OPDRACHTKAART
Thema: Multimedia/IT
Audio 3
MM-02-09-01
Het verkrijgen van geluidsfragmenten Voorkennis: Je hebt multimedia-opdrachten 1 tot en met 3 en audio-opdracht 1 en 2 (MM-02-03 t/m MM-02-08) afgerond. Intro: In deze opdracht wordt beschreven hoe je aan audio-fragmenten kunt komen. Ook wordt verteld waar je rekening mee moet houden als je geluidsfragmenten wilt gaan gebruiken. Doelen: Als je deze opdracht hebt uitgevoerd dan heb je de volgende doelen bereikt: – Je weet wat auteursrechten zijn en wat Buma/Stemra doet. – Je weet hoe je een aanvraag voor muziekgebruik kunt doen bij Buma/Stemra. – Je weet hoe je aan geluidseffecten, muziek, voice-overs of andere geluidsregistraties kunt komen. – Je weet hoe je audio-cd tracks kunt converteren naar bruikbare bestanden. – Je weet waar WAV-, AIFF- en MP3-bestandsformaten voor gebruikt worden. Activiteiten: – Lees de theorie ’Het verkrijgen van geluidsfragmenten’ en beantwoord alle vragen die daarin voorkomen. Vul de antwoorden, van de genummerde vragen in, op de daarvoor bestemde antwoordbladen. – Maak de theorietoets. – Maak de praktijkopdracht. – Vul de evaluatie in. Materiaal: – Een computer met internet-mogelijkheden. Tijd: Voor deze opdracht krijg je 3,5 lesuren: – 1,5 lesuur voor het lezen van de lesstof en het beantwoorden van de vragen. – 30 minuten voor het maken van de theorietoets. – 1,5 lesuur voor het maken van de praktijkopdracht. Beoordeling: Je wordt beoordeeld op zelfstandigheid, volledigheid en zorgvuldigheid, met betrekking tot: – Het beantwoorden van de vragen die in deze opdracht staan. – De theorietoets – De praktijkopdracht
Theorie
Thema: Multimedia/IT
Audio 3
MM-02-09-02
Het verkrijgen van geluidsfragmenten Zoals je tijdens audio-opdracht 2 hebt kunnen lezen, zijn er verschillende verschijningsvormen van geluid. Deze kun je op allerlei verschillende manieren verkrijgen. Je kunt ze zelf opnemen, maar je kunt ook bestaande geluidsopnames gebruiken. Let op: Als je bestaande geluidsopnames gebruikt, moet je rekening houden met de auteursrechten! Auteursrechten Je mag bestaande geluidsopnames nóóit zomaar kopiëren of gebruiken. Je dient daarvoor schriftelijke toestemming te krijgen van de auteur (de maker). In 1912 is een wet ontstaan die de rechten van auteurs beschrijft in 52 artikelen. Dit wordt de ’auteurswet’ genoemd. Het eerste artikel luidt als volgt: ’Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.’ Artikel 1 (uit de auteurswet van 1912) Het is natuurlijk onmogelijk om voor alle geluidjes en muziekstukken de auteur te benaderen. In Nederland is er een organisatie opgericht die de auteursrechten van alle auteurs beschermt. Dit is Buma/Stemra. Een auteur kan zijn werk laten registreren en beschermen door Buma/Stemra. Als je een geluidsopname wilt gebruiken, die beheerd wordt door Buma/Stemra, dan moet je hiervoor toestemming vragen bij deze organisatie. Als een auteur niet is aangesloten bij Buma/Stemra, dan dien je deze auteur dus wel te benaderen voor zijn of haar toestemming! Ook zul je daar meestal een vergoeding voor moeten betalen. Wil je weten hoeveel een bepaald geluidsfragment kost, dan kun je contact opnemen met Buma/Stemra te Amstelveen. Als je geluid wilt gebruiken in een productie, dan moet je vooraf precies weten waar, wanneer en waarvoor de productie gebruikt gaat worden. Op de site kun je dan een formulier downloaden waarmee je een aanvraag kunt indienen.
www.buma.nl Zoek op de site van Buma/Stemra naar de antwoorden op onderstaande vraag. Vul je antwoord in op het antwoordformulier. Vraag 1:
Stel dat je in een café muziek wilt gaan draaien. Welke informatie heb je dan nodig voordat je een aanvraag kunt indienen bij Buma/Stemra?
