Intern Begeleider: Marjon Sturing Directeur : Elma Jense Instemming verleend door de Medezeggenschapsraad d.d 14 april 2011

Intern Begeleider: Marjon Sturing Directeur : Elma Jense Instemming verleend door de Medezeggenschapsraad d.d 14 april 2011 Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 1

Hoofdstuk 1 Algemeen ............................................................................................................................ 5 1.1.Visie ............................................................................................................................................... 5 1.2. Zorg en begeleiding ...................................................................................................................... 5 1.3. Handelingsgericht werken ........................................................................................................... 6 1.4 Zorg en begeleiding ....................................................................................................................... 7 1.5 BHV-‐model .................................................................................................................................... 8 1.6 Adaptief onderwijs ........................................................................................................................ 8 1.7 Zelfstandig werken ........................................................................................................................ 8 1.8 Planbord/ dag-‐ / weektaak: .......................................................................................................... 9 Hoofdstuk 2 De zorgniveaus ................................................................................................................... 9 2.1. Zorgverbreding op groepsniveau ................................................................................................. 9 2.1.1. Extra ondersteuning ................................................................................................................ 10 2.1.2 Wanneer spreken we van een zorgleerling? ............................................................................ 10 2.1.3 Het onderwijsaanbod voor meerbegaafde leerlingen ............................................................. 11 2.1.4 Het “rugzakje” ......................................................................................................................... 12 2. 2 Zorgverbreding op schoolniveau ............................................................................................... 12 2.2.1 Signaleren ................................................................................................................................. 13 2.2.2 Criteria voor een eigen leerlijn. ................................................................................................ 14 2.2.3 Het ontwikkelingsperspectief (OPP) ........................................................................................ 15 2.2.4 Indicatieoverzicht OPP ............................................................................................................. 15 2.2.5 Coördineren ............................................................................................................................. 15 2.2.6 Begeleiden ................................................................................................................................ 16 2.2.7 Zorgtraject ............................................................................................................................... 16 2.2.8 De positie van ouders ............................................................................................................... 16 2.2.9 Afspraken over het zorgtraject ................................................................................................ 17 2.2.10 De toetskalender .................................................................................................................... 17 2.2.11 De zorgmap ............................................................................................................................ 17 2.2.12 Parnassys ................................................................................................................................ 17 2.2.13 Verslaglegging gesprekken met ouders ................................................................................. 17 2..2.14 Zorgformulieren .................................................................................................................... 18 Hoofdstuk 3 Contacten met andere instanties ..................................................................................... 19 3.1. WSNS IJssel en Lek ..................................................................................................................... 19 3.2. MHR schoolbegeleiding .............................................................................................................. 20

Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 2

3.3 Centrum voor Jeugdzorg Midden-‐Holland, ................................................................................. 21 3.4 Gemeenschappelijke Gezondheids Dienst Midden-‐Holland ....................................................... 21 3.4.1 Logopedie: ................................................................................................................................ 21 3.4.2 Jeugdgezondheidszorg ............................................................................................................. 21 3.5 Opvoedbureau Midden Holland (locaties Zuidplas ) ................................................................... 22 3.6 MPO ............................................................................................................................................ 22 Hoofdstuk 4 Protocollen ...................................................................................................................... 23 Hoofdstuk 5: Jaaroverzicht activiteiten Intern Begeleider .................................................................... 23 Hoofdstuk 6: Overdracht tussen 2 schooljaren ..................................................................................... 25 6.1. Overzicht van onderwerpen van een groepsoverdracht ............................................................ 25 6.2. Richtlijnen ter voorbereiding van een overdrachtsgesprek ....................................................... 25 6.3 Richtlijnen in geval van zorgleerlingen ........................................................................................ 25 6.4. Richtlijnen bij Rugzakleerlingen ................................................................................................. 26 Bijlage 1: Het zorgprofiel van obs ’t Reigerbos ..................................................................................... 27 Procesbeschrijving ............................................................................................................................ 27 Visie: .................................................................................................................................................. 28 Hoe brengen we dat in praktijk? ....................................................................................................... 29 Handelingsgericht werken: ............................................................................................................... 30 Schoolorganisatie .............................................................................................................................. 30 Algemene randvoorwaarden ............................................................................................................ 31 1. Kinderen met leer-‐ en ontwikkelingsproblemen. ......................................................................... 33 2. Kinderen met fysieke en medische problemen ............................................................................. 34 3. Kinderen met sociaal-‐emotionele problemen .............................................................................. 34 4. Kinderen met gedragsproblemen ................................................................................................. 35 5. Kinderen met werkhoudingsproblemen ....................................................................................... 35 6. Kinderen in een problematische thuissituatie .............................................................................. 36 Ambities van de school ..................................................................................................................... 36 Plan van aanpak ................................................................................................................................ 37 Bijlage 2 Taakomschrijving leerkracht leerlingzorg .............................................................................. 38 Bijlage 2a Leerlingzorg in schema ........................................................................................................ 39 Bijlage 2b Taken en verantwoordelijkheden ......................................................................................... 40 Bijlage 3 Leerlingdossier ....................................................................................................................... 41 Bijlage 4a Toetskalender Technisch lezen ............................................................................................. 45 Bijlage 5 Protocol doorstroming kleuters naar groep 2 of 3 ................................................................. 47 Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 3

Bijlage 6 Protocol Doublure groep 3 ..................................................................................................... 60 Bijlage 6a Protocol Doublure groep 4 t/m 8 ......................................................................................... 62 Bijlage 7 Het opstellen van een ontwikkelingsperspectief. ................................................................... 64 Bijlage 8 Sociale kaart ........................................................................................................................... 68 Bijlage 9 Pestprotocol van o.b.s. ’t Reigerbos ....................................................................................... 69 Bijlage 10 Formulier algemeen groepsplan groep 3 tot en met 8. ........................................................ 71 Bijlage 11 Formulier Groepsplan Taal voor groep 1 en 2 ..................................................................... 73 Bijlage 12 Formulier groepsoverzicht groep 3 tot en met 8 ................................................................. 74 Bijlage 13 Formulier groepsoverzicht groep 1 en 2 Rekenen/Ordenen ................................................ 75 Bijlage 14 groepsoverzicht groep 1 en 2 Taal ........................................................................................ 76


Pagina 4

Hoofdstuk 1 Algemeen 1.1.Visie In dit zorgplan beschrijven wij hoe wij de leerlingenzorg binnen onze school organiseren om zo optimaal mogelijk tegemoet te komen aan het geven van goed onderwijs. ’t Reigerbos besteedt veel aandacht aan de leerlingenzorg. We werken met het leerstofjaarklassensysteem. Binnen dit systeem willen we zoveel mogelijk tegemoet komen aan de behoeften van elk kind en we proberen hen de zorg te geven die ze nodig hebben. We vinden dat alle kinderen recht hebben op onderwijs in de buurt. Een van onze kernwaarden is dan ook passend waar mogelijk. In het zorgprofiel hebben wij onze grenzen aangegeven.

1.2. Zorg en begeleiding We streven ernaar, dat iedere leerling zich ononderbroken kan ontwikkelen en ontplooien. Er is afstemming binnen de school over de manier van lesgeven. Alle groepen werken met het model directe instructie. In de groepen 1 en 2 wordt ontwikkelingsgericht gewerkt. In de groepen 3 t/m 8 werken we handelingsgericht m.b.v. onderwijsmethoden. Er wordt gewerkt m.b.v. groepsplannen. Hierin staat beschreven welke kinderen wat nodig hebben om zoveel mogelijk aan de onderwijs en ontwikkelingsbehoeften van het kind tegemoet te komen. De pijlers van adaptief onderwijs : relatie, competentie en autonomie liggen aan ons onderwijs ten grondslag. Belangrijke elementen van onze zorgstructuur zijn: • De uitgangspunten van Handelingsgericht werken (HGW). • Een systeem van interne begeleiding. • Een leerlingvolgsysteem. • De 1-zorgroute. • Groepsbesprekingen met de Intern Begeleider • Groepsbezoeken door directie en Intern Begeleider (met kijkwijzer). • Leerlingbespreking in het team. • Leerlingdossiers en groepsdossiers. • Extra ondersteuning binnen en/of buiten de groep (bijv. remedial teaching, plusgroep.) • Een orthotheek • Plustaak In dit zorgplan wordt nader omschreven hoe we onze zorgstructuur hebben georganiseerd.


Pagina 5

1.3. Handelingsgericht werken Het uitgangspunt van onze zorgstructuur berust op het handelingsgericht werken (HGW). Vanuit de uitgangspunten van het HGW wordt het praktijkgedeelte geformuleerd. HGW gaat over het omgaan met verschillen. Het is een werkwijze die de kwaliteit van het onderwijs en de begeleiding voor alle leerlingen beoogt te verbeteren. Voor handelingsgericht werken gelden zeven uitgangspunten: 1. Onderwijsbehoeften van een leerling staan centraal. We gaan uit van wat een leerling nodig heeft. 2. Wisselwerking en afstemming: We gaan met elkaar in gesprek over de aanpak die bij deze leerling werkt en wat de leerkracht dan doet. Hoe is de wisselwerking tussen leerkracht – leerling: wat is goed en wat kan beter worden afgestemd? 3. De leerkracht doet ertoe: We zijn ervan overtuigd dat het onderwijs van grote invloed is op het leren, de werkhouding en het sociaal-emotioneel functioneren van alle leerlingen. De leerkracht formuleert haar eigen ondersteuningsbehoeften. Wat heeft zij nodig om deze leerling te kunnen bieden wat het nodig heeft? 4. Positieven aspecten van leerling, groep, leerkracht, IB-er, school en ouders zijn van groot belang. We benoemen het positieve, schrijven het op en benutten het in het plan van aanpak. 5. Samenwerking: Leerkrachten, IB-er, ouders, kind en evt. externe diagnostici werken constructief samen. 6. Doelgericht: we formuleren SMART-doelen voor leren, werkhouding en gedrag. We evalueren deze doelen. 7. Systematisch en transparant: We werken met een duidelijk stappenplan en het is duidelijk wie waarvoor verantwoordelijk is. We werken met eigen formulieren, met zo min mogelijk overlap, evalueren deze regelmatig en stellen ze in goed overleg met elkaar bij.


Pagina 6

1. Evalueren/ verzamelen Dit gebeurt door observaties en afname van toetsen. 2. Signaleren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften Als je een kind signaleert met een specifieke onderwijsbehoefte pas je het onderwijs aan. Hierbij maken we gebruik van de drie instructieniveaus en het BHV-model. Wanneer dit onvoldoende resultaat oplevert, gaan we naar stap 3. 3. Onderwijsbehoeften benoemen Een leerling wordt ingebracht op de leerlingbespreking door middel van het leerlingbespreekformulier. N.a.v. de leerlingbespreking worden de ouders op de hoogte gebracht wanneer er voor de leerling wordt gestart met een handelingsplan. Hiervoor gebruiken we het r.t.-formulier. N.a.v. de leerlingbespreking kan eventueel externe hulp worden ingeschakeld. 4. Handelingsplan opstellen Een aanzet hiervoor wordt gegeven tijdens de leerlingbespreking. Vervolgens moet het handelingsplan worden ingeleverd bij de IB-er. Indien mogelijk clusteren we leerlingen met gelijke onderwijsbehoeften. De clusters vinden we terug in het groepsplan. 5. Uitvoeren handelingsplan De uitvoering van het handelingsplan gebeurt door de groepsleerkracht en/of RT-er. Het is van belang om de uitvoeringslijst goed bij te houden. Ook kan het voorkomen dat een onderwijsassistent een deel van de uitvoering van de inoefening voor haar rekening neemt. De onderwijsassistent wordt aangestuurd door de groepsleerkracht. Hierna begint de cyclus eigenlijk weer overnieuw (tenzij een handelingsplan is afgesloten). Een eenmaal ingebrachte leerling komt aan het eind van de periode altijd terug op een leerlingbespreking, ook al is een handelingsplan goed afgesloten. De cyclus wordt drie keer per jaar doorlopen. Start schooljaar tot herfstvakantie. Herfstvakantie tot half februari Half februari tot zomervakantie.

1.4 Zorg en begeleiding We streven ernaar, dat iedere leerling zich ononderbroken kan ontwikkelen en ontplooien. Omdat we te maken hebben met verschillen, moet het onderwijsleerproces zo ingericht worden, dat dit ook mogelijk is. Om goed zicht te krijgen op zorgleerlingen gebruikt de school methodegebonden toetsen, CITOtoetsen en observatielijsten. De Citoscores zijn indicatief: ook aan andere aspecten van het kind besteden we aandacht. De zorg richt zich op het verbeteren van de leer- en sociale vorderingen. Kinderen met een D-,E- en A+ score krijgen een aparte vermelding in het groepshandelingsplan (voor een beperkt groepje leerlingen) of een individueel handelingsplan. Ook wanneer een leerling binnen één periode twee niveaus zakt, is er sprake van een zorgleerling. De zorgleerlingen worden zoveel mogelijk in de klas door de eigen groepsleerkracht begeleid. Hierbij is sprake van adaptiviteit: instructie, tempo en verwerking worden aangepast aan wat het kind nodig heeft. Indien nodig worden deze kinderen door de IB-er en/of een onderwijsassistent begeleid en al dan niet met externe ondersteuning (c.q. financiering) binnen of buiten de klas verder geholpen. De intern begeleider heeft een coördinerende taak.


Pagina 7

Onze afspraken zijn 1. De leraren kennen de leerlingen 2. De leraren signaleren vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben 3. Ouders worden betrokken bij de (extra) zorg voor hun kind 4. Externe partners worden –indien noodzakelijk- betrokken bij de zorg voor leerlingen 5. De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen 6. Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens, bepaalt de school de aard en de zorg voor zorgleerlingen 7. De school voert de zorg planmatig uit 8. De school gaat de effecten van de zorg na 9. De intern begeleider coördineert de zorg en begeleiding

1.5 BHV-‐model We maken gebruik van methoden waarin het BHV-model zit. Dit betekent; • Basisstof voor alle kinderen, • Herhalingsstof en extra instructie voor leerlingen die nog wat moeite hadden met bepaalde opdrachten. • Verrijkingsstof (extra stof) voor de vlotte en goed presterende leerlingen.

1.6 Adaptief onderwijs Op ’t Reigerbos streven we naar adaptief onderwijs. Adaptief onderwijs staat voor: • het geloof in eigen kunnen (competentie) • het streven naar autonomie (weten dat je problemen zelf aankunt) • het hebben van relaties (weten en voelen dat je gewaardeerd wordt) De leerkracht vervult in het gehele proces een centrale rol want om deze 3 kenmerken goed te kunnen ontwikkelen bij de kinderen moet de leerkracht zelf ook: • ’t geloof hebben in het kunnen van “zijn/haar” kinderen (o.a. door vertrouwen te hebben , te stimuleren) • hen onafhankelijk te maken (zelfstandige werkhouding bijbrengen) • te streven om met elk kind in de klas een goede relatie te hebben

1.7 Zelfstandig werken Om tegemoet te komen aan de verschillen van kinderen, hebben wij o.a. gekozen voor zelfstandig werken. Tijdens de instructie en de verwerking daarvan, maken we onderscheid in drie instructieniveaus: 1. Kinderen die de opdracht begrijpen kunnen meteen aan de slag 2. Kinderen die instructie nodig hebben krijgen een effectieve instructie (Directe Instructie model) 3. Als alle kinderen aan het werk zijn kan de leerkracht instructie geven aan een aantal kinderen die het nog moeilijk vindt of aan de groep die op een ander niveau werkt. We gebruiken daarvoor zoveel mogelijk de instructietafel.


Pagina 8

1.8 Planbord/ dag-‐ / weektaak: Wij vinden het belangrijk om het zelfstandig werken zoveel mogelijk te bevorderen. Daarin hebben we een doorgaande lijn voor zelfstandig werken opgezet. In de groep wordt gewerkt met vak 1, 2 en 3. In vak 1 staat wat moet, in vak 2 staat het vervolgwerk, in vak 3 staan keuzeactiviteiten. In groep 1 t/m 3 wordt gewerkt met het planbord en dagritmekaarten. Vanaf groep 3 hebben alle kinderen een rood blokje. Op het bord hangt een ‘stoplicht’. Als het stoplicht op rood staat mag het kind geen hulp vragen aan de leerkracht. De leerkracht helpt op dat moment kinderen die extra uitleg nodig hebben. Het kind vraagt hulp aan een medeleerling, slaat de opdracht even over en legt het rode blokje neer. De leerkracht kan dan zien dat het kind hulp nodig heeft

Hoofdstuk 2 De zorgniveaus 2.1. Zorgverbreding op groepsniveau Het groepsniveau, waar de onderwijsleerprocessen zich afspelen, vormt het vertrekpunt bij de zorg voor leerlingen. Het onderwijs dient kwalitatief goed te zijn qua gebruik van materialen, aanwezige pedagogische en didactische vaardigheden en houding van de leerkrachten. Op groepsniveau vormt het diagnosticerend onderwijzen de kern van adaptief onderwijs. Diagnosticerend onderwijzen bestaat uit beheersing en organisatie van de volgende activiteiten: • Signaleren: opmerken van een afwijkende ontwikkeling hetzij vertraagd of versneld, d.m.v. observaties, vorderingen bijhouden, toetsen. • Diagnosticeren: opsporen van oorzaken d.m.v. overleg ouders, collega’s, intern begeleider, ambulant begeleider WSNS, orthopedagoog MHR in een HGPD gesprek en evt. verder onderzoek, inschakelen andere (externe) deskundigen etc. • Begeleiden: samen met andere teamleden zorgen voor een pedagogisch klimaat waarin kinderen zich veilig voelen en zich kunnen ontwikkelen. Opstellen en uitvoeren van groepsplannen en individuele handelingsplannen. • Evalueren van de resultaten en hiervan verslag doen in het dossier. Adaptief onderwijs wordt primair vormgegeven vanuit de pedagogische invalshoek, die gericht is op het bevorderen van en tegemoet komen aan de basisbehoeften van de kinderen: relatie, competentie en autonomie. • Geloof en plezier hebben in eigen kunnen • Ervaren dat mensen je waarderen om wie je bent en graag met je willen omgaan • Ervaren dat je zelfstandig en onafhankelijk iets voor elkaar kunt krijgen. Belangrijk is hierbij, dat kinderen worden uitgedaagd tot leren m.b.v. opdrachten die prikkelen tot zelfwerkzaamheid.


