Nieuwsblad van Stichting Springlevend
Jaargang 6: Zomer 2009
Inhoud 2 Mens en menselijkheid 3 Russische interviews 5 De kracht in jezelf vinden
6 Gouden Buur 'on tour' 8 Activiteiten augustus t/m december 2009
staat voor ’Menselijkheid in Zorg’, en is een uitgave van Stichting Springlevend. Springlevend is in 2001 opgericht door een aantal mensen, die zeer betrokken zijn bij het wel en wee in de gezondheidszorg, en met name in de ouderenzorg. Immers, zij die het beste van zichzelf hebben gegeven toen zij jonger waren, verdienen nu het beste van ons te krijgen… In deze nieuwsbrief leest u meer over een aantal van onze projecten en activiteiten.
Donateurschap De uitgave van deze nieuwsbrief maakt het mogelijk om onze donateurs en overige geïnteresseerden regelmatig te informeren over gebeurtenissen en activiteiten.
Kent u iemand die ook geïnteresseerd zou kunnen zijn om donateur te worden? Ons gironummer is 7409198, t.n.v. Stichting Springlevend te Leiden, onder vermelding van: donatie 2009 plus uw adresgegevens. Het richtbedrag voor 2009 is gesteld op € 15,-. Wij sturen dan regelmatig onze nieuwsbrief toe.
Colofon Stichting Springlevend Postbus 461 2300 AL Leiden E-mail:
[email protected] www.springlevend.org
Redactie MenZ Sander Quack Otto Bignell Sasja Cornelissen
Vormgeving Harmien Meijer
Overige medewerkers: Paul Broekman, Brian Granger, Miranda Lambermont, Ina Nienhuis, Niko Stoop, Mikhail Vladimirovich Zhomin
Fotografie Otto Bignell, Sasja Cornelissen, Miranda Lambermont, Sander Quack, Niko Stoop, Mikhail Vladimirovich Zhomin
Spring l e ven d 2
Mens en menselijkheid De rups en de plant, het konijn en de sla, de reiger en de vis, ze zijn er om elkaar te voorzien, te helpen, aan te vullen. Als je kijkt naar de natuur dan zie je overal om je heen deze symbiose, de onlosmakelijke samenwerking van de afzonderlijke delen. Waardoor het geheel, wat wij natuur noemen, kan groeien en bestaan. Ook binnenin de mens gelden deze wetten, de longen en het hart werken samen, het bloed en de organen, de botten en de spieren, het zijn geen vijanden van elkaar, ze worden niet depressief en werken vaak jarenlang zonder problemen. Als we kijken naar mensen en de mensheid vinden we samenwerking, maar ook tegenwerking, omdat mensen die speciale mogelijkheid hebben gekregen om ergens voor of ergens tegen te kiezen. Het is een groot enigma, een grote uitdaging en tegelijkertijd in veel mensen ook een verlangen om datgene te vinden waar mensen zich omheen kunnen scharen. Om met elkaar die keuzes te vinden en te maken die ondersteunend zijn voor het individu en voor de samenleving als geheel. De integratie van rassen, culturen, geloven, sexen, leeftijden is natuurlijk, maar niet vanzelfsprekend. Met Springlevend richten we ons met name op ouderen en wat zij nodig hebben in deze fase van hun leven en tegelijkertijd richten we ons op de integratie van leeftijden en generaties. Wat is toch de functie van die grote diversiteit, die enorme aantallen unieke mensen, elke genetische code weer uniek, in ieder van ons. Eén van de belangrijkste uitgangspunten van Stichting Springlevend is het benadrukken van die rijkdom en het stimuleren van de natuurlijke uitwisseling van ervaringen tussen mensen. Soms maakt het weggeven van een ogenschijnlijk onbelangrijk advies, een glimlach of een helpende hand een wereld van verschil voor die ene persoon.
