INDUSTRIËLE MECANICIEN

INDUSTRIËLE MECANICIEN Preventie en Interim

1. TOELICHTING 1.1. Uit te voeren taken Het beroep van mecanicien is een veelomvattend en afwisselend beroep, naar gelang van het uit te voeren werk (herstelling, demontage, fabricage...), het gereedschap, het werktuig en de gebruikte geavanceerde technieken (elektroerosie, laserbewerking, ...). De industriële mecanicien is aanwezig in alle types van industriële activiteiten zoals de staal- en metaalindustrie, de luchtvaartkunde, de voedings- en farmaceutische sector, de automobielindustrie,... Hoewel het niet gemakkelijk is om alle door de industrie geboden activiteiten te inventariseren, kan men toch het volgende onderscheid maken: 1. De onderhoudsmecanicien of -technicus komt tussen bij de montage en demontage, het onderhoud en het depanneren van industriële installaties (bv. draaibank, freesmachine,...). Deze tussenkomsten hebben hoofdzakelijk betrekking op het mechanische deel en niet op de programmatie van de installatie. Aanverwante functies: onderhoudsmecanicien, mecanicien-hersteller 2. De automatisatiemecanicien waakt over de goede werking van geautomatiseerde industriële installaties (diagnose van het slecht functioneren, preventief en corrigerend onderhoud, afstelling bij het in dienst stellen,...). Om dit te volbrengen beschikt de mecanicien over heel wat kennis over automatisatie, meer bepaald met betrekking tot elektriciteit en elektronica van mechanische, hydraulische en pneumatische systemen. 3. De operator van bewerkingsmachines voert de werken uit verbonden aan de bewerking van onderdelen (fabricatie en transformatie door verwijderen van materiaal). Hij werkt met conventionnele en CNC-gestuurde machines, bewaakt de kwaliteit van zijn geproduceerde stukken en zorgt voor het onderhoud van zijn werkpost en gereedschap. Aanverwante functies: operator bij fabricagesystemen, operator werktuigmachine, paswerker Specialisaties: draaibank, freesmachine, boor- en freesmachine, precisiebewerking, bewerking met grote snelheid, bewerking met laser, bewerking met elektro-erosie, ... 4. De gereedschapsmaker onderhoudt, herstelt, slijpt en waakt over de goede staat van het gereedschap dat gebruikt wordt voor diverse werken. Aanverwante functie : onderhoudswerkman voor gereedschap 5. De elektromecanicien verzekert het onderhoud (montage, demontage, afstellen, onderhoud,...) van de complexe elektrische, elektronische of elektromechanische uitrusting (al dan niet geautomatiseerd). Hij bezit hiervoor een goede kennis van elektriciteit en mechanica.

1.2. Opleiding De basisopleiding van een industriële mecanicien kan gevolgd worden in het kader van: - Het beroepssecundair onderwijs bv. onderhoudsmecanicien - Het technisch secundair onderwijs: automatisatiemecanicien, onderhoudstechnieker - Deeltijds beroepssecundair onderwijs: 2 dagen theoretische opleiding en 3 dagen in een onderneming (bv. automatisatiemecanicien) - Onderwijs met sociale promotie (bv. operator op de verschillende bewerkingsmachines,…) De VDAB (www.vdab.be) en Syntra (www.syntra.be) organiseren technische opleidingen (bv. werktuigoperator, draaier, frezer, bewerker,...). OPGELET: Indien de uitzendkracht werkt met hefwerktuigen, rolbruggen, enz., dan moet hij een zeer specifieke en passende opleiding krijgen. 1

INDUSTRIËLE MECANICIEN

1.3. Gereedschap en machines 1.3.1 Handgereedschap 1. meet- en registreergereedschap

centerpunt

metalen liniaal

haak

micrometer

meetklok

boorkaliber

krasblok

2. slagwerktuigen

hamer (code 06.06*)

terugstootloze hamer (code 06.06*)

koudbeitel (code 06.03*)

doorslag (code 06.06*)

trapboor (code 14.03*)

conische boor (code 14.03*)

metaalzaag (code 06.01*)

schaar (code 06.02*)

steeksleutel (code 06.05*)

ringsteeksleutel (code 06.05*)

trekker (code 6.12*)

3. snijgereedschap

frezen (code 14.03*)

4. gereedschap voor montage-demontage

schroevendraaier (code 06.05*)

tang (code 06.12*)

