294 Inventaris van het archief van Friends of the Earth Vlaanderen en Brussel, voorheen Voor Moeder Aarde vzw (1990-2005) (D/2004/003, S/2011/062)
Martijn Vandenbroucke
Amsab-Instituut voor Sociale Geschiedenis 2011
INHOUDSTAFEL INLEIDING
3
Historische context van de archiefvormer
3
Archieftheoretische inleiding
4
INVENTARIS
5
I. Algemeen A. Briefwisseling B. Verslagen
5 5 5
II. Organisatie A. Werkgroepen B. Financiën C. Promotie & Verkoop D. Andere
5 5 6 7 8
III. Activiteiten 8 A. Walk across America for Mother Earth 1992 8 B. Stappen voor een Kernvrije Wereld 1993 9 C. Stappen voor een Kernvrije Wereld 1994 9 D. Walk for a Nuclear Free Europe 1995 9 E. Oproep boycot Franse producten naar aanleiding van de hervatting van de kernproeven 1995 11 F. Verslagen over de kernenergieproductie in diverse Europese landen 1995 11 G. Herdenking 10 Jaar Tsjernobyl 1996 12 H. European Indigenous Peoples Uranium Tour 1997 12 I. Vredes- en ecologische kampen 1997 en 1998 12 J. 2000 Walk for a Nuclear Disarmament 1999 12 K. Andere 13 IV.
Internationale werking A. Voor Moeder Aarde Nationaal B. Voor Moeder Aarde Praag
13 13 14
V. Tijdschrift
14
VI. Documentatie
14
2
INLEIDING Historische context van de archiefvormer Eind 1989 kwamen een aantal mensen samen in Gent met het plan in 1992 een 5.500 km lange wandeltocht door de Verenigde Staten te organiseren. Dit zou dan precies 500 jaar na de landing van Columbus in Noord-Amerika zijn. Bedoeling was te vertrekken aan de Oostkust om dan koers te zetten naar het nucleaire testgebied in Nevada, waar de VS sinds 1951 meer dan 900 kernproeven uitvoerde op het voorouderlijk en verdragrechterlijk grondgebied van de Western Shoshone-indianen. Na een grote respons op het initiatief werd in 1991 besloten een onafhankelijke vzw met zetel in Gent op te richten. De naam For Mother Earth (Voor Moeder Aarde) was een idee van William Roose Sr., een Western Shoshone-ouderling. In juli van hetzelfde jaar werd een tweede kantoortje ingericht in de Verenigde Staten. Op 31 januari 1992 begonnen een honderdtal mensen aan de tocht dwars door Noord-Amerika. Stappers uit België en de Verenigde Staten bereikten na negen maanden Nevada. In de daaropvolgende twee jaar vonden kortere wandeltochten plaats in België. In 1995 werd opnieuw een grotere tocht op poten gezet. De Walk across Europe for a Nuclear Free World zou opnieuw 5.500 km tellen en werd tussen Brussel en Moskou ingelegd. De wandeling, waaraan een 80-tal mensen uit 25 landen deelnamen, leidde tot de oprichting van nieuwe groepen van Voor Moeder Aarde (VMA) in Nederland, Duitsland en Slovakije. Het initiatief ging gepaard met een internationale campagne en petitie om kernproeven, kernwapens en kernenergie te bannen. Deze campagne werd eind van hetzelfde jaar gevolgd door een oproep voor boycot van Franse producten als protest tegen de hervatting van de kernproeven in Polynesië door president Chirac. Ter herdenking van de tiende verjaardag van de kernramp te Tsjernobyl werd er in 1996 een derde internationale wandeltocht georganiseerd, met opnieuw een 80-tal deelnemers. De actie kende een hoogtepunt in de blokkade van de spoorlijn en hoofdweg van de Oekraïnse kerncentrale. Gelijkaardige acties vonden plaats bij kerncentrales in België, Nederland en Slovakije. Er werden nieuwe groepen van VMA opgericht in Wit-Rusland, Finland, Roemenië, Sri Lanka en Oekraïne. Begin 1997 hield VMA een internationaal trainingsseminarie in Bratislava (Slovakije). Er werden ervaringen uitgewisseld en trainingen gegeven over het opzetten van antinucleaire campagnes. In juli van hetzelfde jaar werd deelgenomen aan het internationale kamp bij en blokkade van de kerncentrale van Temelin (Tsjechië). Voor Moeder Aarde was in hetzelfde jaar de drijvende kracht achter een internationale campagne van burgerlijke ongehoorzaamheid om kernwapens te verbieden: de eerste burgerinspecties van militaire basissen zagen het daglicht. Nog