene kredietrisico’s*

Landenrisico’s

880 056

143 941

0

0

146 956 -58 536

26 505 443

0 0

0 0

-95 406 -18 714 -1 690 852 666

-1 241 0 -11 403 158 244

0 0 0 0

0 0 0 0

581 343

609 527

112 349

45 738

704 052 -380 490

491 323 -248 145

55 509 -50 789

14 -19 273

-26 397 -71 972 128 158 934 694

-115 081 -82 202 -76 710 578 713

-589 -2 053 7 823 122 247

0 -69 0 26 409

1 461 399

753 467

112 349

45 738

851 008 -439 026

517 827 -247 702

55 509 -50 789

14 -19 273

-121 803 -90 686 126 467 1 787 360

-116 323 -82 202 -88 113 736 957

-589 -2 053 7 823 122 247

0 -69 0 26 409

* Algemene voorziening voor internationale kredieten.

Voor additionele informatie wordt verwezen naar toelichting 30 Waardeverminderingen en voorzieningen kredietrisico’s − bankbedrijf. Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering 114

-

BANKBEDRIJF

A TOTALE PORTEFEUILLE (In duizenden EUR) Totaal Geografische indeling Binnenland Buitenland wrv. eurogebied Monetaire indeling In euro’s In vreemde valuta Indeling naar soort effect Vastrentende effecten en waardepapier * Bij de centrale bank herfinancierbaar overheidspapier * Obligaties en andere vastrentende effecten Aandelen en andere niet-vastrentende effecten

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

66 224 733

61 895 263

69 556 511

12,4 %

22 604 189 43 620 544 25 719 433

21 639 183 40 256 080 19 118 388

21 524 112 48 032 399 18 522 795

-0,5 % 19,3 % -3,1 %

48 489 699 17 735 034

41 552 028 20 343 235

41 777 629 27 778 882

0,5 % 36,6 %

60 525 434 3 468 148 57 057 285 5 699 299

57 214 470 2 949 606 54 264 864 4 680 793

58 635 576 2 237 384 56 398 192 10 920 935

2,5 % -24,1 % 3,9 % -

Handelsportefeuille

31-12-2002 Beleggingsportefeuille

Handelsportefeuille


15 313 433 921 755 14 391 678 6 865 865 2 136 517 4 729 348 7 525 814 131 240 7 394 573 1 790 237 5 735 577 3 611 553 241 209 3 370 344 18 924 986

41 901 037 2 027 851 39 873 186 31 737 763 16 917 664 14 820 099 8 135 423 487 100 7 648 323 5 281 008 2 854 415 1 069 240 398 956 670 284 42 970 277

16 542 389 636 899 15 905 490 8 147 186 1 263 023 6 884 163 7 758 304 56 908 7 701 396 1 508 977 6 249 328 9 718 477 435 130 9 283 347 26 260 866

42 093 187 1 600 484 40 492 703 31 355 443 18 229 487 13 125 956 9 137 260 371 987 8 765 272 6 456 008 2 681 251 1 202 458 463 315 739 144 43 295 645

Handelsportefeuille


Handelsportefeuille


369

-

45 877

-

-

352 563 1 059 735

-

250 916 968 058

28 199

-

11 520

-

Indeling naar soort effect en portefeuille

Totaal vastrentende effecten en waardepapier wrv. bij de centrale bank herfinancierbaar overheidspapier wrv. obligaties en andere vastrentende effecten * Publiekrechtelijke emittenten - Belgische overheid - Andere overheden * Andere emittenten A Belgische emittenten Andere emittenten B Kredietinstellingen Andere Aandelen en andere niet-vastrentende effecten - Belgische emittenten - Andere emittenten Totaal effectenportefeuille Agio’s, disagio’s, e.d.

Obligaties en andere vastrentende effecten Handelsportefeuille * Positieve verschillen tussen marktwaarde en aanschaffingswaarde Beleggingsportefeuille * Agio’s (het positieve verschil tussen terugbetalingswaarde en boekwaarde) * Disagio’s (het negatieve verschil tussen terugbetalingswaarde en boekwaarde) Aandelen en andere niet-vastrentende effecten Handelsportefeuille * Positieve verschillen tussen marktwaarde en aanschaffingswaarde


EN WAARDEPAPIER


TOELICHTING 5: EFFECTEN

115


TOELICHTING 5: EFFECTEN

EN WAARDEPAPIER

-

BANKBEDRIJF

B TOTALE PORTEFEUILLE, EXCLUSIEF BIJ DE CENTRALE BANK HERFINANCIERBAAR OVERHEIDSPAPIER Indeling naar restlooptijd Tot één jaar Meer dan één jaar Aandelen

Obligaties

31-12-2002 Aandelen

Obligaties

31-12-2003 Aandelen

8 281 891 45 982 974 -

4 680 793

7 325 473 49 072 719 -

10 920 935

Obligaties

31-12-2002 Aandelen

Obligaties

31-12-2003 Aandelen

820 204 53 444 660 55 074 331 1 629 671

280 769 4 400 024 4 486 007 85 982

759 290 55 638 902 56 874 915 1 236 013

331 725 10 589 210 10 689 306 100 096

Obligaties

31-12-2002 Aandelen

Obligaties

31-12-2003 Aandelen

39 933 000 -59 814 39 873 186

1 332 276 -263 036 1 069 240

40 518 032 -25 330 40 492 703

1 402 038 -199 580 1 202 458

Obligaties

31-12-2002 Aandelen

Obligaties

31-12-2003 Aandelen

48 371 721 45 651 067 -53 248 646 -42 810 -790 994 0 -7 337 39 933 000

1 602 450 411 856 -712 036 0 -4 809 0 34 815 1 332 276

39 933 000 26 605 138 -26 760 814 844 369 502 196 580 173 783 40 518 032

1 332 276 368 954 -292 591 0 -8 351 1 750 0 1 402 038

Obligaties

31-12-2002 Aandelen

Obligaties

31-12-2003 Aandelen

33 489

169 151

59 814

263 036

34 096 -425

197 321 -28 850

9 846 -32 036

37 669 -51 700

-1 707 -131 -5 508 59 814

-32 722 -3 786 -38 078 263 036

-3 882 -8 412 0 25 330

-43 080 -1 589 -4 756 199 580

Notering en marktwaarde Boekwaarde niet-genoteerde effecten Boekwaarde genoteerde effecten Marktwaarde genoteerde effecten Niet-gerealiseerde meerwaarden

C BELEGGINGSSPORTEFEUILLE* Brutobedrag, nettobedrag en waardeverminderingen Uitstaand brutobedrag Waardeverminderingen Uitstaand nettobedrag Mutatietabel uitstaand brutobedrag Begintoestand * Aanschaffingen * Boekwaarde overdrachten * Pro-rataopgave (dis)agio’s (art. 35ter §§ 4 en 5, KB van 23-09-1992) * Omrekeningsverschillen * Overboeking naar een andere rubriek * Wijzigingen in de consolidatiekring Eindtoestand Mutatietabel waardeverminderingen Begintoestand * Wijzigingen met resultaatsimpact - Toevoegingen - Terugnemingen * Wijzigingen zonder resultaatsimpact - Afschrijvingen - Omrekeningsverschillen - Wijzigingen in de consolidatiekring en herklasseringen Eindtoestand * Exclusief bij de centrale bank herfinancierbaar overheidspapier.


De effectenportefeuille nam in 2003 toe met circa 12 % tot 70 miljard euro. Daarvan behoorde ongeveer 62 % tot de beleggingsportefeuille en 38 % tot de handelsportefeuille. Circa 84 % van de effectenportefeuille betrof vastrentend papier en 16 % betrof aandelen en andere niet-vastrentende effecten. De totale niet-gerealiseerde meerwaarden op effecten bedroegen 1 336 miljoen euro eind 2003, tegenover 1 716 miljoen euro het jaar voordien. De daling was te situeren bij de obligatieportefeuille, waarvoor de niet-gerealiseerde meerwaarde verminderde van 1,6 miljard euro tot 1,2 miljard euro. Eind 2003 bedroeg de niet-gerealiseerde meerwaarde op de aandelenportefeuille ongeveer 100 miljoen euro.

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

193 817 170 271 23 546

686 385 553 074 133 312

610 016 476 508 133 508

-11,1 % -13,8 % 0,1 %

41 465 16 886 16 797 7 782 128 806 3 352 125 454

233 394 180 325 37 227 15 841 319 680 110 929 208 751

213 822 179 452 15 323 19 047 262 686 110 929 151 757

-8,4 % -0,5 % -58,8 % 20,2 % -17,8 % 0,0 % -27,3 %

7 0 7 23 540 20 886 2 654

120 007 120 000 7 13 305 11 159 2 145

120 007 120 000 7 13 501 9 048 4 453

0,0 % 0,0 % 0,0 % 1,5 % -18,9 % -

168 885 1 386 3 041 1 655

366 365 186 708 213 378 26 670

268 441 208 067 308 801 100 734

-26,7 % 11,4 % 44,7 % -

Ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode 2002

Andere 2002


Andere 2003

41 465 187 192 -450 7 411 23 0 -392 0 -1 854 233 394

168 732 64 228 -13 523 -213 225 874 -50 846 2 093 0 396 345

233 394 63 -1 781 17 643 -9 536 0 -12 666 0 -13 293 213 822

396 345 30 398 -79 018 -3 189 4 280 -27 421 0 -6 516 314 879


Andere 2002


Andere 2003

233 394 0 233 394

396 345 76 665 319 680

213 822 0 213 822

314 879 52 193 262 686

Totaal Deelnemingen Achtergestelde vorderingen Samenstelling deelnemingen Deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode * Deelnemingen in kredietinstellingen * Deelnemingen in andere financiële instellingen * Andere deelnemingen Andere deelnemingen * Deelnemingen in kredietinstellingen * Deelnemingen in andere financiële instellingen en andere deelnemingen Samenstelling achtergestelde vorderingen Deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode * Kredietinstellingen * Andere financiële instellingen Andere deelnemingen * Andere financiële instellingen * Andere deelnemingen Notering en marktwaarde deelnemingen Boekwaarde niet-genoteerde effecten Boekwaarde genoteerde effecten Marktwaarde genoteerde effecten Niet-gerealiseerde meerwaarden Mutatietabel aanschaffingswaarde deelnemingen

Begintoestand (brutobedrag) * Aanschaffingen * Boekwaarde overdrachten * Aandeel in het resultaat van het boekjaar * Omrekeningsverschillen * Overboeking naar een andere rubriek * Wijzigingen in de consolidatiekring * Mutatie niet-opgevraagde bedragen * Andere wijzigingen Eindtoestand (brutobedrag) Brutobedrag, nettobedrag en waardeverminderingen deelnemingen

Uitstaand brutobedrag Waardeverminderingen Uitstaand nettobedrag


VASTE ACTIVA BANKBEDRIJF


TOELICHTING 6: FINANCIËLE

117


TOELICHTING 7: (IM)MATERIËLE

VASTE ACTIVA, CONSOLIDATIEVERSCHILLEN EN OVERIGE ACTIVA

(In duizenden EUR) Immateriële vaste activa en consolidatieverschillen Oprichtingskosten en immateriële vaste activa Consolidatieverschillen* Materiële vaste activa Terreinen en gebouwen Installaties, machines en uitrusting Meubilair en voertuigen Leasing en soortgelijke rechten Overige materiële vaste activa wrv. operationele leasing bij KBC Lease-groep Activa in aanbouw en vooruitbetalingen Overige activa Kas, tegoeden bij centrale banken, postcheque en girodiensten Overlopende rekeningen Overige activa

−

BANKBEDRIJF

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

207 322 171 611 35 711 2 091 340 1 111 431 217 677 106 969 11 916 542 227 447 012 101 121 31 825 563 1 259 396 19 117 385 11 448 782

542 580 195 570 347 010 2 147 372 1 129 750 229 585 98 192 22 099 601 197 484 500 66 548 15 155 893 1 210 540 9 740 457 4 204 897

541 779 173 677 368 102 2 150 575 1 154 077 173 940 93 359 46 654 649 905 528 946 32 641 20 637 324 1 263 721 13 374 349 5 999 253

-0,1 % -11,2 % 6,1 % 0,1 % 2,2 % -24,2 % -4,9 % 8,1 % 9,2 % -51,0 % 36,2 % 4,4 % 37,3 % 42,7 %

* Zie ook Wijziging van de waarderingsregels en Toelichting 11: Eigen vermogen.

Mutatietabel (im)materiële vaste activa 2003 (in duizenden EUR)

Aanschaffingswaarde Begintoestand * Aanschaffingen * Overdrachten en buitengebruikstellingen * Overboeking naar een andere rubriek * Omrekeningsverschillen * Andere wijzigingen Eindtoestand Meerwaarden Begintoestand * Geboekt * Afgeboekt Eindtoestand Afschrijvingen en waardeverminderingen Begintoestand * Geboekt * Teruggenomen * Afgeboekt * Overboeking naar een andere rubriek * Omrekeningsverschillen * Andere wijzigingen Eindtoestand Nettoboekwaarde einde boekjaar

TOELICHTING 8: BELEGGINGEN − Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering 118

Oprichtingskosten en immateriële vaste activa

Totaal materiële vaste activa

Terreinen Installaties, en machines gebouwen en uitrusting

Meubilair en voertuigen

Leasing en soortgelijke rechten

Overige materiële vaste activa

Activa in aanbouw en vooruitbetalingen

448 821 70 821 -73 259 0 -24 928 -351 421 104

3 792 951 901 979 -710 971 0 -89 122 -7 114 3 887 723

1 716 213 126 120 -109 053 23 738 -29 940 22 1 727 100

769 896 149 994 -81 001 -9 252 -30 793 -985 797 859

311 945 24 969 -41 770 2 081 -6 950 -712 289 563

32 920 36 085 -2 349 3 722 -6 636 0 63 742

895 429 474 463 -389 310 10 648 -10 291 -5 439 975 500

66 548 90 348 -87 488 -30 937 -4 512 0 33 959

0 0 0 0

112 036 0 -3 264 108 772

112 036 0 -3 264 108 772

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

0 0 0 0

253 251 68 285 -3 161 -59 918 0 -13 894 2 863 247 426 173 678

1 757 615 317 254 -2 023 -194 940 0 -34 207 2 221 1 845 920 2 150 575

698 499 47 292 -2 023 -56 923 2 663 -6 921 -792 681 795 1 154 077

540 310 122 439 0 -25 550 -1 298 -18 380 6 397 623 918 173 940

213 752 23 180 0 -31 352 -5 192 -3 817 -367 196 204 93 358

10 821 8 402 0 892 -1 293 -1 735 0 17 087 46 654

294 232 115 941 0 -82 007 3 716 -3 269 -3 017 325 596 649 905

0 0 0 0 1 404 -85 0 1 319 32 640

VERZEKERINGSBEDRIJF

(In duizenden EUR) Boekwaarde Beleggingen * Terreinen en gebouwen * Deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode * Andere deelnemingen * Aandelen en andere niet-vastrentende effecten * Obligaties en andere vastrentende effecten * Deelnemingen in gemeenschappelijke beleggingen * Hypothecaire leningen en andere kredieten * Deposito’s bij cederende ondernemingen * Andere Beleggingen in het kader van tak 23 Totaal boekwaarde beleggingen

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

8 657 609 164 369 104 189 14 439 2 793 655 5 168 591 39 724 176 327 132 792 63 521 2 952 108 11 609 717

10 063 997 201 860 106 741 135 333 2 812 570 6 238 954 39 421 169 891 129 921 229 307 2 813 191 12 877 188

11 105 222 210 343 112 551 102 426 2 791 264 7 460 705 39 511 150 703 133 714 104 003 3 238 898 14 344 120

10,3 % 4,2 % 5,4 % -24,3 % -0,8 % 19,6 % 0,2 % -11,3 % 2,9 % -54,6 % 15,1 % 11,4 %

VERZEKERINGSBEDRIJF

(In duizenden EUR) Marktwaarde Beleggingen * Terreinen en gebouwen * Deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode * Andere deelnemingen * Aandelen en andere niet-vastrentende effecten * Obligaties en andere vastrentende effecten * Deelnemingen in gemeenschappelijke beleggingen * Hypothecaire leningen en andere kredieten * Deposito’s bij cederende ondernemingen * Andere Beleggingen in het kader van tak 23 Totaal marktwaarde beleggingen Latente meerwaarden * Deelnemingen, aandelen en andere niet-vastrentende effecten * Obligaties en andere vastrentende effecten * Overige Totaal latente meerwaarden

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

9 461 593 264 358 108 770 16 565 3 213 823 5 442 474 40 343 176 327 132 792 66 140 2 952 108 12 413 701

10 146 148 303 009 103 255 192 339 2 242 873 6 736 443 40 150 169 891 129 921 228 267 2 813 191 12 959 339

11 428 991 296 500 170 975 122 993 2 620 389 7 788 762 40 182 150 703 133 714 104 771 3 238 898 14 667 887

12,6 % -2,1 % 65,6 % -36,1 % 16,8 % 15,6 % 0,1 % -11,3 % 2,9 % -54,1 % 15,1 % 13,2 %

426 875 273 882 103 227 803 984

-516 177 497 490 100 838 82 151

-91 884 328 057 87 595 323 768

-82,2 % -34,1 % -13,1 % -


TOELICHTING 8: BELEGGINGEN −

Deelnemingen in verbonden ondernemingen

Deelnemingen in ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat

Bons, obligaties en vorderingen op ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat

Deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode

Aandelen, deelnemingen en andere niet-vastrentende effecten

Obligaties en andere vastrentende effecten

Bons, obligaties en vorderingen op verbonden ondernemingen

341 119 21 390 -6 234 10 340 0 0 0 366 615

4 192 2 508 -78 0 0 0 0 6 621

136 732 9 371 -45 172 0 0 0 0 100 930

0 0 0 0 0 0 0 0

106 741 27 577 0 0 -19 913 16 719 -18 573 112 551

3 128 358 756 851 -771 280 -8 661 0 0 -221 3 105 047

6 247 827 4 103 691 -2 877 047 0 0 0 -3 882 7 470 588

2 479 0 -2 479 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0

0 0 0 0 0

0 0 0 0 0

0 0 0 0 0

0 0 0 0 0

-1 762 -1 359 2 360 34 -727

3 000 -531 0 29 2 499

0 0 0 0 0

139 260 10 348 -3 071 -606 10 340 156 272

2 070 122 0 0 0 2 192

3 453 0 0 -590 0 2 863

0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 0 0

308 591 130 952 -31 519 -94 517 -6 300 307 208

14 353 457 -51 -2 377 0 12 382

0 0 0 0 0 0

0 0 0 210 344

0 0 0 4 429

68 0 68 97 999

0 0 0 0

0 0 0 112 551

5 434 415 5 849 2 791 263

0 0 0 7 460 705

0 0 0 0

Mutatietabel beleggingen 2003 (in duizenden EUR)

Aanschaffingswaarde Begintoestand * Aanschaffingen * Overdrachten en buitengebruikstellingen * Overboeking naar een andere rubriek * Omrekeningsverschillen * Resultaat van het boekjaar * Andere wijzigingen Eindtoestand Meerwaarden Begintoestand * Afgeboekt * Overboeking naar een andere rubriek * Andere wijzigingen Eindtoestand Afschrijvingen en waardeverminderingen Begintoestand * Geboekt * Teruggenomen * Afgeboekt * Overboeking naar een andere rubriek Eindtoestand Niet-opgevraagde bedragen Begintoestand * Mutaties tijdens het boekjaar Eindtoestand Nettoboekwaarde einde boekjaar


Terreinen en gebouwen

Eind 2003 vertegenwoordigden de beleggingen 88 % van de activa van het verzekeringsbedrijf. Beleggingen in het kader van tak 23 (beleggingsverzekeringen) namen hiervan 20 procentpunten voor hun rekening. De aandelenportefeuille (exclusief de deelnemingen) tekende voor een kwart van de beleggingsportefeuille (gebaseerd op de boekwaarde, exclusief tak 23). De marktwaarde van deze portefeuille nam in 2003, dankzij de stijgende aandelenkoersen, toe met 17 % tot 2 620 miljoen euro. Op deze portefeuille (inclusief deelnemingen) was er op 31 december 2003, tegenover de boekwaarde, een latente minderwaarde van 92 miljoen euro. Eind 2003 vertegenwoordigden obligaties en andere vastrentende effecten ruwweg twee derde van de beleggingsportefeuille (gebaseerd op de boekwaarde, exclusief tak 23). De marktwaarde van deze portefeuille steeg met 16 % tot 7 789 miljoen euro. De latente meerwaarden op deze portefeuille bedroegen 328 miljoen euro op 31 december 2003.

