Giften en FGW Giften voor de Sectie Nederland en voor het Fonds Grote Werken zijn altijd welkom op gironummer 6240212 ten name van Verein Furka-Bergstrecke Sectie Nederland te Wekerom.
FGW Het geld dat door u overgemaakt wordt voor het FGW, wordt jaarlijks aan de vereniging in Zwitserland afgedragen en bestemd voor het doel dat in de ledenvergadering bepaald wordt.
De Tandstaaf wordt 4 x per jaar (febr./mei/okt./dec.) uitgegeven door de Verein Furka-Bergstrecke Sectie Nederland.
Uw mening Reacties op dit nummer: Redactie De Tandstaaf, Brederostraat 71, 5251 LL Vlijmen. Tel. 073 5184433 e-mail:
[email protected] of bij het bestuur.
VFB / Internet www.furkabahn.nl www.furka-bergstrecke.ch www.dieselcrew.ch Foto voorpagina:
Gerard Geist 2004
Extra rit op 25 augustus 2004 nabij de Wilerbrücke
In dit nummer o.a. . . . . Van de redactie Leuk werk in ‘n warrige organisatie
2
Van de voorzitter Ongekend hoge inzet
3
1000-er CLUB Loks in Chur
4
Werkweek 21 Sneeuwruimen en bielzen sorteren
5
Werkweek 34 Fronarbeit en filmopnamen
9
Oproep 16 Rail 2004 Leiden Werkweek 35 17 Cosmetisch werk en culinair genot Uitnodiging 20 Najaarsbijeenkomst Wie is wie? 21 Limburgs bendelid(?) Gezien op internet 23 www.dieselcrew.ch Herhaling bericht 24 Modellbaumesse in Keulen 1
Van de redactie
Leuk werk in een warrige organisatie Eindelijk is het dan gelukt. Voor het eerst heeft ste gasten die om ongeveer half tien verschijnen. ondergetekende samen met echtgenote Fron- De eerste drankjes (ook bier en wijn - om die arbeit geleverd. Na twee weken vakantie in tijd?) en souvenirs worden al snel verkocht en tot Filisur, waar we al in de stemming gekomen tien over tien als de trein(en) vertrek(t)(ken) is waren door de mooie treinreizen die je daar kunt het lekker druk. Daarna is het rustig tot ongeveer maken met de Rhätische Bahn, hebben we ons tien over half vier als de trein weer terug komt uit op zaterdag 14 augustus gemeld bij de barwagen Gletsch. Tussendoor komt er weleens een veren kiosk op DFB-station Realp. Vanaf dat dwaalde(?) wandelaar even kijken en wat drinmoment kwamen we er achter dat de organisatie ken zodat je de hele dag op je post moet zijn. achter het Fronarbeit-gebeuren niet zo precies en Een leuke bijkomstigheid had ik de laatste drie nauwkeurig is als we van Zwitsers verwachtten. De voorgangster in de barwagen was een Duitse mevrouw (Maria) die zich had aangemeld via internet en niet eens lid was van de VFB. Zij keek redelijk verwonderd dat de aflossing er al was en wist niet goed wat en hoe er iets overgedragen moest worden. Intussen was ik in de kiosk alwaar een VFB-lid uit Genève de afgelopen week had dienst gedaan. Deze maakte mij wegwijs op de computer en verdere administratie (niet bepaald mijn vak als graficus). Gelukkig zijn we de rest van de week geholpen/begeleid door Rosiena die Foto: KeeS 2004 zowel in de barwagen als in de kiosk Koffie zetten in de barwagen haar mannetje (vrouwtje) stond. We waren er al dagen. Toen werd mij namelijk gevraagd met de voor twaalf uur zodat we dachten mee te kunnen trein mee te rijden om de conducteur te helpen eten in de kantine . . . . Nee dus, dat moest een met de verkoop van bier, limonade, wijn en dag tevoren zijn opgegeven en improviseren is kalenders. Dit alles om de omzet van de kiosk te een onbekend woord. Dus dan maar eerst inchec- verhogen. Tijdens de rit blijft er genoeg tijd over ken in Hotel Des Alpes. De aparte DFB-kamers om, vanuit het bagagecompartiment, te genieten zijn zoals men dat noemt “spartanisch” met een van het uitzicht. In Gletsch staan we twee uur goed bed en sanitair op de gang. Maar je kan met stil. Die tijd wordt benut om het aangevoerde bijbetaling ook een “echte” hotelkamer krijgen, eten te nuttigen in de keuken van het station. Na dus dat maar gedaan. Als je dan in de loop van de de maaltijd heb ik uiteraard onze NL-collega’s week goed kijkt en luistert zie/hoor je dat er door bezocht die in de locloods waren voor de mideen slechte communicatie en allerlei heilige dagpauze. huisjes (koninkrijkjes) heel veel dingen beter en Al met al een belevenis die vraagt om herhaling. gestroomlijnder hadden kunnen werken. Genoeg In deze Tandstaaf leest u ook het verslag van de hierover! werkweken 21, 34 en 35. Voor eenieder die nog De werkzaamheden die gedaan moesten worden twijfelt of hij of zij wel zal meezijn goed te doen. Zowel in de barwagen als in de doen met Fronarbeit kan ik kiosk moet je ‘s-morgens om negen uur aanwe- alleen maar zeggen . . . . zig zijn om de deur te openen, computer en DOEN!! kassa op te starten en klaar te staan voor de eerKeeS
2
Van de voorzitter
Ongekend hoge inzet Om te beginnen kunnen we gelukkig melden dat Rob Janzen, na een kort verblijf in het ziekenhuis voor een herniaoperatie, weer thuis is. Wij wensen hem vanaf deze plaats een voorspoedig herstel toe! Als deze Tandstaaf bij u op de deurmat valt, is het rijseizoen al weer (bijna) ten einde. De Nederlandse Froni’s hebben in de weken 21, 34 en 35 weer veel werk verzet. Het uitgebreide verslag hierover vindt u in deze Werkweek Special. Overigens is de animo van de leden van onze sectie, om zelf daadwerkelijk deel te nemen aan het onderhoud en het herstel van de Strecke inmiddels dermate groot, dat moet worden overwogen het aantal werkweken van de huidige 3 uit te breiden tot 4. Hiermee wordt ook het ondanks het nieuwe onderkomen te Realp het optredende probleem van plaatsgebrek bij het inzetten van (te) grote groepen Froni’s voorkomen. Het komt er inmiddels wel op neer, dat getalsmatig gezien bijna de helft van onze sectieleden als Froni werkzaam is. Als we hierbij even met een schuin oog naar de andere secties kijken, is hier sprake van een binnen de VFB percentueel gezien ongekend hoge inzet, waarvan acte! Wellicht herinnert u zich nog dat lid en mede Froni Kees Kolff in het recente verleden een ingezonden stuk heeft geplaatst in Dampf a.d. Furka, over het, mede op toeristische en commerciële overwegingen, op afzienbare termijn aansluiten van het traject naar Oberwald. Mogelijk hebben alle belanghebbenden zich uiteindelijk gerealiseerd, zoals in het schrijven van Kees Kolff te lezen valt, van welk wezenlijk belang het is om een, zoals het bij de DFB specifieke geval, doorgaand spoorbedrijf te hebben. Te denken valt b.v. aan een voor liefhebbers doorgaand treindeel van de Glacier Express (Nostalgische Glacier Express?). Het verheugende nieuws is, dat een bouwtrein inmiddels het traject tot einde spoorstaaf (boven Oberwald) heeft bereden. (zie elders in dit nummer red.) Het opruimen en (voor bouwtreinen) herstellen van het traject, waaraan overigens ook nog onze Froni’s hebben deelgenomen, is ver-
sneld uitgevoerd. De reden hiervoor was dat een persdelegatie en andere belanghebbenden uit het Kanton Wallis, op korte termijn per (bouw)trein het traject zullen gaan berijden. Met de MGB Foto: KeeS 2004 (de vroegere Loc 9 FO) zijn inmiddels besprekingen gaande over de aansluiting van het traject bij het station Oberwald. Uit bovenstaande blijkt, dat de aansluiting Oberwald nu ook vanuit het Kanton Wallis en de MGB serieus wordt genomen. Ook in het afgelopen seizoen heeft onze sectie weer deelgenomen aan de manifestaties van de ZLSM en VSM. Op 12,13 en 14 november a.s. zijn wij met onze stand aanwezig op RAIL 2004 in Leiden. Niet onvermeld mag blijven, dat deze stand inmiddels door een aantal leden geheel is gerenoveerd en aangepast, waarvoor vanaf deze plaats onze hartelijke dank. Bij het ter perse gaan van deze Tandstaaf, zal er in Frankfurt een bespreking plaats vinden met de vertegenwoordigers van de andere secties, o.a. over de uit te brengen DVD en de projectgroep. In de volgende uitgave van de Tandstaaf brengen wij u op de hoogte. Onze najaarsbijeenkomst op 27 november a.s. zal worden gehouden op een voor velen van ons nieuwe locatie te Arnhem. Na de RTM in Ouddorp in 2003, is er dit jaar eveneens voor een locatie met een ‘’spoors’’ accent gekozen. Ik hoop namens het bestuur velen van u te mogen begroeten. Cor Leenders
3
1000-er CLUB
Locs in Chur De twee HG 4/4 locomotieven staan nu in de DFB-werkplaats Chur onder dak! Op de komende najaarsvergadering zult u dat aan de hand van diaopnamen kunnen vaststellen. De Zwitserse media hebben het transport van beide machines veel aandacht kunnen geven. Op 23 april en 14 juni kwamen ze één voor één aan in Chur. Dat tenminste één van de locs zo snel mogelijk beschikbaar moet zijn wordt duidelijk nu de in Chur in opbouw zijnde FO 4 pas in de herfst van 2005 op de rails komt, en de (nieuwe!) ketel van de FO 9 dringend gerepareerd moet worden. Deze vooruitzichten kunnen de stoomdienst ernstig in gevaar brengen. Voeg daarbij dat er altijd meer werk is dan de vaklieden in Chur aankunnen, dan mogen we ons terecht zorgen maken.
