Jaargang 21– Nummer 3 december 2013, januari 2014 Hoofdpunten in deze uitgave: KERST: HET HELE VERHAAL KOSTER GEVRAAGD EEN REIS NAAR ASSISI
1
Petrus-Emmausparochie Kerkstraat 2, 5384 KB Heesch Telefoon: (0412) 451215 www.petrusemmausparochie.nl
[email protected]
gastheer geeft het verzoek door aan de dienstdoende priester of diaken. Ziekenpastoraat Wie ziek is of een zieke kent, en meeleven van de parochie op prijs stelt, kan bellen naar de pastoraal werkster. Hetzelfde geldt voor wie thuis de communie, de ziekenzalving of -zegening wil ontvangen.
Rekeningnummer t.n.v. Parochiebestuur Petrus-Emmaus Rabobank: NL54 RABO 0120 0020 51 Kerkdiensten In de kerk van de parochie: zaterdag 19.00 uur en zondag 10.00 u. In Zorgcentrum Heelwijk: do. 19.00 uur Parochiecentrum Openingstijden: maandag t/m vrijdag 9.00 - 12.00 uur maandag 18.00 - 19.00 uur Tijdens openingsuren van het parochiecentrum is een van de leden van het gastteam in het parochiecentrum aanwezig. Buiten openingsuren is alleen voor zeer dringende gevallen, zoals een uitvaart, ziekenzalving of -zegening, het noodnummer 06-54625531. Pastoraal team De pastoorsfunctie is vacant. A. Bergsma, pastoraal werkster Kerkstraat 2, 5384 KB Heesch Telefoon: (0412) 451215
[email protected]
Administratie W. van Nistelrooij (ma., wo. en do.ochtend): administratie@ petrusemmausparochie.nl De Nieuwe Parochie In 2009 heeft het Bisdom een reorganisatieplan gelanceerd. Meerdere parochies zullen in de toekomst samenwerken. De PetrusEmmaus Parochie gaat een samenwerkingsverband aan met de parochies van Geffen, Nistelrode, Nuland, Vinkel en Vorstenbosch.
Uitgave volgende editie De volgende editie komt uit vóór het weekeinde van 18 jan. 2014. Kopij in te leveren uiterlijk zaterdag 4 jan. 2014 per e-mail naar parochieblad@ petrusemmausparochie.nl of bij J.Verdiesen, Beemdstr.6, tel 452618. Doop en huwelijk De redactie stelt het zeer op prijs Ouders die hun kind willen laten dopen foto's of stukjes van parochianen te en zij die voornemens zijn een kerontvangen. We proberen zo veel kelijk huwelijk te sluiten kunnen zich mogelijk te plaatsen, maar soms melden bij het gastteam. De gastvrouw of zullen we moeten kiezen of stukjes inkorten.
2
KERST: HET HELE VERHAAL Het feest van de geboorte van Jezus vieren is als een zoektocht naar de bron, naar het begin. Maar het kerstverhaal heeft ook een nageschiedenis, en wijzelf maken daar deel van uit. Uiteindelijk voltrekt de Mens die hier geboren wordt zich aan ons, in ons. Het kerstkind is het kind in ons dat ons ontroert, maar evenzeer de mens die ons voor ogen staat. Bij het aandoen van de Provence in Frankrijk gaan sommigen van ons over tot de aanschaf van een paar santons. Zo heten de figuren die in die streek de kerststal bevolken. Het zijn kleine beschilderde en aangeklede houten beeldjes. ‘Santons’ betekent in het Provençaals ‘kleine heiligen’. Het bijzondere van deze santons is, dat naast de klassieke stalbewoners als Jezus, Maria en Jozef, de engel, de os en de ezel, de herders met hun schapen en de koningen met hun geschenken, hiermee óók alle bekende dorpsbewoners erbij horen. Allemaal krijgen ze een plek in de stal.
groeiende probleem dat steeds meer mensen het verhaal van de geboorte van Jezus ervaren als het hele verhaal. Het kind van Bethlehem wordt geïsoleerd in een ‘losse verkoop’. Het is niet meer ‘het kind uit of ván’, noch van Maria en Jozef, noch ‘zoon van God’, maar vooral het symbool van het kind in onszelf. In tijdschriften die rond Kerst verschijnen zien we de ideale Nederlandse familie verbeeld: samen rond een rijk gedekte kersttafel, bezig met het ophalen van nostalgische jeugdherinneringen. Het geeft ons jaarlijks de mogelijkheid onze eigen kinderlijke onschuld te betreuren en de onschuld en naïviteit in de boze buitenwereld te verheerlijken. Het doet ons daarnaar terugverlangen als naar een verloren paradijs. Ook in kerstliederen zien we deze vertedering en romantisering terug. De kerstliederen die het meest gezongen worden zijn die een wiegeliedkarakter hebben. Het geboorteverhaal biedt inderdaad ruimte voor directe identificatie: wij zouden er zelf in mee kunnen spelen. De ontroering en de verwondering van het krijgen van kinderen herkennen we er direct in. Het benadrukt ook de nieuwe kans, die elk geboren kind ons weer geeft, en
Deze traditie, die we ook kennen van de Italianen in Napels, verbeeldt hoe Jezus in ons eigen midden geboren moet worden. Het is - om met Lukas te spreken – geschied, en het moet steeds, tot op vandaag, opnieuw geschieden. Nu is er met Kerst het
3
dat biedt troost. Maar het verhaal van God snijdt óók in ons vlees: er was vanaf het begin geen plaats voor dit Kind. Dat accent in het geboorteverhaal verwoord Jezus zelf later met zijn uitspraak dat de Mensenzoon geen steen heeft om zijn hoofd op neer te leggen.
wereld. Een beeld dat zowel pijn als vreugde omvat, het wachten en het harde werken. Als dit messiaanse en menselijke verlangen wordt gevuld met het verhaal van de geboorte van Jezus, zegt dit ons ook dat onze toekomst geen abstracte zaak is, dat wij, net als die santons, deel uit maken van de plaats waar het Woord vlees is geworden en onder ons heeft gewoond. Het Kind van Bethlehem heeft een nageschiedenis en wijzelf zijn daarvan een deel. Hij voltrekt zich aan ons en in ons. Hij is het kind in ons dat ons ontroert, maar evenzeer de mens die ons voor ogen staat, de mens die Gods opdracht ten volle vervuld, die verlangt naar de wereld zoals God die voor ogen heeft. In deze geest wens ik u allen een Zalig Kerstmis en fijne feestdagen toe.