119


TOELICHTING 9: (IM)MATERIËLE

VASTE ACTIVA, CONSOLIDATIEVERSCHILLEN, VORDERINGEN EN OVERIGE ACTIVA − VERZEKERINGSBEDRIJF

(In duizenden EUR) Vorderingen Uit hoofde van rechtstreekse verzekeringsverrichtingen Uit hoofde van herverzekeringsverrichtingen Overige vorderingen en opgevraagd, niet-gestort kapitaal Overige activa Overlopende rekeningen Overige activa Immateriële vaste activa en consolidatieverschillen Oprichtingskosten en immateriële vaste activa Consolidatieverschillen (zie toelichting 11: Eigen vermogen)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

335 332 130 934 83 644 120 755 382 565 184 216 198 349 82 344 73 512 8 832

478 166 190 661 144 623 142 882 417 776 205 542 212 234 100 894 62 098 38 796

618 321 195 999 155 920 266 402 878 800 209 159 669 641 205 879 36 446 169 434

29,3 % 2,8 % 7,8 % 86,4 % 1,8 % -41,3 % -

2002

2003

146 042 14 065 -4 560 0 155 547

155 547 4 992 -4 811 -264 155 465

72 530 24 948 -3 983 -46 93 450 62 098

93 450 26 533 -190 -774 119 019 36 446

Mutatietabel oprichtingskosten en immateriële vaste activa Aanschaffingswaarde Begintoestand * Aanschaffingen * Overdrachten en buitengebruikstellingen * Andere wijzigingen Eindtoestand Afschrijvingen en waardeverminderingen Begintoestand * Geboekt * Teruggenomen * Afgeboekt Eindtoestand Nettoboekwaarde

TOELICHTING 10: FINANCIËLE (In duizenden EUR) Totaal Andere deelnemingen * Achtergestelde vorderingen

VASTE ACTIVA

−

HOLDINGACTIVITEITEN

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

336 955 336 955 336 955

341 313 341 313 341 313

250 412 250 412 250 412

-26,6 % -26,6 % -26,6 %

De Andere deelnemingen betreffen in hoofdzaak de intekening door KBC Bankverzekeringsholding NV (in 1999) op een ACO (Achtergestelde Converteerbare Obligatielening) van KBC Bank NV voor een bedrag van 250 miljoen euro, met vervaldag in 2006. Doordat deze achtergestelde lening wordt geëlimineerd in de post Eliminaties op het actief en in de post Achtergestelde schulden op het passief, komt ze per saldo niet voor op het actief, noch op het passief. De daling van de Andere deelnemingen ten opzichte van 2002 heeft te maken met de omzetting van ATO’s 1993/1996-2003 in aandelen KBC Bank NV (zie verder in het hoofdstuk Vennootschappelijke jaarrekening KBC Bankverzekeringsholding NV).

TOELICHTING 11 A: AANSLUITING VAN HET EIGEN VERMOGEN VAN KBC BANK, KBC VERZEKERINGEN, KBC ASSET MANAGEMENT EN KBC BANKVERZEKERINGSHOLDING


Het geconsolideerd eigen vermogen van KBC Bankverzekeringsholding is lager dan de som van het geconsolideerd eigen vermogen van KBC Bank, KBC Verzekeringen (zoals vermeld onder het hoofdstuk Solvabiliteit) en KBC Asset Management, vanwege onder meer: * de eliminatie van intragroepsverrichtingen; * de eliminatie van eigen aandelen van KBC Bank; * de bijdrage van het niet-geconsolideerd resultaat van KBC Bankverzekeringsholding; * leveraging op het niveau van de holdingmaatschappij.

(In duizenden EUR) Bankbedrijf Consolidatieverschillen Geactiveerde goodwill (actief) Negatieve goodwill (passief) Geïmputeerde goodwill (passief) Verschillen na toepassing van de vermogensmutatiemethode Geactiveerde goodwill (actief) Negatieve goodwill (passief) Geïmputeerde goodwill (passief) Verzekeringsbedrijf Consolidatieverschillen Geactiveerde goodwill (actief) Negatieve goodwill (passief) Geïmputeerde goodwill (passief) Verschillen na toepassing van de vermogensmutatiemethode Geactiveerde goodwill (actief) Negatieve goodwill (passief) Geïmputeerde goodwill (passief) Holdingactiviteiten Verschillen na toepassing van de vermogensmutatiemethode Geïmputeerde goodwill (passief) TOTAAL Geactiveerde goodwill (actief) Bankbedrijf Verzekeringsbedrijf Negatieve goodwill (passief) Geïmputeerde goodwill (passief)

CONSOLIDATIEVERSCHILLEN 2003

BeginStijging Daling toestand deelnemings- deelnemingspercentage percentage

Af- Aanpassing schrijvingen afschrijvingstermijn

Andere wijzigingen

Eindtoestand

87 514 3 921 -1 430 669

49 011 0 0

-1 495 0 0

-13 637 0 274 368

0 0 0

-115 0 -10 090

121 278 3 921 -1 166 391

259 496 4 852 -7

9 919 0 0

0 0 0

-23 177 0 0

0 0 0

586 0 7

246 823 4 852 0

38 115 2 505 -7 578

4 650 0 0

-133 0 0

-3 257 0 613

0 0 0

0 0 0

39 374 2 505 -6 965

681 5 333 -81 452

129 420 0 0

-9 0 0

-34 0 4 525

0 0 0

0 0 -6

130 059 5 333 -76 933

0

0

0

0

0

0

0

347 010 38 796 16 611 -1 519 707

58 930 134 070 0 0

-1 495 -142 0 0

-36 814 -3 291 0 279 507

0 0 0 0

472 0 0 -10 089

368 102 169 433 16 611 -1 250 289


TOELICHTING 11 B: MUTATIETABEL

De goodwill die is betaald op de acquisities sinds 1 januari 1999 tot en met 31 december 2001 werd rechtstreeks in mindering gebracht op het eigen vermogen (zie Waarderingsregels), ingevolge een tijdelijke derogatie verleend door de CBFA. Het bedrag van de afgetrokken goodwill, na aftrek van de theoretische afschrijving daarop, is opgenomen onder de passiefrubriek Vbis Geïmputeerde positieve consolidatieverschillen. De theoretische afschrijving op de sinds 1 januari 1999 geïmputeerde consolidatieverschillen bedraagt in totaal 279,5 miljoen euro in het boekjaar 2003 en omvat ook de versnelde afschrijvingen op nog uitstaande geïmputeerde positieve consolidatieverschillen op enkele Groepsmaatschappijen.


De bovenvermelde tijdelijke derogatie van de CBFA verviel op 1 januari 2002. Bijgevolg wordt de goodwill op nieuwe acquisities verworven na 31 december 2001 geactiveerd en afgeschreven over een periode van twintig jaar (conform internationale gebruiken). Voor alle consolidatieverschillen ontstaan tussen 1 januari 1999 en 31 december 2001 werd in 2001 de theoretische afschrijvingstermijn aangepast tot twintig jaar. De positieve consolidatieverschillen op het actief hebben bijgevolg betrekking op de nog niet afgeschreven goodwill naar aanleiding van acquisities vóór 1 januari 1999 of na 31 december 2001. De passiefrubriek V Consolidatieverschillen heeft betrekking op badwill.

121

GECONSOLIDEERD EIGEN VERMOGEN

Kapitaalverhoging en omzetting ATO’s

Winstreservering

Afboeking geïmputeerde positieve consolidatieverschillen

Aanpassing afschrijvingstermijn

Overboeking van het Fonds voor Algemene Bankrisico’s

Omrekeningsverschillen

Andere wijzigingen

Eindtoestand

(In duizenden EUR) Begintoestand


TOELICHTING 11 C: MUTATIETABEL

Mutatietabel 2002 Kapitaal Uitgiftepremies Herwaarderingsmeerwaarden Reserves en overgedragen resultaat Consolidatieverschillen Geïmputeerde positieve consolidatieverschillen Omrekeningsverschillen Eigen vermogen

590 388 2 009 421 10 162 6 871 067 15 934 -1 617 451 -27 240 7 852 280

750 8 759 9 509

573 886 573 886

-93 522 98 415 4 893

0 0 0

0 0

0 -15 711 -15 711

0 0 -460 4 528 677 -671 4 075

591 138 2 018 180 9 702 7 355 959 16 611 -1 519 707 -42 951 8 428 932

Mutatietabel 2003 Kapitaal Uitgiftepremies Herwaarderingsmeerwaarden Reserves en overgedragen resultaat Consolidatieverschillen Geïmputeerde positieve consolidatieverschillen Omrekeningsverschillen Eigen vermogen

591 138 2 018 180 9 702 7 355 959 16 611 -1 519 707 -42 951 8 428 932

16 602 143 576 160 179

619 766 619 766

-279 507 279 507 0

0 0 0

0 0

0 -51 712 -51 712

0 0 -459 1 176 0 -10 090 -9 372

607 740 2 161 756 9 243 7 697 395 16 611 -1 250 289 -94 663 9 147 793

Voor een gedetailleerd overzicht van de ontwikkeling van het kapitaal, de uitgiftepremies en het aandeelhouderschap wordt verwezen naar de toelichtingen bij de vennootschappelijke jaarrekening.

TOELICHTING 11 D: STAAT

VAN DE RESERVES EN HET OVERGEDRAGEN RESULTAAT

(In duizenden EUR)

2002

2003

6 871 067 1 034 204 -459 176 -1 142 -93 522 4 528 7 355 959

7 355 959 1 118 989 -498 079 -1 144 -279 507 1 176 7 697 395

Aantal

In procenten van de uitgegeven aandelen

Boekwaarde (in duizenden EUR)

1 100 20 020 55 661 5 808 674 1 147 136 97 085 11 300

0,00 % 0,01 % 0,02 % 1,87 % 0,37 % 0,03 % 0,00 %

40 979 2 061 240 259 42 586 3 328 418

Begintoestand * Resultaat van de Groep * Dividenden * Bestuurders * Theoretische afschrijving consolidatieverschillen * Overige Eindtoestand

TOELICHTING 11 E: STAAT

VAN DE EIGEN AANDELEN

In portefeuille bij


Assurisk IIB Bank KBC Bank KBC Bankverzekeringsholding KBC Financial Products-groep (handelsportefeuille) KBC Securities (handelsportefeuille) VITIS Life

Door de inkoop in het kader van KBC-aandelenoptieplannen voor het personeel in de voorbije jaren bezat KBC Bankverzekeringsholding op 31 december 2003 circa 5,8 miljoen eigen aandelen. Dit vertegenwoordigde 1,87 % van het aantal uitgegeven aandelen.

TOELICHTING 12: BELANGEN

VAN DERDEN

− GROEP

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

Totaal Belangen van derden Preferente aandelen

2 219 123 643 310 1 575 812

1 967 094 499 957 1 467 137

1 825 496 455 437 1 370 059

-7,2 % -8,9 % -6,6 %

SCHULDEN

− GROEP

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

6 745 978 786 258 5 959 720

6 285 850 725 542 5 560 308

6 098 253 503 350 5 594 903

-3,0 % -30,6 % 0,6 %

7 077 732 19 336 -351 089

6 620 965 19 336 -354 451

6 339 987 17 724 -259 459

-4,2 % -8,3 % -26,8 %

3 547 708 3 530 024 353 230

3 700 081 2 920 885 2 606 478

3 788 635 2 551 352 2 394 623

2,4 % -12,7 % -8,1 %

6 603 976 473 755

6 201 764 419 201

5 811 140 528 847

-6,3 % 26,2 %

Totaal Converteerbaar Niet-converteerbaar Maatschappij Bankbedrijf Verzekeringsbedrijf Eliminaties Geografische indeling, bankbedrijf Binnenland Buitenland wrv. eurogebied Monetaire indeling, bankbedrijf In euro’s In vreemde valuta Indeling naar restlooptijd, bankbedrijf (vervaljaar)

TOELICHTING 14: FONDS

VOOR

ALGEMENE

BANKRISICO’S

−

(In duizenden EUR)

2004

2005

2006

2007

2008

898 585 2009 308 686 2014 25 702

1 786 590 2010 237 054 2015 15 503

904 498 2011 63 450

528 165 2012 43 398

460 102 2013 38 726 Perpetueel 1 029 529

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

1 841 379 -1 838 574 -2 804 0

0 0 0 0

0 0 0 0

-

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

41 199 589 14 373

39 683 320 21 139

38 224 138 0

-3,7 % -100,0 %

3 449 404 37 750 185 13 414 693

2 266 819 37 416 501 16 270 855

3 231 349 34 992 789 14 793 106

42,5 % -6,5 % -9,1 %

23 767 826 17 431 763

25 589 534 14 093 786

23 528 933 14 695 205

-8,1 % 4,3 %

6 077 690 35 121 899 26 096 262 7 064 573 666 518 1 262 181 32 364

2 233 198 37 450 122 28 774 423 7 922 274 348 750 379 975 24 700

3 402 965 34 821 173 26 660 051 7 041 804 513 428 588 313 17 577

52,4 % -7,0 % -7,3 % -11,1 % 47,2 % 54,8 % -28,8 %


TOELICHTING 13: ACHTERGESTELDE

BANKBEDRIJF

Begintoestand * Overboeking naar reserves ingevolge wijziging waarderingsregels * Andere wijzigingen Eindtoestand

Per einde 2001 besliste KBC dit fonds over te boeken naar de post Reserves van het eigen vermogen.

AAN KREDIETINSTELLINGEN

(In duizenden EUR) Totaal wrv. mobiliseringsschulden wegens herdiscontering van handelspapier Geografische indeling Binnenland Buitenland wrv. eurogebied Monetaire indeling In euro’s In vreemde valuta Indeling naar restlooptijd Onmiddellijk opvraagbaar Op termijn of met opzegging * Tot drie maanden * Meer dan drie maanden tot één jaar * Meer dan één jaar tot vijf jaar * Meer dan vijf jaar * Met onbepaalde looptijd

−

BANKBEDRIJF


TOELICHTING 15: SCHULDEN

123



AAN CLIËNTEN EN IN SCHULDBEWIJZEN BELICHAAMDE SCHULDEN

BANKBEDRIJF

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

Totaal Schulden aan cliënten In schuldbewijzen belichaamde schulden

131 142 407 110 097 895 21 044 512

137 375 260 113 719 463 23 655 798

133 581 448 108 622 973 24 958 475

-2,8 % -4,5 % 5,5 %

Schulden aan cliënten

110 097 895

113 719 463

108 622 973

-4,5 %

55 199 928 54 897 967 9 753 176

58 026 917 55 692 546 9 474 112

63 326 765 45 296 208 8 068 987

9,1 % -18,7 % -14,8 %

72 193 737 37 904 158

81 313 963 32 405 500

75 940 786 32 682 187

-6,6 % 0,9 %

26 590 182 83 507 713 41 081 702 12 768 941 4 468 787 744 515 24 443 768

27 979 650 85 739 813 44 602 277 11 196 293 2 361 642 1 685 421 25 894 180

42 531 157 66 091 816 20 494 612 11 725 583 3 275 295 1 191 050 29 405 276

52,0 % -22,9 % -54,1 % 4,7 % 38,7 % -29,3 % 13,6 %

21 044 512

23 655 798

24 958 475

5,5 %

7 960 632 13 083 880 6 140 206

6 819 733 16 836 065 7 257 448

5 976 550 18 981 925 8 192 795

-12,4 % 12,7 % 12,9 %

12 289 034 8 755 478

14 541 676 9 114 122

14 346 228 10 612 247

-1,3 % 16,4 %

21 044 512 5 684 462 5 144 388 8 753 275 1 441 354 21 033

23 655 798 9 549 369 2 490 762 10 524 970 1 035 271 55 426

24 958 475 10 831 019 4 276 016 9 322 038 495 224 34 178

5,5 % 13,4 % 71,7 % -11,4 % -52,2 % -38,3 %

Schulden aan cliënten en schuldbewijzen, indeling naar type

131 142 407

137 375 260

133 581 448

-2,8 %

Totaal schulden aan cliënten Zichtdeposito’s Termijndeposito’s Depositoboekjes Deposito’s van bijzondere aard Overige deposito’s Totaal schuldbewijzen Kasbons Obligaties Depositocertificaten

110 097 895 20 620 544 44 890 835 20 172 408 2 567 650 21 846 458 21 044 512 7 695 938 5 414 609 7 933 966

113 719 463 20 800 120 37 533 966 24 245 774 2 918 115 28 221 489 23 655 798 6 694 706 7 006 960 9 954 131

108 622 973 23 322 373 36 643 193 25 988 182 3 214 052 19 455 173 24 958 475 5 399 845 7 294 315 12 264 315

-4,5 % 12,1 % -2,4 % 7,2 % 10,1 % -31,1 % 5,5 % -19,3 % 4,1 % 23,2 %

Totaal schulden aan cliënten en schuldbewijzen

Binnenland 64 846 650

31-12-2002 Buitenland 72 528 610

Binnenland 69 303 315

31-12-2003 Buitenland 64 278 133

Totaal schulden aan cliënten Zichtdeposito’s Termijndeposito’s Depositoboekjes Deposito’s van bijzondere aard Overige deposito’s Totaal schuldbewijzen Kasbons Obligaties Depositocertificaten

58 026 917 11 218 319 18 602 954 23 246 972 543 719 4 414 953 6 819 733 6 659 806 136 741 23 186

55 692 546 9 581 801 18 931 012 998 802 2 374 396 23 806 535 16 836 065 34 900 6 870 219 9 930 945

63 326 765 12 570 402 19 833 248 24 949 529 618 963 5 354 623 5 976 550 5 378 423 202 013 396 115

45 296 208 10 751 971 16 809 945 1 038 653 2 595 089 14 100 551 18 981 925 21 422 7 092 302 11 868 201

Geografische indeling Binnenland Buitenland wrv. eurogebied Monetaire indeling In euro’s In vreemde valuta Indeling naar restlooptijd Onmiddellijk opvraagbaar Op termijn of met opzegging * Tot drie maanden * Meer dan drie maanden tot één jaar * Meer dan één jaar tot vijf jaar * Meer dan vijf jaar * Met onbepaalde looptijd In schuldbewijzen belichaamde schulden Geografische indeling Binnenland Buitenland wrv. eurogebied Monetaire indeling In euro’s In vreemde valuta Indeling naar restlooptijd Op termijn of met opzegging * Tot drie maanden * Meer dan drie maanden tot één jaar * Meer dan één jaar tot vijf jaar * Meer dan vijf jaar * Met onbepaalde looptijd


−

Schulden aan cliënten en schuldbewijzen, geografische indeling

VOORZIENINGEN EN UITGESTELDE BELASTINGEN

(In duizenden EUR)

Bankbedrijf Pensioenen Toekomstige kosten voor gebouwen Betwiste zaken (BTW, juridisch, andere) Operationele risico’s Herstructureringskosten Autoleasing Verplichte aankoop dubieuze vorderingen IPB Fraudegeval K&H Equities Andere voorzieningen Subtotaal voorzieningen voor risico’s en kosten Belastingen Verbinteniskredieten Totaal voorzieningen Uitgestelde belastingen Totaal voorzieningen en uitgestelde belastingen Verzekeringsbedrijf Belastingen Herstructureringskosten IT Financiële risico’s Andere voorzieningen Totaal

TOELICHTING 18: OVERIGE (In duizenden EUR) Totaal Overlopende rekeningen Overige

PASSIVA

−

− GROEP 2003

Begintoestand

Toevoegingen

Bestedingen en terugnemingen

Totaal mutaties met resultaatsimpact

Andere wijzigingen

Eindtoestand

87 009 12 944 42 383 84 898 76 989 13 478 153 706 0 38 200 509 606 55 865 91 503 656 974 67 479 724 452

58 826 0 70 913 0 3 332 3 240 0 33 920 6 356 176 588 0 29 187 205 775 0 205 775

-34 146 -12 944 -14 067 -84 032 -38 654 -2 194 0 0 -6 535 -192 573 0 -20 438 -213 011 -19 752 -232 762

24 681 -12 944 56 846 -84 032 -35 322 1 046 0 33 920 -178 -15 985 0 8 749 -7 236 -19 752 -26 987

1 270 0 6 630 -866 -11 914 -209 -143 292 -1 158 -9 657 -159 197 -2 653 -10 958 -172 809 0 -172 809

112 959 0 105 858 0 29 752 14 315 10 414 32 762 28 364 334 425 53 212 89 294 476 930 47 727 524 657

12 325 21 724 99 0 10 340 44 488

0 478 0 140 164 6 527 147 169

-7 533 -4 247 0 -46 738 -4 865 -63 384

-7 533 -3 769 0 93 425 1 661 83 785

0 0 0 0 0 0

4 792 17 956 99 93 425 12 001 128 273

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

26 134 514 20 862 891 5 271 623

14 514 152 9 628 487 4 885 665

21 983 732 13 537 025 8 446 707

51,5 % 40,6 % 72,9 %

BANKBEDRIJF


TOELICHTING 17: MUTATIETABEL


Op 31 december 2003 bedroegen de cliëntendeposito’s 134 miljard euro, een daling met 3 % tegenover eind 2002. Exclusief de retrocessies was er een stijging met 5 %, waarbij er een verschuiving optrad van termijndeposito’s en kasbons naar direct opvraagbare deposito’s (zichtdeposito’s en depositoboekjes) en van bankdeposito’s in het algemeen naar levensverzekeringsproducten en beleggingsfondsen.

