Integraal verslag van de interpellaties en mondelinge vragen. Compte rendu intégral des interpellations et des questions orales

I.V. COM (2006-2007) Nr. 6

C.R.I. COM (2006-2007) N° 6

VERENIGDE VERGADERING VAN DE GEMEENSCHAPPELIJKE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE

ASSEMBLÉE RÉUNIE DE LA COMMISSION COMMUNAUTAIRE COMMUNE

_____

_____

Integraal verslag van de interpellaties en mondelinge vragen

Compte rendu intégral des interpellations et des questions orales

_____

_____

Commissie voor de gezondheid

Commission de la santé

_____

_____

VERGADERING VAN

RÉUNION DU

DONDERDAG 8 FEBRUARI 2007

JEUDI 8 FÉVRIER 2007

_____

_____

Verenigde Vergadering van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie – Integraal verslag – Verenigde commissies voor de gezondheid en voor de sociale zaken – Zitting 2006-2007 Assemblée réunie de la Commission communautaire commune – Compte rendu intégral – Commissions réunies de la santé et des affaires sociales - Session 2006-2007

Het Integraal verslag bevat de integrale tekst van de redevoeringen in de oorspronkelijke taal. Deze tekst werd goedgekeurd door de sprekers. De vertaling - cursief gedrukt - verschijnt onder de verantwoordelijkheid van de dienst verslaggeving. Van lange uiteenzettingen is de vertaling een samenvatting.

Le Compte rendu intégral contient le texte intégral des discours dans la langue originale. Ce texte a été approuvé par les orateurs. Les traductions - imprimées en italique sont publiées sous la responsabilité du service des comptes rendus. Pour les interventions longues, la traduction est un résumé.

3

I.V. COM (2006-2007) Nr. 6

08-02-2007

VERENIGDE COMMISSIES GEZONDHEID – SOCIALE ZAKEN

C.R.I. COM (2006-2007) N° 6 COMMISSIONS REUNIES SANTÉ AFFAIRES SOCIALES

INHOUD

SOMMAIRE

MONDELINGE VRAAG

4

QUESTION ORALE

4

- van de heer Jean-Luc Vanraes

4

- de M. Jean-Luc Vanraes

4

aan de heer Guy Vanhengel, lid van het Verenigd College bevoegd voor het Gezondheidsbeleid, Financiën, Begroting en Externe Betrekkingen,

à M. Guy Vanhengel, ministre du gouvernement de la Région de BruxellesCapitale, chargé des Finances, du Budget, de la Fonction publique et des Relations extérieures,

en aan de heer Benoît Cerexhe, lid van het Verenigd College, bevoegd voor het Gezondheidsbeleid en het Openbaar Ambt,

et à M. Benoît Cerexhe, membre du Collège réuni compétent pour la Politique de la santé et la Fonction publique,

betreffende "het hoge abortuscijfer in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest".

concernant "le taux élevé d’avortements en Région de Bruxelles-Capitale".


I.V. COM (2006-2007) Nr. 6

08-02-2007


C.R.I. COM (2006-2007) N° 6

4

COMMISSIONS REUNIES SANTÉ AFFAIRES SOCIALES

Voorzitterschap: mevrouw Fatiha Saïdi, eerste ondervoorzitter. Présidence : Mme Fatiha Saïdi, première vice-présidente.

MONDELINGE VRAAG

QUESTION ORALE

De voorzitter.- Aan de orde is de mondelinge vraag van de heer Vanraes

M. le président.- L'ordre du jour appelle la question orale de M. Vanraes

MONDELINGE VRAAG VAN DE HEER JEAN-LUC VANRAES

QUESTION ORALE VANRAES

DE

M.