Het kerstverhaal is geen losstaand verhaal. Het werpt zijn schaduwen vooruit. Het verhaal van de geboorte van Jezus bevat met zijn details en kleuren al in een notendop heel zijn leven: er was voor dit Kind geen plaats in de herberg en even later moest het zijn land ontvluchten. Het verhaal speelt zich af in onrustige en onzekere tijden. Het kerstverhaal is dan ook het antwoord op een vraag, op de invulling van een verwachting. Omdat deze vraag ons steeds onbekender geworden is, wordt het antwoord ook niet meer zo goed begrepen. Het kerstverhaal verbeeldt de doorbraak naar een nieuwe
Annemie Bergsma, pastoraal werkster
DATA DOOPVOORBEREIDING Ouders die in de kerk van Vinkel, Nuland, Nistelrode-Vorstenbosch, Heesch of Geffen hun kindje willen laten dopen, volgen een gezamenlijke voorbereidingsavond in het parochiecentrum van onze geloofsgemeenschap. Deze voorbereiding is bedoeld om vooraf samen met andere ouders stil te staan bij de betekenis van de doop. De data van deze avonden het komende half jaar zijn: 6 januari, 3 februari, 3 maart, 7 april, 5 mei, 2 juni en 7 juli. Wanneer ouders een afspraak willen maken om hun kindje te laten dopen, dan gebeurt dit gewoon bij de eigen parochie. Woont u in Heesch, dan belt u naar het gastteam van de parochie: (0412) 451215. Zij geven uw gegevens door aan diaken Van Herwijnen die in onze kerk doopt. Het vaststellen van de doopdatum en het samenstellen van de doopviering gebeurt in overleg met hem. Annemie Bergsma, pastoraal werkster
4
Jos Sweep 16 oktober 1944 - 7 oktober 2013 Geheel onverwachts overleed 7 oktober jongstleden op 68jarige leeftijd Jos Sweep. Op de rouwkaart stond dat zijn leven “gekenmerkt werd door eenvoud, goedheid, bezorgdheid, eerlijkheid en liefde” en dat “hij er altijd was voor iedereen, met raad en daad”. In de parochie zullen wij zijn vertrouwde aanwezigheid, gedrevenheid en humor missen. Jos heeft zich jarenlang gewijd aan verschillende vrijwilligerstaken binnen onze geloofsgemeenschap. Op vrijdag 11 oktober hebben we hem uitgeleide gedaan in onze parochiekerk. Tijdens de avondwake werd door zijn zoon Eric gememoreerd dat “zoals het vroeger binnen een goed katholiek gezin ging, de toenmalige pater het toch wel zeer wenselijk vond dat Jos, als enige jongen binnen het gezin, zijn goede werk als misdienaar voort zou zetten als priester binnen de katholieke kerk.” Jos ging na de lagere school hiervoor naar het seminarie in Driehuis Velzen. Na twee jaar had Jos het daar wel gezien, “zijn roeping lag toch ergens anders”. Eind jaren zeventig kwam Jos in Heesch wonen en meldde zich aan bij het koor van de parochie. Zingen deed hij graag.
land om te kijken hoe de situatie daar was. In Heesch organiseerde hij activiteiten om geld in te zamelen zoals sponsordiners, boekenbeurzen en de laatste jaren ook Wereldmaaltijden voor vormelingen en hun (groot)ouders in De Eijnderic. Eric eindigde het verhaal over zijn vader met de woorden “dat dit eigenlijk nog maar een korte lezing was van al zijn activiteiten”: “Uw levensloop had nog járen door moeten gaan, echter is aan alles veel te vroeg een abrupt einde gekomen. U was nog lang niet klaar met het vele helpen en van het genieten van ons en de kleinkinderen samen met mama”. Als parochie zijn wij Jos veel dank verschuldigd en denken wij met respect en erkentelijkheid terug aan zijn grote inzet en betrokkenheid bij onze geloofsgemeenschap. We vertrouwen er vast op dat hij nu thuis zal zijn bij God.
De kerk had ook mensen nodig in het kerkbestuur. Zo kon hij, zoals zijn zoon dat noemde, “toch nog die door de pater van vroeger zo gewenste bijdrage aan de kerk leveren.” En zo rolde Jos overal in. Jos zette samen met anderen de stichting PEP-projecten op om geld in te zamelen voor boeren in Roemenië. Geregeld bezocht hij het
Annemie Bergsma, pastoraal werkster
5
Beste parochiebladlezer, Wellicht heeft U al gehoord dat we, als gevolg van ziekte van twee van onze kosters, momenteel nog maar één actieve koster hebben. Dit betekent dat wij zowel op korte termijn, tijdens de kerstdagen, als op langere termijn een urgent probleem hebben. Wij hopen dat U het bestuur en het pastorale team kunt helpen en doen daarom een dringend beroep op U om bij uzelf of bij bekenden na te gaan of er interesse is om deze voor onze kerk zo belangrijke functie te vervullen. Voor nadere informatie kunt U contact opnemen met de bestuursleden Rob Hanssen (
[email protected]; tel. 0610018887), Jos van der Wielen (
[email protected] ; tel.0620608911), Jan Jacobs (
[email protected]; tel. 06-55355728), Jan Ruijs (
[email protected]; 06-51878526) of Ton van Cuijk (
[email protected] ; tel. 06-50126870), met pastoraal werker Annemie Bergsma (
[email protected]; tel.0654625531) of met de huidige koster Henk Geven (
[email protected]; tel. 06-20442818). Met vriendelijk groet, Namens Kerkbestuur en Pastoraatsgroep Rob Hanssen Vice-voorzitter PetrusEmmaus parochie, Heesch
6
OVERLEDEN Grada Romme - van den Akker Echtgenote van Piet Romme (†) 25 maart 1924 - 20 oktober 2013
Zorgcentrum Heelwijk
Ankie Lagarde - Neelen Echtgenote van Tieni Lagarde 22 november 1963 - 3 november 2013
Frans Halsstraat
Corrie van Grunsven - Hendriks Echtgenote van Frans van Grunsven 20 september 1929 - 7 november 2013
J.F.Kennedystraat
Harrie Broeksteeg Echtgenoot van Annie Broeksteeg - Boeijen 3 juli 1935 - 8 november 2013
Potbeker
Anna Verstegen - Langens Echtgenote van Jan Verstegen 29 oktober 1931 - 11 november 2013
Achterste Groes
Chantal van Aarle - Ulijn Echtgenote van Leon van Aarle 21 juli 1980 - 21 november 2013
S.v.Zwanenberglaan
89 jaar
49 jaar
84 jaar
78 jaar
82 jaar
33 jaar
KERSTCONCERT AFRIKA-ENGAKOOR & Kinderkoor 'De Nistelnootjes' & Kinderkoor 'Friday' Op vrijdag 20 dec. om 18.30 uur geeft het Afrika-Engakoor i.s.m. Kinderkoren uit Nistelrode en het Maas & Waals Mannenkoor, in Heesch in de Petrus-Emmauskerk, Kerkstraat 2, een KERSTCONCERT Gratis entree. Collecte voor Stichtingen MISS MAASAI en CHITUNGULU
7
PETRUS-EMMAUS-CANTORIJ VIERT CECILIAFEEST Zondag 24 november 2013 vierde de Cantorij bij De Waard haar jaarlijks Ceciliafeest. Werner Neelen, onze voorzitter, opende deze middag en bedankte iedereen voor de inzet van het afgelopen jaar. Nadat we het Cecilialied hadden gezongen kon het feest beginnen. Dit jaar kwam ook weer iemand in aanmerking voor de zilveren Gregoriusmedaille. Onze dirigent Antoon van Dongen nodigde Art van Orsouw uit om de medaille en oorkonde in ontvangst te komen nemen.