Nieuwe deelnemers welkom
Dat neemt niet weg dat elke financiële bijdrage, hoe klein ook, welkom blijft. Nieuwe deelnemers aan het fonds van de 1000-er CLUB zijn nog steeds zeer gewenst. Zij kunnen zich via Peter Westmijze aanmelden. Graag tot ziens op de najaarsbijeenkomst. Public Relations, Peter Westmijze en Cor Leenders.
Muziek voor liefhebbers van (piano)blues, boogie woogie, Rock & Roll, R & B, jazzfunk Voor de muzikale opluistering van uw bedrijfsfeest, sportevenement of familiefeestje (duo)
Down the Road
voor (piano)blues, boogie woogie, Rock & Roll
Henk Huisman: piano, bluesharp Herman Kuipers: slagwerk/gitaar en zang
5-mans/vrouw formatie
Simply Blues voor Blues, Rithme & Blues, jazzfunk
Voor informatie en demo-CD’s: Henk Huisman, 0318 - 463029 of 06 - 51561079, e-mail:
[email protected]
4
door Paul Olijslagers
Werkweek 21
Foto's: verzamel-cd werkweek 21
Sneeuwruimen en bielzen sorteren Omdat afgelopen jaar bleek dat werkweek Holland II (of was het I), te veel vrijwilligers had, is besloten om de groep te splitsen en een nieuwe week op te zetten, in overleg met Federico Rossi werd dit week 21.
Zaterdag
Met Peter Deuss, Bas Sprenger, Astrid Hazekamp, Jos en Rob Geilen, Erik Smeets, Sven Brouwers, Paul en Annemieke Olijslagers vertrokken we zaterdag 22 mei richting CH. Na enkele stops onderweg en een file voor de Gotthard tunnel, die we omzeilden door bij Wassen af te slaan, kwamen we rond half zes in Camp Realp aan. Het is er goed weer en de sneeuw ligt zo hier en daar nog op de golfbaan. In Camp Realp, het nieuwe onderkomen, kwartieren we ons in, deze ruimte (kamer 6) heeft vijf goede stapelbedden en tien kasten en ziet er netjes uit, een heel verschil met Gletsch. De omgelegde beek loopt langs het raam, wat een rustgevende werking heeft op de slapers. Stefan (de machinist met kromme sigaar en cowboy hoed), Federico en zelfs Wolfgang begroeten ons hartelijk. In de splinternieuwe keuken die werkelijk van alles is voorzien, automatische afwasmachine, kookplaten, oven, friteuse, warmhoudunit, etc. worden we begroet door de nieuwe kokkin Nicole. Met haar maak ik afspraken over de hulp die we moeten leveren. We krijgen van haar de sleutel van de keuken omdat zij pas om 9.00 uur aanwezig is en om 19.00 uur weer weg is.
Zondag
Na het avondeten, waarvoor we ons hadden ingeschreven, en nadat we de kokkin geholpen hebben, vinden we onze plek op het toekomstige terras aan de achterzijde van Camp Realp. Dit is gemakkelijk te bereiken, want vanuit de kantine loopt een trap omlaag naar het terras en vanuit de slaapruimten is een brug over de omgelegde beek naar het terras. De jeugd heeft ondertussen al een vuurton gevonden, we slepen enkele meubels aan uit de oude barakken die half gesloopt nog in Camp Realp aanwezig zijn. Hout is er
De vuurton genoeg dus de avond kan niet meer kapot. We krijgen te horen dat Walter Willi ons maandagmorgen instructies komt geven. Wolfgang Hackl heeft maandagmorgen waarschijnlijk ook drie mensen nodig voor de sneeuwruiming maar moet dit 's ochtends nog met Walter overleggen.
Maandag
Om 8 uur is Walter Willi aanwezig en legt ons uit wat moet gebeuren. We zullen onze werkzaamheden zelf moeten plannen en uitvoeren. Er is voor ons geen begeleider, Wolfgang is verantwoordelijk voor de sneeuwruiming. Alleen de twee oudere bouwvakkers Peter und Paul Christen zijn aanwezig. Peter, Sven en Bas zijn bereid om met de sneeuwruimers mee te gaan. Walter heeft weer een mooi overzicht van de werkzaamheden, die zijn: Hulp bij de sneeuwruiming (niet verplicht). Onder de bokkraan een stapel rails van lasplaten ontdoen en netjes opstapelen. Op het station enkele stapels van de MGB aangekochte stalen bielzen uitsorteren, van de
5
slechte bielzen de tandstaafsokkels verwijderen en de goede bielzen op twee wagons bijladen. Deze bielzen zijn nodig voor de in week 24 te vervangen rails voorbij Tiefenbach. Natuursteenmuur langs spoor 3 verder opstapelen (samen met Paul und Peter). Achter de kolenkraan een sokkel maken voor de Emmi container. Werkzaamheden bij km 57.700 (voorbij de Wilerbrücke). Keukenwerkzaamheden. Annemieke vindt het wel leuk om kokkin Nicole te helpen, inmiddels is ook Simone Hurter (Zentral Vorstand VFB) als hulp in de keuken aangekomen. Zij poetsen samen de kantine en toiletten. Jos en Rob gaan beide met Paul und Peter eerst stenen langs het traject richting Wiler Brücke uitsorteren en klaarleggen, zodat deze later opgehaald kunnen worden. Paul, Erik en Astrid gaan de rails onder de bokkraan demonteren en opstapelen. Dit houdt in dat we eerst gereedschap moeten zien te vinden en een haakse slijpmachine om de vastzittende bouten af te slijpen. Om half elf komt Walter Willi en start de rangeerlok om met twee kleine karren de stenen op te halen die P&P en J&R hebben klaargelegd langs het spoor. Om 12 uur komen de sneeuwruimers terug, voor de nieuwelingen een hartstikke mooie klus, ze hebben de onderzijde van de Steffenbachbrücke en het lierhuisje vrijgeschept van sneeuw. De route naar de Steffenbachbrücke
Sneeuwruimen was al een avontuur, met de trein tussen sneeuwwanden door tot tunnel 3, te voet door tunnel 3,
6
Sneeuwruimen dan via een ladder door een gat tussen tunnelportaal 3 en een sneeuwwand en tenslotte over de sneeuw naar de brug. Na de lunch gaan Erik, Paul en Astrid bekijken hoe ze de bielzen uit kunnen sorteren. Annemieke hielp nog even in de keuken (er zijn inmiddels 35 eters 's middags). De bielzen liggen tegen de golfbaan op het stationsterrein. Daarvóór liggen wissels en losse rails, al met al een hele klus om zo'n 200 bielzen uit te sorteren. We proberen het met wat planken maar dit gaat ook niet echt goed. Daarnaast moeten de bielzen op een 2 ½ meter hoge wagon geladen worden. Erik ziet het niet zitten om dit met pure mankracht te doen, dus gaan we op zoek naar een andere oplossing. Naast het station staat de gele railkraan, maar hiervan ontbreekt de
accu. Onder de bokkraan staat een wagon met hydraulische kraan. We vragen de machinist van stoomlok 2 of hij eventueel bereid is om de kraanwagon op spoor 1 te zetten en na enig beraadslagen is dit accoord. Om half 5 staat de wagon bij het station. Op de etage van de slaapruimten waren twee douches, deze waren nog niet in gebruik en stonden vol met rommel. In overleg met Walter Willi konden we er één in orde maken, zodat we niet naar de douches bij de lokloods moesten. Er werd een half uurtje gepoetst en daarna kon er gedoucht worden. De sneeuwruimploeg komt
Bielzen uitsorteren enthousiast terug, de brug hangt in de kabels en kan morgen gehesen worden. De drie mogen echter niet meer mee terug omdat Wolfgang niet accepteert dat ze hoogtevrees hebben. Het gezelschap rond het kampvuur breidde zich 's avonds vaak uit met onze Zwitserse collegavrijwilligers zodat de contacten met hen langzaam ook beter werden.
