Inhoud
Unie KBO en de verkiezingen 2012 Jaarverslag 2011 uitgebracht Unie KBO luidt noodklok over het scheiden van wonen en zorg Geen verplichte hulp verpleegtehuis Mantelzorgcompliment en verhoogde vrijstelling erfbelasting onder de loep Oproep tot investeren in sport Integrale veiligheid en woningovervallen Actieplan tegen ouderenmishandeling Voortgang actieplan ouderenhuisvesting Naar de stembus? Gebruik de programmavergelijker Stemmen, ook op de 50PlusBeurs Organiseer ook een beweegbijeenkomst! Symposium ‘Senioren in actie’ ICT-oplossingen voor vergrijzende samenleving Veiligheidspreventie voor KBO-leden Project keurmerk Seniorvriendelijk Ziekenhuis in volle gang Word ook seniorscout! Deelnemers E-mosion gezocht KBO start met opleiding medioren Doe mee en maak de langste eettafel van de KBO! Gratis kaarten wegens succes verlengd Dag van de ouderen: deel ‘Klein Geluk’ uit Programma Aandacht Voor Iedereen Cursus voor ouderenadviseurs over levensvragen Bijzondere bestemming: Pahos op Cyprus
Pagina
3 3 4 5 5 6 7 7 8 9 9 10 11 12 13 13 15 16 17 18 19 19 20 20 21
Bijlage: 5
- Aanvraagformulier stempas 50Plusbeurs - Reactie staatssecretaris op rapport:’Bestedingsmogelijkheden bij het scheiden van wonen zorg’. - Brief brief van minister van binnenlandse zaken over ouderenhuisvesting - Brochure ‘Wat ik eigenlijk wil vragen’ - Evenementenkalender
Jaargang 23, nr. 6 – 14 augustus 2012
Colofon KBO-Wegwijzer Deze KBO-Wegwijzer is de nieuwsbrief van het landelijk bureau Unie KBO en is bestemd voor KBOvrijwilligers en beroepskrachten die zijn aangesloten bij de Unie KBO. De nieuwsbrief is gevuld met diverse zaken die voor u van belang kunnen zijn. Ook krijgt u een goed beeld van de lopende activiteiten van de Unie KBO. Aanvullende informatie vindt u op www.kbo.nl.
Redactie Ellie Verkaart Rob Vos Redactieadres Unie KBO Postbus 325 5201 AH ’s-Hertogenbosch Email Internet Facebook Twitter
:
[email protected] : www.kbo.nl : www.facebook.com/unie.kbo : #unie_kbo
UNIE KBO EN DE VERKIEZINGEN 2012 De Unie KBO houdt in aanloop naar de verkiezingen op woensdag 12 september 2012 op www.kbo.nl een uitgebreid verkiezingsdossier bij. Sinds vrijdag 10 augustus is in dit dossier ook de politieke programmavergelijker Senioren te raadplegen met vergelijkingen op het gebied van seniorenzaken. Dat er geen minister voor seniorenbeleid gaat komen is wel zeker, blijkt uit de onlangs gelanceerde Programmavergelijker Senioren van de CSO, de koepel van ouderenorganisaties Unie KBO, PCOB, NVOG en NOOM. De Programmavergelijker Senioren maakt het mogelijk om snel uit te zoeken wat de standpunten zijn van de politieke partijen op zaken die vooral voor ouderen van belang zijn. Stemmen op de 50PlusBeurs In deze Wegwijzer kunt u lezen dat er een mogelijkheid is om op de 50PlusBeurs te gaan stemmen. In het online verkiezingsdossier staat een link naar verdere uitleg en over het stemmen op een andere locatie. In dit dossier vindt u ook een link om het aanvraagformulier voor de stempas te downloaden. De Programmavergelijker is te gebruiken via de link in het verkiezingsdossier op www.kbo.nl.
JAARVERSLAG 2011 UITGEBRACHT Begin juli 2012 is het jaarverslag 2011 gepubliceerd. 2011 was een turbulent jaar waarin door de hele organisatie erg veel werk is verzet. Met het jaarverslag 2011 brengt de Unie KBO alle betrokkenen op en rond de grootste seniorenorganisatie van Nederland op de hoogte wat er in dat jaar heeft plaatsgevonden. Het jaarverslag is gebundeld, helder en overzichtelijk. Alle belangrijke onderwerpen van het jaar terug zijn er terug te lezen. De uitgave van het jaarverslag 2011 is alleen digitaal beschikbaar. Er is geen papieren uitgave van gemaakt. Het jaarverslag van de Unie KBO is online te lezen en te downloaden via www.kbo.nl, onder nieuwsarchief op dinsdag 10 juli.
Wegwijzer 6 - 2012
3
UNIE KBO LUIDT NOODKLOK OVER HET SCHEIDEN VAN WONEN EN ZORG Het plan om binnen de ouderenzorg het scheiden van wonen en zorg versneld in te voeren leidt volgens de Unie KBO tot een financiële ramp voor tienduizenden zorgbehoevende senioren. De Unie KBO, met 200.000 leden de grootste ouderenorganisatie in Nederland, baseert dit op een in haar opdracht uitgevoerd onderzoek van het Nibud. De Unie KBO is weliswaar voorstander van het scheiden van wonen en zorg, maar vindt wel dat er aan een aantal voorwaarden moet worden voldaan. Zo mag de koopkracht van zorgbehoevende senioren niet in gevaar komen en moet de bureaucratische lastendruk voor bewoners binnen de perken blijven. In beleid opgenomen Enkele dagen na het aanbieden van het rapport ‘Bestedingsmogelijkheden bij het scheiden van wonen en zorg‘ stuurde de staatssecretaris een brief aan de Tweede Kamer met de stand van zaken over de toekomst van de AWBZ (Tweede voortgangsrapportage Hervorming Langdurige Zorg). De afspraak in het Begrotingsakkoord: de versnelde ‘extramuralisatie van lichtere zzp's’ (Zorg Zwaarte Pakket) vanaf 1 januari 2013 krijgt in het beleid meer gestalte. Voor bestaande cliënten zou dit geen gevolgen moeten hebben, maar vanaf 1 januari 2013 wel voor ‘nieuwe’ cliënten. Bovendien krijgen zorgorganisaties te maken met een geleidelijk afnemend aantal cliënten met lichte zzp (zorgzwaartepakket 1 t/m 3). Over de verdere uitwerking van de maatregel wordt na de zomer verder gesproken. Over de consequenties voor gemeenten zullen de bewindslieden van VWS en BZK overleg gaan voeren met de VNG. Gevolgen De Unie KBO heeft in het rapport aangegeven wat de gevolgen van het plan zijn voor de bestedingsmogelijkheden van senioren met een minimuminkomen. Tijdens het algemeen overleg in de Tweede Kamer op 4 juli jongstleden kwam ook het rapport ter sprake en maakte de staatssecretaris kenbaar samen met ‘het veld’ te zoeken naar oplossingen voor specifieke doelgroepen die in de knel komen vanwege de invoering van scheiden wonen en zorg. De staatssecretaris zal het rapport graag betrekken bij de verdere invulling van het scheiden van wonen en zorg, omdat zij het belangrijk vindt de eventuele financiële gevolgen inzichtelijk te maken. Het rapport ‘bestedingsmogelijkheden bij het scheiden van wonen en zorg’ werd in juni door Unie KBO vicevoorzitter Martin Arntz aangeboden aan Pauline Smeets (PvdA), voorzitter van de vaste Kamercommissie voor VWS.