125


TOELICHTING 19: TECHNISCHE

VOORZIENINGEN

−

VERZEKERINGSBEDRIJF

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

Bruto Technische voorzieningen * Voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s * Voorziening voor verzekering Leven * Voorziening voor te betalen schade * Voorziening voor winstdeling en restorno’s * Voorziening voor egalisatie en catastrofes * Andere technische voorzieningen Tak 23 Totaal bruto technische voorzieningen

7 366 963 203 217 4 637 766 2 217 100 29 958 208 336 70 586 2 952 108 10 319 071

8 860 576 225 817 5 884 296 2 441 635 30 844 186 709 91 274 2 813 191 11 673 767

10 196 859 252 357 7 287 843 2 395 130 34 969 127 832 98 728 3 238 898 13 435 756

15,1 % 11,8 % 23,9 % -1,9 % 13,4 % -31,5 % 8,2 % 15,1 % 15,1 %

Deel van de herverzekeraar Technische voorzieningen * Voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s * Voorziening voor verzekering Leven * Voorziening voor te betalen schade * Voorziening voor winstdeling en restorno’s * Andere technische voorzieningen Totaal deel van de herverzekeraar

173 889 2 851 7 369 161 578 21 2 070 173 889

250 066 6 621 6 745 234 901 0 1 798 250 066

179 545 3 533 8 594 165 823 -92 1 687 179 545

-28,2 % -46,6 % 27,4 % -29,4 % -6,2 % -28,2 %

7 193 074 200 366 4 630 397 2 055 522 29 937 208 336 68 516 2 952 108 10 145 182 150 236

8 610 510 219 195 5 877 551 2 206 734 30 844 186 709 89 476 2 813 191 11 423 701 150 483

10 017 314 248 824 7 279 249 2 229 307 35 061 127 832 97 041 3 238 898 13 256 211 188 604

16,3 % 13,5 % 23,8 % 1,0 % 13,7 % -31,5 % 8,5 % 15,1 % 16,0 % 25,3 %

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

347 844 91 489 14 317 242 039 131 513 18 844

422 477 150 692 50 748 221 037 101 867 14 337

682 411 130 311 32 826 519 274 0 32 178

61,5 % -13,5 % -35,3 % -100,0 % -

Netto Technische voorzieningen * Voorziening voor niet-verdiende premies en lopende risico’s * Voorziening voor verzekering Leven * Voorziening voor te betalen schade * Voorziening voor winstdeling en restorno’s * Voorziening voor egalisatie en catastrofes * Andere technische voorzieningen Tak 23 Totaal netto technische voorzieningen wrv. gewaarborgd door zakelijke zekerheden op de activa van de onderneming

TOELICHTING 20: OVERIGE

PASSIVA

−

VERZEKERINGSBEDRIJF

(In duizenden EUR) Schulden Uit hoofde van rechtstreekse verzekeringsverrichtingen Uit hoofde van herverzekeringsverrichtingen Overige schulden wrv. gewaarborgd door zakelijke zekerheden op de activa van de onderneming Overlopende rekeningen


SCHULDEN

−

HOLDINGACTIVITEITEN

In 2003 stijgen de financiële schulden van de KBC Bankverzekeringsholding NV per saldo met 1,3 % tot 1 335 miljoen euro. Zie verder onder het hoofdstuk Vennootschappelijke jaarrekening KBC Bankverzekeringsholding NV. Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering 126

EN BETREKKINGEN MET VERBONDEN ONDERNEMINGEN EN MET ONDERNEMINGEN WAARMEE EEN DEELNEMINGSVERHOUDING BESTAAT EN DIE NIET IN DE CONSOLIDATIE ZIJN OPGENOMEN OF NIET GEËLIMINEERD − GROEP

(In duizenden EUR)

Tussen bankbedrijf, verzekeringsbedrijf en Holding

Verbonden ondernemingen

Ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat Niet-geëlimineerd 31-12-2002 31-12-2003

31-12-2002

Eliminaties 31-12-2003

Niet-geëlimineerd 31-12-2002 31-12-2003

0 570 515

0 712 830

124 368 74 017

352 391 400 336

21 735 151 232

120 919 79 636

0 10 659 12 194

0 9 047 219 639

71 753 2 145 0

19 332 3 961 0

7 205 120 000 0

0 120 000 0

2 479 0 515 901

0 0 882 877

2 123 5 630 0

4 427 7 149 0

133 211 325 0

97 999 54 0

359 134 211 787 14 781 1 697 451

250 412 241 374 13 665 2 329 843

0 0 0 280 035

0 0 0 787 596

0 0 0 433 707

0 0 0 418 608

354 451

259 459

6 333

9 048

0

0

0 744 253 0 16 038

0 983 269 0 158 634

128 059 181 076 0 0

140 617 708 097 99 915 0

10 134 8 896 0 0

475 125 278 0 0


TOELICHTING 22: ELIMINATIES

ACTIVA Bankbedrijf I Vorderingen op kredietinstellingen II Vorderingen op cliënten III Effecten en waardepapier A Vastrentend IV Financiële vaste activa VII Overige activa Verzekeringsbedrijf IX Beleggingen XII Vorderingen XIII Overige activa Holdingactiviteiten XV Financiële vaste activa XVI Geldbeleggingen en liquide middelen XVII Overige activa TOTAAL ACTIVA

PASSIVA IX Achtergestelde schulden Bankbedrijf XI Schulden aan kredietinstellingen XII Schulden aan cliënten XIII In schuldbewijzen belichaamde schulden XV Overige passiva Verzekeringsbedrijf XX Overige passiva Holdingactiviteiten XXII Financiële schulden XXIII Overige passiva Subtotaal exclusief achtergestelde schulden

71 332

174 701

13 193

9 317

288

317

476 048 35 330 1 343 000

676 544 77 237 2 070 385

0 0 322 329

0 0 957 946

0 0 19 317

0 0 126 070

TOTAAL PASSIVA

1 697 451

2 329 843

328 662

966 994

19 317

126 070

54 811

62 068

-

-

-

-

Bankbedrijf C Nettoprovisies


RESULTATENREKENING

127


TOELICHTINGEN

MET BETREKKING TOT DE RESULTATEN

TOELICHTING 23: NETTORENTE-INKOMSTEN −

BANKBEDRIJF

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

2 541 177

3 046 115

3 117 895

2,4 %

Renteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten Vorderingen op kredietinstellingen Vorderingen op cliënten Vastrentende effecten en waardepapier, handelsportefeuille Vastrentende effecten en waardepapier, beleggingsportefeuille Nettoresultaat dekkingsverrichtingen Rentekosten en soortgelijke kosten Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan cliënten Schuldbewijzen Achtergestelde schulden Nettoresultaat dekkingsverrichtingen

11 543 950 3 473 399 5 213 999 309 514 2 547 039 0 -9 002 774 -4 298 818 -3 089 475 -1 118 505 -420 553 -75 423

9 501 009 1 259 847 5 205 621 538 904 2 496 638 0 -6 454 894 -1 721 955 -3 116 151 -918 094 -369 170 -329 526

7 980 744 904 366 4 526 602 597 413 1 952 362 0 -4 862 849 -991 394 -2 355 309 -777 692 -342 880 -395 574

-16,0 % -28,2 % -13,0 % 10,9 % -21,8 % -24,7 % -42,4 % -24,4 % -15,3 % -7,1 % 20,0 %

Gemiddelde rentedragende activa Nettorentemarge (= nettorente-inkomsten / gemiddelde rentedragende activa)

165 595 562 1,54 %

182 424 302 1,67 %

179 738 061 1,73 %

-1,5 % -

Nettorente-inkomsten

Verschil

In 2003 stegen de nettorente-inkomsten met 2 %, waarbij het in het tweede halfjaar aangetrokken renteresultaat de druk op de rentewinst van het eerste halfjaar meer dan compenseerde. Exclusief wijzigingen in de consolidatiekring (onder meer Krefima), was er een stijging met 5 %. De rentemarge (definitie: zie tabel) vertoonde een lichte stijging, van 1,67 % in 2002 naar 1,73 % in 2003.

TOELICHTING 24: OPBRENGSTEN

UIT NIET-VASTRENTENDE EFFECTEN

−

(In duizenden EUR) Totaal opbrengsten uit niet-vastrentende effecten Aandelen en niet-vastrentende effecten, handelsportefeuille Aandelen en niet-vastrentende effecten, beleggingsportefeuille Overige opbrengsten uit financiële vaste activa

TOELICHTING 25: WINST

UIT FINANCIËLE TRANSACTIES

(In duizenden EUR) Totaal


−

BANKBEDRIJF

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

120 775 58 106 43 458 19 211

157 758 95 626 37 661 24 470

106 503 54 658 30 891 20 954

-32,5 % -42,8 % -18,0 % -14,4 %

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

884 770

1 013 571

730 179

-28,0 %

BANKBEDRIJF

Uit de valuta- en effectenhandel

609 557

615 140

479 943

-22,0 %

Uit de realisatie van beleggingseffecten Vastrentende effecten en waardepapier Uit effectisering van vorderingen Niet-vastrentende effecten

275 213 215 804 2 436 56 973

398 432 374 765 10 032 13 635

250 236 217 429 10 880 21 927

-37,2 % -42,0 % 8,5 % 60,8 %

Het resultaat uit de valuta- en effectenhandel was relatief zwak in 2003 (480 miljoen euro, een daling van 22 % ten opzichte van 2002), vooral op het vlak van de valuta- en aandelenderivatenhandel. Er was een goed resultaat voor de renteproducten. De opbrengst van de (contante) aandelenhandel evolueerde positief, maar bleef binnen de Groep (conform de strategische focus) heel beperkt. In 2003 werd een veeleer beperkt bedrag aan meerwaarden − 250 miljoen euro − op beleggingen gerealiseerd (4 % van de totale opbrengsten van het bankbedrijf). Dat gebeurde in grote mate in het eerste halfjaar, en op een vrije obligatieportefeuille die hiervoor specifiek in het verleden was opgebouwd in het vooruitzicht van de rentedaling.

EN OVERIGE OPBRENGSTEN

(In duizenden EUR)

−

BANKBEDRIJF

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Totaal nettoprovisie-inkomsten en overige opbrengsten

1 427 645

1 530 845

1 683 137

Verschil 9,9 %

Ontvangen provisies Effecten en vermogensbeheer Verbinteniskredieten Betalingsverkeer Verzekeringen Andere Betaalde provisies Acquisitiekosten Andere betaalde provisiekosten Overige bedrijfsopbrengsten

1 465 634 765 830 129 265 247 128 54 360 269 050 -408 823 -92 508 -316 315 370 834

1 526 956 776 861 127 521 324 116 57 614 240 844 -436 368 -87 358 -349 010 440 256

1 686 451 919 857 127 671 332 479 62 068 244 377 -435 610 -68 598 -367 012 432 296

10,4 % 18,4 % 0,1 % 2,6 % 7,7 % 1,5 % -0,2 % -21,5 % 5,2 % -1,8 %


TOELICHTING 26: NETTOPROVISIE-INKOMSTEN

In 2003 was er een sterke groei van de nettoprovisie-inkomsten (+15 %, autonoom +12 %), vooral als gevolg van de succesvolle verkoop van beleggingsfondsen met kapitaalbescherming en beleggingsverzekeringen op de Belgische markt. Ook in Centraal-Europa evolueerden de provisie-inkomsten uit beleggingsproducten verder in stijgende lijn (+9 %). De post Overige bedrijfsopbrengsten lag min of meer in de lijn van die van vorig jaar (-2 %), waarbij weggevallen (eenmalige) inkomsten uit 2002 werden goedgemaakt door onder meer een sterke stijging van de leasinginkomsten (autonoom +12 %).

TOELICHTING 27: AANDEEL IN HET RESULTAAT VAN ONDERNEMINGEN OPGENOMEN VOLGENS DE VERMOGENSMUTATIEMETHODE − BANKBEDRIJF 31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

2 907 0

7 411 4 649

17 643 7 261

-

Totaal wrv. NLB

TOELICHTING 28: GEGEVENS

MET BETREKKING TOT DE RESULTATEN

−

BANKBEDRIJF

(In duizenden EUR)

A Renteopbrengsten en soortgelijke opbrengsten B Opbrengsten uit niet-vastrentende effecten 1 Aandelen en andere niet-vastrentende effecten 2 Deelnemingen en aandelen die tot de financiële vaste activa behoren C Winst uit financiële transacties 1 Uit de valuta- en effectenhandel 2 Uit de realisatie van beleggingseffecten D 1 Ontvangen provisies D 2 Overige bedrijfsopbrengsten Geografische uitsplitsing van de post B 2 Deelnemingen en aandelen die tot de financiële vaste activa van de resultatenrekening behoren (in duizenden EUR)

Belgische vestigingen

31-12-2002 Buitenlandse vestigingen

Belgische vestigingen

31-12-2003 Buitenlandse vestigingen

5 754 131

3 746 878

5 018 633

2 962 110

58 736 4 171

74 551 20 299

22 272 6 532

63 277 14 422

230 291 388 749 816 682 318 312

384 849 9 682 710 274 121 944

50 598 248 195 913 301 294 430

429 344 2 040 773 150 137 866

België 6 532 Ierland 3 025 Polen 418

Duitsland 133 Italië 4 896 Portugal 642

Egypte 10 Luxemburg 4 801 Tsjechië 279

Hongarije 137 Nederland 80 Totaal 20 954


(In duizenden EUR)

129


TOELICHTING 29: ALGEMENE

BEHEERSKOSTEN EN OVERIGE LASTEN

(In duizenden EUR)

−

BANKBEDRIJF

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

Algemene beheerskosten en overige lasten

-3 510 048

-3 750 667

-3 694 548

-1,5 %

Personeelskosten Bezoldigingen Werkgeversbijdragen Andere personeelskosten Rust- en overlevingspensioenen Overige beheerskosten BTW en andere heffingen Andere kosten Afschrijvingen vaste activa

-1 842 934 -1 372 392 -378 128 -80 846 -11 568 -1 309 586 -130 835 -1 178 751 -357 528

-1 982 473 -1 489 477 -390 299 -87 973 -14 724 -1 348 738 -135 244 -1 213 494 -419 456

-2 044 356 -1 548 650 -392 918 -76 201 -26 588 -1 264 843 -122 571 -1 142 272 -385 349

3,1 % 4,0 % 0,7 % -13,4 % 80,6 % -6,2 % -9,4 % -5,9 % -8,1 %

70,5 %

65,2 %

65,3 %

-

Kostendruk

In 2003 verminderden de totale uitgaven met 1 % (zonder relevante impact van consolidatiewijzigingen). In België bedroeg de daling 5 % en in Centraal-Europa 1 %. Ondanks de goede kostenontwikkeling bleef de kosten-inkomstenratio op hetzelfde niveau (65 %) als in 2002 door de lichte daling van de brutobedrijfsinkomsten (zelf onder meer het gevolg van een lager bedrag aan gerealiseerde meerwaarden − bij gelijke meerwaarden zou er een daling zijn geweest van 67 % naar 65 %).

TOELICHTING 30: WAARDEVERMINDERINGEN

EN VOORZIENINGEN KREDIETRISICO’S

(In duizenden EUR) Nettotoevoeging aan het Fonds voor Algemene Bankrisico’s Waardeverminderingen en voorzieningen voor kredietrisico’s Binnenland Buitenland Details toevoegingen en terugnemingen van waardeverminderingen en voorzieningen voor kredietrisico’s Totaal waardeverminderingen


Specifieke Dubieuze en oninbare vorderingen * Waardeverminderingen * Terugnemingen waardeverminderingen Vorderingen met onzeker verloop * Waardeverminderingen * Terugnemingen waardeverminderingen Verbinteniskredieten * Voorziening * Terugnemingen voorziening Algemene Kredietrisico’s * Waardeverminderingen * Terugnemingen waardeverminderingen Landenrisico’s * Voorziening * Terugnemingen voorziening

−

BANKBEDRIJF

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

0

0

0

Verschil -

-321 383 -156 238 -165 145

-465 298 -144 046 -321 252

-676 317 -117 154 -559 163

45,4 % -18,7 % 74,1 %

Binnenland -144 046

31-12-2002 Buitenland -321 252

Binnenland -117 154

31-12-2003 Buitenland -559 163

-134 088 -178 974 44 886 -11 265 -49 333 38 068 1 307 -549 1 857

-206 139 -559 383 353 244 -170 733 -425 842 255 108 -5 141 -27 003 21 862

-88 420 -146 956 58 536 -26 947 -26 505 -443 -1 786 -5 413 3 627

-323 562 -704 052 380 490 -243 178 -491 323 248 145 -6 962 -23 774 16 811

0 0 0 0 0 0

37 095 -19 399 56 494 23 666 -4 697 28 363

0 0 0 0 0 0

-4 721 -55 509 50 789 19 260 -14 19 273

In 2003 evolueerden de kredietvoorzieningen als volgt: * Voor de eerste en tweede thuismarkt lagen de bedragen in de meeste landen op een laag peil. De kredietverliesratio bedroeg in België 0,24 % (ten opzichte van 0,29 % in 2002), in Hongarije 0,32 % (0,34 % in 2002) en in Tsjechië en Slowakije 0,34 % (in 2002 was er een nettoterugneming, waardoor de ratio -0,62 % bedroeg); * Ook de kredietverliezen op de internationale kredietportefeuille (dus zonder België en Centraal-Europa) evolueerden in gunstige zin (kredietverliesratio van 0,48 % versus 0,70 % in 2002); * In Polen werd een kredietevaluatieproject doorgevoerd waarbij aanzienlijke kredietvoorzieningen zijn aangelegd (365 miljoen euro in 2003, kredietverliesratio 8,68 %); * De totale kredietverliesratio van de Groep steeg bijgevolg van 0,55 % naar 0,71 % (0,35 % exclusief Polen). Informatie over de ontwikkeling van non-performing kredieten wordt gegeven in het hoofdstuk Risicobeheer.

OP EFFECTEN

−

BANKBEDRIJF

(In duizenden EUR) Totaal Vastrentende effecten Waardeverminderingen Terugnemingen waardeverminderingen Niet-vastrentende effecten Waardeverminderingen Terugnemingen waardeverminderingen

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

-88 690 583 -18 098 18 681 -89 274 -105 854 16 581

-202 142 -33 671 -34 096 425 -168 471 -197 321 28 850

36 221 22 190 -9 846 32 036 14 032 -37 669 51 700

-71,1 % -80,9 % 79,2 %


TOELICHTING 31: WAARDEVERMINDERINGEN

In 2003 konden door de gunstige ontwikkeling van de beurskoersen vanaf het tweede kwartaal eerder geboekte waardedalingen van de beleggingsportefeuille worden teruggenomen. Daardoor was er voor 2003 per saldo een positieve impact van 36 miljoen euro (tegenover een negatieve impact van 202 miljoen euro in 2002).

