1
BIJLAGE OVERZICHT OPVOLGING KNELPUNTEN
Jaarverslag 2010 - 2011 Kinderrechtencommissariaat - Kinderrechten vragen een verscherpte focus – opvolging 1. Recht op zorg en hulpverlening KNELPUNT UIT HET JAARVERSLAG
1
VOORGESTELDE ACTIES
VERANTWOORDELIJKE MINISTER
1.1. Intersectorale toegangspoort? Nood aan trajectbeleider als vertrouwenspersoon die continuïteit verzekert
Oprichten van één herkenbaar en laagdrempelig instap-, meld- en contactpunt.
VANDEURZEN
1.2. Kinderen, jongeren en zorgtekort - Plaatstekort in bijzondere jeugdzorg en kinderpsychiatrie. - Hiaten in het zorgaanbod. - Dichtslibben van wachtlijst van de ambulante hulp - Frustratie en onbehagen bij
Vertalen van de vier VANDEURZEN kernideeën naar de praktijk.
1
Opvolging (met link VAK/ VJP ) Niet opgenomen in VAK of VJP Welzijn Het ontwerp van decreet IJH voorziet niet in een aparte functie of figuur van trajectbegeleiding. “Zorg dragen voor het traject” wordt een opdracht van elke hulpverlener; concreet is de opdracht van ‘contactpersoon-aanmelder’ voorzien in het decreet voor wie aanmeldt bij de intersectorale toegangspoort of bij de gemandateerde voorzieningen. Van zodra de toegangspoort meerdere modules van hulpverlening inzet die door verschillende voorzieningen worden georganiseerd, wordt aan de minderjarige ook meegedeeld bij wie hij terecht kan met vragen i.v.m. de coördinatie van de hulp. De jongeren kunnen zich in hun contacten met de jeugdhulp ook laten bijstaan door een door hen gekozen vertrouwensfiguur. VAK OD 6.0 & 6.1 Welzijn Uitbreidingsbeleid voorzieningen BJB 2011 en 2012 werd in één beweging genomen, met besluitvorming einde vorig jaar (beslissingen administrateurgeneraal d.d. 24.11.2011) en formele doorstart vanaf 1 februari 2012. Resultaat naar bijkomende capaciteit: - Uitbreiding mobiele aanbod thuisbegeleiding (64) en BZW (64) een totaal van 128 plaatsen; - Ombouwscenario’s van 9 initiatiefnemers naar multifunctionele
VAK staat voor Vlaams Actieplan Kinderrechten 2011-2014 (Vlaamse Regering, 15 juli 2011). VJP staat voor Vlaams Jeugdbeleidsplan 2010-2014 (Vlaamse Regering, 28 januari 2011).
2 hulpverleners door o.a. “deficitair” denken.
-
organisatievormen met een nettowinst aan thuisbegeleidingscapaciteit van 102 plaatsen. In totaal komen er dus vanaf begin 2012 230 begeleidingsplaatsen bij voor jongeren en hun gezinnen in hun context.
Voor de volgende jaren (’13 en 14) wordt de al ingezette differentiatiebeweging en flexibilisering doorgetrokken in het residentiële aanbod, gecombineerd met een versterking van het residentiële aanbod in Vlaanderen. (zie rondzendbrief Experimenteel modulair kader, 18 juli 2012). Voor prioritaire dossiers wordt er meer intersectoraal regionaal overleg georganiseerd. Proefprojecten multifunctionele centra worden opgestart om breuklijnen in trajecten van de jeugdhulp van jongeren te voorkomen. De Vlaamse overheid (Welzijn) evalueert het Columbusproject om na te gaan of hier een methodiek in schuilt die de instroom in de residentiële jeugdhulp kan vermijden.
1.3. Basiszorg voor kinderen en jongeren - Heel wat diensten zijn onbekend bij jongeren - Divers aanbod aan
VANDEURZEN Er is een aanwijsbare nood aan wegwijsinformatie in het rechtstreeks toegankelijk hulpaanbod.
Het evaluatierapport over de voorbije 3 jaar toont hierbij een opvallend resultaat (op basis van onderzoek door de KULeuven). Bij Columbus stromen er tussen 30-35% door naar de Jeugdbijstand. In de controlegroep die het gewone circuit volgt, worden er 42,9 % van de dossiers afgesloten, in Columbus 65 %. Voor de doorstroom naar niet-rechtstreeks toegankelijke hulp bij afsluiting, betreft dit in het gewone circuit 45,7 % van de controlegroep en bij Columbus 15%. Er werd besloten dit project te verlengen met een termijn van twee jaar op basis van de goede resultaten en om te kunnen nagaan of op langere termijn dezelfde resultaten worden bereikt in een (groot)stedelijke context. Sinds 2011 is het project ook gestart in Gent, voordien situeerde het zich in de meer landelijke regio rond Kortrijk. Niet opgenomen in VAK of VJP Welzijn Nieuw ontwerp van decreet Integrale Jeugdhulp voorziet o.a. in de opstart van één intersectorale toegangspoort voor alle niet-rechtstreeks toegankelijke hulp waar alle jeugdhulp verleners kunnen aanmelden bij die toegangspoort.
3
-
hulpverlening is erg verwarrend. Vrees dat heel wat maatschappelijke problemen ervoor zorgen dat kinderen steeds meer worden ingeschakeld in de mantelzorg.
1.4. Kinderen en jongeren in de bijzondere jeugdzorg - Vrijwilligheid soms te eng, want gedwongen hulpverlening wordt gezien als stok achter de deur; of te eenzijdig: ouders moeten instemmen met hulpverlening - Gezinsgericht handelen komt soms in conflict met het belang van het kind - Vanuit residentiële zorg vragen over de toepassing van het decreet op rechtspositie van minderjarigen in de jeugdhulp. - Onduidelijkheid over verhouding tussen rechten van minderjarigen en andere regels (vb. ouderlijk gezag) - Vaak niet transparante communicatie bij genomen maatregel m.b.t. jeugdhulp
Bovendien krijgt de aanmeldende hulpverlener de opdracht als ‘contactpersoon-aanmelder’ betrokken te blijven bij het aanmeldproces tot aan de opstart van de niet-rechtstreeks toegankelijke hulp, zodat de cliënt steeds weet bij wie hij terecht kan met vragen.
VANDEURZEN Er moet een evenwicht gevonden worden waarin het Comité voor Bijzondere Jeugdzorg de situatie toch verder kan exploreren zonder afbreuk te doen aan het basisprincipe van vrijwilligheid.