Wegwijzer 6 - 2012
4
Het r Het rapport is in het gelijknamige artikel te downloaden op de website www.kbo.nl. U vind Het bericht van 18 juni jongstleden terug in het nieuwsarchief. De reactie van de staatssecretaris op het rapport ‘Bestedingsmogelijkheden bij het scheiden van wonen en zorg is als bijlage bijgevoegd.
GEEN VERPLICHTE HULP VERPLEEGTEHUIS De Unie KBO is van mening dat een verpleeghuis de familie nooit mag verplichten om mee te helpen in verpleeghuizen. De reactie volgt naar aanleiding van het onlangs gepubliceerde plan van verpleeghuis de Viersprong om met deze verplichting te gaan werken. De seniorenorganisatie vraagt zich af of de senioren zelf nog iets te zeggen hebben over hun zorg en welzijn. Goede ouderenzorg legt de regie zoveel mogelijk bij de oudere zelf. De Unie KBO is het totaal oneens met de reactie van de ANBO op dit voorstel, die het experiment van de Vierstroom juist toejuicht. De Unie KBO vindt dat dit experiment een onjuiste beeldvorming over ouderen, ouderenzorg en over de kosten van deze zorg in de hand werkt. Er zijn duizenden mantelzorgers en vrijwilligers die al zorgen voor de zogenaamde ‘extraatjes’ in de ouderenzorg. Het is niet zo dat familieleden niet omkijken naar hun naasten die verzorgd en verpleegd worden in verzorgings- of verpleeghuizen. Een uitgebreide reactie van de Unie KBO is te lezen op www.kbo.nl in het nieuwsarchief.
MANTELZORGCOMPLIMENT EN VERHOOGDE VRIJSTELLING ERFBELASTING ONDER DE LOEP Recentelijk zijn er in de media berichten verschenen over het mantelzorgcompliment en de verhoogde vrijstelling op erfbelasting. Reden voor de Unie KBO om het mantelzorgcompliment nog eens onder de loep te nemen. De overheid heeft veel waardering voor het werk van mantelzorgers. Als blijk van waardering kunnen zorgvragers hun mantelzorger voordragen voor een zogenaamd mantelzorgcompliment. Het mantelzorgcompliment is voor mantelzorgers die langdurig en intensief een familielid, partner, vriend of kennis verzorgen. Het gaat om zorg waarvoor anders professionele hulp nodig is. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) betaalt dit mantelzorgcompliment uit. In 2012 is het bedrag van deze vergoeding 200 euro.
Wegwijzer 6 - 2012
5
Om het mantelzorgcompliment aan te kunnen vragen, moet de zorgvrager een indicatie hebben voor AWBZ-zorg aan huis, afgegeven door het CIZ (Centrum Indicatiestelling Zorg). Zorgvragers krijgen automatisch een aanvraagformulier van de SVB. Met dit aanvraagformulier kan de zorgvrager een mantelzorger voordragen voor het mantelzorgcompliment. De SVB betaalt dit uit rond de Dag van de mantelzorg op 10 november 2012. Persoonsgebonden Budget Voor een zorgvrager heeft het geven van een mantelzorgcompliment geen invloed op de hoogte van een eventueel Persoonsgebonden Budget (PGB). De mantelzorger krijgt het compliment naast het salaris uit een PGB. De mantelzorger hoeft geen belasting te betalen over het mantelzorgcompliment en telt dus niet mee voor zijn of haar inkomen. Ook heeft het compliment geen gevolgen voor een eventuele uitkering, zorgtoeslag of huurtoeslag van de mantelzorger. Mantelzorg en erfbelasting Als de mantelzorger een inwonend eerstegraads familielid is, kan het mantelzorgcompliment invloed hebben op erfbelasting die erfgenamen moeten betalen. Inwonende eerstegraads familieleden hebben onder bepaalde voorwaarden recht op een verhoogde vrijstelling. Dat houdt in dat er minder erfbelasting over de nalatenschap hoeft te worden betaald. Een van deze voorwaarden voor de verhoogde vrijstelling is het ontvangen van een mantelzorgcompliment. Kamervragen Pieter Omtzigt van het CDA heeft onlangs diverse Kamervragen gesteld over het mantelzorgcompliment en de erfbelasting. Demissionair staatssecretaris Spies heeft voor het geven van antwoorden om uitstel gevraagd. Vanwege het zomerreces is het niet mogelijk om binnen een termijn van drie weken te antwoorden. De Unie KBO wil graag op korte termijn meer duidelijkheid, omdat een compliment vaak niet aangevraagd wordt vanwege de administratieve rompslomp en gebrekkige voorlichting. Bovendien hebben zorgvragers en mantelzorgers vaak andere zorgen aan hun hoofd.
OPROEP TOT INVESTEREN IN SPORT FIT FOR LIFE NEDERLAND, hét netwerk voor alle betrokken organisaties op het gebied van actieve leefstijl voor ouderen, roept alle politieke partijen op om de komende kabinetsperiode te investeren in sport- en beweegbegeleiding van senioren. Op dit moment dreigt deze begeleiding langzaam maar zeker weg te vallen. Oorzaken: gebrek aan een structuur, goede perspectieven voor begeleiders en bezuinigingen in de ouderen- en welzijnszorg. Sport en bewegen leidt niet alleen tot meer gezonde en zelfredzame ouderen, maar ook tot minder grote druk op de gezondheidszorg. In Nederland is voldoende deskundigheid aanwezig om jonge instructeurs op te leiden en aan het werk te zetten om ouderen overal in het land te begeleiden. Maar daarvoor is inzet van de overheid eveneens vereist. Oftewel: Zorg voor meer, betere en jongere bewegingsleiders 55+.