5. afwerkingsgereedschap

vijlen (code 06.04*)

schuurrol

schuurpapier voor metaal

* : Te gebruiken code om de rubriek 36 van de arbeidsongevallenaangifte - materieel agens - in te vullen. 2


1.3.2 Draagbare machines De boormachine wordt gebruikt om gaten te boren (gebruik van een passende boor naar gelang van het te doorboren materiaal) (code 07.05*)

De haakse slijpmachine/de hoekslijpmachine wordt gebruikt om metaal af te slijpen of af te korten. Afhankelijk van de gebruikte slijpschijf kan de slijpmachine ook als schuurmachine gebruikt worden (code 07.04*)

beschermkap

slijpschijf

De schuurmachine dient om te polieren, een werkstuk af te bramen om een glad oppervlak te verkrijgen (afwerking) (code 07.04*)

bandschuurmachine

schijfschuurmachine

1.3.3 Vast opgestelde machines De gereedschapsmachines laten toe om materiaal te verwijderen en dit door het verplaatsen van het werkstuk of het gereedschap volgens 3 mogelijke assen: • X-as: longtudinaal (rechts-links) • Y-as: transversaal (voor-achter) • Z-as: verticaal (hoog-laag)

Men maakt het onderscheid tussen:

➜ een conventionele gereedschapsmachine (manueel): • •

gebruik: in alle werkplaatsen voor onderhoud, evenals voor het maken van unieke werkstukken of een gering aantal identieke werkstukken de operator stelt met handbediende stuurwielen de gewenste afmetingen en de bewerkingsbewegingen in (de snijsnelheid en de verplaatsing zijn op de machine ingestelde parameters)

➜ CNC (Computer Numerical Control)-gestuurde gereedschapsmachine (numerieke en door een computer gestuurde machine): • •

gebruik: voor grote producties in serie of voor de realisatie van zeer complexe en zeer precieze stukken de operator voert het programma in, bewaakt het fabricageproces, het handhaven van de toegestane afwijking en de slijtage van de gereedschappen



1. De draaibank De draaibank is een gereedschapsmachine die het te fabriceren stuk doet draaien, terwijl een snijgereedschap zich verplaatst en het stuk een cilindrische of conische vorm geeft of een schroefdraad trekt (code 10.10*). Met behulp van specifieke toebehoren kan de draaibank gebruikt worden voor de fabricage van vlakken, doorboorde of uitgeboorde stukken. ➜ Het snijgereedschap verplaatst zich longtudinaal en/of transversaal ➜ Het te fabriceren werkstuk draait rond zijn as Conventionele draaibank

1

2

1 2

3

Onderdelen van de conventionele draaibank

4 3

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Verlichting Sproeislang (voor snijolie) Gereedschapssteun Losse kop Onderstel Klauwplaat Stuurwiel

Veiligheidsvoorzieningen

5

7

6

1. Beschermkap klauwplaat 2. Verplaatsbare transparante beschermkap 3. Veiligheidsscherm 4. Noodstop

4

CNC-draaibank

1

2

Onderdelen van de CNC-draaibank 1. Klauwplaat 2. Programmatiepaneel 3. Transportband voor spaanders Veiligheidsvoorzieningen

1

2

3

1. Veiligheidsschuifdeur 2. Noodstop


De boormachine is een gereedschapsmachine die wordt gebruikt om gaten uit te boren met zeer nauwkeurige afmetingen en afwerking (code 10.10*). Men onderscheidt twee types conventionele boormachines: • De kolomboormachine: machine waarvan de spil verticaal schuift doordat de operator het instelwiel bedient. De spil is het draaiende deel dat de spaninrichting ondersteunt en waarop men de boor vastzet. • De radiaalboormachine: werktuigmachine waarvan de spil is gemonteerd op een wagen die over de lengte van een zwenkbare arm glijdt. Hierdoor is het mogelijk de boor op de gewenste plaats te brengen. Naar gelang van het soort bewerking gebruikt men de conventionele boormachine (werk per stuk) of de CNCboorfreesmachine (boringen in serie). ➜ De boor (= het gereedschap), bevestigd aan de spaninrichting, is draaibaar en verplaatst zich verticaal (verplaatsing van boven naar beneden) ➜ Het werkstuk wordt vastgehouden in een werkstukopspanning of door een ander klemsysteem (bv. spanvijzen) dat op de tafel is bevestigd Conventionele kolomboormachine