Geluidseffecten Er bestaan ontelbare geluidseffecten, zoals hinnikende paarden, geweerschoten, blaffende honden, donder, regen, lachende mensen... enzovoort, enzovoort. Je kunt het zo gek niet bedenken, of er is wel een geluidsopname van. Er zijn veel verzamel-cd’s te koop waarop duizenden van deze geluidseffecten staan. Dit zijn zogenaamde ’stock-cd’s’. ’To stock’ betekent ’opslaan’ of ’stapelen’. Als je een stock-cd met geluidseffecten koopt, mag je de effecten die daarop staan gebruiken, zonder daar auteursrechten over te hoeven betalen.
Theorie
Thema: Multimedia/IT
Audio 3
MM-02-09-03 Ieder geluidseffect wordt op een dergelijke cd gezien als een muzieknummer of track. Muziek op een audio-cd kun je niet zomaar als bestand kopiëren. De tracks zijn wel van het AIFF-formaat, maar staan niet als ‘normaal’ databestand op de disk. Als je de inhoud van een audio-cd op een computer bekijkt, dan zie je de tracks staan. In onderstaand voorbeeld heeft deze audio-cd 11 muzieknummers.
’Soundeffects’ van Digimode Ltd™ Een deel van de ’Soundlibrary’ van Sound Ideas(tm)
Er zijn 2 typen geluidseffecten-cd’s: De cd-rom Op een cd-rom staan de geluidseffecten als databestanden in het WAV-, AIFF- of MP3-formaat. Deze formaten gelden wereldwijd als standaarden voor muziekbestanden. WAV is de afkorting van ’waveform’ en wordt veel gebruikt op Windows-computers. AIFF staat voor ’Audio Interchange File Format’ en wordt voornamelijk door Apple Computers gebruikt. MP3 is een populaire techniek waarmee geluidsbestanden verkleind kunnen worden. Het verkleinen van AIFF- of WAV-bestanden wordt ’comprimeren’ genoemd. MP3bestanden worden erg veel op het internet gebruikt.
Vraag 3:
Wat gebeurt er als je het bestand ’1 Audiotrack’ naar de harde schijf sleept?
Vraag 4:
Hoe groot is het gekopieerde bestand op de harde schijf?
Vraag 5:
Wat denk jij dat er gebeurd is?
Vraag 2:
Er zijn heel veel audio-softwarepakketten op de markt. Bijna ieder pakket kan tracks van audio-cd’s converteren.
Waarom denk je dat juist MP3-bestanden veel worden gebruikt op het internet? Waarom niet AIFF- of WAV-bestanden?
Bestanden op een cd-rom, met deze formaten, kun je zonder problemen kopiëren en gebruiken in softwarepakketten zoals Adobe Premiere, Macromedia Director en dergelijke. De audio-cd Dit is een standaard audio-cd die je op elke cd-speler kunt afspelen.
Als je een geluidje wilt gebruiken van een audio-cd, dan kun je het dus niet kopiëren, maar je moet het converteren (omzetten) naar een AIFF-, WAV- of MP3-bestand.
Vraag 6:
Noteer de audio-softwarepakketten die jij kent op het antwoordformulier.
Theorie
Thema: Multimedia/IT
Audio 3 Met de Windows Media Player kun je bijvoorbeeld heel eenvoudig tracks van een cd converteren. Klik op de tab ’Copy from CD’:
MM-02-09-04 De geluidseffecten die op het internet staan zijn bijna altijd van het MP3-formaat. Je dient het geluidje natuurlijk eerst te downloaden. Als het eenmaal gedownload is, dan kun je het bestand zonder problemen gebruiken. Vraag 7:
Noteer een site (de URL) waar je geluidseffecten van kunt downloaden.