Wegwijzer 6 - 2012
6
U leest de gehele oproep en meer achtergrondinformatie op www.kbo.nl onder het ‘verkiezingsdossier’.
INTEGRALE VEILIGHEID EN WONINGOVERVALLEN De Unie KBO vindt dat veiligheid van ouderen een belangrijk thema is. KBO afdelingen houden voorlichtingsactiviteiten op het gebied van Integrale Veiligheid en de Babbeltruc. De Unie KBO is door het Ministerie van Veiligheid en Justitie (V en J) gevraagd het thema woningovervallen te integreren in het materiaal en in alle voorlichtingsactiviteiten mee te nemen. Door (woning)overvalcriminaliteit in het materiaal te integreren kunnen ouderen nog beter geïnformeerd worden over veiligheid in en om huis. Mede door de uitbreiding van samenwerking met het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (www.hetccv.nl) wil de Unie KBO de kennis op het gebied van woningovervallen vergroten. Provinciale bonden, afdelingen, voorlichters en huisbezoekers verspreid over het land maken, in meer of mindere mate, al gebruik van het beschikbare materiaal. Ouderen worden onder andere door middel van huisbezoek, groepsvoorlichting en het ledenblad Nestor bereikt. De Unie KBO is in overleg met het Ministerie van V en J of de aanpassing met het thema Woningoverval haalbaar is. Meer informatie over dit onderwerp of voor het organiseren van een bijeenkomst kunt u lezen bij het u het thema Integrale Veiligheid op www.kbo.nl, onder het menu belangenbehartiging, Wonen en mobiliteit.
ACTIEPLAN TEGEN OUDERENMISHANDELING Er zijn elk jaar naar schatting 200.000 senioren slachtoffer van mishandeling. Het gaat dan niet alleen om lichamelijke mishandeling maar ook om psychische mishandeling, financiële uitbuiting, verwaarlozing en seksueel misbruik. Op initiatief van de Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is samen met de minister van Veiligheid en Justitie (V en J) het Actieplan ‘Ouderen in veilige handen’ opgesteld. Het Actieplan bevat 10 concrete acties om ouderenmishandeling te bestrijden. De acties liggen op alle vlakken: voorkomen, signaleren, stoppen en schade beperken. Een belangrijk actiepunt is het geven van gerichte voorlichting. Aan de Unie KBO, PCOB, ANBO en NOOM is gevraagd om de voorlichtingscampagne ‘Ouderen in veilige handen’ uit te voeren. Doel is het taboe rond ouderenmishandeling te doorbreken en bespreekbaar te maken. Het gaat binnen dit project specifiek om senioren en hun omgeving (familie, mantelzorgers en vrijwilligers). Wegwijzer 6 - 2012
7
Actief beleid Op 14 juni jongsleden is door de Tweede Kamer een motie aangenomen om ervoor te zorgen dat elke gemeente aangeeft of er actief en zichtbaar beleid wordt gevoerd in het tegengaan van ouderenmishandeling. Denk bijvoorbeeld aan actieve opsporing en ondersteuning en ontlasting van mantelzorgers. Gemeenten krijgen tot en met 2014 maar liefst 7 miljoen euro voor de aanpak van ouderenmishandeling. Bijeenkomsten In het najaar worden er regionale bijeenkomsten georganiseerd over ouderenmishandeling voor kaderleden van de ouderenbonden. In de eerste helft van 2013 komt er een training voor voorlichters. Handreiking In het kader van het Actieplan heeft het Verwey Jonker Instituut een handreiking geschreven voor vrijwilligers hoe om te gaan met ouderenmishandeling. Voor meer informatie en het downloaden van de handreiking over ouderenmishandeling gaat u naar www.kbo.nl, onder belangenbehartiging, Wonen en mobiliteit. Of naar de website van de rijksoverheid via www.rijksoverheid.nl/ouderenmishandeling.
VOORTGANG ACTIEPLAN OUDERENHUISVESTING Eind 2011 heeft de minister van Binnenlandse Zaken aan de Tweede Kamer een actieplan Ouderenhuisvesting toegezegd. Doel van dit actieplan is de problemen die ouderen tegen komen op gebied van wonen aan te pakken. De Unie KBO heeft aangedrongen op een dergelijk plan en is dit jaar dan ook betrokken geweest bij de voorbereiding. Na een inventariserende gespreksronde bleef het echter enige tijd stil op het ministerie. Het actieplan was toegezegd rond de zomer van 2012, maar de minister heeft de Tweede Kamer per brief laten weten het Woon Onderzoek Nederland 2012 af te willen wachten. Met dit onderzoek verwacht zij vraag en aanbod op het terrein van ouderenhuisvesting beter in beeld te hebben. Op ambtelijk niveau zal op bescheiden schaal doorgegaan worden met de voorbereiding en uitwerking van enkele onderdelen van het actieplan. De Unie KBO zal actief een inbreng blijven leveren op dit gebied en waar nodig eerder aan de bel trekken. De brief van de minister van Binnenlandse Zaken is als bijlage bijgevoegd.
Wegwijzer 6 - 2012
8
NAAR DE STEMBUS? GEBRUIK DE PROGRAMMAVERGELIJKER Woensdag 12 september is het zover, dan mag heel stemgerechtigd Nederland een stem uitbrengen op de volksvertegenwoordiger van zijn of haar keuze. De Unie KBO houdt in aanloop naar de verkiezingen op de website een speciaal vierkiezingsdossier bij. In dit online dossier, dat op www.kbo.nl actueel gehouden wordt, worden de meest belangrijke artikelen verzameld rondom de aankomende verkiezingen. Hier leest u onder meer over de gesprekken die de KBO voert of heeft gevoerd met de grootste politieke partijen en zijn de manifesten van de Unie KBO en de CSO te lezen. Vergelijken Terug van weggeweest is de programmavergelijker, die half augustus via het online verkiezingsdossier op www.kbo.nl een belangrijke hulp kan zijn bij het uitbrengen van uw stem. In veertig stellingen worden de diverse programma’s van de politieke partijen over ouderenthema’s vergeleken die u kunnen helpen bij het vormen van een beeld. De programmavergelijker gaat onder meer in op de thema’s wonen, zorg en pensioen. Op de homepage van www.kbo.nl ziet u een afbeelding van het ‘KBO verkiezingsdossier’, waar ook de programmavergelijker te benaderen is. De programmavergelijker is ontwikkeld door de CSO, de koepel van de seniorenorganisaties Unie KBO, PCOB, NVOG en Noom in samenwerking met Kieskompas BV.