Antoon kwam als pastoor (kapelaan) en bracht ten gehore hoe het er vroeger aan toe ging. Daar konden we ons allemaal in vinden. Tonnie Bloks had zakjes opgehangen met voorwerpen waar wij naar konden raden. De eerste letter van dit voorwerp moest opgeschreven worden met de hint dat de oplossing een Heilige was. Na veel voelen en raden kwam er BONIFATIUS uit die in Dokkum werd vermoord. De alten kwamen met een rechtszaak waarbij alle aanwezigen uit volle borst mee zongen. Om 15.30u ging iedereen voldaan naar huis, na een middag gezellig samenzijn.
Art werd gefeliciteerd door alle koorleden en aanhang.
8
9
Armoede, schulden en SchuldHulpMaatje ingehuurd als zzp’er (zelfstandige zonder personeel). Schulden zijn om zo te zeggen een ‘functie’ van armoede, net als uitsluiting en eenzaamheid. Het aantal huishoudens met problematische schulden groeit verontrustend. Een op de zes gezinnen loopt het risico in de schulden te raken en een half miljoen heeft al problematische schulden. Volgens de Volkskredietbanken hebben zich alleen al in 2012 84.000 huishoudens gemeld voor schuldhulpverlening. Waardoor mensen in de schuld raken? Omdat ze van hun inkomen de vaste lasten al niet meer kunnen betalen en zeker wanneer er kinderen zijn, is de keuze voor voeding belangrijker dan voor de energierekening. Vaak komen deze gezinnen in een soort keurslijf terecht waarin ze zich gevangen voelen. Ze moeten aflossen, maar hebben daar het inkomen niet voor. Ze moeten de weg zoeken naar hulp en komen dan via Internet bij de verkeerde bureautjes terecht, die veel geld vragen voor hun ‘diensten’ en weinig doen. Op initiatief van de kerken is het project “Schuldhulpmaatje” gestart. Dat zijn
Om armoede in de parochiegemeenschap te verzachten, gaven de katholieke caritasinstellingen, parochies en Vincentiusverenigingen in 2012 gemiddeld ruim 10.000 euro uit aan individuele financiële hulp, collectieve hulp (voedselbanken bijv en inloophuizen) en kerstpakketten. Landelijk zijn deze cijfers indrukwekkend: ruim 7 miljoen euro van de rooms-katholieke instellingen; ruim 29 miljoen voor alle (deelnemende) kerken samen. Het in opdracht van de christelijke kerken geschreven onderzoeksrapport “Armoede in Nederland” geeft ook verontrustende cijfers over de noodzaak van deze hulp: eind 2011 (cijfers lopen altijd 2 jaar achter) leefden ruim 604.000 huishoudens (1,3 miljoen mensen) onder de armoedegrens. Sindsdien is dat aantal gegroeid tot naar schatting 656.000 huishoudens. Zes op de tien hebben niet veel meer dan bijstand. Overigens ligt het aantal armen onder migranten vier keer zo hoog als onder Nederlanders, met name in de grote steden. Denk nu niet dat het alleen ‘steuntrekkers’ zijn. Ook werkende mensen zitten dikwijls onder de armoedegrens, vooral ‘flexibele’ arbeidskrachten die vaak via uitzendbureaus werk vinden en zzp’ers. Soms zijn dat mensen uit de bouw, die ontslagen zijn als vaste werknemer en vervolgens
Samen lukt 't . . .
10
geschoolde en gecertificeerde mensen die zich opstellen als steun en toeverlaat, maar niet als juridisch gevolmachtigde bewindvoerders. Schuldhulpmaatjes begeleiden hun cliënt tot zij hun zaken zelfstandig weten aan te pakken, hoe lang dat ook duurt. Ze weten de weg om schuldeisers ‘op afstand’ te houden, regelingen te treffen en weer rust en vrede te brengen in de harten van de mensen. Hun diensten zijn bovendien kosteloos. U kunt zich ook aanmelden als SchuldHulpMaatje. Uiteraard bent u daarvoor van onbesproken gedrag en bereid om een drie-daagse cursus te volgen. Voor iemand in
nood kunt u het verschil gaan maken. Want echt, geldzorgen raken ieder facet van je leven. U kunt ook bijdragen aan dit bijzondere project als donateur. Er is geld nodig voor de training van de vrijwilligers en de organisatiekosten. Meer informatie vindt u op www.uitdeschulden.nu en www.schuldhulpmaatje.nl. Voor een hulpvraag, aanmelden als vrijwilliger of donateur kunt u ook rechtstreeks contact opnemen met de plaatselijke coördinator Harry Vos
[email protected] of tel. 06-2113 9270
Schijne het licht van kerstmis voor de duizenden vluchtelingen en asielzoekers, uit de doodsangst voor machtwellustelingen die over lijken gaan, weg van honger, dorst, terreur, oorlog en verkrachtingen...