JEAN-LUC

AAN DE HEER GUY VANHENGEL, LID VAN HET VERENIGD COLLEGE BEVOEGD VOOR HET GEZONDHEIDSBELEID, FINANCIËN, BEGROTING EN EXTERNE BETREKKINGEN,

À M. GUY VANHENGEL, MINISTRE DU GOUVERNEMENT DE LA RÉGION DE BRUXELLES-CAPITALE, CHARGÉ DES FINANCES, DU BUDGET, DE LA FONCTION PUBLIQUE ET DES RELATIONS EXTÉRIEURES,

EN AAN DE HEER BENOÎT CEREXHE, LID VAN HET VERENIGD COLLEGE, BEVOEGD VOOR HET GEZONDHEIDSBELEID EN HET OPENBAAR AMBT,

ET À M. BENOÎT CEREXHE, MEMBRE DU COLLÈGE RÉUNI COMPÉTENT POUR LA POLITIQUE DE LA SANTÉ ET LA FONCTION PUBLIQUE,

betreffende "het hoge abortuscijfer in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest".

concernant "le taux élevé d’avortements en Région de Bruxelles-Capitale".

Mevrouw de voorzitter.- De heer Vanraes heeft het woord.

Mme la présidente.- La parole est à M. Vanraes.

De heer Jean-Luc Vanraes.- Via de media vernam ik dat het abortuscijfer voor 2005 in Brussel veel hoger ligt dan in de andere twee gewesten. Zo zouden er in het gewest per duizend vrouwen drie maal meer abortussen worden uitgevoerd dan in Vlaanderen en tweeënhalf maal meer dan in Wallonië.

M. Jean-Luc Vanraes (en néerlandais).- J'ai appris par la presse que le nombre d'avortements pratiqués à Bruxelles en 2005 était beaucoup plus élevé qu'en Flandre et Wallonie.

Het is me niet helemaal duidelijk of men zich voor deze cijfers baseert op de woonplaats van de betrokken vrouw, of de plaats waar de abortus wordt uitgevoerd.

Si ces chiffres sont basés sur l'endroit où est pratiqué l'avortement, il est normal qu'une grande ville - qui garantit le respect de l'anonymat et compte deux centres hospitaliers dépendants d'universités libres - soit confrontée à une nombre plus élevé d'avortements. Si ces chiffres sont basés sur le lieu de résidence


5

I.V. COM (2006-2007) Nr. 6

08-02-2007


Indien men zich baseert op de plaats waar de abortus wordt uitgevoerd, lijkt het me niet abnormaal dat een grootstad, die de nodige anonimiteit biedt en die overigens twee grote ziekenhuizen huisvest die afhangen van vrijzinnige universiteiten, met een hoger abortuscijfer wordt geconfronteerd. Indien men zich evenwel baseert op de woonplaats van de betrokken vrouwen, dan is het wellicht noodzakelijk dat de overheid deze vaststelling verder analyseert en erop zou inspelen. Ik had dan ook graag vernomen of er concrete initiatieven zullen genomen worden om eventueel het gebruik van de gewone voorbehoedsmiddelen te promoten. Indien een dergelijk onderzoek zou uitwijzen dat dit wenselijk is, bent u dan bereid u in het bijzonder te richten tot de migrantenpopulatie, die volgens de verantwoordelijke van het Centrum voor hulp bij ongeplande zwangerschap van de VUB nu misschien onvoldoende gebruik maakt van deze gewone voorbehoedsmiddelen?


des femmes qui pratiquent un avortement, les autorités doivent procéder à une analyse plus poussée de ce constat et y réagir. Des initiatives concrètes seront-elles prises pour promouvoir l'utilisation des contraceptifs ordinaires ? D'après le responsable du 'Centrum voor hulp bij ongeplande zwangerschap' de la VUB, les femmes immigrées auraient trop peu recours aux moyens contraceptifs habituels. Etesvous prêts si nécessaire à vous adresser en particulier aux femmes immigrées, avec les précautions nécessaires pour éviter de les stigmatiser ?

Als u een dergelijke campagne lanceert, ben ik ervan overtuigd dat u zich voorts zult behoeden om deze groep van vrouwen te stigmatiseren. Hogervermeld cijfer verbaast me. Wat is er de echte reden van? Als blijkt dat de situatie in Brussel verschilt van elders, moeten we dan de manier waarop we voorlichting verstrekken over voorbehoedsmiddelen veranderen of niet?

Mevrouw de voorzitter.- De heer Vanhengel heeft het woord.

Mme la présidente.M. Vanhengel.