Dinsdag
Omdat we nu drie man meer in ons eigen team hadden en we een kraan georganiseerd hadden waren de 200 bielzen snel uitgesorteerd, de slechte gedemonteerd en de goede op de wagons geladen. Kraanmachinist Erik had het hijsen snel onder de knie en om 12 uur was het karwei geklaard. Ondertussen was Reto met een accu en
een acculader bij de gele railkraan wezen kijken. Toch miste hij de massakabel van de accu naar hoofdschakelaar en ging deze zoeken. Jos en Rob en P&P waren inmiddels klaar met de muur en begonnen de sokkel voor de Emmi container aan te leggen. Ze moesten enkele meters zand en steen verwijderen en twee bielzen plaatsen. Peter, Paul (de Nederlanders) en Annemieke waren ondertussen begonnen met het stapelen van een muur bij het terras. Erik en Bas hadden zich inmiddels bemoeid met het op gang brengen van de gele railkraan. Reto was niet meer teruggekeerd dus werd naar een eigen oplossing gezocht. Omdat de massakabel ontbrak werd de kabel die naar de hoofdschakelaar liep rechtstreeks met wat hulpmiddelen op de accu aangesloten. De olie, brandstof en andere zaken werd gecontroleerd en de acculader bijgeschakeld. Rond 2 uur startte Paul (NL) (hij kende de machine) de kraan, deze liep direct. Met veel moeite werd de kraan naar de draaischijf gereden. De kraan werd naast de draaischijf gezet, maar de arm bleek te kort. Handmatig werd ze verlengd ook toen bleek ze nog te kort. Maar geen nood, met de bokkraan kon de achterkant van de container opgepakt worden en met de gele kraan de voorkant. Zelfs Paul & Peter (de Zwitsers) werden enthousiast en werkten mee om de container te verplaatsen. Uiteindelijk hing de container in twee stroppen en kon over de oude barakken in de kolenopslag gehesen worden. Hierna werd de kraan op de slakput gereden en kon de container op de rand van de kolenopslag en een kolensilo gehesen worden. Nogmaals werd de kraan verplaatst, maar nu in de kolenopslag. De container werd weer ingehangen en met enkele cm speling kon de container over de kolenkraan op zijn sokkel gehesen worden. Degenen die P&P kennen weten dat dit allemaal precisiewerk is. Dit betekende dat we ons werk voor de week klaar hadden. De werkzaamheden bij km 57.700 konden
7
we niet uitvoeren omdat we geen ‘Bagger’ en geen loc hadden.
Woensdag
We hadden het gebrek aan werk aan Federico voorgelegd, Walter Willi zou P&P of mij vanmorgen terugbellen. Na telefonisch contact is er nog weinig werk, morgen is Hemelvaart en mag er niet veel gedaan worden en vrijdag is Walter Willi in Realp en zal nog het een en ander bedenken. Alice, de nieuwe kokkin, bij ons allen bekend, zij heeft de oude keuken twee jaar geleden ontsmet, wil een waspaal naast het huis,
maken van de muur tussen de remise en het station. De waspaalwerkzaamheden vorderen ondertussen gestaag, de sokkel wordt gestort, de plaats eromheen gelijk gemaakt en een stapelmuurtje opgetrokken.
Donderdag
Peter en Bas helpen Ollie met loc 6, Jos en Rob maken de waspaal af en Erik en Sven klussen wat. Paul en Annemieke gaan met Walter Willi naar Tiefenbach om met hem een brug op te meten. We rijden naar de plaats waar een onverharde weg boven langs de tunnels naar de waterstuw loopt. We zien de werkzaamheden van de sneeuwploeg van boven en lopen via de stuw over het spoor naar station Tiefenbach. Er is al geruimd tot 200 meter voor de Steinstafelsbrücke. Even voorbij het station moeten van een klein bruggetje de balken opgemeten worden. We graven de sneeuw weg, Walter doet zijn opmetingen en we lopen terug naar Tiefenbach. Hier is men bezig met het ruimen van spoor 2. We blijven kijken want het is altijd imposant hoe de frees zich door 1,5 meter hoge sneeuw werkt en de sneeuw ver weg spuit. Het station is bijna nog niet te zien. Federico is de waterinlaat van de waterkolom aan het opzoeken.
Vrijdag Isoleren hiervoor moet een betonsokkel aangebracht worden. Jos en P&P bekijken de plaats en beginnen met het timmeren van een bekisting. Sven en Rob gaan met Reto naar Hospental, demonteren daar een wiel van een Bagger en brengen een perronkar mee naar Realp. Erik, Paul, Bas, Peter en Astrid moeten alle losse stenen langs het traject richting Wilerbrücke opladen en in het gat bij spoor 3 gooien. Hiervoor wordt de gemotoriseerde kieper gebruikt. Na acht keer op en neer rijden zijn de stenen op en is het werk klaar. Bas en Erik besteden nog een gedeelte van de dag om de kieper te repareren, de machine wordt gesmeerd, de handrem gelast en geverfd en de gasstang gerepareerd. (Deze was vier jaar geleden al kapot). Ook bouwen ze de nieuwe massakabel in de gele kraan nog in. Paul, Sven en Annemieke gaan met de vrachtwagen 's middags betonmortel halen in Hospental. Daarna hebben we nog werk aan het boom- en onkruidvrij
8
Sven, Rob en Annemieke gaan in opdracht van Federico drank en bouwmaterialen halen in Erstfeld. Dit komt voor hen goed uit want om half twee komt een nostalgische trein over de Gotthard. Erik, Bas, Peter, Astrid en Paul moeten 100 bielzen langs het spoor bij het inrijsein leggen en nog 25 bielzen op de wagons die klaar staan op het station. Met de gele kraan worden de gestapelde bielzen van de opslagplaats naar de ruimte langs het spoor gehesen. De 25 bielzen voor het station worden met de kieper weggereden. Inmiddels is de poetsploeg van het station aangekomen. We helpen hen met het aanbrengen van borden en het verwijderen van stempels (tegen de druk van de sneeuw) uit de containers. Nadat Sven, Rob en Annemieke teruggekeerd zijn, kunnen we met het bouwmateriaal de onderzijde van het nieuwe onderkomen isoleren. Hans-Peter, Jos en Rob brengen de isolatieplaten aan, de overige zitten met een drankje onder het dak en kijken toe. De avond wordt gezamenlijk met de Zwitsers afgesloten. Paul Olijslagers
Werkweek 34
door Hans Croes en Peter Witkop Foto’s: Hans Croes
Fronarbeit en filmopnamen Voor leden van de Nederlandse sectie van de Verein Furka Bergstrecke (de vereniging, afgekort VFB, zie ook Railhobby 2003-5/6) bestaat de mogelijkheid als vrijwilliger een week werkzaam te zijn bij de Dampfbahn Furka Bergstrecke (de werkmaatschappij). Al enige jaren zijn dit de weken 34 en 35 (dit jaar ook week 21 - red.). Van maandag tot en met vrijdag dienen de meest uiteenlopende werkzaamheden aan en om het spoor te worden uitgevoerd. Dit keer staat voor week 34 als hoofdtaak op de planning om het spoor vanaf Gletsch naar Oberwald aan te pakken. Er komt een ploegje van vier Duit-sers meehelpen. Even afwachten hoe dat zal gaan lopen dus. Daarnaast is het de bedoeling vast opnamen te gaan maken voor de dvd, hoewel nog geen definitief besluit is genomen of het project daadwerkelijk doorgaat.
de Nederlandse sectie is en vast een kijkje komt nemen. Zeg dat dan meteen, bromt Wolfgang, dat kan ik toch niet ruiken? Na dit verhaal gehoord te hebben concludeert Peter dat het moet gaan om Wolfgang Hackl, niet onbekend binnen de Nederlandse sectie. Die conclusie blijkt de volgende ochtend juist te zijn. Als Rembrandt en Peter hun spullen op de slaapzaal van de locloods willen installeren blijkt die nog behoorlijk bezet. De Franstalige Zwitsers zullen echter verhuizen naar één slaapzaal zodat
De machinist, ene Wolfgang . . . .
Peter arriveert zaterdag 14 augustus 2004 rond 16.00 uur in Gletsch, de uitvalsbasis voor de rest van de week, tenminste, dat is de planning. Je weet het nooit zeker bij de DFB. Bij het afdalen Gereedschap schoonmaken via de Grimselpas naar Gletsch ziet Peter de dieselloc staan op een deel van het later op die avond alsnog wordt ingetrokken in traject naar Oberwald. Het lijkt er dus op dat er de locloods. Inmiddels is ook Kees van den Burg inderdaad aan het traject Gletsch-Oberwald gearriveerd evenals Hans en Michael Croes. gewerkt gaat worden. Rembrandt loopt Peter Tijdens de maaltijd die in hotel Glacier du Rhône tegen het lijf op het emplacement van Gletsch. wordt genuttigd belt Joost Verspaget halverwege Rembrandt was er al om 10.00 uur. Hij zag toen het eten van de Wiener Schnitzels. Joost is over de Franstalige sectie die juist zou afdalen met de 40 minuten met de trein in Oberwald, en moet dieselloc richting Oberwald. Hij stond al op de dan even opgehaald worden. Als Peter zijn wagon om mee te gaan naar beneden, toen er Schnitzel heeft verorberd gaat hij richting vanuit de dieselloc een gebaar werd gemaakt dat Oberwald en staat op het perron als de trein van hij vanaf de wagon moest verdwijnen. Joost arriveert. ’s Avonds worden de plannen Rembrandt liep naar de loc en stelde zich voor. voor de volgende dag doorgenomen. Joost, Peter De machinist, ene Wolfgang, vraagt wat en Kees gaan filmen, en hebben een afspraak met Rembrandt op de trein moet. Die zegt dat hij van Paul Gübel, de nieuwe marketingman van de
9
Beton storten DFB, betreffende de dvd-productie. Hans, Michael en Rembrandt zullen waarschijnlijk ook met de trein meegaan.