STEMMEN, OOK OP DE 50PLUSBEURS! Wilt u gaan stemmen op woensdag 12 september, maar deze dag ook de 50PlusBeurs bezoeken? Dan hoeft u niet thuis te blijven om uw stem uit te brengen. Stemmen kan namelijk ook bij de Jaarbeurs in Utrecht! Op woensdag 12 september 2012 vinden niet alleen de Tweede Kamerverkiezingen plaats. Het is ook de week van de 50PlusBeurs,’s werelds grootste evenement voor actieve plussers. Dit is voor de organisatie aanleiding geweest om de Jaarbeurs in Utrecht als stemlocatie toe te voegen. Een extra service voor bezoekers die een gehele dag willen genieten en op locatie een stem willen uitbrengen. In samenwerking met de Gemeente Utrecht en de organisatie van de 50PlusBeurs heeft Jaarbeurs Utrecht dit initiatief vormgegeven. Een kiezerspas… het is zo geregeld! Om te kunnen stemmen bij de Jaarbeurs hoeft u maar één kleine actie te ondernemen. Tenminste als u niet uit de gemeente Utrecht komt. Wilt u stemmen bij de Jaarbeurs, dan moet u een zogenaamde kiezerspas aanvragen. Dit kunt u (schriftelijk of per mail) nu al doen, tot 29 augustus. U kunt hiervoor ook -tot 8 september- met uw stempas persoonlijk bij
Wegwijzer 6 - 2012
9
uw eigen gemeente terecht. U dient het volgende te doen als u per mail of schriftelijk een kiezerspas wilt aanvragen: A) B) C) D)
Download de kiezerspas via het verkiezingsdossier op www.kbo.nl. Vul dit formulier in zodat u in staat wordt gesteld ook elders te mogen stemmen. Mail of stuur het formulier per post naar uw gemeente. U kunt gaan genieten van een geweldig dagje uit én met uw kiezerspas én legitimatie bewijs brengt u op de beurs ook uw stem uit! Het stembureau bij de Jaarbeurs in Utrecht is gevestigd bij Entree Oost, in de perskamer. De borden geven duidelijk aan waar u moet zijn. De openingstijden zijn van 7.30 uur - 21.00 uur.
ORGANISEER OOK EEN BEWEEGBIJEENKOMST! Stilstand is achteruitgang en dat geldt ook voor ons lichaam. Bewegen loont, zeker op latere leeftijd. De campagne ‘Meer Bewegen, in samenwerking met Olga Commandeur, brengt afdelingen in beweging. Organiseer als afdeling ook een beweegbijeenkomst! Voor de betaalbaarheid van de zorg stellen de seniorenorganisaties dan ook een aantal andere oplossingsrichtingen voor. Investeren in gezonde leefstijl (voorkomen is beter dan genezen), integrale zorg met minder (verschillende) zorgverleners bij ouderen met meerdere aandoeningen en bouwen van woningen die levensloopbestendig en geschikt voor ouderen (zorg) zijn. De themabijeenkomsten gaan over het belang van meer bewegen, wat bewegen met senioren doet en hoe te starten met (meer) bewegen. De presentatie is in handen van een gezondheidsvoorlichter van één van de landelijke seniorenorganisaties. Het programma ziet er als volgt uit: Voor de pauze krijgen de aanwezigen informatie over wat bewegen kan doen en welke voordelen het biedt. Daarnaast wordt informatie geboden over welke beweegactiviteiten er allemaal zijn en ontvangen de deelnemers tips over hoe te starten met (meer) bewegen. Ook bewegen voor mensen met een (chronische) aandoening komt aan de orde en er is de mogelijkheid tot het stellen van vragen aan een fysiotherapeut. Na de pauze maken de deelnemers kennis met enkele (leuke) eenvoudige beweegoefeningen door de fysiotherapeut.
Wegwijzer 6 - 2012
10
Organiseer als afdeling ook deze themabijeenkomst! De afdelingen in Limburg, Noord- en Zuid-Holland nemen contact op met hun provinciale KBO. De overige afdelingen nemen contact op met Adinda Remigius van de Unie KBO, via telefoonnummer 073 6904275 of per email via
[email protected]. Als organisator ontvangt u een informatiepakket met daarin: een checklist, een promotietekst voor een aankondiging in een huis-aan-huisblad, brochures, stappentellers en caloriewijzers voor de deelnemers aan de bijeenkomst. U dient zelf voor een locatie, laptop en beamer te zorgen. Een bijeenkomst Meer Bewegen’ heeft een duur van 2 tot 2,5 uur. Er zijn in totaal 60 gezondheidsvoorlichters opgeleid die de levendige themabijeenkomsten voor afdelingen verzorgen.
SYMPOSIUM ‘SENIOREN IN ACTIE’ Het Europees Parlement heeft 2012 uitgeroepen tot het jaar van “Actieve Ouderen”. In dit kader vindt op 11 oktober 2012 in het Provinciehuis in ‘s-Hertogenbosch een landelijk Symposium over dit thema plaats. Senioren voortdurend stimuleren om actief aan de samenleving deel te nemen is de boodschap van het Europees parlement. Onder leiding van dagvoorzitter Jan Slagter (voorzitter en presentator van Omroep Max) worden tijdens deze dag mogelijkheden aangereikt om de zelfredzaamheid van senioren te bevorderen en hen te bewegen om een meer actieve rol in de samenleving te vervullen. Op deze dag zullen deskundigen op het gebied van seniorenwerk en gerontologie hun visie geven op de vraag: hoe kunnen ouderen in een snel veranderende wereld betrokken blijven bij de samenleving? Drs. Lambert van Nistelrooij (lid Europees parlement en woordvoerder ouderenbeleid) zal het symposium openen. Verder worden door diverse deskundigen presentaties verzorgd. In de parallelsessies wordt nader ingegaan op de thema’s vrijwilligerswerk, eenzaamheidspreventie, informele zorg, mantelzorg, seniorenraden en de betekenis daarvan voor de samenleving. Het symposium is een interessante bijeenkomst voor kaderleden van ouderenorganisaties, seniorenraden en kaderleden van Wmo-raden. Op de informatiemarkt die deze dag gehouden wordt, worden de deelnemers door diverse instellingen geïnformeerd over zorg, welzijn en wonen voor senioren. Het Symposium met als titel: ‘Senioren in actie!?’ wordt gehouden In het Provinciehuis van Noord-Brabant in ’s-Hertogenbosch op donderdag 11 oktober 2012. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Wim van Kreij van de stichting Meierode. Via telefoonnummer 0413-490400 of via email op
[email protected].
Wegwijzer 6 - 2012
11
Het symposium wordt georganiseerd in samenwerking met Stichting Meierode, Stichting leerstoel Active Ageing van de Universiteit van Brussel en bijzondere leerstoel ouderenbeleid Tranzo van de Tilburg University.
