In de rubriek OVER KOMENDE VIERINGEN vind je informatie die je graag wilt weten. Lees ook de belangrijke informatie over HET NIEUWE JAARROOSTER!

24e jaargang nr.6 • 23 augustus 2015

informatieblad van de OVG

VAN DE REDACTIE We wensen dat je een mooie vakantietijd had. Vierde je geen vakantie, dan vierde je misschien de Peperzomervieringen. Hoe ook … we wensen dat je de Pepergasthuiskerk weer of nieuw ontmoet. We wensen dat de Pepergasthuiskerk jou weer of nieuw ontmoet. De Pepergasthuisgemeenschap had de afgelopen periode ook veel verdriet om het overlijden van HENRIËTTE LEUSINK, BETTY VAN HULST en ANJE NOORMAN. We nodigen je uit eerst stil te staan bij twee IN MEMORIA, van Henriëtte Leusink en van Betty van Hulst. Het IN MEMORIAM van Anje Noorman staat in de volgende clip. In de rubriek OVER KOMENDE VIERINGEN vind je informatie die je graag wilt weten. Lees ook de belangrijke informatie over HET NIEUWE JAARROOSTER! 10 OKTOBER is er een gebeurtenis die je niet wilt missen. Waarom niet? Dat lees je in de rubriek MEDEDELINGEN – AANKONDIGINGEN en in het slot van de clip. In de rubriek GEZICHTEN HEBBEN NAMEN vertellen weer zes Pepergangers openhartig zichzelf. En verder .. over peperfinanciën, over de voedselbank, over Makeni, over Advent en Kerst 2015, over een bloemenmeisje, over nog zo veel meer ………Dus: lees en lees door. Dankjulliewel ………… kopij-leveranciers ……. Vakantietijd finito ………’t is weer Pepertijd! Redactie Peperclip, Anne Hesseling & Aart Jan de Geus

IN MEMORIAM JOANNE HENRIËTTE LEUSINK Anjum, 20 mei 1956 / Groningen, 18 mei 2015 Op 23 mei ’15 namen we, in een viering in de Pepergasthuiskerk, afscheid van Joanne Henriëtte Leusink. Gea Kuiken schreef dit In Memoriam.

Op 23 mei hebben wij in de Pepergasthuiskerk veel te vroeg en onverwacht afscheid moeten nemen van Henriëtte Leusink. Henriëtte werd als oudste dochter van 4 kinderen geboren in een plattelandsdokterspraktijk in Anjum. De geïsoleerde positie als "dochter van" was voor haar vrij eenzaam en zij was blij dat ze haar eigen leven kon inrichten toen ze ging studeren in Groningen. Zij werd docent huishoudkunde aan de Nijverheidsschool in Assen en ze trouwde met René Aalbers, samen kregen ze 3 dochters: Elsbeth, Marjolein en Charlotte. De kinderen waren erg belangrijk voor haar en ook voor hun vrienden en vriendinnen was er altijd een warm welkom bij haar thuis. Henriette heeft het niet altijd makkelijk gehad. Al op jonge leeftijd werd zij geconfronteerd met ziekte in haar gezin, wat haar mede vormde tot wie ze was. Haar scheiding heeft haar ook veel verdriet gedaan. Henriëtte pakte echter haar leven weer op. Ze vond een fijn huis aan de Troelstralaan en kreeg een leuke baan op de Bolster wat haar veel voldoening en structuur gaf. Begin dit jaar kreeg ze te horen dat ze een tumor in haar buik had. Hiervoor was een ingrijpende operatie noodzakelijk. Na 3 weken is zij onverwacht aan een ernstige complicatie hiervan overleden. Waar Henriette ook woonde of werkte, ze wist altijd mensen aan zich te binden. Zij had belangstelling voor mensen, regelde graag etentjes of ander samenzijn. Met haar levendige verhalen, "weetjes" en wijsheden is zij voor velen een warme vriendin geweest en voor de kinderen bovenal een lieve moeder. De Pepergasthuiskerk was de plek waar Henriëtte zich thuis voelde, vooral de muziek en de liederen spraken haar aan. De meeste mensen in de Peper kennen haar de laatste jaren vooral als Commissaris van dienst en als medewerker in de Pepertuin. Henriëtte was iemand die graag het licht voor anderen ontstak, letterlijk en figuurlijk. Ze heeft heel wat kaarsjes gebrand als teken om de moed niet te verliezen en om elkaar bij te lichten. Wij zullen haar licht laten branden en de herinneringen aan haar levend houden, zoals mooi verwoord in het gedicht dat de kinderen in de dienst meegaven. Ik heb mijn moeder niet verloren, daarvoor gaf ze mij teveel. Wat zij mij zei, dat blijf ik horen. Van wat ik ben, is zij een deel. Ik kom haar overal nog tegen, in wat ik doe, in wat ik laat. Ze was en blijft voor mij een zegen