Wie is de chef?
Als Peter zondagochtend bezig is met het ontbijt komt Wolfgang Hackl om half acht de keuken binnen en ontstaat het volgende geanimeerde gesprek: W: Wo ist euer Chef ? P : Wir haben eigentlich keinen, wir arbeiten ohne Chef und das gefällt eigentlich ganz gut. W: Eigentlich sollte man aber einen Chef haben. Ich brauche heute zwei Leute um 70 Zahnstangen auf die Strecke Richtung Muttbach zu bringen. Ihr braucht diese Zahnstangen, denn das Auswechseln ist kommende Woche Teil euerer Arbeit. P: Können wir die Stangen selber nicht morgen hochfahren ? W: Nein, denn morgen gibt es die Diesellok nicht mehr hier. P: Wir werden es gleich beim Frühstück besprechen, denn wir sind nur mit sechs Leuten und werden heute Filmarbeiten machen von Realp aus für unsere DVD-Produktion. W: Aber dafür braucht Ihr doch keine sechs Leute ? P: Wie gesagt, wir werden es gleich besprechen beim Frühstück.
10
Hackl verdwijnt weer uit de keuken. Vervolgens komt Hans de keuken binnen. Peter overlegt even met Hans. De manier waarop Hackl het brengt slaat natuurlijk weer nergens op. Hij doet alsof hij zomaar twee man kan opeisen, in plaats van het normaal te vragen. Hans zegt dat hij sowieso in Gletsch wil blijven om iedereen op te vangen, en Rembrandt en Michael zijn wellicht best geïnteresseerd in dit klusje. Als Hackl later weer in de keuken komt deelt Hans hem mee dat hij even gaat overleggen met de anderen bij het ontbijt, zodra iedereen wakker en beneden is, maar dat hij verwacht dat het wel gaat lukken. Wanneer hoor ik dat dan, vraagt Hackl op de voor hem bekende wijze. Hans antwoordt dat met een half uur iedereen bij het ontbijt zal zijn. Hackl vraagt of er voor hem ook een kop koffie is. Peter antwoordt dat dat vanzelfsprekend het geval is en dat hij natuurlijk ook met ons kan ontbijten. Hackl zegt dat hij tevreden is met een snee droog brood, maar schranst even later vrolijk mee. Van de uit Nederland geïmporteerde Nutella moet hij niets hebben. “Das ist nur für Babys”, Aldus zijn commentaar. Een deel van die “Babys” assisteert hem die dag bij de werkzaamheden inzake de tandstaven. Het opladen van de staven gaat met de kraan, het afladen met de hand; daar er weinig diesel in de tank zit en de wagon op de helling staat wil de motor van de kraan niet meer starten. Desondanks: Rembrandt en Michael zijn zelfs tevreden over de samenwerking !
Naar Realp
Na het ontbijt gaan Kees, Joost en Peter per auto naar Realp. Op verzoek van Hackl neemt Peter de groene bus mee. Hackl zelf zal de dieselloc naar Realp rijden, en heeft dan weer vervoer terug nodig naar Gletsch, waar zijn camper staat. In Realp aangekomen gaat Kees direct aan de
slag bij de locloods met filmen. De locs (er rijden vandaag twee treinen) worden zojuist opgestookt, bunkeren de laatste kolen, en vullen de watertanks tot aan de nok. Dit geeft mooie beelden en een strakblauwe hemel zorgt voor een prima belichting. Joost en Peter treffen op de draaischijf Walter Willi, zeg maar het hoofd uitvoering van de DFB. Hij heeft vandaag een dag met leden uit de D F B Verwaltungsrat. Die gaan met zijn allen met de trein naar Gletsch, en lopen vervolgens het traject Gletsch-Oberwald om te kijken wat daar allemaal moet gebeuren. Verderop in de week zal Toni Stamm, onze Zwitserse uitvoerder, vertellen dat de Matterhorn Gotthard Bahn (MGB) zelfs aan de DFB heeft gevraagd waar ze in Ober-wald willen aankoppelen op het spoor van de Zwaar werk MGB. Toni zegt dat het zaak is om daarop in te haken. Het is verder de bedoeling dat er in het najaar een bouwtrein rijdt van Gletsch naar Oberwald met journalisten, om te laten zien dat we bezig zijn met het laatste deel van het traject. Dat geeft positieve publiciteit, zodat er wellicht weer geldstromen loskomen. Peter vertelt in het kort op de draaischijf aan alle aanwezigen dat de projectgroep DVD vast bezig is filmbeelden te maken, hoewel een definitief besluit over het doorgaan van het project nog niet is genomen. Afgesproken wordt om in de trein met Paul Güdel te praten over ons DVD-project. Kees maakt ook nog even een praatje bij Kees Scholtes en zijn vrouw Neeltje die deze week de kiosk/barwagen bemensen. Het is al lekker druk, dus dat betekent een mooie omzet in het verschiet.
Filmopnames
Inmiddels loopt het tegen tienen, en weldra zal de eerste trein vertrekken. Het is de bedoeling
mee te gaan met de trein, uit te stappen in Furka om daar vertrek van de eerste trein en aankomst van de tweede trein te filmen, en vervolgens met de tweede trein verder te reizen naar Gletsch. Peter vraagt toestemming aan de Zugführer (zeg maar de hoofdconducteur) om in het bagagedeel te mogen staan. Dan heeft Kees namelijk aan beide zijden open deuren. De filmgroep krijgt
“ausnahmsweise” toestemming, en hijst de camera en het statief en een rugzak met extra films en accu’s in de trein. Die vertrekt te laat maar dat mag de pret niet drukken. Kees filmt er lustig op los. Geschäftsleiter Peter Bernhard maakt deel uit van de groep van Walter Willi en verschijnt na enige tijd in het Gepäckabteil. Peter vertelt de Zwitser dat het tot nu toe lastig is om afspraken te maken voor filmwerk. In Chur is Kees al ettelijke keren in de werkplaats geweest, maar gewerkt wordt er dan niet. Ook zou een bezoek aan de werkplaats van Aargau mooi zijn. Peter Bernhard zegt dat we met Paul Güdel verder moeten praten, ook zal hij aan Walter Benz, president van de sectie Aargau, vandaag ook op de trein, vragen om een afspraak. Later in Gletsch komt Fred Ming op de filmgroep af. Hij stelt zich voor, zegt over veel digitaal filmmateriaal te beschikken en spreekt uiteindelijk met Kees af om donderdag 20/8 in Aargau langs te komen om e.e.a. te bekijken en een definitieve afspraak te
11
maken voor opnames in de werkplaats. Inmiddels zijn we aangekomen in Tiefenbach waar water genomen moet worden. Snel de trein uit dus voor opnames. Joost en Peter houden hier de toeristen even op afstand om ook een keer beelden zonder mensen eromheen te kunnen filmen. In Furka aangekomen is er nog niet met Paul Güdel gesproken. Uiteindelijk wordt besloten om op 25 september in Frankfurt om de tafel te gaan zitten. Met de tweede trein arriveren we in Gletsch. Tussen Muttbach en Gletsch heeft Kees dan nog sfeerbeelden in de trein genomen waarbij de verkoop van drank en souvenirs centraal staat. Ook vertelt één van de conducteurs waarom er een stuk voorbij de overweg met de passtraat altijd uitgebreid wordt gefloten door de stoomlocs. Er is daar in 1965 een loc in de
Kees en Rob hebben even pauze afgrond verdwenen door een lawine tijdens het sneeuwruimen, waarbij stoker en machinist zijn verongelukt. Vandaar dat er wordt gefloten als een soort eerbetoon.
Presentatie DVD uitstellen
In Gletsch aangekomen nemen Kees, Joost en Peter het besluit om de presentatie van de dvd uit te stellen naar begin 2006. Voordeel is dat unieke beelden van het 75-jarig bestaan van de Glacier Express kunnen worden meegenomen op de dvd. Het is onder meer de bedoeling dat wagons van de Rhätische Bahn (RhB) door een stoomloc van de DFB vanuit Realp, of misschien wel vanuit Andermatt, de Furka-Bergstrecke
12
over worden getrokken. Paul Güdel heeft daar al afspraken over gemaakt met de RhB. Dit zijn natuurlijk prachtige beelden voor op de dvd om verder te refereren aan ons toekomstbeeld, namelijk dat je weer met de Glacier Expres over de Bergstrecke kunt. In de locloods verzorgt Joost even een lunch voor de filmploeg. Hans eet mee en hij heeft nog niemand van de anderen die vandaag zouden komen gezien, inclusief de toegevoegde Duitsers, die ook voor de inwendige mens zorg moeten gaan dragen. Even later staat de groep te praten in de grote ruimte van de locloods als Walter Willi met zijn groep binnenkomt. Peter maakt nogmaals gebruik van de mogelijkheid om de Verwaltungsrat bij te praten over het dvd-project. Kees heeft dan al voorgesteld om alle leden een dvd te geven zodat ze eens kunnen zien welke kwaliteit we nastreven. Aldus geschiedt en er is zowaar wat enthousiasme bij de Zwitsers. Nadat de inwendige mens is versterkt gaan we terug naar de eerste trein. Joost blijft in Gletsch, omdat de auto van Kees slechts één bijrijderstoel heeft, en we niet afhankelijk willen zijn van terugrijden met Wolfgang Hackl. In Furka lukt het zowaar om te regelen dat de eerste trein vertrekt, of beter gezegd doet alsof, en voordat hij de tandstaaf ingaat weer stopt, zodat Kees en Peter zich alsnog in de trein kunnen hijsen. Foto: KeeS 2004 Later in de week hangt er in de nieuwe kantine een brief dat er deze dag op Furka een wissel open gereden is, wellicht hadden onze filmsterren meer oog voor de camera dan voor het spoor. Nu is het de bedoeling om in Tiefenbach uit te stappen en daar het vertrek van de eerste trein te filmen. Dit geschiedt volgens plan. In Realp aangekomen houdt Kees het met filmen voor gezien, omdat er teveel mensen zijn die ook willen filmen en fotograferen, en daarbij constant voor zijn lens langslopen.