11
Aan alle parochies van ons Bisdom: Werp eens een Blik in de keuken van de Voedselbank God is als kwetsbaar kind tot ons gekomen in armoedige omstandigheden. Herders, koningen, engelen en engelen van mensen zoals Maria en Jozef omringden Hem met goede zorgen. In onze tijd zijn er vele kwetsbare mensen die uitzien naar hulp van engelen van mensen. Ik hoop dat vele parochianen die naar de nachtmissen komen niet alleen hun hart openen voor het Kind in de kribbe, maar ook voor hun broeders en zusters die het niet gemakkelijk hebben. Vandaar deze oproep om op de derde adventszondag voedsel in te zamelen voor de Voedselbank, zodat deze juist met Kerstmis een extra gebaar kunnen maken. Kan het Kerstkind en al die mensen voor wie Hij gekomen is op u rekenen? Ik wens u een goede Advent en alvast een Zalig Kerstmis toe. +Rob Mutsaerts
PS De stuurgroep Diaconie van onze parochie komt hiervoor graag in actie en roept allen op gehoor te geven aan deze oproep van de hulpbisschop die wij van hem op 29 november mochten ontvangen. U kunt glazen potten en blikken met voedsel achter in de kerk achterlaten na afloop van de vieringen op zaterdag 14 en zondag 15 december. U kunt het ook op werkdagen afgeven tussen 9.00 en 12.00 uur, en op maandag tussen 18.00 en 19.00 uur, bij het gastteam in het parochiecentrum. Voor meer informatie: (0412) 451215 of
[email protected].
12
EEN REIS NAAR ASSISI Tom Gribnau
Enkele jaren geleden mocht ik verslag doen van een bedevaart naar Lourdes. Wederom geïnspireerd door mijn broer Frank ( ), namen Marijke en ik, in september van dit jaar, deel aan een reis naar Assisi onder de bezielende leiding van pater Loek Bosch o.f.m. (Klooster Megen) en de organiserende begeleiding door Ton van den Bogert. Francesco, va’, ripara la mia casa che, come vedi, 1) è tutta in rovina Franciscus, ga en herstel mijn huis, dat op het punt staat in te storten
Met een groep van 34 personen vertrokken we vanaf vliegveld Rotterdam naar Rome, en vandaar per bus naar ons hotel Domus Pacis in Santa Maria degli Angeli, vlak bij Assisi. Het programma omvatte de stad Assisi zelf en bus/wandeltochten naar, en bezoeken aan, vele gedenkwaardige plaatsen uit het leven van St. Franciscus, in en om Assisi zoals: de kapel van Porziuncula, de Santa Chiara en San Damiano, het Rietidal, Speco di Narno, Greccio, Eremero delle
Carceri, Montecasale, La Verna en de Basilica di San Francesco. Uiteraard voor wie daarvan houdt: prachtige cultuur, schitterend weer, en een hotel fraai gelegen en
13
voorzien van alle mogelijke culinaire genoegens. Ook was in het programma voldoende tijd ingeruimd voor eigen initiatief of kalm genieten van de omgeving.
volwassenen en hoogbejaarden, allemaal zingend en biddend en toch ook welhaast gezellig bij elkaar.
Het belangrijkste was echter de extra dimensie die aan ieder bezoek en iedere bijeenkomst werd gegeven door inleiding, begeleiding en commentaar van pater Loek Bosch. Een combinatie van diepgevoelde eenvoudige bezinning, oprecht begaan zijn met meer en minder gelovigen en humor met een kop koffie of een glas wijn er na. Net zoals de bedevaart naar Lourdes duidelijk meer was dan een vakantiebezoek aan deze plaats, zo ook bood “Assisi aan de Maas” meer dan alleen maar een toeristische genoegen.
St. Franciscus
2)
Het geloof, en de geloofsbeleving, is geen hoogverheven, plechtig, steriel-strenge en door strikte richtlijnen omgeven en benepen aangelegenheid die welhaast afgezonderd van het gewone dagelijkse leven dient te worden beleefd.
Wij ondervonden dat het mogelijk is om oprecht, eenvoudig en gezellig het geloof te beleven. Zeker, ook de Italiaanse gelovigen en kerk kennen tal van problemen die ook in Nederland een rol spelen en die daar ook zeker serieus worden genomen. Maar priesters, paters en religieuzen zijn daar, van (heel veel) jong tot oud, en van velerlei nationaliteit, gewoon en herkenbaar onderdeel van het dagelijkse leven en nemen gewoon deel aan alles wat daarbij hoort. ‘s Avonds om half elf in een stampvolle Basilica di Santa Maria degli Angeli (dichtbij het hotel), met moeders met kinderwagens, jongeren,
Het feit dat je bijna geen huis of gebouw kunt passeren zonder dat er één of meer paters of zusters “uit rollen” speelt hierbij natuurlijk wel een belangrijke rol. Ook dat zie je in Nederland niet. Het zou denk ik goed zijn als velen van onze Nederlandse herders van hoog tot laag ook eens zo’n weekje in Assisi doorbrachten om weer te zien hoe het ook kan, zonder ook
14
beide bouwen aan de toekomst, de ene met energie, de andere met wijsheid. Beide lopen uiteraard risico’s: de jongere Kerken riskeren zich zelfgenoegzaam te voelen, terwijl de oudere Kerken hun eigen cultuurmodel dreigen op te dringen aan de jongere. Toch dient men samen aan de toekomst te werken…”
maar iets af te willen doen aan de ernst van de inhoud en de boodschap van ons geloof. Daarbij kan het doen en laten van onze huidige Paus Franciscus een extra stimulans zijn om het kille tij in de Nederlandse kerkprovincie te keren. Ik wil daarom afsluiten met drie fragmenten uit een interview van Antonio Spadaro SJ met Paus Franciscus / Jorge Bergoglio, waarin hij met Franciscaanse én Ignatiaanse spiritualiteit àlle mensen van goede wil een hart onder de riem wil steken om samen te bidden voor – en te werken aan – een menswaardig bestaan voor iedereen met “eer aan God”.