IN MEMORIAM BETTY VAN HULST Zwolle 4 oktober 1946 / Groningen 27 juli 2015

Op 1 augustus ’15 namen we, in een viering in de Pepergasthuiskerk, afscheid van Betty van Hulst. Karin Heesen schreef dit In Memoriam.

Op 27 juli overleed Betty van Hulst. Ze had al lange tijd kanker. Een ziekte van jaren met ups en downs die lang niet voor iedereen waarneembaar waren. Betty vertelde er wel over maar leefde ook het gewone leven voor zover dat mogelijk was. Op 18 juni jl. vertrok Betty met haar zus Wilma voor de lang verwachte vakantie naar Schotland. De bergen… hoe onherbergzamer hoe mooier…… Wat heeft Betty nog genoten. En wat een verdriet dat ze ziek terugkwam. Uiteindelijk waren er nog maar een paar weken waarin Betty grotendeels in haar eigen huis - genoot van vriendschap en warmte. Een paar weken waarin Betty op bewonderingswaardige wijze afscheid nam en dingen regelde. Zeer doortastend en vol liefde. Betty vroeg mij om te musiceren in de afscheidsdienst. Dat wilde ik graag doen maar ik zou ook op vakantie gaan. Daarom nam ik samen met Peter de muziek op. De muziek die Betty ons eerder al had horen spelen. De opname hebben Betty en ik voor mijn vertrek nog samen geluisterd. Muziek van vriendschap, weemoed, verdriet ..... Op 1 augustus werd Betty vanuit de Peper begraven. De Peper waar ze zo heel veel beleefd en doorleefd had. De Peper waar ze zich omringd voelde door de warmte van anderen. En waar ze altijd weer luisterde naar mooie muziek en meezong in het koor. Betty genoot ervan en heeft er veel levensenergie van gekregen. Betty, ik zal je missen. En daarin ben ik vast niet de enige. Karin Heesen

Op 20 augustus ’15 namen we tijdens een viering in de Pepergasthuiskerk afscheid van Anje Noorman..

terug naar mijn oorsprong cirkelgang van het leven ------------------------------------------------------------------------------------------------------------In de volgende Peperclip lees je een IN MEMORIAM over Anje Noorman.

aankomst

In dit nummer een gedicht dat ze recent schreef

hoe waar wanneer kom ik aan waar wil ik naartoe zo vaak gegaan zo vaak aangekomen en weer opnieuw op weg gegaan hoe waar wanneer mijn laatste aankomst of toch een nieuwe reis een nieuw begin

Anje Noorman (juni 2015)