Beton storten
Bij de auto van Kees aangekomen zit er een enorme barst in de voorruit. De oorzaak, een golfbal, ligt nog onderaan de ruit op de motor-
kap. Natuurlijk zit er geen briefje bij van de dader. Kees gaat toch bij de golfclub langs om het incident te melden. Hij zal later in de week horen of ze er als club voor verzekerd zijn. Michael en Rembrandt zijn al op de terugweg naar Gletsch, als Kees en Peter ook uit Realp vertrekken. In Gletsch aangekomen blijkt dan dat de groep redelijk compleet is. Henk Huisman is er weer met zoon Cees, meegereden met hen is Ger Vroumen, Rob Louis heeft dit jaar zoon Bard meegenomen. De Duitsers zijn ook gearriveerd, bestaande uit Dieter, Norbert, Rolf, jongeling Markus, en er blijken ook twee echtgenotes mee te zijn, een heette Nellie, van de andere hebben we de naam nooit goed verstaan. Uit de keuken komen al aangename dampen. De Duitsers slapen in het station. Kees, die de eerste nacht daar sliep, verhuist naar de locloods. Na het eten vertelt Dieter wat de planning is deze week. Het is de bedoeling dat er morgen (maandag) een ploeg naar Realp gaat om beton te storten net voorbij de brug over de rivier. Het is even de vraag of dat in één dag gaat lukken. De rest gaat beginnen de tandstaven te vervangen net boven Gletsch. Hier staan twee dagen voor.
Voorts is het dan de bedoeling om het traject Gletsch-Oberwald aan te vallen net onder de keertunnel. De afgelopen weken is daar al een deel van het traject vrijgemaakt van begroeiing en zijn slechte rails en dwarsliggers vervangen, zodat het spoor berijdbaar is met een bouwtrein. Peter stelt voor om vanavond vast even ter platse te gaan kijken. Dan weten we waar we aan toe zijn. Dieter, Hackl, Hans en Peter gaan met de bus een stuk de weg af en parkeren net onder de keertunnel. Vervolgens moet er nog een flink stuk worden gelopen naar de werkplek. Ter plaatse wordt duidelijk wat er moet gebeuren. Op de vragen van Peter wat het criterium is voor het vervangen van rails en dwarsliggers antwoordt Hackl geërgerd. Peter zegt dat hij beter nu kan vragen hoe en wat, dan dat straks blijkt dat er te veel of te weinig dwarsliggers en rails zijn vervangen. Duidelijk is dat hier in ieder geval aardig wat werk te verzetten is. Als de inspectiegroep terugkomt, brandt er al een vuurtje voor de ingang van de locloods. Maandagochtend gaat de wekker om 06.15 uur. Hans heeft zondag gesproken met Toni Stamm
Ontdek Zwitserland met trein, bus en boot Kijk in de brochure, die u via het gratis telefoonnummer 00800 100 200 23 kunt bestellen. Via dit telefoonnummer krijgt u ook nadere informatie over treinland Zwitserland.
Swiss Travel System Het aanbod van het Travel System is meer dan alleen een vervoerbewijs. Hotels bieden speciale prijzen aan, musea geven reductie, verschillende steden geven kortingen op stadsrondritten, fietshuur op het station is voordeliger, gereduceerde prijs bij het huren van skiuitrustingen, horloges en sieraden met korting. De actuele lijst van verkooppunten vindt u op:
www.sbb.ch/stssales 13
en aan de hand van dat gesprek een ploegindeling gemaakt. Kees gaat weer filmen, en Rob zal hem assisteren. Cees, Michael, Rembrandt, Henk en Ger gaan samen met de Duitsers tandstaven vervangen. Voor hen is er om 07.00 uur ontbijt in Gletsch. De Duitse dames staan versteld dat Peter om half zeven al theewater heeft opstaan, en de koffiemachine ook al startklaar staat. Hans, Joost, Bard en Peter gaan met de auto naar Oberwald om de autotrein van 07.00 uur naar Realp te nemen en daar te ontbijten. Toni is daar al. Ook Federico Rossi is daar aanwezig, evenals de Zwitsers Werner en Margrit, die elk jaar speciaal tijdens de Nederlandse werkweken komen. Ook de Zwitsers Peter (hierna genoemd “Zwitserse Peter”) en Paul.
Goederenwagon
Peter vraagt aan Federico of de DFB wel eens een goederenwagon meeneemt in een personentrein. Dat is het geval. Federico zal kijken of het lukt de wagon met oud ijzer mee te nemen vanuit Gletsch. Er wordt dan meteen een nieuwe lege wagon meegenomen naar Gletsch voor de tandstaven en dwarsliggers die nog vervangen moeten gaan worden. Het betonstorten gaat niet door en wel om twee redenen. Het beton is er niet, maar was dat wel het geval geweest, er is ook geen machinist voor de dieselloc. Deze werkzaamheden staan nu voor morgen dinsdag op het programma. We gaan daarom vandaag diverse klussen doen. Allereerst moet wat geredschap worden opgeborgen in de verschillende werkwagens. Vervolgens moeten de betonkubels worden schoon geschuurd omdat voorgangers hebben nagelaten ze schoon te spoelen na gebruik. Dat is een karwei waar we de rest van de dag behoorlijk wat tijd mee kwijt zijn. Verder helpen we een van de stokers om de asresten met kruiwagens naar de afvalcontainer te kruien. ’sMiddags wordt genoten van de lunch van kokkin Nicole in onze nieuwe kantine. Ook maakt de groep een wandeling door het nieuwe gebouw dat eind 2003 gereed is gekomen. Nogal wat Nederlandse Froni’s hebben bij de bouw hiervan heel wat zweetdruppels achtergelaten. Met de tweede trein komt de volle goederenwagon met oud ijzer mee. Er wordt besloten deze wagon meteen te gaan lossen. De bedoeling is dit te doen met de shovel. Daarvan is de accu echter leeg, en hij is niet afgetankt. Ook een door Hans aangevoerde reserveaccu kan de motor slechts tot enige omwentelingen bewegen, uiteindelijk
14
brengen een Suzuki Swift en startkabels hulp. Als de wagon voor driekwart leeg is wordt door Toni Stamm besloten om te stoppen zodat de ploeg de autotrein van 17.30 uur kan halen. In Gletsch aangekomen blijkt er al om 17.30 uur te zijn begonnen met het eten. De tandstaven zijn allemaal al vervangen. Voordat de treinen in Gletsch arriveerden is twee uur hard gewerkt, en ’s middags nog eens twee uur.
Hinnekend paard
Dinsdagochtend 6.15 uur gaat de wekker weer (een zeer irritant hinnikend paard op de mobiel van Hans). Wederom de trein van 7.00 uur naar Realp, de auto bezet door Hans, Bard, Joost en Cees; Peter gaat naar huis daar zijn moeder bij een ongelukje haar heup brak. Als we de tunnel uitkomen, zien we net de betonwagen wegrijden en ook de diesel staat onder ‘stoom’ bediend door Reto. Na het ontbijt gaan we omhoog met de eerste wagonlading beton (vier kuub). Ter plaatse wordt met de spade de gisteren schoonge-maakte kubel gevuld en wordt deze keer op keer geleegd boven de al aanwezige bekisting. Wanneer ongeveer de helft gestort is en er getrild wordt horen we een grote klap: een balk langs het onderste deel van de bekisting blijkt weggekanteld te zijn, waardoor in het midden de kist ongeveer 10 cm naar buiten komt, om verdere schade te vermijden wordt er zeer omzichtig getrild, later in de week zal blijken dat dit tot wat grindnesten heeft geleid. Nadat de stoomtrein langsgekomen is, komt een nieuwe lading beton naar boven, nu drie kuub. Uiteindelijk blijkt door het eerder genoemde voorval iets te weinig beton aanwezig en wordt het laatste ter plaatse aangemaakt en verwerkt. De wagon waar het beton op lag en de kubel worden onder de watervulpijp in Realp schoongemaakt en zijn weer klaar voor gebruik.