Ouder worden is mooi, omdat het kwetsbaarheid aan innerlijke kracht koppelt. Met Springlevend zijn we op zoek naar het nieuwe ouder worden en wat we daar eigenlijk onder zouden kunnen verstaan. Het CBS maakte onlangs bekend dat de grote groei van alleenstaanden in de komende jaren voornamelijk veroorzaakt wordt door de vergrijzing vanaf de babyboom generatie (geboortegolf vlak na de oorlog). Hoe kunnen we met elkaar nieuw denken over het fenomeen vergrijzing? Wat zijn de kansen van een rijpere samenstelling van de bevolking met een gewicht aan ervaring, rust en overzicht? Zijn we met zijn allen wakker genoeg om deze kansen te benutten en evenwicht te geven aan de steeds sneller veranderende samenleving waar steeds minder lijkt te beklijven? We blijven geven met Springlevend, en gelukkig zijn er legio andere voorbeelden van mensen, individuen en groepen, die dat ook altijd zullen blijven doen, gewoonweg omdat we geen andere optie hebben dan expressie te geven aan het geloof, dat het kan, de samenwerking, de integratie, de constructieve groei van mens en menselijkheid… Verderop in dit blad staan interviews, verslagen, aankondigingen van activiteiten en bijeenkomsten van Springlevend door het land. Wellicht zit er dit keer (weer) iets van uw gading tussen, maar vooral willen we een uitnodiging uitsturen om de fakkel van geloof in uzelf, in onszelf en in elkaar brandende te houden… U veel leesplezier wensend en met vriendelijke groet, Otto Bignell, voorzitter
Op de volgende bladzijden volgen een aantal interviews waarin ouderen hun zienswijze geven op verleden, heden en toekomst. De eerste twee gesprekken zijn met twee Russische dames gevoerd door Mikhail Vladimirovich Zhomin en vertaald door Brian Granger en Ott0 Bigenell. Het daarop volgende gesprek met Meike Beekhuizen is gevoerd door Sander Quack.
”Recentelijk is de houding ten opzichte van ouderen verbeterd...” Valentina Vasil’evna Priselkova (81 jaar) heeft haar hele leven met haar man en gezin in Moskou gewoond. Ze heeft scheikunde gestudeerd en later voor de ruimtevaart-industrie gewerkt. Ook heeft ze veel gereisd door de voormalige Sovjet Republieken, zowel voor werk als voor vakantie, maar na de dood van haar man in 1999 verblijft ze voornamelijk in Moskou waar ze bij één van haar kleinzoons inwoont. Hoe breng je nu je tijd door? Wat zijn je favoriete bezigheden? Meestentijds ben ik bezig met huishoudelijke klusjes. Ik heb een klein tuintje op het balkon en ik kook voor mijn kleinzoon. Ik lees geschiedenisboeken, brei en borduur van alles. Ik hou ook van films op TV. Op dit moment is er een mooie film met de titel: 'de Pen en het Zwaard'. Ik ga helemaal op in historische films, zoals over Tolstoi en Peter de Grote.
Wat maakt je het meest gelukkig in je leven? Zien dat mijn kinderen en kleinkinderen het goed doen geeft mij het meeste plezier.
Is er iets wat je liever anders zou zien in de manier waarop ouderen worden behandeld of de manier waarop ze verzorgd worden? Mijn familie behandelt me goed, maar in de poliklinieken is het verschrikkelijk. De rijen zijn ondraaglijk. Alleen al om door een dokter gezien te worden moet je
drie uur wachten, en dan vaak nog kunnen ze je niet helpen, ze schrijven dezelfde medicijnen voor en ze geven dezelfde adviezen. Alhoewel ouderen kortingen krijgen voor medicijnen, is het in het algemeen niet goed geregeld. Of het medicijn is niet verkrijgbaar, of je moet in de rij van de dokter staan voor het recept.
Wat vind je het meest belangrijke in je leven? Natuurlijk een goede gezondheid en de kunst om een uitweg te vinden uit moeilijke situaties.
Is er een moment of een tijd in je leven waarop je kan terugkijken en waarvan je denkt: ’’Ja, dat was een goede tijd, een tijd waarin je het meest nuttig voelde?’’
Valentina Vasil’evna Priselkova
Welnu, recentelijk is de houding t.o.v. ouderen verbeterd…
Is er ter afsluiting iets dat je tegen de jongere generaties zou willen zeggen? Probeer de herinnering aan je voorouders levend te houden, degenen die je voor zijn gegaan, en wees trots op je afkomst. Het is goed om hun liefde en spirituele waarden door te geven aan je eigen kinderen en kleinkinderen.