Pagina 9

2.1.1. Extra ondersteuning Voorts dienen kinderen de ondersteuning te krijgen, waar ze behoefte aan hebben, op het juiste moment en in een vorm die aangepast is aan de manier waarop zij het best informatie tot zich nemen. Er wordt rekening gehouden met de onderwijsbehoeften van de kinderen. Kinderen moeten ervaren, dat er vertrouwen is in hun goede wil, hun leergierigheid en hun inzet. De ondersteuning vindt zoveel mogelijk binnen de groep plaats. Indien nodig is er de mogelijkheid om m.b.v. de RTer extra ondersteuning (individueel of in groepjes) aan te bieden. Dit gaat altijd in overleg met de IB-er. De eindverantwoordelijkheid voor hulp aan leerlingen blijft altijd bij de groepsleerkracht liggen.

2.1.2 Wanneer spreken we van een zorgleerling? Er wordt gesproken van een stagnerende ontwikkeling wanneer een leerling op de landelijk genormeerde toetsen een D of een E scoort én het bijbehorende DLE een achterstand vertoont. Ook wanneer een toetsuitslag 2 niveaus lager is dan de voorgaande toets spreken we van een zorgleerling. De leerkracht bewaakt dit aan de hand van de toetsuitslagen en overige resultaten. Wanneer een leerling met regelmaat uitvalt op de methode gebonden toetsen kan er ook sprake zijn van een stagnerende leerontwikkeling. Er wordt gesproken van een sociaalemotionele beperking wanneer een leerling op de SEOL signaleringslijst op meerdere terreinen een zorgelijk patroon laat zien. De leerkracht vult deze lijsten jaarlijks in en bekijkt aan de hand van deze lijsten of er sprake is van een sociaalemotionele beperking en maakt vervolgens een plan van aanpak. Naast de leerlingen die stagneren in hun ontwikkeling, zijn er ook leerlingen die op bepaalde vakgebieden vooruitlopen op het groepsniveau. Voor deze leerlingen is een uitgebreid plan opgesteld. (zie bijlage) Een samenvatting van dit plan: Wat te doen met hoogbegaafde leerlingen. Uitgangspunt is dat er een onderscheid wordt gemaakt tussen signaleringsfase en de diagnosefase: - signalering, waarbij naar alle kinderen wordt gekeken - diagnose, waarbij het onderzoek bij een beperkte groep wordt voortgezet, dus de leerlingen met een ontwikkelingsvoorsprong of een hoge begaafdheid Signalering 1. Bij aanmelding van leerlingen een verkennend gesprek 2. Signalering met het groepsoverzicht. 3. Signalering op initiatief van ouders Diagnose 1. Oudergesprek en kindgesprek voeren 2. Observatie van de leerling (eventueel met het Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid. Op grond van bovenstaande gegevens kunt u eventueel nadere stappen zetten. De volgende stappen gaan namelijk nader in op het verkrijgen van nog meer gegevens. 3. Gebruik van toetsen 4. Lijsten SEOL-volgsysteem Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 10

5. Menstekening bij kleuters 6. Leerlingvragenlijst vanaf groep 3 7. Het vragen van een extern deskundige

2.1.3 Het onderwijsaanbod voor meerbegaafde leerlingen Wanneer meerbegaafde leerlingen de basislesstof verwerkt hebben, krijgen zij verrijkings- en verdiepingsstof aangeboden. Deze bestaat o.a. uit opdrachten die door onze methodes aangeboden worden voor de meerbegaafde leerlingen. Daarnaast wordt er ook gebruik gemaakt van aanvullende materialen, die speciaal bestemd zijn voor meerbegaafde leerlingen. Bij het rekenen biedt de school als aanvulling op de methode van het reguliere onderwijsaanbod verdieping en verrijking van de rekenstof aan aan meerbegaafde leerlingen. Om daarvoor tijd vrij te kunnen maken, wordt er gebruik gemaakt van compacten. Compacten betekent dat er minder oefensommen en herhalingssommen gemaakt hoeven te worden. De kinderen die hiervoor in aanmerking komen, krijgen een routeboekje waarin precies beschreven staat wat zij op een dag aan instructie moeten volgen en welke oefenstof zij moeten verwerken. De tijd die overblijft besteden de kinderen aan het maken van verrijkingssommen. Daardoor krijgen zij meer uitdaging bij het rekenen. In de groepen 1 en 2 wordt gewerkt met verrijkingsmaterialen voor kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong. In de hogere groepen heeft iedere klas een kieskast met materialen voor zelfstandig werken. Voor de meerbegaafde leerlingen staan daar verrijkingsmaterialen klaar. . Per CITO-ronde wordt bekeken welke kinderen er in aanmerking komen voor het compacten. Daarbij wordt gekeken naar de resultaten op de CITO-toetsen en de methodegebonden toetsen. Tevens wordt er gekeken naar de werkhouding en het werktempo van de kinderen. Dit gebeurt allemaal in overleg met de intern begeleider en de coördinator hoogbegaafdheid. . Het kan zijn dat een kind tijdens een periode mag compacten, maar dat er op den duur weer overgegaan wordt op het reguliere onderwijsaanbod, omdat de toetsresultaten en/of de werkhouding van het kind uitwijzen dat hij niet meer in aanmerking komt voor het compacten. Het compacten en verrijken wordt vanaf groep 5 toegepast. Wanneer een kind voor compacten bij het rekenen in aanmerking komt, worden de ouders van het kind hiervan schriftelijk op de hoogte gesteld. De coördinator hoogbegaafdheid begeleidt meerbegaafde kinderen in een plusgroep. Het doel is om leerlingen nog beter adaptief onderwijs te bieden en aan hun onderwijsbehoeften tegemoet te komen. De groep leerlingen waar het om gaat, zijn de kinderen die aan meerdere kenmerken voldoen: - hoge intellectuele capaciteiten - groot creatief vermogen - doorzettingsvermogen - verbaal vaardig - goed analytisch vermogen - hoog leertempo - grote algemene ontwikkeling


Pagina 11

2.1.4 Het “rugzakje” Soms is de zorg om een kind van dien aard dat ouders en/of school door externen onderzoek laten doen. Het vervolg kan zijn dat er sprake is van een belemmering of stoornis. In dat geval zijn de onderwijsbehoeften van het kind specifieker en gaan we proberen het kind binnen onze school zo goed mogelijk te ondersteunen en te begeleiden. Dit in samenwerking met ouders en evt. andere expertise. Wanneer er op een gegeven moment sprake is van handelingsverlegenheid, kunnen ouders en school een aanvraag doen voor leerlinggebonden financiering (LGF) Ouders moeten deze aanvraag zelf doen en school dient hen hierin te begeleiden en ondersteunen. Het is erg belangrijk dat school helder kan maken wat zij binnen de 1-zorgroute heeft gedaan voor dit kind, maar dat dit niet heeft geleid tot het gewenste resultaat. Wanneer na een aanvraag, waarin ook de betrokkenheid van externen zichtbaar moet zijn, het LGF wordt toegekend zal er een ambulant begeleider aan het kind worden gekoppeld die samen met school en ouders een zo optimaal mogelijke begeleiding nastreeft. Het LGF bestaat uit budget voor materialen en uit formatie. De leerlinggebonden financiering moet worden aangevraagd bij het Regionaal Expertise Centrum (REC) van de samenwerkende scholen voor speciaal onderwijs van het cluster waar de handicap van het kind onder valt. Er zijn vier clusters, te weten: Ø Cluster 1: voor kinderen met visuele handicaps of meervoudig gehandicapte kinderen met deze handicap. Ø Cluster 2: voor kinderen met communicatieve handicaps (gehoor-, taal- en/of spraakproblemen) of meervoudig gehandicapte kinderen met één van deze handicaps. Ø Cluster 3: voor kinderen met verstandelijke en/of lichamelijke handicap of kinderen met een motorische beperking Ø Cluster 4: voor zeer moeilijk opvoedbare kinderen, langdurig zieke kinderen anders dan met een lichamelijke handicap en voor kinderen met psychiatrische of gedragsstoornissen Ø

2. 2 Zorgverbreding op schoolniveau Op schoolniveau dienen met name de procedures en afspraken rondom de vormen en middelen voor leerlingenzorg (planmatig handelen) goed geregeld te zijn. Veel afspraken zijn vastgelegd in het schoolplan of in de vorm van een protocol. Alle vastgelegde afspraken en rapportages zijn voor alle leerkrachten terug te vinden in de afsprakenmap (ABC-map) op het netwerk leerlingenzorg (denk aan protocollen, formats, toetskalender, dossiergegevens, LVS, notulen, verslagen IB gesprekken). Interne begeleiding is de kern van zorgverbreding op schoolniveau. De taak van de intern begeleider bestaat uit het coördineren van alle zaken rond de zorgverbreding. Daarnaast heeft de IB-er een innoverende taak op het gebied van onderwijsontwikkelingen. In het jaarplan staat ook de planning van de zorg vermeld. Drie keer per jaar is er een groepsbespreking tussen de leerkracht en de IB-er. Leerkrachten brengen zorgleerlingen in door middel van het groepsoverzicht. Aan de hand van dit formulier wordt een groepsbespreking gehouden. Vervolgens stelt de leerkracht in overleg met de IB-er een groepsplan op, waarin de onderwijsbehoeften van de leerlingen worden aangegeven. Voor de zorgleerlingen wordt zo nodig een individueel handelingsplan opgesteld. Aan het einde van de periode wordt er


Pagina 12

geëvalueerd en begint de cyclus weer opnieuw. Wanneer het nodig is, kan een leerling ook nog besproken worden in de bouw- of teamvergadering. Taak van de intern begeleider is onder meer het ondersteunen van de groepsleerkrachten bij de volgende activiteiten op schoolniveau: 1.signaleren 2.coördineren 3.begeleiden Dit gebeurt op cyclische wijze d.m.v. IB gesprek. Deze gesprekken staan deels gepland of vinden plaats op verzoek van de leerkracht.

2.2.1 Signaleren Signaleren op schoolniveau vindt plaats op twee manieren. Gericht op alle leerlingen (klassenniveau) en gericht op individuele leerlingen. Signaleren gericht op alle leerlingen Voor alle 4 jarigen die op school komen vullen ouders een intakeformulier in dat inzicht geeft in de beginsituatie van het kind op de basisschool. • Alle leerlingen worden gevolgd in een leerlingvolgsysteem (LVS) • Het instrument om de leervaardigheden van alle leerlingen in beeld te krijgen is het leerlingvolgsysteem Parnassys. Het leerlingvolgsysteem is een periodieke peiling van onderwijsresultaten, waardoor het onderwijsprogramma kan worden geëvalueerd en individuele leerlingen kunnen worden gesignaleerd. Hiermee volgen wij de ontwikkeling van de leerlingen door o.a. de afname van landelijk genormeerde toetsen van CITO. Elke toets wordt door de leerkrachten zelf ingevoerd in Parnassys. Bij de analyse van de signaleringsgegevens kan de intern begeleider ondersteuning bieden. Dit gebeurt in het IB gesprek. • Aan de hand van de gegevens die ingevoerd zijn in Parnassys wordt een trendanalyse gemaakt op schoolniveau. In januari en juni worden deze trendanalyses besproken tijdens een teamvergadering waaruit een plan van aanpak voortvloeit. De directeur verzorgt deze vergaderingen. • We streven er naar om zoveel mogelijk dossierstukken te digitaliseren en in te voeren in Parnassys. Naast Parnassys is er een leerlingdossier waarin de gegevens van de leerling, de handelingsplannen, gespreks- en onderzoeksverslagen, logopediegegevens, etc. verzameld worden. • Naast signalering d.m.v. gestandaardiseerde toetsen wordt gebruik gemaakt van methodegebonden toetsen en wordt standaard in groep 3 de herfstsignalering afgenomen. • In groep 1 en 2 wordt naast de Cito toetsen “Rekenen ” en ”Taal voor kleuters” standaard gebruik gemaakt van het leerlingvolgsysteem Kijk, een compleet programma om de ontwikkeling van kleuters in kaart te brengen. De registratie van de gegevens is uitgangspunt voor het ontwerpen van een daarop afgestemd, ontwikkelingsgericht activiteitenaanbod. Volgen, signaleren en kindgericht werken sluiten perfect op elkaar aan. In groep 2 wordt nog Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 13

•

gebruik gemaakt van de screening uit het protocol leesproblemen en dyslexie. Verder volgen we kinderen met lage toetsscores en opvallendheden in hun ontwikkeling m.b.v. het protocol kleuterverlenging waarin gebruik wordt gemaakt van de leervoorwaardentoetsen voor beginnende geletterdheid van Struiksma en de Utrechtse Getallentoets. Het doel is vroegtijdige onderkenning van lees- en rekenproblemen. De toetsen geven de ontwikkeling van de leerlingen op cognitief gebied aan. Om de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen te kunnen volgen hanteren we het LVS van SEOL. Eén keer per jaar wordt dit digitaal ingevuld door de leerkracht. Dit geldt voor de leerkrachten van groep 1 t/m 8.

Signaleren gericht op individuele leerlingen Zorgleerlingen worden op eigen niveau getoetst. Bij deze leerlingen gebruiken we de toetsen van het LVS aangevuld met andere testmaterialen, aanwezig in de orthotheek, die nodig zijn om de zorg in kaart te brengen of om te bekijken of er voldoende vooruitgang wordt geboekt. We kunnen aan de hand van de uitslagen van de toetsen hun niveau bepalen en een aangepast programma samenstellen. Dit gebeurt altijd i.o.m. met ouders en IB-er (en evt.zorgteam) in een HGPD gesprek. Wanneer er sprake is van een eigen leerlijn wordt vanuit de inspectie verwacht dat dit is onderzocht door een externe deskundige via ouders of school. De eigen leerlijn wordt vastgelegd in een ontwikkelingsperspectief (OPP).

2.2.2 Criteria voor een eigen leerlijn. Uit genormeerde toetsen blijkt, dat de leerling voor begrijpend lezen, rekenen & wiskunde of spelling een leerachterstand heeft van minimaal een jaar of E-scores heeft op de LVS-toetsen voor het betreffende vak. • •

• • • • • • •

Voordat besloten wordt tot een eigen leerlijn is het essentieel dat een extern deskundige (psycholoog of orthopedagoog) wordt geraadpleegd. Wanneer er sprake is van een bijkomende sociaal-emotionele problematiek mag de achterstand een aantal maanden minder zijn. Deze problematiek moet dan wel worden omschreven bij de probleembeschrijving en besproken zijn met een extern deskundige, zoals een ambulant begeleider, psycholoog of orthopedagoog. De belemmeringen hangen samen met ‘stabiele’ kindkenmerken. Er zijn handelingsplannen uitgevoerd over een langere periode, maar de achterstanden blijven. De leerling zal maximaal einddoel groep 7 kunnen halen voor ‘rekenen & wiskunde’, taal of begrijpend lezen. De verwachting bestaat dat de leerling in aanmerking komt voor LWOO, PrO, VSO of de leerling heeft een indicatie voor het SBO of de leerling heeft een indicatie voor een REC en zal niet het niveau van groep 8 kunnen halen. De mogelijkheden en beperkingen van de leerling zijn met een ambulant begeleider, psycholoog of orthopedagoog besproken. Deze geeft daarvoor een verklaring af.


Pagina 14

2.2.3 Het ontwikkelingsperspectief (OPP) Het ontwikkelingsperspectief is een format waarbij een leerling niet alleen gevolgd wordt in zijn of haar ontwikkeling, maar waarmee ook duidelijk kan worden gemaakt wat een school met een leerling denkt te kunnen bereiken. Uitgangspunt is dat reguliere basisscholen voorzieningen treffen om leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften passend onderwijs te bieden. Wanneer verwacht wordt dat een leerling maximaal het eindniveau van groep 7 gaat halen, stelt de inspectie dat er een ontwikkelingsperspectief geformuleerd moet worden. Er is een prognose van het eindresultaat basisonderwijs in dle´s beschreven en van het uitstroomperspectief naar het voortgezet onderwijs. Het traject is beschreven met einddoelen en tussendoelen, passend bij de mogelijkheden van de leerling en de school. • Een ontwikkelingsperspectief kan onderbouwd worden door • een psychologisch onderzoek, • een pedagogisch-didactisch onderzoek in samenhang met toetsresultaten bij het LVS. Over een eigen leerlijn en een OPP vindt afstemming plaats met ouders, leerkracht, en IB-

er. Afstemming vindt plaats in een HGPD gesprek. Alles wordt in het dossier vastgelegd.

2.2.4 Indicatieoverzicht OPP

2.2.5 Coördineren Coördineren op schoolniveau houdt onder meer in dat er een aantal besprekingen gepland moeten staan. Cyclisch worden de IB gesprekken gevoerd. Deze gesprekken staan deels gepland of vinden plaatst op verzoek van de leerkracht. Hier worden de leerlingen door de leerkracht met de IB-er besproken. Twee keer per jaar na de CITO toetsen worden de toetsgegevens besproken en geanalyseerd. Dit is de leerlingvolgsysteembespreking. Tijdens deze besprekingen worden de Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 15

opbrengsten bekeken en wordt het groepsplan geëvalueerd en bijgesteld. Ook evaluatie op schoolniveau vindt dan plaats. Aan het einde van het schooljaar worden resultaten van leerlingen besproken door de leerkracht van het huidige schooljaar en de leerkracht van volgend schooljaar (overdracht) m.b.v. het groepsoverzicht, het groepsdocument en de groepsplannen. In het protocol “kleuterverlenging” worden de kinderen gevolgd waarover twijfel is of zij wel/niet naar groep 3 gaan. Ouders van de individuele zorgleerlingen worden uitgenodigd of nodigen zichzelf uit op het eerste oudergesprek in het nieuwe schooljaar.

2.2.6 Begeleiden Begeleiding op schoolniveau wordt uitgevoerd door de directeur en de intern begeleider en kan bijvoorbeeld bestaan uit het organiseren van studiemiddagen of het uitnodigen van externe deskundigen. Zicht hebben en houden op de stand van zaken rond zorgverbreding op schoolniveau is een belangrijk onderdeel van interne begeleiding. Een van de teamleden is opgeleid tot SVIB-er (schoolvideo interactie begeleiding). Op verzoek van de leerkracht kan dit instrument worden ingezet. Dit kan van meerwaarde zijn in het ondersteunen van leerkrachten bij hun onderwijstaak. SVIB kan zowel worden ingezet rondom de leerlingenzorg als bij vragen rondom scholing en onderwijsvernieuwingen.

2.2.7 Zorgtraject Het is van groot belang dat er duidelijkheid is over de gemaakte afspraken binnen het zorgtraject. Afstemming binnen de school is op alle niveaus de basis van een goed zorgsysteem. Wij streven er naar om dit samen uit te dragen en helder te communiceren over dit traject. Ook verwachten wij van ouders dat zij meedenken. Het streven is het welzijn van de kinderen en daar is samenwerking voor nodig. Ook binnen het samenwerkingsverband is er afstemming bereikt. In een overzichtelijk zorgplan staan alle afspraken binnen dit verband duidelijk omschreven. Zie verder bij “externe contacten”.