Losse bouten
Tijdens de lunch horen we dat in de buurt van de Steinstafelbrücke mogelijk de nodige bouten van het spoor loszitten, dit wordt nader onderzocht. ’s-Middags gaan we met de diesel en de platte wagen, met daarop een ‘Bagger’ naar boven: langs het spoor moeten keien verplaatst worden naar een nieuw depot en grond afgegraven, daarna zal het tijdelijk wat naar buiten gelegde spoor weer naar de keermuur geschoven worden en opnieuw geschottert. Nadat de kraan van de platte wagen gereden is gaat er van alles fout, uitein-
delijk loopt een van de rupsbanden er kompleet af. Er breekt half paniek uit: er komt binnenkort een trein uit Gletsch, dus het spoor moet vrij. Er wordt vreselijk gestunt (logischerwijs is het slecht rijden met slechts een rupsband) direct langs de afgrond naar de Furka Reuss en we kunnen uiteindelijk opgelucht ademhalen wanneer de kraan weer enigszins veilig op de platte wagen staat en naar beneden vervoerd kan worden.
Rotsblok
In Gletsch is er de gehele dag weer hard gewerkt aan De trein stop op de bouwplaats het spoor richting Oberwald na de keertunnel, rest er niets anders dan naar boven te lopen naar onder andere was een enorm rotsblok op het Furka om daar te eten te krijgen en te wachten op spoor terecht gekomen en daarna de Rhône in de diesel, een wandeling van een uur. gestuiterd, een spoor van vernieling achterlatend. Bij het ontkisten blijkt waarom deze muur hier Niet alleen de rails maar ook de tandstaven en de zo nodig is: door regen in de nacht is een deel dwarsliggers moesten hier en daar vervangen van de bergwand gaan schuiven en ligt deels worden en dat valt niet mee als er in 20 jaar niet tegen de te verwijderen kist en deels tegen het naar omgekeken is. De bouten waren zonder uit- betonijzer, waar de volgende bekisting gemaakt zondering zo verroest dat bij het losdraaien de moet worden. Daar de buitenkist al aanwezig is, moeren in feite nieuwe draad moesten snijden is het een heel karwei om alles weer enigszins om los te komen, als dat al lukte en ze niet afbra- schoon te krijgen alvorens de binnenkist te plaken. Kortom een karwei waarbij veel handkracht tsen. Gelukkig past Joost met zijn slanke taille en volharding vereist was. Norbert, onze praktijk precies tussen betonijzer en buitenkist en wordt begeleider ter plaatse, was een echte vakman, de boel behoorlijk schoon. Er wordt met de kist geleend van de Deutsche Bahn, die op het juiste geen risico meer genomen en ook op een laag ogenblik ons met raad en daad terzijde stond, en niveau worden beide kisten met betonijzer naar soms met een flinke moker de problemen kon elkaar gespannen om uitbreken van de kist te oplossen. Morgen gaat de diesel door naar voorkomen. De groep in Gletsch baalt. Dieter had gezegd dat Gletsch om materiaal te brengen. de diesel er om 8.30 uur zou zijn, maar deze was er pas ruim na tienen, wat te verwachten was, de Slanke taille Woensdag zijn we weer vroeg in Realp. Hans en DFB heeft nu eenmaal geen TGV versie. Nadat Joost helpen Zwitserse Peter en Paul, samen met alles gearriveerd is wordt er toch weer heel hard Werner en Margrit om de gisteren gestorte muur gewerkt en wederom komt Oberwald een stukje te ontkisten. Bard en Cees gaan samen met Toni dichterbij. naar de Steinstafelbrücke door met de diesel. Op de brug zelf valt alles wel mee, echter in de bocht Nog twee kuub eronder zijn vrijwel alle bouten los. Bij het aan- Donderdag weer vroeg via Oberwald naar Realp. draaien breken veel bouten af, waardoor uitein- Zwitserse Peter, Margrit, Joost, Cees, Bard en delijk het werk niet voltooid kan worden op dat Hans vullen in rond één uur met de spa de vier moment. Daar de diesel pas heel laat terug komt kuub beton in de kubel, die vele malen door Toni
15
naar de bekisting verplaatst wordt en door Paul en Werner wordt gestort en getrild. Werner haalt met de LKW nog twee kuub en weer is een stuk muur klaar om uit te harden. Daar de Bagger nog steeds niet gerepareerd is (er zijn wel nieuwe rupsen besteld, want de huidige zijn kompleet versleten) mogen de eerder genoemde natuurstenen voor de muur met de hand verzameld worden en wordt er een nieuw depot gevormd aan de waterzijde van het spoor. De groep in Gletsch voltooit een dag eerder dan gepland het werk voor deze week aldaar. Michael verliest zijn weddenschap met Peter dat dit op woensdag al zou lukken.
Raclette
Vrijdag vertrekken Henk, Cees, Ger en Kees vdB al naar Nederland. Daarom gaat Michael mee naar Realp. Weer is door regen in de nacht een deel van de bergwand achter de bekisting gaan schuiven; er ligt ongeveer 50 cm troep tegen het betonijzer. Eerst wordt de stort van gisteren ontkist en gelijk het puin geruimd, daarna wordt er weer 2 meter binnenkist geplaatst om uiteindelijk dezelfde middag ook dit te kunnen storten. Terwijl Zwitserse Peter en Paul de kist opbouwen, met hulp van Bard en Joost, ruimen Hans, Michael, Werner en Margrit de bouwplaats op en
zorgen dat alle soorten materiaal bij elkaar komen te liggen en weer makkelijk terug te vinden zijn. Na de lunch storten we de laatste twee kuub van de week. We zijn klaar en alles is opgeruimd voordat de trein uit Gletsch langskomt. Tot onze grote verbazing stopt de trein pal voor onze neus om Rob en Rembrandt uit te laten stappen. Er was in Gletsch verzonnen om nog wat rails te onderstoppen net voor de overgang, maar dit ging allemaal zo traag met onze Duitse vrienden, dat zij gedacht hadden ons nog te komen helpen. De dag en de week worden afgesloten met de traditionele Raclette van Toni in Gletsch. Van Holland 1 zijn nog zes personen aanwezig, maar aangevuld door de nodige Duitsers en Zwitsers zijn we toch met 19 totaal. Na een heerlijke raclette, aangevuld met de nodige wijn, nemen wij afscheid van elkaar. Na een goede nachtrust vertrekt iedereen de volgende ochtend weer richting Nederland met een grote glimlach: het is die Zwitsers weer niet gelukt voor ons een hoeveelheid werk in te plannen die wij niet af kregen. Namens de Froni’s van week 34, Hans Croes Peter Witkop
OPROEP RAIL 2004 LEIDEN
Onze Sectie zal met de gereviseerde stand op 12, 13 en 14 november a.s. in de Groenoordhallen in Leiden present zijn. Om de stand te bemensen hebben we voor de vrijdag en de zaterdag nog enkele leden nodig. Wie wil / kan / dan onze Furkalijn promoten? U hebt die dag gratis toegang tot de beurs, en u komt in contact met spoorwegliefhebbers. Wie weet, misschien brengt u wel een nieuw lid aan voor onze club .......... Meldt u zo spoedig mogelijk aan bij Peter Westmijze of Cor Leenders. Ook Froni’s van de weken 21, 34 en 35 worden uitdrukkelijk uitgenodigd zich aan te melden. Alvast bedankt, tot ziens in Leiden! 16
Werkweek 35
door Peter Westmijze Foto’s: Gerard Geist
Cosmetisch werk en culinair genot Voor de twaalfde keer naar week 35 in Zwitserland. Samen met mijn vader reed ik in twee etappes naar Realp. Ons eerste doel in Zwitserland was de DFB-werkplaats in Chur. Daar staan nu de twee HG 4/4 locomotieven droog onder dak. Eerst de dienstdoende werkplaatsleiding gevraagd of we rond mochten kijken. De man keek wat bedenkelijk, maar dat pakte toch goed uit. Eerst kregen we een uitgebreide rondleiding. Voor ons de FO 4, die in opbouw is. Dat gaat iets moois worden! Er is geen nieuwe ketel gebouwd, de gereviseerde oude zal nog zeer lang meekunnen. Een meevaller. Een indrukwekkend park bewerkingsmachines was te bewonderen, waarop de speciale delen worden gemaakt die nu eenmaal niet standaard te koop zijn. Enkele vacuumremappendages bleken afkomstig van de ZuidAfrikaanse spoorwegen, en glommen ons tegemoet. Zodra er menskracht beschikbaar is, wordt begonnen aan de eerste HG 4/4, verzekerde onze gastheer ons. Na de rondleiding maakte ik vele dia’s, die ik aanstaande najaarsbijeenkomst aan onze leden wil vertonen.
van de middag. Na nog wat telefonische contacten konden we iedereen naar Gletsch loodsen. Helaas kon Cor Leenders niet meedoen, hij was gedwongen in te vallen voor een aantal van zijn zieke medewerkers. Ik was tot nieuwe ploegleider gebombardeerd. In die hoedanigheid vond ik in de keuken van de remise Gletsch een briefje van Toni Stamm, ons bouwleider: bel me! Zogedaan, meldde hij dat we definitief vanuit Realp zouden gaan werken. Dat terwijl nota bene tot het laatst toe was doorgegeven dat we in Gletsch zouden verblijven. Gelukkig konden we de nacht nog in Gletsch blijven, maar het déjà vû
Ploegleider
Onder de indruk van wat we zagen reden we naar Realp. Daar waren Huig en Janny voor twee dagen in de barwagen te vinden. Met hun genoten we het avondeten in Hotel des Alpes. Zelf sliepen we in hotel Post. Rustig ontbeten, waarna de drie stoomtreinen van die dag uitgebreid gefotografeerd werden. De zon scheen onafgebroken, wat het wennen aan de grote hoogte alleen maar veraangenaamde. Onze nieuweling Coenraad kwam in de loop
Werk aan de keermuur van gebrekkige communicatie viel deze keer extra tegen, zo op de eerste avond. We aten in Glacier du Rhône, sliepen als marmotten in de loods en trokken de volgende ochtend de Furkapas weer over. Alle meegesleepte etenswaren gingen weer terug naar de koeling van de
17
Realpkeuken. De grote slaapzaal 6 in de nieuwe aanbouw achter de loods was voor de meesten het onderkomen voor deze week, voor mijn vader, Huig en Janny wilde ik aparte kamers hebben. Dat kon gelukkig, ook al schijnen veel kamers slechts incidenteel door locpersoneel gebruikt te worden, dat vervolgens de sleutels en dus de kamers weigert af te staan. We begroetten Toni, en hesen ons in onze nog schone werkkleding. Ons werkterrein lag achter de Wilerbrücke.