in hetzelfde jaar werd na een geweldloze blokkade van de kerncentrale van Doel besloten tot een Uraniuminformatietour met getuigenissen van Inheemse volkeren door Europa: België, Duitsland, Denemarken, Zweden, Finland en Oostenrijk werden bezocht. In april 1998 ging een trainingsseminarie door in het Roemeense Timisoara: een antinucleaire groep uit Bulgarije sloot zich bij VMA aan. Verder bleef Voor Moeder Aarde het internationaal netwerk rond burgerinspecties coördineren, met internationale acties aan de NAVO, een vredesvoettocht van Brussel naar de atoomduikbasis Faslane (Schotland), acties aan de militaire basis van Kleine Brogel (met actieve deelname van parlementsleden en diverse Bekende Vlamingen). In het voorjaar van 1999 werd VMA erkend door de European Voluntary Service, een Europees vrijwilligersnetwerk van de Europese Unie. Bij een nieuwe burgerinspectie van de basis van Kleine Brogel werd een stijgend aantal deelnemers vastgesteld. De meeste aandacht ging echter naar de organisatie van een nieuwe vredesmars van Den Haag naar Brussel: gedurende meer dan 10 dagen zouden ongeveer 700 mensen voor korte of lange tijd deelnemen aan het protest tegen de nucleaire politiek van de NAVO. Het nieuwe werkjaar startte in september met een literaire wandeling rond de basis van Kleine Brogel. De daaropvolgende jaren ging de meeste energie naar de oprichting van een lokaal ecologisch centrum, al bleef VMA actief rond de burgerinspecties te Kleine Brogel
3
en werkte de steungroep Inheemse Volkeren verder aan dossiers rond de bescherming van de voor indianen heilige Big Mountain en de zaak-Leonard Peltier. In oktober 1996 namen de medewerkers van Voor Moeder Aarde in navolging van de idee ‘Think globally, act locally’ het voortouw in de oprichting van een Gents Ecologisch Centrum (GEC). Het doel was de aankoop en ecologisch verantwoorde verbouwing van een pand. Op 12 oktober 1999, precies 7 jaar na het einde van de voettocht in Nevada, werd het GEC in twee panden rechtover het Sint-Pietersstation gevestigd. Naast kantoren voor VMA, het Gents Milieufront, Cenergie, Netwerk Vlaanderen, De Wielewaal, het CVN en Westenwind kwam er een Oxfam Wereldwinkel en werd er een biologisch eet- en theehuis met infocentrum opgestart. Begin 2001 kreeg het eethuis een biolabel. In 2004 werd Voor Moeder Aarde de Vlaamse afdeling van Friends of the Earth (FoE), een internationale federatie van autonome milieugroepen in 68 landen waarmee Voor Moeder aarde reeds samenwerkte rond kernenergie en genetisch gemodificeerde organismen (ggo’s). De klemtoon van de werking verschoof naar de kernontwapening, de strijd tegen het gebruik van verarmd uranium en naar klimaat en energie, al bleef de werkgroep Inheemse Volkeren binnen de schoot van de organisatie behouden. Archieftheoretische inleiding In oktober 2003 brachten twee archivarissen van Amsab-ISG een eerste bezoek aan het toenmalige Voor Moeder Aarde. Dit bezoek was er gekomen na de komst bij VMA van een nieuwe vrijwilliger met interesse voor het archief. Begin maart 2004 werd dan door het inmiddels tot Friends of the Earth herdoopte Voor Moeder Aarde, bij monde van hun archiefmedewerker opnieuw contact opgenomen in het kader van een overdracht. Kort daarop werd het statisch archief overgebracht naar de zetel van Amsab-ISG en geïnventariseerd. Naast enkele algemene stukken (briefwisseling, verslagen) betreffende de organisatie bevat het voornamelijk materiaal betreffende de door Voor Moeder Aarde opgezette acties, zoals de Walk across America for Mother Earth, zonder welke VMA wellicht nooit bestaan zou hebben. In de loop van 2011 werd in het dan door Friends of the Earth overgedragen tijdschriftenarchief nog een aantal archiefdossiers aangetroffen, die in de inventaris uit 2004 werden toegevoegd. Het archief bevat 150 nummers in 14 archiefdozen (1,7 lopende meter) en kan geraadpleegd worden mits toestemming van de verantwoordelijke archivaris.