2.2.8 De positie van ouders Leerlingen met leer- en/of gedragsproblemen krijgen zoveel mogelijk aangepaste begeleiding binnen onze school. Wanneer dit noodzakelijk is worden de onderwijsbehoeften in kaart gebracht zodat er adequaat kan worden aangesloten bij wat het kind nodig heeft. Zoals eerder beschreven, fungeren toetsen, observatiemiddelen en observaties van de leerkracht als filter. Ouders spelen hierbij ook een belangrijke rol. Ook zij kunnen signaleren en kenbaar maken dat hun kind een probleem heeft. Ouders en school zijn immers samen verantwoordelijk voor een goede ontwikkeling van het kind. Wanneer er sprake is van extra zorg wordt dit te allen tijden met ouders gecommuniceerd. Wij zien ouders als partner als het gaat om de zorg van hun kind. Zowel van leerkrachten als ouders wordt verwacht, dat zij open communiceren in direct contact en dat zij zich pro-actief opstellen. Al vanaf stap 1 worden ouders meegenomen in het traject. In stap 1 en 2 is dit d.m.v. een oudergesprek


Pagina 16

2.2.9 Afspraken over het zorgtraject Er zijn 6 stappen binnen ons zorgtraject. Stap 1. Leerkracht HGW/groepsplan Stap 2. Leerkracht Leerkracht (collegiale consultatie) Stap 3. Leerkracht/ouders IB-er in HGPD gesprek zonder externe Stap 4. Leerkracht/IB-er Externe zorg in HGPD gesprek met externe Stap 5. Leerkracht/IB-er MPO (meerpartijenoverleg) Stap 6. Leerkracht/IB-er/ouders Zorg/acties op maat vervolgaanbod

2.2.10 De toetskalender Voor de jaarlijks terugkerende toetsen, hanteren wij een toetskalender. De gegevens worden door de leerkracht verwerkt en ingevoerd. De leerkracht stemt zijn onderwijsaanbod af n.a.v. de toetsuitslagen. De Intern Begeleider controleert of de groepsoverzichten aanwezig zijn. Als er bijzonderheden uit deze toetsen komen, worden ze op een groepsbespreking besproken. De leerkracht moet dit zelf signaleren en inbrengen. De leerkracht analyseert D/E leerlingen en leerlingen die twee niveaus gezakt zijn in één periode en bespreekt de gegevens met de Intern Begeleider. Op ’t Reigerbos maken we gebruik van methode-en niet methodegebonden toetsen(CITO). De methodegebonden toetsen worden afgenomen zoals dat in de methode aangegeven wordt. ( zie bijlage)

2.2.11 De zorgmap Elke groep beschikt over een zorgmap. Voorin de map bevindt zich de toetskalender. Ook relevante gegevens van leerlingen zoals de groeps-en handelingsplannen, gespreksverslagen, logopedieverslagen, etc. die niet kunnen worden ingevoerd worden in deze map bewaard. Achterin de map zit een exemplaar van het zorgplan, inclusief de bijlagen.

2.2.12 Parnassys Gegevens van de methodegebonden toetsen staan in Parnassys. Alle bovenstaande gegevens worden aan het eind van het schooljaar overgedragen aan de volgende groepsleerkracht(en). Alle relevante gegevens worden verzameld in het digitale leerling-dossier van Parnassys . Het dossier van de eigen groep is voor de leerkracht toegankelijk. De IB-er, directeur en administratie hebben toegang tot alle dossiers. In het dossier Naast dit dossier is ook de verslaglegging van de oudergesprekken te vinden.

2.2.13 Verslaglegging gesprekken met ouders Wanneer er een bijzonder oudergesprek plaatsvindt, maakt de leerkracht een verslag van dit gesprek. Dit gesprek wordt in Parnassys gezet, evenals afspraken die gemaakt zijn. Hierbij kun je denken aan een gesprek over doublure, eigen leerlijn, enz. Het omschreven zorgtraject heeft vooral te maken met de individuele leerling. Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 17

Uiteraard heeft de school een verantwoording naar alle leerlingen. Wanneer blijkt dat problemen zich breder voordoen dan op individueel niveau, kan dit leiden tot bezinning op het onderwijsaanbod. Deze zaken zullen naar voren komen tijdens een leerlingvolgsysteem bespreking met het team, waarbij kwaliteitsbewaking van ons onderwijs een belangrijk onderdeel is.

2..2.14 Zorgformulieren Om kwaliteit en eenheid te waarborgen, maken we gebruik van zorgformulieren. Hieronder volgt een korte omschrijving, in de bijlage zijn de zorgformulieren volledig opgenomen. Groepsoverzicht In het groepsoverzicht noteert de leerkracht alle informatie over de leerlingen, zoals de resultaten van de methode- en niet methodegebonden toetsen, observatiegegevens, gegevens uit gesprekken met leerlingen of hun ouders, of de belemmerende en stimulerende factoren van de leerling. De leerkracht verwoordt per leerling of groepje leerlingen de onderwijsbehoeften( wat heeft het kind of het groepje kinderen nodig om een bepaald doel te bereiken). Groepsdocument . Tweemaal per jaar vult de leerkracht een groepsdocument in. Hierin beschrijft de leerkracht zijn groep. Vanuit deze beschrijving en vanuit het groepsoverzicht maakt elke leerkracht een groepsplan. Groepsplan. In het groepsplan clustert de leerkracht groepjes kinderen op grond van wat het kind nodig heeft om bepaalde doelen te bereiken. De leerkracht beschrijft de tussen- en einddoelen die hij in de komende planperiode nastreeft. Het werken in elke groep wordt gestuurd door dit groepsplan. Omdat dit in elke groep plaatsvindt, ontstaat er een eenheid binnen de school. (doorgaande lijn). Hierdoor kan de zorg die we voor de leerlingen hebben inhoud krijgen. Aan het eind van elk schooljaar vindt overdracht van groepsdocumenten en –plannen naar de volgende groep plaats. Individueel Handelingsplan. In een handelingsplan staat weergegeven welke zorg de school aan de leerling(en) gaat geven, welke doelen er gesteld worden en op welke wijze dit wordt vormgegeven. De doelen in het handelingplan worden zo SMART mogelijk opgesteld. Een SMART-doel is richtinggevend: het geeft aan wat je wilt bereiken en stuurt het gedrag van de leerling en van degene die de zorg verleent. Bovendien wordt aangegeven welke resultaten wanneer moeten worden bereikt. Door een doel SMART te formuleren is de kans groter dat het doel behaald wordt.


Pagina 18

Hoofdstuk 3 Contacten met andere instanties Een overzicht van instanties waar we als school mee samenwerken op het gebied van zorg.

3.1. WSNS IJssel en Lek De school is aangesloten bij het samenwerkingsverband IJssel en Lek. Secretariaat : mevrouw Milly Garritsen, telefoon 010-2643995. [email protected] Het samenwerkingsverband WSNS stelt zich ten doel om samen met de scholen en onderwijspartners in de regio een onderwijscontinuüm te realiseren. Zodanig, dat zoveel mogelijk leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken. Als leidraad geldt: zo dicht mogelijk bij huis, zo tijdig mogelijk, in een zo licht mogelijk, toereikende vorm en door de meest aangewezen persoon of onderwijsinstelling. Dit "onderwijscontinuüm" krijgt vorm in de bovenschoolse zorgstructuur door diverse onderwijszorgarrangement. , Ambulante begeleiding Ambulante begeleiding (AB) onderscheidt zich in preventieve ambulante begeleiding (PAB) en reguliere ambulante begeleiding. PAB is een kortdurend adviestraject voor specifieke ondersteuningsvragen. Bij Ambulante begeleiding is sprake van ondersteuning van leerkrachten die handelingsverlegen zijn ten aanzien van onderwijsen ondersteuningsbehoeften van leerlingen. Het samenwerkingsverband WSNS kent (preventieve) Ambulante begeleiding vanuit het speciaal basisonderwijs en vanuit het speciaal onderwijs. (P)AB vanuit het speciaal basisonderwijs dient bij te dragen aan verbreding van de zorg voor leerlingen met specifieke onderwijsen ondersteuningsbehoeften in het reguliere basisonderwijs. (P)AB vanuit het speciaal onderwijs richt zich op leerlingen met een beperking.Met cluster 3 en met cluster 4 zijn specifieke afspraken gemaakt ten aanzien van PAB-trajecten. Met deze vormen van preventieve ambulante begeleiding willen we bereiken dat, door het vergroten van de deskundigheid van de leerkracht, de leerlingen adequaat begeleid kunnen worden binnen het regulier basisonderwijs Commissie leerlingenzorg In de Commissie leerlingenzorg (CL) werken basisonderwijs, speciaal basisonderwijs en de schoolbegeleidingsdiensten samen om de reguliere basisscholen te ondersteunen in en te adviseren ten aanzien van de onderwijsen ondersteuningsbehoeften van leerlingen. Aanmelding bij de CL gebeurt door invulling van het onderwijskundig zorgrappport bestaande uit een ouder-, school- en kindformulier. Met toestemming van de ouders worden de onderwijsen ondersteuningsbehoeften besproken en worden handelingsadviezen gegeven. Aan de CL-vergaderingen kunnen een psycholoog, een orthopedagoog en een schoolmaatschappelijk werkende toegevoegd worden als zij bij de aangemelde leerling onderzoek hebben verricht. De CL neemt een gezamenlijke beslissing ten aanzien van begeleiding, onderzoek en / of verwijzing. Samenstelling Commissie Leerlingenzorg Permanente leden: Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 19

Mevrouw I. Borst, sbo De Bouwsteen : voorzitter Mevrouw M. van Vloten, MHR Mevrouw M. van der Meer: Administratieve ondersteuning en verslaglegging Van de commissie maakt verder deel uit de intern begeleider van de basisschool van de te bespreken leerling. Incidenteel worden onderzoekers toegevoegd aan de commissie. Contactgegevens van de Commissie leerlingenzorg: Lijstersingel 22, 2902 JD Capelle aan den IJssel Telefoon: 010-4507502, Telefax: 010-4500946 E-mail: [email protected] Permanente commissie leerlingenzorg Elk samenwerkingsverband WSNS heeft volgens de wet Primair onderwijs een Permanente commissie leerlingenzorg (PCL) ingesteld. Leerlingen die op een speciale school voor basisonderwijs zijn aangewezen, dienen daarvoor een positieve beschikking te hebben van de PCL. De PCL bepaalt, als onafhankelijke commissie, op aanvraag van de ouders op éénduidige en objectieve wijze of plaatsing van een leerling op een speciale school voor basisonderwijs, noodzakelijk is. Dit is de kernactiviteit van de PCL. Daarnaast heeft de PCL een tweede taak, nl. het monitoren van de leerlingenzorg in het samenwerkingsverband wsns; een toets of aan alle voorwaarden is voldaan en of alle mogelijkheden in de ondersteuning en begeleiding zijn benut. De PCL heeft gemiddeld éénmaal per maand een zitting. Met een positieve beschikking van de PCL is een leerling toelaatbaar op de speciale school voor basisonderwijs de Bouwsteen. Samenstelling Permanente commissie leerlingenzorg: De heer J.A.M. Floren, voorzitter: Mevrouw dr. E.M. Hoey-Eikelhof, lid Mevrouw drs. M.W.J. van de Wiel-Krols, lid Mevrouw M.J. Garritsen-van der Est, administratieve ondersteuning en Verslaglegging. Binnen het samenwerkingsverband vinden regelmatig netwerkbijeenkomsten voor de Intern Begeleiders plaats. Hier wordt de IB-er bijgeschoold en kunnen ervaringen uitgewisseld worden. Vanuit het samenwerkingsverband “IJssel en Lek” worden SOVA-trainingen voor bovenbouwleerlingen aangeboden. Deze lessen worden verzorgd door “Kwadraad”

3.2. MHR schoolbegeleiding Antwerpseweg 2, 2803 PB Gouda Postadres: Postbus 2188, 2800 BH Gouda Telefoon: 0182 556556 Fax: 0182 556557 E-mail: [email protected] Het werk van de MHR is te verdelen in:


Pagina 20

A. Onderwijsinhoudelijke zaken, zoals: onderwijsvernieuwing en de pedagogisch didactische begeleiding van de leerkracht. Dit houdt o.a. in: - begeleiding bij wijziging en vernieuwing van schoolplan onderdelen - begeleiding bij teamvergaderingen. - begeleiding bij programma's, projecten en aanschaf nieuwe methodes B. Zorgverbreding, zoals: - individueel didactisch onderzoek - begeleiding bij klassenonderzoek - begeleiding bij hulpprogramma's C. Cursussen, bijvoorbeeld een teamscholing.

3.3 Centrum voor Jeugdzorg Midden-‐Holland, Boelekade 19, 2806 AS Gouda, tel. 0182-573933

3.4 Gemeenschappelijke Gezondheids Dienst Midden-‐Holland Thorbeckelaan 5, 2805 CA Gouda, tel. 0182-545600 Afdeling Jeugdgezondheidszorg tel. 0182-545618 Logopediste: mevr. E. Both Schoolarts: dhr. M.Page

3.4.1 Logopedie: Aan de school is een logopedist van de GGD Midden Holland verbonden. De logopedist richt zich op de ontwikkeling van de taal, spraak, luistervaardigheden, stem en mondgedrag. Aan het begin van groep 2 worden de kinderen gescreend door de logopedist. Op verzoek van ouders, leerkrachten en / of anderen onderzoekt de logopedist ook kinderen uit de overige groepen. Na een logopedisch onderzoek kunnen de volgende logopedische acties volgen: Geen actie: de luistervaardigheden, stem, taal, spraak en mondgedrag zijn in orde. Plaatsing op een controlelijst is voldoende: de spraak en / of taal is niet helemaal in orde, maar een spontane verbetering is te verwachten. Soms is een gesprek met de ouders nodig om adviezen te geven i.v.m. kleine uitvallen op het gebied van luistervaardigheden, stem, taal, spraak of mondgedrag, zodat zij hun kind thuis zo gunstig mogelijk kunnen begeleiden. Wanneer een logopedisch probleem vastgesteld wordt, volgt na overleg met de ouders kortdurende logopedische hulpverlening in school of zal behandeling bij een vrijgevestigde logopedist plaatsvinden. Er is verwijzing nodig naar een arts of een ander instantie. Verder kan de logopedist ook gevraagd worden om in de klas te observeren of adviezen aan de leerkracht te geven.

3.4.2 Jeugdgezondheidszorg De jeugdarts en assistente jeugdgezondheidszorg van de GGD letten op de gezondheid, groei en ontwikkeling van uw kind. Het preventief gezondheidsonderzoek (PGO) wordt in groep 2 uitgevoerd. Het gehoor, het gezichtsvermogen, de gezondheid, groei en ontwikkeling evenals bijvoorbeeld de gewoontes van voeding en slapen komen aan bod tijdens dit onderzoek. Ook het gedrag thuis en op school wordt met de ouders doorgenomen. Komen er Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 21

bijzonderheden aan het licht, dan kan de jeugdarts dit onder zorg houden of doorverwijzen naar de huisarts, logopedist of jeugdhulpverlening. Ouders, leerlingen en leerkrachten kunnen ook buiten deze preventieve gezondheidszorg om altijd een beroep doen op de jeugdarts met vragen over gezondheid en ontwikkeling. Mocht u vragen hebben, neem dan contact op met de jeugdarts dhr. M. Page via de GGD Midden Holland : postbus 133, 2800 AC Gouda Bezoekadres: Thorbeckelaan 5, 2805 CA Gouda T (0182) 54 56 00 E-mail: [email protected]

3.5 Opvoedbureau Midden Holland (locaties Zuidplas ) (Voor vragen over opvoeding van kinderen van 0-18 jaar. Zonder verwijzing. Gratis advies. In de kern Zevenhuizen is het Opvoedbureau te vinden in: Het consultatiebureau, Dorpsstraat 75 in Zevenhuizen. Spreekuur: 2de en 4de dinsdag van de maand; van 9:30 uur tot 12:30 uur

3.6 MPO Gemiddeld twee keer per jaar is er een Meer Partijen Overleg. Aan dit overleg wordt deelgenomen door : de schoolarts, een medewerker van Bureau Jeugdzorg, de leerlingbegeleider van de onderwijsbegeleidingsdienst ( MHR ) , de Ambulant Begeleider van WSNS (op afroep), de intern begeleider en de remedial teacher. De IB-er voert de consultatieve leerlingbespreking met hen. Er worden leerlingen ingebracht waarover de school specifieke hulpvragen heeft. Uit deze bespreking komen voornamelijk tips voor de leerkracht naar voren of wordt besloten om een vragenlijst in te vullen of een onderzoek te starten. Een kind wordt alleen met toestemming van ouders besproken in het MPO.


Pagina 22

Hoofdstuk 4 Protocollen ’t Reigerbos heeft verschillende protocollen opgesteld. . De volgende protocollen zijn klaar. Leerproblematiek: 1. Leesproblemen en dyslexie. 2 Hoog- en/of meerbegaafdheid 3. Protocol OPP 4. Protocol Pesten en NO blame methode Schoolse zaken: 4. Protocol vervroegde doorstroming kleuters. 5. Protocol doublure groep 3 6. Protocol doublure groep 4 t/m 8 Beleidsvoornemens Ten aanzien van genoemde beleidsvoornemens zal binnen de school in overleg worden vastgesteld binnen welk tijdspad, in welke volgorde en met welke taaktoewijzing een en ander gerealiseerd zal worden. 1) Protocollen evalueren en bijstellen ( protocol leesproblemen en dyslexie) 2) Protocol NT 2 leerlingen. 3) Protocol meldcode huiselijk geweld. Aangezien we op ’t Reigerbos nieuwe manieren van zorgbeleid ( HGW en HGD) implementeren, willen we de collega’s zo goed mogelijk begeleiden. We willen ze sturen en helpen, zodat ze zich deze zaken eigen kunnen maken en ermee leren werken. Het moet gedragen en uitgevoerd worden door het team. 4) Aandachtig kijken naar hoe wij ons taal- en ( begrijpend ) leesonderwijs kunnen verbeteren en bevorderen. 5) Resultaten verbeteren op basis van formatieve evaluatie over een periode van 6 à 8 weken.

Hoofdstuk 5: Jaaroverzicht activiteiten Intern Begeleider Maand Aug. / Sept.

Activiteiten • Inventariseren van lopende (begeleiding)trajecten. • Controleren bij leerkrachten of er naar de doorlopende afspraken gehandeld wordt. • Controleren dossier – overdracht. • Eigen agenda actualiseren. • Intervisie IB

Oktober

• Groepsbespreking • Leerlingenbespreking • De daaruit voortvloeiende acties ondernemen. • Intervisie IB.


Eventuele opmerkingen Van belang is om, zowel voor jezelf als voor de leerkracht, te weten wat lopende is, of gegevens goed zijn doorgegeven en of men op de hoogte is van doorlopende afspraken, enz.