UIT DE GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING

(In duizenden EUR)

Bruto verdiende premies Uitgaande herverzekeringspremies Netto verdiende premies (rubriek A) Betaalde brutobedragen Betaalde bedragen, deel herverzekeraar Brutovoorziening voor te betalen schaden Voorziening voor te betalen schaden, deel herverzekeraar Winstdeling en restorno’s, onder aftrek van herverzekering Andere technische voorzieningen Overige technische opbrengsten en lasten Netto technische lasten (rubriek B) Opbrengsten van beleggingen Waardecorrecties tak 23 Beleggingslasten Overige opbrengsten en kosten (niet-technisch) Toerekening aan de technische rekeningen Beleggingsopbrengsten en -lasten (rubriek C) Resultaat uit deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode (rubriek D) Nettoacquisitiekosten Administratiekosten Algemene beheerskosten (rubriek E) Afschrijvingen eersteconsolidatieverschillen (rubriek F) Recurrent resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening Niet-recurrente gerealiseerde meer- en minderwaarden Voorziening voor financiële risico’s Niet-recurrente opbrengsten en kosten (rubriek G en H) Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening

−

VERZEKERINGSBEDRIJF 31-12-2001

Technische rekening Leven

Technische rekening Niet-Leven

Niettechnische rekening

Totaal

1 694 131 -5 732 1 688 399 -535 009 462 -17 631 1 025 -8 239 -801 292 -3 651 -1 364 335 0 -369 280 0 0 338 463 -30 817

876 256 -56 193 820 063 -533 635 36 269 -63 746 -8 070 59 -15 206 -12 236 -596 564 0 0 0 0 203 275 203 275

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 694 171 0 -58 766 -9 374 -541 738 84 294

2 570 387 -61 925 2 508 461 -1 068 644 36 731 -81 377 -7 045 -8 180 -816 498 -15 888 -1 960 899 694 171 -369 280 -58 766 -9 374 0 256 752

0 -92 169 -27 579 -119 748 0 173 499 0 0 0 173 499

0 -231 369 -55 848 -287 216 0 139 557 0 0 0 139 557

4 978 0 0 0 -1 724 87 548 37 165 -29 377 7 788 95 336

4 978 -323 538 -83 427 -406 965 -1 724 400 604 37 165 -29 377 7 788 408 392 Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

TOELICHTING 32 A: WINST

131




(In duizenden EUR)

Bruto verdiende premies Uitgaande herverzekeringspremies Netto verdiende premies (rubriek A) Betaalde brutobedragen Betaalde bedragen, deel herverzekeraar Brutovoorziening voor te betalen schaden Voorziening voor te betalen schaden, deel herverzekeraar Winstdeling en restorno’s, onder aftrek van herverzekering Andere technische voorzieningen Overige technische opbrengsten en lasten Netto technische lasten (rubriek B) Opbrengsten van beleggingen Waardecorrecties tak 23 Beleggingslasten Overige opbrengsten en kosten (niet-technisch) Toerekening aan de technische rekeningen Beleggingsopbrengsten en -lasten (rubriek C) Resultaat uit deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode (rubriek D) Nettoacquisitiekosten Administratiekosten Algemene beheerskosten (rubriek E) Afschrijvingen eersteconsolidatieverschillen (rubriek F) Recurrent resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening Niet-recurrente gerealiseerde meer- en minderwaarden Verhaal op derden Waardecorrecties Vergrijzingsvoorziening Voorziening voor financiële risico’s Niet-recurrente opbrengsten en kosten (rubriek G en H) Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening


−





Totaal

2 247 948 -2 306 2 245 642 -788 089 941 -21 523 -281 -552 -809 706 -3 717 -1 622 927 0 -679 777 0 0 401 174 -278 604

996 882 -86 590 910 291 -615 638 64 623 -153 365 50 730 -77 13 576 -10 902 -651 052 0 0 0 0 211 974 211 974

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 759 218 0 -101 823 -10 797 -613 148 33 450

3 244 829 -88 896 3 155 934 -1 403 727 65 564 -174 887 50 449 -629 -796 129 -14 619 -2 273 978 759 218 -679 777 -101 823 -10 797 0 -33 180

0 -112 332 -36 947 -149 278 0 194 833 0 0 0 12 046 -12 046 0 194 833

0 -249 239 -58 022 -307 262 0 163 952 0 45 007 0 -18 529 -26 478 0 163 952

3 543 0 0 0 -2 669 34 324 112 960 0 -298 663 0 195 186 9 483 43 807

3 543 -361 571 -94 969 -456 540 -2 669 393 110 112 960 45 007 -298 663 -6 482 156 662 9 483 402 593


(In duizenden EUR)

Bruto verdiende premies Uitgaande herverzekeringspremies Netto verdiende premies (rubriek A) Betaalde brutobedragen Betaalde bedragen, deel herverzekeraar Brutovoorziening voor te betalen schaden Voorziening voor te betalen schaden, deel herverzekeraar Winstdeling en restorno’s, onder aftrek van herverzekering Andere technische voorzieningen Overige technische opbrengsten en lasten Netto technische lasten (rubriek B) Opbrengsten van beleggingen Waardecorrecties tak 23 Beleggingslasten Overige opbrengsten en kosten (niet-technisch) Toerekening aan de technische rekeningen Beleggingsopbrengsten en -lasten (rubriek C) Resultaat uit deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode (rubriek D) Nettoacquisitiekosten Administratiekosten Algemene beheerskosten (rubriek E) Afschrijvingen eerste consolidatieverschillen (rubriek F) Recurrent resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening Niet-recurrente gerealiseerde meer- en minderwaarden Niet-recurrente meerwaarden op onroerende goederen en omrekeningsverschillen Waardecorrecties Voorziening voor egalisatie en catastrofes Voorziening voor financiële risico’s Overige Niet-recurrente opbrengsten en kosten (rubriek G en H) Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening

−





Totaal

2 442 343 -3 983 2 438 360 -970 965 1 866 -15 173 1 680 -4 081 -1 738 669 -2 280 -2 727 621 0 209 338 0 0 444 580 653 918

1 117 017 -69 396 1 047 621 -644 657 55 975 -21 222 -67 084 41 -42 197 -10 944 -730 087 0 0 0 0 210 110 210 110

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 666 605 0 -62 771 -10 923 -654 690 -61 779

3 559 361 -73 379 3 485 982 -1 615 622 57 842 -36 395 -65 404 -4 039 -1 780 866 -13 224 -3 457 708 666 605 209 338 -62 771 -10 923 0 802 249

0 -122 525 -39 810 -162 336 0 202 321 616 0 0 0 0 -616 0 202 321

0 -274 987 -61 653 -336 641 0 191 004 0 0 0 92 163 -87 641 -4 522 0 191 004

16 719 0 0 0 -3 291 -48 351 121 387 -10 567 -96 028 0 -52 523 2 703 -35 027 -83 378

16 719 -397 513 -101 464 -498 976 -3 291 344 974 122 003 -10 567 -96 028 92 163 -140 164 -2 434 -35 027 309 947



Recurrent versus Niet-recurrent


Niet-recurrente opbrengsten en niet-recurrente kosten zijn resultaatscomponenten die verband houden met de gewone bedrijfsuitoefening in het verzekeringsbedrijf, maar die niet terugkerend van aard zijn. De niet-recurrente opbrengsten bevatten de als niet-recurrent beschouwde gerealiseerde meerwaarden op aandelen en de desbetreffende aanwending in (meestal) extra niet-recurrente voorzieningen. De recurrente opbrengsten van de aandelenportefeuille worden gedefinieerd als het product van het historisch genormaliseerd rendement en de historisch genormaliseerde marktwaarde. Het historisch genormaliseerd rendement is het gemiddelde verwachte rendement van de aangehouden aandelenportefeuille over de afgelopen tien jaar. De historisch genormaliseerde marktwaarde is de gemiddelde marktwaarde van de aangehouden aandelenportefeuille over de voorbije tien jaar. Het positieve verschil tussen de effectief ontvangen dividenden en gerealiseerde meerwaarden en de berekende recurrente opbrengsten wordt geboekt als niet-recurrente opbrengsten. Is het verschil negatief, dan wordt het tekort onttrokken aan de voorziening voor financiële risico’s.

133


TOELICHTING 32 B: SAMENSTELLING

BRUTO GEBOEKTE PREMIES

LEVEN

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

Totaal Aangenomen zaken Rechtstreekse zaken

1 693 848 27 006 1 666 842

2 247 280 16 759 2 230 521

2 443 147 24 702 2 418 445

8,7 % 47,4 % 8,4 %

1 550 113 116 729

2 081 959 148 562

2 260 481 157 965

8,6 % 6,3 %

487 197 1 179 645

540 672 1 689 849

564 097 1 854 349

4,3 % 9,7 %

99 676 338 003

118 321 1 141 539

106 669 1 549 367

-9,8 % 35,7 %

1 229 163 -670 -53 874

970 662 -1 208 -62 878

762 410 -1 447 -70 324

-21,5 % 19,8 % 11,8 %

Individueel versus groep Individuele premies (inclusief tak 23) Premies betreffende groepsverzekeringsovereenkomsten Periodiek versus koopsom Periodieke premies Koopsommen Zonder versus met winstdeling en tak 23 Premies van overeenkomsten zonder winstdeling Premies van overeenkomsten met winstdeling Premies van overeenkomsten waarbij het beleggingsrisico niet gedragen wordt door de onderneming (tak 23) Herverzekeringssaldo Commissielonen

Het premie-inkomen Leven lag in 2003 ongeveer 9 % hoger dan vorig jaar (autonoom +8 %). De groei was volledig bij producten met rentegarantie (stijging met meer dan 30 %) te situeren. In de lijn van de ontwikkeling op de markt daalde het premievolume voor levenproducten gekoppeld aan een beleggingsfonds (tak 23) met 22 %. Van het totale premievolume Leven (zonder herverzekeringen) werd 81 % via het bankkantorenkanaal gerealiseerd. Op de Belgische markt (die goed was voor 95 % van de premieontvangsten) bedroeg de premiegroei 8 %. In Centraal-Europa nam het premie-inkomen toe met (autonoom) 13 %.


SCHADEBEDRIJF

(In duizenden EUR) Bruto verdiende premies Brutoschaden1 Brutobedrijfskosten2 Herverzekeringssaldo3 Subtotaal, resultaat Niet-Leven (verdere indeling: zie hieronder) Andere technische voorzieningen Overige technische opbrengsten en lasten Beleggingsopbrengsten en -lasten Resultaat van de technische rekening Niet-Leven

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

876 256 -597 381 -297 446 -18 742 -37 313 -14 169 -12 236 203 275 139 557

996 882 -769 002 -322 690 42 751 -52 060 14 940 -10 902 211 974 163 952

1 117 017 -665 879 -348 262 -69 283 33 593 -41 755 -10 944 210 110 191 004

12,1 % -13,4 % 7,9 % 0,4 % -0,9 % 16,5 %


TOELICHTING 32 C: OVERZICHT

1 Betaalde brutobedragen + voorziening te betalen schaden. 2 Algemene administratiekosten en acquisitiekosten (zonder aftrek van herverzekering en winstdeling). 3 Deel van de herverzekeraars in de technische lasten - uitgaande herverzekeringspremies + commissielonen ontvangen van herverzekeraars en winstdeling.

Resultaten per subtak

Bruto verdiende premies

Brutoschaden

Brutobedrijfskosten

Herverzekeringssaldo

Totaal

2002 Totaal Aangenomen zaken Rechtstreekse zaken 1 Ongevallen en ziekte (takken 1, 2 exclusief arbeidsongevallen) 2 Arbeidsongevallen (tak 1) 3 Motorrijtuigen burgerlijke aansprakelijkheid (tak 10) 4 Motorrijtuigen andere takken (takken 3, 7) 5 Scheepvaart, luchtvaart, transport (takken 4, 5, 6, 7, 11, 12) 6 Brand en andere schade aan goederen (takken 8, 9) 7 Algemene burgerlijke aansprakelijkheid (tak 13) 8 Kredieten en borgtochten (takken 14, 15) 9 Diverse geldelijke verliezen (tak 16) 10 Rechtsbijstand (tak 17) 11 Hulpverlening (tak 18)

996 882 206 656 790 225 76 646 64 290 233 763 101 689 4 129 217 792 57 224 225 2 614 27 730 4 124

-769 002 -172 200 -596 802 -46 431 -39 384 -185 385 -62 164 -2 966 -202 163 -36 968 42 -2 017 -16 799 -2 568

-322 690 -60 462 -262 228 -28 327 -14 530 -69 725 -31 481 -1 174 -82 227 -23 754 -42 -911 -8 548 -1 508

42 751 -9 442 52 193 -264 506 1 546 -3 535 -30 57 745 -3 486 -949 661 0 0

-52 060 -35 448 -16 612 1 624 10 882 -19 801 4 509 -41 -8 853 -6 985 -725 347 2 382 48

2003 Totaal Aangenomen zaken Rechtstreekse zaken 1 Ongevallen en ziekte (takken 1, 2 exclusief arbeidsongevallen) 2 Arbeidsongevallen (tak 1) 3 Motorrijtuigen burgerlijke aansprakelijkheid (tak 10) 4 Motorrijtuigen andere takken (takken 3, 7) 5 Scheepvaart, luchtvaart, transport (takken 4, 5, 6, 7, 11, 12) 6 Brand en andere schade aan goederen (takken 8, 9) 7 Algemene burgerlijke aansprakelijkheid (tak 13) 8 Kredieten en borgtochten (takken 14, 15) 9 Diverse geldelijke verliezen (tak 16) 10 Rechtsbijstand (tak 17) 11 Hulpverlening (tak 18)

1 117 017 272 224 844 793 79 748 68 914 258 620 101 773 4 043 233 029 60 893 84 3 136 29 585 4 969

-665 879 -189 237 -476 642 -52 670 -37 593 -177 489 -54 596 -2 623 -78 392 -48 511 11 -1 865 -20 761 -2 152

-348 262 -72 033 -276 229 -28 421 -14 467 -76 183 -33 276 -1 113 -86 245 -24 660 -19 -972 -9 112 -1 761

-69 283 -27 718 -41 565 -307 -400 762 -2 136 -62 -35 558 -3 558 33 -322 0 -17

33 593 -16 764 50 357 -1 650 16 454 5 709 11 765 245 32 834 -15 837 109 -24 -287 1 039


In het schadebedrijf liet het exploitatieresultaat in 2003 een opmerkelijke verbetering (+16 %) zien, dankzij een stevige premiegroei en lagere kosten- en schaderatio’s. De netto verdiende premie-inkomsten lagen 15 % hoger dan vorig jaar (zonder wezenlijke impact van consolidatiewijzigingen). In België bedroeg de premiegroei 7 % en in Centraal-Europa groeiden de verdiende premies (autonoom) met ongeveer een derde. Ook voor de herverzekeringsactiviteiten was er een merkelijke aangroei (+34 %), ondersteund door de doorgevoerde tariefverhogingen. De groei in het rechtstreeks verzekeringsbedrijf was vrij goed gespreid over de diverse productgroepen. Van het totale premievolume Niet-Leven (zonder herverzekeringen) werd 10 % via het bankkantorenkanaal gerealiseerd. De inkomsten uit de belegde reserves vertoonden een lichte daling (-1 %). De reserveringsratio (exclusief premie- en egalisatiereserve) bedroeg 200 %, iets lager dan vorig jaar (217 %) door het afgenomen aantal (zware) schadegevallen (vooral in België). De schaderatio daalde van 72 % naar 65 %, dankzij de daling van het aantal (zware) schadegevallen en de gunstige weersomstandigheden op de diverse markten (in 2002 was er een negatieve impact van de overstromingen in Centraal-Europa, zowel rechtstreeks als via herverzekeringen). Ook de kostenstijging was minder groot dan de toename van het premievolume. Hierdoor nam de kostenratio af van 33 % naar 31 %.

135


TOELICHTING 32 D: OVERZICHT (In duizenden EUR) Recurrent technisch resultaat Leven Recurrent technisch resultaat Niet-Leven Recurrent niet-technisch resultaat Recurrent resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening Niet-recurrent resultaat Resultaat uit de gewone bedrijfsuitoefening

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

173 499 139 557 87 548 400 604 7 788 408 392

194 833 163 952 34 324 393 110 9 483 402 593

202 321 191 004 -48 351 344 974 -35 027 309 947

3,8 % 16,5 % -12,2 % -23,0 %

Niet-technisch resultaat Het recurrent niet-technisch resultaat daalde sterk tegenover 2002, als gevolg van algemeen lagere beleggingsopbrengsten. De bijdrage van de Groepsmaatschappijen die opgenomen zijn volgens de vermogensmutatiemethode groeide van 4 tot 17 miljoen euro, door de goede resultaten in de verbonden onderneming in Ierland.

Niet-recurrent resultaat Om een beter inzicht te verschaffen in de resultaten, worden de opbrengsten en kosten die wel eigen zijn aan de gewone bedrijfsuitoefening, maar niet courant voorkomen, afzonderlijk voorgesteld onder de rubriek van het niet-recurrent resultaat. In 2003 bedroeg het niet-recurrent resultaat -35 miljoen euro, als volgt samengesteld: * gerealiseerde meerwaarden (122 miljoen euro) op de obligatieportefeuille van het schadebedrijf en van het niet aan de verzekeringsactiviteit toegewezen eigen vermogen (bijna uitsluitend in het eerste kwartaal); * afwaarderingen van de aandelenbeleggingen (96 miljoen euro); * een toevoeging van 140 miljoen euro aan de voorziening voor financiële risico’s; * overige posten, waaronder het in het eerste kwartaal teruggenomen surplusbedrag van de egalisatie- en catastrofevoorziening (92 miljoen euro) in het kader van de toepassing van de IFRS-normen.

TOELICHTING 32 E: BELEGGINGSOPBRENGSTEN

EN -LASTEN

(In duizenden EUR) 2002 Totaal zonder beheerskosten * Terreinen en gebouwen * Deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode * Aandelen en andere niet-vastrentende effecten * Obligaties en andere vastrentende effecten * Deelnemingen in gemeenschappelijke beleggingen * Hypothecaire leningen en andere kredieten * Deposito’s bij cederende ondernemingen * Beleggingen in het kader van tak 23 * Overige beleggingen * Resultaten uit omrekening vreemde valuta Beheerskosten Totaal met beheerskosten


2003 Totaal zonder beheerskosten * Terreinen en gebouwen * Deelnemingen in ondernemingen opgenomen volgens de vermogensmutatiemethode * Aandelen en andere niet-vastrentende effecten * Obligaties en andere vastrentende effecten * Deelnemingen in gemeenschappelijke beleggingen * Hypothecaire leningen en andere kredieten * Deposito’s bij cederende ondernemingen * Beleggingen in het kader van tak 23 * Overige beleggingen * Resultaten uit omrekening vreemde valuta Beheerskosten Totaal met beheerskosten

Opbrengsten en lasten

Waardecorrecties

Meer- en minderwaarden

Totaal

487 467 19 251 0 89 642 352 940 3 043 11 476 5 213 18 108 -12 206 0

-695 532 -9 702 3 543 -909 811 0 79 0 -679 777 -1 680 -7 897

197 971 0 0 197 971 0 0 0 0 0 0 0

-10 094 9 549 3 543 286 704 353 751 3 043 11 555 5 213 -661 669 -13 886 -7 897 -11 416 -21 510

528 974 18 441 0 123 944 358 731 2 465 10 457 5 939 16 753 -7 756 0

216 530 -8 701 16 719 -169 -313 0 105 0 209 338 3 214 -3 664

91 227 0 0 91 227 0 0 0 0 0 0 0

836 732 9 740 16 719 215 002 358 418 2 465 10 562 5 939 226 091 -4 542 -3 664 -10 131 826 600

WINST UIT DE GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING

−

HOLDINGACTIVITEITEN

De holdingactiviteiten leveren, zoals vorig jaar, een negatief resultaat op door onder meer de kosten van schuldfinanciering en de bedrijfskosten naar aanleiding van de externe financiële communicatie van de Groep.

TOELICHTING 34: UITZONDERLIJKE

RESULTATEN


TOELICHTING 33:

− GROEP

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

Uitzonderlijk resultaat

77 736

4 153

43 022

-

Uitzonderlijke resultaten, bankbedrijf Uitzonderlijke afschrijvingen en (terugnemingen van) waardeverminderingen op vaste activa Gerealiseerde meer- en minderwaarden op materiële vaste activa Gerealiseerde meer- en minderwaarden op financiële vaste activa Andere uitzonderlijke opbrengsten en kosten Uitzonderlijke resultaten, verzekeringsbedrijf Afschrijvingen op immateriële vaste activa Voorzieningen voor herstructurering Andere uitzonderlijke opbrengsten en kosten Uitzonderlijke resultaten, holdingactiviteiten Andere uitzonderlijke opbrengsten en kosten

79 455 -13 008 -6 163 99 776 -1 150 -1 719 0 -3 879 2 160 0 0

12 347 -21 056 3 928 29 953 -478 -8 194 -5 922 -2 543 271 0 0

51 880 16 579 414 35 032 -145 -8 951 -8 190 -2 000 1 238 93 93

-89,5 % 17,0 % -69,7 % 9,2 % 38,3 % -21,4 % -

Per saldo bedraagt het uitzonderlijk resultaat 43 miljoen euro voor 2003, voor het grootste deel te situeren in het bankbedrijf (52 miljoen euro, begunstigd door onder meer meerwaarden op de verkoop van Krefima, op de verkoop van financiële vaste activa (aandelen KBC) bij bankdochtermaatschappij Centea en een terugneming van waardeverminderingen op financiële vaste activa).

TOELICHTING 35: BELASTINGEN − GROEP


De belastingen over het jaar 2003 zijn 14 % lager dan in 2002. Deze vermindering wordt onder meer in de hand gewerkt door het boeken van een actieve belastinglatentie in het levensverzekeringsbedrijf overeenkomstig de IFRS-principes.