2 Onderdelen van de kolomboormachine

1 2

1


2. De boormachine

1. Hendel om het gereedschap te laten zakken 2. Klauwplaat 3. Tafel Veiligheidsvoorzieningen

3 1. Verplaatsbare beschermkap 2. Noodstop

Conventionele radiaalboormachine

1

2 1 3

6

4 5

Onderdelen van de radiaalboormachine 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Radiale arm Verplaatsbare wagen Hendel om de arm te draaien Boor Tafel Sproeislang (voor snijolie)

Veiligheidsvoorziening 1. Noodstop



3. De kotterbank De kotterbank (code 10.10*) is een gereedschapsmachine die door het roteren van een op een boorstang gemonteerd snijgereedschap toelaat om de specificaties van een boring uit te voeren of te wijzigen: - ofwel door boring - ofwel door frezen om te vergroten - ofwel door het trekken van schroefdraad Naar gelang van de stand van de spil waarop de boorstang is gemonteerd, onderscheidt men de horizontale of de verticale frees. In werkplaatsen gespecialiseerd in de fabricage van grote werkstukken, wordt meestal een CNC-kotterbank gebruikt. Deze machine kan geautomatiseerd worden voor verschillende opeenvolgende bewerkingen doordat ze is uitgerust met een gereedschapsmagazijn. ➜ Het gereedschap, gemonteerd op de freesstang, is draaibaar ➜ Het werkstuk wordt vastgehouden in een bankschroef of door een ander klemsysteem ➜ De bewerkingsbewegingen kunnen gestuurd worden door ofwel het gereedschap ofwel de tafel, naar gelang van het ontwerp van de installatie Conventionele kotterbank

2

3

Onderdelen van de horizontale conventionele kotterbank 1. Stuurwiel 2. Spil 3. Beweegbare tafel waarop het te fabriceren werkstuk wordt gefixeerd Veiligheidsvoorziening

1

1. Noodstop

1

CNC-kotterbank

2

Onderdelen van de CNC-kotterbank

1

1. Programmatiepaneel 2. Spil 3. Beweegbare tafel waarop het te fabriceren werkstuk wordt gefixeerd

1

Veiligheidsvoorziening

3

1. Noodstop


De vlakslijpmachine is een gereedschapsmachine die door de rotatie van een slijpsteen toelaat om (zowel van een plat als een cilindrisch stuk) metaal te verwijderen en zeer precieze werkstukken met een goede afwerking te verkrijgen (code 10.10*). ➜ De schuurschijf (= gereedschap) is roterend ➜ Het werkstuk wordt vastgehouden in een bankschroef of op een magnetische tafel ➜ De bewerkingsbewegingen kunnen gestuurd worden door ofwel het gereedschap ofwel de tafel, naar gelang van het ontwerp van de installatie Conventionele vlakslijpmachine

1

3

2

Onderdelen van de vlakslijpmachine 1. Schuurschijf 2. Bedieningspaneel 3. Verlichting Veiligheidsvoorzieningen

1

1. Beschermkap 2. Noodstop

2


4. De vlakslijpmachine

CNC-vlakslijpmachine

1

1

Onderdelen van de CNC-vlakslijpmachine 1. Programmatiepaneel 2. Schuurschijf Veiligheidsvoorzieningen

2

2

1. Beschermkap 2. Noodstop

5. De freesmachine De freesmachine is een gereedschapsmachine voor het fabriceren van vlakke en gekromde vlakken en dit met een grote nauwkeurigheid: gleuven, tandraden,... (code 10.10*). Men spreekt van een horizontale, verticale of universele (regelbare as) freesmachine naar gelang van de as van de spil waarop het snijgereedschap is gemonteerd. ➜ De frees (= het snijgereedschap) is roterend ➜ Het werkstuk wordt vastgehouden in een werkstukopspanning of door een ander klemsysteem ➜ De bewerkingsbewegingen kunnen gestuurd worden door ofwel het gereedschap ofwel de tafel, naar gelang van het ontwerp van de installatie * : Te gebruiken code om de rubriek 36 van de arbeidsongevallenaangifte - materieel agens - in te vullen. 7


Horizontale conventionele freesmachine

2

1

Onderdelen van de conventionele freesmachine

1

3

2

4

1. Verlichting 2. Sproeislang (voor snijolie) 3. Stuurwiel om de spil te doen dalen 4. Spil Veiligheidsvoorzieningen 1. Noodstop 2. Verplaatsbare beschermkap

CNC-freesmachine

1

2

Onderdelen van de CNC-freesmachine 1. Programmatiepaneel op hangende arm 2. Spil Veiligheidsvoorzieningen

1

1. Noodstop 2. Veiligheidsschuifdeuren

2

Opmerking : de gereedschapsmachines kunnen eveneens meerdere opties combineren: • boor-freesmachine • kotterbank • ...