Pagina 23

• Herfstsignalering groep 3. November

• Veelvuldig contact met leerkrachten en de daaruit voortvloeiende acties. • Intervisie IB

December

Veelvuldig contact met leerkrachten en de daaruit voortvloeiende acties. • Intervisie IB

Januari

• Groepsbespreking • Leerlingenbespreking • Schooladviezen groep 8 inventariseren en/of bespreken • Intervisie IB

Februari

•Februari - signalering groep 3 • Intervisie IB

Maart

• Veelvuldig contact met leerkrachten en de daaruit voortvloeiende acties. • Inventariseren zorgniveaus • Intervisie IB. •Ιnventariseren eventuele doublures • Indien noodzakelijk bespreken / onderzoeken

April

• Planning maken komend schooljaar: Groepsbesprekingen, toetskalender, leerlingenbesprekingen, afspraken, etc. • Intervisie IB

Mei

Groepsbespreking • Leerlingenbespreking • Eindevaluatie groep 3 • Intervisie IB

Juni

Uitslag Cito-LVS resultaten in de dossiermappen Intervisie IB


Pagina 24

Hoofdstuk 6: Overdracht tussen 2 schooljaren Wanneer de leerlingen in een groep overgaan naar de volgende groep is het vanzelfsprekend dat de overdracht op een eenduidige- en zorgvuldige wijze plaatsvindt. Voorkomen moet worden dat informatie verloren gaat of verkeerd geïnterpreteerd wordt. Daarom heeft basisschool ’t Reigerbos een afsprakenlijst opgesteld waarin is opgenomen welke informatie de leerkrachten tijdens een overdrachtsgesprek overdragen. De volgende onderwerpen moeten aan bod komen bij het overdrachtsgesprek en worden overgedragen.

6.1. Overzicht van onderwerpen van een groepsoverdracht Leerresultaten Rapporten Handelingsplannen Is er externe hulp geboden? Onderzoeksgegevens Problematische thuissituaties waarvan melding is gemaakt bij de school Relevante oudergesprekken worden vermeld Medische problemen De sociale vaardigheid wordt vermeld wanneer van belang De werkhouding wordt vermeld wanneer van belang;

• • • • • • • • • •

6.2. Richtlijnen ter voorbereiding van een overdrachtsgesprek • • • • •

In overleg met de andere leerkracht(en) mag bepaald worden wanneer het overdrachtsgesprek plaatsvindt; Het overdrachtsgesprek vindt altijd plaats vóór het begin van het nieuwe schooljaar; De oude leerkracht zorgt ervoor dat de groepsoverzichten zijn bijgewerkt; De oude leerkracht zorgt ervoor dat alle gegevens in ParnasSys volledig zijn bijgewerkt; De nieuwe leerkracht moet zich, voordat het gesprek plaatsvindt, eerst inlezen in ParnasSys;

6.3 Richtlijnen in geval van zorgleerlingen Zorgleerlingen zijn alle leerlingen met lage C, D of E scores en leerlingen die extra uitdaging nodig hebben.(plus kinderen). Dit zijn leerlingen met zorgniveau 2 en hoger. Indien in een groep zorgleerlingen aanwezig zijn gelden aanvullende richtlijnen voor het overdrachtsgesprek. • Er wordt een handelingsplan gemaakt voor leerlingen met zeer specifieke onderwijsbehoeften die niet binnen het groepsplan passen. • In het groepsplan wordt aangegeven welke leerlingen tot de plusgroep behoren en welke benadering zij krijgen. • Groepsplannen en handelingsplannen worden kant en klaar door de oude leerkracht geleverd aan de nieuwe leerkracht, zodat diegene hiermee meteen van start kan gaan;


Pagina 25

•

Na een beperkt aantal weken in het nieuwe schooljaar wordt door de oude- en de nieuwe leerkracht geëvalueerd of er doorgegaan wordt met deze handelingsplannen.

6.4. Richtlijnen bij Rugzakleerlingen Speciale zorgleerlingen zijn kinderen die voor een bepaalde reden een “Rugzak” Hiervoor gelden de volgende aanvullende richtlijnen: • Voor Rugzakleerlingen moet ten alle tijden een Jaarhandelingsplan worden opgesteld. Dit plan is een aanhangsel van het groepsplan. • Bij Rugzakleerlingen zijn er om de 6 weken gesprekken met ouders, leerkrachten, de Intern Begeleider en de Ambulant Begeleider vanuit het Speciaal Onderwijs. Dit is nodig om de voortgang te bespreken en plannen bij te stellen.


Pagina 26

Bijlage 1: Het zorgprofiel van obs ’t Reigerbos

Datum: Oktober 2010 Aantal leerlingen: 318 Aantal groepen: 14 Aantal leerkrachten: 18 Korte toelichting bij het profiel In dit zorgprofiel vindt u informatie over de mogelijkheden, grenzen en ambities van onze school in het bieden van onderwijs aan kinderen met specifieke onderwijsen ondersteuningsbehoeftes. In dit profiel beschrijft onze school per probleemcategorie wat de grenzen en mogelijkheden zijn, wat in het algemeen onze afwegingen zullen zijn en welke randvoorwaarden voor ons belangrijk zijn.

Procesbeschrijving Juni 2010 Overleg met Peter Helmantel, schoolleider en Intern begeleider over de procedure waarop het zorgprofiel tot stand kan komen. Augustus 2010 Alle teamleden hebben het digitale profiel leerlingenzorg gemaild gekregen met het verzoek dit individueel in te vullen. September 2010 Overleg projectwerkgroep met Peter Helmantel van MHR over de resultaten van de vragenlijsten en de voorbereiding van de studiemiddag. Oktober 2010 De resultaten van dit instrument zijn samengevat en gepresenteerd door de schoolbegeleider van de MHR en in een workshop met het team besproken, verhelderd en van kanttekeningen voorzien door het team. In samenwerking tussen de schoolbegeleider, het team, de interne begeleider en de directie zijn de uitkomsten van dit proces uitgeschreven in dit document. November 2010 Uitwerken/voortgang opstellen zorgprofiel. Blad 1 (toelichting, procesbeschrijving, visie enz) wordt ingevuld door Ina vd Hoek. Blad 2 (kinderen met specifieke problemen) wordt uitgewerkt door Marjon Sturing. Blad 3 (ambities vd school en plan van aanpak) wordt uitgewerkt door Elma. Deze uitwerkingen vormen samen het voorstel voor het zorgprofiel zoals dat aan het team wordt gepresenteerd in het teamoverleg van 9 december OR en MR informeren over proces zorgprofiel en in het kort toelichting wat de aandachtspunten zijn. December 2010 Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 27

Concept zorgprofiel bespreken in teamvergadering en verdiepen met behulp van nog enkele cases. Januari 2011 Zorgprofiel bespreken in de MR vergadering van 11 januari. Zorgprofiel vaststellen in teamvergadering 25 januari. Februari/maart 2011 Zorgprofiel vaststellen in MR. Maart 2011 Overleg IB en schoolleiding over het zorgprofiel als onderdeel van het schoolplan 2011-2015. Overdracht van het zorgprofiel aan het bestuur. April/mei 2011 Zorgprofiel plaatsen in het schoolplan 2011-2015. Visie op onderwijs, visie hoe wij om willen gaan met kinderen met speciale onderwijsen ondersteuningsbehoeftes

Visie: ’t Reigerbos is een openbare school, waar ieder individu telt en waar ieder kind de aandacht, de zorg en het onderwijs krijgt waar het recht op heeft, rekening houdend met zijn of haar kwaliteiten door ieder kind een uitdagend en passend onderwijsaanbod te bieden. Missie: ’t Reigerbos werkt opbrengstgericht (data-driven) aan kennis- en informatieoverdracht voor de vakken taal, spelling, (begrijpend)lezen, rekenen en de zaakvakken. De kennisoverdracht en inoefening vindt plaats m.b.v. de directe instructie, door samenwerken en het zelfstandig werken. Leerlingen worden m.b.v. formatieve evaluatie bewust gemaakt van hun eigen talenten en mogelijkheden. Daarnaast besteedt de school aandacht aan de sociaal-emotionele ontwikkeling met behulp van de methode Leefstijl en aan de lichamelijke ontwikkeling met behulp van de gymnastieklessen en andere sportactiviteiten. Tevens is er een creatief en cultureel aanbod. Visie aan kinderen met speciale onderwijsen ondersteuningsbehoeften De leerlingenzorg op onze school kan worden bezien als het totaal aan maatregelen (pedagogisch-didactisch,leerstofinhoudelijk en organisatorisch) dat wij nemen om ieder individueel kind binnen onze basisschool zich maximaal te laten ontwikkelen. Wij beseffen dat leerlingen onderling verschillen, derhalve verschillend zullen moeten worden benaderd en dat onderwijsbehoeften heel divers kunnen zijn. Leerlingen met speciale onderwijsbehoeften worden zoveel mogelijk in de groep gehouden. Uitzonderingen hierop worden gemaakt als de ontwikkeling van de leerling (gedeeltelijk) achterblijft of substantieel voorloopt. Het kan ook zijn dat een leerling in sociaal-emotioneel opzicht niet past binnen een groep. Besloten kan worden tot een aangepaste of eigen leerlijn, doublure of overslaan van een leerjaar. In alle gevallen Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 28

wordt hiervoor de zorgparagraaf van het schoolplan van OBS ‘t Reigerbos gehanteerd. De eisen waaraan ons zorgsysteem moet voldoen worden als volgt geformuleerd: • er is geen kans dat een leerling langere tijd onopgemerkt uitvalt • de mate van uitval kan goed worden onderzocht en geanalyseerd • er zijn faciliteiten voorhanden om een leerling op de juiste manier in het zorgsysteem in te passen • er zijn materialen beschikbaar om de leerling op de juiste manier hulp te bieden • er is expertise binnen de school aanwezig als kennisbron en begeleiding • gegevens en verworvenheden worden verzameld en bewaard in het leerling-dossier • kennis en vaardigheden zijn in voldoende mate aanwezig en onderling afgestemd bij de teamleden om de leerlingen op de juiste manier hulp te bieden bij hun onderwijsbehoeften. Bij handelingsverlegenheid van de interne zorgstructuur wordt een beroep gedaan op de mogelijkheden die wij hebben vanuit de externe zorg. Het realiseren van onderwijs, waaraan aan alle kinderen recht wordt gedaan, is mede afhankelijk van de persoonlijke en professionele ontwikkeling van de leerkrachten. Het is dan ook de ambitie van onze schoolorganisatie om enerzijds nog meer kennis te verwerven aangaande de verschillen tussen de leerlingen en anderzijds ons vaardigheden eigen te maken in het omgaan met die verschillen. Uiteindelijk zal voor elke leerling afzonderlijk moeten worden vastgesteld of het onderwijs zo ingericht kan worden dat het aansluit op de ondersteunings- en instructiebehoefte van de leerling.

Hoe brengen we dat in praktijk? v Onze professionele zorgverbredingbestaande uit IB, RT en leerkrachten kunnen tijdig, preventief signaleren en hulp verlenen. Onze hulp aan dyslectische leerlingen of leerlingen met andere specifieke problemen is effectief en professioneel. We werken intensief samen met de School Begeleidings Dienst (MHR) om alle leerlingen zo goed als mogelijk te kunnen begeleiden. In het Meer Partijen Overleg (MPO) nemen de schoolarts, een medewerker van jeugdzorg, de ambulant begeleider (SBD), de ambulant begeleider van WSNS en de intern begeleider of andere betrokkenen zitting. v Onze zorgverbreding is erop gericht alle opvallende kinderen de aandacht te geven die ze toekomt. Dit betekent dat er hulp moet zijn voor kinderen met leer- en gedragsproblemen, maar ook dat kinderen die bijzonder goed presteren voldoende tot hun recht komen. Stichting Scholengroep Holland heeft een convenant gesloten met de Onderwijs Adviesdienst Zoetermeer, die het mogelijk maakt dat de Intern Begeleider/RTer, tevens dyslexiebehandelaar op de eigen school, leerlingen met een dyslexieverklaring kan behandelen. v Voor leerlingen met een leer- en gedragsstoornis kan, in samenwerking met de ouders, een leerling-gebonden financiering aangevraagd worden waardoor de leerling met behulp van de expertise van het REC op onze school begeleid wordt. v Voor leerlingen die behoefte hebben aan een ruimer onderwijsaanbod is meer dan voldoende materiaal aanwezig wat jaarlijks aangevuld word. De kieskast wordt ook met materialen voor meerbegaafden aangevuld. Alle meer en/of hoogbegaafde leerlingen zijn gescreend en in kaart gebracht met behulp van het digitaal handelingsprotocol hoogbegaafden. We zijn dit schooljaar gestart met een plusklas Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 29

waarin de meer- en hoogbegaafde kinderen worden uitgedaagd met behulp van specifieke opdrachten, materiaal en leerstof.

Handelingsgericht werken: Wij werken op onze school handelingsgericht en opbrengstgericht. In de groepsplannen worden de individuele onderwijsbehoeften vastgesteld en daarna geclusterd. We volgen daarbij de cyclus van het handelingsgericht werken: Stap 1: We verzamelen gegevens (toetsen, observaties, screenen, analyseren, gesprekken enz) Stap 2: We bepalen het ontwikkelingsniveau en de didactische- en de pedagogische onderwijsbehoefte. Stap 3 We delen de groep in, in 3 niveaus (als er leerlingen een eigen leerlijn hebben of een rugzakje, komt er een 4de niveau bij), en maken een groepsplan waarin de verschillende niveaus benoemd worden. Om voldoende tijd vrij te maken om de verschillende niveaus op een goede manier instructie te geven, geven we instructie volgens het model directe instructie met convergente differentiatie. Dat houdt in dat we de drie niveaus als aanpak benoemen. Aanpak 1 --Instructieafhankelijk, in de verlengde instructie modeling, begeleide inoefening, deels zelfstandig verwerken, directe feedback, minder tijd voor zelfstandig werken. Aanpak 2 --Instructiegevoelig, modeling tijdens groepsinstructie, korte begeleide inoefening waarna zelfstandig verwerken, deels zelfstandig werken. Aanpak 3 --Instructieonafhankelijk, Instructie alleen indien nodig kort daarna zelfstandig verwerken (compacten en verrijken) en zelfstandig werken.

Schoolorganisatie Op onze school staat het leerstofjaarklassen systeem centraal waarbij zaken als zelfstandigheid, samenwerking, verantwoordelijkheid, respect en verdraagzaamheid van groot belang zijn. De school werkt binnen de groepen met het model directe instructie en het model zelfstandig werken. Hiervoor maakt elke groep gebruik van de instructietafel, zie schoolgids. Er wordt gewerkt met goede, moderne methoden en materialen waarbij ruimschoots gebruik wordt gemaakt van ICT (activebord en computers). In onze organisatie zijn 24 mensen werkzaam waaronder een directeur, een adjunct, een IB-er, een RTer, 18 leerkrachten, een onderwijsassistente en een administratief medewerkster. De leerkrachten zijn als eerste verantwoordelijk voor eigen groep en organisatie.


Pagina 30

Algemene randvoorwaarden --De IB-er (6 dagdelen) volgt o.a. de resultaten, voert gesprekken met leerkrachten (groepsbesprekingen/leerlingbesprekingen) en ouders over de voortgang en stuurt de leerkrachten en de RTer aan. Tevens geeft zij adviezen aangaande het onderwijskundig beleid. --De RT (5 dagdelen) wordt zoveel als mogelijk ingezet t.b.v. leerkrachten die extra hulp nodig hebben om een specifieke onderwijsbehoefte op een juiste manier in te vullen. Zij geeft leerlingen zoveel als mogelijk in de groep RT. RT moet op termijn beperkt worden tot de rugzakleerlingen en leerlingen met een specifieke leerstoornis --De onderwijsassistente (3 dagdelen) wordt hoofdzakelijk ingezet als extra paar handen in de klas. Zij oefent ook met individuele leerlingen op aanwijzingen van de RT of de leerkracht. --Het feit dat steeds meer leerkrachten een master-opleiding volgen geeft ons de mogelijkheid zorgleerlingen beter te signaleren, te diagnosticeren en te begeleiden. -- Er is veel externe expertise in de vorm van ambulante begeleiding van uit de verschillende REC’s, de MHR, MPO en Harry Janssens. --Onze school maakt deel uit van het samenwerkingsverband WSNS - IJssel en Lek. Wij hebben daar een goede sparringpartner en maken gebruik van adviezen en ambulante begeleiding. Deze relatie valt in de onderstaande punten weer te geven: Ø Afdracht zorgformatie aan de centrale dienst van het samenwerkingsverband. Ø Participeren in overleg met directeuren over WSNS - zaken. Ø Meer Partijen Overleg Ø Participeren in het netwerk van Interne Begeleiders (WSNS) Ø Participeren aan studiedagen en scholing Ø Uitvoeren van gemaakte afspraken zoals weergegeven in het zorgplan van het samenwerkingsverband. Ø Overdracht van kennis op regionaal niveau De deskundigheid van de leerkracht Ø Alle leerkrachten volgen jaarlijks een verplicht nascholingsaanbod voor (ortho) didactiek, pedagogiek en gedragsproblematiek. Ø Een aantal teamleden zijn gespecialiseerd in remedial teaching, gedragsproblematiek, hoogbegaafdheid en video interactie begeleiding. Ø Een aantal leraren volgt de opleiding Ma-SEN - Remedial Teaching. Middelen en faciliteiten Ø We trachten voldoende formatie vrij te maken voor IB, maar ook extra RT als er financiële middelen voor beschikbaar zijn. Ø We hanteren op onze school een goede overlegstructuur. Ø We creëren mogelijkheden voor externe consultatie en begeleiding. Ø We stimuleren kwaliteit en professionaliteit van de zorgverbreding door gerichte studiemogelijkheden onder de aandacht te brengen en te faciliteren. Ø We hebben verschillende mogelijkheden ICT in te zetten (ondersteunende software). Ø We houden onze goed geoutilleerde orthotheek op peil. Algemeen


Pagina 31

Het zorgprofiel geeft aan wat leerkrachten gezamenlijk denken aan te kunnen. Door alle leerkrachten is een vragenlijst ingevuld waarin men heeft aangegeven waar de grens ligt voor wat men aan denkt te kunnen. De antwoorden geven de indruk van een team dat zich competent voelt. Het team geeft aan voor veel van de kinderen met complexe problematiek een aanpak in huis te hebben. Voor de zeer complexe problematiek ervaart men een grens in de zorgcapaciteit. De zorgcapaciteit wordt bepaald door 1) de grootte en samenstelling van de groepen. 2) het aantal zorgleerlingen en complexe zorgleerlingen in de groep. 3) de specifieke kennis en vaardigheden van de leerkrachten. In de onderbouw ervaart het team vaker een aanpak paraat te hebben voor de combinatie, gedrag en werkhoudingsproblemen evenals voor een leerling met alleen leer- en ontwikkelingsproblemen. In de onderbouw geeft het team aan meer hulp en kennis nodig te hebben voor leerlingen met leerachterstanden en intellectuele problemen en voor leerlingen met medische en fysieke problemen. Voor leerlingen met complexe problematiek ervaart het onderbouwteam zich onvoldoende competent. Zodra deze problemen gekoppeld zijn aan een leerling met een lichamelijke handicap wordt het probleem van de leerling als te complex ervaren. In de middenbouw geeft het team aan haar kennis en vaardigheden rond leer- en ontwikkelingsachterstanden als vaardig te ervaren, ook in combinatie met ontwikkelingsproblemen. De combinatie van leer- en intelligentieproblemen vraagt om hulp en kennis. Het middenbouwteam ervaart leerproblemen niet als een belemmering voor het onderwijsproces. De combinatie van extreem gedrag en sociaal-emotionele problemen soms in combinatie met een ernstige lichamelijke handicap ervaren zij als een ernstige belemmering voor het onderwijsproces. In de bovenbouw worden de competenties hoog ervaren als het gaat om leerlingen met sociaal- emotionele- en gedragsproblemen. Tevens geeft het team aan dat een combinatie van leer- en intelligentieproblemen en gedragen werkhoudingsproblemen om hulp en kennis vraagt. Voor het bovenbouwteam ligt de grens bij agressief en crimineel gedrag. De verschillende bouwen zijn unaniem van mening dat zij zich niet voldoende competent voelen om een onderwijsaanbod te verzorgen aan leerlingen met het syndroom van Down. Voor de gehele school geldt dat een belangrijke voorwaarde om leerlingen met een complexe problematiek goed te kunnen begeleiden de samenwerking, medewerking en ondersteuning van de ouders is.