137


TOELICHTINGEN

MET BETREKKING TOT DE POSTEN BUITEN BALANSTELLING

TOELICHTING 36: POSTEN

BUITEN BALANSTELLING

−

BANKBEDRIJF

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

1 Eventuele passiva 15 818 915 15 509 231 16 415 888 A Niet-genegotieerde accepten 35 265 57 454 61 601 B Kredietvervangende borgtochten 6 694 224 5 879 207 6 830 542 C Overige borgtochten 8 108 579 8 489 870 7 982 297 D Documentaire kredieten 811 888 854 756 958 731 E Activa bezwaard met zakelijke zekerheden voor rekening van derden 168 958 227 944 582 717 2 Verplichtingen met een potentieel kredietrisico 46 471 078 40 001 975 41 884 315 A Vaste verplichtingen tot fondsverstrekking 635 907 1 821 013 7 689 778 B Verplichtingen wegens contantaankopen van effecten en andere waarden 1 583 559 1 022 365 802 574 C Beschikbare marge op betekende kredietlijnen 44 221 898 37 115 545 33 383 874 D Verplichtingen tot vaste opneming en plaatsing van effecten 29 714 43 051 8 089 3 Aan de in de consolidatie opgenomen ondernemingen toevertrouwde waarden 89 250 955 88 089 318 114 198 359 A Waarden gehouden onder fiducieregeling 1 662 615 2 044 944 2 640 672 B Open bewaring en gelijkgestelde 87 588 340 86 044 374 111 557 687 4 Te storten op aandelen 4 232 1 030 3 060 Maatschappij (2003) Verbonden Ondernemingen Andere onderwaarmee een nemingen deelnemingsverhouding bestaat Bankbedrijf 2 500 0 560 African Export-Import Bank 0 0 475 Kredietlease (UK) 2 128 0 0 ModeNatie 0 0 81 MTS Belgium 0 0 4 Resiterra 372 0 0 5 Buitenbalansverrichtingen op termijn in effecten, vreemde valuta’s en andere financiële instrumenten (inclusief verzekeringsbedrijf) 31-12-2002 Gecontracteerde Resterende looptijd Vervangingswaarde (in duizenden EUR) bedragen < 1 jaar 1-5 jaar > 5 jaar Positieve Negatieve NIET-HANDEL Derivaten 1 Van vreemde valuta’s * Valutatermijnverrichtingen * Valuta- en renteswaps * Opties 2 Van andere financiële instrumenten Rentecontracten * Renteswapovereenkomsten * Rentetermijncontracten * Rentefutures * Renteopties Andere contracten * Aandelenopties * Futuresverrichtingen

Verschil 5,8 % 7,2 % 16,2 % -6,0 % 12,2 % 4,7 % -21,5 % -10,1 % -81,2 % 29,6 % 29,1 % 29,7 % Totaal

3 060 475 2 128 81 4 372 Potentieel kredietrisico

94 303 313

72 589 747

15 883 499

5 830 067

1 550 027

-1 816 559

399 266

11 044 425 1 968 990 134 351

10 423 551 1 027 195 107 660

606 865 622 611 26 691

14 010 319 184 0

230 410 55 318 0

-200 129 -124 271 0

135 629 65 341 2 411

77 631 339 1 641 466 685 853 637 991

58 467 027 1 331 586 608 392 515 667

13 708 245 309 880 77 460 82 211

5 456 067 0 0 40 113

1 262 273 907 0 944

-1 490 331 -1 458 0 -350

150 382 1 549 387 1 013

451 754 107 144

1 526 107 144

449 535 0

693 0

0 176

0 -20

36 124 6 429

630 668 944

354 348 877

189 032 851

87 287 216

12 337 099

-12 992 269

8 171 830

87 312 010 15 112 870 14 128 980

85 993 252 5 858 293 13 384 707

1 285 081 6 242 136 744 273

33 677 3 012 441 0

1 164 108 383 355 3 576

-1 263 271 -437 037 -4 226

926 712 596 623 171 061

354 776 277 20 304 997 22 819 032 52 248 590

159 635 383 15 081 437 18 949 726 19 511 234

126 317 181 4 360 215 3 869 306 23 340 237

68 823 713 863 346 0 9 397 120

8 002 488 36 832 32 721 478 922

-8 718 224 -29 630 -28 199 -242 189

1 663 942 34 751 19 347 257 658

62 723 836 1 242 351

34 692 495 1 242 351

22 874 422 0

5 156 920 0

2 219 966 15 131

-2 259 515 -9 979

4 427 195 74 541

HANDEL Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering 138

Derivaten 1 Van vreemde valuta’s * Valutatermijnverrichtingen * Valuta- en renteswaps * Opties 2 Van andere financiële instrumenten Rentecontracten * Renteswapovereenkomsten * Rentetermijncontracten * Rentefutures * Renteopties Andere contracten * Aandelenopties * Futuresverrichtingen


31-12-2002 (in duizenden EUR)

Gecontracteerde bedragen

−

BANKBEDRIJF (VERVOLG)

Resterende looptijd 1-5 jaar > 5 jaar

< 1 jaar

Vervangingswaarde Positieve Negatieve

Potentieel kredietrisico


TOELICHTING 36: POSTEN

TOTAAL HANDEL EN NIET-HANDEL Derivaten 724 972 257 1 Van vreemde valuta’s * Valutatermijnverrichtingen 98 356 435 * Valuta- en renteswaps 17 081 860 * Opties 14 263 332 2 Van andere financiële instrumenten Rentecontracten * Renteswapovereenkomsten 432 407 616 * Rentetermijncontracten 21 946 463 * Rentefutures 23 504 884 * Renteopties 52 886 582 Andere contracten * Aandelenopties 63 175 590 * Futuresverrichtingen 1 349 494 Derivaten: Indeling naar soort tegenpartij Overheid 968 399 Financiële instellingen 562 840 891 Overige 161 162 967

426 938 624

204 916 350

93 117 283

13 887 126

-14 808 829

8 571 096

96 416 803 6 885 488 13 492 367

1 891 945 6 864 747 770 964

47 687 3 331 625 0

1 394 518 438 673 3 576

-1 463 400 -561 308 -4 226

1 062 342 661 964 173 472

218 102 410 16 413 022 19 558 118 20 026 901

140 025 426 4 670 095 3 946 767 23 422 448

74 279 780 863 346 0 9 437 233

9 264 761 37 739 32 721 479 866

-10 208 555 -31 087 -28 199 -242 539

1 814 324 36 301 19 734 258 671

34 694 021 1 349 494

23 323 957 0

5 157 613 0

2 219 966 15 307

-2 259 515 -9 999

4 463 319 80 970

453 437 338 760 987 91 033 254

346 663 157 728 088 46 841 599

168 300 69 660 869 23 288 114

10 233 9 080 286 4 796 607

-15 051 -13 070 335 -1 723 443

4 603 5 684 642 2 881 851

Becijfering in de toelichting bij de jaarrekening van de invloed op de resultaten van de derogatie aan de waarderingsregel van artikel 36bis § 2, met betrekking tot de rentetermijnverrichtingen Categorieën rentetermijnverrichtingen In het kader van het thesauriebeheer In het kader van het ALM 31-12-2003 (in duizenden EUR)

Bedrag op afsluitdatum van de rekeningen

Verschil tussen de marktwaarde en de boekwaarde

53 664 104 8 826 813

-4 311 -624 166


< 1 jaar




53 755 275

36 662 590

13 309 488

3 783 196

650 568

-713 461

255 753

6 980 037 2 279 852 123 675

6 766 614 1 423 897 123 099

213 423 585 244 576

0 270 712 0

142 500 51 096 1 322

-248 714 -37 018 -284

78 099 63 617 935

39 403 601 3 498 716 170 710 1 218 554

26 521 290 666 624 153 104 1 006 175

9 685 947 2 542 093 17 607 187 147

3 196 364 290 000 0 25 232

451 311 466 0 3 873

-421 205 -748 0 -5 492

94 021 17 060 88 1 314

80 128

1 789

77 452

888

0

0

619

654 490 991

328 950 335

209 894 580

115 646 076

16 088 201

-17 852 360

9 916 125

85 147 656 17 644 540 26 145 785

82 327 121 7 909 161 24 593 592

2 792 387 6 350 267 1 552 192

28 148 3 385 111 0

2 865 260 594 063 71 755

-2 701 956 -682 853 -78 514

988 893 646 042 323 060

376 074 828 8 785 493 17 612 088 44 525 534

134 639 481 8 307 290 14 789 911 12 371 047

148 131 857 478 202 2 822 177 18 041 252

93 303 490 0 0 14 113 234

8 252 115 6 860 611 462 712

-8 248 922 -7 235 0 -427 099

2 140 212 3 464 12 078 301 905

76 994 982 1 560 088

42 452 642 1 560 088

29 726 246 0

4 816 093 0

3 827 657 7 170

-5 672 227 -33 554

5 406 867 93 605

NIET-HANDEL Derivaten 1 Van vreemde valuta’s * Valutatermijnverrichtingen * Valuta- en renteswaps * Opties 2 Van andere financiële instrumenten Rentecontracten * Renteswapovereenkomsten * Rentetermijncontracten * Rentefutures * Renteopties Andere contracten * Aandelenopties

Derivaten 1 Van vreemde valuta’s * Valutatermijnverrichtingen * Valuta- en renteswaps * Opties 2 Van andere financiële instrumenten Rentecontracten * Renteswapovereenkomsten * Rentetermijncontracten * Rentefutures * Renteopties Andere contracten * Aandelenopties * Futuresverrichtingen


HANDEL

139


TOELICHTING 36: POSTEN 31-12-2003 (in duizenden EUR)



−

BANKBEDRIJF (VERVOLG)

< 1 jaar




TOTAAL HANDEL EN NIET-HANDEL Derivaten 708 246 266 1 Van vreemde valuta’s * Valutatermijnverrichtingen 92 127 693 * Valuta- en renteswaps 19 924 392 * Opties 26 269 460 2 Van andere financiële instrumenten Rentecontracten * Renteswapovereenkomsten 415 478 429 * Rentetermijncontracten 12 284 209 * Rentefutures 17 782 798 * Renteopties 45 744 087 Andere contracten * Aandelenopties 77 075 110 * Futuresverrichtingen 1 560 088 Derivaten: Indeling naar soort tegenpartij Overheid 848 950 Financiële instellingen 592 083 470 Overige 115 313 845 Becijfering in de toelichting bij de jaarrekening van de invloed op de resultaten van de derogatie aan de waarderingsregel van artikel 36bis § 2, met betrekking tot de rentetermijnverrichtingen Categorieën rentetermijnverrichtingen In het kader van het thesauriebeheer In het kader van het ALM

365 612 925

223 204 068

119 429 273

16 738 769

-18 565 821

10 171 878

89 093 735 9 333 058 24 716 691

3 005 810 6 935 511 1 552 769

28 148 3 655 823 0

3 007 759 645 159 73 077

-2 950 670 -719 871 -78 797

1 066 992 709 658 323 995

161 160 771 8 973 914 14 943 015 13 377 222

157 817 804 3 020 295 2 839 783 18 228 399

96 499 854 290 000 0 14 138 467

8 703 426 7 326 611 466 585

-8 670 128 -7 984 0 -432 591

2 234 232 20 525 12 166 303 219

42 454 431 1 560 088

29 803 697 0

4 816 982 0

3 827 657 7 170

-5 672 227 -33 554

5 407 486 93 605

751 750 322 065 563 42 795 612

72 500 184 206 676 38 924 892

24 700 85 811 231 33 593 341

10 685 13 907 939 2 820 145

-138 -14 796 457 -3 769 225

2 492 7 697 940 2 471 447

Bedrag op afsluitdatum van de rekeningen

Verschil tussen de marktwaarde en de boekwaarde

29 675 058 7 722 945

-4 522 -515 126

Verrichtingen uit de handelsportefeuille Verrichtingen uit de handelsportefeuille hebben als doel op korte termijn winst te halen uit de schommelingen van prijzen of rente. Dergelijke verrichtingen worden naar de markt gewaardeerd. Operaties afgesloten als gevolg van het stellen van prijzen door de bank op de markt worden onder meer beschouwd als verrichtingen uit de handelsportefeuille. Verrichtingen uit de handelsportefeuille zijn onderworpen aan de eigenvermogensvereisten voor de dekking van het renterisico.

Niet-handelsverrichtingen Dekkingsverrichtingen: deze hebben als doel het rente- of valutarisico van een afgedekte positie te verminderen. Gelijksoortige verrichtingen mogen worden beschouwd als een homogeen geheel van af te dekken bestanddelen, voorzover de afwijking van de duration niet meer bedraagt dan 10 %. De classificatie is onherroepelijk; bij het afsluiten van een dekkingsverrichting moet duidelijk worden gespecificeerd welke positie wordt afgedekt. Een dekkingsverrichting die niet meer voldoet aan de daarvoor gestelde criteria wordt beschouwd als een verrichting uit de handelsportefeuille. Partiële afdekking is toegestaan. Om effectief te zijn, gebeurt de afdekking in dezelfde munt als die van de af te dekken positie. De Basis-Point-Value van de afdekking mag maximaal 20 % afwijken van die van de af te dekken positie. Asset Liability Management (ALM) in euro’s: verrichtingen in financiële instrumenten afgesloten in het kader van het ALM in euro’s zijn macrodekkingsverrichtingen (voldoen dus niet aan de criteria voor microdekkingsverrichtingen) waarbij conform het kaderbesluit van 14 juni 1994 van de CBFA de resultaatsverwerking op pro-ratabasis gebeurt.


Thesauriebeheer: rentetermijnverrichtingen die de normale termijn van geldmarktverrichtingen niet overschrijden en die zijn afgesloten in het kader van het thesauriebeheer (in vreemde valuta’s) worden conform de kaderbeslissing van 14 juni 1994 van de CBFA op pro-ratabasis in de resultatenrekening opgenomen. Directionele posities in vreemde valuta’s: het betreft posities die enkel de dealingroom in Brussel door middel van derivaten inneemt met het oog op het realiseren van resultaten via meerwaarden of rentemarges op langere termijn. De bank waardeert deze portefeuille naar de markt. In tegenstelling tot latente minderwaarden, worden latente meerwaarden uit voorzichtigheid echter niet geboekt (het wel boeken van de latente meerwaarden zou in 2003 een extra winst ad 18,1 miljoen euro hebben teweeggebracht). Termijnverrichtingen van de directionele portefeuille voldoen niet aan de definitie van verrichtingen uit de handelsportefeuille voor de eigenvermogensvereisten. Globaal beheer in vreemde valuta’s: de andere rentetermijnverrichtingen in vreemde valuta’s, die het voorwerp uitmaken van een algemeen beheer van balansen buitenbalansverrichtingen per munt, worden op pro-ratabasis in de resultatenrekening verwerkt. Het eventuele verlies per munt dat voortvloeit uit de marktwaardering van deze rentetermijnverrichtingen moet in de resultatenrekening worden opgenomen na compensatie van de eventuele latente meerwaarden van balansproducten in dezelfde munt. Het laatste deel van de bovenstaande tabel (artikel 36bis § 2) geeft de bedragen op afsluitdatum van de verrichtingen afgesloten in het kader van het thesauriebeheer en in het kader van het ALM (ALM in euro’s + globaal beheer in vreemde valuta’s). Indien de thesaurieverrichtingen naar de markt zouden zijn gewaardeerd, zou een extra verlies van 4,5 miljoen euro zijn geboekt. Indien de ALM-verrichtingen naar de markt zouden zijn gewaardeerd, zou een extra verlies van 515,1 miljoen euro zijn geboekt. Deze latente minderwaarden moeten worden geplaatst tegenover latente winsten op balansposten die evenmin in de resultaten werden geboekt.

TOELICHTING 37: TE

STORTEN OP AANDELEN

−


Posten buiten balanstelling − verzekeringsbedrijf Per einde boekjaar 2003 heeft de verzekeringsgroep ten bedrage van 1,0 miljoen euro verkochte maar nog niet geleverde effecten en ten bedrage van 619,8 miljoen euro gekochte maar nog niet ontvangen effecten. De herverzekeringsondernemingen van de groep hebben ten bedrage van 94,8 miljoen euro effecten geblokkeerd ten gunste van cedenten.

VERZEKERINGSBEDRIJF

(In duizenden EUR)

Verbonden Ondernemingen ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat

Totaal 4 AZA Bioscience Antwerps Innovatie Centrum Aquafin Big Bang Ventures Brussels I3 Fonds Capricorn Venture Fund Gemeenschappelijk Waarborgfonds Gemma Frisius Fonds Huis der Verzekering IMEC Incubatie Fonds Net Fund Europe

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

61 0 0 0 0 0 0 1 0 59 0 0

Andere

Totaal

5 170 18 285 496 24 495 2 475 0 885 0 374 119

5 231 18 285 496 24 495 2 475 1 885 59 374 119

TOELICHTING 38: ZAKELIJKE ZEKERHEDEN DIE DOOR HET GECONSOLIDEERD GEHEEL WORDEN GESTELD OF ONHERROEPELIJK BELOOFD OP ZIJN EIGEN ACTIVA − GROEP (In duizenden EUR) Als waarborg voor schulden en verplichtingen van het geconsolideerd geheel Passiefposten * Mobiliseringen * Vast pand kredietfaciliteit Europese Investeringsbank * Asset pledge requirement KBC New York * Pand Federal Reserve Bank of New York * Andere Posten buiten balanstelling * Opties en futures * Andere Als waarborg voor schulden en verplichtingen van derden Passiefposten * Andere Posten buiten balanstelling * Andere

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

25 756 115 529 253 154 317 0 606 675

31 686 286 633 850 204 062 1 045 000 96 372

19 780 206 676 845 42 755 1 318 000 629 865

-37,6 % 6,8 % -79,0 % 26,1 % -

1 005 012 124

1 043 056 0

1 541 233 0

47,8 % -

459 259

492 489

513 963

4,4 %

19 893

42 483

46 095

8,5 %

Bencrest Properties Limited Cluster Properties Limited Danube Holdings Limited Demilune Limited Dunroamin Properties Limited Glare Nominee Limited Homeloans and Finance Limited IIB Asset Finance Limited IIB Bank Limited IIB Commercial Finance Limited IIB Finance Limited IIB Homeloans and Finance Limited

IIB Homeloans Limited IIB Leasing Limited IIB Nominees Limited Irish Homeloans and Finance Limited Kalzari Limited KBC Asset Management International Limited KBC Asset Management Limited KBC Fund Managers Limited KBC Asset Management Ireland Limited KBC Financial Services (Ireland) Limited KBC Homeloans and Finance Limited Khans Holdings Limited

Lease Services Limited Linkway Developments Limited Maurevel Investment Company Limited Meridian Properties Limited Monastersky Limited Needwood Properties Limited Perisda Limited Proactive Mortgages Limited Staple Properties Limited Wardbury Properties Limited


KBC Bank garandeert onherroepelijk alle op 31 december 2003 bestaande verplichtingen, opgesomd in Section 5 c van de Ierse Companies Amendment Act, van de hierna vermelde Ierse ondernemingen. Hierdoor komen deze ondernemingen in aanmerking voor ontheffing van bepaalde publicatieverplichtingen zoals vermeld in sectie 17 van de Ierse Companies Amendment Act.