6. De zaag De metaalzaag wordt gebruikt om metaal te verzagen. Naar gelang van het type zaagblad (schijf of lint) onderscheidt men de cirkelzaagmachine en de lintzaagmachine (10.11*). Conventionele lintzaag

1 Onderdelen van de lintzaagmachine 1. Lintzaag 2. Werkstukopspanning

1 2

2

Veiligheidsvoorzieningen 1. Vaste beschermkap rond de lintzaag 2. Noodstop


2

1 1

Onderdelen van de cirkelzaag

2

1. Hendel om de zaag te laten zakken 2. Werkstukopspanning Veiligheidsvoorzieningen 1. Noodstop 2. Verplaatsbare beschermkap rond het zaagblad

7. Het bewerkingscenter Het bewerkingscenter is een gereedschapsmachine die op een geautomatiseerde wijze kan frezen, uitboren, boren of schroefdraad trekken. Het bewerkingscenter is samengesteld uit een gereedschapsmagazijn met een automatische wisselaar (code 10.10*).

2


Conventionele cirkelzaag

Onderdelen van het bewerkingscenter

3

1. Bewerkingszone 2. Gereedschapsmagazijn 3. Programmatiepaneel Veiligheidsvoorzieningen

1 1

1. Noodstop 2. Veiligheidsschuifdeuren

2

Opmerkingen: Fabricage met laser is geschikt om gaten te boren volgens extreem nauwkeurige maataanduidingen (opmerking: zeer fijne draden kunnen ook met dit procédé gelast worden). De fabricage met elektro-erosie is een procédé dat, door het gebruik van elektrische energie (hoogfrequentiestroom toegepast tussen de elektrode en het werkstuk), toelaat om zeer nauwkeurige bewerkingen uit te voeren. Hierdoor kunnen vormen verkregen worden die met de gebruikte mechanische procédés veel moeilijker te realiseren zijn. Bewerking met hoge snelheden, gekarakteriseerd door grote snij-, verplaatsen draaisnelheden, heeft een voordeel bij het bewerken van zeer grote series werkstukken.



1.5. OMGEVING Werkplaats - De werkplaats mag niet te (over)vol (orde en netheid!) en niet te beperkt zijn (passende schikking van de machines, breedte van de doorgangen niet kleiner dan 1 meter) - Bij het bepalen van de grootte van de ruimte rond de machine wordt rekening gehouden met de plaats die wordt ingenomen door de te fabriceren stukken - Er moet ook een ruimte worden voorzien voor het opbergen van gereedschap, meetinstrumenten,...

Vloer - De vloer moet aan volgende eisen voldoen: in goede staat, vlak, niet glad, net en vrij van onzuiverheden (geen spaanders, plassen olie, kabels, slangen,…)

Verlichting - Een goede verlichting van de werkpost is onmisbaar om een goede zichtbaarheid te verkrijgen (passende installaties die schaduwzones en reflecties vermijden) - De gereedschapsmachines zijn over het algemeen voorzien van een geïntegreerde verlichtingsinstallatie

Lawaai - Het geluidsdrukniveau van gereedschapsmachines kan variëren tussen 80 et 100 dB(A) - Gehoorbescherming is aanbevolen vanaf 80 dB(A) en verplicht vanaf 85 dB(A)

10

2.1. Algemeen Risico’s

Gevolgen voor de gezondheid Snijwonden Brandwonden Kneuzingen Breuk

Preventie en bescherming Collectief

Persoonlijk

• Contact met of meegenomen worden door draaiend werktuig

• • • •

• Contact met spaanders, werktuigen of werkstukken op hoge temperatuur

• Brandwonden • Snijwonden

• Veiligheidsscherm rond het werktuig • Afscherming voorzien achter de machine

• Veiligheidshandschoenen (type EN 388 - 4.1.3.2) bij de behandeling van werktuigen en werkstukken

• Wegvliegende deeltjes (spaanders, splinters werktuig, ...)