Visievorming nodig
Communicatie moet vlotter
Nood aan één trajectbeleider (cf. 1.1)
“Bekendheid’’ is als notie opgenomen in het nieuwe decreet – regio’s hebben als verantwoordelijkheid en opdracht de bekendmaking van de hulpverlening. Tot nog toe werd door Integrale Jeugdhulp jaarlijks een budget vrijgemaakt voor regionale communicatie over het aanbod ‘brede instap’; ook in de toekomst zullen er vanuit het budget IJH middelen ter beschikking gesteld worden van de regio’s voor o.a. bekendmaking van het (globale, intersectorale) aanbod. VAK OD 4.1 & VJP SD 6 Welzijn Extern inspectiekader Gemeenschapsinstellingen (Jongerenwelzijn en Zorginspectie): - Inspectie van de Pleegzorgdiensten inzake de toepassing van het decreet Rechtspositie van minderjarigen in de jeugdhulp. - 5 externe inspecties in de GI en De Grubbe (op campusniveau) - Inspectie van de thuisbegeleidingsdiensten en de diensten Begeleid Zelfstandig Hier moet men onderscheid maken tussen het rechtstreeks toegankelijke aanbod van jeugdhulp (zonder tussenkomst CBJ) waar vrijwilligheid maximaal wordt ingevuld en de noodzaak aan tussenkomst van CBJ (overheid!) wanneer niet-rechtstreeks toegankelijke hulp nodig is. Overheidsinterventie (CBJ) is gebonden aan decretale bepalingen inzake instemming ouders (we werken altijd in een gezinscontext, niet met de minderjarige alleen). De hulpverlening is vrijwillig maar niet vrijblijvend: indien onvoldoende medewerking en bij de inschatting dat jeugdhulp toch echt noodzakelijk is, kan het dossier worden overgemaakt aan de gerechtelijke jeugdhulp. De CBJ’s zijn daartoe gemachtigd. Bij niet akkoord kan het cliëntsysteem altijd beroep doen op de bemiddelingscommissies. De MFC (Multifunctionele Centra) kunnen een antwoord bieden op
4 (vb. plaatsingsmaatregelen) Gebrekkige dienstverlening door onprofessionele houding van consulenten. - Discontinuïteit van de dienstverlening 1.5. Jongeren en zelfstandig wonen - er zijn te weinig sociale steunmaatregelen; - discriminatie in sociale huur. Vraag naar een evenwaardig hulpaanbod rond zelfstandig wonen voor minderjarigen.
discontinuïteit van de hulpverlening (vlot schakelen tussen modules, binnen een vooropgestelde bandbreedte van noodzakelijke hulp). De huidige evolutie naar een modulair kader biedt een antwoord op de vraag naar grotere continuïteit en flexibilisering van het aanbod.
-
Regelgeving wordt VANDEURZEN/ gescreend en er wordt VANDENBOSSCHE bekeken waar discriminatie van sociaal kwetsbare minderjarigen kan weggewerkt worden.
VJP OD 20.1 & VAK OD 5.1
Ontvoogding op initiatief van de minderjarige?
De huursubsidie wordt toegekend als er een verhuisbeweging plaatsvindt (van een niet-conforme of overbewoonde woning naar een conforme, gepaste woning) of wanneer een jongere met een beperkt inkomen (onder de grens huursubsidiebesluit) in een SVK-woning gaat wonen. In dat geval wordt er een huursubsidie toegekend (en uitbetaald aan het SVK).
Federaal
Wonen 1) Team Huurpremie van het agentschap Wonen-Vlaanderen moet jongeren in een instelling én de instelling vaak teleurstellen als zij een aanvraag voor een huursubsidie of een huurpremie doen.
In het kader van de huurpremie stellen we vast dat de “begeleidingsovereenkomst” die jongeren in een instelling afsluiten met de instelling niet kan beschouwd worden als een huurovereenkomst volgens de huurwetgeving. Vandaar dat we – zolang zij in de instelling verblijven of een overeenkomst van begeleid wonen hebben – hen geen huurpremie kunnen toekennen. Dit is effectief een probleem (vicieuze cirkel) wat ons al werd gemeld vanuit instellingen: de instelling wenst de jongere zo snel mogelijk als hij/zij daartoe in staat is zelfstandig (in een huurstudio of appartement) te laten wonen (soms mits nog een begeleiding vanuit het centrum) maar het probleem stelt zich dat de jongere geen betaalbare huurwoning (studio of appartement) vindt omwille van de hoge huurprijzen. Dit zou een stukje kunnen opgelost worden door de huurpremie maar dan moet er eerst een huurcontract zijn op de private huurmarkt en moet de jongere aan de voorwaarden van het huurpremiebesluit (o.a. aantal jaar wachtlijst en de domicilieSHMvoorwaarde) voldoen; Alle problemen zullen in kaart gebracht worden met het oog op een evaluatie binnen de twee jaar (zoals voorzien in de nota aan de Vlaamse Regering).
5
2) Toegang van jongeren tot sociale huurwoningen: In het Kaderbesluit Sociale Huur (KSH) is ingeschreven dat een minderjarige persoon die zelfstandig woont of gaat wonen met begeleiding door een erkende dienst zich kan inschrijven voor een sociale huurwoning (art. 3, §1, eerste lid, KSH). In het KSH is er bovendien een voorrang ingevoerd voor de personen die in het kader van de bijzondere jeugdzorg zelfstandig woont of gaat wonen met begeleiding door een erkende dienst (art. 19, eerste lid, 8°, KSH). 1.6. Kinderen en jongeren met een handicap. - Illegale kinderen en jongeren met handicap krijgen weinig steun VAPH - Problemen met de toekenning van PAB aan kinderen - “Knelpuntdossiers” bekomen niet het gewenste effect
VANDEURZEN
PAB ook toekennen aan kinderen in volle ontwikkeling. Vroeger ingrijpen kan de graad van zelfstandigheid alleen maar bevorderen
VAK 5.10 & 6.1 Welzijn Teneinde aanspraak te maken op ondersteuning door het VAPH dienen een aantal voorwaarden te worden voldaan, zoals o.a. de voorwaarde van wettig verblijf en voorafgaand verblijf. Wat minderjarigen betreft kan inderdaad afgeweken worden van de voorwaarde van wettig verblijf en voorafgaand verblijf. De reglementaire basis hiervoor is het BVR van 15.12.2000 houdende vrijstelling voor bepaalde categorieën gehandicapte personen van de vervulling van verblijfsduurvoorwaarden om de bijstand te genieten van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, in het bijzonder artikel 3. Het afwijken van de voorwaarden is in het besluit gekoppeld aan de behartenswaardigheid van hun situatie en die van hun ouders en de personen die voor hen zorgen. Een aanpassing van het BVR wordt in het vooruitzicht gesteld. De procedure voor toekenning van een PAB-budget werd gewijzigd vanaf 1 januari 2012. Vanaf die datum dienen alle PAB-aanvragen geregistreerd te worden op de centrale registratie van zorgvragen (CRZ). Enkel personen waarvan hun vraag naar een PAB geregistreerd is in de databank CRZ, kunnen een PAB-budget toegekend krijgen.
6 De regionale prioriteitencommissie bepaalt op basis van de dwingendheid en de dringendheid van de PAB-aanvraag of een toekenning zal gebeuren of niet. Er wordt dan ook niet langer voorrang gegeven aan personen met de hoogste ernstcategorie. Dringende situaties, van kinderen en volwassenen, krijgen voorrang ongeacht de budgetcategorie. Personen die zich in een situatie bevinden waarvan zij menen dat zij onmiddellijk of op zeer korte termijn persoonlijke assistentie nodig hebben, kunnen een aanvraag “prioritair te bemiddelen zorgvraag” indienen bij de prioriteitencommissie. De regionale prioriteitencommissie beslist over de status prioritair te bemiddelen. Personen die door de Regionale prioriteitencommissie een status prioritair te bemiddelen dossier werd toegekend, zullen na consolidatie van het VAPH een budget toegekend krijgen.
1.7. Kinderen, jongeren en (geestelijke) gezondheid - Patiëntenrechten voor kinderen: soms in conflict bv. Beroepsgeheim tegenover ouderlijk gezag; beperkte bezoekuren.