4
INVENTARIS I.
Algemeen
A.
Briefwisseling
1
Algemene briefwisseling. Met bijlagen. 1993
1 omslag
Algemene briefwisseling. Met bijlagen. 1994
1 omslag
Algemene briefwisseling. Met bijlagen. 1995
1 omslag
Algemene briefwisseling. Met bijlagen. 1996
1 omslag
Algemene briefwisseling. Met bijlagen. 1997-1999
1 omslag
Algemene briefwisseling. Met bijlagen. 1998-1999
1 omslag
Algemene briefwisseling. Met bijlagen. z.d.
1 omslag
2
3
4
5
6
7
B.
Verslagen
8
Convocatie en dagorde voor de Algemene Vergadering van 31 augustus. z.d. 2 stukken
9
Verslagen van de Coördinatievergaderingen. 1991-1992, 1994
1 omslag
Verslagen van de Sprekersraad. 1992, 1994, 1996, 2000
1 omslag
10
II.
Organisatie
A.
Werkgroepen
11
Verslagen van de werkgroep Stands. 1991-1992
1 omslag
Verslagen van de werkgroep Indianen. 1991-1992
1 omslag
Verslagen van de werkgroep Secretariaat. 1991-1994
1 omslag
12
13
5
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
Verslagen van de werkgroep Financiën. Met bijlagen. 1991-1992, 1994-1995
1 omslag
Verslagen van de werkgroep Campagne. 1992
1 omslag
Verslagen van de werkgroep Pers & Come-out. 1992
1 omslag
Verslagen van de lokale werkgroepen. 1992, 1994
1 omslag
Verslagen van de werkgroep Inheemsen. Met bijlagen. 1992, 1994, 1996
1 omslag
Verslagen van de werkgroep Internationaal. 1994
1 omslag
Verslagen van de werkgroep Basisdemocratie. 1996
2 stukken
Verslag van de werkgroep Bulletin. 1996
1 stuk
Verslagen van de werkgroep Lekker Gec. 1999-2001
1 omslag
Verslagen van de werkgroep Office. 1999-2000
1 omslag
B.
Financiën
24
Dossier betreffende een vraag naar inlichtingen over Hefboom cv. 1991
25-28 Financiële verslagen 1991-1994. 1992-1995 25 26 27 28
1 omslag
4 stukken
1991. 1992 1992. 1993 1993. 1994 1994. 1995
6
29
Begroting voor het jaar 1995. 1994
1 stuk
30
Stukken betreffende de opening van een spaarrekening bij Triodos met herbelegging bij Mercurius vzw. 1996 2 stukken
31
Uitgaande facturen aan diverse Wereldwinkels. Kopieën. 1996-1997
1 omslag
Overzicht van adverteerders in het laatste bulletin. Handschrift. z.d.
1 stuk
32
C.
Promotie & Verkoop
33
Dossier betreffende de verkoop van promotiemateriaal. Bestelbons, facturen, stocklijsten en overzichtsformulieren van verkoop. 1992-1993 1 pak
34
Stukken betreffende een kennismakingsfolder. 1993
2 stukken
35
Omzendbrief betreffende de vraag voor permanente opdrachten om een medewerker te kunnen betalen. Met bijlage. 1994 2 stukken
36
Dossier betreffende facturen en bestelbons. 1994-1996
1 omslag
37
Dossier betreffende de eventuele uitgave van een boek over inheemse volkeren. 1996 2 stukken
38
Dossier betreffende de aanvraag voor promotie- en verkoopsstanden op festivals. 1997 1 omslag
39
Ontwerp van een strooifolder ter promotie van het biologisch katoen. z.d.
1 stuk
Dossier betreffende een brochure over het Japans vredesklokje. z.d.