La

parole

De heer Guy Vanhengel, lid van het Verenigd College.- Ik ben zelf ook nogal verbaasd over de cijfers uit het verslag van het jaar 2005 van de Nationale Evaluatiecommissie inzake de toepassing van de wetgeving betreffende de zwangerschapsafbreking, die bij wet van 13 augustus 1990 werd opgericht en belast werd met de evaluatie van de wet van 3 april 1990 betreffende de zwangerschapsafbreking.

M. Guy Vanhengel, membre du Collège réuni (en néerlandais).- Dans son rapport de 2005, la Commission nationale d'évaluation - créée par la loi du 13 août 1990 et chargée de l'évaluation de la loi du 3 avril 1990 relative à l'interruption de grossesse - signale que 24,51% des femmes qui ont recouru à une interruption de grossesse sont domiciliées en Région de Bruxelles-Capitale, 41,81% sont domiciliées en Région flamande et 31,91% en Région wallonne. 1,77% de ces femmes


est

à

I.V. COM (2006-2007) Nr. 6

08-02-2007


Volgens het verslag waren 24,51% van de Belgische vrouwen die een abortus lieten uitvoeren, in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gedomicilieerd. Dat percentage is meer dan het dubbele van het bevolkingsaandeel van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest voor heel België. Overigens zijn 41,81% van de Belgische vrouwen die een abortus laten uitvoeren in het Vlaams Gewest gedomicilieerd, 31,91% in het Waals Gewest en 1,77% van de vrouwen waren op het moment van de ingreep in het buitenland gedomicilieerd. Deze cijfers hebben dus betrekking op de woonplaats van de vrouwen. Het abortuscijfer, namelijk aantal zwangerschapsafbrekingen per 1.000 vrouwen in de vruchtbare leeftijd (die zich doorgaans ongeveer tussen 15 en 44 jaar situeert, en al is er onlangs een Spaanse vrouw van 67 jaar bevallen) bedraagt voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 18,29. Voor het Vlaams en het Waals Gewest bedraagt het cijfer respectievelijk slechts 5,86 en 7,92. De verschillen zijn behoorlijk significant. In Brussel eindigt bijna een op vijf zwangerschappen in een abortus , terwijl het landsgemiddelde een op acht bedraagt. De cijfers komen uit een studie van Johan Van Bussel over de zwangerschapsafbrekingen in België tussen 1993 en 2005 voor het Centrum voor Relatievorming en Zwangerschapsproblemen. De resultaten werden in september 2006 gepubliceerd. Eerst en vooral kan men zich afvragen of abortussen niet vooral in de grote steden voorkomen. De cijfers van de evaluatiecommissie bieden daar echter geen antwoord op, ze gaan enkel over de provincie waarin de betrokken vrouwen gedomicilieerd zijn. Ten tweede kan men zich ook afvragen of het hogere aantal zwangerschapsafbrekingen in het Brussels Gewest te maken hebben met de specifieke samenstelling van de bevolking. De gegevens van de evaluatiecommissie zijn echter te beperkt om uitspraken te doen over het psychosociale profiel van de vrouwen. Inrichtingen en artsen registreren immers slechts een aantal gegevens, namelijk de leeftijd van de vrouw, haar burgerlijke staat, het aantal kinderen,