Ook het systeem van knelpuntdossiers werd gewijzigd op 1 december 2011. Vanaf dan spreken we niet langer over knelpuntdossiers maar over prioritair te bemiddelen dossiers. Deze status wordt eveneens toegekend door de regionale prioriteitencommissies. Deze kan slechts aan een beperkt aantal personen de status prioritair te bemiddelen toekennen om de instroomkansen van deze mensen te optimaliseren. Bijkomend wordt binnen het VAPH vanaf 2012 ook de mogelijkheid voorzien om aan minderjarigen een persoonsvolgend convenant toe te kennen. Als de regionale prioriteitencommissie inschat dat instroom in een voorziening wellicht moeilijk kan verlopen kan zij aan de minderjarige een budget toe waarmee hij ondersteuning van een voorziening kan bekomen. Als de voorziening niet langer de ondersteuning wenst te organiseren blijft de convenant de persoon volgen zodat deze middelen evt. in een andere voorziening kunnen ingezet worden. VAK OD 3.3& 6.1/ VJP OD 7.1 en OD 7.2 VANDEURZEN
VANDEURZEN
Onderwijs Het thema van labeling (van ADHD) zit mee vervat in het dossier (ontwerpdecreet betreffende) dringende en andere maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften. Een van de doelstellingen is te komen tot kwaliteitsvollere diagnostiek en verantwoord labelen.
7 -
-
SMET
Ouders weigeren hun kind toegang tot geestelijke gezondheidszorg ADHD wordt label. Ouders worden door school onder druk gezet om kinderen medicatie te geven.
1.8. Kinderen en jongeren op de vlucht - schrijnend tekort aan opvangplaatsen - kwaliteit van de opvang (in lokaal opvanginitiatief, in volwassen centra, in open centra) - Plaats te kort in het onderwijs voor vluchtelingenkinderen - opsluiting in gesloten centra: België is hiervoor veroordeeld! Terugkeerwoningen is veel beter alternatief. - Afbouw van terugkeerwoningen door de bouw van terugkeercentra? - Niet-begeleide Europese minderjarigen zonder voogd worden vaak land uitgezet zonder dat iemand waakt over hun belangen.
-
-
-
-
-
Wettelijk recht op huursubsidie, op een installatiepremie en toegang tot sociale huur Minderjarigenwer king in de onthaalbureau’s en de diensten voor begeleid zelfstandig wonen moeten uitgebreid worden. Recht op leefloon Inspanningen voor studiefinanciering en kinderbijslag Meer overleg op lokaal niveau tussen betrokken actoren. Verbeteren van de projecten rond terugkeerwoninge n
FEDERALE BEVOEGDHEID: ASIEL & MIGRATIE
BOURGEOIS/ VANDEURZEN
SMET
Gezondheid Er is een nieuw uitvoeringsbesluit over de patiëntbijdragen in de Centra Geestelijke gezondheidszorg. Als het BVR gepubliceerd is in het BS, zal er daarover breed gecommuniceerd worden. Er is in het BVR een verminderingstarief voorzien voor minderjarigen die zonder medeweten van hun ouders/voogd en omwille van probleemsituaties die in verband staan met de relatie tot de ouders/voogd naar een CGG stappen. VAK OD 5.5, 5.6, 5.9 & 5.10 Inburgering en Welzijn Op 6 juli 2012 heeft de Vlaamse Regering de conceptnota betreffende het beleid ten aanzien van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen goedgekeurd. Deze nota, een gezamenlijk initiatief van de minister bevoegd voor inburgering en de minister bevoegd voor Welzijn, schetst de visie van de Vlaamse overheid op het beleid t.a.v. deze doelgroep. Inburgering In het voorontwerp van decreet betreffende het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid (eerste principiële goedkeuring door de VR op 20 juli 2012) is de minderjarigenwerking van de onthaalbureaus als volgt uitgebreid: - er kunnen aangepaste inburgeringstrajecten ingericht worden voor minderjarige nieuwkomers, zodat ze aansluitend of aanvullend op het onderwijsaanbod kunnen aangeboden worden; - kleuters kunnen toegeleid worden naar kleuteronderwijs. De uitbreiding van de doelgroep van inburgering naar kleuters is opgenomen in de beleidsnota Inburgering & Integratie 2009- 2014 en in het Vlaams Actieplan Kinderrechten. - onthaalbureaus zullen extra kunnen inzetten op het bereiken van minderjarigen die moeilijk instromen in onderwijs. Welzijn EVF-projecten: 1ste oproep: 3 projecten met looptijd van 1/6/2010 tem 30/6/2012: Cirkant, CAW Metropool en Minor Ndako Door de projecten werd de opvang- en begeleidingscapaciteit
8 uitgebreid met 38 plaatsen in 2010 en 2011. Specifiek voor erkende vluchtelingen en asielzoekers 75% financiering EVF – 25% financiering Jongerenwelzijn Toegang tot de projecten verloopt niet noodzakelijk via Comité bijzondere jeugdbijstand, projectorganisatoren kiezen zelf hun toeleidingskanalen. 2de oproep: slechts 2 projecten weerhouden door selectiecommissie EVF (vzw Cirkant en vzw Minor Ndako, CAW Metropool niet weerhouden wegens overlap werkingsgebied nieuw project OCMW Antwerpen) Financiering 75% EVF – 15% Jongerenwelzijn voor de periode 1/7/2012 – 30/6/2013. Nog 10% in te brengen door projectorganisator. Verlengbaar tot 2015, evenwel zonder cofinanciering Jongerenwelzijn -
Onderwijs M.b.t. studiefinanciering wordt gestreefd naar een automatische toekenning. Tot dan zal door innovatie van werkwijze en instrumenten de dienstverlening jaar na jaar worden verbeterd.
2. Rechten op, in en door het gezin KNELPUNT UIT HET JAARVERSLAG 2.1. Opvoeding - Botsen van rechten en plichten ouders met rechten en plichten van kinderen en jongeren. (Waar ligt grens van ouderlijk gezag?) - Vragen van minderjarigen over hun privacy - Meldingen van problemen bij contacten tussen minderjarigen en grootouders of andere familieleden
VOORGESTELDE ACTIES
VERANTWOORDELIJKE MINISTER VANDEURZEN/SMET/ FEDERAAL (Justitie) FEDERALE BEVOEGDHEID PRIVACYCOMMISSIE
Opvolging (met link VAK/ VJP) VAK/ actieterrein 1 (situering) Coördinatie kinderrechten/ Jeugd In het kader van het VAK (p. 15) hebben we vastgesteld dat in onze samenleving bepaalde spanningsvelden scherper worden, zoals de rechten van kinderen versus de rechten van volwassenen… Vandaar werd in het VAK een constructieve evaluatie in het vooruitzicht gesteld van het Belgische en Vlaamse middenveld kinderrechten. Dit moet toelaten om de verworvenheden te verankeren en naar een hogere versnelling te gaan met het Vlaamse kinderrechtenbeleid. Eind mei 2012 werd het onderzoek naar het Vlaamse middenveld kinderrechten afgerond. In het belang van kinderen en jongeren is het belangrijk dat er een duidelijke afbakening komt welke organisatie wat doet binnen de kinderrechten. Vandaar
9 dat de Vlaamse minister van Jeugd, bevoegd voort de coördinatie van het Kinderrechtenbeleid, aan een nota ‘Kinderrechten’ zal werken o.b.v. onder meer de veldtekening en het debat in het Parlement hierover. In deze nota wil hij de visie van de Vlaamse overheid op kinderrechten en de verschillende taken en functies die hiervoor zijn expliciteren.
2.2. Kinderopvang - Plaatstekort in de voorschoolse kinderopvang - Gebrekkige kwaliteit: zowel omkadering als de medewerkers
2.3. Afstamming en adoptie - Geen erkenning als vader of moeder geen Belg zijn en er vermoeden is van schijnhuwelijk. - Illegale manieren om aan kinderwens te voldoen.