ICT-OPLOSSINGEN VOOR VERGRIJZENDE SAMENLEVING Altijd al interesse gehad in technologisch vernuft en benieuwd welke zinvolle technische noviteiten er op de markt verschijnen? Neem dan in september deel aan het internationale AAL FORUM in Eindhoven. Tijdens het AAL FORUM 2012 wordt er gediscussieerd over onderwerpen die helpen om nuttige, zinvolle en bruikbare ICT-oplossingen voor een vergrijzende samenleving te maken. Er worden ook oplossingen gepresenteerd die de komende jaren op de markt kunnen verschijnen en u kunt actief meedenken over de inzet van ICT bij het ouder worden. Een interessant samenkomen dat bruist van de activiteiten en internationale ontmoetingen van ICTontwikkelaars, gebruikers(organisaties), bedrijven, onderzoekers en beleidsmakers. De Europese Commissie nodigt u in het kader van de vergrijzing in Europa daarom graag uit om op 25 of 26 september 2012 om deel te nemen aan dit internationale AAL FORUM 2012 in het Evoluon in Eindhoven. Criteria Er zijn enkele criteria waaraan de deelnemer dient te voldoen om mee te kunnen discussieren tijdens dit AAL FORUM. U bent 60+, spreekt en verstaat de Engelse taal en u bent bereid actief bij te dragen aan de sessies en uw mening te geven over AAL projecten. Over AAL AAL staat voor Ambient Assisted Living, een samenwerkingsprogramma van 23 Europese landen en de Europese Commissie in het kader van de vergrijzing in Europa. In AAL worden met behulp van ICT oplossingen ontwikkeld die de kwaliteit van leven van ouderen vergroten en hen helpen zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen en leven. Uit vele onderzoeken blijkt: hoe actiever mensen blijven bij het ouder worden - fysiek, sociaal en maatschappelijk - hoe gezonder ze zijn en hoe beter ze zich voelen. Het AAL FORUM 2012 vindt plaats op dinsdag 25 of woensdag 26 september 2012 van 10.00 – 16.00 uur bent u in het Evoluon in Eindhoven Is uw interesse gewekt? Meldt u dan snel online aan via www.aalforum.eu/page/active-senior2012
Wegwijzer 6 - 2012
12
VEILIGHEIDSPREVENTIE VOOR KBO-LEDEN Voorlichting over veiligheid in en om het huis is belangrijk om ervoor te zorgen dat senioren zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen. De Unie KBO wil met voorlichtingsmateriaal over veiligheid de leden van afdelingen goed voorlichten over de mogelijke gevaren die er dagelijks in en om het huis op de loer liggen. De Unie KBO werkt samen met Frans Brinkman, Henk Rombout, Jan Verstraten en Adie Kreijns (allen uit de provincie Utrecht) aan voorlichtingsbijeenkomsten en veilgheidschecks aan huis. Over hoe een huisbezoek in zijn werk gaat kunt u lezen in een artikel ‘Bent u thuis veilig’, in het juninummer van Nestor. Voorlichtingsbijeenkomst Utrecht In de provincie Utrecht hebben ondertussen al twee voorlichtingsbijeenkomsten en enkele huisbezoeken plaatsgevonden. Tijdens de eerste voorlichtingsbijeenkomst (Leidsche Rijn), vertelt Frans Brinkman uitgebreid over de risico’s die men in eigen huis kan lopen. Dat een ongeluk soms in een klein hoekje zit is zeer herkenbaar voor de aanwezigen. Voorbeelden over vlam in de pan of een val van de trap passeren de revue. In de presentatie die Frans laat zien, zijn filmpjes verwerkt over brand en inbraak, waarbij men onder de indruk raakt over hoe snel het eigenlijk mis kan gaan. Frans geeft praktische tips hoe de risico’s te verkleinen zijn. Tijdens iedere bijeenkomst kan een deelnemer zich aanmelden voor een veiligheidscheck door een huisbezoeker. Ook voor de leden van uw afdeling is veiligheid in en om huis een interessant onderwerp. Het helpt hen de kans op nare ongelukken te verkleinen en preventiemaatregelen te nemen. In totaal zijn 17 groepsvoorlichters en 23 huisbezoekers opgeleid in de provincies Gelderland, Limburg, Noord-Brabant, Utrecht, Zeeland en Zuid-Holland. Organiseer ook een voorlichtingsbijeenkomst! Neem contact op met Adinda Remigius van de Unie KBO, per email via
[email protected]. Voor de groepsvoorlichting kunt u een compleet informatiepakket ontvangen, inclusief voorbeelduitnodigingen en voorbeeldpersberichten voor gebruik in de lokale media.
PROJECT KEURMERK SENIORVRIENDELIJK ZIEKENHUIS IN VOLLE GANG De gezamenlijke ouderenbonden hebben het initiatief genomen om een keurmerk te ontwikkelen voor ziekenhuizen die zich onderscheiden door seniorvriendelijke voorzieningen. Binnen het project Seniorvriendelijke Ziekenhuizen is onlangs de eerste digitale nieuwsbrief verschenen.