1 omslag
Dossier betreffende informatiefolders. z.d.
1 omslag
Wintercatalogus 2005. [2005]
1 stuk
40
41
42
7
D.
Andere
43
Nota betreffende het bezoek aan de website. Uitprint webpagina. 1998
1 stuk
Nota betreffende de functieomschrijving van Pol d’Huyvetter. z.d.
1 stuk
Dossier betreffende de erkenning en subsidiëring. z.d.
1 omslag
44
45
III.
Activiteiten
A.
Walk across America for Mother Earth 31 januari – 12 oktober 1992
46
Briefwisseling. Met bijlagen. 1990-1992
1 omslag
Verslagen van de bijeenkomsten voor de European Peace Pelgrimage. 1990-1991
1 omslag
Contact- en verslagformulieren van de verkenningsteams. 1991
1 omslag
47
48
49
Dossier betreffende een verslag over de zaak van politieke gevangene Leonard Peltier, opgesteld naar aanleiding van de tocht. 1991 1 omslag
50
Dossier betreffende het ontwerp van propagandafolders voor de tocht. 1991
1 omslag
Welkomstbrochures voor de deelnemers. Nederlands, Engels en Frans. 1991
1 omslag
51
52
Informatiebrochures over het initiatief. Frans, Engels en Spaans. Ontwerpen en definitieve versies. 1991 1 omslag
53
Dossier betreffende het voorbereidende stappersweekend te Blanche-Fontaine van 17/04-20/04/1992. 1992 1 omslag
54
Inschrijvingsformulieren. 1992
1 omslag
Deelnemerscontract met gedragsrichtlijnen. Blanco. 1992
1 omslag
Adressenlijsten van de deelnemers. 1992
1 omslag
55
56
8
57
Stukken betreffende de tocht in het Navajoreservaat en de campagne “Healing Global Wounds”. 1992 1 omslag
58
Sponsorlijst voor de tocht. Blanco. 1992
1 stuk
Dossier betreffende de evaluatie van de tocht. 1992
1 omslag
59
B.
Stappen voor een kernvrije wereld om te beginnen in België 16 juli – 10 augustus 1993 (Zeebrugge – Brussel).
60
Formulieren betreffende de vraag naar meer info over de tocht. 1993
1 omslag
Stukken betreffende organisatie van de tocht. 1993
1 omslag
Inschrijvingsformulieren. 1993
1 omslag
61
62
C.
Stappen voor een Kernvrije Wereld 23 april – 25 april 1994 (Doel – Brussel).
63
Inschrijvingsformulieren. 1994
1 omslag
Stukken betreffende de organisatie. 1994
1 omslag
64
D.
Walk for a Nuclear Free Europe 12 januari – 12 oktober 1995 (Brussel – Moskou).
65
Briefwisseling. Met bijlagen. 1993-1995
1 pak
Inschrijvingsformulieren. Gerangschikt per land. 1993-1995
1 omslag
Verslagen en nota’s betreffende de organisatie van de tocht. 1994-1995
1 omslag
66
67
68
Verslag betreffende een internationale samenkomst te Wiesbaden op 13/03/1994 ter voorbereiding van de wandeltocht. Handschrift. 1994 1 stuk
69
Stukken betreffende de begroting. 1994-1995
1 omslag
Bewijsstukken betreffende de reservatie van kampterreinen. 1994-1995
2 stukken
70
9
71
Stukken betreffende de aanvraag van visa en de afhandeling van gevraagde uitnodigingen. 1994-1995 1 omslag
72
Formulieren betreffende de vraag naar meer info over de tocht. 1994
1 omslag
Stukken betreffende de opmaak van de sponsormap. 1994
1 omslag
Dossier betreffende de sponsoring. 1995
1 omslag
Dossier betreffende folders en omzendbrieven. 1995
1 omslag
Stukken betreffende de uitnodiging van deelnemers uit Sri Lanka. 1995
1 omslag
Stukken betreffende de uitnodiging van deelnemers uit Wit-Rusland. 1995
1 omslag
Dossier betreffende de doortocht in Frankrijk. 1995
1 omslag
Dossier betreffende de adressen van de kampplaatsen. 1995
1 omslag
Lijst van Belgische deelnemers met een visumaanvraag. 1995
1 stuk
Deelnemerslijsten. 1995
1 stuk
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
Dossier betreffende de uitnodiging aan het comité The Children of Chernobyl uit WitRusland. 1995 1 omslag
83
Adressenlijsten van de deelnemers. 1995
2 stukken
Foto’s van het radioactief stort nabij Gera (Duitsland). 1995
1 omslag
84
N.B. Overgebracht naar departement Beeld & Geluid.