Opruimen
Onze ploeg: Huig en Janny, nieuw dit jaar, evenals Coenraad, mijn collega van DAF. Arnold bracht naast Hans nu ook Jaap mee. Gewaardeerde krachten bij de Amsterdamse museumtram. René, onze secretaris en oudgediende. Cees, Gerard, Herman en ondergetekende. Eerst maar eens wat opruimen bij de keermuur, die vanaf vorig jaar in opbouw is. Iets verderop vanuit het rivierbed de ondermijning van een steunmuur ongedaan maken, onder leiding van de Zwitserse broertjes (echt, ze zijn klein) Peter en Paul. Vervuilde ballast schoonmaken en samen met nieuwe ‘Schotter’ weer aanbrengen in het spoor. Nodig, in verband met een dreigende negatieve beoordeling door de Inspectie! Staat gelijk aan niet meer mogen rijden. Ook nu moesten weer bestaande afvoergoten aan de
Meten en vastzetten losse railmoeren. Er zal geen trein door ontsporen, maar we hebben ze toch maar weer vastgezet. Het is het punt waar jaren geleden een pakwagen is ontspoord; dat had met de bedenkelijke ligging van het spoor te maken. Dit deel van het traject wordt spoedig vervangen. Helaas regende het tijdens het geschroef fors. Onze natte kleding konden we gelukkig snel weer droog krijgen in het stookhok van de remise. Op woensdag moesten we nog even aan de kant om een extra personentrein doorgang te verlenen. Camera’s paraat natuurlijk!
Communicatie
Gelukkig niet alleen handwerk bergkant vrijgemaakt en verbreed worden. Ooit zal dan een definitieve betonnen goot geplaatst worden. Niet verder vertellen hoor, maar ten westen van Tiefenbach waren vele tientallen
18
Zo vlogen de dagen voorbij. Op vrijdag was het prachtig zomerweer, de op donderdagochtend besneeuwde bergtoppen waren prachtig te zien. Dit is al een voorbode van de komende winter. Nog even over gebrekkige communicatie en versnippering van verantwoordelijkheden gesproken: Huig en
elkaar op de najaarsvergadering weer kunnen ontmoeten om te zien en te horen wat er zoal bereikt is dit seizoen.
Rangeergeweld
Bouwgroep Nederland 2 Janny zouden toch, nadat ze vorig jaar door een dubbele toewijzing niet in de kiosk van Gletsch konden optreden, dit jaar er gegarandeerd wel terecht kunnen?? Ook dat liep voor de tweede keer helemaal mis. Een geluk bij een ongeluk was dat ze nu bij de groep in Realp konden blijven.
Indruk
Wat was de indruk van deze werkweek? Het werkprogramma had wat minder allure dan we in het verleden gewend waren. Acties als het volledig opbouwen van talud en spoorbaan onder de overweg bij Muttbach, of een eerste poging op professionele wijze het tunnelgewelf met ‘Gunit’ te versterken, zullen ons langer bijblijven dan wat klussen aan het spoor. Ook het gesleutel aan de steunmuur was meer cosmetisch van aard, vrees ik. Dat neemt niet weg dat we een fijne week hadden, niet in de laatste plaats door al het culinaire genot dat op ons was losgelaten. Noemen we het diner van Cees en Herman, het traditionele Indische buffet en de eveneens traditionele raclette, ons op de laatste avond aangeboden door Toni himself! En ondanks punten van kritiek blijft het een voorrecht aan de opbouw van onze zo unieke lijn in de Alpen te kunnen en mogen werken. Het werk is beslist vermoeiend, het vakantiegevoel dat je bekruipt in deze overweldigende natuur is wel mooi meegenomen. Op zaterdagmorgen vertrok eenieder, waarbij sommigen eerst nog wat reisdoelen in Zwitserland aandeden. Hopelijk zullen Froni’s en niet-Froni’s
O ja, dat een doorgewinterde Froni als ik soms toch weer totaal verrast kan worden: woensdagnacht barstte er een ongekend rangeergeweld los rond de draaischijf van Realp. Hoezo rond de draaischijf? De spoorbouwtrein van de Rhätische Bahn was in die tijd in gebruik bij de Matterhorn Gotthard Bahn (wat ooit FO en BVZ was). En deze trein moest in zijn geheel gedraaid worden, alvorens deze opnieuw ingezet kon worden! Alle machines en wagens belandden, meestal één voor één, op de draaischijf. En het aardige was dat ‘onze’ loc 9 daarbij een belangrijke rol speelde. Wagens werden van het verbindingsspoor gehaald en op de draaischijf gedrukt. Pas rond drie uur in de ochtend werd ze weer in de loods teruggeplaatst. De hele werktrein stond gedraaid in Realp (MGB), waarbij het verbindingsspoor dus urenlang in gebruik is geweest. Dat dit rangeerspectakel veel belangstelling trok, hoeft uiteraard geen betoog.
Stunt
Een stunt was het plaatsen van nieuwe rupsen onder de graafmachine. Onze Huig zag met lede ogen aan hoe de Zwitsers, Toni incluis, met allerhande martelwerktuigen de rupsen rond de tandwielen trachtten te wurgen. In een onbewaakt ogenblik sloeg Huig echter toe. Met een vetspuit (jawel!) de spaninrichting terugstellen, en in no time konden de rupsen geplaatst worden. Waarom moest de gebruiksaanwijzing van de machine met alle geweld genegeerd worden? Huig kreeg wel de complimenten van Walter Willy: de DFB had flink wat geld in de beurs gehouden. Ook de ‘Amsterdamse’ ploeg heeft enig zeer noodzakelijk herstelwerk verricht. Werk dat nogal eens blijft liggen en veel gereedschap onbruikbaar houdt. Peter Westmijze
19
NAJAARSBIJEENKOMST 20
Het bestuur van de Verein Furka-Bergstrecke Sectie Nederland nodigt alle leden van harte uit voor de najaarsbijeenkomst die gehouden zal worden op
27 november 2004 in het NS-ontspanningsgebouw “De Uithoek” te Arnhem. Naast een aantal zakelijke onderwerpen is er natuurlijk tijd voor het bekijken van dia’s, foto’s en video’s van onze leden en het uitwisselen van gedane ervaringen tijdens de Fronarbeit en/of een bezoek aan “onze Strecke” Koffie, frisdranken etc. zijn (tegen betaling) te verkrijgen, etenswaren dienen door u zelf te worden meegenomen. (Zaal open om 12 uur.)
Ingang x
“De Uithoek”
Hoe komt u in “De Uithoek” ? * Het ontspanningsgebouw staat in de noord-westelijke hoek van het spooremplacement op 20 minuten lopen van het station. * Met de auto vanuit Nijmegen en oosten (via Pleyroute, N325) bij het Gelredome links resp. rechtdoor richting Oosterbeek, over de Nelson Mandelabrug, afrit richting Oosterbeek, bij de tweede verkeerslichten rechtsaf de Oranjestraat omhoog, over het spoor en dan rechtsaf. Beneden ziet u het gebouw. * Vanuit het westen (A12), afrit Oosterbeek, de Amsterdamseweg af rijden richting Arnhem, bij de vijfde serie verkeerslichten rechtsaf, de Heijenoordseweg helemaal af rij den tot rechts een spoorviaduct zichtbaar wordt. Daar linksaf en weer rechts. In de hoek beneden ziet u het gebouw. * Vanuit het noorden (A 50), afrit Arnhem–centrum richting Burgers Zoo, voor de dieren tuin langs de Schelmseweg volgen tot de kruising met de weg Arnhem – Ede. Op dat kruispunt linksaf en bij de volgende verkeerslichten rechtsaf. De Heijenoordse- weg helemaal af rijden tot rechts een spoorviaduct zichtbaar wordt. Daar linksaf en weer rechts. * Vanuit het zuiden (A50) over de brug bij Heteren, afrit Oosterbeek, rechtsaf, door Oosterbeek heen en in de bebouwde kom van Arnhem bij de eerste verkeerslichten linksaf de Oranjestraat omhoog, over het spoor en dan rechtsaf. Beneden ziet u het gebouw. Telefoon”De Uithoek” alleen voor noodgevallen 026-3716565.
door Bas Sprenger
Wie is wie . . . . .