Pagina 32

1. Kinderen met leer-‐ en ontwikkelingsproblemen. Dit kunnen we. Met de invoering van het handelingsgericht werken heeft de school beoogd om de zorgkracht te vergroten. Het werken met het didactisch groepsplan heeft het inzicht van de leerkrachten met betrekking tot de onderwijsbehoeften van zowel het kind als de groep vergroot. Het groepsplan is een goede ondersteuning voor de leerkracht om voor de groep als geheel, voor groepjes leerlingen of in uitzonderingsgevallen voor een individuele leerling een passend aanbod te maken. Leerkrachten zijn in staat om gebruik te maken van het cyclisch proces van waarnemen, begrijpen, wegen en plannen en evalueren. In de groepsbespreking met de IB worden deze gegevens benut om waarnemingen te doen voor de volgende fase. Om aan de onderwijsbehoeften recht te doen en het voor de leerkracht hanteerbaar te houden, wordt zoveel mogelijk gewerkt aan de hand van toetsgegevens uit het LVS. Het leerlingvolgsysteem CITO en de analyse van gegevens uit het administratiesysteem Parnassys (methodegebonden toetsen) ondersteunt het handelingsgericht werken. Aan de groepsplannen wordt in de groep uitvoering gegeven met behulp van het model directe instructie met convergente differentiatie. Kinderen met dyslexie kunnen wij een passend leerstofaanbod bieden. Wij hebben daarvoor de kennis en de middelen in huis. Leerlingen met een leerachterstand van meer dan een jaar of een intellectueel probleem zullen we in veel gevallen een aanpak kunnen bieden, al dan niet met behulp van ondersteuning en een eigen leerlijn met de beschrijving van een ontwikkelingsperspectief. In een aantal gevallen, als problemen ernstig of meervoudig zijn, zullen we hiervoor geen mogelijkheden zien. Bij leerlingen met algemene taalproblemen denken we in vrijwel alle gevallen een passende aanpak te kunnen ontwikkelen; voor sommige specifieke taalproblemen zouden we tegen de grenzen van onze mogelijkheden kunnen aanlopen. Dit willen we leren/hulp bij hebben. Wij kunnen groeien in het vaststellen van onderwijsbehoeften van leerlingen door ons steeds af te vragen wat de leerling van ons nodig heeft. De leerkrachtvaardigheden zijn hierbij van belang en kunnen nog verder worden ontwikkeld. We moeten minder (curatief) de zorg op 'uitvallers' richten, maar ons informatie verschaffen door o.a. goed te luisteren naar de leerling over wat goed gaat, wat minder goed gaat en waar een kind hulp en begeleiding bij nodig heeft van de leerkracht. De school ontwikkelt een passend aanbod voor meerbegaafde leerlingen. In het leerstofaanbod voor NT2 kan de zorg van de school worden verbeterd. De afstemming en samenwerking tussen leerkrachten kan sterker worden. In de verschillende bouwen is er op dit gebied al veel van de grond gekomen. Op deze manier werken wij met elkaar aan een lerende organisatie en zal de eilandjescultuur tot het verleden behoren. Dit is onze grens. Onze zorgstructuur kan niet voorzien in de zorg voor kinderen met een zodanig laag IQ dat het leerrendement te laag zal zijn. Een ondergrens van het IQ ( rond de 75) kan de grens zijn voor de leerkracht om nog voldoende zorg te kunnen bieden, omdat de tijdinvestering van de leerkracht afhankelijk is van de mate waarin deze leerling gedragsproblemen heeft of ontwikkelt en zelfstandig de leerstof kan verwerken en kan samenwerken. Wanneer de zorg voor deze leerling een te grote


Pagina 33

tijdsinvestering van leerkrachten vraagt die ten koste gaat van de zorg voor de andere leerlingen ziet de school geen mogelijkheden meer de leerling te begeleiden.

2. Kinderen met fysieke en medische problemen Dit kunnen we. Wij kunnen in de onderwijsbehoefte voorzien van kinderen met lichte medische problemen (die met medicatie onder controle zijn), mits zij voldoende zelfstandig zijn met betrekking tot o.a. zindelijkheid en er in geringe mate sprake is van verzuim. Voor visueel of auditief beperkte kinderen kunnen wij met technische hulpmiddelen een passende aanpak bieden. Leerlingen met spraakproblemen kunnen in vrijwel alle gevallen rekenen op een passende aanpak. Dit willen we leren/ hulp bij hebben. Wij kunnen nog groeien in de acceptatie van kinderen met specifieke onderwijsbehoeften veroorzaakt door fysieke- en medische problemen. Dit is onze grens. Als leerlingen niet kunnen zien of horen zien wij geen mogelijkheden voor de juiste zorg in de groep. Voor leerlingen met motorische beperkingen, zoals (ernstige) spasmen of rolstoelgebruikers, zijn de mogelijkheden voor een passende aanpak binnen onze school beperkt, omdat het gebouw en de klaslokalen te weinig ruimte bieden, waardoor de zorg voor deze leerlingen te complex wordt. Daarnaast heeft het team weinig tot geen ervaring met leerlingen met ernstig motorische beperkingen. Afhankelijk van de leerling zullen we in sommige gevallen een aanpak hebben of kunnen ontwikkelen, maar in andere gevallen zal dat niet gaan. In alle gevallen geldt dat meervoudigheid, complexiteit en ernst van de problematiek bepalend zijn, evenals het aantal zorgleerlingen in een groep, de groepsgrootte en de inzet van (extra) ondersteuning. Enkelvoudige problematiek is veelal geen probleem. Voor leerlingen met andere kenmerken, zoals het syndroom van Down, zullen we per individueel geval moeten beoordelen wat mogelijk is.

3. Kinderen met sociaal-‐emotionele problemen Dit kunnen we. Wij zijn beter in staat om te gaan met internaliserend dan met externaliserend probleemgedrag. Voor sociaal-emotionele problemen die betrekking hebben op (faal)angst, teruggetrokkenheid, zelfvertrouwen, weerbaarheid, positie in de groep en contactname hebben wij een aanpak of wij kunnen deze met ondersteuning bieden. Dit willen we leren/ hulp bij hebben Om met kinderen met een problematische contactname, zelfvertrouwen, weerbaarheid enz. een goede relatie op te bouwen zijn specifieke gesprekstechnieken van belang om betere resultaten te kunnen bereiken. Het beoogde resultaat is vooral het positief over jezelf en de ander leren denken. Dit is onze grens. De mogelijkheden tot communicatie en contact met de leerling zijn mede bepalend bij de afweging met betrekking tot handhaving. Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 34

Zodra de sociaal-emotionele problemen gekoppeld zijn aan een leerling met een lichamelijke handicap wordt het probleem van de leerling als te complex ervaren. Er zijn geen mogelijkheden tot zorg binnen de groep wanneer de veiligheid van de leerling of andere leerlingen in het gedrang komt er onvoldoende aandacht aan de andere leerlingen gegeven kan worden wanneer het welbevinden van het kind beter te bewaken is met een ander soort onderwijs

4. Kinderen met gedragsproblemen Dit kunnen we. De leerkrachten zijn geschoold in het omgaan met kinderen met gedragsproblemen. In de school is door gedragsspecialisatie kennis aanwezig m.b.t. gedrag van kinderen. De aanwezigheid van meerdere rugzakleerlingen heeft ervoor gezorgd dat er ervaring en kennis is opgedaan over leerlingen met complex ADHD en autistiforme kenmerken, waardoor het draagvlak voor de aanwezigheid van deze kinderen is vergroot en de leerkrachten steeds beter in staat zijn om met ondersteuning tegemoet te komen aan de onderwijsbehoeften van deze kinderen. Dit willen we leren / hulp bij hebben. De ondersteuning van de ambulant begeleiders van het REC, waar wel een groot kwaliteitsverschil in geconstateerd wordt biedt in de meeste gevallen veel kennis en structuur om de verschillende kinderen met gedragsproblemen goed te kunnen begeleiden. De behoefte aan observatie en ondersteuning blijft noodzakelijk. Dit is onze grens Voor de onder en bovenbouw geldt dat de combinatie van extreem gedrag en sociaal-emotionele problemen soms in combinatie met een ernstige lichamelijke handicap ervaren wordt als een ernstige belemmering voor het onderwijsproces. Voor het midden- en bovenbouwteam ligt de grens bij agressief en crimineel gedrag.

5. Kinderen met werkhoudingsproblemen Dit kunnen we. De leerkrachten zijn geschoold in het omgaan met leerlingen met werkhoudingsproblemen. Er zijn verschillende handelingsplannen ontwikkeld, waardoor wij goed in staat zij af te stemmen op kinderen met problemen op het gebied van concentratie, motivatie, taakgerichtheid, zelfstandigheid en tempo. Dit willen wij leren / hulp bij hebben. Wij kunnen ons nog verbeteren als het gaat om het aanleren van meer zelfstandigheid bij kinderen bij de uitvoering van taken en het dragen van verantwoordelijkheid voor hun eigen leerproces. Dit is onze grens Wanneer er sprake is van een complex probleem waarbij werkhouding een van de factoren is die de ontwikkeling van het kind belemmert, waardoor ook het welbevinden van het kind in het gedrang komt.


Pagina 35

6. Kinderen in een problematische thuissituatie Dit kunnen we. Wij staan open voor kinderen met een problematische thuissituatie. Het is onze missie om voor alle kinderen een veilige situatie op school te creëren. Bij problemen in de thuissituatie kan het gaan om onderstimulering, pedagogische verwaarlozing en overbescherming. Bij overbescherming hebben we in het merendeel van alle gevallen een passende aanpak of denken dit met ondersteuning te kunnen ontwikkelen. Dit willen wij leren / hulp bij hebben. Bij onderstimulering en pedagogische verwaarlozing geven we eerder onze grens aan. Bij onderstimulering ligt ook onze grootste ontwikkelvraag. We zullen wel in veel gevallen behoefte hebben aan ondersteuning, vooral van organisaties die toegerust zijn om hulp te verlenen in thuissituaties, zoals Bureau Jeugdzorg en het Opvoedbureau. Dit is onze grens Als de veiligheid van leerlingen en /of leerkrachten niet gewaarborgd is. Als ouders het probleem ontkennen en geen medewerking willen verlenen aan het zoeken naar interne of externe hulp.

Ambities van de school Het is de ambitie van onze school om enerzijds nog meer kennis te verwerven aangaande de verschillen tussen de leerlingen en anderzijds vaardigheden eigen te maken in het omgaan met die verschillen. Leer- en ontwikkeling Een doorlopende leerlijn voor NT 2 leerlingen ontwikkelen en aanbieden. Meer orthodidactisch en pedagogisch kennis en inzicht krijgen in de onderwijsbehoeften van leerlingen, zowel voor zorgleerlingen als meerbegaafde leerlingen. Fysiek en medisch Er zal per leerling gekeken moeten worden of de school de leerling kan bieden wat hij of zij nodig heeft en of het groepsproces geen hinder ondervindt. Sociaal-emotioneel De school heeft de ambitie de sociaal-emotionele ontwikkeling te bevorderen door: - Leefstijl consequent te blijven inzetten in haar groepen. - Het ontwikkelen van een open relatie tussen kind en leerkracht t.a.v. hoge verwachtingen. - Bij sociaal-emotionele problemen de samenwerking met ouders te zoeken door bijvoorbeeld het opgestelde handelingsplan met ouders te bespreken en duidelijke afspraken te maken met de ouders. - Observatiemogelijkheden van de leerkracht te verbeteren met hulp van externen (bij ernstige problematieken). - Communicatietechnieken van leerkrachten verbeteren.


Pagina 36

Gedrag - Vasthouden aan het belang van het nakomen van afspraken voor zowel leerlingen als leerkrachten. - Afspraken maken en vastleggen met ouders in een vroeg stadium. Werkhouding - De school wil de zelfstandigheid van de leerlingen bij de taakaanpak bevorderen en de leerling meer verantwoordelijk maken voor zijn leerproces. De school wil binnen het handelingsgericht werken met de groepsplannen meer aandacht gaan besteden aan het zelfstandig werken. Thuissituatie - De school gaat meer gebruik maken van hulpverleningsinstanties die ondersteuning kunnen geven aan ouders, kind en team in problematische thuissituaties.

Plan van aanpak Om de zorg op ’t Reigerbos jaarlijks te verbreden en te verbeteren is in het beleidsplan 2010-2011 beschreven: - Dat t.a.v. de taakgerichtheid van de leerlingen en de betrokkenheid van de leerlingen te verbeteren de leerkrachten geschoold zullen worden in de formatieve evaluatie techniek. - Dat er doorlopend gestuurd en geschoold zal worden op het optimaliseren van de uitleg, de afstemming van de instructie en de afstemming van de verwerking. - Dat leerling-prestaties met behulp van het HGW verbeteren waarbij zowel ouders als leerlingen meer betrokken zullen worden. - Dat een werkgroep een protocol meer- en hoogbegaafdheid ontwikkelt, waarin beleid geformuleerd wordt voor een passend onderwijsaanbod voor de meer- en hoogbegaafde leerling. - Dat de reeds aanwezige gedragsspecialisten in de school effectiever ingezet worden en dat hun kennis over gedragen gedragsproblemen ingezet gaat worden bij besprekingen met leerkrachten en het zorgteam. - Dat leerkrachten die in aanmerking willen komen voor een LB functie de opleiding MA-SEN Remedial Teaching moeten volgen, zodat steeds meer leerkrachten meer competent zullen zijn in het begeleiden van zorgleerlingen.


Pagina 37

Bijlage 2 Taakomschrijving leerkracht leerlingzorg • De leerkracht is verantwoordelijk voor het stimuleren en begeleiden van de didactische en sociaal-emotionele ontwikkeling van alle leerlingen in zijn groep en gaat er van uit dat leerlingen verschillende onderwijsbehoeften hebben. De taak van de leerkracht is om zo goed mogelijk aan deze behoeften tegemoet te komen. • De leerkracht is bekend met het interne zorgsysteem van de school en handelt hiernaar • De leerkracht bereidt het van te voren geplande IB gesprek voor d.m.v. het invullen het groepsoverzicht (3 keer per jaar) en het groepsdocument (twee keer per jaar). • De leerkracht meldt zorgleerlingen aan bij de intern begeleider voor nader overleg • De leerkracht is zelf verantwoordelijk voor het afnemen, invoeren en interpreteren van de toetsgegevens • De leerkracht signaleert, observeert en interpreteert de toetsgegevens, indien gewenst, samen met de intern begeleider en stelt zelf een groeps- of individueel hulpplan op • De toetsresultaten, zowel methodegebonden als niet methodegebonden toetsen, worden desgewenst met de IB-er besproken • De leerkracht legt schriftelijk verslag van de vorderingen van de leerlingen vast in de zorgmap en in Parnassys . • De leerkracht is verantwoordelijk voor de inzichtelijke overdracht binnen eigen groep richting vervangers (compensatie verlof, ziekte, vervanger IB gesprek) • De leerling-gegevens, hulpplannen en groepsplannen worden zoveel mogelijk digitaal bijgehouden. De leerkracht slaat deze gegevens op in het digitale leerlingendossier (ParnasSys) • De leerkracht werkt m.b.v. de gemaakte protocollen (o.a. protocollen > hulpplan, leesproblemen en dyslexie, kleuterverlenging, meerbegaafdheid.. Deze zijn te vinden op het netwerk en in de ABC map. Deze informatie is toegankelijk voor alle leerkrachten • De leerkracht onderhoudt regelmatig contact met ouders van zorgleerlingen • De leerkracht nodigt ouders van zgn. zorgleerlingen op het eerste oudergesprek uit • De leerkracht maakt verslag van de gevoerde gesprekken (met ouders, externe, HGPD gesprekken). Alle oudergesprekken worden vastgelegd in het digitale leerlingendossier Parnassys. • De leerkracht draagt bij aan innovaties en ontwikkelingen binnen de school • De leerkracht dient op de hoogte te blijven van recente ontwikkelingen op het gebied van zorg en / of leerling problematiek • Collegiale consultatie; elkaar ondersteunen/bevragen als hier behoefte aan is


Pagina 38

Bijlage 2a Leerlingzorg in schema Niveau taak

Taak groepsleerkracht

Taak onderwijsassisten te en/of RT

*Geven van adaptief onderwijs. *Positief werkklimaat scheppen *Evalueren van de ontwikkeling van kinderen -‐Constructief samenwerken met collega’s *Geven van extra 2. hulp i n d e g roep Extra zorg d.m.v.extra aandacht, extra instructie of aanpassen van de hoeveelheid werk *Bespreken van de extra hulp met de IBer *Invullen registratieformulier *Evalueren extra gegeven hulp 3. Speciale Aanmelden leerling Ondersteuning in de zorg voor groep na intern leerlingbespreking onderzoek *Leerlingbespreking met IB-‐er *Verslag maken van de leerlingbespreking *Opstellen handelingsplan eventueel samen met IB-‐er Ouders informeren over handelingsplan ouders plan laten ondertekenen, in overleg is de IB-‐er hierbij aanwezig *Uitvoeren handelingsplan in de groep Evalueren handelingsplan met Iber en de ouders

1. Algemene zorg

Taak IB-‐er

Materialen

*Tijdens bespreking suggesties doen voor extra hulp *Proces volgen

Dagelijkse observaties Methodegebonden toetsen *CITO *Formulier: eerste signalering probleem voor groep 1/ 2 of 3 t/m 8

*Leerlingbespreking houden met de groepsleerkrachten *Verslag leerlingbespreking in dossier stoppen *Uitvoeren pedagogisch Didactisch onderzoek *Helpen opstellen handelingsplan (indien nodig) *Informeren ouders samen met groepsleerkracht, indien nodig *Evalueren handelingsplan met groepsleerkracht en de ouders

Formulier leerlingbespreking *Formulier voor observatie door IB-‐er *Formulier handelingsplan individuele leerling *Formulier handelingsplan voor een groep *Formulier gesprek ouders *Formulier brief voor ouders ondertekening handelingsplan


Pagina 39

Bijlage 2b Taken en verantwoordelijkheden Zorgniveau 1 Algemene zorg

2. Extra zorg 3. Speciale zorg na intern onderzoek 4.

Signaleren Diagnosticeren Leerkracht Leerkracht Leerkracht Leerkracht

Leerkracht

Leerkracht Intern Begeleider en leerkracht of Remedial Teacher en leerkracht Externen

Speciale zorg na extern onderzoek

5.