-
-
Kinderopvang moet een basisvoorziening zijn (zoals basisonderwijs). Aandacht voor kwaliteit! Kwaliteitstoezicht garanderen.
Onafhankelijke instantie moet in individuele situaties alle rechtmatige belangen afwegen om het recht om te weten van wie je afstamt toe te passen.
VANDEURZEN
Welzijn De consulenten van de sociale diensten bij de Jeugdrechtbank kregen in 2009 reeds een uitgebreide opleiding inzake beroepsgeheim en privacywetgeving. Voor de consulenten van CBJ werd deze opleiding in de loop van najaar 2011 – voorjaar 2012 gegeven (i.s.m. de faculteit Rechtsgeleerdheid van KULeuven). VAK OD 4.3 & 5.3 & VJP OD 8.3 Welzijn Via het nieuwe decreet kinderopvang wordt aandacht besteed aan pedagogische ondersteuning in de kinderopvang, inclusief promotie geweldloos opvoeden. Op 28 maart 2012 gaf het Vlaams Parlement haar goedkeuring aan het decreet Kinderopvang houdende de organisatie van Kinderopvang voor Baby’s en Peuters.
FEDERAAL JUSTITIE/ VANDEURZEN
Ondanks inspanningen blijven de mogelijkheden en voordelen van kinderopvang minder bekend bij een aantal doelgroepen. Hier wordt een verdere inspanning geleverd, waarbij gezocht wordt naar nieuwe manieren om de mogelijkheden bekend te maken en zo de toegang tot kinderopvang te verhogen. Er worden verdere inspanningen voorzien op het inkomensgerelateerd maken van kinderopvang, de voorrangsregels alsook de sociale functie van kinderopvang. In de grote steden wordt ingezet op buurtgerichte en flexibele kinderopvang. VAK OD 6.2 Welzijn Op 20 januari 2012 bekrachtigde de Vlaamse Regering het decreet houdende regeling van de interlandelijke adoptie van kinderen. Het decreet, ingediend door de meerderheidspartijen van het Vlaams Parlement, wijzigt het huidige decreet op het vlak van interlandelijke adoptie op belangrijke vlakken.: - Omvorming Vlaamse Centrale Autoriteit tot een Vlaams Centrum
10 voor Adoptie Instroombeheer in aan het begin van de adoptieprocedure Voorbereiding, vorming en nazorg in één overkoepelende organisatie: het nieuw op te richten Steunpunt Adoptie - Oprichting een raadgevend comité met een adviserende functie inzake adoptieaangelegenheden. - Het maatschappelijk onderzoek optimaliseren in functie van de wetenschappelijke bevindingen. Het decreet bevat een afzonderlijk hoofdstuk over inzagerecht. Het nieuwe decreet treedt in werking op 1 januari 2013. De komende maanden zal de Vlaamse Centrale Autoriteit in overleg met de adoptiesector input aanleveren voor de nodige uitvoeringsbesluiten.
-
2.4. Scheiding - Fundamentele schendingen van kinderrechten: te lange, complexe gerechtelijke procedures. Problemen rond de rechtsbescherming - Onderhoudsplicht of onderhoudsrecht? Wat als geen alimentatie wordt betaald? - Co-ouderschap: conflicten over schoolkeuze, vrijetijdsactiviteiten, aparte slaapkamers, psycho-sociale hulpverlening en medische zorg, Kids-ID, vermogensbeheer…). Kind vaak uiteindelijk de dupe. - Verblijfs- en omgangsregeling: niet-
Volwaardige FEDERAAL JUSTITIE rechtsbescherming van kinderen: spreekrecht, eigen rechtsingang, jeugdadvocaten Kinderen en jongeren willen meer gehoord worden en dat er meer met hun mening rekening wordt gehouden. Wettelijk vastleggen dat kinderen in één en dezelfde school les moet volgen
Aandacht voor hebben!
Het Besluit van de Vlaamse Regering betreffende het raadgevend comité van het Vlaams Centrum voor Adoptie en de Vlaamse adoptieambtenaar werd op 13 juli 2012 goedgekeurd. VAK OD 4.1 & 6.1
Onderwijs Het co-schoolschap of alternerend schoollopen is als weigeringsgrond opgenomen in de nieuwe regelgeving m.b.t. het inschrijvingsrecht die op 1 september 2012 in werking is getreden. Concreet houdt dit in dat een schoolbestuur de inschrijving van een leerling weigert wanneer wordt vastgesteld dat de leerling binnen eenzelfde schooljaar door de ouders VANDEURZEN/ SMET afwisselend in verschillende scholen in- en uitgeschreven wordt. Welzijn (en Jeugd/ kinderrechten, onderwijs & Sport)/ Justitie Vlaams Forum Kindermishandeling (VFK) boog zich in de vergadering van 7 november 2012 over de vraag hoe participatie een plaats kan krijgen in het beleid van het forum. Het VFK organiseert op 11/12 intern werkseminarie over ‘kinderen verstrikt in stukgelopen relaties’. Het VFK is ook uitgebreid naar de sectoren Onderwijs en Sport.
11 naleving of boycot ervan, onvrede erover, mening jongeren zelf) - Scheiding en kindermishandeling: onvoldoende rechtsbescherming van kinderen in nood na een scheiding 2.5. Geweld in het gezin - Heel wat verbaal en fysiek geweld bij kinderen en jongeren thuis
2.6. Familierechtbank - Versnipperde bevoegdheden voor familiezaken. - Jeugdbeschermingszaken in principe openbaar. 2.7. Spreekrecht - Nieuwe regeling van de Kamer en Senaat voldoet niet aan recht op bijstand door vertrouwenspersoon en recht op terugkoppeling
VANDEURZEN
Zie VJP SD 6.2 en VAK OD 4.1 Welzijn Start meldpunt ‘misbruik, geweld en kindermishandeling’ in maart 2012. Het meldpunt is gratis te bereiken op het nummer 1712. De oproep verschijnt ook niet op de factuur. Kinderen en jongeren kunnen hier terecht voor de genoemde problematiek, voor een luisterend oor, informatie, advies en kunnen ook doorverwezen worden indien nodig.
FEDERAAL JUSTITIE Oprichting familierechtbank - Rechtswaarborgen verzekeren voor minderjarigen in familierechtbank KRC beveelt aan: FEDERAAL JUSTITIE - Vanaf 12 j automatisch oproepen. Jonger dan 12 op verzoek horen. - Kind mag niet verplicht worden - “Gesprek”: inbreng kind is belangrijk en de mening wordt zeker enig gewicht
-
12
-
-
toegekend. Terugkoppelen!! Nood aan vertrouwensperso on (niet louter advocaat) Duidelijke communicatie
3. Rechten op, in en door onderwijs KNELPUNT UIT HET JAARVERSLAG 3.1. Geweld op school - Geweld van leerkrachten tegenover minderjarigen. Zowel fysiek als verbaal (pesten, racisme, …). - Klachten over leerkrachten vinden moeilijk gehoor bij directie - Slachtoffers van pesten voelen zich door school in steek gelaten.