Muziek Er zijn ontelbare audio-cd’s waar je muziek vanaf kunt kopiëren. Dit is echter verboden zonder toestemming van Buma/Stemra.
Windows Media Player Hieronder staat een afbeelding van het softwarepakket Audacity™. Hiermee kun je ook heel eenvoudig, met behulp van een menukeuze, tracks van een audio-cd converteren:
Er bestaan ook stock-cd’s met muziekstukken. Dit is speciaal ontwikkelde muziek voor multimedia- en AVproducties. Deze muziek wordt meestal uitgegeven door bedrijven die een grote verzameling stockmuziek bezitten. Zo’n verzameling wordt ’stock-library’ (’library’ betekent ’bibliotheek’) genoemd. Stockmuziek wordt daarom ook wel ’library-music’ genoemd. Audacity™
Als het eenmaal geconverteerd is, dan kun je de bestanden zonder problemen gebruiken. Tegenwoordig kun je ook heel veel geluidseffecten vinden op het internet. Zoek maar eens met Google naar ’soundeffects’. Je zult versteld staan van de vele sites die geluidseffecten aanbieden. Let wel goed op of je auteursrechten moet betalen, als je de effecten gaat gebruiken!
Je krijgt de cd’s meestal gratis. Pas als je een dergelijk muziekstuk gebruikt, moet je de rechten gaan betalen. De rechten op stock-muziek zijn veel goedkoper dan de rechten op commerciële muziek. Helaas lijkt veel stock-muziek erg op elkaar en moet je vaak goed zoeken voordat je iets bruikbaars hebt gevonden.
Theorie
Thema: Multimedia/IT
Audio 3
MM-02-09-05 Voice-over Het maken van een voice-over is specialistisch werk. Een opname van een voice-over koop je meestal bij een zogenaamd ’Stemmenbureau’, zoals bijvoorbeeld bij MetaSound Studios:
De ’Production Music Library’ van Dennis Music™
Muziek op stock-cd’s zijn ook meestal van het standaard audio-cd formaat. Zoals je al hebt kunnen lezen, heb je speciale software nodig om deze nummers te converteren. Ook hier geldt dat je heel veel muziek op het internet kunt vinden. Let heel goed op de auteursrechten. Je hebt al verschillende keren kunnen lezen dat muziek en andere muziekstukken beschermd worden en dat je ze niet zomaar mag kopiëren. Het klinkt je misschien vreemd in de oren, maar kopiëren van beschermde muziek is illegaal en wordt beschouwd als diefstal!
www.metasoundstudios.nl Geen voice-over is ooit hetzelfde, er bestaan dus geen standaard voice-overregistraties. Iedere voice-over wordt op ‘maat’ gemaakt. Bij deze stemmenbureau’s is vaak een stemmenarchief beschikbaar. Je kunt dan luisteren naar de stemmen uit dit archief, zodat je een juiste stem kunt vinden die bij je productie past.
Hieronder staat een artikeltje dat verschenen is op de site van de Nederlandse Vereniging voor Producenten en Importeurs (NVPI):
’De muziekbranche heeft zwaar te lijden onder het illegaal downloaden van muziek van het internet. De laatste jaren daalde de verkoop van audio-cd’s met gemiddeld 10 %. Singles en verzamel-cd’s daalde zelfs met meer dan 30 %. Het downloaden van het internet neemt schrikbarend toe. Door onderzoek is gebleken dat één op de 7 personen muziek van het internet haalt en daardoor minder cd’s koopt.’ Bron: www.nvpi.nl
Voice-overs laten maken kosten erg veel geld. Je moet bedenken dat het gebruik van een professionele geluidsstudio en het huren van een stem als snel 250 euro per uur kost.