85
Foto’s van de actie in de nabijheid van de kerncentrale van Tsjernobyl. 1995
1 omslag
N.B. Overgebracht naar departement Beeld & Geluid.
10
86
Dossier betreffende de uitwijzing van S.N. Kopie. 1998
2 stukken
E.
Oproep boycot Franse producten naar aanleiding van de hervatting van de kernproeven
87
Briefwisseling. Met bijlagen. 1995
1 omslag
88
Dossier betreffende het onderschrijven van de oproep van Maohi voor een boycot van Franse producten en diensten naar aanleiding van de 1ste Internationale Aktiedag tegen Kernproeven op 18/11/1995. 1995 1 omslag
89
Verslag van een samenkomst voor de planning van de campagne rond de boycot van de Franse kernproeven op 21/11/1995. 1995 1 stuk
90
Dossier betreffende het ontwerp van propagandamateriaal. 1995
1 omslag
F.
Verslagen over de kernenergieproductie in diverse Europese landen (Steps to a Nuclear Free World).
91
Verslag betreffende de kernenergieproductie in Frankrijk. 15 januari 1995
1 stuk
92
Verslag betreffende de kernenergieproductie in het Verenigd Koninkrijk. 15 februari 1995 1 stuk
93
Verslag betreffende de kernenergieproductie in België. 1 maart 1995
1 omslag
Verslag betreffende de kernenergieproductie in Nederland. 17 maart 1995
1 stuk
Verslag betreffende de kernenergieproductie in Rusland. 5 oktober 1995
1 stuk
Verslag betreffende de kernenergieproductie in Ierland. 1995
1 stuk
Verslag betreffende de kernenergieproductie in Oekraïne. 1995
1 stuk
Verslag betreffende de kernenergieproductie in Tsjechië en Slovakije. 1995
1 stuk
Verslag betreffende de kernenergieproductie in Wit-Rusland. 1995
1 stuk
94
95
96
97
98
99
11
G.
Herdenking 10 Jaar Tsjernobyl
100
Dossier betreffende de organisatie van een fietstocht 29/03 – 06/04/1996 (Brussel – Doel). 1995-1996 1 omslag
101
Stukken betreffende de Walk for a nuclear-free future naar Tsjernobyl 12-26/04/1996. 1996 1 omslag
102
Informatiebrochure. Ontwerp. 1996
1 stuk
Stukken betreffende de sponsoring van de affiche. 1996
1 omslag
103
H.
European Indigenous Peoples Uranium Speaking Tour 10 oktober – 1 december 1997
104
Briefwisseling. 1996-1997
1 omslag
Stukken betreffende de begroting. 1996-1997
1 omslag
Dossier betreffende de organisatie. 1997
1 omslag
105
106
107
Verslag betreffende een samenkomst voor het Uranium Book op 18/05/1997. 1997 1 stuk
I.
Vredes- en ecologische kampen
108
Dossier betreffende de uitnodiging van buitenlanders voor de humanitaire en ecologische jeugdkampen in België en Spanje van 03/07/1997 tot 15/08/1997. 1997 1 omslag
109
Dossier betreffende de uitnodiging van buitenlanders voor het humanitaire en ecologische anti-nucleaire vredeskamp en –wandeling in België van 30/06/1998 tot 19/07/1998. 1998 1 omslag
J.
2000 Walk for Nuclear Disarmament 15 mei – 30 mei 1999 (Den Haag – Brussel)
110
Dossier betreffende een internationale vredestocht van Den Haag naar Brussel op 1626/05/1999. 1998-1999 1 omslag
111
Folder “2000 stappen voor kernontwapening 15-30 Mei 1999”. 1999
1 stuk
12
112
Dossier betreffende de inschrijvingen en visa-aanvragen. 1999-2000
1 omslag
113
Lijst van kampadressen op de route van de wandeltocht. Uitprint webpagina. 2001 1 stuk
K.