VOORGESTELDE ACTIES
VERANTWOORDELIJKE MINISTER SMET
Opvolging (met link VAK/ VJP) VAK OD 4.1 & 4.2 Onderwijs Het nieuwe actieplan voor spijbelen en andere vormen van grensoverschrijdend gedrag werd op 9 maart 2012 als mededeling op de Vlaamse Regering gebracht. Het werd op 29 maart 2012 in de commissie onderwijs en gelijke kansen besproken. Er werd afgelopen periode verder ingezet op het informeren en sensibiliseren van verschillende actoren m.b.t. geweld en andere vormen van antisociaal gedrag op scholen. -
-
-
De problematiek van pesten en andere vormen van ongewenst gedrag op scholen werd besproken in de commissie gezondheidsbevordering van de Vlaamse Onderwijsraad. De vzw Limits, die verantwoordelijk is voor de organisatie van het Steunpunt Ongewenst Gedrag op School deed bij de verschillende onderwijsnetten en – koepels een ronde om na te gaan wat Limits kon betekenen voor de verschillende onderwijspartners en de werkingen beter op elkaar af te stemmen. Het Departement Onderwijs en Vorming nam op 11 mei 2012 deel aan de studiedag van het tijdschrift voor Onderwijsrecht en Onderwijsbeleid over de bescherming van de integriteit van
13
-
-
minderjarigen waarop een overzicht werd gegeven van initiatieven die door de overheid worden genomen om antisociaal gedrag op scholen tegen te gaan. In 2013 worden scholen verder gesensibiliseerd, onder meer via acties van het Vlaams Netwerk Kies Kleur tegen Pesten (=VNKKtP). Aan het VNKKtP wordt er ook gevraagd om met onderwijspartners afspraken te maken over wat er kan volgen op de studiedag van TORB. Het gebruik van een educatieve game om pesten op scholen tegen te gaan, zal in 2013 worden uitgetest in een aantal scholen. Het OBPWO over de wenselijkheid van een monitor naar grensoverschrijdend gedrag in onderwijs werd afgerond.
3.2. Internaat - Onduidelijkheid over de rechtspositie van kinderen op internaat.
SMET/ VANDEURZEN VAK OD 3.2
3.3. Leerlingenvervoer - Soms worden regels omtrent gratis leerlingenvervoer in het buitengewoon onderwijs te streng toegepast.
SMET
Onderwijs De beleidsdomeinen Onderwijs en Welzijn werken tegen het einde van de legislatuur samen aan een omvattend kader uit (met inbegrip van de rechtspositie van de betrokken jongeren) over de (semi-) residentiële opvang van jongeren binnen het onderwijs. Dit is een recent opgestart beleidsproject. Voor de MPIGO’s en de opvangcentra van het gemeenschapsonderwijs werken we op korte termijn een transitieplan uit zodat deze voorzieningen kunnen ondergebracht worden in het beleidsdomein welzijn.
Onderwijs Het toepassen van de regelgeving lijkt ons geen knelpunt. De cel leerlingenvervoer past de regels m.b.t. het leerlingenvervoer buitengewoon onderwijs, met name recht op vervoer naar de dichtstbijzijnde school van het net van de vrije keuze, toe. Dit gebeurt automatisch via een webapplicatie. Een aantal welbepaalde afwijkingen worden in rekening gebracht om vervoer te verkrijgen naar een verder gelegen school (school volzet, co-ouderschap, broer –zus, (semi) internaat, autiwerking, verhuis). Uitzonderlijke situaties worden besproken in een ambtelijke werkgroep leerlingenvervoer, en indien opportuun, voorgelegd aan de minister. Ook ouders in het BUO hebben recht op een vrije schoolkeuze, alleen kan aan die vrije schoolkeuze onmogelijk telkens ook automatisch een recht op leerlingenvervoer gekoppeld worden.
14 3.4. Onderwijs niet alleen op de schoolbanken - Beperkte omkadering thuisonderwijs kan leiden tot rechtsonzekerheid. - Sommige scholen negeren leerlingen die lang in het ziekenhuis verblijven.
SMET
3.6. Formele regels en informele afspraken op school. - Wat zijn precies de rechten
De minister wil een helder kader schetsen voor ouders die voor huisonderwijs kiezen en de kwaliteit van het huisonderwijs en het leerrecht van de kinderen beter waarborgen. Daartoe zal de toepasselijke regelgeving op een aantal punten verduidelijkt en verstrengd worden.
Betere omkadering nodig.
3.5. Onderwijs voor leerlingen die extra zorg en ondersteuning nodig hebben. - GON-begeleiding: scholen beroepen zich op draagkracht om leerling niet in te schrijven. Inclusief onderwijs blijft dode letter. Recht op onderwijs wordt geschonden
Onderwijs
VANDEURZEN SMET
Wat betreft Tijdelijk Onderwijs aan huis (TOAH), liggen extra maatregelen gezien de budgettaire context moeilijk. Sinds 1 september 2011 zijn schooldirecties decretaal verplicht om de ouders van frequent en langdurig zieke kinderen individueel te informeren over het bestaan en de mogelijkheid tot organiseren van Tijdelijk Onderwijs aan Huis. Een communiatiecampagne moet TOAH beter bekend maken bij de ouders en de scholen. VAK OD 5.6 Welzijn Voor wat betreft de continuïteit van het onderwijs voor jongeren geplaatst in een voorziening bijzondere jeugdbijstand en in de gemeenschapsinstellingen werden engagementsverklaringen aangegaan door de bevoegde ministers van Onderwijs en van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Onderwijs In het Ontwerp van decreet betreffende dringende en andere maatregelen voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften zijn maatregelen opgenomen m.b.t. de ondersteuning van leerlingen met een beperking in het gewoon onderwijs (de basis van GON wordt een gemotiveerd verslag, waarbij er geen draagkrachtafweging gemaakt kan worden) en de draagkrachtoverweging (voor leerlingen die nog wel over een BO-inschrijvingsverslag zullen beschikken, wordt in overeenstemming gebracht met het VN-verdrag van 13 december 2006 inzake de rechten van personen met een handicap. De rechtsbescherming van de leerlingen waarvoor er wel nog draagkrachtafweging gemaakt kan worden wordt in de nieuwe regelgeving versterkt. Er loopt momenteel een OBPWO over de evaluatie van GON en ION.
Graag dialoog hierover
SMET
VAK Actieterreinen 2 en 3 Onderwijs Minidecreet over rechtspositie leerlingen en participatie op school in opmaak.
15 van leerlingen?
Hierin worden o.a. de leefregels op school en de rechten van leerlingen verduidelijkt via het schoolreglement. Over deze regels en schoolreglement wordt eerst overlegd in de schoolraad. Orde- en tuchtregels worden omgezet in leefregels en verduidelijkt. Tijdelijke uitsluiting wordt beperkt in tijd en beroepsmogelijkheid tegen definitieve uitsluiting wordt versterkt.
3.7. Straf? Dat is pas straf! - Persoonlijke spullen in beslag nemen? Kan dit? - Ordemaatregelen, schorsen en uitsluiten: is definitieve Samen met leerling verwijdering het juiste antwoord op ‘vermoeden van’ opstellen. Voorzie sleutelen evaluatiemomenten. ontoelaatbaar gedrag? - Eenzijdig gedragscontract opgesteld en opgelegd door de school. 3.8. Wat als de beschermingsmuur rond de school valt? - Nood aan juridische ondersteuning voor scholen om correct om te gaan met invloeden van buitenaf. Bv. Politieondervraging.
SMET
Zie boven (3.6)
SMET
VAK OD 4.2 Zie boven (3.6)
4. Rechten op, in en door vrije tijd KNELPUNT UIT HET JAARVERSLAG 4.1
-
Sport Aansluiten van niet-Belgische jongeren bij sportclub niet altijd mogelijk. Nefaste gevolgen voor de jongeren.