Wegwijzer 6 - 2012
13
Senior Vriendelijke Ziekenhuizen hebben de organisatie van zorg aangepast aan de wensen en behoeften van senioren. Denk aan goede parkeervoorzieningen en een duidelijke bewegwijzering, maar ook aan het hebben van een vaste contactpersoon of goede nazorg na ontslag uit het ziekenhuis. In de eerset digitale nieuwsbrief wordt kennisgemaakt met projectleider Marjolein Booys. In het interview stelt Marjolein onder meer het volgende: Wat ziekenhuizen moeten doen met het gegeven dat 70% van de opnames bestaat uit 70plussers? ”Hoogleraar verplegingswetenschap Marieke Schuurmans heeft dat eens mooi verwoord. Zodra de Albert Heijn in de gaten heeft dat de samenstelling van het klantenbestand wijzigt dan springen ze daar direct op in. Niet alleen het assortiment verandert, maar ook de inrichting van de winkel. Kleinere porties eten, een andere indeling van de schappen, een andere looproute enzovoort. Wat zie je bij de ziekenhuizen? Het overgrote deel van het klantenbestand is ouder maar het zorgaanbod (assortiment) noch de inrichting wordt hierop afgestemd. Het aantal ouderen dat in een ziekenhuis wordt opgenomen zal de komende jaren alleen nog maar toenemen. Dit keurmerk moet de ogen openen en de ziekenhuizen stimuleren om het aanbod en de inrichting wel aan te passen. Immers, een heleboel senioren hebben andere eisen qua bewegwijzering, organisatie van zorg, omgang met mantelzorgers en noem maar op.” Wanneer is dit project succesvol? ”Het grootste succes is er als er bij de ziekenhuizen en de organisaties eromheen het besef komt dat ze nu echt hun beleid moeten gaan aanpassen aan de zorg voor ouderen. Dat het tijd is voor actie. Anders komen er straks niet minder, maar juist nog meer ouderen slechter het ziekenhuis uit dan in. Het zal zeker niet zo zijn dat alle ziekenhuizen meteen aan de kwaliteitscriteria van het keurmerk voldoen, je verandert de inrichting bijvoorbeeld niet van de ene op de andere dag. We willen uiteindelijk bereiken dat een ziekenhuis geprikkeld wordt om het beleid aan te passen, dat wil zeggen meer integrale zorg met oog voor de risico’s die juist ouderen lopen bij een ziekenhuisopname. Het project duurt vier jaar. In de zomer van 2013 wordt het eerste keurmerk uitgereikt en vervolgens kunnen ziekenhuizen in 2015 een tweede maal het keurmerk krijgen als ze voldoen aan de (dan verder aangescherpte) kwaliteitscriteria”. Meer weten over dit onderwerp? De Unie KBO heeft op haar website via www.uniekbo.nl/ziekenhuis een speciale pagina ingericht. Hier leest u onder meer ook alle teksten uit de nieuwsbrief. Het keurmerk Senior Vriendelijk Ziekenhuis is een gezamenlijk initiatief van de ouderenorganisaties Unie KBO, PCOB, NOOM en NVOG.
Wegwijzer 6 - 2012
14
WORD OOK SENIORSCOUT! Eind 2012 / begin 2013 gaat een groep seniorscouts in tweetallen alle ziekenhuizen in Nederland bezoeken om deze op de zichtbare kwaliteitscriteria van seniorvriendelijkheid te beoordelen. Daarnaast zal er via internet een vragenlijst worden uitgezet om informatie te vergaren over de overige kwaliteitscriteria. Wordt ook scout en draag bij aan een verbetering van de seniorvriendelijkheid van ziekenhuizen. De Unie KBO zoekt enthousiaste senioren (50 plus) die tussen half november en eind februari meerdere dag(del)en kunnen vrijmaken om na een training minimaal vijf ziekenhuizen te bezoeken. Het is belangrijk dat u zich kunt verplaatsen in de situatie van (kwetsbare) ouderen. Verder zijn de volgende vaardigheden en voorwaarden van belang: - U bent in staat om te reizen (zelf of met partner). - U kunt een beleving / ervaring helder en beeldend beschrijven. - U heeft een goede beheersing van de Nederlandse taal. - U heeft een scherp waarnemingsvermogen en een goed geheugen. - U heeft een goed inschattingsvermogen met betrekking tot servicegerichtheid. - U kunt als dat nodig is ‘een rol’ aannemen om goed te kunnen waarnemen. - U neemt een onafhankelijke positie ten opzichte van het te bezoeken ziekenhuis in - U heeft internet en kunt gegevens verwerken op uw computer . - U heeft een mobiele telefoon. Op de korte termijn bieden wij u het volgende: een training bestaande uit een dagdeel theorie, een testbezoek aan een ziekenhuis en een terugkom-ochtend. De training wordt op vier locaties in Nederland gegeven. Per bezocht ziekenhuis waarover gerapporteerd is kan een vergoeding van 50 euro gedeclareerd worden. Daarnaast worden op declaratiebasis reiskosten (0,19 cent per kilometer, 2e klasse OV) vergoed. Als u interesse heeft om seniorscout te worden en u voldoet aan de gevraagde vaardigheden en voorwaarden dan kunt u zich per mail opgeven bij Adinda Remigius van de Unie KBO via emailadres
[email protected]. Vermeld in de email uw adresgegevens en uw (mobiele) telefoonnummer. Geef tevens in een paar regels aan wat uw ervaring is en waarom u er voor kiest om seniorscout te worden. Meer informatie over seniorscouts kan opgevraagd worden bij Adinda Remigius via telefoonnummer 073-6123475.
Wegwijzer 6 - 2012
15
DEELNEMERS E-MOSION GEZOCHT De Unie KBO is onlangs gestart met E-mosion, een internationaal project waar organisaties uit vier landen aan deelnemen. E-mosion heeft als doel om met behulp van technische (ICT) oplossingen de kwaliteit van leven van senioren te verbeteren en hen in staat te stellen zo lang mogelijk zelfstandig te wonen en te leven. In dit kader zoekt de Unie KBO deelnemers aan een onderzoek en leden voor de focusgroep. E-mosion zet zich vooral in op het ontwikkelen van ICT hulpmiddelen om de mobiliteit van ouderen te bevorderen. Niet in de zin van voortbewegen, maar door het ontwikkelen van hulpmiddelen die de plaats van mensen en dingen bepalen. Bijvoorbeeld bij het doen van boodschappen, verkrijgen van reisinformatie en of de huisdeur goed gesloten is. De doelgroep is 60-plussers en zelfstandig wonend (eventueel met familie). Wensen, behoeften en ervaringen De Unie KBO heeft in dit verband al eerder deelgenomen aan het project Happy Ageing. De Unie KBO vindt de inbreng van ouderen (gebruikers) erg belangrijk, zodat (technische) producten die ontwikkeld worden ook door de (oudere) eindgebruiker te gebruiken zijn. Juist door gebrek aan inbreng van de eindgebruikers tijdens de ontwikkeling, zijn technische (ICT) producten niet of slecht te gebruiken. Behoeften en wensen van ouderen en hun mantelzorgers vormen hierbij het uitgangspunt. Dit is dan ook de rol van de Unie KBO: het in kaart brengen en aanleveren van de wensen, behoeften en ervaringen van ouderen, vanuit het perspectief van de (toekomstige) gebruiker. Vragenlijst De Unie KBO levert gegevens aan over verwachtingen en behoeften van ouderen. Hiervoor wordt begin september een vragenlijst uitgezet via de website van de Unie KBO. U wordt gevraagd deze vragenlijst in te vullen. Focusgroep Daarnaast start de Unie KBO een focusgroep: een groep senioren die gedurende het project meekijkt en commentaar levert op de voorgestelde oplossingen. Uw deelname wordt erg op prijs gesteld. U hoeft hiervoor niet digitaal of technisch vaardig te zijn. Ook als u in het algemeen geïnteresseerd bent in dit project, nu of gaandeweg het project meer informatie wenst, kunt u dit aangeven. Aarzel niet en help door uw deelname ook andere senioren. Is uw interesse gewekt? Dan kunt u zich aanmelden bij Ciska van Harten van de Unie KBO, per email via
[email protected]. Kijk voor meer informatie op de website van AAL: www.aal-europe.eu of op www.uniekbo.nl, onder het menu belangenbehartiging, Mobiliteit en Wonen.