Ja, dat was de tijd dat mijn kinderen naar school gingen, vooral de eerste drie klassen. We reisden toen veel en waren een erg gelukkig gezin.
Denk je dat je ’gouden jaren’ dezelfde betekenis en waarde hebben als vroeger? 3
”Vroeger had men meer respect voor ouderen dan vandaag de dag” Nadezhda Yakovlevna Kliukina (81 jaar) is geboren in een klein plaatsje vlakbij Moskou en woont sinds haar middelbare schooltijd in de Russische hoofdstad. Ze heeft een dochter, een zoon en drie kleinkinderen en haar favoriete bezigheden zijn verpozen en tuinieren op haar dacha (zomerhuisje). Verder gaat ze graag, samen met haar kleindochter, champignons zoeken . Hoe breng je nu je tijd door? hebben in deze tijd? Wat zijn je favoriete bezigheden? Van wat ik zie was er vroeger meer Ik houd een dagboek bij, kijk graag televisie en in de zomer zorg ik voor mijn sier- en groentetuin. Ik doe ook elke dag een uur oefeningen.
Wat maakt je het meest gelukkig in je leven? Voor mij is dat de gezondheid van mijn kinderen en kleinkinderen en om te weten dat de kleinkinderen het goed doen. Op mijn leeftijd is het welzijn van kinderen en kleinkinderen het allerbelangrijkst.
Is er iets wat je liever anders zou zien in de manier waarop ouderen worden behandeld of de manier waarop ze verzorgd worden? Ik zou graag een verbetering van de gezondheidszorg voor gewone mensen zien. Voor de rest zie ik geen grote problemen, tenminste, zolang je als oudere onafhankelijk en actief kan blijven.
Is er een moment of een tijd in je leven waarop je kan terugkijken en waarvan je denkt: ‘’Ja, dat was een goede tijd’’, een tijd waarin je het meest nuttig voelde? De meest interessante en betekenisvolle tijd was mijn jeugd, voordat ik trouwde. Ik had toen een hoop vrienden en we hadden een goede tijd samen. En dan natuurlijk ook de tijd toen mijn man nog leefde, wanneer we reisden en met de kinderen gingen kamperen.
Denk je dat je 'Gouden Jaren' dezelfde betekenis en waarde 4
respect voor ouderen dan vandaag de dag (noot interviewer: in de kleine dorpjes waar Nadezhda Yakovlevna opgroeide werden ouderen traditioneel meer gewaardeerd en met groot respect behandeld).
Is er ter afsluiting iets dat je tegen de jongere generaties zou willen zeggen? Mijn wens voor de huidige generatie is: probeer eerlijk te zijn, behandel jezelf, je leeftijdgenoten en anderen met respect en hou van en respecteer je ouders.
Nadezhda met kleindochter Kira
Wijsheden uit de Gouden Jaren Naarmate je ouder wordt, zie je meer de middenweg van dingen. Ieder vak kan een kunst zijn. Als je alles negatief benadert, zit de wind nooit mee. Als je niet weet wat je met de dag aan moet, voel je alle pijntjes. Als iets noodzakelijk is, houdt niets je tegen.
Hoe ziet de toekomst er uit voor een 80-plusser?
Meike Beekhuizen (83 jaar): ”De kracht in jezelf vinden” De toekomst is heel dichtbij op deze leeftijd, er is meer verleden dan toekomst in absolute tijd. Soms ben ik een beetje bang voor het nog ouder worden, met name voor de fysieke achteruitgang. Vlak daar achter ligt echter mijn ervaring in het leven dat er voor elke situatie meestal een oplossing is. Vertrouwen in de toekomst is er dus altijd en is synoniem met vertrouwen in mezelf en in een bron van creativiteit die ik kan aanboren. Wat de jongere generaties betreft, zie ik dat vele mensen op zoek zijn naar houvast, maar dat helaas vaak buiten zichzelf zoeken. Een levenskunst is op jezelf te leren vertrouwen. Mijn eigen generatie heeft geleerd met heel weinig toe te kunnen. Hoewel een minimum om van te kunnen bestaan wel een vereiste is, echte honger en armoede vreten aan een mens.