VOORGESTELDE ACTIES (Er werd een werkgroep opgericht met volgende actoren: Bloso, VSF, minorndako vzw, Kinderrechtencommissariaa t, Centrum voor gelijkheid
VERANTWOORDELIJKE MINISTER MUYTERS VAK OD 5.9 & 5.10
Opvolging (met link VAK/ VJP)
Sport In de expertennota ‘Sport en interculturaliteit’ en bijhorende actieplan wordt deze problematiek geschetst en een strategische en operationele doelstellingen geformuleerd. Deze doelstellingen worden verder geïmplementeerd door de
16 van Kansen en voor Racismebestrijding (dienst migraties en dienst diversiteit) en Kruispunt Migratie-Integratie. Deze werkgroep kwam in 2010 driemaal samen en besprak de aansluitingsproblematiek (voorwaarden en identiteit) en de verzekerbaarheid (afhandeling van sportongevallen en tussenkomst Riziv) van jonge asielzoekers en/of niet begeleide minderjarigen. Dit leidde tot een laagdrempelige communicatie met een overzichtelijk stroomdiagram over de aansluiting van niet-Belgen als niet-professionele sportbeoefenaar (ongeacht hun verblijfsstatuut), de verzekering en de terugbetaling van medische kosten. Deze communicatie werd in maart 2011 door de VSF verspreid. Zie ook jaarverslag Kinderrechtencommissariaa t 2010-2011 p. 98-99) 4.2
-
Spelen Spelen mag, maar niet altijd en zeker niet overal. Problematiek rond
Sensibilisering tot verdraagzaamheid voor spelende kinderen.
actoren in de strategische cel sport en interculturaliseren.
SMET VANDEURZEN SCHAUVLIEGE
VAK/ OD 6.5 Coördinatie Kinderrechten/ Jeugd De vijfde editie van de Buitenspeeldag 2012 was opnieuw een voltreffer: in
17
-
geluidshinder. Te weinig mogelijkheid voor kinderen en jongeren om volwaardig te participeren in de publieke ruimte.
meer dan 200 gemeenten, een absoluut record, werd aandacht besteed aan het belang van het kiezen voor spelende kinderen in de publieke ruimte. De impact was niet mis: alle tv-zenders met kinderprogrammatie hadden die woensdagmiddag 15% minder kijkers dan gemiddeld. De Vlaamse van minister Jeugd blijft zijn schouders mee onder de Buitenspeeldag zetten. Een jaarlijks sensibiliseringsmoment is belangrijk. De verschillende organisaties die deel uitmaken van het netwerk dat het Hangmanproject trekt, blijven ook in 2013 verder financieel ondersteund. Tijdens Trip lokaal zal er specifiek een aanbod worden georganiseerd rond de gepercipieerde overlast van jongeren die aanwezig zijn in de publieke ruimte. Goe Gespeeld! lanceerde het Charter ‘Spelen is een kinderrecht!’ op 28/03/12. Met het Charter roept Goe Gespeeld! alle gemeenten in Vlaanderen op om 8 concrete charterpunten voor het recht op spelen op te nemen in het lokale beleid. Het Charter is de uitwerking van een resolutie die in 2011 door een aantal parlementsleden is ingediend en krijgt de steun van de indieners van de resolutie (Katrien Schryvers (CD&V), Tinne Rombouts (CD&V), Mieke Vogels (Groen), Else De Wachter (SP.A), Danielle Godderis-T’Jonck (N-VA), John Crombez (SP.A) en Peter Gysbrechts (Open Vld)), minister Pascal Smet en kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen. Zij en een heleboel kinderen hebben het Charter ondertekend. Een nieuwe kinderpartij – de ‘Goe Gespeeld! Partij’ – zal erop toezien dat alle gemeenten het Charter op de juiste manier opnemen in het lokale beleid. In het kader van de nieuwe wetgeving rond Gemeentelijke Administratieve Sancties zijn lokale besturen bevoegd voor de implementatie van GAS. De Vlaamse minister van Jeugd zal vanuit zijn bevoegdheid Jeugd de lokale besturen sensibiliseren rond het gebruik van GAS-boetes. De Ambrassade krijgt de taak om o.m. op te volgen hoe lokale besturen de kaderwet rond GAS implementeren.
Welzijn Beleidsdomein WVG voorziet een communicatie op de dag van de Kinderrechten (20 november ‘12) ter sensibilisering rond het thema ‘recht op spel en recht op ruimte’ voor minderjarigen.
18
Leefmilieu In 2011 werden onderstaande zaken ondernomen: Naar aanleiding van parlementaire vragen in de loop van 2011 heeft minister Schauvliege steeds het standpunt verdedigd dat de geluidsvoorwaarden uit de milieuregelgeving (VLAREM) niet van toepassing zijn op activiteiten zoals kinderopvang en scholen. Naar aanleiding van gerechtelijke acties ondernomen door buurtbewoners i.v.m. de geluidshinder van spelende kinderen heeft minister Schauvliege op 25 oktober 2011 een persbericht verspreid waarin o.a. het volgende te lezen was: o De Vlaamse milieuregelgeving (VLAREM) bevat geluidsvoorwaarden. Maar, enkel voor ingedeelde inrichtingen (installaties, opslagplaatsen, fabrieken e.d.). Deze inrichtingen staan opgesomd in een bijlage en zijn ofwel vergunningsplichtig, ofwel meldingsplichtig. Kinderdagverblijven, speelpleinen, scholen enz. staan niet in deze bijlage en zijn dus per definitie niet meldings- of vergunningsplichtig. De geluidsnormen van VLAREM zijn bijgevolg niet van toepassing op deze activiteiten, en dus ook niet op het geluid van spelende kinderen. o Kinderen hebben het recht om te spelen en lawaai te maken en mogen niet door milieuregels worden beperkt. Wij kiezen ervoor kinderdagverblijven niet op te nemen in VLAREM. De opname van een bepaling in VLAREM, zoals in Nederland en Duitsland, zou immers als argument kunnen worden aangegrepen om te beweren dat het impliciet toch onder VLAREM valt. Dit willen we absoluut vermijden. Het zou leiden tot een waterval aan procedures op het vlak van leefmilieu. 4.3
-
Over last en overlast Wildgroei van de term “overlast” Bepaalde groep jongeren wordt steeds geviseerd.
Het KRC beveelt aan: - Meer ruimte voor kinderen en jongeren (zeker in de grootsteden)
FEDERAAL/ SMET
VAK OD 3.2 & 6.5 Zie boven (4.2)
19 -
Steeds meer Mosquito’s duiken op in het straatbeeld.
-
Meer aandacht voor de betekenissen die kinderen en jongeren toekennen aan de publieke ruimte. - Rechtsgaranties voor gebruikers van publieke ruimte - Vermijd wildgroei van term “overlast” - Meer aandacht voor stem van kinderen en jongeren in het publieke debat 4.4 Geweld in de vrije tijd Blijvende aandacht voor de MUYTERS - Misbruik door gezagspositie integratie van de van monitoren of begeleiders. Panathlonverklaring binnen sportclubs. Vooral in sportclubs.