• Snijwonden • Brandwonden • Kwetsuren hoofd, ogen, aangezicht • Kneuzingen

• Veiligheidsscherm op de machine (bv. doorzichtig beweegbaar scherm rond of voor het werktuig) • Afscherming voorzien achter de machine • Pictogram voorzien

• Veiligheidsbril met zijkapjes

• Uiteenspringen, fragmenteren werktuig

• Snijwonden • Kwetsuren hoofd, ogen, aangezicht • Kneuzingen

• Veiligheidsscherm rond het werktuig • Afscherming voorzien achter de machine • Pictogram voorzien

• Veiligheidsbril met zijkapjes

• Voor elk gebruik de goede staat van de werktuigen nagaan, aangepast en snijdend gereedschap gebruiken

• Vallende voorwerpen

• Verplettering of knelling • Breuken • Kneuzingen

• Pictogram voorzien

• Veiligheidsschoenen (type S3)

• Zorg ervoor dat er geen voorwerpen op de machine kunnen vallen

• Inademing of contact met schadelijke componenten die vrijkomen uit snijoliën of het te bewerken stuk

• Vergiftiging • Irritatie van slijmvliezen • Astma • Eczeem - huiduitslag

• Veiligheidsbril • Handschoenen die weerstand bieden aan snijolie (type EN 374 + EN 388 - 3.3.2.2)

• Vervang regelmatig de kledij die met snijolie bevuild is • Was regelmatig handen en voorarmen

• Toegang tot gevaarlijke zones (bewerkingszones, zone met bewegende en draaiende onderdelen,...)

• • • •

• Elektrische schok • Contact met onderdelen onder spanning

• Stuiptrekkingen • Brandwonden • Elektrocutie met mogelijks spierverlamming, hartstoornissen en de dood tot gevolg

Snijwonden Brandwonden Kneuzingen Breuken

• Beweegbaar doorzichtig scherm rond of voor het werktuig • Noodstopvoorziening (noodstop, voelstang,...)

Tips • Kledij zonder loshangende delen, nauwsluitende mouwen • Lang haar samenbinden

• Nooit met de hand spaanders wegnemen maar borstel of pook gebruiken

• Afscherming voorzien (immateriële barrières, hekken, veiligheidstapijten,...)

• Respecteer de veiligheidsinstructies

• Vergrendelingprocedure voorzien bij onderhoud of herstelling van machines • Aarding en verliesstroomschakelaar op het elektrisch voedingsnet voorzien

• Zie technische steekkaart elektricien vergrendelingsprocedure


II. Risico’s en preventiemaatregelen

11


2.2. Bijzondere risico’s

12

WerkplaatsGevolgen voor gebonden de gezondheid risico’s

Preventie en bescherming Collectief

• Manipulatie en handmatig tillen van zware lasten en grote voorwerpen

• Rugletsels • Spier- en botletsels

• Hulpmiddelen: rolwagen, transpallet, hefwerktuig

• Vermoeiende houdingen • Staand werk

• Rugletsels • Spier- en botletsels

• Bedieningsbord en werktafel op instelbare hoogte • Sta-stoel voorzien

• Schadelijk geluidsniveau boven 80 dB(A)

• Gehoorverlies • Doofheid • Stress

• Vallen - struikelen

• Kneuzingen • Breuken • Ontwrichtingen

Tips

Persoonlijk • Aangepaste tiltechniek toepassen

• Zie instructiekaart “manueel tillen” website www.p-i.be


• Gehoorbeschermers (oordoppen, oorschelpen)

• Versleten onderdelen vervangen. Indien je een collega op 1 meter afstand niet kan verstaan, draag dan gehoorbescherming


• Veiligheidsschoenen met antislipzolen (type S3)

• Vloeren regelmatig reinigen • Vermijd elektrische verlengdraden over de werkvloer

Gehoorbescherming: verplicht vanaf 85 dB(A)

Veiligheidsbril

Handschoenen (zie tabel: II. Risico’s en preventiemaatregelen)


2.3. Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM)

Veiligheidsschoenen met anti-slipzolen en stalen neus (type S3) Verplicht!