OVER KOMENDE VIERINGEN (1) ……………. ============================================================== ZONDAG 30 AUGUSTUS 2015 TAIZE VIERING Dit jaar zijn er op verschillende momenten contemplatieve vieringen ingeroosterd. Zo ook op zondag 30 augustus. In deze viering willen we aansluiten bij de manier waarop in Taizé vieringen gehouden worden. Centraal staan natuurlijk de Taizé-liederen, maar ook de stilte, en de gebeden. De jongeren gaven in een recente Peperclip aan dat ze graag wat meer vieringen a lá Taizé zouden zien. Met deze viering worden ze op hun wenken bediend. En voor de oudere jongeren onder ons is deze viering misschien een mooie kennismaking met een vorm van vieren die de jongeren zo aanspreekt. We hebben enkele jongeren geconsulteerd en samen met hun ideeën hebben we een viering gemaakt, waarvan we hopen dat we er allemaal, oud en jong, een fijne viering aan kunnen hebben. De voorbereidingsgroep Ale Bakker en Kees Sikkema met hulp van: Anne Lijzen en Hanna Klapwijk. -----------------------------------------------------------------------------------------------------ZONDAG 6 SEPTEMBER 2015 CECILIA VIERING Er is gekozen voor het thema: “muziek als plaats om God te vinden / God te naderen”. Uitgangspunt is de idee om een viering te houden waarin zo weinig mogelijk gesproken wordt en in plaats daarvan zoveel mogelijk gezongen. Misschien kan er een sfeer worden gecreëerd van muzikale vervoering …… Variatie op een citaat van Wittgenstein: “Wovon man nicht sprechen kann, daruber muss man singen” (Wittgenstein schrijft …. daruber muss man schweigen), een mooi motto voor deze viering. De voorbereidingsgroep: Wim Opgelder, Peter Rippen en Anne Hesseling -----------------------------------------------------------------------------------------------------ZONDAG 13 SEPTEMBER 2015 HOMO TECHNICUS fotografeer je geloof: gij zult u geen beeld maken En dat hebben we toch gedaan. Met velen. Beelden van ons geloof gemaakt. Want geloof vang je niet alleen in woorden. Ervaringen zijn voorzichtig, veelal fragiel nedergedaald op de gevoelige plaat. En die ervaringen delen we met elkaar. Een echte Pepergeloofsviering. Een beeld, een woord, een klank. Annemieke, Äse, Bonny, Con, Michelle, Mieke, Minke, Roelie.

OVER KOMENDE VIERINGEN (2) ……………. ============================================================== ZONDAG 20 SEPTEMBER 2015 MEISTER ECKHART In deze viering zal Meister Eckhart centraal staan. Meister Eckhart was een Duits mysticus (1260-1327). In zijn tijd werden zijn opvattingen door de kerk veroordeeld, maar in onze tijd vinden wij zijn zienswijze boeiend: Waar je leeg bent, daar kan God komen. Eckhart spreekt ook in paradoxen: God kun je niet willen, want God wil ons. Hij wil ons liefhebben en alles wat wij willen, doet afbreuk aan de volmaaktheid van zijn wil. Eckhart gebruikt ook het woord ontzinken: van iets tot niets. Over loslaten schrijft hij: men moet sterven om te leven. Spannende taal en beelden die om verdieping vragen. De viering is een gezamenlijke voorbereiding van Vieringen op Weg uit de Immanuelkerk en de Oecumenisch Vieringen Groningen. De viering is om 10.30 uur in de Pepergasthuiskerk. ds. Jannet van der Spek zal voorgaan. Namens de voorbereidingsgroep Rita Rouw -----------------------------------------------------------------------------------------------------ZONDAG 27 SEPTEMBER EN ZONDAG 4 OKTOBER 2015 Twee vieringen over ‘Denken en Doen in Geloof’ Wij maken in het leven voortdurend keuzes: nu eens direct en spontaan – dan weer na afwegen en overdenken. Vaak lijkt het ons dat deze keuzes buiten ons geloven omgaan en bepaald worden door gewone menselijke motieven. Maar is dat zo? En zou het zo moeten zijn, dat onze ingevingen niet met geloof van doen hebben? Een nieuwtestamentische brief waarin een krachtig en helder pleidooi gevoerd wordt voor de eenheid van doen en geloven, voor een daadwerkelijk mens zijn, is die van Jacobus. Hij wordt niet vaak aangehaald. Luther vond het een brief “om de kachel mee aan te maken”; maar daarin heeft hij zich, met zijn voorkeur voor Paulus de grote Hervormer, toch flink vergist. Bonhoeffer, kritisch Lutheraan en verzetsman tegen de Nationaal-Socialistische ideologie – trouwens tegen elk idealisme, ook het religieuze! - weet méér met Jacobus aan te vangen. Door zijn denkbeelden over ethiek op het spoor gezet willen wij de vieringen richten op de verhouding van denken dat tot doen leidt en het omgekeerde, wanneer direct handelen vraagt om daarna te reflecteren en ervan te leren. Beide volgordes zijn mogelijk èn werkelijk. Beide kunnen de eerste stap vormen op een weg waarop Gods wil bij ons gestalte krijgt. Voor Bonhoeffer gaat het erom dat ze vanuit de ontmoeting met Christus, d.i. het toelaten van zijn appèl en Geest – aangedreven worden. Namens de voorbereidingsgroep Hans Roldanus