C.R.I. COM (2006-2007) N° 6

6


étaient, au moment de l'intervention, domiciliées à l'étranger. Ces chiffres se basent en effet sur le lieu de résidence de la femme. Le taux d'avortement, à savoir le nombre d'interruptions de grossesses pour 1.000 femmes en âge de fécondité, s'élève à 18,29 pour la Région de Bruxelles-Capitale, 5,86 pour la Région flamande et 7,92 pour la Région wallonne. Ces différences sont en effet significatives : à Bruxelles, une grossesse sur 5 se termine par un avortement, tandis que la moyenne nationale est de 1 sur 8. On peut se demander s'il ne s'agit pas d'un phénomène propre aux grandes villes. Les chiffres de la Commission d'évaluation ne nous permettent pas de formuler une réponse en la matière. Ils ne font qu'indiquer la province où sont domiciliées les femmes en question. L'on peut également se demander si le taux élevé pour Bruxelles ne réfère pas à un profil spécifique de la population bruxelloise. Les informations dont dispose la Commission d'évaluation sont, toutefois, trop limitées pour esquisser un profil psychosocial complet de ces femmes. Les maisons de santé et les médecins ne prennent en compte que les paramètres suivants : l'âge de la femme, son état civil, le nombre d'enfants, le domicile, la "situation de détresse" invoquée lors de la demande d'avortement, le moyen de contraception lors du cycle de la fécondation et la méthode d'interruption de grossesse. II est donc difficile, sur la base de ces données, de dresser un profil spécifique des cas à Bruxelles. Les institutions de la Région de Bruxelles-Capitale mentionnent toutefois dans leur rapport qu'une grande partie des patientes est d'origine étrangère. Une récente étude sur l'origine des patientes des centres flamands corrobore cet élément. Dans le cadre d'une étude dirigée en 2005 par H Neefs et S. Vissers pour la KULeuven, une enquête a été menée auprès de sept centres flamands pratiquant des avortements, dont deux en


7

I.V. COM (2006-2007) Nr. 6

08-02-2007


haar woonplaats, de aangehaalde "wanhoopstoestand" om een abortus te vragen, het anticonceptiegebruik tijdens de cyclus van de bevruchting en de methode van zwangerschapsafbreking. Het is moeilijk om uit deze gegevens specifieke kenmerken van de Brusselse vrouwen af te leiden. Instellingen binnen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest melden evenwel in hun verslag dat een groot aantal patiënten van vreemde origine is. Een recent registratieonderzoek dat peilt naar de etnische afkomst van de cliënten van Vlaamse abortuscentra bevestigt dit. In 2005 schreven H. Neefs en S. Vissers een studie voor het Centrum voor medische sociologie en gezondheidsbeleid van de K.U.Leuven: "De vraag om zwangerschapsafbreking bij allochtone vrouwen in Vlaanderen". Dit onderzoek organiseerde een bevraging bij zeven Vlaamse abortuscentra, waaronder ook twee Brusselse centra. Gedurende vijf maanden werd voor elke zwangerschapsafbreking een beperkte bijkomende vragenlijst ingevuld door de hulpverleners van de abortuscentra. De vragenlijst peilde niet alleen naar de gegevens die door de evaluatiecommissie geregistreerd moeten worden, maar ook naar andere socio-demografische kenmerken van de abortuscliënt: de nationaliteit, het geboorteland van de cliënt en van de ouders, de verblijfsduur in België en de huidige leef- en relationele situatie. In het totaal werden 2.169 vragenlijsten ingevuld, waardoor de peiling representatief kan worden genoemd. Uit het onderzoek blijkt dat ongeveer 40% van de abortuscliënten in deze centra van allochtone afkomst is. De grootste groep allochtone vrouwen zijn nieuwkomers. Zij verblijven sinds kort in België en komen voornamelijk uit landen van Zwart Afrika, Midden-en Oost-Europa en Azië. Ten derde geldt voor heel België dat de vrouw die haar zwangerschap laat afbreken gemiddeld 27 jaar oud is en ongehuwd. Ongeveer de helft van de vrouwen heeft nog geen kinderen. Opmerkelijk in de Belgische registratiecijfers is de duidelijke toename van vrouwen die geen voorbehoedmiddel gebruiken, meer bepaald de helft van de vrouwen