141


ANDERE

TOELICHTINGEN

TOELICHTING 39: KASSTROMENTABEL

VAN

KBC BANKVERZEKERINGSHOLDING NV (GECONSOLIDEERD)

(In duizenden EUR) KASSTROOM UIT BEDRIJFSACTIVITEITEN Geconsolideerde winst Bankbedrijf Nettowaardeverminderingen op vorderingen, verbintenissen, beleggingseffecten en financiële vaste activa Afschrijvingen op vaste activa Nettowijzigingen van de voorzieningen Verzekeringsbedrijf Afschrijvingen op vaste activa Afschrijvingen op beleggingen Nettowijzigingen van de voorzieningen niet-levensverzekeringen Nettowijzigingen van de voorzieningen levensverzekeringen Nettowijzigingen van andere voorzieningen Subtotaal interne financiering Uitkeringen aan bestuurders Bankbedrijf Invloed wijzigingen in de consolidatiekring op waardeverminderingen op vorderingen Aanschaffing beleggingseffecten Verkoop van beleggingseffecten Actuariële spreiding agio/disagio beleggingseffecten Wijzigingen van de overlopende rekeningen Wijziging in de behoefte aan bedrijfskapitaal Eliminaties bij consolidatie Verzekeringsbedrijf Aanschaffing beleggingseffecten Verkoop van beleggingseffecten Wijzigingen van de overlopende rekeningen Wijziging in de behoefte aan bedrijfskapitaal Eliminaties bij consolidatie Holdingactiviteiten Wijziging in de behoefte aan bedrijfskapitaal Eliminaties bij consolidatie Nettokasstroom uit bedrijfsactiviteiten

2001

2002

2003

1 178 428

1 200 024

1 198 724

405 834 381 084 -43 538

704 179 456 662 57 084

615 623 422 353 -69 656

56 379 1 674 253 875 681 604 4 031 2 919 370 -1 304

44 390 284 083 1 418 375 -139 856 -218 828 3 806 113 -1 142

40 172 131 532 1 458 227 374 283 83 785 4 255 043 -1 144

193 311 -42 234 747 38 294 384 -2 449 1 688 134 -2 184 141 -409 741

84 546 -46 062 923 53 960 682 42 810 -1 857 475 -6 556 771 -263 368

46 178 -26 974 092 27 053 406 -844 274 645 -1 323 698 -33 464

-2 707 726 1 610 336 15 798 -28 104 -25 967

-3 775 984 2 207 657 -25 833 -72 680 333 557

-5 347 094 3 738 281 14 224 -162 349 261 127

-104 214 471 160 -2 505 898

137 304 -66 827 1 889 667

-19 853 -322 656 1 457 710

-73 199 114 843 -942 748 729 736

-384 732 37 520 -1 323 014 625 660

-163 969 214 111 -1 031 730 785 725

-31 517 13 557

-46 698 577

-139 062 4 488

-40 488 -229 817

-4 358 -1 095 045

90 901 -239 535

52 612 -446 168 35 997 389 162 -351 089 892 269 -361 153 103 950 315 580

9 509 -459 176 -108 676 -105 677 -354 451 1 592 352 97 744 -411 474 260 152

160 179 -498 079 -97 078 71 862 -259 459 287 354 269 417 -424 109 -489 913

KASSTROOM UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN


Bankbedrijf Aanschaffing van financiële activa Overdracht van financiële vaste activa Aanschaffing van (im)materiële vaste activa Overdracht van (im)materiële vaste activa Verzekeringsbedrijf Aanschaffing van (im)materiële vaste activa Overdracht van (im)materiële vaste activa Holdingactiviteiten Aanschaffing van financiële vaste activa Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten KASSTROOM UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN Opbrengst van de uitgifte van aandelen Betaalde dividenden Opbrengst van de uitgifte van preferente aandelen Achtergestelde obligaties en doorgeplaatste leningen Eliminaties bij consolidatie van achtergestelde obligaties Niet-achtergestelde obligaties en doorgeplaatste leningen Afboeking consolidatieverschil Overige wijzigingen Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten

VAN

KBC BANKVERZEKERINGSHOLDING NV (GECONSOLIDEERD)

(In duizenden EUR) Kas en kasmiddelen aan het begin van het boekjaar Nettokasstroom uit bedrijfsactiviteiten Nettokasstroom uit investeringsactiviteiten Nettokasstroom uit financieringsactiviteiten Kas en kasmiddelen aan het einde van het boekjaar Bankbedrijf Kas, tegoeden bij centrale banken, postcheque en giro Bij de centrale bank herfinancierbaar overheidspapier Vorderingen op kredietinstellingen, zicht Schulden aan kredietinstellingen, zicht Mobiliseringsschulden herdiscontering handelspapier Verzekeringsbedrijf Beschikbare waarden verzekeringsbedrijf Holdingactiviteiten Geldbeleggingen en liquide middelen Totaal

2001

2002

2003

5 857 373 -2 505 899 -229 817 315 580 3 437 238

3 437 237 1 889 667 -1 095 045 260 152 4 492 012

4 492 012 1 457 710 -239 535 -489 913 5 220 274

1 259 396 3 582 772 4 259 807 -6 077 690 -14 373

1 210 540 3 023 992 1 874 114 -2 233 198 -21 139

1 263 721 2 240 022 4 257 969 -3 402 965 0

181 192

192 246

371 263

246 132 3 437 236

445 458 4 492 012

490 263 5 220 274


TOELICHTING 39: KASSTROMENTABEL

De kasstromentabel van KBC Bankverzekeringsholding (geconsolideerd) geeft een beeld van de wijzigingen in de loop van het jaar 2003 van de beschikbare kasmiddelen van de Groep. Behalve voor de financieringsactiviteiten worden de kasstromen afgezonderd naargelang ze in het bankbedrijf, verzekeringsbedrijf of in de holding plaatsvinden. De kasstromentabel is opgemaakt volgens de indirecte methode. Daarbij wordt de geconsolideerde winst aangepast voor de posten die geen kasontvangsten of kasuitgaven inhouden. Deze interne financiering behoort, net zoals de kasstromen van het bedrijfskapitaal, tot de kasstromen van de bedrijfsactiviteiten. Naast de kasstromen van de bedrijfsactiviteiten zijn ook de kasstromen van de investerings- en financieringsactiviteiten weergegeven. De som van deze drie kasstromen geeft de totale kasstroom weer tussen het begin en het einde van het boekjaar.


RELATIES MET BESTUURDERS EN ZAAKVOERDERS

− GROEP

(In duizenden EUR) A Bedrag van de bezoldigingen van bestuurders* of zaakvoerders van de consoliderende onderneming op grond van hun werkzaamheden in de consoliderende onderneming, haar dochterondernemingen en verbonden ondernemingen, met inbegrip van het bedrag van aan gewezen bestuurders of zaakvoerders op die grond toegekende rustpensioenen *wrv. leden van het Directiecomité B Voorschotten en kredieten toegekend aan de bestuurders en zaakvoerders waarvan sprake in punt A

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

8 652

8 004

7 769

6 028 4 505

5 319 3 871

5 143 3 242

De in deze toelichting onder punt A vermelde bedragen liggen hoger dan de bedragen vermeld in het hoofdstuk Deugdelijk Bestuur omdat deze toelichting ook die bezoldigingen van de niet-uitvoerende bestuurders van KBC Bankverzekeringsholding NV betreft die zijn betaald door andere Groepsmaatschappijen. De eventuele afwijking inzake de bedragen vermeld voor de leden van het Directiecomité (afzonderlijk vermeld) met die in het hoofdstuk Deugdelijk Bestuur houdt verband met het tijdstip van de aanrekening van mandaatsinkomsten.

TOELICHTING 41: VERGOEDING

VAN DE COMMISSARIS

TOELICHTING 42: PERSONEEL − GROEP Personeelskosten en kosten voor pensioenen (in duizenden EUR) KBC Bankverzekeringsholding NV KBC Bank NV KBC Verzekeringen NV* KBC Asset Management NV Totaal

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

1 174 1 820 961 152 895 21 973 1 997 003

149 647 1 831 603 158 166 24 466 2 163 882

170 552 1 878 763 159 849 24 748 2 233 912

14,0 % 2,6 % 1,1 % 1,2 % 3,2 %

* Voor de verzekeringsmaatschappijen wordt het distributienetwerk niet meegerekend.

In het hoofdstuk Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, onder Personeel en intern sociaal beleid, worden personeelsaantallen gegeven, per activiteit (bankbedrijf, verzekeringsbedrijf, assetmanagement en holdingactiviteiten) en geografisch (België, Centraal-Europa en rest van de wereld). In 2003 bedroeg het gemiddelde personeelsbestand van de integraal en evenredig geconsolideerde Groepsmaatschappijen (dus zonder de maatschappijen die volgens de vermogensmutatiemethode worden opgenomen) 46 643 voltijdbaanequivalenten, waarvan 2 164 in de Holding, 40 337 in het bankbedrijf, 3 845 in het verzekeringsbedrijf en 297 in het assetmanagement.


Naast het door de Algemene Vergadering van KBC Bankverzekeringsholding NV, KBC Bank NV en KBC Verzekeringen NV vastgelegde honorarium werden in 2003 de volgende bijkomende vergoedingen betaald aan de commissaris en de vennootschappen waarmee hij beroepshalve in samenwerkingsverband staat (exclusief BTW): * KBC Bankverzekeringsholding NV: 18 900 euro voor uitzonderlijke werkzaamheden voornamelijk met betrekking tot kapitaalverhogingen door inbreng van ATO’s; * KBC Bank NV: 380 693 euro voor uitzonderlijke werkzaamheden voornamelijk met betrekking tot de voorbereiding van de overgang naar de IFRS-rapportering, comfort letters in verband met de uitgifte van schuldpapier en procedures in verband met het Qualified Intermediary-statuut; * KBC Verzekeringen NV: 68 956 euro voor uitzonderlijke werkzaamheden voornamelijk met betrekking tot de voorbereiding van de overgang naar de IFRS-rapportering.

143


SOLVABILITEIT SOLVABILITEIT KBC BANK (In duizenden EUR) Reglementair eigen vermogen KBC Bank (na winstverdeling) Tier 1-kapitaal Eigen vermogen Herwaarderingsmeerwaarden Fonds voor Algemene Bankrisico’s Oprichtingskosten en immateriële activa Eigen aandelen Consolidatieverschillen Preferente aandelen* Belangen van derden Tier 2-kapitaal Herwaarderingsmeerwaarden Upper Tier 2-instrumenten * Verplicht converteerbare lening (1993-2003) * Verplicht converteerbare lening (1998-2008) * Verplicht converteerbare lening (1999-2006) * Perpetuele leningen Achtergestelde schulden Tier 3-kapitaal Aftrekposten (deelnemingen) Totaal risicogewogen volume Kredietrisico, belegging Kredietrisico, handelsbedrijf Renterisico, handelsbedrijf Positie handelsportefeuille aandelen Wisselrisico Solvabiliteitsratio’s Tier 1-ratio CAD-ratio Verklaring ontwikkeling solvabiliteitsratio’s Toestand op 01-01-2003 Acquisities en desinvesteringen Nieuwe middelen en interne vermogenscreatie * Preferente aandelen * Achtergestelde leningen en perpetuele leningen * Winstreservering * Conversie ATO 1993/1996-2003 * Effectisering * Overige Autonome groei risicogewogen volume Toestand op 31-12-2003

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

14 568 779

12 976 020

12 657 978

-2,5 %

8 754 560 7 007 267 -10 162 0 -171 611 -55 269 -32 791 1 313 184 703 942 5 743 427 10 162

8 388 177 7 277 514 -9 702 0 -195 570 -55 269 -381 117 1 258 227 494 094 5 202 282 9 702

9 045 262 7 879 330 -9 243 0 -173 672 -55 269 -401 077 1 356 789 448 404 4 199 058 9 243

7,8 % 8,3 % -4,7 % -11,2 % 0,0 % 5,2 % 7,8 % -9,2 % -19,3 % -4,7 %

243 958 185 920 250 000 1 049 843 4 003 544 339 815

243 704 185 920 250 000 991 686 3 521 270 111 797

0 185 920 250 000 1 052 042 2 701 853 9 755

-100,0 % 0,0 % 0,0 % 6,1 % -23,3 % -91,3 %

-269 023

-726 236

-596 098

-17,9 %

99 081 256 92 060 206 2 042 450 2 637 263 1 686 688 654 650

94 983 778 86 243 090 3 151 625 3 278 563 1 788 000 522 500

94 836 508 85 652 971 3 272 900 3 970 763 1 136 687 803 187

-0,2 % -0,7 % 3,8 % 21,1 % -36,4 % 53,7 %

8,84 % 14,70 %

8,83 % 13,66 %

9,54 % 13,35 % Tier 1-ratio 8,83 % 0,11 %

CAD-ratio 13,66 % 0,24 %

0,10 % 0,00 % 0,36 % 0,26 % -0,28 % -0,07 % 0,23 % 9,54 %

0,17 % -0,97 % 0,32 % 0,00 % -0,40 % 0,00 % 0,33 % 13,35 %

* De preferente aandelen worden in de balans geboekt onder de minderheidsbelangen.


De aangroei van het Tier 1-kapitaal in 2003 wordt voornamelijk beïnvloed door de toename van het geconsolideerde eigen vermogen (met 602 miljoen euro). Deze stijging is het gevolg van in hoofdzaak de winstreservering (391 miljoen euro) en de conversie van de ATO’s 1993/1996-2003 in aandelenkapitaal (245 miljoen euro). De daling van het Tier 2-kapitaal met ongeveer 1 miljard euro is eveneens het gevolg van de conversie van ATO 1993/1996-2003 en tevens van de daling van de gemiddelde restlooptijd van de achtergestelde leningen waarmee rekening wordt gehouden bij de berekening van het Lower Tier 2-kapitaal. De afname van het Tier 3-kapitaal is het gevolg van certificaten die de eindvervaldag bereikten in de loop van 2003, en waarvoor geen nieuwe uitgiftes hebben plaatsgevonden. De af te trekken posten verminderen met 130 miljoen euro, onder meer door: * de verkoop, door bankdochtermaatschappij CˇSOB, van 75 % van CˇSOB Pojisˇt’ovna aan KBC Verzekeringen; * de afloop van de effectisering Cygnus 2000. De risicogewogen activa blijven nagenoeg ongewijzigd, als gevolg van: * de daling van de risicogewogen activa (860 miljoen euro) door de verkoop van Krefima; * de toename van de kredietrisico’s (3 088 miljoen euro) door de afloop van de effectisering Cygnus 2000; * de autonome daling van de risicogewogen activa in het kader van de beheersing van de kredietrisico’s. De solvabiliteitsratio’s van KBC Bank liggen ruim boven de interne doelstelling van 8 % en 12 % voor respectievelijk de Tier 1-ratio en de CAD-ratio. Als dusdanig vormt dit overschot een beschikbare marge voor verdere endogene en exogene groei.

144

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

Verschil

29 007 121 743 1 563 076 -127 484 1 580 1 587 921 -187 134 8 155 1 408 942 19 336 1 428 277

29 007 121 743 1 719 129 -81 199 -7 669 1 781 011 -190 080 8 458 1 599 389 19 336 1 618 725

29 007 121 743 1 799 701 -76 061 -34 625 1 839 765 -134 853 9 680 1 714 592 17 724 1 732 316

0,0 % 0,0 % 4,7 % -6,3 % 3,3 % -29,1 % 14,4 % 7,2 % -8,3 % 7,0 %

-74 554 -8 832 -83 386

-62 923 -38 796 -101 719

-37 334 -169 434 -206 767

-40,7 % -

1 344 891 791 555 2 136 446

1 517 006 69 721 1 586 727

1 525 549 311 338 1 836 887

0,6 % 15,8 %

Bedrag vereiste solvabiliteitsmarge van de activiteiten Niet-Leven Activiteitsgroepen Niet-Leven en Arbeidsongevallenwet Renten Totaal

135 985 6 423 142 408

152 053 6 761 158 815

182 939 7 122 190 061

20,3 % 5,3 % 19,7 %

Bedrag vereiste solvabiliteitsmarge van de activiteiten Leven Tak 21 Tak 23 Totaal

256 038 25 123 281 160

317 791 19 438 337 229

374 444 16 075 390 519

17,8 % -17,3 % 15,8 %

Totaal vereiste solvabiliteitsmarge

423 568

496 044

580 580

17,0 %

Expliciete solvabiliteitsratio

318 %

306 %

263 %

Impliciete solvabiliteitsratio

504 %

320 %

316 %

Gestort maatschappelijk kapitaal Uitgiftepremies Reserves Consolidatieverschillen Omrekeningsverschillen Totaal eigen vermogen van de Groep Dividenduitkering KBC Verzekeringen Belang van derden Totaal eigen vermogen Achtergestelde schulden Totaal aansprakelijk vermogen Af te trekken Immateriële vaste activa Consolidatieverschillen Subtotaal Totaal Niet-gerealiseerde meerwaarden Totaal inclusief niet-gerealiseerde meerwaarden

Surplus expliciet

921 323

1 020 962

944 969

-7,4 %

Surplus impliciet

1 712 877

1 090 683

1 256 306

15,2 %


SOLVABILITEIT KBC VERZEKERINGEN


Het totaal aansprakelijk vermogen (na aftrekposten) van KBC Verzekeringen bleef in 2003 relatief stabiel (toename met 0,6 % tot 1 526 miljoen euro). De belangrijkste wijzigingen in de componenten van het aansprakelijk vermogen waren de winstreservering en de stijging van de goodwill (aftrekpost) die geboekt werd bij de verhoging van de participatie in WARTA. De totaal vereiste solvabiliteitsmarge steeg met 17 % als gevolg van een hogere productie. De expliciete solvabiliteitsratio, die wordt berekend als de verhouding tussen het in de verzekeringsgroep aanwezige solvabiliteitskapitaal exclusief niet-gerealiseerde meerwaarden en het vereiste solvabiliteitskapitaal, daalde hierdoor met 43 procentpunten tot 263 %. Ook de impliciete solvabiliteitsratio (de verhouding tussen het solvabiliteitskapitaal inclusief de niet-gerealiseerde meerwaarden en het vereiste solvabiliteitskapitaal) werd negatief beïnvloed door de hogere solvabiliteitsvereisten en daalde, ondanks hogere niet-gerealiseerde meerwaarden, met 4 procentpunten tot 316 %.

145

146

Vennootschappelijke jaarrekening KBC Bankverzekeringsholding NV

De vennootschappelijke jaarrekening van KBC Bankverzekeringsholding NV wordt hierna voorgesteld in een verkorte versie. Overeenkomstig de wettelijke voorschriften worden de vennootschappelijke jaarrekening, het verslag van de Raad van Bestuur en het verslag van de commissaris neergelegd bij de Nationale Bank van België. Deze documenten zijn op aanvraag gratis beschikbaar bij: KBC Bankverzekeringsholding NV Stafdirectie Strategie en Expansie − SEE Havenlaan 2 BE-1080 Brussel De commissaris heeft over de vennootschappelijke jaarrekening van KBC Bankverzekeringsholding NV een verklaring zonder voorbehoud afgegeven.

147


BALANS, BALANS

RESULTATENREKENING EN RESULTAATVERWERKING NA WINSTVERDELING

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

5 922 966 5 922 966 5 922 966 5 586 011 336 955 291 226 23 679 23 679 148 839 148 839 0 97 293 21 414 6 214 192

5 927 324 5 927 324 5 927 324 5 586 011 341 313 462 461 24 821 24 821 225 824 225 824 0 194 813 17 003 6 389 784

6 165 627 6 165 627 6 165 627 5 915 216 250 412 505 156 17 546 17 546 340 259 240 259 100 000 132 458 14 892 6 670 783

4 477 925 590 388 590 388 2 009 421 1 875 083 59 039 150 178 189 869 1 475 997 3 032 1 736 267 0 416 520 416 520 116 520 300 000 1 243 303 0 793 780 0 793 780 0 148 14 134 449 375 76 444 6 214 192

4 537 334 591 138 591 138 2 018 180 1 900 158 59 114 227 163 189 869 1 424 013 27 857 1 852 450 2 189 477 148 477 148 177 148 300 000 1 301 169 0 800 500 0 800 500 98 22 784 3 168 19 617 477 788 71 945 6 389 784

4 755 247 607 740 607 740 2 161 756 1 901 819 60 774 241 598 189 869 1 409 578 83 932 1 915 535 3 899 638 308 638 308 338 308 300 000 1 196 085 38 840 607 870 11 607 859 190 47 583 152 47 431 501 601 77 244 6 670 783

ACTIVA Vaste activa IV Financiële vaste activa A Verbonden ondernemingen 1 Deelnemingen 2 Vorderingen Vlottende activa VII Vorderingen op ten hoogste één jaar B Overige vorderingen VIII Geldbeleggingen A Eigen aandelen B Termijndeposito’s IX Liquide middelen X Overlopende rekeningen Totaal activa

PASSIVA


Eigen vermogen I Kapitaal A Geplaatst kapitaal II Uitgiftepremies IV Reserves A Wettelijke reserve B Onbeschikbare reserves C Belastingvrije reserves D Beschikbare reserves V Overgedragen winst Schulden VII Voorzieningen en uitgestelde belastingen VIII Schulden op meer dan één jaar A Financiële schulden 1 Kredietinstellingen 2 Overige leningen IX Schulden op ten hoogste één jaar A Schulden op meer dan één jaar die binnen een jaar vervallen B Financiële schulden 1 Kredietinstellingen 2 Commercial Paper C Handelsschulden E Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 1 Belastingen 2 Bezoldigingen en sociale lasten F Overige schulden X Overlopende rekeningen Totaal passiva

(In duizenden EUR)

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

A Kosten van schulden B Andere financiële kosten C Diensten en diverse goederen D Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen F Afschrijvingen, waardeverminderingen en voorzieningen voor risico’s en kosten G Andere bedrijfskosten K Belastingen L Winst van het boekjaar Totaal kosten

123 521 549 2 068 1 174 0 0 0 555 557 682 869

97 403 186 9 168 149 647 149 0 0 510 218 766 771

88 824 73 9 126 171 190 2 661 347 83 556 958 829 260

N Te bestemmen winst van het boekjaar

555 557

510 218

556 958

616 498 62 535 714 0 4 90 0 3 027 682 869

565 563 44 774 769 155 664 0 0 0 0 766 771

606 138 43 573 727 178 729 0 0 93 0 829 260

31-12-2001

31-12-2002

31-12-2003

556 005 555 557 448 -105 501 501 105 000 -3 032 3 032 -447 471 446 168 1 304

513 250 510 218 3 032 -25 075 75 25 000 -27 857 27 857 -460 318 459 176 1 142

584 815 556 958 27 857 -1 660 1 660 0 -83 932 83 932 -499 223 498 079 1 144


RESULTATENREKENING

KOSTEN

OPBRENGSTEN A Opbrengsten uit financiële vaste activa B Opbrengsten uit vlottende activa C Andere financiële opbrengsten D Andere bedrijfsopbrengsten E Andere lopende opbrengsten F Diverse opbrengsten G Uitzonderlijke opbrengsten I Realisatiemeerwaarden Totaal opbrengsten

RESULTAATVERWERKING (In duizenden EUR) A Te bestemmen winstsaldo 1 Te bestemmen winst van het boekjaar 2 Overgedragen winst van het vorige boekjaar C Toevoegingen aan het eigen vermogen 1 Aan de wettelijke reserve 2 Aan de overige reserves D Over te dragen resultaat 1 Over te dragen winst F Uit te keren winst 1 Vergoeding van het kapitaal 2 Bestuurders of zaakvoerders

DIVIDEND


De Raad van Bestuur zal aan de Algemene Vergadering voorstellen op de dividendgerechtigde aandelen een brutodividend van 1,64 euro uit te keren. Dit komt overeen met een nettodividend per gewoon aandeel van 1,23 euro en een nettodividend per aandeel met VV-strip van 1,394 euro.