OVER KOMENDE VIERINGEN (3) ……………. ============================================================== VOORAANKONDIGING ADVENT EN KERST 2015 “ENGELEN” De afgelopen maanden heeft een kleine Peperwerkgroep de zomerzon buiten getrotseerd en binnen Jingle Bells geluisterd, om een eerste opzet voor jullie te maken van de vieringen in de Peper met Advent en Kerst. Als onderwerp hebben we gekozen voor “Engelen”. In de Bijbel wordt over engelen gesproken als boodschappers, beschermers, gidsen. Ze zijn de dienaren van de Allerhoogste, die soms hard kunnen vallen. Bestaan ze echt, beïnvloeden ze de wereld? Kunnen wij in ons dagelijks leven engelen zien of ervaren? Op deze vragen geven mensen al heel lang heel verschillende antwoorden. In onze serie met Advent en Kerst gaan we niet op zoek naar de waarheid of het juiste antwoord. In plaats daarvan gaan we samen op reis langs visies, theorieën, verhalen en ervaringen. We zoeken naar mensen die mee willen reizen en op één of andere manier bij willen dragen aan één van de zes vieringen. Eind september is er een eerste gezamenlijke bijeenkomst. Omdat een deel van de vieringen is voorbereid, is er na deze bijeenkomst nog maar één aanvullende bijeenkomst nodig om tot een viering te komen. De tijdsinvestering is dus vrij beperkt. Heb je een mooie afbeelding, of een engelervaring die je met ons wil delen, interesse in alles tussen hemel en aarde, of een behoefte om dit jaar wat bewuster toe te werken naar Advent en het licht van Kerst, meldt je dan via: [email protected] Namens de werkgroep Advent/Kerst, Annemieke ter Brugge

----------------------------------------------------------------------------------------ZANGERS GEZOCHT! Het Peperkoor is op zoek naar vooral nieuwe bassen en tenoren. Aan het begin van een nieuw seizoen is dit je kans! We repeteren: elke dinsdagavond van 19:30u – 21:15u in de Columnakerk - Paulus Potterstraat - Groningen. Kom vrijblijvend eens een keertje kijken! Contactpersoon: Nelleke van Vliet - [email protected]

MEDEDELINGEN – AANKONDIGINGEN (1) …………………… ============================================================== INTRODUCTIECURSUS MEDITATIE In onze Meditatiegroep Winsum begint op 29 september de introductiecursus ‘Meditatie vanuit de Christelijke Traditie’. In 6 bijeenkomsten krijgt u uitleg over meditatie, de traditie van christelijke meditatie en meditatie als een manier van leven. Niet voor niets wordt deze vorm ook wel ‘een kostbare parel’ genoemd en door veel mensen als een geschenk ervaren. Niets is eenvoudiger dan meditatie. Je zit stil op een stoel of op een kussen en je houdt dit een bepaalde tijd vol. Toch is dit hard werken, want in je hoofd is het niet stil. Maar op het moment dat je leert hoe hier anders mee om te gaan, ontstaat er geleidelijk aan rust, stabiliteit en uiteindelijk ook meer ontspanning. Naast alle bekende lichamelijke voordelen kun je door dagelijks mediteren je (voor)oordelen loslaten. Naar anderen, maar vooral ook naar jezelf. Je komt ook vriendelijker en met meer compassie in het leven te staan. Natuurlijk vraagt meditatie een bepaalde discipline, want ga maar eens 20 minuten stilzitten als je in die tijd ook nog even dit of even dat kunt doen. Maar eenmaal gewend aan je dagelijkse meditatiegewoonte, met de ervaring wat het je persoonlijk oplevert, dan zie je gaandeweg steeds meer uit naar dit moment op de dag. Deze introductiecursus biedt niet alleen een theoretisch kader, we mediteren ook met elkaar en je kunt vragen stellen. Wilt u ook kennismaken met ‘Meditatie vanuit de Christelijke Traditie’? Of wilt u meer informatie, neem dan contact op. Of kijk op de website www.wccm.nl. Adres: Tijd: Start: Kosten:

Zuiderparklaan 1 – 9951 TL Winsum dinsdagavond 19.15u - 20.30u 29 september 2015 kleine vrijwillige bijdrage