Theorie Audio 3 De geluidsregistratie Je kunt natuurlijk ook zelf geluidsopnames maken. Dit kan op locatie met een willekeurige geluidsrecorder, die kan variëren van een eenvoudige cassetterecorder tot professionele opname-apparatuur. Je kunt ook rechtstreeks met een microfoon en je computer een opname maken. Het maken van een eenvoudige geluidsregistratie wordt beschreven in audio-opdracht 5.
Vraag 8:
Moet je auteursrechten betalen als je muziek gebruikt die je zelf hebt gemaakt? Leg eens uit waarom.
Slotwoord Tijdens deze opdracht heb je kunnen lezen hoe je aan geluidsfragmenten kunt komen en waar je rekening mee moet houden als je geluidsfragmenten wilt gaan gebruiken.
Thema: Multimedia/IT MM-02-09-06
Toets
Thema: Multimedia/IT
Audio 3 1. Welke wet beschrijft de rechten van makers van muziek?
2. Wie beschermt deze rechten in Nederland?
3. Welke type computers maakt veel gebruik van het ’WAV’ bestandsformaat?
4. Waar staat de afkorting ’WAV’ voor?
5. Welke type computers maakt veel gebruik van het ’AIFF’ bestandsformaat?
6. Wat is ’MP3’?
7. Wat staat de afkorting ’AIFF’ voor?
8. Omschrijf wat een ’stock-library’ is.
9. Wat is het nadeel van stock-muziek?
10. Waarom heeft de muziekbranche zwaar te lijden onder het internet?
11. Wat is een geluidsregistratie?
MM-02-09-07
PRAKTIJKOPDRACHT
Thema: Multimedia/IT
Audio 3
MM-02-09-08
Wat ga je doen: Je gaat op het internet een of meerdere rechtenvrije geluidjes zoeken. Jouw docent schrijft hieronder welke geluiden je moet gaan zoeken. Dit zijn:
a. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– b. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– c. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– d. –––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– e. ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
1. Zoek de bovenstaande geluidjes op het internet. 2. Download de geluidjes en sla ze op. Van jouw docent krijg je te horen waar je ze op moet slaan. 3. Vemeld waar en hoe je ze gevonden hebt. 4. Toon aan waarom deze geluidsfragmenten ‘rechtenvrij’ zijn. 5. Wat zijn de bestandsformaten van de bestanden (AIFF, WAV, MP3 of iets anders)? 6. Laat de fragmenten aan jouw docent en eventueel aan de klas horen.
Theorie
Thema: Multimedia/IT
Audio 3
MM-02-09-09
1. Vond je het theorie-gedeelte duidelijk? Ja, omdat: ________________________________________________________________________________ Nee, omdat: ______________________________________________________________________________
2. Staan er woorden of begrippen in die niet duidelijk zijn? Zo ja, welke? ______________________________________________________________________________ 3. Wat vond je leuk aan deze opdracht?
4. Ben je tegen problemen aangelopen tijdens het uitvoeren van deze opdracht? Ja, want: _________________________________________________________________________________
5. Wat vond je moeilijk aan deze opdracht?
6. Wat zou je de volgende keer anders doen?
7. Had je voldoende tijd voor de opdracht? _______________________________________________________
8. Geef jezelf een beoordeling voor de opdracht. O Zeer onvoldoende, omdat: _________________________________________________________________ O Onvoldoende, omdat: _____________________________________________________________________ O Matig, omdat: __________________________________________________________________________ O Voldoende, omdat: _______________________________________________________________________ O Goed, omdat: ___________________________________________________________________________ O Zeer goed, omdat: _______________________________________________________________________ 9. Heb je nog andere op-/ of aanmerkingen?
Antwoordblad Audio 3 Vraag 1:
Vraag 2:
Vraag 3:
Vraag 4:
Vraag 5:
Vraag 6:
Vraag 7:
Vraag 8:
Thema: Multimedia/IT MM-02-09-10