Deze tijd is zowel een confronterende tijd als een overgangstijd
om te ontdekken wat je in dit leven wilt doen. Schaduwzijden zijn dat niet iedereen de gereedschappen en fundamenten in zichzelf lijkt te hebben om deze vrijheid aan te kunnen. Daarom is dit een confronterende tijd. Hoopvol vind ik de trend dat door een substantiële groep mensen de buitenkant van de mens, daarmee bedoel ik uiterlijk, rangen en standen, niet alleen meer als zaligmakend wordt beschouwd. De binnenkant wordt steeds belangrijker, wat denk en voel je nu zelf, wat past bij jou?
Deze tijd vraagt om samenwerking en van elkaars sterke punten gebruik te maken. Deze tijd nodigt uit om te leren kennen wie je ten diepste bent. Veel jongere en oudere mensen verliezen hun baan en worden zodoende op zichzelf teruggeworpen. Wat zijn je sterke en zwakke punten, waar geloof je in?
oosten. Met opkomende wereldmachten als China, India en Japan lijkt dat te veranderen. Wat ik echter hoop, is dat er veel meer partnerschap en samenwerking zal ontstaan. We hebben als mens een eigen verantwoordelijkheid, waarbij hoort een groeiend bewustzijn van wat je denkt en doet. Aanvaard dat je niet perfect bent en dat anderen dat ook niet zijn. Houd wel voor ogen wat je wilt in het leven en wat voor toekomst je wilt, voor jezelf en voor iedereen. Door je zelf te vormen, vorm je (mede) de toekomst. We staan op een kruispunt in de geschiedenis met enorme uitdagingen voor ons, ik vertrouw er echter op dat nood de mens creatief maakt.
Door jezelf te vormen, vorm je de toekomst.
en een tijd van hoop. Waarin je als mens wordt uitgenodigd om erachter te komen wie je - fundamenteel - bent. Er heeft een verschuiving plaatsgevonden van een tijd waarin het collectief allesbepalend was, tot de tegenwoordige tijd waarin met name de wensen en noden van het individu een grote plaats innemen. Als goede aspecten van deze ontwikkeling zie ik dat je jezelf goed kunt leren kennen, dat er veel mogelijkheden zijn en vrijheid is
Het lijkt verstandig terug te keren naar bepaalde oude waarden die nogal uit de mode zijn geraakt. Zoals het punt dat we vroeger eerst spaarden voordat we iets kochten, in plaats van tegen hoge rente te lenen. Daar is een bepaalde mate van geduld voor nodig.
De mens heeft een eigen verantwoordelijkheid die begint bij het bewust zijn van wat je denkt en doet. Op mondiaal niveau heeft het westen lang gedomineerd over het
5
De Gouden Buur ’on Tour’
’Wat kun je allemaal nog doen in je derde levensfase?’ In juli 2007 is Springlevend gestart met het Gouden Buur project. Na een eerste serie gespreksbijeenkomsten in vier plaatsen (Leiden, Delft, Culemborg en Goes) gecentreerd rond het thema ’De eenzaamheid voorbij’,
uitdagingen waar je in de oudere levensfase voor staat?
Voor- en nadelen van het ouder worden Eigenlijk bestaan er geen voor- en nadelen in deze. (Lichamelijk) ouder worden is een natuurlijk en onomkeerbaar proces. Daar valt niets aan te doen, alleen het tempo waarin en hoe je ermee omgaat kun je beïnvloeden.
Een vraag die wellicht volgt uit de voor- en nadelen is wat je nodig hebt op dit punt in je leven. Van jezelf, van anderen… Eén van de deelnemers verwoordde het antwoord op deze vraag als volgt: 'Contact met mijn innerlijk doel en levensmotivatie, want daaruit volgt wat ik nog wil doen in deze levensfase!'
is er dit jaar een explosieve groei in het aantal te bezoeken plaatsen en bijeenkomsten.