Leerkracht

Eigen leerweg en leerlingen met LGF

6. Speciaal Basis Onderwijs

Opstellen handelings plan n.v.t.

Uitvoeren handelingsp lan n.v.t.

Evalueren

Coördinati e

Leerkracht

n.v.t. n.v.t. Leerkracht Leerkracht en RT of onderwijsas sistent .

Leerkracht

Leerkracht

Intern begeleider en leerkracht

Leerkracht en evt. onderwijsass istent

Leerkracht en Intern intern begeleider begeleider

Intern begeleider Intern en of externen begeleider

Leerkracht Intern begeleider n.v.t. en externen

Leerkracht en evt. onderwijsass istent

Leerkracht en Intern intern begeleider begeleider en externen

n.v.t.

Intern begeleider

Intern begeleider

ern begeleid


Pagina 40

Bijlage 3 Leerlingdossier

Inhoud van een leerlingdossier 1. Inschrijfformulier 2. onderwijskundige rapporten 3. oudergesprekken, 4. handelingsplannen, observaties intern, leerlingbesprekingen e.a. notities 5. aanvragen en verslagen onderzoeken, observaties extern 6. Overzichten van toetsen 7 Uitwerking PI-dictees 8. Overzichten CITO-toetsen 9. Sociogram 10. Verslagen leerlingbespreking Verantwoordelijkheid • Gezamenlijke verantwoordelijkheid van IB en groepsleerkrachten. • Één keer per jaar worden de dossiers door de leerkrachten opgeschoond, aangevuld en geordend, IB-ers nemen hiervoor het initiatief • Ouders mogen dossier van hun eigen kind inzien, ze mogen het dossier in het bijzijn van de IB-er of de directie bekijken, de pagina’s worden van tevoren genummerd en er worden, indien gewenst, kopieën meegegeven • Administratief medewerker houdt wijzigingen bij t.a.v. verhuizen, overlijden en scheiden. Belangrijk • Op alle papieren moet een datum staan en de namen van de betrokken leerkrachten. • Alle privacygevoelige informatie moet achter slot en grendel en mag niet in een groepsmap in een klaslokaal bewaard worden. • Dossiers mogen niet uit de school meegenomen worden zonder toestemming van directie of IB-er.


Pagina 41

eBijalgBijlage 4 Toetskalender OBS ’t Reigerbos 2010-‐2011

33

School-‐ week

begint op maandag

groep1/2

1

groep 3

groep 4

instapdictee Taalactief +analyse

16-‐8-‐2010

groep 5

groep 6

groep 7

groep 8

instapdictee Taalactief




+analyse

+analyse

+analyse

+analyse

34

2

23-‐8-‐2010

35

3

30-‐8-‐2010

36

4

6-‐9-‐2010

37

5

13-‐9-‐2010

kijk

6

38

IB kijkwijzer groepsplan







spelling

spelling

spelling

spelling

spelling

20-‐9-‐2010

39

7

27-‐9-‐2010

40

8

4-‐10-‐2010 kindvolgblad

41 42

9

TTR

TTR

SVT

SVT

SVT

11-‐10-‐2010

hoofdrekentoets hoofdrekentoets hoofdrekentoets hoofdrekentoets hoofdrekentoets

18-‐10-‐2010

10

43

zwakke lezers toetsen niet invoeren





DMT +AVI

DMT +AVI

DMT +AVI

DMT +AVI

DMT +AVI

25-‐10-‐2010

44

11

1-‐11-‐2010

SEOL

SEOL

SEOL

SEOL

SEOL

SEOL

SEOL

45

12

8-‐11-‐2010

mot. scr.

mot. scr.

herfstsign.

46

13

15-‐11-‐2010 kindvolgblad

groepsbespreking groepsbespreking groepsbespreking evaluatie groepsplannen

14

vaststellen nieuw vaststellen nieuw vaststellen nieuw groepsplan groepsplan groepsplan

47 48

evaluatie evaluatie groepsplannen groepsplannen

22-‐11-‐2010 15

29-‐11-‐2010


groepsbespreking groepsbespreking groepsbespreking groepsbespreking

Pagina 42

evaluatie evaluatie evaluatie groepsplannen groepsplannen groepsplannen

evaluatie groepsplannen

vaststellen nieuw vaststellen nieuw vaststellen nieuw vaststellen nieuw groepsplan groepsplan groepsplan groepsplan

49

16

6-‐12-‐2010

50

17

13-‐12-‐2010

51

20-‐12-‐2010

52

27-‐12-‐2010

Spelling m4

Spelling m 5

kindvolgblad

Spelling m 6

Spelling m7

SVS M8

woordenschat

woordenschat rek M 6

rek M 7

rek M 8

SVT

SVT

SVT

1

18

3-‐1-‐2011

rek M 4 taal/ leesscreening

19

2 3

woordenschat TTR

10-‐1-‐2011

20

hoofdrekentoets Ordenen

rek m 3

m1-‐m2

Taal

spelling M3

m1-‐m2

LOVS BL M 4

17-‐1-‐2011

rek M 5 TTR hoofdrekentoets

hoofdrekentoets hoofdrekentoets hoofdrekentoets

LOVS BL M 5

LOVS BL M 6

LOVS BL M 7

LOVS BL M 8

avi-‐dmt A

avi-‐dmt A

avi-‐dmt A

avi-‐dmt A



lezen Estafette

lezen

21

4

avi-‐dmt A

24-‐1-‐2011

IB kijkwijzer

22

5

31-‐1-‐2011

groepsbespreking evaluatie groepsplannen

23

vaststellen nieuw groepsplan

6

7-‐2-‐2011

WS/spelling/lette r dictee


IB kijkwijzer

IB kijkwijzer groepsplan lezen Estafette

lezen Estafette

WS/avi-‐ dmt/lettertoets afname RATS

7


9

25

10

26

lezen

vaststellen nieuw vaststellen nieuw groepsplan groepsplan groepsbespreking groepsbespreking groepsbespreking

vaststellen nieuw groepsplan

14-‐2-‐2011

8



groepsbespreking groepsbespreking

groepsbespreking

24

Afname Cito eindtoets




21-‐2-‐2011

28-‐2-‐2011

Uitslag CITO eindtoets

7-‐3-‐2011


Pagina 43

11

27

14-‐3-‐2011

voorjaars

12

28

13

29

14

30

15

31

16

32

17

33

18

19 20

34

35

21-‐3-‐2011

signalering

Rats zwakke leerlingen

SEOL

SEOL zorgleerlingen

SEOL zorgleerlingen

SEOL zorgleerlingen

SEOL zorgleerlingen

SEOL zorgleerlingen

SEOL zorgleerlingen

25-‐4-‐2011

2-‐5-‐2011

kindvolgblad

rats/woordensch at

entreetoets

Spelling e4

Spelling e 5

Spelling e 6

SPELLING E 7

rek E 4

rek E 5

rek E6

rek E7

TTR

TTR

SVT

SVT

28-‐3-‐2011

4-‐4-‐2011 11-‐4-‐2011

18-‐4-‐2011 zorgleerlingen

9-‐5-‐2011

taal/leesscreenin g

16-‐5-‐2011

Spelling e 3

begrijpend lezen LOVS E4

Ordenen

36

21

E1-‐E2

23-‐5-‐2011

hoofdrekentoets hoofdrekentoets hoofdrekentoets hoofdrekentoets TVK

22

37

eindsignalering

30-‐5-‐2011

IB kijkwijzer

IB kijkwijzer

rekenen

38

23

avi-‐dmt B

avi-‐dmt B

avi-‐dmt B

avi-‐dmt B





rekenen

rekenen

rekenen

rekenen

E1-‐E2

6-‐6-‐2011

IB kijkwijzer groepsplan rekenen

groepsoverdracht groepsoverdracht groepsoverdracht evaluatie groepsplannen

39



24

13-‐6-‐2011

groepsoverdracht groepsoverdracht groepsoverdracht groepsoverdracht

40

25 26

23-‐06-‐2011


vaststellen nieuw vaststellen nieuw vaststellen nieuw vaststellen nieuw groepsplan groepsplan groepsplan groepsplan

20-‐6-‐2011 41

evaluatie evaluatie evaluatie groepsplannen groepsplannen groepsplannen

3a Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 44

Bijlage 4a Toetskalender Technisch lezen Groep 1 en 2 meetmoment Groep 1 begin

toets alle leerlingen

zwakke leerlingen

Kijkregistratie Mondelinge taalontwikkeling Taal voor kleuters M1

januari Kijkregistratie Beginnende geletterdheid

alleen herfstleerlingen.

mei Taal voor kleuters E1 juni Groep 2 oktober

alleen herfstleerlingen. Kijkregistratie Beginnende geletterdheid

januari

Taal voor kleuters M2

mei

Kijkregistratie Beginnende geletterdheid Beginnende gecijferdheid

juni Taal voor kleuters E2 Groep 3 meetmoment Signaleringsmoment 1 oktober/november

toets alle leerlingen Methodegebonden herfstsignalering • Grafementoets • Fonemendictee • Woorden lezen • Tekst lezen

Signaleringsmoment 2. januari/februari (Op het moment dat alle letters zijn aangeboden.)

Methodegebonden wintersignalering Grafementoets van de DMT DMT kaart 1A en 2A AVI M3 kaart A alle leerlingen Methodegebonden lentesignalering

Signaleringsmoment 3 eind maart

zwakke leerlingen Benoemsnelheid Cijfers en letters Synthesetoets 3

AVI M3 versie B: voor leerlingen die op de wintersignalering het beheersingsniveau op AVI M3 niet gehaald hebben. Leerlingen die AVI M3 nu niet beheerst scoren, worden


Pagina 45

verder getoetst met DMT 1C en 2C. De DMT is voor dit meetmoment niet genormeerd. Kan wel afgenomen worden om de vooruitgang van een kind ten opzichte van zichzelf in beeld te brengen. methodegebonden eindsignalering DMT kaart 1B, 2B en 3B AVI E3 kaart A

AVI M3

meetmoment Tussenmeting november


zwakke leerlingen DMT kaart 1, 2 en 3 AVI E3

1 januari/februari

DMT kaart 1, 2, en 3 AVI M4

Signaleringsmoment 4: Juni/eindsignalering

Groep 4

Tussenmeting april

DMT kaart 1, 2 en 3 AVI M4

2. mei/juni

DMT kaart 1, 2, en 3 AVI E4 *doortoetsen naar hoogste instructieniveau Groep 5 meetmoment Tussenmeting november


1 januari/februari

DMT kaart 1, 2, en 3

Tussenmeting april

zwakke leerlingen DMT kaart 1, 2 en 3 AVI E4 AVI M5 DMT kaart 1, 2 en 3 AVI M5

2. mei/juni

DMT kaart 1, 2, en 3 AVI E5 *doortoetsen naar hoogste instructieniveau Groep 6, 7 en 8 meetmoment Tussenmeting november


1 januari/februari

DMT kaart 1, 2, en 3

Tussenmeting april

zwakke leerlingen DMT kaart 1, 2 en 3 AVI E5/AVI E6/ AVI E7 AVI M6/ AVI M7/ AVI Plus DMT kaart 1, 2 en 3 AVI M6 / AVI M7/ AVI Plus

2. mei/juni

DMT kaart 1, 2, en 3 AVI E6/AVI E7 *doortoetsen naar één instructieniveau hoger Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 46

Bijlage 5 Protocol doorstroming kleuters naar groep 2 of 3 Inleiding Kinderen stromen op 4-jarige leeftijd in, in groep 1 van het basisonderwijs; deze instroom vindt gedurende het hele jaar plaats. Groep 1 en 2 zijn de zogenaamde kleutergroepen. De overgang van groep 1 naar groep 2 en van groep 2 naar groep 3 vindt altijd plaats bij het begin van een nieuw schooljaar. In principe is het zo, dat kinderen in 8 jaar tijd de basisschool doorlopen. Soms echter is een verlenging/ doublure noodzakelijk. De inspectie gaat ervan uit, dat leerlingen een verlenging kleuteronderwijs hebben meegemaakt, als ze op 1 oktober in groep 3 zitten en op dat moment 7 jaar of ouder zijn. De inspectie vraagt dan wel van de school om zich daarover te verantwoorden en een helder schoolbeleid te kunnen aantonen op het gebied van vertragen, doorstromen en versnellen. Hoe de motivatie en het aanbod van de school bij verlenging tot stand komt staat in dit protocol. De herfstleerlingen Dit zijn leerlingen die instromen tussen oktober en januari. De inspectie wil, dat de school een leerling volgt in zijn ontwikkeling om te zien of deze leerling toe is aan de volgende groep. Dit is niet aan leeftijd gebonden, maar aan de ontwikkeling. De leerling krijgt in groep 1 na 4 maanden onderwijs de Cito Taal voor Kleuters M-1. Als een leerling op deze toets een dle behaalt van minstens 4 maanden, dan neemt deze leerling ook deel aan de CITO E-1 Taal . Leerkrachten geven aan, dat een leerling meer is dan de prestaties op de Toets Taal voor Kleuters, andere aspecten spelen ook een rol. Daarom is in dit protocol een beslissingsschema opgenomen om alle mogelijke aspecten mee te nemen. Dit beslissingsschema is niet doorslaggevend. Het is onderdeel van de bespreking over verlenging-versnelling-doorgang met de directeur en interne begeleider. De directeur beslist uiteindelijk. Bij twijfel gaat de leerling altijd door naar de volgende groep. Als wordt besloten tot een verlenging, dan wordt altijd een handelingsplan opgesteld. Wat is het doel van dit verlengingsjaar, wat gaat er gebeuren, wat doet de leerkracht, etc. Opzet van het protocol Het doel is om de besluitvorming over kleuterverlenging transparant, systematisch en adequaat te laten plaatsvinden. Het protocol beschrijft de visie van waaruit op onze school wordt besloten over te gaan tot verlenging in groep 1 of groep 2. We gaan uit van algemene uitgangspunten en criteria voor verlenging. In het stappenplan en het stroomschema worden de te ondernemen acties beschreven en zijn ook de te gebruiken toetsen observatieinstrumenten vermeld.


Pagina 47

Algemene uitgangspunten Het nemen van een beslissing moet gebaseerd zijn op inhoudelijke gronden, die objectief en betrouwbaar zijn vast te stellen. Informatie over het ontwikkelingsniveau van het kind is gebaseerd op een combinatie van toetsen observatiegegevens, waarbij toetsen in feite een aanvulling en objectivering van de observaties zijn. Het nemen van een beslissing is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van minimaal de leerkracht, de intern begeleider en de directeur. De directeur is eindverantwoordelijk. De betrokkenen in dit besluitvormingsproces dienen tijdig te worden ingeschakeld. De ouders worden in een zo vroeg mogelijk stadium geïnformeerd en betrokken bij de afwegingen. De school blijft te allen tijde verantwoordelijk voor de beslissing tot verlenging. Ingeval van het uitspreken van twijfel hebben leerkracht en ouders vervolgens maandelijks contact over de ontwikkeling van de leerling. Na het nemen van de beslissing worden door de school een aantal afspraken vastgelegd, waarover de ouders worden geïnformeerd. Doorstromen of verlengen. Voor leerlingen, die hebben deelgenomen aan de M1/E-1 toets -of M1/ E-2 toets Rekenen en Taal neemt de directeur uiteindelijk een beslissing over verlenging, voortgang of versnelling van groep 1 of van groep 2. Bij twijfel is het advies de leerling te laten doorstromen. Bij het besluit een leerling door te laten stromen naar groep 2 of naar groep 3 spelen de sociaal- emotionele ontwikkeling, de werkhouding en de cognitieve ontwikkeling een belangrijke rol, gebaseerd op toetsen en observaties. In het algemeen is een verlengd kleuterjaar alleen zinvol is, indien • besluit tot verlenging zeer zorgvuldig is genomen. In overleg met de directeur, de intern begeleider en de ouders. • bepaalde achterstanden aangepakt en met ‘aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid’ weggewerkt kunnen worden, • het kind niet toe is aan het uitvoeren van een groot aantal klassikale activiteiten • het kind niet de juiste houding en instelling heeft om werkopdrachten uit te voeren. Het besluit tot verlenging van een kleuterjaar is altijd gekoppeld aan een handelingsplan, waarin zeer duidelijk de doelstellingen van de verlenging en de wijze waarop deze worden bereikt staan. Er moet sprake zijn van een doorlopende ontwikkeling, waarbij de kinderen worden bediend in de zone van de naaste ontwikkeling.


Pagina 48

Kinderen geboren voor 1 oktober

januari afname M1

Kinderen die instromen in de periode oktober t/m december

Kinderen die instromen na 1 januari

Na 4 maanden onderwijs

Na 4 maanden onderwijs

Afname M1 Taal– score omzetten in DLE

Afname M1 Taal– score omzetten in DLE

Indien score M1 DLE>4 maanden

Indien score M1 DLE > 4 maanden

Indien score M1 DLE < 4 maanden

juni afname E1 Taal/ Rekenen

Invullen formulier overgang naar groep 2

Positieve beslissing=overgang groep 2

Negatieve beslissing = kleuterverlenging

januari M2 Taal/Rekenen


juni E2 Taal/Rekenen


Invullen formulier overgang naar groep 3

Negatieve beslissing = kleuterverlening




Overgang naar groep 3

Positieve beslissing = overgang groep 3

Pagina 49

Kleutergroepverlenging

• • • • •

De inspectie hanteert voor de instroming geen grensdatum. De inspectie hanteert één leeftijdgrens in het PO: maximaal 14 jaar. De inspectie spreekt bij kleuters niet over doubleren, maar over verlengen. Bij een verlengd kleuterjaar is het niet meer mogelijk om later nog te doubleren in hogere groepen, aangezien er dan twee of meer leeftijdsjaren verschil is. Voor alle leerlingen wordt beargumenteerd en beredeneerd een advies opgesteld over verlenging, voortgang of versnellen.