”…Paus Benedictus heeft een heilige daad gesteld, een grote daad die tevens eenvoud uitstraalt. Hij is een man van God’. Paus Franciscus legt een grote aanhankelijkheid en een enorme waardering aan de dag voor zijn voorganger. ‘Ik zie het heel duidelijk: wat de Kerk vandaag het meest nodig heeft, is het vermogen om wonden te helen en om de harten van de gelovigen aan te wakkeren, dit tesamen met nabijheid en medevoelen. Ik beschouw de Kerk een beetje als een veldhospitaal net na een slag. Het heeft geen zin om aan een zwaargewonde te vragen hoe hoog zijn cholesterolgehalte is en hoe het zit met zijn suikergehalte. Met moe teerst zijn wonden helen, pas nadien kan men over de rest praten. Wonden helen, wonden verzorgen… en men moet van onderuit beginnen’. ‘De Kerk heeft zich soms laten inkapselen in details en kleine voorschriftjes. Het belangrijkste is nochtans de Blijde Boodschap: “Jezus Christus heeft je
3)
Droom van Paus Innocentius III
“…Voor mij is de verhouding tussen de Kerken die al veel ouder zijn en de meer recente Kerken analoog aan de verhouding tussen jongeren en ouderen binnen de samenleving:
15
gered!” Daarom dienen de kerkbedienaars wezenlijk bedienaars van de barmhartigheid te zijn…”
datgene is waarvoor men het meest warm loopt en wat het meest aantrekt, namelijk dat wat het hart doet branden, zoals bij de leerlingen van Emmaüs. We moeten dus een nieuw evenwicht trachten te vinden, anders dreigt ook het morele bouwwerk van de Kerk als een kaartenhuisje in te storten en riskeert men de frisheid en de aangename geur van het Evangelie te verliezen. De evangelische boodschap moet met meer eenvoud, diepte en vuur worden voorgesteld. Uit deze boodschap vloeien de morele consequenties voort…”
“…De kerkelijke leerstellingen, zowel dogmatiek als moraal, zijn niet alle evenwaardig. Een pastoraal die met verkondiging begaan is, voelt zich er niet angstvallig toe gedwongen een rits met klem op te leggen doctrines over te brengen buiten elk verband. Een verkondiging van het missionaire type concentreert zich op het essentiële, op het noodzakelijke, wat overigens ook
1.
Toen Franciscus op een dag in de kapel van San Damiano voor het kruisbeeld bad, sprak Christus deze woorden tot hem, daarmee de Kerk bedoelend (Thomas van Celano, 1200-1260, tweede biografie van St. Franciscus). Fresco van Giotto (1267-1337) in de ‘Basilica Superiore di San Francesco’ te Assisi.
2.
Deel van een fresco van Cimabue (1250-1302) in de ‘Basilica Inferiore di San Francesco.
3.
De Paus ziet in een droom hoe de Basiliek van Lateranen dreigt in te storten.Maar de arme man (‘il poverello’), Franciscus van Assisi, zet zijn schouders onder het gebouw en behoedt het voor instorten. Fresco van Giotto in de ‘Basilica Superiore di San Francesco’ te Assisi.
16
9e PAROCHIEDAG RKK in teken van geloofsverhalen voor iedereen Op zaterdag 25 januari 2014 organiseert de omroep RKK voor de negende keer de landelijke parochiedag. Dit jaar is het thema ‘Geloofsverhalen voor iedereen’. Deze tijd vraagt om persoonlijke verhalen die op de menselijke maat zijn toegesneden. Hoe kan de lokale kerk daar op inspelen? Wat kan de lokale kerk doen om de individuele zoeker in het hart te raken met persoonlijke verhalen en zo bij te dragen aan de versterking van de gemeenschap van gelovigen? Waar liggen de kansen voor de nieuwe fusieparochies om dit verlangen naar persoonlijke zingeving te vervullen? Het zijn de vragen waar iedere lokale kerk mee worstelt. Het zijn de uitdagingen waar ieder parochiebestuur voor staat. Het zijn thema’s die op iedere redactievergadering van het parochieblad terugkomen. Het zijn de dilemma’s waar elke
catechesegroep mee worstelt. Aan de ene kant de zoekende mens, aan de andere kant het aanbod vanuit de kerk. Aan de ene kant de spiritualiteit van deze tijd, aan de andere kant de rijkdom van eeuwen traditie. Aan de ene kant de vragen van jonge ouders en nieuwkomers, aan de andere kant de worsteling van catechesegroepen die de brug moeten slaan naar moderne gezinnen. De 9e landelijke parochiedag gaat over de vragen en uitdagingen van de kerk van deze tijd. De dag wil aansluiten bij paus Franciscus die alle kerken en vrijwilligers oproept om de deuren te openen en de zoekende mens van deze tijd op te zoeken.
Vanuit de parochie gaan we met een groepje vrijwilligers naar deze dag. Wie ook interesse heeft voor deze bijeenkomst in Hilversum kan zich hierbij aansluiten. Een mooie gelegenheid om eens vrijblijvend kennis te maken met vrijwilligerswerk in de kerk. Voor meer informatie en opgave kunt u terecht bij Annemie Bergsma, pastoraal werkster. U kunt hiervoor zowel bellen (451215) als e-mailen (
[email protected]).
17
ENGELEN: IN DIENST VAN GOD EN DE MENSEN De Kerk heeft veel bijzonder feestdagen. Op de liturgische kalender staan Kerstmis, Pasen en Pinksteren. Maar ook wat minder bekende feestdagen zoals die van
en in volle vaart heen en weer tussen God en de mensen. Engelen brengen troost, verlichting en uitkomst op moeilijke momenten, ze beschermen en leiden ons. En dat mag gevierd worden. De aartsengelen worden in de Bijbel met naam genoemd: Michaël, de engel van het oordeel; Gabriël, die aan Maria de Blijde Boodschap brengt en Rafaël, die voor de blinde Tobias uitkomst betekende. Hun namen zijn betekenisvol en maken hun plaats in Gods heilsplan duidelijk. De namen eindigen allemaal op ‘el’, een verwijzing naar God. Michaël betekent ‘Wie als God is’; Gabriël betekent ‘Held van God’ en Rafaël ‘God heeft geheeld’. Als een vervolg op het feest van de aartsengelen gedenken we enkele dagen later de heilige Engelbewaarders. Daarmee drukken we het geloof uit dat alle mensen door Gods engelen worden begeleid, beschermd en bewaard. Dit geloof baseren we op passages als: ‘Zie, Ik zend mijn engel voor u uit om u onderweg te beschermen’ (Ex.23,20) en: ‘Hoedt u er voor een van deze kleinen te minachten, want Ik zeg u: zij hebben engelen in de hemel en deze aanschouwen voortdurend het aangezicht van mijn Vader die in de hemel is’ (Mt.18,10).