In de genoemde vier plaatsen hebben al diverse Gouden Buur middagen plaatsgevonden en komen we in de tweede helft van dit jaar terug. Daarnaast hebben we op uitnodiging een bijeenkomst in een verzorgingshuis in Krabbendijke in Zeeland verzorgd. Voor de tweede helft van 2009 staan er bijeenkomsten op stapel in Voorschoten, Oegstgeest, Amstelveen, nogmaals Krabbendijke en diverse plaatsen in Groningen. Inhoudelijk is het thema geëvolueerd van 'De eenzaamheid voorbij' tot in essentie het breed onderzoeken hoe je als ouder wordende mens, op jouw eigen unieke wijze, je leven zin en inhoud kunt geven. Met daarbij in acht nemend de uitdagingen waar het proces van ouder worden een mens voor stelt. Tijdens één van de laatste series bijeenkomsten met als thema 'Wat kun je allemaal nog doen in je derde levensfase' kwam naar voren dat naast deze de vraag 'Wat wíl je allemaal nog doen…' minstens even belangrijk is. Wat wil je allemaal nog doen, binnen de mogelijkheden en
6
Uit één van de recente bijeenkomsten: Voordelen van het ouder worden
Nadelen van het ouder worden
• Je hoeft minder, mag meer
*
• Je hebt meer tijd • Minder druk van werk of bijvoorbeeld kinderen opvoeden • Meer keuzevrijheid • Beter nee kunnen zeggen • Onafhankelijker • Beter prioriteiten kunnen zien • Meer zelfvertrouwen, inzicht en acceptatie
* * * * * *
• Meer stabiliteit * • Meer levenservaring waar soms ook een beroep op wordt gedaan *
Meer tijd nodig voor dagelijkse dingen Moeite met invulling van de tijd Werkritme kwijt, er wordt minder beroep op je gedaan Fysieke achteruitgang Langzamer, eerder moe Onrust, opgejaagd gevoel Minder zelfvertrouwen, door - fysieke klachten - snelheid van de tijd waarin we leven Moeite om bij te blijven & mogelijke negatieve reacties van de omgeving hierop Je mist informatie
Voor komende bijeenkomsten zie de AGENDA op de achterpagina.
Springlevend bedankt Fonds 1818 en het Oranje Fonds Voor het uitbouwen van het Gouden Buur project heeft Springlevend voor 2009 wederom een bijdrage ontvangen van twee fondsen.
Voor bijeenkomsten in de rest van Nederland op nieuwe locaties heeft het Oranje Fonds € 3000,- toegekend.
Voor bijeenkomsten in met name Zuid-Holland (o.a. Leiden en Delft) heeft Fonds 1818 € 2000,geschonken.
Onze hartelijke dank aan beide fondsen, vanwege het gestelde vertrouwen en wat dit mogelijk maakt.
Gouden Buur in Culemborg
Verbinding tussen generaties
Themamiddag in Leiden
Bewegen voor ouderen in Leiden: 'even aankomen'
7
Activiteiten juli t/m december 2009 EEN GOUDEN BUUR PROJECT
EEN KWANTITEIT AAN KWALITEITEN
In de tweede helft van 2009 begint Springlevend met een nieuwe serie bijeenkomsten in het kader van 'Een Gouden Buur'-project. Dit project,dat financieel mede wordt ondersteund door Fonds 1818 en het Oranje Fonds, heeft als doelstelling ontmoetingsplaatsen te creëren voor 50-plussers op meerdere plaatsen in Nederland. De activiteiten en bijeenkomsten zijn er o.a. op gericht om ouderen te ondersteunen in hun gevoel van eigenwaarde en zelfredzaamheid. Om oog te hebben voor elkaar en andere aspecten van menselijkheid de ruimte te geven. U bent van harte welkom. • 31 augustus 2009 van 10.00-12.00 uur, Voorschoten De voortrekkersrol van ouderen • 31 augustus 2009 van 14.00-16.00 uur, Leiden Het nieuwe ouder worden • 21 september 2009 van 13.30-15.30 uur, Amstelveen Wat kun je allemaal verwachten bij het ouder worden? • 5 oktober 2009 van 13.30-15.30 uur, Delft Ouder worden en ouder zijn, hoe gaan we daarmee om? • 26 oktober 2009 van 14.00-15.30 uur, Loppersum Hoe houd je het leven boeiend op oudere leeftijd? - Kop d'r veur holl'n! -
