INFORMATIEBROCHURE VARICECTOMIE Dienst Vaat‐ en Thoraxheelkunde: Dr. L. Janssen Dr. P. Bernaerts Dr. Ph. Reyntjens Telefoon: 03 650 50 52
Geachte heer/mevrouw U zult binnenkort een ingreep ondergaan omwille van spataders of varices. Dit zijn uitgezette, kronkelende aders die onder de huid liggen, meestal in de benen. Zij zijn het gevolg van het tekortschieten van de veneuze bloedsomloop. Men noemt dit veneuze insufficiëntie.
1.
Grofweg kan men de structuur van de bloedsomloop terugbrengen tot volgende delen: het hart dat als een pomp functioneert; de “slagaders” of arteriën die het bloed naar alle lichaamsdelen en organen vervoeren; de “aders” of venen die het bloed terug naar het hart voeren. Het bloed in de slagaders wordt voortgestuwd onder invloed van de pompfunctie van het hart. Om het bloed in de aders te transporteren spelen andere systemen een belangrijke rol: In de aders van de benen bevinden zich kleppen die zorgen voor een éénrichtingsverkeer. Het bloed vanuit de benen moet immers tegen de zwaartekracht in naar het hart gevoerd worden. De kleppen zorgen ervoor dat het bloed niet terug naar beneden vloeit omdat zij zich enkel openen in de richting van het hart. Daarnaast hebben de beenspieren bij het stappen een zacht pompende beweging op de aders zodat het terugvloeien van het bloed bevorderd wordt. Voldoende lichaamsbeweging speelt hierbij dus een belangrijke rol.
2
Door verschillende oorzaken kunnen deze kleppen gaan lekken of insufficiënt worden: te hoge druk op de kleppen; verwijding van het bloedvat waardoor de kleppen niet meer goed sluiten; zwakke aanleg van de kleppen zelf.
Wanneer een klep lekt, kan het bloed terugvloeien waardoor er stuwing ontstaat en het bloedvat gaat uitzetten. Op die manier ontstaat er weer een verhoogde druk op de onderliggende klep. Resultaat: sterk uitgezette kronkelende aders, spataders of varices genoemd.
2.
familiale aanleg zwangerschap werkzaamheden waarbij men lang moet stilstaan overgewicht veneuze trombose of verstopping van een ader omdat dit aanleiding kan geven tot klepbeschadiging hormonale factoren
3
3.
De veneuze bloeddoorstroming in de benen gebeurt enerzijds door de diepe beenader en anderzijds door de oppervlakkige vena saphena magna, aan de binnen‐ en voorzijde van het been, en de vena saphena parva aan de achterkant van het onderbeen. Het oppervlakkige en het diepe systeem staan met elkaar in verbinding. De vena saphena magna mondt ter hoogte van de lies uit in de diepe beenader. De vena saphena parva staat in verbinding met het diepe systeem aan de achterzijde van de knie.
Insufficiënte kleppen ontstaan in het oppervlakkige systeem en dit bijna hoofdzakelijk in de vena saphena magna met spataders aan de voor‐, binnen‐ en buitenzijde van het been. Lekkende kleppen in de vena saphena parva geven varices aan de achterzijde van het onderbeen.
4.
In een eerste stadium geeft veneuze insufficiëntie en de daardoor ontstane varices aanleiding tot: esthetische bezwaren; zware, pijnlijke benen en gezwollen enkels door vochtopstapeling; nachtelijke kuitkrampen en tintelingen. In een verder stadium kunnen spataders aanleiding geven tot: flebitis of aderontsteking; trombose; bloedingen; bruine verkleuring van de huid en verharding van de onderhuid met het ontstaan van eczeem; ontstaan van zeer moeilijk te genezen open wonden, die we veneuze ulcera noemen.
4
5. Hoe behandelen? Kleine spataders die vooral om esthetische reden weggenomen worden, kunnen eventueel behandeld worden met: sclerotherapie: in de spatader spuit men een scleroserende of verhardende stof in, die een ontstekingsreactie veroorzaakt waardoor de ader afgesloten wordt en samenkrimpt; lasertherapie; chirurgie: via kleine insnijdingen worden de adertjes met een soort van haaknaald verwijderd. Dit kan soms gebeuren onder lokale verdoving. Deze behandelingen zijn enkel aangewezen wanneer de kleppen in de grote oppervlakkige beenaders nog intact zijn. Wanneer echter tijdens het onderzoek werd vastgesteld dat de kleppen in de grote oppervlakkige beenaders insufficiënt zijn, dan moeten deze aders verwijderd worden door middel van ‘stripping’.
6. De ingreep De ingreep gebeurt bijna altijd onder volledige verdoving. In geval van insufficiëntie van de vena saphena magna zal men de verbinding tussen het oppervlakkige en het diepe systeem (cross) in de lies vrijmaken. Alle aftakkingen worden opgezocht en onderbonden. De vena saphena magna wordt losgemaakt van het diepe systeem. Men brengt nu in dit bloedvat een stijve kunststofdraad of ‘stripper‘ in tot in het onderbeen, zonodig tot aan de enkel. Daar wordt het bloedvat terug opgezocht en vrijgelegd. De stripper wordt dan naar buiten gebracht. In de lies worden stripper en bloedvat samen vastgebonden. Wanneer men dan aan de onderzijde van de stripper trekt, zal de ader van boven naar onder uit het been verwijderd worden of ‘gestript’. Bij insufficiëntie van de vena saphena parva gaat men de verbinding met het diepe systeem ter hoogte van de kniekuil opzoeken en vrijleggen. Dan wordt het bloedvat op dezelfde wijze gestript. Zijtakken worden, via kleine insnijdingen, onder de huid verwijderd met een instrument dat men kan vergelijken met een haaknaald. Bij grote sterk kronkelende spataders kan het nodig zijn om grotere insnijdingen te maken.