de engelen. Op 29 september viert de Kerk het feest van de aartsengelen en op 2 oktober gedenkt ze de engelbewaarders. Theologen, maar ook veel andere mensen, hebben wat moeite met deze feesten. Ze maken zich wel eens druk over de identiteit, het wezen of zelfs het bestaan van engelen. Beter dan met kritische twijfel hun bestaansrecht te bevragen, kunnen we bekijken wat zij in Gods plannen verrichten. Het woord ‘engel’ komt uit het Latijn: angelus. Dit betekent ‘boodschapper’. In de Bijbel komen we ze ook als zodanig tegen. God stuurt engelen om mensen te helpen. Engelen helpen ook om mensen bij God te brengen. Waarschijnlijk is dat ook de reden dat we engelen afbeelden met vleugels, ze moeten immers dikwijls
18
Onze aandacht voor de engelen blijft niet beperkt tot deze twee feestdagen. Iedere Eucharistieviering worden we in het Gloria aan hen herinnerd. Het eerste gedeelte van het Gloria bestaat uit het loflied dat de engelen volgens de evangelist Lucas gezongen zouden hebben nadat één van hen de geboorte van Jezus Christus had aangekondigd aan de herders die zich op dat moment met hun kudden ophielden in de omgeving van Bethlehem (Lc.2,14). Het was paus Telesphorus (achtste paus van Rome, stierf in 136 n. Chr) die het Gloria als eerste een vaste plaats gaf in de kerkelijke traditie door het
op te nemen in de liturgie voor de Mis die sindsdien gehouden werd in de nacht, voorafgaand aan het kerstfeest. Geleidelijk aan ontwikkelde het Gloria zich tot een niet meer weg te denken onderdeel van de Eucharistieviering. Toen het Tweede Vaticaans Concilie toestemming had gegeven om de Mis naast het Latijn ook in de volkstaal te vieren, zijn er diverse moderne gezangen gecomponeerd, waarin de celebrant of een koor in wisselzang met de gelovige gemeenschap de Lofzang Eer aan God zingen. Dienst Liturgie Bisdom ‘s-Hertogenbosch
TENTOONSTELLING KASTEEL HEESWIJK WILLIBRORDUS EN HEESWIJK IN BEELD, GEBOUWEN EN SAMENLEVING Het Sint-Willebrordusgilde Heeswijk organiseert een tentoonstelling in Kasteel Heeswijk van 8 december 2013 tot en met 26 januari 2014. Het kasteel is geopend op woensdagen en zondagen van 12:00 tot 17:00 uur. Bovendien extra open van 26 t/m 30 december.
betrokken verenigingen en parochies biedt een uitgelezen kans om de discussie door middel van een aansprekende tentoonstelling voor het publiek weer op te wekken naar een positief resultaat. De tentoonstelling Willibrordus en Heeswijk geeft een beeld wat de H. Willibrord en Heeswijk gemeen hebben. Hij was de oprichter en bouwer van heel wat kerken en kloosters. Zijn gezegde was, "in Dei nomine feliciter" (Gelukkig in Gods naam). Dat is de essentie van het christelijke geloof. "Wat is geloof? Het is de absolute zekerheid dat
Ons huidig erfgoed heeft te maken met het sluiten van kerken, het krimpen van subsidies aan orkesten en verenigingen en al wat met cultuur te maken heeft. De actuele belangstelling voor onze kerken en het behoud hiervan met daarbij de
19
onze hoop ook werkelijkheid wordt en het is het bewijs van dingen die wij niet kunnen zien." De bron van dit gevoel komt echter uit het domein van religie. Albert Einstein zei, situaties kunnen door middel van een beeld uitgedrukt worden. Ook veel inwoners van Heeswijk voelen zich in het verleden aangetrokken door middel van tastbare beelden en attributen van de H. Willibrord. Heeswijk heeft de naam Willibrord verbonden met haar parochie, haar kerk, haar fanfare en haar gilde.
De opening door Abt Denis Hendrickx van de Abdij van Berne zal plaatsvinden op zaterdag 7 december 2013, vooraf zal dr. Jan Peijnenburg oud Bisdom archivaris van Den Bosch een korte inleiding geven.
De tentoonstelling wordt gehouden in de ridderzaal en de vestibule van Kasteel Heeswijk. Er zijn prenten, schilderijen, beelden, monstransen, kazuifels, relikwieën, oude muziekinstrumenten en foto’s te bewonderen. Al deze objecten hebben een relatie met “Willibrordus en Heeswijk”. In de Ridderzaal worden tevens digitale beelden getoond van de oude en de huidige parochiekerk met alle omschrijvingen van alle attributen, beelden en glas in lood ramen van de huidige kerk. Ook het leven van de H. Willibrord wordt op een digitale en vertellende manier getoond. De tastbare dingen die het geloof van de gemeenschap in Heeswijk het gevoel gaven Willibrord te herkennen en in zijn naam door het christelijk geloof gelukkig te zijn.
20
Kerken Bernheze organiseren Kerstpakkettenactie Een concrete uitdrukking van solidariteit tijdens de feestdagen Elk jaar in december worden velen in ons land bedolven onder de kerstpakketten vol heerlijkheden die zij zelf ook hadden kunnen kopen. De mensen die dat niet kunnen, krijgen die pakketten juist weer niet. Om die ongelijke verdeling een beetje recht te trekken, kan iedereen die één of meer kerstpakketten ontvangt daarvan komen inleveren wat hij of zij overheeft of weg wil geven. Wie zelf een tas vol boodschappen wil samenstellen kan die ook komen afgeven bij de kerken in de gemeente Bernheze. In de week voor Kerst kunt u uw kerstpakket afgeven bij de kerk in uw omgeving. Informeer ter plaatse wanneer dit precies kan. U kunt uw kerstpakket ook in het portaal van het kerkgebouw neerzetten als u dat zou willen. De pakketten worden rond de kerstdagen op een zorgvuldige en discrete manier rondgebracht in de kern waar ze door de plaatselijke kerk ontvangen zijn. Mocht u daarbij mee willen helpen, neem dan contact op met de pastor, diaken of pastoraal werkster van de betreffende katholieke of protestantse kerk.