VAK OD 4.1 Sport Is een continu aandachtspunt in het kader van het beleid ethisch verantwoord sporten en het beleid dat sportfederaties hierrond moeten voeren. De Vlaamse Trainersschool (VTS-Bloso) besteedt in haar opleidingen van trainers aandacht besteed aan ethisch verantwoord sporten (EVS): het vak didactiek, dat verplichte leerstof is voor alle Initiatoropleidingen van de VTS bevat een luik ‘Sport op jongerenmaat’ en duiding over de ‘Panathlonverklaring’; de ‘Panathlonverklaring’ is eveneens opgenomen in de opleiding ‘Jeugdsportcoördinator’. Door de VTS werd meegewerkt aan een onderzoek rond didactische werkvormen om EVS onder de aandacht te brengen in de cursussen.
-
4.5. Relaties en seksualiteit Relaties en ouderlijk gezag:
Experimenteren is nodig voor een gezonde seksuele
SMET
VAK OD 4.1
20
-
contactverbod; vrijepartnerkeuze Seks en de wet: risico op vervolging? Nood aan correcte, duidelijke en toegankelijke informatie en een wet die experimenteren met seksualiteit voor – 16jarigen toelaat.
! aandacht voor relationele en seksuele FEDERAAL JUSTITIE vorming op school VANDEURZEN ! Een open, actief en veilig beleid rond seksualiteit in de residentiële jeugdhulpvoorzieninge n
4.6. Arbeid Correcte, toegankelijke informatie over kinder- en Weekendwerk? Te jong? studentenarbeid Uitbuiting? 4.7. Media ! nood aan mediaopvoeding - Tv-uitzendingen hebben ! Insafe, Europees onvermijdelijk en netwerk voor onmiddellijk een impact op sensibilisering voor het sociaal leven van ouders veilig en verantwoord en kinderen. Zeker bij een gebruik van GSM en heruitzending. online technologieën - Informatie en foto’s online? Privacy geschonden door invullen van formulieren voor reclame of nieuwsbrieven
-
-
4.8. Jongeren en geldzaken De jonge consument: geen speciale bescherming van minderjarigen in wet handelspraktijken (geen toestemming van de ouders; schuldenberg door
Welzijn, Sport, Onderwijs en Jeugd
ontwikkeling.
-
Informatie en sensibilisering nodig
-
Meer rechtsmiddelen
De Vlaamse minister van Welzijn, Sport, Onderwijs en Jeugd hebben met hun respectieve sector een engagementsverklaring afgesloten ter bescherming van de seksuele integriteit van de minderjarige. Sensoa werkt aan de doorontwikkeling van het Raamwerk Seksualiteit en Beleid naar de sectoren Jeugd, Onderwijs, Sport, Jeugdhulp en Kinderopvang i.s.m. experten uit deze sectoren. Het resultaat en goede praktijkvoorbeelden zullen voorgesteld worden op een studiedag 17/12/12.
Onderwijs Er wordt met experten nog overleg gepleegd of er nog wijzigingen moeten gebeuren in eindtermen en ontwikkelingsdoelen die betrekking hebben op seksuele en relationele opvoeding.
FEDERAAL ARBEID MUYTERS LIETEN
VAK OD 2.5
FEDERAAL Media CONSUMENTENWETGE Structureel overleg met jongeren en jongerenorganisaties werd gestipuleerd in de nieuwe beheersovereenkomst met de VRT - 2012 – 2016. VRT rapporteert VING (?) jaarlijks over de ondernomen acties n.a.v. het structurele overleg
FEDERAAL PRIVACYCOMMISSIE
Jeugd en Media Op 7 november 2012 ging de eerste jongerenmediadag door als onderdeel van de creative mediadays. De dag is uitverkocht. De jeugdmedia actoren uit jeugdsector zijn te betrokken bij de vormgeving van gesprekken die input zullen geven voor de oprichting van het Kenniscentrum Mediawijsheid.
FEDERAAL HANDEL/ CONSUMENTENZAKEN & WETGEVING KANSSPELEN
-
21 ondertekening onduidelijk contract; verkoop op afstand) - Spaargeld: zelfbeschikking? Bescherming? - Geldspelletjes nog toegankelijker voor minderjarigen 4.9. Mobiliteit en omgeving - Boetes voor jongeren in het openbaar vervoer: gepaste straf?
voor jongeren
-
Controle op speelverbod voor minderjarigen
-
Verlagen van boete voor minderjarigen tegenover volwassenen Ouders meer betrekken Vrijwillige werkprestaties om boete te betalen
-
Zwakke communicatie tussen conductoren en de minderjarigen.
-
CREVITS
Geen informatie
5. Rechten bij politieoptreden KNELPUNT UIT HET JAARVERSLAG -
-
Weinig regelgeving over relatie tussen minderjarigen en politie leidt tot onzekerheid. Eerstelijnsklachtendienst bij de politie niet altijd even duidelijk en er wordt nadien vaak weinig of geen feedback gegeven.
VOORGESTELDE ACTIES -
-
Duidelijke richtlijnen: basisinfo over rol politie tegenover (kwetsbare) kinderen en jongeren. oog voor kwetsbaarheid kinderen en jongeren via een permanente opleiding.
VERANTWOORDELIJKE MINISTER FEDERAAL BINNENLANDSE ZAKEN
Opvolging (met link VAK/ VJP) -
22 -
-
Oprichten jeugdbrigades Overlegnetwerk tussen politie en jongeren. Genoeg middelen voorzien. Optimaliseren van klachtendiensten.
6. Rechten van jongeren in detentie KNELPUNT UIT HET JAARVERSLAG
VOORGESTELDE ACTIES
Gebrekkige rechtspositie van jongeren - Vragen rond toezicht, Opvolgen van de inspectie en recht op Differentiatienota onderwijs in de (Jongerenwelzijn). gemeenschapsinstellingen. - Met het KRC wordt vaak contact opgenomen door de jongeren uit een gemeenschapsinstelling zelf, terwijl men op zoek ging naar een consulent. Onduidelijkheid bij desbetreffende jongeren?
VERANTWOORDELIJKE MINISTER VANDEURZEN/ SMET
Opvolging (met link VAK/ VJP) VAK OD 3.2 Welzijn In 2011 werd een concept uitgewerkt voor de opstart van externe inspecties in de gemeenschapsinstellingen. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar de toepassing van het decreet rechtspositie van minderjarigen in de jeugdhulp. De inspecties voorzien uitdrukkelijk in actieve participatie van de geplaatste jongeren, er worden gesprekken voorzien tussen de externe inspecteurs en de jongeren in de gemeenschapsinstellingen. In 2012 werden de gemeenschapsinstellingen alsook De Grubbe geïnspecteerd op campusniveau. Op 22/10/2012 stelde Zorginspectie zijn bevindingen voor na inspectiebezoeken aan de gemeenschapsinstellingen en De Grubbe. Daarbij werd de situatie van de jongeren getoetst aan het Decreet Rechtspositie van de Minderjarige, met focus op het recht op informatie en duidelijke communicatie, het recht op inspraak en participatie, het recht op klachten, het recht op contact en het recht op privacy en een menswaardige behandeling. Het inspectierapport vermeldt diverse aandachtspunten die door Jongerenwelzijn zijn vertaald naar een concreet plan van aanpak. Zo worden acties gepland rond de opleiding van het personeel in het geweldloos
23 omgaan met agressie en conflicten, een verantwoord gebruik van afzondering en isolatie, het op punt stellen van de interne klachtmogelijkheden, effectieve inspraak van jongeren en ouders in het hulpverleningsproces en het samenstellen van een kwaliteitshandboek. Een panel van externe experten in kinderrechten zal deze acties regelmatig toetsen. Voor de concrete toepassing van deze rechten zou een externe toezichtcommissie op zijn plaats zijn. Onderwijs In het najaar van 2011 ging de onderwijsinspectie in onderling overleg van start met de eerste inspecties op het onderwijs in de gemeenschapsinstellingen en de federale detentiecentra.