5
Bij grote incisies wordt de huid gehecht. Kleinere sneetjes worden met huidstripjes dichtgekleefd. Na de ingreep wordt een steunverband aangebracht om zwelling en bloeduitstortingen zoveel mogelijk te beperken.
7. Mogelijke complicaties Elke ingreep en/of narcose brengt bepaalde risico’s met zich mee zoals wondinfectie, bloeding of trombose. Specifieke complicaties bij deze ingreep zijn: bloedingen ter hoogte van de lies of kniekuil; zenuwbeschadiging door het strippen van de ader. Deze verwikkelingen zijn echter zeldzaam.
8. Hospitalisatie U zult de dag van de ingreep opgenomen worden in het dagziekenhuis. Als u veel medicatie neemt, kunt u best thuis al een lijstje opstellen met duidelijke vermelding van de naam en de hoeveelheid van de medicatie die u de laatste week genomen hebt. De verpleegkundige zal u verder voorbereiden voor uw vertrek naar de operatiekamer. De haargroei zal ter hoogte van de lies en over de lengte van het hele been verwijderd worden. Eventueel kunt u dit ook thuis al doen; gebruik hiervoor best een tondeuse. Een scheermesje kan immers kleine huidletsels veroorzaken die dan weer aanleiding kunnen geven tot wondinfectie. Voor uw vertrek zal de verpleegkundige u een ontstekings‐ en pijnwerend middel geven. In de operatiezaal zal de arts u vragen om even recht te staan zodat de aders goed zichtbaar worden. Hij tekent deze dan af met een viltstift zodat de lokalisatie van de spataders goed zichtbaar blijft als u daarna op de operatietafel ligt. Dan zal de verpleegkundige een infuus aanbrengen om medicatie te kunnen toedienen. Na de ingreep wordt u naar de ontwaakkamer gebracht waar pols, bloeddruk en ademhaling nog even kunnen opgevolgd worden. Als u goed wakker bent, mag u naar de kamer. 6
9. Ontslag en nabehandeling Uw arts zal die dag nog bij u langskomen om met u een afspraak te maken voor een controleonderzoek. Als bij u een steunverband werd aangelegd, zal de arts dit tijdens het controleonderzoek verwijderen. Ook het verbandmateriaal zal dan vernieuwd worden. De huidstripjes en de hechtingen moeten een tiental dagen ter plaatse blijven. Daarnaast zult u soms tijdens een aantal weken steunkousen moeten dragen, de eerste week dag en nacht. Een lichte blauwverkleuring ter hoogte van het strippingskanaal en de incisies is normaal. Bij uitgesproken verkleuring en/of zwelling of plots optredende pijn of koorts moet u uw arts contacteren. De eerste dagen vermijdt u best langdurig staan. Neem regelmatig een korte pauze en leg daarbij de benen in hoogstand. Dit laatste kunt u ook best ’s nachts doen. Met douchen kunt u best wachten tot na het verwijderen van de huidstrips zodat de wondheling optimaal kan verlopen. Met baden moet u wachten tot de wonden mooi genezen zijn, dit is meestal na een 2‐tal weken.
7
10. Wat kunt u doen om spataders te voorkomen? Vermijd langdurig staan of zitten. Als dit door omstandigheden niet mogelijk is, kunt u oefeningen doen met de onderbenen zodat de bloedstroom bevorderd wordt. Ga regelmatig eens afwisselend op tippen en hielen staan of maak cirkelvormige bewegingen met de voeten. Leg als het kan de benen nu en dan in hoogstand. Draag goede steunkousen, vaak zijn onderbeenskousen voldoende. Hoge hakken belemmeren het goed afrollen van de voet waardoor verminderde spiercontractie. U kunt dus best platte schoenen dragen. Vermijd overgewicht. Langdurig zonnebaden is ook in dit geval niet aangewezen.
11. Kunnen spataders terugkomen? Bij 10 à 15 % van de patiënten kunnen er zich nieuwe spataders voordoen. Men spreekt dan van ‘recidieven’. Dit kunnen kleine insufficiënte zijtakjes zijn ofwel grotere takken die zich opnieuw ontwikkelen vanuit de oude “cross” (de plaats in de lies waar de vena saphena magna van het diepe adersysteem werd losgemaakt). Soms is dan een heringreep noodzakelijk.
12. Wat brengt u mee bij ziekenhuisopname?
Elektronische identiteitskaart Bloedgroepkaart Medicatielijst: naam + dosering Eigen medicatie Naam producten waarvoor men allergisch is Verzekeringsformulieren die eventueel door de arts ingevuld moeten worden
13. Belangrijke telefoonnummers Daghospitaal: 03 650 50 50 Consultatie vaatheelkunde: 03 650 50 52 Versie 25 02 14
8