Domien Verwer / [email protected] / 0595 – 85 09 28

----------------------------------------------------------------------------------------HUWELIJKS-INZEGENING Bijna een jaar geleden zijn wij, Peter en Machteld Rippen-Veenker, voor de wet getrouwd. We willen ons huwelijk echter ook graag kerkelijk laten inzegenen, en wel in een 'gewone' zondagse viering in de Pepergasthuiskerk. We zijn blij dat die mogelijkheid ons geboden wordt, en wel op zondag 18 oktober. Het thema van deze viering is 'Waar woont God?' Alberte van Ess, wijkpredikante in Beijum, zal medewerking verlenen aan deze viering.

MEDEDELINGEN – AANKONDIGINGEN (2) …………………… ============================================================== ZANGEN VAN ZOEKEN EN ZIEN Op zaterdag 10 oktober ’15 is de presentatie van de nieuwe oecumenische liedbundel Zangen van Zoeken en Zien. Wat, waar en hoe? Dat lees je hieronder. Ontstaan De liedbundel Zangen van Zoeken en Zien is ontstaan op initiatief en in opdracht van het Herman Verbeekfonds. Voor Peperbezoekers een vertrouwde naam. De werktitel was het Project Oecumenische Liedbundel. De laatste decennia zijn er, net als de Pepergasthuiskerk, vele gemeenschappen gevormd die op een nieuwe, maatschappelijk betrokken wijze liturgie willen vieren. Soms binnen kerkelijke kaders, soms aan de rand daarvan, soms ook daarbuiten. Ze dragen etiketten als basisgroep, ekklesia, vrijplaats. Deze gemeenschappen maken in hun liturgie sporadisch gebruik van officiële, liturgische teksten. Ze zoeken vooral moderne, aansprekende teksten, of ze maken deze zelf. Zo zijn er duizenden prachtige liederen ontstaan. Maar waar vind je ze? In allerlei kleine bundels, in liturgieën, op de planken van tekstdichters en componisten, kortom, op ‘verborgen’ plekken. Want, er is nog geen grote liedbundel voor vernieuwende gemeenschappen. Dat is jammer, want zo blijven aansprekende liederen verborgen. Het Project Oecumenische Liedbundel wilde daar wat aan doen. Het wilde deze liederen verzamelen, beoordelen en uitgeven. De ambitie was een bundel van ± 750 liederen en een uitgave in het najaar van 2015. Organisatie Het Project Oecumenische Liedbundel werkt sinds begin 2013. De organisatie wordt gedragen door een projectleider (Chris van Bruggen), door een stuurgroep, een projectgroep en een adviesgroep. Deze groepen bestonden uit theologen, liturgisten, tekstschrijvers en componisten uit heel Nederland. Deze aanpak gaf een breed draagvlak. Ook mensen, nauw betrokken bij de Pepergasthuiskerk, deden mee: Chris Fictoor, Michaël Steehouder, Henk Bodewitz, Peter Rippen, Aart Jan de Geus, Henk Jongerius en vele anderen. Veel gemeenschappen, verspreid over heel Nederland, zijn uitgenodigd om hun bekende èn onbekende èn nieuwe materiaal in te brengen. Daarnaast zijn ook bekende tekstschrijvers en componisten gevraagd om zangen beschikbaar te stellen. Deze aanpak resulteerde in een corpus van meer dan 2000 liederen. Verborgen teksten en klanken vertelden zich; bekende rijkdom klonk mee.

MEDEDELINGEN – AANKONDIGINGEN (3) ……………………… ============================================================== Resultaat Zangen van Zoeken en Zien is een liedbundel van ± 750 liederen. Deels bekend, deels minder bekend, deels helemaal nieuw. Vernieuwend in taal en muziek. De bundel is voor zoekende en ziende gemeenschappen, voor oecumenische gemeenten, groot of klein, voor koren, voor groepen die vieringen voorbereiden, voor persoonlijk gebruik als verzameling dierbare liederen. Uitgave Zangen van Zoeken en Zien wordt uitgegeven door Kok / Kampen in samenwerking met Gooi & Sticht. Welkom Welkom bij de presentatie op 10 oktober ’15. Een gebeurtenis die je niet wilt missen. Zie de flyer elders in de Peperclip. Aart Jan de Geus voorzitter Project Oecumenische Liedbundel