AANBEVELINGEN: - Draag nauw aansluitende en geen loshangende kledij (bv. sjaal, riem,...), geen juwelen (uurwerk, armband, halsketting,...) die door het gereedschap of draaiende delen kunnen gegrepen worden - Bind lange haren altijd samen! - Wanneer u er niet in slaagt om een persoon - die zich op ongeveer 1 meter van uzelf bevindt - te verstaan, duidt dit op een te hoog geluidsniveau! Draag dan steeds uw gehoorbescherming! - Draag handschoenen bij: • het gebruik van snijolie • het manipuleren van metalen werkstukken om snijwonden te vermijden • het verwisselen van gereedschappen, schijven,… • het schoonmaken, onderhouden van de machine (bv. het verwijderen van spaanders,…) MAAR NOOIT in de buurt van een roterend gereedschap of klauwplaat waaraan de handschoenen kunnen blijven haperen! 13


2.4. Veiligheidsvoorzieningen Veiligheidsvoorzieningen (code 16.01*) zijn collectieve beschermingsmiddelen geplaatst om de bereikbaarheid van gevaarlijke zones te verhinderen, of het gevaar in deze zone uit te schakelen (bv. bewerkingszone, zone van het gereedschapsmagazijn, palletiseringszone,…) en zo de veiligheid van alle werknemers te garanderen. De veiligheidsvoorzieningen moeten conform zijn met de Europese normen en geschikt zijn voor de risico’s waartegen ze bescherming moeten bieden. Enkele voorbeelden:

➜

op niveau van de bediening: • de noodstop zorgt ervoor dat de machine in noodgevallen zo snel mogelijk stopt (rode knop op een gele achtergrond) • de tweehandenbediening vermijdt dat de handen van de bedienaar in de gevaarlijke zone terechtkomen • de nulspanningsschakelaar is een voorziening die het automatisch heropstarten van de machine verhindert na een defect of een stroomonderbreking • de “voelstang” veroorzaakt het stoppen van de machine (of op zijn minst van de gevaarlijke beweging) van zodra ze uit haar evenwichtspositie gebracht wordt.

➜ de afschermingen: De beschermkap kan verschillende vormen hebben: een scherm, een deur, een hek, een toegangsluik, een kast, een rooster,... enz. Men onderscheidt: • de vaste beschermkap: een beschermkap bevestigd op een permanente manier (bv. door lassen) of door middel van fixeermiddelen (vijs, schroef,...) waarbij het niet nodig is om de beschermkap te openen of te demonteren om de bewerking uit te voeren (bv. beschermkap die voorkomt dat handen in contact komen met tandwielen, riemen, vliegwielen of draaiende delen) • de verplaatsbare afscherming: een bescherming die meestal op een mechanische wijze verbonden is aan het onderstel of een nabijgelegen vast onderdeel van een machine en die zonder het gebruik van gereedschap kan geopend worden. Voor een optimale en betrouwbare veiligheid wordt een verplaatsbare beschermkap gecombineerd met een veiligheidsschakelaar (bv. schakelaar die de machine stillegt als de beschermkap open is) Voorbeeld: • Verplaatsbaar en doorzichtig veiligheidscherm geplaatst rond het gereedschap • Verplaatsbare beschermkast geplaatst rondom een klauwplaat • Beweegbare deur waarbij bij het openen van de deur de machine wordt vergrendeld of de gevaarlijke bewegingen worden gestopt • Materiële hekken/roosters geïnstalleerd om de toegang tot de gevaarlijke zones te verhinderen

➜

➜

Immateriële barrières (foto-elektrische cellen): de gevaarlijke beweging wordt gestopt wanneer het elektrisch oog een lichaamsdeel of voorwerp detecteert dat in de gevaarlijke zone komt

1

Veiligheidstapijten:

2

elk contact (van een persoon of een voorwerp) met de oppervlakte van het tapijt wordt door druksensoren gedetecteerd en zorgt ervoor dat de machine stopt

3

Veiligheidsvoorzieningen 1. Rooster 2. Immateriële barrière 3. Veiligheidstapijten Foto: modelatelier WTC

* : Te gebruiken code om de rubriek 36 van de arbeidsongevallenaangifte - materieel agens - in te vullen 14

- Gebruik altijd machines voorzien van een CE-markering en waarvoor uw een passende opleiding over werking en veiligheid kreeg - Vraag naar specifieke schriftelijke instructies over het gebruik van de machine ➞ Aarzel niet om, in geval van twijfel over het gebruik van een machine of gereedschap, vragen te stellen aan de werkplaatsverantwoordelijke - Waak over het gebruik van proper materieel dat zich in een goede staat bevindt (cfr. onderhoudsboekje) - Ga na of het snijgereedschap (frezen, boren, ...) goed geslepen is - Vergewis u ervan dat de start- en stopknop van de machine zich binnen handbereik bevinden - Bekijk bij vaste machines altijd waar zich de noodstop bevindt en dit om bij een ongeval of incident onmiddellijk te kunnen ingrijpen - Vergewis u ervan dat er rond de machine voldoende plaats is (verwijder bijvoorbeeld de voorraden, overbodige kasten, maak de doorgang vrij, ...) om het te bewerken stuk in alle veiligheid te manipuleren