Uit toezichtskader inspectie: Kleutergroepverlenging Het percentage kleutergroepverlenging is te hoog wanneer het boven de twaalf procent ligt. In het rapport wordt dan vermeld dat de school afwijkt van het landelijke beeld. Het percentage wordt berekend door de groep late leerlingen in groep 3 te delen door het totaal aantal leerlingen in groep 3, exclusief de zittenblijvers van groep 3. Een te hoog percentage kleutergroepverlenging is des te relevanter als de school geen beleid voert ten aanzien van de doorstroming van groep 1 naar 2 en van groep 2 naar 3. In dat geval spreekt de inspectie de school erop aan dat beleid ontbreekt. In het rapport kunnen de bevindingen van het gesprek worden opgenomen. Van scholen mag worden verwacht dat zij argumenten hebben wanneer zij leerlingen in de leerjaren 1 en 2 een verlengde kleuterperiode geven. Afname van CITO-toetsen M-1 (januari). • Leerlingen die vier maanden onderwijs hebben kunnen volgen maken deze toetsen (leerlingen die nog geen vier maanden onderwijs hebben gevolgd, hoeven nog niet deel te nemen aan deze toetsen.) • Advies om deze toets af te nemen als een leerling vier maanden onderwijs heeft gevolgd om het niveau vast te stellen. De score kan dan worden omgezet in een dle. Afname van de CITO-toetsen E-1 (juni). Aan deze toets nemen in principe die leerlingen deel die minstens vier maanden onderwijs hebben gevolgd of op de tussentijdse afname M-1 een dle >4 maanden hadden.


Pagina 50

kijkwijzer voor de besluitvorming verlenging-voortgang-versnellen naar groep 2 Naam:

Geboortedatum:

Ingevuld op:

Puntentotaal:

Beslissing: wel/niet naar groep 2

Besproken met ouders op:

Ingevuld door:

Bij de invulling is gelet op: Gedrag, sociaal-emotionele ontwikkeling, spraak-taalontwikkeling, motoriek, beeldende vorming,ruimtelijke ontwikkeling

Geen problemen bij het afscheid Zelfstandig Taakgericht Nieuwsgierig/ondernemend Gemotiveerd om naar school te gaan

Kind kan goed tellen tot 10 Cito score rekenen Begrippenkennis is goed

Interesse in boeken Spreekt verstaanbaar Kan naam schrijven Heeft belangstelling voor letters Cito-score taal voor kleuters Zinslengte is voldoende


Pagina 51

Speelduur is voldoende Kind kiest ook voor meerdere spelhoeken Spel gaat naar rolgebonden handelingen

Kind is zeker in bewegingen Kind houdt potlood goed vast Fijne motoriek is redelijk

Kind neemt zelf initiatief Kind kan iets duidelijk vormgeven Concentratie is voldoende Werktempo is voldoende Kind kiest wel voor moeilijke opdrachten

Kind zoekt contact met anderen Kind zoekt contact met de leerkracht

Kind voelt zich goed op zijn gemak Kind komt voor zichzelf op Kind heeft geen last van faalangst

Besluitvorming naar groep 2 (per leerling invullen) Beheerst het kind het onderdeel goed dan krijgt het 2 punten , wordt het niet goed beheerst maar wel voldoende dan krijgt het 1 punt. Wordt het onderdeel in het geheel niet beheerst dan krijgt het 0 punten. Bij de Cito-score, wordt de laatste score gehanteerd. A of B score is 2 punten, C is 1 punt, D en E is 0 punten. Tel alle punten op: 68 is het maximum, een kind moet 80% score hebben om over te gaan naar groep 2. Dat betekent 55 punten. Heeft een kind 51-55 punten dan is er geen sprake van optimale voorwaarden om naar groep 2 te gaan.


Pagina 52

Ondersteuning voor de besluitvorming overgang naar groep 3. Naam:

Geboortedatum:

Ingevuld op:

Puntentotaal:

Beslissing: wel/niet naar groep 3

Besproken met ouders op:

Ingevuld door:

Bij de invulling is gelet op: Gedrag, sociaal-emotionele ontwikkeling, spraak-taalontwikkeling, motoriek, beeldende vorming,ruimtelijke ontwikkeling

Werktempo is voldoende Zelfstandig Is taakgericht Kind heeft voldoende zelfvertrouwen Gemotiveerd om naar school te gaan

Kind kan goed tellen tot 20 en terugtellen van 10-0 Cito score rekenen Cijferkennis tot 10 is goed Begrippenkennis is goed

Kind is betrokken bij kringgesprekken Neemt goed deel aan het gesprek en heeft een goede luisterhouding

Goede zinsbouw/zinslengte Spreekt verstaanbaar Kan naam schrijven Kent 15 letters Cito-score taal voor kleuters Kan auditieve oefeningen goed doen


Pagina 53

Speelduur is voldoende Kind kan samenspelen Kind speelt goed rollenspel en heeft daarin behoefte aan uitdaging Kind doet verschillende activiteiten

Opdrachten zien er goed uit Kind kiest voor ontwikkelingsmateriaal Concentratie is voldoende Bij tekenen is het duidelijk wat het voorstelt Neemt zelf initiatief

Kind is zeker in bewegingen Goede pengreep Fijne motoriek is goed

Kind voelt zich op zijn gemak Kind heeft geen last van faalangst Kind komt voor zichzelf op

Kind zoekt contact met anderen Kind zoekt contact met de leerkracht Zijn er omstandigheden in groep 3 die de beslissing beïnvloeden? ja/nee zo ja, welke? Besluitvorming naar groep 3 (per leerling invullen) Beheerst het kind het onderdeel goed dan krijgt het 2 punten , wordt het niet goed beheerst maar wel voldoende dan krijgt het 1 punt. Wordt het onderdeel in het geheel niet beheerst dan krijgt het 0 punten. Bij de cito-score , wordt de laatste score gehanteerd. A of B score is 2 punten, C is 1 punt en D en E 0 punten. Tel alle punten op: 70 is het maximum, een kind moet 80% score hebben om over te gaan naar groep 3. Dat betekent 56 punten. Heeft een kind 52-56 punten dan is er geen sprake van optimale voorwaarden om naar groep 3 te gaan.


Pagina 54

Duidelijk is, dat naast de taal- en cognitieve ontwikkeling ook de andere ontwikkelingsgebieden worden meegewogen. Het niveau op deze ontwikkelingsgebieden kan ertoe leiden dat een kind ondanks een zwakke taal- en/of cognitieve ontwikkeling, toch overgaat naar groep 3, maar met een aangepast handelingsplan. Een kind met een voldoende taal- en/of cognitieve ontwikkeling, maar die op 2 of meer overige ontwikkelingsgebieden onvoldoende gerijpt is, kan wel in aanmerking komen voor verlenging van groep 2, indien: • •

Deze zwakke vaardigheden een ernstige belemmering vormen voor het leerproces in groep 3 (ook al is er een individueel handelingsplan) Aangetoond wordt dat een volledig extra schooljaar in groep 2 noodzakelijk is voor het kind in het kader van een doorgaande ontwikkelingslijn.

Observatie- en toetsinstrumenten •

•

•

•

Voor het bepalen van de taal- en cognitieve ontwikkeling wordt gebruik gemaakt van de CITO toetsen Taal voor Kleuters en Rekenen. Deze vormen een aanvulling op de signalen van leerkrachten en de gestructureerde observaties op het gebied van taalvaardigheid en rekenen. De toetsen geven een objectief beeld van het ontwikkelingsniveau van een kind op een vastgesteld moment. Bij twijfel over de taal-/spraakontwikkeling kan ook de TAKtoets (Taaltoets Alle Kinderen) afgenomen worden. Deze toets wordt ook gebruikt bij Logopedie. Is een leerling onder behandeling, dan wordt via de ouders contact gezocht met de logopedist. Bij twijfel over al of niet verlengd kleuteronderwijs neemt de IB- of de RT/er uiterlijk eind mei een leesvoorwaardenonderzoek en de Utrechtse Getalbegriptoets die specifiek op het rekenen is gericht af. Voor het bepalen van de sociale en emotionele ontwikkeling gebruiken we de KIJKregistratie.


Pagina 55

Groep 1

Stap 1

augustus

Actie

Wie?

In kaart brengen (zorg-)leerlingen: observaties, verzamelen gegevens.

Leerkracht IB-er

Kijkregistratie Mondelinge taalontwikkeling Eventueel overleg met IB-er Stap 2

Stap 3

Oktober

Oktobernovember

Leerling-bespreking

Leerkracht

Groepsplannen en individuele handelingsplannen

IB-er

Gesprek met ouders van zorgleerlingen:

Leerkracht met ouders

De zorgen, aanpak, verwachtingen over en weer worden uitgesproken

Stap 4

Stap 5

Oktoberdecember

Uitvoering handelingsplannen/ afspraken en

Leerkracht

Eventuele observaties

IB-er

november

Invullen screeningslijst KIJK

Leerkracht

risicoleerlingen taal/ spreken. Invullen KIJK: lijst sociaal-emotionele ontwikkeling. Stap 6

november

Bespreking zorgleerling in het zorgteam na overleg met ouders

Leerkracht IB-er zorgteam

Stap 7

januari

Ø Voor kinderen geboren voor 1 oktober

Leerkracht

wordt in januari de Cito M1 Taal afgenomen. Ø Kinderen die instromen in de periode oktober t/m december na 4 maanden afname Cito M1 Taal Ø Kinderen die instromen na 1 januari na 4 maanden onderwijs afname Cito M1 Taal Stap 8

februari

Gesprek met IB-er wel/niet verlengen bespreken

Leerkracht

In oudergesprek als mogelijke optie verlengen noemen.

IB-er

Eventueel bespreking in het zorgteam na overleg met ouders.


ouders zorgteam

Pagina 56

Stap 9

Februari – mei

begin mei

Uitvoering handelingsplan / afspraken

Leerkracht

Tussentijdse evaluatie met de ouders, eens in de 4 à 6 weken.

IB-er Ouders

Kijkregistratie Beginnende geletterdheid Voor twijfelgevallen doorstromen naar groep 2 Invullen Kijkwijzer verlenging-voortgang-versnellen naar groep 2. (Als extra optie)

Stap 10

Eind mei

In twijfelgevallen eventueel afname leesvoorwaarden en Utrechtse getalbegrip toets. (Als extra optie)

IB-er

Stap 11

Mei – juni

Ø Voor kinderen geboren voor 1 oktober

Leerkracht

wordt in juni Cito E1 Taal afgenomen. Ø Kinderen die instromen in de periode oktober t/m december en op de M1 >4 maanden hebben gescoord in juni afname E1 Taal en Rekenen Ø Kinderen die instromen na 1 januari en op de Cito M1 Taal > 4 maanden hebben gescoord in juni afname E1 Taal en Rekenen. Stap 12

juni

Evaluatiebespreking / beslissingsmoment doorgaan of niet.

•

•

•


Leerkracht IB-er

De leerling scoort een A, B of C en gaat naar groep 2. De sociaal-emotionele ontwikkeling wordt meegewogen, maar is niet doorslaggevend De leerling scoort een lage D of E. De uitkomst van de kijkwijzer en de KIJK registratie worden meegewogen. Eventueel nieuwe afname Cito. Het heeft de voorkeur de leerling in groep 1 te laten. De leerling scoort een hoge D. Twijfelgeval. De uitkomst van de kijkwijzer en de vorderingen in de KIJK registratie worden meegewogen.

Pagina 57

Positieve beslissing is overgang groep 2 Negatieve beslissing is kleuterverlenging groep 1.

Groep 2

Stap 1

augustus/ november

Actie

Wie?

In kaart brengen (zorg-)leerlingen: observaties, verzamelen gegevens.

Leerkracht IB-er

Eventueel overleg met IB-er Stap 2

Oktober

Groepsbespreking Groepsplannen en individuele handelingsplannen bespreken.

Leerkracht IB-er

Kijkregistratie Beginnende geletterdheid

Stap 3

Oktobernovember

Gesprek met ouders van zorgleerlingen: De zorgen, aanpak, verwachtingen over en weer

Leerkracht met ouders

worden uitgesproken Stap 4

Stap 5

Oktoberdecember

Uitvoering handelingsplannen/ afspraken en

Leerkracht

Eventuele observaties

IB-er

november

Invullen screeningslijst KIJK

Leerkracht

risicoleerlingen taal/ spreken. Invullen KIJK: lijst sociaal-emotionele ontwikkeling. Stap 6

november

Bespreking zorgleerling in het zorgteam na overleg met ouders

Leerkracht IB-er zorgteam

Stap 7

januari

Stap 8

februari


Cito Rekenen en Taal kleuters M2

Februari screening taal-lezen.

Leerkracht

Leerkracht Pagina 58

Gesprek met IB-er wel/niet verlengen bespreken

IB-er

In oudergesprek als mogelijke optie verlengen noemen.

ouders zorgteam

Eventueel bespreking in het zorgteam na overleg met ouders.

Stap 9

Februari – mei

begin mei

Uitvoering handelingsplan / afspraken

Leerkracht

Tussentijdse evaluatie met de ouders, eens in de 4 à 6 weken.

IB-er Ouders

Kijkregistratie Beginnende geletterdheid Voor twijfelgevallen doorstromen naar groep 3 Invullen beoordeling Kijkwijzer verlenging-voortgangversnellen naar groep 3.

Stap 10

Eind mei

In twijfelgevallen afname leesvoorwaarden en Utrechtse getalbegrip toets.

IB-er

Stap 11

Mei – juni

Voor alle leerlingen in groep 2 E2 Cito Rekenen, Taal.

Leerkracht

Stap 12

juni

leerkracht en IB maken samen een beslissing over de overgang naar groep 3. Er zijn verschillende mogelijkheden: -‐ Zeker naar groep 3. De leerling scoort goed op alle onderdelen en beheerst de einddoelen van groep 3. -‐ Naar groep 3 met nog wat zwakke onderdelen. De leerling voldoet aan de meeste einddoelen van groep 2. -‐ Niet naar groep. De leerling voldoet niet aan de einddoelen van groep 2.

Leerkracht

Stap 13


IB-er

-‐

Pagina 59

Bijlage 6 Protocol Doublure groep 3 In dit protocol wordt de procedure beschreven die betrekking heeft op zittenblijven en overgaan in groep 3 bij de overgang naar groep 4. Naar welke factoren kijken wij: De prestaties van de kinderen; Citoscores, methodegebonden toetsen, enz. Dit zijn objectieve gegevens: · Sociaal-emotionele factoren (Seol) Is er sprake van faalangst of ander belemmeringen? · Perspectief Wat is het verloop van het ontwikkelingsperspectief en leerrendement? · Groepsfactoren · Schoolloopbaan tot nu toe Heeft de leerling gedoubleerd (kleuterverlenging) in groep 1 of 2? Dan kan er geen sprake meer zijn van doublure. · Thuissituatie · Medische gegevens · Werkhouding Uitgangspunten: Ieder kind is anders en het is dan ook lastig om een algemene regel voor zittenblijven of overgaan te hanteren. Wel zijn er algemene regels die als uitgangspunt kunnen dienen. 1.De leerling moet AVI 2 beheersen en op AVI 3 instructieniveau lezen. Het goed kunnen lezen is een belangrijke voorwaarde voor schoolsucces. Wanneer een kind problemen heeft bij het leren lezen en deze minimumnorm niet haalt, is het in het belang van het kind om groep 3 te doubleren. Kinderen met leesproblemen en dyslexie hebben vooral behoefte aan meer instructie en uitbreiding van leestijd. In groep 4 vindt de versnelling en automatisering van het lezen plaats. Tegelijkertijd neemt de instructietijd voor het lezen af. Andere vakgebieden dan het lezen krijgen meer tijd en nadruk dan in groep 3. Een kind met een onvoldoende leesniveau bij aanvang van groep 4 ondervindt grote problemen. Hij of zij kan het tempo niet bijhouden en de teksten onvoldoende lezen. Er is minder tijd en ruimte in het programma van groep 4 voor de leesinstructie. Daarom heeft doubleren voor een kind met leesproblemen meer effect in groep 3 dan in groep 4. Kinderen met dyslexie blijven altijd problemen houden met lezen. Toch kan een doublure in groep 3 voor een dyslectisch kind zeker zin hebben om met een stevigere basis in groep 4 te starten. Doubleren in groep 3 houdt niet in dat een kind de hele leerstof weer moet overdoen. Er wordt zorgvuldig besproken waar deze leerling behoefte aan heeft en er wordt een handelingsplan opgesteld. Het kind krijgt zoveel mogelijk instructie op eigen niveau en uitbreiding van leestijd. 2. Blijven zitten in groep 3, 4 en 5 biedt meer mogelijkheden dan zitten blijven in een hogere groep, er valt nog meer te sturen. 3. Als een kind in groep 1 of 2 is blijven zitten, zijn er verder in de schoolloopbaan niet veel mogelijkheden meer om te blijven zitten. 4. Slechte lezers (dyslexie) hebben vaak grote problemen met zaakvakken. Met name in groep 3 en 4 moet lezen een groot aandachtspunt zijn. 5. Bij probleemleerlingen moet niet te lang gewacht worden met testen (onderzoek RT of extern onderzoek). 6. Het welzijn van een leerling blijft in elke situatie een belangrijk aandachtspunt. Procedure rondom zittenblijven en overgaan: Er wordt met de Intern Begeleider overleg gevoerd over de prestaties en daaraan gekoppeld het blijven zitten of het overgaan.