Wegwijzer 6 - 2012
16
Deelnemers aan E-mosion komen uit Oostenrijk, Finland, Spanje en Nederland. Het project duurt 2,5 jaar en is onderdeel van het Europese programma AAL (Ambient Assisted Living).
KBO START MET OPLEIDING MEDIOREN Voor ieder van ons komt de dag, dat we afscheid nemen van het werk en zelf kunnen bepalen hoe we onze dagen invullen en wat we met ons verdere leven gaan doen. We zijn vrij van verplichtingen, maar staan ook voor de vraag over hoe inhoud en structuur aan mijn vrijheid te geven. Een vraagstuk waar veel senioren mee worstelen wanneer ze de deur van hun werkzame leven achter zich dicht trekken. Het Mediorenproject van de KBO helpt senioren om actief te blijven en één of twee dagen willen doorwerken. Vooral senioren, die als manager, ondernemer of als bestuurder jarenlange ervaring hebben opgedaan met leidinggeven kunnen worden opgeleid tot medior. Een medior is in staat door te luisteren, terug te geven wat hij hoort en vragen te stellen de ander bewust te doen worden vanuit welk denkraam hij/zij redeneert. Voor vastgelopen organisaties is dat vaak het begin van nieuwe perspectieven. Niet door meer managen, maar de kansen te laten zien die een omslag in denken te weeg brengt, waardoor de organisatie of het bedrijf weer verder kan. Begeleiding Deelnemers aan dit project worden door deskundige coaches in 10 bijeenkomsten begeleid hun levens- en werkervaring om te zetten in kracht en wijsheid. Belangrijke elementen daarbij vormen de onthechting van de huidige situatie, jezelf beter leren kennen, en dicht bij jezelf blijven en authentiek zijn. Door compassie met jezelf, door het ontwikkelen van een gevoel van mentale overvloed en innerlijke rust ben je beter in staat je leven structuur en inhoud te geven. Aan het begin van het project wordt door de individuele deelnemer een persoonlijk ontwikkelplan opgesteld, dat naast de collectieve begeleiding kan dienen als leidraad voor de individuele ontwikkeling. Na een succesvolle pilot start de KBO start met informatiebijeenkomsten voor de opleiding medioren op 17, 24 en 31 augustus aanstaande. Meer informatie over het Mediorenproject en aanmelding voor een informatiebijeenkomst kan via Mary van der Horden van KBO Noord Holland, per e-mail via
[email protected] of via telefoonnummer 023-5299370 of 023-5253952. Ook bij Drs .G.C. Knoop, projectleider van het mediorenproject kunt u informatie opvragen via emailadres
[email protected]. Geeft u bij uw aanmelding, naast uw naam, adres en e-mailadres ook a.u.b. aan welke dag uw voorkeur heeft. Heeft u nog nadere vragen dan kunt u per email contact opnemen met de projectleider de heer Knoop. Wegwijzer 6 - 2012
17
Meer informatie is te lezen op www.kbonoordholland.nl onder het menu’ Medior’.
DOE MEE EN MAAK DE LANGSTE EETTAFEL VAN DE KBO! Coalitie Erbij, een initiatief om eenzaamheid in Nederland te bestrijden, organiseert dit jaar voor de derde maal de Week tegen Eenzaamheid, van woensdag 26 september t/m vrijdag 5 oktober 2012. De Langste Eettafel is één van de vele initiatieven in die Week en samen met de Unie KBO gaan we op voor de langste eettafel van Nederland!. Met het thema ‘Kom de deur uit’ wil Coalitie Erbij het belang van het ondernemen van activiteiten buitenshuis onder de aandacht brengen. Coalitie Erbij roept daarom iedereen in Nederland op om tijdens de week van de eenzaamheid de deur uit te komen en de drempel voor andere mensen te verlagen om ook naar buiten te gaan. Langste eettafel Samen eten verbindt! Samen eten is een gemakkelijke en leuke manier om nieuwe mensen te ontmoeten of elkaar beter te leren kennen. Daarom initieert de Unie KBO samen met Coalitie Erbij de langste eettafel van Nederland, waarbij leden én niet leden in heel Nederland met elkaar gaan eten, aan grote en kleine eettafels. Win met de langste eettafel! Wilt u als afdeling in deze week meedoen aan dit geweldige initiatief, meld dan uw afdeling aan. De foto die wordt opgestuurd met leukste en/of langste tafel krijgt namens de Unie KBO een diner aangeboden voor de initiatiefnemers (max. 6 personen) én bovendien een vermelding in ons ledenmagazine Nestor. Voor iedereen Iedereen kan een eettafel organiseren; thuis, op straat, in het buurthuis. Het is een mooie gelegenheid om elkaar op te zoeken en leden uit te nodigen die je nog niet zo goed kent en die je graag beter wil leren kennen. Maar het is zeker ook een gelegenheid om mensen te vragen die een gezellige avond kunnen gebruiken. Aanmelden voor de langste eettafel kan vanaf 1 september aan tot 5 oktober 2012 via emailadres
[email protected]. Maak een leuke foto, geef de lengte én de locatie van uw eettafel door en vergeet zeker niet uw adresgegevens en telefoonnummer te vermelden. Wilt u de eettafel niet zelf organiseren, maar liever ergens gezellig aanschuiven? Kijk dan op de website www.komdedeuruit.nl voor een eettafel bij u in de buurt.
Wegwijzer 6 - 2012
18
GRATIS KAARTEN WEGENS SUCCES VERLENGD De vraag naar gratis toegangsbewijzen tot de 50PlusBeurs is boven verwachting hoog. Om toch iedereen een kans te kunnen geven gebruik te maken van deze actie heeft de Unie KBO besloten de actie met ruim een maand te verlengen. De gratis toegangsbewijzen zijn to 5 september te bestellen. Het combiticket voor het dubbelconcert met Vicky Leandros blijft ook tot 5 september voor de speciale KBO-prijs van slechts 20,- euro verkrijgbaar. De bestelkosten bedragen € 2,50 euro. KBO leden kunnen de gratis entreekaarten of de speciale kortingskaarten voor de beurs + concert bestellen via www.plustickets.nl (klik op KBO logo) of bel naar 026377 97 36. Houd uw lidmaatschapsnummer gereed. De 20ste jubileumeditie van de 50Plusbeurs is van 11 t/m 15 september in de Jaarbeurs Utrecht. De beurs is dagelijks open van 10.00 tot 17.30 uur. Het dubbelconcert met Vicky Leandros is meteen na afloop van 17.30 tot 19.30 uur.