Voor elk gebruik van de machine: - Verwijder uw juwelen (uurwerk, ring, halsketting,...) Draag geen loshangende kledij - Bind lang haar bij elkaar - Ga na of het werkstuk en het gereedschap goed vastgemaakt zijn om te vermijden dat ze tijdens het gebruik zouden worden weggeslingerd - Ga na of er zich op de machine geen enkel overbodig voorwerp bevindt


2.5. Veiligheidsinstructies

Tijdens het gebruik van de machine: - Vermijd elk contact met het gereedschap en het werkstuk tijdens het bewerken - Hou het werkstuk nooit vast met de hand maar blokkeer het zorgvuldig met een klem - Laat een machine nooit stationair draaien en zeker nooit zonder toezicht - Breng uw collega’s niet uit concentratie, leid ze niet af

Kijk uit: L snijolie, zelfs als ze het bewerken vergemakkelijkt (smerende eigenschappen, beperkte slijtage van het gereedschap, bescherming tegen corrosie van metaal,...), kan een gevaar inhouden voor de gezondheid (allergie, huiduitslag, irritatie). Vandaar: 1. beperk het veelal te groot gebruiksdebiet 2. beperk het rechtstreeks en onrechtstreeks (machines, werkstukken) contact met de vloeistof 3. bewaar geen doordrenkte doeken in uw zakken 4. was regelmatig uw handen en onderarmen

15


L spaanders kunnen bij de punt van het gereedschap een temperatuur van 800°C bereiken. Draag dus altijd uw veiligheidsbril!

Na elk gebruik van de machine: - Reinig de machine en de onmiddellijke omgeving. Zo behoudt u een propere werkplek, vrij van hindernissen - Vermijd waar mogelijk het gebruik van perslucht voor het reinigen van werkstukken en gereedschap of voor het verwijderen van spaanders. Draag anders altijd een veiligheidsbril en beschermende handschoenen! - Verzamel spaanders in bakken en laat ze niet om het even waar achter. Plaats de bakken op de hiervoor voorziene plaats

LET OP: - Gebruik de beschermkappen (verplaatsbare beschermkap rond het draaiend gereedschap, de klauwplaat,...) en waak erover dat ze op een degelijke wijze de gevaarlijke delen van de machine afschermen. ZEKER nooit de beschermkappen wegnemen als u aan een machine werkt! - Passeer of neutraliseer geen veiligheidszone rond een machine (roosters, tapijten met druksensoren,...) of ga er niet omheen, uw veiligheid hangt er van af! - Alvorens om het even welke handeling aan een machine uit te voeren (schoonmaak, afstellen, oliën, weer in gang zetten,…): • wacht op de volledige stilstand van de machine • vermijd het heropstarten van de machine door een derde of door onoplettendheid, bv. door draagbare machines te onderbreken, door vast opgestelde machines zonder spanning te zetten (vergrendelen van de hoofdschakelaar) - Verwijder nooit spaanders met de handen terwijl de machine nog in werking is: • stop eerst de machine en wacht tot ze stopt met draaien (=volledige stop!) • draag beschermende handschoenen • blaas nooit met de mond spaanders weg, maar gebruik een borstel of een penseel om de spaanders te verwijderen en verzamel ze in een bak

16

Vraag : wordt er op de werkpostfiche een voorafgaande gezondheidsbeoordeling of inenting vereist? Nee

Ja

Heeft de werknemer een formulier van gezondheidsbeoordeling en een inentingskaart? Nee

Ja Kijk de geldigheid na van: • het formulier van gezondheidsbeoordeling (datum + typefunctie + bijzondere risico’s) • de inentingskaart

Ja

Nee


III. Gezondheidstoezicht

Aanvraag gezondheidsbeoordeling en/of inenting

Is de werknemer geschikt EN is hij ingeënt?