Pagina 60

Als er sprake is van matige of slechte prestaties, worden de ouders op tijd ingelicht en wordt er met hen gesproken over het zittenblijven of het overgaan en de te volgen procedure. Kinderen blijven in principe maar één keer zitten in de basisschoolperiode. De leerkracht(en) van de leerling en de IBer beslissen uiteindelijk of een kind blijft zitten of niet. Uitzondering: Wanneer een leerling voor zowel begrijpend lezen, spelling en rekenen onvoldoende (E) scoort en niet meer kan doubleren of extern onderzoek heeft uitgewezen dat doublure geen zin heeft, wordt SBO in overweging genomen en wordt in overleg met de ouders de vraag voorgelegd aan de PCL. Na de uitspraak van de PCL wordt in overweging genomen door leerkrachten, IB,RT, AB(WSNS) of schoolbegeleider of de mogelijkheid bestaat de leerling passend onderwijs op ’t Reigerbos te bieden. De genoemde mogelijkheden en onmogelijkheden wordt besproken met de ouders, waarna aan de ouders de beslissing gelaten wordt. Procedure doubleren groep 3: Januari; Tijdens de contactavonden wordt aan de ouders gemeld hoe het gaat met de vorderingen van de leerling. Wat is er gebeurd aan extra begeleiding van de leerkracht. Maart: De ouders worden goed op de hoogte gehouden van de leesvorderingen en er worden afspraken gemaakt om ook thuis te oefenen met lezen. Er wordt een verslag van het gesprek gemaakt. Mei/ juni; Na afname van de DMT en AVI toetsen wordt de leesontwikkeling van de leerling in kaart gebracht. Wanneer deze onvoldoende is neemt de groepsleerkracht in overleg met de Intern Begeleider de beslissing de leerling te laten doubleren. De ouders worden van deze beslissing op de hoogte gesteld. Overdracht:Wanneer de leerling na doublure naar een andere groepsleerkracht gaat vindt zorgvuldige overdracht plaats m.b.v. het groepsdocument, de groepsplannen en het IHP.


Pagina 61

Bijlage 6a Protocol Doublure groep 4 t/m 8 In dit protocol wordt de procedure beschreven die betrekking heeft op zittenblijven en overgaan vanaf groep 3 bij de overgang naar een volgende groep. Naar welke factoren kijken wij: De prestaties van de kinderen; Citoscores, methodegebonden toetsen, enz. Dit zijn objectieve gegevens: · Sociaal-emotionele factoren (Seol) Is er sprake van faalangst of ander belemmeringen? · Perspectief Wat is het verloop van het ontwikkelingsperspectief en leerrendement? · Groepsfactoren · Schoolloopbaan tot nu toe Heeft de leerling gedoubleerd (kleuterverlenging) in groep 1 of 2? Dan kan er geen sprake meer zijn van doublure. · Thuissituatie · Medische gegevens · Werkhouding Uitgangspunten: Ieder kind is anders en het is dan ook lastig om een algemene regel voor zittenblijven of overgaan te hanteren. Wel zijn er algemene regels die als uitgangspunt kunnen dienen. 1. Is het kind matig in één vak dan kan rustig de school doorlopen worden (eventueel met IHP of vanaf groep 5 in overleg met externen met eigen leerlijn). Is een kind matig in twee vakken, bijvoorbeeld taal en rekenen, dan wordt het moeilijker. Dit kan een reden zijn om te blijven zitten en/of in aanmerking te komen voor een extern onderzoek. 2. Blijven zitten in groep 3, 4 en 5 biedt meer mogelijkheden dan zitten blijven in een hogere groep, er valt nog meer te sturen. 3. Als een kind in groep 1 of 2 is blijven zitten, zijn er verder in de schoolloopbaan niet veel mogelijkheden meer om te blijven zitten. Een kind wordt dan al gauw te oud voor een groep. 4. Slechte lezers (dyslexie) hebben vaak grote problemen met zaakvakken. Met name in groep 3 en 4 moet lezen een groot aandachtspunt zijn. 5. Bij probleemleerlingen moet niet te lang gewacht worden met testen (onderzoek RT of extern onderzoek). 6. Het welzijn van een leerling blijft in elke situatie een belangrijk aandachtspunt. Procedure rondom zittenblijven en overgaan: Er wordt met de Intern Begeleider overleg gevoerd over de prestaties en daaraan gekoppeld het blijven zitten of het overgaan. Bij een leerlingenbespreking kunnen meerdere mensen uitgenodigd worden afhankelijk van de vraagstelling. (AB WSNS, leerlingbegeleider MHR). Als er sprake is van matige of slechte prestaties, worden de ouders op tijd ingelicht en wordt er met hen gesproken over het zittenblijven of het overgaan en de te volgen procedure. Kinderen blijven in principe maar één keer zitten in de basisschoolperiode. De leerkracht(en) van de leerling en de IBer beslissen uiteindelijk of een kind blijft zitten of niet. Uitzondering: Wanneer een leerling voor zowel begrijpend lezen, spelling en rekenen onvoldoende (E) scoort en niet meer kan doubleren of extern onderzoek heeft uitgewezen dat doublure geen zin heeft, wordt SBO in overweging genomen en wordt in overleg met de ouders de vraag voorgelegd aan de PCL.


Pagina 62

Na de uitspraak van de PCL wordt in overweging genomen door leerkrachten, IB,RT, AB(WSNS) of schoolbegeleider of de mogelijkheid bestaat de leerling passend onderwijs op ’t Reigerbos te bieden. De genoemde mogelijkheden en onmogelijkheden wordt besproken met de ouders, waarna aan de ouders de beslissing gelaten wordt. Procedure doubleren: November: Een eerste signaal wordt gemeld aan zowel de I.B.-er als aan de ouders. De ouders worden tijdens de niet verplichte contactavonden of een ander moment uitgenodigd voor een gesprek. Aan de ouders wordt aangegeven wat het probleem is en wat de groepsleerkracht of RTer, er aan gaat doen. Ook wordt vermeld dat zittenblijven eventueel tot de mogelijkheden behoort. De leerkracht maakt van dit gesprek een verslag en laat deze door de ouders ondertekenen. Maart; Tijdens de contactavonden wordt aan de ouders gemeld hoe het gaat met de vorderingen van de leerling. Wat is er gebeurd aan RT of aan extra begeleiding van de leerkracht. Als de problemen/achterstanden niet voldoende zijn opgelost,wordt aan de ouders aangegeven dat een jaar zittenblijven nu definitief is. Er wordt weer een verslag van het gesprek gemaakt en door de ouders ondertekend. Overdracht:Wanneer de leerling na doublure naar een ander groepsleerkracht gaat vindt zorgvuldige overdracht plaats m.b.v. het groepsdocument, de groepsplannen en het IHP.


Pagina 63

Bijlage 7 Het opstellen van een ontwikkelingsperspectief. Doel ontwikkelingsperspectief: • Leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte moeten zich naar hun mogelijkheden ontwikkelen en voor deze leerlingen moet een OPP worden opgesteld. • Niet bedoeld om ontwikkeling van een leerling te volgen, maar om de ontwikkeling te plannen. Doelgroep : Leerlingen die maximaal het eindniveau van groep 7 halen. In DLE termen uitgedrukt gaat het om leerlingen met een maximaal eind DLE van 50 (normaal 60) voor rekenen en/of technisch lezen, begrijpend lezen, spelling en taal. Er moet dus een achterstand zijn van meer dan 10 DLE (of meer dan een jaar) op een van bovengenoemde leerstofgebieden. Deze leelringen stromen over het algemeen uit naar VSO, PO en LWOO. Bepalen einddoel. Het in eindperspectief wordt in Het OPP in termen van DLE en/of (bij voorkeur) in gemiddelde vaardigheidsscore uitgedrukt. Hoe wordt eindperspectief bepaald: • Door afname van IQ test. (zie tabel 1) • Door afname van eerdere meetmomenten (M3,E3,M4,E4) wordt een voorspelling gedaan van het eindniveau. ( Drie meetmomenten meer betrouwbaar dan op grond van IQ bepaling. * Niet voor eind groep 4 (na minimaal drie meetmomenten) Tabel 1 :IQ en eindniveau IQ

Indicatie OPP (RW-TL-BL)

55-80 met grensvlakken: 55-59 ZMLK/PRO 75-80 LWOO/PRO 75-90

Eindniveau groep 5 (30 DLE)

Ø

80-90+

*90-120+

Eindniveau groep 6 (40DLE) Eindniveau groep 6 voor bepaald vakgebied. Eindniveau groep 7


Leerrendement (in %) op minimaal 2 van de 4 domeinen. < 50

Sociaalemotionele problematiek n.v.t

Uitstroomniveau

50-75

n.v.t. .

LWOO

n.v.t.

LWOO

sociaalemotionele problematiek gerelateerd aan leerachterstanden

LWOO

50-75

PRO

Pagina 64

Ø specifieke stoornis-dyslexie-dyscalculie * sociaal-emotionele problemen

De tussendoelen Een voorbeeld: Een leerling in medio groep 5 (DL 25) scoort 13 DLE (=-12). Het vastgestelde eindperspectief is 35 DLE. De leerling moet dus tot eind groep 8; 22 DLE overbruggen. De school wil dit bereiken in 3,5 jaar. Het doel is dan 6 DLE per jaar vorderen d.w.z 6 van de 10 DLE (heel schooljaar). LR prognose is dus 60% per jaar. Nog te gaan; 4 DLE in groep 5 en in groep 6 t/m 8 steeds ca. 6 DLE. Ø De school heeft geen resultaatverplichting, maar wel een inspanningsverplichting. Ø Het vraagt van de leerkracht het lesgeven zodanig aan te passen dat dat de gewenste zes DLE wordt gerealiseerd. De eigen leerlijn. Ø Alleen bestemd voor genoemde doelgroep. De tussendoelen vragen om het vaststellen van een passend leerstofaanbod, een passende didactiek en passende zorg en begeleiding. ( Op basis van bestaande leerlijnen 1.0- 0.75 en 0.50) Evaluatie. Het OPP wordt samen met ouders (en kind) vastgesteld. De evaluatie van de gestelde ontwikkelingsprofielen zal plaatsvinden tijdens de groepsbesprekingen. In januari wordt bekeken in hoeverre de ontwikkeling volgens prognose verloopt. In juni wordt het OPP geëvalueerd en zonodig bijgesteld. Hierbij zijn ouders , leerkracht(en) en IB betrokken.. De volgende vragen zijn dan van belang: • Hoe komt het dat de doelen niet zijn gehaald? • Wat zijn de verklaringen voor succes of falen? • Waar heeft dat mee te maken? (het kind, de ouders, de methode, de materialen, met het geplande leerstofaanbod of met de didactische vaardigheden van de leerkracht?)


Pagina 65

Wat staat er in het OPP. 1. Persoonlijke gegevens leerling 2. Schoolloopbaan en HP-geschiedenis 3. Talenten en interesses 4. Bevorderende en belemmerende factoren 5. Einddoel (op basis van …) en tussendoelen (+ leerrendementsprognose) 6. Pedagogische doelen 7. Verwijzing naar het geplande aanbod (bijlage) 8. Condities: organisatorische consequenties 9. Condities: didactische consequenties 10. Afspraken over de evaluatie Het formulier ontwikkelingsperspectief. Naam Geboortedatum School Schoolverloop Onderzoeksplaats en datum Onderzoeker WISC-III IQ-factor

Percentiel

95% betrouwbaarheidsinterval

Verbaal begrip Perceptuele organisatie Verwerkingssnelheidsfactor Verbale intelligentie Performale intelligentie Totale intelligentie Subtest Verbaal begrip Informatie Overeenkomsten Woordkennis Begrijpen

Subtest Perceptuele Organisatie Onvolledige tekeningen Plaatjes Ordenen Blokpatronen Figuur leggen

Subtest Verwerkingssnelheid Substitutie Symbolen vergelijken

Overige subtesten Rekenen Cijferreeksen Doolhoven Zorgplan OBS ’t Reigerbos

Pagina 66

Beknopte interpretatie: Theoretische leerrendementsverwachting : Datum: Protectief:

Belemmerend:

Cognitieve Ontwikkeling Sociaalemotionele ontwikkeling Medisch/Taal Ontwikkeling Werkhoudingsaspecten Didactische vorderingen Invloeden van thuis Onderwijsleeromgeving Aandachtspunten/hypothesen: relatie ll-lk: relatie ll-lln: relatie ll-stof: Reële leerrendementsverwachting: * Parnassys biedt mogelijkheden om het te verwachten leerrendementspercentage bij te stellen van bijvoorbeeld 100% naar 80% of zelfs naar 50%.


Pagina 67

Eisen aan OPP. 1. Is het OPP realistisch. 2. Bevat het heldere tussendoelen 3. Ontwikkelen voldoende leerlingen zich naar verwachting.

Bijlage 8 Sociale kaart

GGD Hollands Midden - Afdeling Jeugdgezondheidszorg (GGD) Thorbeckelaan 5 2805 CA GOUDA, 0182 54 56 50 E-mail [email protected] Bureau slachtofferhulp Regio Zuidwest/Rotterdam: Westblaak 136 3012 KM ROTTERDAM Telefoonnummer 0900-0101 Rivierdudinen GGZ Midden-Holland Postadres: Ronsseweg 225, 2803 ZB Gouda Telefoonnummer: 0182 56 3600 Website: www.ggzmiddenholland.nl JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding Nieuwe Gouwe Westzijde 1 2802 AN Gouda Politiebureau Nieuwerkerk aan den IJssel Raadhuisplein 50. Postbus 4240 2350 CE Leiderdorp Telefoon 0900-8844 (geen spoed, wél politie) of 112 (spoed!) AMK Advies & Meldpunt Kindermishandeling Gouda Postbus 370 2800 AJ Gouda Bezoekadres: Crabethpark 24. 0182 - 68 08 88 Centrum voor Jeugd en Gezin: Bezoekadres Oranjepad 2 2911 AP NIEUWERKERK AD IJSSEL Postbus 540 2800 AM GOUDA Telefoon 0182 54 78 88 Website http://www.opvoedbureau.nl E-mail: [email protected]


Pagina 68

Bijlage 9 Pestprotocol van o.b.s. ’t Reigerbos 1. 2.

Op ’t Reigerbos wordt pestgedrag, in welke vorm dan ook, niet getolereerd. Indien pestgedrag wordt geconstateerd, verplicht ’t Reigerbos zich tot een planmatige aanpak hiervan volgens de vijfsporen – aanpak. (zie uitwerking “vijfsporen-aanpak” Deze aanpak houdt in hoofdlijnen in:

Hulp aan: ü ü ü ü ü 3. 4. 5. 6. 7.

De zondebok (het gepeste kind) De pester De zwijgende middengroep (de rest van de groep) De ouders De leerkracht(en) ’t Reigerbos zorgt voor goede en toegankelijke informatie over pestproblematiek die gericht is op de verschillende groepen betrokkenen(directie, leerkrachten, leerlingen en ouders) Voor leerkrachten van ’t Reigerbos dienen nascholingsmogelijkheden op dit gebied aanwezig te zijn. Waarmogelijk zal worden samengewerkt met andere scholen en/of organisaties in de omgeving van de school. Indien nodig wordt externe hulp gezocht. ’t Reigerbos zal de opgedane ervaringen rondom pestproblematiek beschikbaar stellen aan andere scholen en/of organisaties. De privacy wordt uiteraard gewaarborgd. Aan het begin van elk schooljaar wordt in elke groep van ’t Reigerbos door de leerlingen, in samenwerking met de groepsleerkracht een groepsprotocol vastgesteld. Indien een dergelijk protocol al aanwezig is, zal dit – waar nodig – aangevuld en/of veranderd worden. Het vastgestelde groepsprotocol wordt aan het begin van ieder schooljaar door alle leerlingen van de groep en de groepsleerkracht ondertekend. Daarna wordt het aan de ouders van de leerlingen van de groep bekend gemaakt.

Accoord ouders(s) / verzorger(s) Naam:

…………………………………………….

Handtekening:

…………………………………………….


Pagina 69

No Blame! De No Blame Approach is een aanpak tegen pesten waarbij niemand gestraft wordt maar een beroep wordt gedaan op de (positieve) kracht van de groep om het probleem zelf op te lossen. De methode is geschikt voor de bovenbouw van het basisonderwijs en voor het voortgezet onderwijs. No Blame, een aanpak tegen pesten! De No Blame aanpak is niet een bestraffende maar een probleemoplossende methode om met pestproblemen om te gaan. De methode werkt zo "geruisloos" mogelijk volgens een vast stappenplan. Uitgangspunt is dat het belangrijker is het probleem op te lossen dan de pester te straffen. Kenmerkend is dat een beroep wordt gedaan op de kracht van de groep. De groep krijgt de verantwoordelijkheid voor de oplossing en genereert zelfvertrouwen wanneer ze merkt dat hun inspanningen resultaat opleveren. Vergroten van empathie Pesters hebben moeite om zich in te leven in de gevoelens van anderen. Zij beseffen niet wat de gevolgen van hun gedrag zijn voor de gepeste leerling en zijn vaak geschokt wanneer ze daarmee geconfronteerd worden. De No Blame aanpak biedt het voordeel dat het empathisch vermogen van de pester(s) en omstanders wordt vergroot. De No Blame-aanpak in zeven stappen: ►Stap 1 Gesprek met de gepeste leerling. De begeleider gaat in gesprek met de gepeste leerling. Het gaat in dit gesprek om het effect van het pesten op de gepeste leerling. Wat zijn z'n gevoelens? De leerling kan dit eventueel in een brief of een tekening weergeven. Verder wordt de procedure van de aanpak besproken. De begeleider vraagt toestemming aan de leerling om de brief of tekening te gebruiken. De leerling geeft aan welke leerlingen hij graag in de volgende stap in de supportgroep uitgenodigd wil hebben. ►Stap 2 Regel een gesprek met de supportgroep. Uitgenodigd worden de pester(s), meelopers en ook leerlingen van wie men een positieve groepsinvloed kan verwachten. De gepeste leerling is niet aanwezig bij dit gesprek. ►Stap 3 Leg het probleem uit en kweek empathie. In het gesprek legt de begeleider het probleem uit. Hij legt uit dat er een leerling is die zich erg ongelukkig voelt en dat de aanwezige leerlingen een bijdrage kunnen leveren om de leerling in kwestie te helpen. De begeleider vermijdt ieder vorm van beschuldiging en geeft duidelijk aan dat niemand straf krijgt. ►Stap 4 Deel de verantwoordelijkheid. De begeleider vertelt dat iedereen in de klas er medeverantwoordelijk voor is dat anderen zich prettig en veilig voelen. De supportgroep is bij elkaar geroepen om te helpen het probleem op te lossen. ►Stap 5 Vraag naar ideeën van elk groepslid. De begeleider vraagt aan iedere deelnemer om na te denken over manieren om het pesten te stoppen en het voor de gepeste leerling weer aangenaam te maken. Hij vraagt aan de leerlingen om hun ideeën zo concreet mogelijk te maken door hun zinnen te beginnen met "ik". ►Stap 6 Laat het aan de groep over. De leerlingen gaan nu aan het werk. Ze moeten de gelegenheid en de tijd krijgen hun goede voornemens uit te voeren. De begeleider spreekt wel af dat hij hen na een of twee weken weer zal spreken. ►Stap 7 Gesprek met ieder afzonderlijk na één of twee weken. De begeleider vraagt aan alle leerlingen van de supportgroep afzonderlijk inclusief de gepeste leerling of er iets verbeterd is. Misschien zijn niet alle voornemens geslaagd maar het belangrijkste is


Pagina 70

Intern Begeleider: Marjon Sturing Directeur : Elma Jense Instemming verleend door de Medezeggenschapsraad d.d 14 april 2011

Recommend Documents