149


TOELICHTINGEN

BIJ DE VENNOOTSCHAPPELIJKE JAARREKENING


VASTE ACTIVA

Financiële vaste activa (in duizenden EUR)

Verbonden ondernemingen

Vorderingen

5 586 011 329 205 0 5 915 216

341 313 0 -90 901 250 412

Boekwaarde 01-01-2003 Aanschaffingen Andere wijzigingen Boekwaarde 31-12-2003

De deelnemingen in verbonden ondernemingen betreffen vooral de participatie van KBC Bankverzekeringsholding NV in KBC Bank NV (99,39 %), KBC Verzekeringen NV (99,99 %), KBC Asset Management NV (55,25 %) en, sinds het boekjaar 2003, KBC Exploitatie NV (99,99 %). De stijging in 2003 is het gevolg van het overnemen van de participatie die KBC Bank NV en KBC Verzekeringen NV hadden in KBC Exploitatie NV (84,1 miljoen euro) en het intekenen op de kapitaalverhoging die KBC Bank NV in 2003 heeft doorgevoerd (245,1 miljoen euro). De vorderingen betreffen in hoofdzaak een door KBC Bankverzekeringsholding NV (in 1999) voltekende ACO (Achtergestelde Converteerbare Obligatielening) van KBC Bank NV voor een bedrag van 250 miljoen euro, met vervaldag in 2006. De afname van de vorderingen in 2003 is voornamelijk het gevolg van het vervallen van de ATO’s 1993/1996-2003. Op de eindvervaldag heeft KBC Bank NV de openstaande schuld volledig vereffend. De aandeelhoudersstructuur van KBC Bank NV en KBC Verzekeringen NV ziet er per einde 2003 als volgt uit:

Aandeelhoudersstructuur KBC Bank en KBC Verzekeringen (31-12-2003) KBC Bankverzekeringsholding NV KBC Bank NV KBC Verzekeringen NV Centea NV Totaal

TOELICHTING 2 A: MUTATIETABEL (In duizenden EUR)

Kapitaal Uitgiftepremies Reserves Overgedragen resultaat Eigen vermogen


EIGEN VERMOGEN

−

Aantal aandelen

KBC Bank NV In procenten

382 698 680 0 1 2 354 483 385 053 164

99,39 0,00 0,00 0,61 100,00

KBC Verzekeringen NV Aantal aandelen In procenten 467 857 1 0 0 467 858

99,99 0,00 0,00 0,00 100,00

VENNOOTSCHAPPELIJK

Begintoestand 01-01-2003

Kapitaalverhoging voor het personeel

Omzetting ATO’s

Winstreservering

Andere wijzigingen

Eindtoestand 31-12-2003

591 138 2 018 180 1 900 158 27 857 4 537 334

345 5 616 0 0 5 961

16 258 137 961 0 0 154 218

0 0 1 660 56 075 57 735

0 0 0 0 0

607 740 2 161 756 1 901 819 83 932 4 755 247

ONTWIKKELING VAN HET KAPITAAL EN DE UITGIFTEPREMIES

Aandelen Het kapitaal van KBC Bankverzekeringsholding bestaat uitsluitend uit gewone aandelen. Er zijn geen winstbewijzen of aandelen zonder stemrecht uitgegeven. De aandelen zijn genoteerd aan Euronext Brussels. De aandelen uitgegeven in het kader van de kapitaalverhoging voor het personeel in 2003 en in het kader van de terugbetaling op de eindvervaldag van de ATO’s 1993/1996-2003 in 2003, zullen pas vanaf het boekjaar 2004 dividendgerechtigd zijn.


TOELICHTING 2 B: GEDETAILLEERDE

Maatschappelijk kapitaal en uitgiftepremies Ontwikkeling van het kapitaal en de uitgiftepremies in 2001, 2002 en 2003 UitgifteAantal (in EUR) Datum Kapitaal premies aandelen Inbreng van ATO’s 1993/1996-2003 01-01-2001 t.e.m. 30-03-2001 585 477 456 1 962 670 164 299 346 776 Inbreng van ATO’s 1998/2008 30-03-2001 585 482 241 1 962 836 741 299 349 223 Inbreng van ATO’s 1993/1996-2003 01-04-2001 t.e.m. 29-06-2001 586 225 838 1 969 161 642 299 729 413 Inbreng van ATO’s 1998/2008 29-06-2001 586 226 503 1 969 184 787 299 729 753 Inbreng van ATO’s 1993/1996-2003 01-07-2001 t.e.m. 28-09-2001 588 737 469 1 990 542 621 301 013 573 Inbreng van ATO’s 1998/2008 28-09-2001 588 737 864 1 990 556 372 301 013 775 Inbreng van ATO’s 1993/1996-2003 01-10-2001 t.e.m. 29-11-2001 589 619 212 1 998 052 958 301 464 395 Kapitaalverhoging voor het personeel 27-12-2001 590 387 504 2 009 408 793 301 856 381 Inbreng van ATO’s 1998/2008 27-12-2001 590 387 854 2 009 420 978 301 856 560 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Inbreng van ATO’s 1993/1996-2003 01-01-2002 t.e.m. 28-03-2002 590 402 946 2 009 549 029 301 864 260 Inbreng van ATO’s 1998/2008 28-03-2002 590 403 254 2 009 559 716 301 864 417 Inbreng van ATO’s 1993/1996-2003 01-04-2002 t.e.m. 27-06-2002 590 451 372 2 009 967 983 301 888 967 Inbreng van ATO’s 1998/2008 27-06-2002 590 451 678 2 009 978 601 301 889 123 Inbreng van ATO’s 1993/1996-2003 01-07-2002 t.e.m. 30-09-2002 590 451 991 2 009 981 262 301 889 283 Inbreng van ATO’s 1998/2008 30-09-2002 590 452 236 2 009 989 771 301 889 408 Inbreng van ATO’s 1993/1996-2003 01-10-2002 t.e.m. 29-11-2002 590 844 236 2 013 315 771 302 089 408 Kapitaalverhoging voor het personeel 30-12-2002 591 137 507 2 018 174 192 302 239 036 Inbreng van ATO’s 1993/1996-2003 30-12-2002 591 137 703 2 018 175 855 302 239 136 Inbreng van ATO’s 1998/2008 30-12-2002 591 137 829 2 018 180 212 302 239 200 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Inbreng van ATO’s 1993/1996-2003 Inbreng van ATO’s 1998/2008 Inbreng van ATO’s 1993/1996-2003 Eindvervaldag van ATO’s 1993/1996-2003 Kapitaalverhoging voor het personeel Inbreng van ATO’s 1998/2008

01-01-2003 t.e.m. 30-09-2003 30-09-2003 01-10-2003 t.e.m. 28-11-2003 01-12-2003 30-12-2003 30-12-2003

591 519 989 591 520 264 594 013 815 607 395 166 607 739 771 607 740 199

2 021 422 729 2 021 432 259 2 042 589 277 2 156 125 946 2 161 741 605 2 161 756 444

302 434 180 302 434 320 303 706 540 310 533 760 310 709 579 310 709 797

Op 31 december 2003 bereikte het geplaatst maatschappelijk kapitaal van de vennootschap een bedrag van 607 740 199 euro, verdeeld in 310 709 797 aandelen, waarvan 37 333 057 van het VV-type. Van deze laatste zullen 7 003 039 aandelen pas dividendgerechtigd zijn vanaf het boekjaar 2004. Het maatschappelijk kapitaal is volgestort. In de loop van het boekjaar steeg het maatschappelijk kapitaal met 16 602 370 euro.

Verder werden in de loop van het boekjaar 1 467 200 nieuwe aandelen gecreëerd door inbreng van 146 720 achtergestelde in Aandelen (KBC Bankverzekeringsholding) Terugbetaalbare Obligaties 1993/1996-2003 (ATO’s) en 358 nieuwe aandelen gecreëerd door inbreng van 358 achtergestelde in Aandelen (KBC Bankverzekeringsholding) Terugbetaalbare Obligaties 1998/2008 (ATO’s). Op 30 november 2003, de eindvervaldag van de ATO’s 1993/1996-2003, waren er in totaal nog 682 722 ATO’s 1993/1996-2003 in omloop die nog niet werden ingebracht in het kapitaal van KBC Bankverzekeringsholding. Deze werden op de eindvervaldag automatisch omgezet in nieuwe aandelen KBC Bankverzekeringsholding. Het aantal aandelen van het VV-type van KBC Bankverzekeringsholding nam hierdoor toe met 6 827 220. Op 31 december 2003 waren er in totaal 2 648 990 ATO’s 1998-2008 (voor een nominaal bedrag van 185 508 770 euro) in omloop (met een basisrente van 3,5 % en vervaldag 30 november 2008) die nog niet werden ingebracht in het kapitaal van KBC Bankverzekeringsholding. De houders hebben tot 30 november 2008 het recht inbreng te vragen van hun ATO’s in de verhouding van één nieuw aandeel KBC Bankverzekeringsholding voor één ATO. De door de houders niet ingebrachte ATO’s zullen op de eindvervaldag automatisch worden omgezet in nieuwe aandelen KBC Bankverzekeringsholding. Hierdoor zal het aantal aandelen van het VV-type van KBC Bankverzekeringsholding met 2 648 990 toenemen. Op 16 november 1998 nam de Raad van Bestuur van KBC Bankverzekeringsholding de beslissing (zoals gewijzigd bij beslissingen van 26 november en 9 december 1998) tot een uitgifte van warrants die aan de houders van de door KBC International Finance (Curaçao) uitgegeven obligaties (voor een bedrag van 950 000 000 Duitse mark en met vervaldag 10 december 2005) het recht geven deze gedurende de looptijd in te brengen in het kapitaal van KBC Bankverzekeringsholding tegen een inschrijvingsprijs die initieel is vastgesteld op 156,320 4 Duitse mark (omgerekend 79,93 euro) per nieuw uit te geven aandeel. Het op basis van deze initiële inschrijvingsprijs uit te geven aantal nieuwe aandelen KBC Bankverzekeringsholding bedroeg maximaal 6 077 261, zijnde 2,05 % van het totale aantal uitstaande aandelen op het ogenblik van de uitgifte. Deze obligaties werden geplaatst via de internationale kapitaalmarkt. KBC Bank besliste in 2003 tot aankoop en vernietiging van een aantal obligaties en warrants, waardoor het aantal uit te geven nieuwe aandelen KBC Bankverzekeringsholding verminderde tot 5 229 003. Toegestaan kapitaal De machtiging inzake het toegestaan kapitaal kan nog tot 27 april 2005 worden aangewend ten belope van 197 862 055,52 euro.


Er werden 175 819 nieuwe aandelen van het VV-type uitgegeven ingevolge een kapitaalverhoging waartoe de Raad van Bestuur besliste in het kader van het toegestaan kapitaal en waarop alleen de personeelsleden van KBC Bankverzekeringsholding en sommige van haar Belgische dochtervennootschappen konden intekenen. Het voorkeurrecht van de bestaande aandeelhouders werd derhalve opgeheven. De aandelen werden uitgegeven tegen 33,90 euro en zijn in overeenstemming met de wettelijke voorschriften geblokkeerd gedurende vijf jaar. Met deze kapitaalverhoging beoogt KBC Bankverzekeringsholding de band met haar personeel en dat van haar dochterondernemingen nauwer aan te halen. Gezien de geringe omvang van de kapitaalverhoging zijn de financiële gevolgen voor de bestaande aandeelhouders uiterst beperkt.

151


TOELICHTING 2 C: AANDEELHOUDERS De structuur van het aandeelhouderschap, zoals die blijkt uit de kennisgevingen ontvangen in het kader van enerzijds de Wet van 2 maart 1989 op de openbaarmaking van belangrijke deelnemingen in ter beurze genoteerde vennootschappen en tot reglementering van de openbare overnamebiedingen en anderzijds de artikelen 631 en 632 van het Wetboek van Vennootschappen is als volgt: Wet van 2 maart 1989 Op 29 december 2003 gaf Almanij, optredend in eigen naam en als lasthebber van een aantal verbonden ondernemingen, kennis van een participatie van 69,36 % (gebaseerd op het aantal aandelen) en 68,35 % (gebaseerd op het aantal aandelen en in aandelen converteerbare obligaties). Op dat ogenblik waren er 310 533 760 aandelen KBC Bankverzekeringsholding, 2 649 208 ATO’s 1998/2008 (die bij conversie recht geven op een aandeel KBC Bankverzekeringsholding per ATO) en 6 077 261 converteerbare obligaties KBC International Finance (Curaçao) (met vervaldag 10 december 2005) in omloop. De samenstelling van deze participatie staat in de tabel. Aandeelhouderschap 29-12-2003 (kennisgeving overeenkomstig Wet van 2 maart 1989) Almanij NV Assurisk SA Gevaert NV IIB Bank Limited KBC Bank NV KBC Bankverzekeringsholding NV KBC Financial Products Brussels NV KBC Investments Limited KBC Securities NV Kredietbank SA Luxembourgeoise VITIS Life Luxembourg SA

Adres Schoenmarkt 33, BE-2000 Antwerpen Avenue de la Gare 8-10, LU-1610 Luxembourg Septestraat 27, BE-2640 Mortsel 91-93 Merrion Square, IE-Dublin 2 Havenlaan 2, BE-1080 Brussel Havenlaan 2, BE-1080 Brussel Havenlaan 12, BE-1080 Brussel 111 Old Broad Street, GB-EC2N 1FP London Havenlaan 12, BE-1080 Brussel Boulevard Royal 43, LU-2955 Luxembourg Boulevard Royal 7, BP 803, LU-2018 Luxembourg

Aantal aandelen en converteerbare obligaties 207 324 572 aandelen 1 100 aandelen 329 137 aandelen 20 020 aandelen 55 661 aandelen 2 158 132 converteerbare obligaties DEM 98-05 5 808 674 aandelen 486 245 aandelen 658 928 aandelen 682 573 converteerbare obligaties DEM 98-05 6 782 aandelen 678 500 aandelen 11 300 aandelen

Deze kennisgeving gebeurde met het oog op een actualisering van de gegevens als gevolg van het vervallen van de ATO-lening 1993/1996-2003 op 30 november 2003 en van de inkoop van eigen aandelen door KBC Bankverzekeringsholding in het kader van het KBC-Aandelenoptieplan. Wetboek van Vennootschappen De overeenkomstig het Wetboek van Vennootschappen ontvangen kennisgevingen met betrekking tot de aantallen aandelen in bezit op 31 december 2003, staan in de tabel. Aandeelhouderschap 31-12-2003 (kennisgeving overeenkomstig Wetboek van Vennootschappen) Adres Assurisk SA Avenue de la Gare 8-10, LU-1610 Luxembourg IIB Bank Limited 91-93 Merrion Square, IE-Dublin 2 KBC Bank NV Havenlaan 2, BE-1080 Brussel KBC Financial Products Brussels NV Havenlaan 12, BE-1080 Brussel KBC Investments Limited 111 Old Broad Street, GB-EC2N 1FP London KBC Securities NV Havenlaan 12, BE-1080 Brussel VITIS Life Luxembourg SA Boulevard Royal 7, BP 803, LU-2018 Luxembourg

Aantal aandelen 1 100 20 020 55 661 488 208 658 928 97 085 11 300

Op een totaal van 310 709 797 aandelen in omloop vertegenwoordigt dit samen 1 332 302 aandelen of 0,43 %. Op 31 december 2003 bezit Almanij NV 207 324 572 aandelen, dat is 66,73 % van het totaal aantal aandelen. Ingevolge de inkoopmachtigingen verleend door de Algemene Vergadering van 27 april 2000, 26 april 2001, 25 april 2002 en 24 april 2003 werden in de loop van het boekjaar 2003 in totaal 411 200 eigen aandelen ingekocht door KBC Bankverzekeringsholding tegen een aankoopprijs van 14 435 442,90 euro. Inclusief de in vorige boekjaren ingekochte aandelen, heeft KBC Bankverzekeringsholding nu 5 808 674 eigen aandelen in bezit. Op 31 december 2003 vertegenwoordigde dit 1,87 % van het geplaatst kapitaal. Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering 152

De Schulden op meer dan één jaar betreffen een emissie van Medium Term Notes in 2000 (300 miljoen euro, via KBC IFIMA) alsook de financiering van de KBC-aandelenoptieplannen voor het personeel. De stijging van deze post (per saldo 161,2 miljoen euro) is het gevolg van enerzijds het omzetten van kortlopende schulden in langlopende schulden − wat resulteerde in het opnemen van een vast voorschot van 200 miljoen euro met vervaldag in 2010 − en anderzijds het binnen een jaar eisbaar worden van een gedeelte van de oorspronkelijke langlopende schuld (38,8 miljoen euro). De Schulden op ten hoogste één jaar betreffen voornamelijk het uitstaand Commercial Paper en de te betalen dividenden.



TOELICHTING 4: KOSTEN Begin 2002 werden enkele ondersteunende diensten ondergebracht in KBC Bankverzekeringsholding en door middel van een kostendelende structuur worden de uitgaven van deze diensten volgens objectieve criteria verdeeld onder de Groepsvennootschappen. In 2003 bedroeg het totaal aan verdeelde kosten 173,7 miljoen euro (inclusief doorberekende huur). Dat verklaart het grootste deel van de stijging, sinds 2002, van onder meer de posten Diensten en diverse goederen, en Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen. De overblijvende kosten (van de holdingactiviteiten die niet onder de kostendelende structuur vallen) betreffen de kosten van schuldfinanciering en de kosten in verband met de activiteiten inzake acquisities en externe communicatie van de KBC Groep en hebben betrekking op onder meer personeelskosten, honoraria, reiskosten en publicaties.

TOELICHTING 5: OPBRENGSTEN De Andere bedrijfsopbrengsten hebben grotendeels te maken met de recuperatie van de bedrijfskosten van de bovenvermelde kostendelende structuur. De overige inkomsten van KBC Bankverzekeringsholding bestaan overwegend uit dividenden, die in 2003 als volgt waren samengesteld (in miljoenen euro’s): KBC Bank 358,5 KBC Verzekeringen 190,1 KBC Asset Management 32,2

TOELICHTING 6: BIJZONDERE

WERKZAAMHEDEN VAN DE COMMISSARIS

Met betrekking tot de bijzondere opdrachten uitgevoerd door de commissaris werd er in de jaarrekening over het boekjaar 2003 een bedrag in rekening gebracht van 18 900 euro, voor de volgende werkzaamheden: * verslag betreffende de staat van inschrijvingen ten gevolge van de kapitaalverhoging voor het personeel; * inlevering ATO’s.

TOELICHTING 7: KBC-AANDELENOPTIEPLAN − BELANGENCONFLICT


Er wordt verwezen naar het hoofdstuk Deugdelijk Bestuur, onder KBC-Aandelenoptieplan − Belangenconflict.

153


ALGEMENE

GEGEVENS

ALGEMENE

INFORMATIE

KBC BANKVERZEKERINGSHOLDING

Naam

KBC Bankverzekeringsholding NV

Oprichting

9 februari 1935 als Kredietbank NV huidige naam sinds 4 juni 1998

Zetel van de vennootschap

Havenlaan 2, BE-1080 Brussel

RPR

0403 227 515

Rechtsvorm

Naamloze vennootschap naar Belgisch recht die een publiek beroep doet of heeft gedaan op het spaarwezen; de vennootschap is een financiële holding ingeschreven als portefeuillemaatschappij bij de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen.

Duur

Onbepaald

Doel

De vennootschap is een financiële holding die tot doel heeft het rechtstreeks of onrechtstreeks houden en beheren van participaties in andere ondernemingen, waaronder − maar niet beperkt tot − kredietinstellingen, verzekeringsondernemingen en andere financiële instellingen (artikel 2 van de statuten).

PLAATSEN

WAAR DE VOOR HET PUBLIEK TOEGANKELIJKE DOCUMENTEN KUNNEN WORDEN INGEZIEN

De statuten van de vennootschap liggen ter inzage op de Griffie van de Rechtbank van Koophandel van Brussel. De jaarrekeningen worden bij de Nationale Bank van België neergelegd. De beslissingen inzake de benoeming en afzetting van leden van de Raad van Bestuur worden in de Bijlagen tot het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt. De financiële berichten over de vennootschap en de oproepingen voor de Algemene Vergaderingen verschijnen ook in de financiële dagbladen. De jaarverslagen van de vennootschap zijn verkrijgbaar op haar zetel. Ze worden elk jaar verstuurd naar de houders van aandelen op naam en naar de personen die daarom hebben gevraagd.

ALGEMENE VERGADERING

VAN

AANDEELHOUDERS

Jaarlijks wordt op de zetel van de vennootschap of op een andere in de oproeping vermelde plaats een Algemene Vergadering gehouden op de laatste donderdag van april of, als die dag een wettelijke feestdag is, op de laatste daaraan voorafgaande werkdag, om 11 uur. Om tot de Algemene Vergadering te worden toegelaten, moeten de houders van aandelen of obligaties aan toonder deze ten minste vier werkdagen voor de Algemene Vergadering neerleggen op de zetel van de vennootschap of op een andere in de oproeping vermelde plaats. Ook de eigenaars van aandelen of obligaties op naam moeten binnen dezelfde termijn op de zetel van de vennootschap schriftelijk hun voornemen te kennen geven de Algemene Vergadering bij te wonen. De houders van obligaties hebben het recht om de Algemene Vergadering bij te wonen, maar alleen met raadgevende stem.