Région de Bruxelles-Capitale. Sur une période de cinq mois, pour chaque interruption de grossesse, un questionnaire a été complété par les assistants sociaux de ces centres. Ce formulaire contenait aussi, en plus des données devant être enregistrées par la commission, les caractéristiques sociodémographiques de la patiente (nationalité, pays d'origine, durée de séjour en Belgique, situation privée). II ressort de cette enquête que 40% des patientes de ces centres sont d'origine allochtone. Ces femmes sont pour la plupart des primoarrivantes, qui séjournent depuis peu en Belgique et viennent principalement de l'Afrique subsaharienne, de l'Europe centrale et de l'Est et de l'Asie. En Belgique, la femme qui décide d'interrompre sa grossesse est âgée en moyenne de 27 ans et n'est pas mariée. Environ la moitié d'entre elles n'a pas encore d'enfants. Notons dans les chiffres belges la nette augmentation des femmes qui n'utilisent pas de moyens de contraception. Les raisons invoquées à Bruxelles sont le prix des contraceptifs et la nécessité d'une prescription médicale. Les personnes concernées sont relativement pauvres et n'ont pas de médecin généraliste fixe. Pour remédier à cette situation, il conviendrait d'améliorer l'information et l'accès aux moyens contraceptifs. L'accès à la contraception relève de la compétence du gouvernement fédéral. Plusieurs initiatives en la matière ont été prises ces dernières années, axées principalement sur les jeunes. Depuis le 1er mai 2004, les jeunes filles de moins de 21 ans peuvent se procurer des moyens contraceptifs à un tarif moins élevé chez leur pharmacien, en présentant leur carte SIS. Les pilules de la deuxième génération sont même gratuites. Cette action allait de pair avec une campagne d'information conçue spécialement pour les jeunes. La dernière campagne d'information a été lancée en novembre 2006. La prévention et l'information en matière de santé relèvent de la compétence des Communautés. En Région bruxelloise, les deux Communautés sont actives sur le plan de la prévention de la grossesse. Elles soutiennent de nombreux centres


I.V. COM (2006-2007) Nr. 6

08-02-2007


die in 2005 hun zwangerschap lieten afbreken. In Brussel zouden de prijs van de anticonceptie en het ontbreken van een geneeskundig voorschrift als belangrijkste redenen aangehaald kunnen worden en gerelateerd worden aan een relatief armere bevolking die minder een vaste huisarts heeft. Slechts 82,7% van de Brusselse bevolking beschikt over een vaste huisarts, tegenover 96,6% in Vlaanderen en 96,2% in Wallonië. Voor deze cijfers baseer ik me op de Gezondheidsenquête van 2004. Om dit te verhelpen zou men de informatie over en de toegang tot anticonceptiemiddelen moeten verbeteren. De toegang tot anticonceptiemiddelen is een bevoegdheid van de federale overheid. Tijdens de afgelopen jaren heeft federaal minister Rudy Demotte trouwens heel wat initiatieven genomen inzake anticonceptie, die echter vooral op jongeren waren gericht. Sinds 1 mei 2004 zijn anticonceptiemiddelen voor meisjes van jonger dan 21 jaar goedkoper geworden. Op eenvoudig vertoon van hun SIS-kaart in de apotheek krijgen ze een korting. De pil van de tweede generatie is zelfs gratis. Deze maatregel ging gepaard met een aantal federale informatiecampagnes die op maat van jongeren zijn gemaakt. De laatste campagne is in november 2006 van start gegaan. Gezondheidspreventie en -informatie is dan weer een bevoegdheid van de gemeenschappen. Ook in het Brussels Gewest werken de beide gemeenschappen aan zwangerschapspreventie. Ze ondersteunen meerdere centra voor gezinsplanning. Uit een korte rondvraag in de sector blijkt dat de centra bijzonder laagdrempelig zijn. Ze verschaffen alle gebruikers informatie over anticonceptiva. Indien nodig wordt er een beroep gedaan op sociale vertalers.

C.R.I. COM (2006-2007) N° 6

8


de planning familial, lesquels s'avèrent accessibles à tous et fournissent des informations sur les moyens contraceptifs. En cas de nécessité, il est possible de faire appel à des traducteurs sociaux. Les centres sont également actifs dans les écoles bruxelloises où ils organisent des ateliers et des cours d'éducation sexuelle. Enfin, certains centres travaillent avec Fedasil en vue de sensibiliser le groupe-cible des réfugiés. La COCOM finance deux centres de planning familial bi-communautaires relevant de la compétence des ministres de l'Aide aux personnes. Afin de concentrer les efforts de l'ensemble des niveaux de pouvoir, l'intention de créer un groupe de travail a été formulée lors de la conférence interministérielle sur la Santé publique de décembre 2004, à la demande des deux Communautés. Ce groupe de travail n'a jamais vu le jour. Entre-temps, le dernier rapport de la Commission nationale d'évaluation a été présenté au parlement fédéral. Celui-ci comprend des recommandations exigeant une approche transversale. Nous pourrions, en tant qu'autorité bruxelloise - et de concert avec les deux Communautés - insister sur la mise en place d'un groupe de travail auprès du fédéral, intégrant une prévention plus ciblée et une aide des minorités allochtones. Nous pourrions insister sur l'importance des taux élevés d'interruptions de grossesse à Bruxelles. Nous considérerons le problème lors de la prochaine conférence interministérielle.