Andere
114
Stukken betreffende de tentoonstelling “Eco-art” van 20 april tot 26 juni 1996. 1995 2 stukken
115
Dossier betreffende een actie te Gent rond de eventuele aankoop van aandelen Electrabel door het gemeentebestuur. 1995-1996 1 omslag
116
Stukken betreffende de Nuclear Weapons Abolition Days (NWAD). 1997-2000
1 omslag
117
Dossier betreffende The Walk for Nuclear Disarmament Brussel – Faslane 12/07 – 09/08/1998. 1998 1 omslag
118
Dossier betreffende Bomspotting III op 16/04/2001. 2001
1 omslag
Dossier betreffende de Finse totaalweigeraar Jussi Hermaja. 2001
1 omslag
Affiche “Voor Moeder Aarde presenteert Dances with Navajo’s”. z.d.
1 stuk
119
120
N.B. Overgebracht naar departement Beeld & Geluid.
121
Affiche “Voor Moeder Aarde presenteert Blackfire”. 2000
1 stuk
N.B. Overgebracht naar departement Beeld & Geluid.
122
Affiche “Stop de oorlog! Fakkeltocht in solidariteit met de slachtoffers van geweld in de hele wereld.” z.d. 1 stuk N.B. Overgebracht naar departement Beeld & Geluid.
123
Affiche “Benefietfeest Voor Moeder Aarde vzw”. z.d.
1 stuk
N.B. Overgebracht naar departement Beeld & Geluid.
IV.
Internationale werking
A.
Voor Moeder Aarde Nederland
124
Verslagen. 1994
1 omslag 13
125
Dossier betreffende de werking. 1994
1 omslag
B.
Voor Moeder Aarde Praag
126
Stukken betreffende de uitgaven voor de werking te Praag. 1994-1995
1 omslag
Nota betreffende de eventuele verhuis van het kantoor te Praag. z.d.
1 stuk
127
V.
Tijdschrift
128
Universum. International newsletter of For Mother Earth. 1ste jaargang, juni 1996. 1996 1 stuk
129
Bulletin Voor Moeder Aarde n°19 september-oktober 1992. Ontwerp.
130
Bulletin Voor Moeder Aarde n°22 maart-april 1993. Ontwerp.
131
Bulletin Voor Moeder Aarde n°20 november-december 1992. Ontwerp.
132
Bulletin Voor Moeder Aarde n°13 februari 1992. Ontwerp.
133
Bulletin Voor Moeder Aarde n°21 januari-februari 1993. Ontwerp.
134
Bulletin Voor Moeder Aarde n°15 april 1992. Ontwerp.
135
Bulletin Voor Moeder Aarde 1991. Ontwerp.
136
Bulletin Voor Moeder Aarde n°12 januari 1992. Ontwerp.
137
Bulletin Voor Moeder Aarde n°11 november 1991. Ontwerp.
138
Bulletin Voor Moeder Aarde n°8 juni 1991. Ontwerp.
139
Bulletin Voor Moeder Aarde n°7 mei 1991. Ontwerp.
VI.
Documentatie
140
Stukken betreffende de Test-Stop Koalitie. 1990, 1995-1996, 1998-[1999]
1 omslag
Stukken betreffende uraniummijnen. 1993-1996
1 omslag
Nieuwsbrieven van GreenNet. 1994-1995
1 omslag
141
142
14
143
144
145
146
147
148
149
150
Stukken betreffende het Uranium Institute (UI). 1994-1995
1 omslag
Stukken betreffende het Non-Proliferatieverdrag. [1995, 1997-]1998, [2002, 2005]
1 omslag
Stukken betreffende de uraniumwinning in Australië. 1997
1 omslag
Stukken betreffende Trident Ploughshares. 1998
1 omslag
Dossier betreffende kernwapens. 1999-2000, 2002
1 omslag
Stukken betreffende het gebruik van verarmd uranium. 2000, 2003
1 omslag
Stukken betreffende het non-proliferatieverdrag. 2003
1 omslag
Dossier betreffende Citizens Weapons Inspections. 2003-2004
1 omslag
15