Foto's: verzamel-cd werkweek 21
Limburgs bendelid(?) Zoals in de vorige Tandstaaf aangekondigd door Astrid, heb ik nu de eer om een stukje te schrijven in deze rubriek. Bij deze dan: Ik ben Bas Sprenger, 28 jaar, geboren en getogen in de mooie stad Maastricht. Op dit moment woon ik samen met mijn vriendin Astrid in Eijsden, zo’n 10 kilometer ten zuiden van Maastricht. In het dagelijks leven ben ik Process Engineer bij Faurecia Automotive Seating in Sittard. Wij produceren daar de stoelen en banken voor Nedcar in Born. Doordat de productie pas is opgestart zijn er veel aanloopproblemen en kinderziektes binnen de productie. Mijn functie daarbij is deze problemen met nog drie collega’s op te lossen.
Bendeleden
Zoals Sven al eerder de “Olijslagers-bendeleden” noemde, nou daar ben ik er dus ook een
Limburgse pyromanen(?) van. In 2003 ben ik voor het eerst meegegaan met de werkweek en besmet geraakt met het “Furka-virus”. Gezien de gezelligheid en de leuke club mensen, zal ik ook niet snel van dit virus afgeraken. Dit jaar zaten we met de bendeleden in Realp in het nieuwe onderkomen. Gelukkig mochten we dit jaar weer vuur maken, in tegenstelling tot het vorige jaar. Dit hebben we weer naar hartelust kunnen doen in een oud olievat. Doordat we vrij vroeg in het jaar naar
Zwitserland zijn geweest lag er redelijk veel sneeuw, waardoor de hele omgeving er ineens heel anders uitziet. Omdat Paul al een uitgebreid verslag over week 21 heeft geschreven, zal ik het wat dit betreft, iets korter houden.
Indrukwekkend
‘s-Maandags zijn Peter, Sven en ik mee naar boven gegaan met de sneeuwruimploeg. Op de weg naar boven was het spoor nauwelijks nog te zien, doordat een aantal lawines naar beneden was gekomen, lag de rails onder ‘n laag sneeuw van soms wel zo’n 10 meter. Met de verschillende frezen werd deze sneeuw allemaal het dal in geblazen, zodat beetje bij beetje alles weer vrij kwam. Doordat ik dit nog nooit gezien had, was dit allemaal erg indrukwekkend. Wij hadden als taak de Steffenbachbrücke vrij te scheppen. Deze klus was vrij snel geklaard, zodat ’s-middags al met de voorbereidingen, voor het opzetten van de brug, begonnen kon worden. We hebben samen met een paar andere medewerkers de kabels door de diverse katrollen geleid en alles zover in gereedheid gebracht voor het opklappen van de brug, dat voor de dag erna gepland was. De volgende dagen ben ik eigenlijk alleen rondom Realp gebleven. We hebben stenen moeten opruimen met behulp van de gele kiepwagen. Alvorens we deze kiepwagen konden gebruiken, hebben Peter, Erik en ik deze nog wat moeten herstellen en een onderhoudsbeurt gegeven. Verder hebben de koelcontainer verplaatst met de gele kraan. Maar die moest ook weer eerst rijdbaar gemaakt worden, dus we hadden genoeg te doen. Verder heb ik in de werkplaats een groot aantal gereedschappen met Astrid moeten herstellen en heb ik een dag met Peter enkele herstellingen gedaan aan de verschillende stoomlocs. Vrijdags zijn Astrid en ik met zes andere DFB machinisten/stokers naar Göschenen geweest om een speciale stoomtrein
21
Bas op de kiepwagen te aanschouwen die daar voorbij kwam rijden. Eigenlijk was deze werkweek, met het mooiste zomerweer, weer veel te snel voorbij.
Machinist
In mijn vrije tijd ben ik bij de ZLSM actief. Vanaf 1992 ben ik als vrijwilliger begonnen bij de op dat moment alleen bestaande werkgroep groen. In het begin werd alleen gesnoeid en onkruid uitgetrokken op het baanvak Simpelveld-Kerkrade, omdat er nog tussen Schin op Geul en Simpelveld de DE2 van NS reed. Nadat de NS per 31 mei 1992 haar treindiensten tussen Maastricht en Aachen had opgeheven, kwam het hele traject tussen Simpelveld en Kerkrade tot onze beschikking. Het duurde echter nog tot 1993 voordat onze eerste werktrein (een Köf met een oude zandwagen) over deze lijn reed. Nadat we van NS over het stationsgebouw in Simpelveld mochten beschikken, kregen we toegang tot de dichtgetimmerde oude seinhuizen in Simpelveld. Samen met nog een aantal ander collega-vrijwilligers werd op dat moment de Seinwezen groep van de ZLSM opgericht. Doordat de gehele klassieke beveiliging mij op dat moment erg interesseerde ben ik mij verder gaan toeleggen op het Seinwezen. Nadat er een drietal ex NS-ers zich bij de groep hadden gevoegd, werden ons de fijne kneepjes van het vak bijgebracht. Ik, met nog een aantal anderen waren als seinwerker actief op de zaterdagen. Het werk van de seinwerker bevat alles tussen de seinen en wissels op het emplacement en het handel in het bloktoestel. Vanaf 1995 (toen de eerste stoomtreinen reden) was ik op de
22
zondagen actief als seinhuiswachter. Vanaf eind 1996 ben ik begonnen als leerling stoker op de stoomlocomotief. In 1997 heb ik theorieen praktijkexamen stoken gedaan. Na twee jaar stoken ben ik in eind 1998 begonnen als leerling machinist. In 2000 ben ik geslaagd voor mijn proefrit en theorie examen voor stoommachinist. Verder heb ik, net als alle andere stoommachinisten cursus moeten volgen bij NS voor het rijden naar Kerkrade NS en sinds dit jaar ook voor het rijden naar Heerlen. Voor dit laatste hebben we zelfs een psychologische keuring moeten ondergaan.
Plandampf
Regelmatig ga ik ook naar Duitsland om daar met Plandampf ( reguliere treinen, maar dan met stoom) ritten mee te rijden in de trein. Er wordt dan gewoon dienstregelingsnelheid gereden met die oude machines, wat een prachtig gezicht is. U ziet, ik verveel me eigenlijk niet, met al die treintjes. Als ik echter niet in de buurt van de treinen te vinden ben, ben ik vaak bezig in Gereedschap-reparatie tuin achter ons huis, die ook heel veel aandacht nodig heeft. Ik denk dat ik wel genoeg geschreven heb en wil dan de pen doorgeven aan . . . . . . . Aangezien we inmiddels al heel wat Limburgers hebben leren kennen vraagt de redactie of er deze keer iemand elders in Nederland is die zich geroepen voelt om de pen over te nemen. Graag een berichtje per telefoon/e-mail/brief aan KeeS of aan een van de bestuursleden.
Gezien op www.dieselcrew.ch Op de website van DFB-Dieselcrew is onder het hoofdje “Aktuell” het volgende bericht en foto’s te vinden: 05.09.2004: Am 4.09.04 um 15:00 Uhr erreichte der erste Zug der DFB den Endpunkt der Furka-Bergstrecke, Oberwald. Seit 1981 verkehrte somit erstmals wieder ein Zug auf diesem Gleisabschnitt! Damit die Strecke ab Gletsch her wieder befahrbar wurde, arbeiteten diesen Sommer mehrere Baugruppen an Gleis und Trasse: Es mussten Sträucher und Bäume entfernt und Steine gesprengt werden, Stützmauern wurden saniert, Schwellen, Zahnstangen und Schienen ersetzt.
Stenen op de rails De werktrein op het Lammenviadukt Oberwald in zicht
23
Herhaling bericht
Bezoek aan de Modellbaumesse in Keulen op 5 of 6 nov. 2004 Dit is een tweejaarlijkse modelspoortentoonstelling, die zeer de moeite waard is om te bezoeken, daar veel fabrikanten hier voor het eerst hun nieuwe modellen tonen. Van een van onze leden is het initiatief gekomen om voor belangstellenden van genoemde Messe een groepsreis te organiseren. De bedoeling is om per touringcar de Messe te bezoeken op 5 of 6 november. De exacte datum 5 of 6 staat nog niet vast, maar 5 november heeft de voorkeur, daar dit op een vrijdag valt en het dan over het algemeen op de Messe rustiger is. De kosten voor deze reis bedragen € 35,-- per persoon, dit is incl. een diner bij terugkomst in Nederland. De toegangsprijs tot de Messe is niet inbegrepen. Naar gelang het aantal deelnemers, bestaat de mogelijkheid van een groepskorting voor de toegang. Het voorlopige reisschema ziet er als volgt uit: Vertrek van de opstapplaats Utrecht Jaarbeurs om +/- 08.00 uur, geplande aankomst in Keulen +/- 11.30 uur. Vertrek Keulen +/- 16.00 uur, diner op een leuke locatie in Nederland, aankomst in Utrecht +/- 21.00. Het minimum aantal deelnemers voor deze reis bedraagt 30 personen, het maximum aantal is 49. Mocht u belangstelling hebben voor deze reis, dan kunt u rechtstreeks contact op nemen met de organisator Ernst van Beek, te bereiken onder telefoonnummer 030-6888281, of dit bij ondergetekende via telefoon of e-mail melden. Cor Leenders
24