Vanaf de maand augustus start Stichting Springlevend een serie themabijeenkomsten over menselijke kwaliteiten, zoals bijv. aandacht, opgewektheid of moed. Kwaliteiten doen ons beseffen dat we leven, dat we bestaan, dat we er zijn en er mogen zijn. 'Kwaliteit leidt tot meer kwaliteit' is het uitgangspunt dat we willen onderzoeken op deze themabijeenkomsten. Wat zijn de kwaliteiten die we nu nodig hebben en hoe ontwikkelen we die in ons leven. Maar ook staan we stil bij het besef dat we allemaal al een palet aan kwaliteiten hebben verworven gedurende ons leven, die we dagelijks expressie geven en delen met andere mensen. We kijken ernaar uit om gezamenlijk één of meerdere kwaliteiten onder de loep te nemen en te ontdekken wat ze daadwerkelijk voor het leven betekenen en nog kunnen gaan betekenen in de toekomst. • Maandag 17 Augustus 2009 Inspiratie en Enthousiasme • 14 September 2009 Tevredenheid van 18+ tot 100+ • 19 Oktober 2009 Vastberadenheid - 'Waar sta je voor?' • 16 November 2009 Vertrouwen - 'Jezelf mogen zijn' • 14 December 2009 Doorzettingsvermogen - 'De wil om te leven'
In oktober, november en december zullen verder nog themabijeenkomsten worden gepland in o.a. Goes, Krabbendijke, Oegstgeest, Stadskanaal, Culemborg. De exacte data en titels kunt u t.z.t. terugvinden op onze Lokatie: Nieuwstraat 34, Leiden • Tijd: 13.30-15.30 uur website www.springlevend.org
THEMABIJEENKOMSTEN OP VRIJDAGEN De lokaties waar de bijeenkomsten plaats vinden:
Op de vrijdagmiddagen gaan we door met het boeiende Noorddam Centrum, Noorddammerweg 1 onderzoek hoe we, ieder voor zich en samen, verdieping Zorgcentrum De Kulenburg, De Raaf 2 en betekenis kunnen geven aan het ouder worden en Wijkcentrum Wippolder, Prof. Krausstraat 50 ouder zijn. Nieuwstraat 34 (gebouw de Gouden Jaren) • 7 augustus 2009 Blij zijn met het geschenk van het leven Verzorgingshuis Wiemersheerd, • 4 september 2009 De Schepperij 2 Hoe kun je je voorbereiden op je vertrek uit dit leven? Voorschoten Ruimte Plus, Merelhof 7-11 • 2 oktober 2009 BEWEGEN OP WOENSDAGEN (vanaf 16 september) Wat geloven verschillende culturen over leven na de 16 september a.s begint alweer het 6e seizoen van dood? Inspirerend bewegen met ouderen (55+) • 30 oktober 2009 'Elk seizoen heeft haar eigen glans en beweegt ons tot In wat voor wereld willen we leven? • 27 november 2009 een nieuwe en frisse dans' Verrassingsmiddag! De bijeenkomsten zijn 1x per 2 weken op de woensdag van 14.45 tot 16.15 uur (Nieuwstraat 34 in Leiden). Lokatie: Nieuwstraat 34, Leiden • Tijd: 13.30-15.30 uur Naast lichte en soepele bewegingen staan de 5 energiecentra van de mens centraal. Groeiende kennis hiervan BURENDAG zaterdag 26 september 16.00-18.00 uur Buurtbewoners die geïnteresseerd zijn in het werk van stelt u in staat om deze energiën beter te gebruiken en Springlevend, zijn van harte welkom op een Open Dag. zodoende meer harmonie en balans te vinden. Deze wordt gehouden in het kader van de Burendag Daarnaast, niet onbelangrijk, worden de bijeenkomsten die één van onze regelmatige sponsors, het Oranje als zeer plezierig, warm en menselijk ervaren. Fonds, landelijk organiseert. Ook mensen die SpringVoor meer informatie: levend al kennen zijn hierbij uitgenodigd om met onze Ina Nienhuis 071-523 68 82 buren in de wijk in gesprek te zijn. Miranda Lambermont & Niko Stoop 071-542 02 62 Lokatie: Nieuwstraat 34, Leiden Amstelveen Culemborg Delft Leiden Loppersum
8