Ja

De werknemer kan aan het werk gezet worden

Nee

De werknemer is niet geschikt voor DIT werk

* De industriële mecanicien dient een voorafgaande gezondheidsevaluatie te ondergaan indien hij/zij blootgesteld wordt aan een risico op beroepsziekten (Codex welzijn op het werk, Titel I, Hoofdstuk IV): - Geluidshinder: jaarlijks gehooronderzoek (audiometrie: éénmaal per jaar) - Manueel tillen van zware lasten met risico op rugletsel • jaarlijks indien hij/zij 45 jaar of ouder is • om de drie jaar indien hij/zij jonger is dan 45 jaar - Bijzondere gevallen: • Gebruik van solventen, snijoliën: urine- of bloedonderzoek op basis van MSDS-fiches (fiches met veiligheidsgegevens) Opmerking: een inenting tegen tetanus is aan te bevelen

Opgelet: indien de uitzendkracht moet werken met hefwerktuigen, rolbrug of heftruck, dan is een voorafgaande gezondheidsevaluatie verplicht voor deze veiligheidsfunctie. 17


1V. Bedrijfsbezoek Volgende vragen laten u toe de gebruiker te helpen een werkpostfiche op te stellen en duidelijke afspraken te maken.

Algemeen • In welke talen zijn de instructies beschikbaar? • Wie verzorgt het onthaal in de onderneming (evacuatierichtlijnen, EHBO, sanitair, refter, ... )? Wanneer (voor aanvang van werk)? Duur van het algemeen onthaal? • Wie is de preventieadviseur? Hoe contacteren? • Wie geeft de bijzondere veiligheidsinstructies gebonden aan de arbeidspost (verboden werkzaamheden, arbeidsmiddelen, bediening machines, ... )? • Op welke wijze zal de uitzendkracht zijn instructies ontvangen (individueel, film, vergadering, ...)? • Welke procedure wordt gevolgd bij arbeidsongeval of incident? • Op welke specifieke punten wordt de uitzendkracht geëvalueerd?

Specifieke vragen • Welk soort werk moet de uitzendkracht uitvoeren? Onderhoud, herstelling, afwerking, bankwerker, gereedschapsmaker, paswerk, stukwerk, ...? • Met welke gereedschap en welke machines moet de uitzendkracht werken? • Wordt er gebruik gemaakt van draagbaar gereedschap: haakse slijpmachine, slijpschijf, schuurschijf ...? • Op welke machines wordt gewerkt: conventionele draaibank, kotterbank, vlakschaafmachine, CNC-machines, bewerkingscenter, ...? Zijn er specifieke instructies op elke machine aanwezig? • Krijgt de uitzendkracht een opleiding voor gebruik van machines, toelichting bij te onderhouden installaties (wanneer, duur, door wie)? • Zijn de machines uitgerust met de noodzakelijke afschermingen en noodstop? • Is het niveau van het omgevingslawaai hoger dan 80dB(A)? • Moet hij werkzaamheden in de hoogte uitvoeren? Op welke hoogte, op steigers, op een hoogtewerker? Moet hij gebruikmaken van ladders? • Moet hij chemische producten gebruiken (solventen, snijolie)? Over welk soort product gaat het? • Moet de uitzendkracht manueel lasten verhandelen? Moeten er zware lasten getild worden? • Moet de uitzendkracht gebruikmaken van hefwerktuigen (takels, rolbrug, heftruck)? Is ervaring vereist en wordt er een bijzondere opleiding voorzien (welke, wanneer, waar, door wie)? • Wie stelt de arbeidsmiddelen en de persoonlijke beschermingsmiddelen ter beschikking? ❏ veiligheidsbril ❏ stofmasker ❏ gehoorbescherming ❏ handschoenen (zie tabel: II. Risico’s en preventiemaatregelen) ❏ werkkledij ❏ veiligheidsschoenen (type S3)

18

De risicozoektocht


V.

19

INDUSTRIËLE MECANICIEN 20

Oplossingen 1. De werknemer werkt aan een kolomboormachine met een loshangende sjaal rond de hals 2. De werknemer verwijdert de spaanders van de machine met perslucht en draagt zijn veiligheidsbril niet correct 3. De afscherming van de draaibank die in werking is staat nog in geopende stand 4. De veiligheidszone rond een bewerkingscenter wordt betreden 5. Een werknemer die een werkstuk aan het bewerken is wordt gestoord door een collega 6. Een werknemer blaast met de mond de spaanders van de machine 7. Onvoldoende vrije ruimte rond de machine (opgestapelde kisten en materiaal)

INDUSTRIËLE MECANICIEN

Recommend Documents