DAG VAN DE OUDEREN: DEEL “KLEIN GELUK” UIT! Op maandag 1 oktober, de ‘Dag van de Ouderen’ organiseert de Unie KBO voor de derde maal de succescampagne ‘Geef klein geluk door’. Met deze campagne zet de Unie KBO senioren in het zonnetje te door aan hen een klein cadeautje in de vorm van een klavertje vier uit te reiken. Doe dit jaar als afdeling ook mee! Vorig jaar hebben meer dan 20 afdelingen door het hele land aan de campagne deelgenomen. En met succes! De vele positieve reacties die we vanuit de afdelingen mochten ontvangen bestonden o.a. uit: “grote glimlach op de gezichten van de ontvangers”, “wat een leuk initiatief”en “Ik ken wel iemand die een beetje geluk kan gebruiken”. Doe ook mee! De Unie KBO roept alle afdelingen en provincies op om op maandag 1 oktober aanstaande, buiten op een plein of markt in uw stad of dorp, aan voorbijgangers het ‘klein geluk’ uit te delen. De bedoeling is dat de voorbijganger dit vervolgens doorgeeft aan een senior die hem of haar dierbaar is. Hoe groter het landelijke bereik, hoe succesvoller de actie, hoe meer glimlachen en… hoe meer publiciteit voor uw KBO-afdeling. Het landelijk bureau zal er alles aan doen om uw afdeling hierin optimaal te ondersteunen.
Wegwijzer 6 - 2012
19
Graag komen wij ook dit jaar weer in contact met afdelingen of provincies die willen meedoen. Om u als afdeling aan te melden of voor vragen, initiatieven of ideeën kunt u zich wenden tot Patrizia Uitdewilligen, e-mailadres
[email protected] of via telefoonnummer 073-6123475 (op werkdagen van maandag t/m donderdag).
PROGRAMMA AANDACHT VOOR IEDEREEN Het programma Aandacht Voor Iedereen moet weliswaar stoppen, maar na 1 juli gaan de betrokken organisaties gewoon door met hun reguliere activiteiten. De Unie KBO heeft daarom een webpagina in het leven geroepen zodat u altijd over de actuele informatie kunt blijven beschikken. Er is voor deze eenvoudige aanpak gekozen om zo op eenduidige wijze te laten zien dat de lokale belangenbehartigers en Wmo-raden niet in de steek gelaten worden, ook al is het programma gestopt. Lees nu de laatste nieuwsbrief op de website www.kbo.nl, onder het menu ‘Belangenbehartiging - Gezondheid en Zorg – Wmo’. Hierin staat een directe link naar het programma AVI en de laatste nieuwsbrief
CURSUS VOOR OUDERENADVISEURS OVER LEVENSVRAGEN Vrijwillige ouderenadviseurs en mensen die betrokken zijn bij Lief en Leed groepen komen bij senioren thuis wanneer zij met vragen en problemen zitten. PCOB en Unie KBO hebben een speciale cursus ontwikkelt over aandacht voor en omgaan met levensvragen. In de gesprekken die vrijwillige ouderenadviseurs en/of huisbezoekers met senioren voeren, blijkt vaak dat er dieper liggende vragen aanwezig zijn. Vragen die verband houden met eenzaamheid, zingeving en spiritualiteit of verlieservaringen zoals het verlies van een partner of vriend, kinderen die uitvliegen of het kwijtraken van de werkomgeving. Een en ander kan een aanslag zijn op de alledaagse zinbeleving en vragen oproepen. Antennes en aandacht voor dit soort vragen is van groot belang voor het welbevinden van senioren. Cursus op maat De cursus van de Unie KBO en PCOB is bestemd voor vrijwillige ouderenadviseurs, leden van Lief en Leed groepen. De cursus vindt plaats op 6 en 13 september. Op deze cursusdagen zullen Agnes van Balkom en Peter Kruitbosch handreikingen bieden om met dit soort situaties om te gaan. Er zijn nog enkele plaatsen beschikbaar. Voor meer informatie over deze cursus neemt u contact op met Agnes van Balkom van de Unie KBO, via email op
[email protected]. Voor aanmelding kan men zich
Wegwijzer 6 - 2012
20
opgeven bij Nelleke Veurink van de PCOB via telefoonnummer 038-422 55 88 of via email op
[email protected]. Deze cursus wordt mogelijk gemaakt met subsidie van het SKAN-fonds, RCOAK en Fonds Sluyterman van Loo. De brochure ‘Wat ik eigenlijk wil vragen’ biedt meer achtergrondinformatie en is als bijlage bij deze Wegwijzer gevoegd.
BIJZONDERE BESTEMMING: PAHOS OP CYPRUS Cyprus, het eiland der liefde. Cyprus is namelijk volgens een legende de geboorteplaats van de godin der liefde, schoonheid en begeerte: Aphrodite. De KBO en Oad Reizen organiseren speciaal voor KBO-leden in oktober een schitterende reis naar dit prachtige eiland. Aan deze reis hangt het zogenaamde label ‘Relaxed reis’. Dat betekent dat er dagen zijn die u helemaal zelf kunt invullen. Zo heeft u wel het gemak en de gezelligheid van een perfect georganiseerde groepsreis, maar kunt u er ook zelf eens op uit. Cyprus heeft ongeveer 340 dagen zon per jaar en het klimaat is dan ook vaak de reden om het eiland te bezoeken. Er zijn echter veel meer redenen om Cyprus te bezoeken: prachtige standen, de gastvrijheid van de Cyprioten, de veelzijdige keuken, de schitterende natuur en de rijke historie. Culinair Op culinair gebied vindt men meestal een mix van allerlei invloeden op het bord, een snufje Arabisch, een scheutje Grieks en een vleugje westers. Ook de Cypriotische wijnen en zoetigheden zijn niet te versmaden. Alvast een fijne vakantie gewenst! Boek deze reis met de Unie KBO & Oad! Het vertrek is vrijdag 19 oktober 2012 en de prijs bedraagt 785,- euro per persoon. Voor meer informatie en boeken belt u met de KBO-reislijn via telefoonnummer 0548-37 75 15, bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 08.00 uur tot 21.00 uur en op zaterdag en zondag van 10.00 uur tot 16.00 uur. Kijk voor deze en andere reizen op www.kbo.nl In het menu aan de rechterzijde klikt u op ‘op vakantie met de KBO’.
Wegwijzer 6 - 2012
21