Het kerstpakket dat u van uw werkgever krijgt als blijk van waardering, kunt u dit jaar een concrete uitdrukking laten zijn van uw solidariteit met hen die het in onze samenleving niet zo breed hebben. Mocht u mensen uit uw omgeving kennen die het afgelopen jaar veel tekort zijn gekomen, - de economische crisis eist immers haar tol -, dan kunt u dit de kerk in uw woonplaats laten weten. Omdat respect voor mensen die op een minimaal bestaansniveau moeten rondkomen belangrijk is, wordt met deze informatie zorgvuldig omgegaan.
De kerstpakkettenactie is een initiatief van Lichtpunt Bernheze, de hulpdienst vanuit de kerken in de gemeente Bernheze. Voor inlichtingen belt men de plaatselijke kerk. Voor Heesch kan dat iedere werkdag van 9.00 tot 12.00 uur en op maandag ook van 18.00 tot 19.00 uur. Het telefoonnummer is (0412) 451215. Voor inlichtingen kunt u ook een e-mailtje sturen naar het volgende adres:
[email protected].
21
NOODHULP VANUIT DE PAROCHIE Wij kennen in onze parochie een legaat, bij overlijden geschonken door een parochiaan. Deze parochiaan heeft bepaald dat de rente van dit legaat kan worden ingezet voor directe noodhulp aan personen en gezinnen in Heesch die in een acute financiële noodsituatie zijn geraakt. Geen geld voor eten of een crisissituatie bijvoorbeeld door een sterfgeval. Wanneer bestaande sociale voorzieningen niet voldoende hulp bieden en er ook geen enkele financiële reserve meer is, kan een beroep worden gedaan op dit noodfonds.
weekend van de diaconie. Bij deze gelegenheid kiest de stuurgroep diaconie een goed en passend doel voor de besteding van het restant van dit noodfonds. De keuze van het doel wordt bepaald door het thema van het Weekend van de diaconie. Het thema van de viering in het weekend van de diaconie 2013 was "de dwalenden terechtwijzen". Voor de uitwerking van dit thema hebben we aandacht gevraagd voor de ondoorzichtige wereld van het voedsel: de wereld waarin zowel sprake is van grootschalige honger als van (meer dan) genoeg voedsel voor zelfs een groeiende wereldbevolking. De stuurgroep diaconie heeft besloten om het restant van de legaatrente te schenken aan de Stichting WereldDelen.
Mocht u, of iemand die u kent, problemen hebben van deze aard dan kunt u contact opnemen met de pastoraal werkster van onze parochie. Indien door financiële problemen de kosten voor een doop, eerste communie of vormsel in onze kerk een probleem vormt, dan kunt u zich ook tot haar wenden. Uw aanvraag zal in beide gevallen vertrouwelijk worden behandeld. Blijkt hulp noodzakelijk en mogelijk - dan zal die zo snel mogelijk door de parochie worden geboden. Afhandeling gebeurt met in achtneming van strikte privacy.
Stichting WereldDelen wil een stem geven aan iedereen die vindt dat een wereld zonder honger realiteit moet en kan worden. De rechten, het welzijn en de problemen van de allerarmsten dienen de hoogste prioriteit te krijgen op de nationale en internationale agenda's. Stichting WereldDelen pleit daarom voor een aanpassing van structuren en een mentaliteitsverandering, waarbij een wereld zonder honger het uitgangspunt wordt; waarin de rechten van de zwakkere als vanzelfsprekend ingebouwd zijn en zorg vooraf in de plaats komt van reageren en herstellen achteraf.
Elk jaar blijft een groot gedeelte van dit noodfonds onaangesproken. In 2004 is onze parochie gestart met een jaarlijks terugkerende viering aan het einde van het kerkelijk jaar: het
22
Verdiepingsavond Christendom: Ontdekkingsreis voor mensen die nieuwsgierig zijn De beelden en verhalen van het christelijk geloof zijn doorgegeven en telkens opnieuw levend geworden voor mensen op vele plaatsen, in allerlei omstandigheden, tot op vandaag. Wat doet het met ons als we onszelf terugvinden in Bijbelverhalen, rituelen, heilige plaatsen en de ontmoeting met bevlogen mensen? Welke nieuwe inzichten en mogelijkheden levert deze ervaring op? Deze vragen staan centraal tijdens de opfrisavond Christendom. In de parochie kan een ieder die dat wil een tocht maken door het Land van Geloven. Het is een ontdekkingsreis voor mensen die nieuwsgierig zijn naar het geheim achter de dingen, en die welbewust op reis willen gaan om hun relatie met het geloofsverhaal te (her)ontdekken. De reis voert langs plekken als de berg van de godsontmoeting en het huis van de herinnering, leidt rond in de krochten van het zoeken naar waarheid en het dal van diepe duisternis, geeft ruimte om de stilte en het gebed te ervaren in de woestijn van het niets.
uitwisseling met reisgenoten in de parochie en in het dagelijks leven daarbuiten. Ga op reis en laat u raken, voor het eerst of opnieuw, door de verhalen en de vergezichten van het Land van Geloven. Het christendom heeft de mens van nu zeker nog iets te vertellen. Doe inspiratie op en bereid uw kennis uit op dinsdag 7 januari om 20.00 uur in de dagkerk van de parochie. Vooraf aanmelden is niet nodig.
Het boek Op reis in het Land van Geloven biedt het kader voor deze avond, het echte avontuur gebeurt natuurlijk in de ontmoeting en
Voor meer informatie: (0412) 451215 /
[email protected].
23
World of the cinema In de “World of the cinema” kunt u helemaal uzelf zijn, van hart tot hart, van “soul to soul”! Hier kunt u genieten van films. Even wegdromen in een ‘andere’ wereld. Eventjes “iets anders”, “iets extra’s”, dat u niettemin tot in uw diepste raakt. Het is mogelijk, juist in deze “wereld van de film”. In deze wereld krijgt u de gelegenheid om de wereld vanuit een ander perspectief te bekijken. Kom naar de ‘parochiebioscoop’… van Schaijk en voelt u zich daar als Heeschenaar ook welkom; de oorspronkelijke betekenis van ‘bioscoop’ is trouwens ‘kijken naar het leven’. In een ‘parochiebioscoop’ worden films met artistieke en spirituele diepgang getoond.
van hun leven op het spoor komen, die intens geraakt worden. Deze films nodigen uit tot contact met uzelf en met medekijkers. In deze wereld mag u ontdekken wie uzelf ten diepste bent! Ervaar It live! Daarom wordt u van harte uitgenodigd om films te komen bekijken in de parochiecentrum van de kerk H. Antonius Ab in Schaijk. Vanuit de Heesche kerk kan er met een groepje parochianen aan deze filmavonden deelgenomen worden. De film, Babette's Feast, de favoriete film van paus Franciscus, wordt getoond op vrijdag 31 januari. Voor meer informatie en opgave kunt u terecht bij Annemie Bergsma, pastoraal werkster. U kunt hiervoor zowel bellen (0412451215) als e-mailen (bergsma@petrusemmausparochie. nl). Wilt u zo’n “World of the cinema” ook in uw eigen parochie? Meldt u dan aan als vrijwilliger om dit samen met anderen mogelijk te maken. De aansturing zal vanuit het pastoraal team door bovengenoemde pastor gebeuren. U bent van harte uitgenodigd om deze uitdaging aan te gaan!