De centra treden ook actief op. Ze trekken onder meer naar de Brusselse scholen waar ze workshops over seksuele voorlichting organiseren. Tot slot werken een aantal centra voor gezinsplanning ook samen met Fedasil om de doelgroep van de vluchtelingen te bereiken. De Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie subsidieert twee bicommunautaire centra voor


9

I.V. COM (2006-2007) Nr. 6

08-02-2007



gezinsplanning die onder de bevoegdheid van de ministers van Welzijn vallen, namelijk het Centrum voor Echtelijke en Familiale Promotie van de SVV Brabant en City-Planning van het OCMW van Brussel-Stad. Teneinde de inspanningen van alle beleidsniveaus te bundelen, werd in de interministeriële conferentie voor de Volksgezondheid van december 2004 door de beide gemeenschappen gevraagd om een werkgroep op te richten. De werkgroep heeft echter nog nooit vergaderd. Inmiddels is het laatste verslag van de evaluatiecommissie (2005) aan het federaal parlement voorgesteld. In het verslag staan een aantal aanbevelingen waarvoor een bevoegdheidsoverschrijdende aanpak noodzakelijk is. De Brusselse overheden zouden er in samenspraak met de Vlaamse en Franse gemeenschap bij de federale overheid op kunnen aandringen om de werkgroep eindelijk samen te roepen. Er is nood aan preventie en hulpverlening die meer op specifieke doelgroepen is gericht, waaronder ook allochtone minderheden. We zouden erop kunnen aandringen dat er bijzondere aandacht wordt verleend aan het hoge aantal zwangerschapsonderbrekingen in het Brussels Gewest. We zullen het probleem op de volgende interministeriële conferentie aankaarten.

Mevrouw de voorzitter.- De heer Vanraes heeft het woord.

Mme la présidente.- La parole est à M. Vanraes.

De heer Jean-Luc Vanraes.- Wij hebben onze inspanningen altijd gericht op de jongeren onder de 20 jaar. Nu blijkt dat vrouwen die een abortus ondergaan, gemiddeld 27 jaar zijn. Misschien hebben we vroeger wel de goede keuzes gemaakt, maar nu blijkt dat het probleem ook elders ligt. We zouden een gedetailleerder inzicht moeten hebben in het probleem. Dat is niet alleen theoretisch belangrijk. Een abortus brengt immers heel wat familiale en persoonlijke problemen met zich mee. Ik wacht af wat de resultaten zullen zijn van uw volgende discussie met de andere overheden. Uit mijn persoonlijke ervaringen in de sector

M. Jean-Luc Vanraes (en néerlandais).- Nous avons toujours dirigé nos efforts vers les jeunes de moins de 20 ans. C'était peut-être pertinent, mais il s'avère qu'actuellement, les femmes qui subissent un avortement sont en moyenne plus âgées. Nous devrions avoir une perception plus détaillée du problème. J'attends les résultats de vos discussions avec les autres niveaux de pouvoir. Il y a un manque d'information pour les personnes qui ne parlent aucune de nos deux langues et qui ne séjournent pas longuement dans notre pays. Il serait nécessaire d'affiner cette étude et de voir où


I.V. COM (2006-2007) Nr. 6

08-02-2007



concludeer ik dat er een gebrek is aan informatie voor diegenen die geen van onze twee talen kennen en nog niet zo lang in ons land verblijven. Ik wacht dus af, maar het zou nuttig zijn om die studie te verfijnen en na te gaan waar de problemen zitten.

les problèmes résident.

- Het incident is gesloten.

- L'incident est clos.

_____

_____


10

Integraal verslag van de interpellaties en mondelinge vragen. Compte rendu intégral des interpellations et des questions orales

Recommend Documents