155



Internationale Dit overzicht geeft een vereenvoudigd beeld van het buitenlandse netwerk van

EERSTE

THUISMARKT:

BELGIË

ADD Almarisk Antwerpse Diamantbank CBC Banque Centea Fidea Fin-Force International Factors KBC Asset Management KBC Bank KBC Investco KBC Lease KBC Securities KBC Verzekeringen Secura

TWEEDE THUISMARKT: CENTRAAL-EUROPA* Argosz (Hongarije) CˇSOB (Tsjechië en Slowakije) CˇSOB Pojisˇt’ovna (Tsjechië) ERGO Poist’ovnˇa (Slowakije) K&H Bank (Hongarije) K&H Life (Hongarije) KBC Lease (Hongarije, Polen) Kredyt Bank (Polen) NLB Vita (Slovenië) Nova Ljubljanska banka (Slovenië) Patria Finance (Tsjechië) WARTA (Polen)

Verenigde Staten

Mexico

* Via vestigingen van Kredyt Bank is KBC ook aanwezig in Litouwen en Oekraïne.

156

Duitsland Nederland Verenigd Koninkrijk Ierland België Frankrijk Luxemburg Zwitserland Spanje Italië

aanwezigheid van de KBC Groep KBC Bank en de belangrijkste dochteren kleindochtermaatschappijen en participaties van de KBC Groep in het binnen- en buitenland.

REST

VAN

EUROPA

BUITEN EUROPA

Assurisk (Luxemburg) Banque Diamantaire (Suisse) (Zwitserland) FBD (Ierland) IIB Bank (Ierland) KBC Asset Management Limited (Ierland) KBC Bank (kantoren in Frankrijk, het VK en Ierland, vertegenwoordigingskantoor of network desks in Turkije, Italië en Spanje, structured finance units in Ierland en het VK) KBC Bank Deutschland (Duitsland) KBC Bank Nederland (Nederland) KBC Clearing (Nederland) KBC Finance Ireland (Ierland) KBC Financial Products (VK) KBC IFIMA (Nederland) KBC Lease (VK, Nederland, Frankrijk, Luxemburg, Duitsland, Zwitserland) KBC Peel Hunt (VK) KBC Securities (Frankrijk, Nederland) Lucare (Luxemburg) VITIS Life (Luxemburg)

Antwerpse Diamantbank (India, VS, Hongkong) KBC Bank (kantoren in China, Hongkong, Maleisië, Filippijnen, Singapore, Taiwan en de VS, vertegenwoordigingskantoren in India, Iran en Mexico, structured finance units in de VS, Hongkong en Australië, marketing office in Maleisië) KBC Bank Singapore (Singapore) KBC Financial Products (VS, Japan, Hongkong)

Tsjechië Slovenië Polen Slowakije Hongarije Japan Volksrepubliek China

Turkije Iran

Taiwan

India

Filippijnen Singapore

Maleisië

Australië

157

158

Overige informatie OVERZICHT KWARTAALRESULTATEN 2002 EN 2003 GECONSOLIDEERD

RESULTATENOVERZICHT

KBC GROEP

(In miljoenen EUR)

1K2002

2K2002

3K2002

4K2002

1K2003

2K2003

3K2003

4K2003

Bankbedrijf 1 413,4 1 457,4 1 467,6 1 417,3 1 451,5 1 415,6 1 364,1 1 424,2 Nettorente-inkomsten 737,2 778,6 814,6 715,7 718,5 773,2 826,2 799,9 Dividenden 9,7 101,3 23,4 23,4 29,3 50,1 15,1 12,0 Resultaat uit deelnemingen in ondernemingen opgenomen 1,1 -0,5 4,3 2,5 3,7 4,0 2,1 7,9 volgens de vermogensmutatiemethode Winst uit financiële transacties 247,0 184,2 294,4 288,0 269,1 189,5 114,3 157,4 wrv. valuta- en effectenhandel 170,6 161,0 101,3 182,4 146,0 133,9 96,4 103,6 wrv. gerealiseerde meer- en minderwaarden 76,5 23,2 193,1 105,6 123,1 55,5 17,8 53,8 Nettoprovisie-inkomsten 306,0 267,9 243,0 273,6 344,5 295,5 308,1 302,7 Overige bedrijfsopbrengsten 112,4 125,9 87,9 114,1 86,5 103,3 98,3 144,3 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Verzekeringsbedrijf 212,5 209,7 229,4 200,8 210,9 222,4 206,8 207,1 Netto verdiende premies 941,3 913,4 644,9 656,2 956,5 1 219,1 598,6 711,8 Netto technische lasten -880,9 -420,6 -275,8 -696,7 -800,3 -1 327,0 -586,4 -744,1 wrv. waardecorrecties tak 23 11,2 436,9 307,2 -75,5 87,4 -171,9 -33,6 -91,2 Beleggingsopbrengsten en -lasten 149,8 -286,2 -135,8 239,0 53,4 325,1 182,7 241,0 wrv. gerealiseerde meer- en minderwaarden 67,3 8,0 61,2 61,5 49,9 -4,2 50,0 -4,5 wrv. waardecorrecties tak 23 -11,2 -436,9 -307,2 75,5 -87,4 171,9 33,6 91,2 Resultaat uit deelnemingen in ondernemingen opgenomen 2,3 3,0 -3,9 2,2 1,3 5,2 11,8 -1,6 volgens de vermogensmutatiemethode ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Holdingactiviteiten BRUTOBEDRIJFSINKOMSTEN

-4,7

-0,9

-5,7

-4,0

-3,1

5,1

-1,6

-4,7

1 621,2

1 666,1

1 691,3

1 614,1

1 659,3

1 643,1

1 569,3

1 626,5

Bankbedrijf -924,0 -973,6 -884,4 -968,6 -928,9 -931,3 -896,7 -937,6 Personeelskosten -495,7 -512,7 -483,9 -490,1 -523,9 -513,6 -478,2 -528,7 Bedrijfskosten en afschrijvingen materiële vaste activa -428,3 -460,9 -400,5 -478,5 -404,9 -417,8 -418,5 -409,0 Verzekeringsbedrijf -114,0 -107,4 -127,0 -108,2 -132,3 -131,8 -116,0 -118,9 Acquisitiekosten -96,6 -88,2 -93,4 -83,3 -108,5 -102,9 -92,7 -93,4 Bedrijfskosten -17,4 -19,2 -33,6 -24,8 -23,8 -29,0 -23,2 -25,5 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Holdingactiviteiten ALGEMENE BEHEERSKOSTEN

-0,9

-0,5

-1,2

-1,9

-2,0

-1,2

-2,9

-2,0

-1 038,8

-1 081,5

-1 012,6

-1 078,7

-1 063,1

-1 064,3

-1 015,5

-1 058,5

EXPLOITATIERESULTAAT 582,3 584,6 678,7 535,4 596,2 578,8 553,8 568,0 Bankbedrijf 489,4 483,8 583,2 448,7 522,7 484,2 467,4 486,5 Verzekeringsbedrijf 98,5 102,2 102,4 92,6 78,6 90,5 90,9 88,2 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Waardecorrecties -75,6 -180,9 -249,1 -157,4 -141,4 -74,8 -193,3 -214,6 Waardeverminderingen en voorzieningen kredietrisico’s -88,4 -85,3 -131,3 -160,3 -78,8 -141,5 -204,4 -251,6 Waardecorrecties op effecten 7,7 -77,3 -141,5 8,9 -73,8 69,5 12,1 28,4 Nettotoevoeging aan de voorzorgsfondsen 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Voorzieningen voor andere risico’s en kosten 5,1 -18,4 23,7 -6,0 11,2 -2,9 -1,0 8,6 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Afschrijvingen eersteconsolidatieverschillen

-2,6

Niet-recurrente resultaten verzekeringsbedrijf Uitzonderlijke resultaten banken verzekeringsbedrijf

-6,8

-4,1

-7,0

-7,2

-2,8

-4,1

2,2

42,2

-17,6

-7,4

-7,9

-37,3

53,6

-4,4

-35,8

-13,0

8,8

-13,3

-17,6

17,3

-10,4

-2,5

38,6

RESULTAAT VOOR BELASTINGEN 503,6 435,0 383,8 388,7 452,0 484,7 337,3 366,6 Bankbedrijf 414,1 338,9 326,2 257,3 399,9 384,6 265,0 302,3 Verzekeringsbedrijf 95,0 97,5 64,6 137,4 57,2 96,1 76,7 71,0 ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. Belastingen op het resultaat Bankbedrijf Verzekeringsbedrijf GECONSOLIDEERDE WINST

-135,5 -126,0 -8,6 368,1

-114,1 -113,2 -0,8 320,9

-195,9 -165,6 -29,7 188,0

-65,7 -56,6 -8,5 323,1

-105,6 -127,4 22,3 346,3

-148,9 -120,4 -28,2 335,8

-63,8 -52,2 -9,1 273,5

-123,4 -113,3 -11,7 243,1

Aandeel van derden in de winst

-52,2

-40,9

-36,5

-36,3

-42,1

-35,8

-17,7

15,8

GECONSOLIDEERDE WINST, deel van de Groep Bankbedrijf Verzekeringsbedrijf Holdingactiviteiten

315,9 236,2 86,1 -6,4

280,0 185,3 96,3 -1,6

151,5 122,4 36,5 -7,4

286,8 164,2 129,1 -6,4

304,2 229,9 80,0 -5,6

300,0 229,4 67,0 3,6

255,8 195,6 67,2 -6,9

259,0 203,5 60,6 -5,2

159

Overige informatie

HANGENDE

RECHTSGESCHILLEN

Gerechtelijke onderzoeken

overwegingen, de betwiste belasting betaald met behoud van al

Sommige (voormalige) personeelsleden van KBC Bank NV en haar zustervennootschap Kredietbank SA Luxembourgeoise en de

haar rechten.

voormalige voorzitter van het Directiecomité van KBC Bank NV werden in verdenking1 gesteld in de zogenaamde KB Lux-affaire. De betrokkenen ontkennen deze aantijgingen en zullen zich dan

KBC Verzekeringen NV, voorheen ABB-verzekeringen NV, is

ook tegen deze inverdenkingstelling in rechte verzetten. Begin februari 2004 heeft het parket zijn eindvordering geformuleerd ten aanzien van de personen die eerder in verdenking werden gesteld. Na grondige studie van deze eindvordering zullen deze personen beslissen of ze bijkomende onderzoeksdaden zullen vragen. Nadien zal de Raadkamer oordelen of er voldoende bezwaren zijn die een doorverwijzing naar de rechtbank verantwoorden. De Belgische gerechtelijke autoriteiten hebben een ander gerechtelijk onderzoek ingesteld met betrekking tot transacties in Italiaanse obligaties, die betrekking hadden op forfaitair buitenlands belastingkrediet. De magistraat die het onderzoek

betrokken in een geschil met de Belgische fiscus met betrekking tot de manier waarop de technische voorzieningen werden berekend voor haar levensverzekeringsactiviteiten (ABB gebruikte een technische rentevoet van 4 %, afwijkend van de 4,75 % die gebruikt werd om de inventarisreserves of het gewaarborgd rendement voor de verzekerden te berekenen). De fiscus eist dat het bedrag dat het verschil tussen de twee berekeningen vertegenwoordigt, belast wordt. KBC Verzekeringen NV heeft na afwijzing van het bezwaar een verzoekschrift ingediend bij de rechtbank en heeft hiervoor een voorziening van 55,8 miljoen euro aangelegd. De rechtbank heeft een beslissing genomen waarin voormelde eis van de fiscus wordt afgewezen. De fiscus heeft tegen deze beslissing evenwel hoger beroep aangetekend.

gevoerd heeft, heeft in 2002 sommige (voormalige) leden van het directiecomité, directieleden en personeelsleden van KBC Bank NV, in verdenking1 gesteld. KBC Bank NV is er stellig van overtuigd dat de handelingen van deze personen in alle opzichten wettig waren en dat de wettigheid van deze transacties volledig zal kunnen worden aangetoond voor de rechtbank.

Eind december tekende KBC beroep aan tegen het vonnis dat eind november door de rechtbank van eerste aanleg in Gent uitgesproken werd en waarbij KBC in een welbepaald dossier werd veroordeeld tot het betalen van een dwangsom indien bepaalde inlichtingen niet aan de fiscus worden bezorgd binnen een bepaalde termijn. KBC bezorgde ondertussen wel de

Geschillen zonder verdere negatieve invloed op de winsten verliesrekening

gevraagde inlichtingen aan de fiscus onder alle mogelijke voorbehoud van procedurele ontwikkelingen, zodat het betalen van de in het vonnis opgenomen dwangsom niet meer aan de

Met betrekking tot bovenvermelde KB Lux-zaak, eiste de

orde was.

Belgische belastingadministratie van KBC Bank NV de betaling van de roerende voorheffing en de beursbelasting omdat zij het niet eens is met het statuut van niet-inwoner van meerdere cliënten gedurende een beperkte periode in het verleden. Net zoals in het strafrechtelijk onderzoek, is KBC Bank NV ervan overtuigd dat de argumenten van de belastingadministratie niet Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering 160

KBC Bank NV trachten de procedures te bespoedigen zodat de zaak kan worden afgehandeld. KBC Bank NV heeft, uit beleids-

correct zijn en dat een definitieve gerechtelijke uitspraak ten voordele van KBC Bank NV zal luiden. Niettemin heeft KBC Bank NV uit beleidsoverwegingen de betwiste roerende voorheffing en beursbelasting betaald met behoud van al haar rechten om de zaak te behandelen voor een rechtbank. Zoals alle andere Belgische banken is KBC Bank NV sedert 1992 betrokken in een discussie met de fiscus omtrent de juiste methode om de brutowaarde te berekenen van een forfaitair buitenlands belastingkrediet. Twee Hoven van Beroep en het Hof van Cassatie hebben al een beslissing genomen in het voordeel van de methode gehanteerd door de banken. Bijgevolg zal

KBC Bank NV is, zoals andere banken, betrokken in een geschil met de Belgische BTW-administratie aangaande specifieke aspecten van de berekening van het verhoudingsgetal dat bepalend is voor de mate waarin de bank de door haar betaalde BTW kan recupereren. Tijdens de vorige controles door de belastingadministratie werd de correctheid van de werkwijze van de bank nochtans bevestigd. Een van de andere betrokken banken kreeg al gelijk voor de rechtbank, zonder dat de bevoegde overheid daartegen binnen de gestelde termijn beroep aantekende. KBC Bank NV bracht deze aangelegenheid ook voor de rechtbank en verwacht eveneens een gunstige uitspraak. Niettemin werd in het boekjaar 2003 uit voorzichtigheid een voorziening van 43 miljoen euro aangelegd.

1 Een inverdenkingstelling is geen veroordeling of staat van beschuldiging, maar de handeling van een onderzoeksrechter waarbij de in verdenking gestelde personen volledige rechten van verdediging en toegang tot het strafdossier van de rechter worden verschaft.

Overige informatie

Aangezien al voorzieningen werden aangelegd of bedragen werden betaald, kunnen deze betwistingen geen verdere invloed hebben op de winsten verliesrekeningen van respectievelijk KBC Bank NV en KBC Verzekeringen NV.

Andere geschillen KBC Bank NV is, door middel van haar Tsjechische dochter CˇSOB a.s., partij (als eiser of verweerder) in een aantal burgerlijke en strafzaken die zijn ontstaan ten gevolge van een overeenkomst met Investicˇní a Posˇtovní banka a.s. inzake de verkoop van het bedrijf van voormelde bank, die enkele dagen voor deze transactie onder curatele werd gesteld. In het kader van dezelfde transactie heeft Nomura Principal Investment Plc. een klacht ingediend tegen CˇSOB en KBC Bank NV met betrekking tot bescherming tegen oneerlijke mededinging. De zaken zullen worden gepleit voor de Tsjechische rechtbank en/of via arbitrage. In 2003 deed zich een fraudegeval voor bij K&H Equities, een dochtermaatschappij die oorspronkelijk in handen was van ABN AMRO en K&H Bank, maar nu volledig is overgenomen door K&H Bank. Zie verder in het hoofdstuk Centraal-Europa. De Groepsvennootschappen zijn onderworpen aan een reeks andere vorderingen en zijn betrokken in een aantal andere juridische procedures die voortvloeien uit de normale werking van de respectieve vennootschappen, in aanvulling op de

OVERSCHAKELING OP IFRS VANAF EERSTE KWARTAAL 2005 Behoudens onvoorziene omstandigheden schakelt KBC vanaf de rapportering over het eerste kwartaal 2005 over op de International Financial Reporting Standards (IFRS). De voorbereidingen voor deze overschakeling zijn al grotendeels voltooid voor wat betreft de normen die al op Europees vlak zijn goedgekeurd. Voor de IAS-normen 32 en 39 (presentatie en waardering van financiële instrumenten) heeft KBC zich tot op heden gebaseerd op de Revised IAS 32 en 39, zoals gepubliceerd in december 2003. Deze normen kunnen echter nog door de IAS Board worden gewijzigd en moeten nog op Europees vlak worden goedgekeurd. Bij de redactie van dit jaarverslag heeft KBC nog geen concreet zicht op de impact van mogelijke wijzigingen van deze normen, het tijdstip van de Europese goedkeuring en het tijdstip waarop het verplicht gebruik van IAS 32 en 39 (of delen ervan) van kracht wordt. De onzekerheid inzake IAS 32 en 39 zorgde er trouwens voor dat KBC moest afzien van haar oorspronkelijke intentie om al vanaf het eerste kwartaal van 2004 op IFRS over te schakelen. KBC zal, wanneer de onzekerheid in verband met deze normen is weggenomen, op het juiste moment communiceren omtrent de overschakeling op IFRS, inclusief de belangrijkste verschillen inzake boekhoud- en waarderingsprincipes tussen de IFRS en de Belgische GAAP.

vorderingen en procedures die hierboven beschreven werden. Hoewel het resultaat hiervan onzeker is en sommige vorderingen betrekking hebben op relatief grote bedragen aan schadevergoeding, gelooft het bestuur niet dat de schulden ten gevolge van deze vorderingen een negatief effect hebben op de geconsolideerde financiële positie of resultaten van de Groep, rekening


houdend met de voorzieningen die eventueel voor deze geschillen werden aangelegd.

161

Overige informatie

CONTACTEN Cliënten Contact Tel. Fax E-mail Cliëntenservice KBC Bank Tel. Fax E-mail Adres Ombudsdienst KBC Verzekeringen Tel. Fax E-mail Adres Beleggers en analisten Contactpersonen Tel. Fax E-mail Website Adres Pers Contactpersonen

078 15 20 45 016 86 30 38 [email protected] KBC Bank NV, Centrale Dienst Cliëntenservice − PCS, Brusselsesteenweg 100, BE-3000 Leuven 016 24 37 38 016 24 37 37 [email protected] KBC Verzekeringen NV, Ombudsdienst − OMB, Waaistraat 6, BE-3000 Leuven Luc Cool, Head of Investor Relations Nele Kindt, Investor Relations Assistant Lucas Albrecht, Financial Communications Officer 02 429 49 16 02 429 44 16 [email protected] www.kbc.com KBC Bankverzekeringsholding, Stafdirectie Strategie en Expansie − SEE, Havenlaan 2, BE-1080 Brussel Viviane Huybrecht, hoofd Persdienst, woordvoerster Stef Leunens, perschef 02 429 85 45 02 429 81 60 [email protected] www.kbc.be of www.kbc.com KBC Bankverzekeringsholding, Persdienst − CPR, Havenlaan 2, BE-1080 Brussel

Tel. Fax E-mail Website Adres

FINANCIËLE

KBC-Telecenter (op werkdagen van 8 tot 22 uur, op zaterdag en banksluitingsdagen van 9 tot 17 uur) 078 152 153 (Nederlands) 078 152 154 (Frans, Engels, Duits) 03 283 29 50 [email protected]

KALENDER

We verwijzen naar het overzicht in het hoofdstuk Informatie voor de aandeelhouders.


Overige informatie Jaarverslag 2003 − KBC Bank & Verzekering

Hoofdredactie: Stafdirectie Strategie en Expansie − SEE, Havenlaan 2, BE-1080 Brussel Taalrevisie, vertaling, concept en vormgeving: Stafdirectie Communicatie − CMM, Brusselsesteenweg 100, BE-3000 Leuven Druk: Van der Poorten, Diestsesteenweg 624, BE-3010 Leuven Verantwoordelijk uitgever: KBC Bankverzekeringsholding NV, Havenlaan 2, BE-1080 Brussel Dit jaarverslag is gedrukt op milieuvriendelijk papier.

163

&

B a n k B a n k

Ve r z e k e r i n g

K B C

& K B C

v a n

Ve r z e k e r i n g v a n

2003



3 0 0 2

Jaarverslag van KBC Bank & Verzekering

Recommend Documents