Deze bijzondere films laten u kijken naar en nadenken over het leven. Ze gaan over mensen, levend in vreugde en verdriet. Ze spreken over hoe om te gaan met succes en crisis. Ze tonen mensen die laten zien waar ze voor staan en gaan, hoe ze geloven of wellicht helemaal niet geloven. Er komen mensen in beeld, die soms de zin
24
Cursusreeks Geloofsverwoording Moedig christen: hoe word je dat? Franciscus’, opgericht door de parochie H. Antonius Abt SchaijkReek, en in samenwerking met het Sint-Janscentrum in
Paus Franciscus herinnert ons er herhaaldelijk aan: als gelovige christenen moeten wij het zout der aarde zijn. Dat betekent, dat wij moeten durven uitkomen en opkomen voor ons geloof, dat wij in de woorden van de Paus - geen lauwe “achterbankchristenen” kunnen zijn. Maar vrijmoedig getuigen van je geloof is niet gemakkelijk in deze tijd: het vergt moed, zelfvertrouwen, overtuigingskracht.
’s-Hertogenbosch is een cursusreeks ontwikkeld, waarin katholieke gelovigen worden aangemoedigd en toegerust om hun geloof te verdiepen en te verantwoorden in hun dagelijkse leven en in het publieke debat. De cursus bestaat uit vijf avonden, met gemengde werkvormen: lezingen, discussies, rollenspellen, schrijfoefeningen, mediatraining, videofragmenten. De avonden worden geleid door journalist en schrijver Anton de Wit. De cursus vindt plaats in ’s-Hertogenbosch, op de woensdagen 12 maart, 19 maart, 26 maart, 2 april en 9 april om 20.00 uur, met minimaal 12 en maximaal 20 deelnemers. Kosten voor deelname, inclusief cursusmaterialen, bedragen € 50,p.p. voor de gehele cursus.
Hoe ontwikkel je dat? Hoe leg je uit wat je gelooft en waarom je dat gelooft? Vanuit het nieuwe Landelijk Centrum voor Evangelisatie ‘Paus
Vanuit de parochie kan er met een groepje vrijwilligers aan deze cursus worden deelgenomen. Wie eens vrijblijvend kennis wil maken met diaconaal vrijwilligerswerk vanuit de kerk is ook van harte uitgenodigd. Voor meer informatie en opgave kunt u terecht bij Annemie Bergsma, pastoraal werkster. U kunt hiervoor zowel bellen (0412-451215) als e-mailen (
[email protected]).
25
VIERINGEN ZORGCENTRUM HEELWIJK Alle vieringen zijn op donderdag en beginnen om 19.00 uur m.u.v. de Kerstviering op dinsdag 17 december om 14.30 uur.
Datum 12 dec. di. 17 dec. 26 dec. 2 jan. 9 jan. 16 jan.
Viering Eucharistieviering Aanvang 14.30 uur: Kerstviering Eucharistieviering Woord- en communieviering Driekoningen Eucharistieviering Eucharistieviering
Voorganger D. van Dijk D. van Dijk D. van Dijk
D. van Dijk D. van Dijk
VIERINGEN IN DE PETRUS-EMMAUSPAROCHIE 3e zondag van de advent 14 dec. 19.00 Eucharistieviering 15 dec. 10.00 Eucharistieviering 20 dec. 18.30
D. v. Dijk W. Pulles
Samenzang Samenzang
Kerstconcert door Afrika-Engakoor
4e zondag van de advent 21 dec. 19.00 Eucharistieviering 22 dec. 10.00 Eucharistieviering tevens boeteviering 18.30 Kerstconcert
D. v. Dijk W. Pulles
Samenzang Dameskoor Fanfare Aurora
Kerstavond 24 dec. 18.00 Woordviering (gezinsviering) 24 dec. 20.00 Eucharistieviering 24 dec. 22.30 Eucharistieviering Eerste Kerstdag 25 dec. 9.00 Eucharistieviering 25 dec. 11.00 Woord- en communieviering
26
A. Bergsma W. Pulles F. Ouwens
W. Pulles
familiekoor P.-E. Cantorij Gregoriaans koor
Herpen+Heesch Fanfare Aurora
Tweede Kerstdag 26 dec. 10.00 Eucharistieviering
W. Pulles
Caeciliakoor
Feest van de Heilige Familie 28 dec. 19.00 Eucharistieviering 29 dec. 10.00 Eucharistieviering
D. v. Dijk W.Pulles
P.-E. Cantorij Caeciliakoor
Oudjaar 31 dec. 19.00 Gebedsviering
A. Bergsma
Samenzang
P. Nuijens
Samenzang
Nieuwjaar 1 jan. 10.00 Eucharistieviering
1e zondag door het jaar / Driekoningen 4 jan. 19.00 Woord- en communieviering 5 jan. 10.00 Woord- en communieviering 2e zondag door het jaar / Doop van de Heer 11 jan. 19.00 Eucharistieviering D. v. Dijk 12 jan. 10.00 Eucharistieviering W.Pulles Presentatie Eerste Communie
Caeciliakoor P.-E. Cantorij
Dameskoor gelegenheidskoor
U wordt uitgenodigd voor een kopje koffie of thee na de vieringen van 10.00 uur op 15 december en 5 januari.
27
Redactie: Theo Cuppen, Jan Oomen en Johan Verdiesen.
Op het lokale tv-station kunt u de volgende vieringen meevieren: 15, 22, 25 (9.00 uur), 29 en 31 december en 5 en 12 januari.