7. Integraal kinderrechtenbeleid KNELPUNT UIT HET JAARVERSLAG 7.1 VJP en VAK - Bedenkingen bij de coördinatie en uitbouw van het integrale kinderrechtenbeleid. - Waarom geen afstemming van het VJP op de CO’s - Geen vermeldingen van de financiële middelen - Geen follow-upmechanisme.
VOORGESTELDE ACTIES
VERANTWOORDELIJKE MINISTER SMET
Opvolging (met link VAK/ VJP) VAK Actieterrein 1
Coördinatie kinderrechten/ Jeugd Het VAK sluit aan bij het VJP 2010-2014 en waarborgt dat de Vlaamse Regering haar verbintenissen op het vlak van kinderrechten nakomt. Wie dus een goed overzicht wil krijgen van het gehele (jeugd en) kinderrechtenbeleid voor deze regeerperiode, zal dan ook het VAK naast het VJP moeten leggen. De voorbereiding van het VJP was al te ver gevorderd om nog (ten volle) te kunnen rekening houden met slotbeschouwingen van het Comité voor de Rechten van het Kind. In het decreet van 20 januari 2012 houdende een vernieuwd jeugd- en kinderrechtenbeleid werd gekozen voor een geïntegreerd jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan waarbij rekening moet gehouden worden met de slotbeschouwingen van het Comité voor de Rechten van het Kind en andere internationale beleidskader i.v.m. de rechten van het kind. Het decreet voorziet in een tussentijdse en een eindrapportage over het plan. Begin 2013 zal de Vlaamse Regering tussentijds verslag uitbrengen bij het
24 Vlaamse Parlement en de Kinderrechtencommissaris over uitvoering van het lopende VJP 2010-2014 en VAK 2011-2014. 7.2 Integrale aanpak geweld tegen KRC beveelt aan: kinderen - Ondersteun de - Te weinig ondersteuning in de directe omgeving directe omgeving van van kinderen en kinderen en jongeren. jongeren - Ondersteun kinderen en jongeren zelf - Ondersteun professionals
SMET VANDEURZEN MUYTERS
7.3 Kinderarmoede op de agenda houden: - Kinderarmoede neemt nog steeds toe - Kinderarmoede zorgt voor een constante schending van de kinderrechten.
LIETEN BOURGEOIS
KRC beveelt aan: - Bijzondere aandacht voor de extra kwetsbare eenoudergezinnen. - Aanpak van gekleurde armoede in Vlaamse grootsteden
VJP OD 6.2 & VAK OD 4.1
Coördinatie kinderrechten/ Jeugd Medio 2012 coördineerde de voorzitster van de Nationale Commissie voor de Rechten van het Kind het Belgische antwoord op de vragenlijst over de opvolging van de VN-studie over geweld tegen kinderen. Uit het rapport van de kinderrechtencommissaris ‘geweld, gemeld en geteld’ bleek dat ook binnen de jeugdsector geweld telt. De Vlaamse Jeugdraad zal in nauwe samenwerking met de jeugdorganisaties hiervoor een traject afleggen. Verder zie 4.4 Actieterrein 5 en OD 5.1 in het bijzonder Armoede Het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding werd aangevuld met een actieprogramma kinderarmoede, dat jaarlijks geactualiseerd wordt. In 2011 was er een Studio Kinderarmoede, waarbij binnen- en buitenlandse experts aanbevelingen formuleerden; deze worden meegenomen bij de volgende actualisering van het actieprogramma kinderarmoede; in opvolging van de studio wordt momenteel al concreet gewerkt aan een warme(re) overgang tussen opvang en onderwijs. Zowel in 2011 als in 2012 werd er een projectoproep lokale kinderarmoedebestrijding gelanceerd. In 2011 werden 30 projecten gesubsidieerd, in 2012 22, elk jaar voor een bedrag van meer dan 1 miljoen euro. In 2012 was gekleurde (kinder)armoede een van de prioriteiten van de oproep. De meeste projecten, zowel in 2011 als 2012, richten zich (ook) effectief tot deze doelgroep, zowel in grootsteden als daarbuiten. Ook in centrumsteden en een aantal kleinere gemeenten is deze problematiek immers (sterk) aanwezig en stijgend. In samenwerking tussen minister Lieten (armoede), Vandeurzen (Kind en
25 Gezin), Vandenbossche (Sociale Economie) en Smet (Onderwijs, Brussel), worden projecten preventieve gezinsondersteuning gesubsidieerd: 9 projecten in Vlaanderen binnen Sociale Economie, 2 projecten in Brussel. Zij richten zich tot kwetsbare gezinnen, waaronder eenoudergezinnen. Ook de gekleurde armoede, zowel in grootsteden als centrumsteden) komt in deze projecten aan bod. Kinderarmoedebestrijding is een van de 13 transities die binnen Vlaanderen in Actie vooropgesteld werden. Inburgering Vanuit het agentschap Binnenlands Bestuur werd een werkgroep gekleurde armoede georganiseerd, die de opdracht had om beleidsaanbevelingen ter zake te formuleren. De beleidsaanbevelingen worden ik de loop van oktober overgedragen aan de minister.
8. Kinderrechten internationaal KNELPUNT UIT HET JAARVERSLAG 8.1 Internationaal klachtenmechanisme komt eraan
8.2 Kinderarbeid en cacao
VOORGESTELDE ACTIES -
-
VERANTWOORDELIJKE MINISTER
Na de behandeling en goedkeuring in de Algemene Vergadering van de VN is het aan de regeringen om het protocol te ratificeren.
SMET/ PEETERS
Aanmoedigen van eerlijke handel
PEETERS/ MUYTERS
Opvolging (met link VAK/ VJP) VAK/ OD 1.5
Coördinatie kinderrechten/ Jeugd In uitvoering van het Vlaams Actieplan Kinderrechten (VAK) heeft de Vlaamse Regering de goedkeuring van het klachtenprotocol bij het kinderrechtenverdrag een half jaar na de ondertekening ervan afgerond. Het ontwerp van instemmingsdecreet werd, met erkenning van het interstatelijk klachtrecht, bij het Vlaams Parlement ingediend in de hoop dat het goedgekeurd raakt voor 20 november 2012, de 23ste verjaardag van het kinderrechtenverdrag. Samen met de minister-president, vanuit zijn bevoegdheid voor buitenlands beleid, zal de Vlaamse minister van Jeugd de andere overheden aansporen om het Vlaamse voorbeeld te volgen zodat België snel kan overgaan tot de ratificatie van het klachtenprotocol met het oog op een snelle inwerkingtreding ervan op mondiaal en Belgisch niveau. Geen informatie
26 -
-
8.3 Vrij verkeer van kinderen in Europa - KRC is bezorgd om welzijn van kinderen die via private liefdadigheidsinitiatieven komen logeren in ons land.
-
-
Kinderrechtentoets voorleggen aan internationale bedrijven Enkel verdragen sluiten met landen met duidelijk standpunt tegen kinderarbeid Screening van gastgezinnen Aandacht voor de impact van de initiatieven Algemeen toezicht nodig
VANDEURZEN
Het nieuwe intersectorale pleegzorgdecreet werd in het parlement goedgekeurd op 20 juni 2012 en zal op 1 juli 2013 in werking treden. Momenteel wordt er gewerkt aan de uitvoeringsbesluiten.