----------------------------------------------------------------------------------------BROOD EN WIJN IN DE PEPER Over de Tafelviering heeft de kerkvader Augustinus eens gezegd: ‘laat het woord weg en het is gewoon brood en wijn, maar voeg de juiste woorden toe en het is meteen wat anders’. In de Peper zoeken we elke zondag opnieuw naar de juiste woorden die bij dit ritueel, en bij ons, passen. Om het zoeken naar die ‘juiste woorden’ en de reflectie over wat past (bij een voorbereidingsgroep en / of het thema van een viering) te stimuleren, is er op verzoek van het bestuur het afgelopen jaar gewerkt aan een Tafelnotitie. In de Tafelnotitie lees je achtergrondinformatie en voorbeelden van mogelijke vormen en teksten van de Tafelviering. De notitie wordt op het Vieringenoverleg op maandag 21 september 2015 gepresenteerd. Iedereen die belangstelling heeft, is van harte welkom. Heb je vragen of wil je een digitale versie van de tafelnotitie, zoek dan contact met één van de leden van de werkgroep: • Corry Broersma ([email protected]) • Annemieke ter Brugge ([email protected]) • Con Hanssen ([email protected]) • Adriana Kelling ([email protected]) • Hans Roldanus ([email protected]) met ondersteuning van Aafko Boonstra

Annemieke ter Brugge

MEDEDELINGEN – AANKONDIGINGEN (4) …………………… ==============================================================

We zijn alweer zo’n anderhalf jaar bezig met het inzamelen van voedingsproducten voor de voedselbank. Na het inspirerende verhaal van Ulfert Molenhuis van de voedselbank. Nu gaandeweg moeten we constateren dat het enthousiasme van het inzamelen afneemt, maar dat het voor de voedselbank meer dan ooit nodig is. Ik heb hier ook met Ulfert Molenhuis over gesproken en het bleek bij meer kerken af te nemen, maar er zijn alternatieven. Dat is ook de reden dat we ermee door willen gaan. Voor wie het lastig is om steeds weer producten mee te nemen, is het ook mogelijk om een periodiekeoverschrijving te doen naar de voedselbank. Dit kan al vanaf 50 eurocent per maand. De voedselbank koopt daarvan de levensmiddelen die ze nodig hebben, ook moeten er auto’s blijven rijden om overgebleven voedsel van de supermarkten te halen. De formulieren hiervoor staan op het randje boven het voedselkrat. In de zondagsbrieven staat altijd welk product er die maand ingezameld wordt. (steeds weer een ander product per maand is gemakkelijker voor de voedselbank). Er is een vaste lijst met vrijwilligers die de kratten klaarzetten en ook weer terugzetten. Het krat staat in de koffiekamer naast de schouw met een A3-formaat poster van de voedselbank. Eens per kwartaal vermelden we in de peperclip wat er in het laatste kwartaal is ingeleverd. Als je ook eens per maand de kratten wil inleveren bij de voedselbank - je kunt dan iets van de sfeer voelen en de waardering van de daar werkende vrijwilligers - dan hoor ik het graag. Albert Meems 06 36 55 23 12 [email protected]

MEDEDELINGEN – AANKONDIGINGEN (5) …………………… ============================================================== AFSCHEID Na meer dan acht jaar voorzitterschap van de Jan Schuurmans Stichting nam Henk Bodewitz op woensdag 12 augustus afscheid van deze beheerstichting. Onder zijn leiding werd het pand aan de Moesstraat 20, waar het Centrum voor zingeving en spirituele groei de Poort is gevestigd, een grote onderhoudsbeurt gegeven. Het pand is door de Congregatie van de Fraters van Utrecht in bruikleen gegeven aan de Poort. Dat de Congregatie het werk van Henk Bodewitz heel bijzonder gewaardeerd heeft, bleek uit de aanwezigheid van het voltallige Provinciale bestuur van de Fraters bij dit afscheid. Er werden goede woorden gesproken, cadeaus aangeboden en het slot van de bijeenkomst bestond uit een bezoek aan restaurant de Markies. In het huidige bestuur van de Jan Schuurmans Stichting is Ben Hanewinkel de nieuwe voorzitter, Bert Kunst de nieuwe penningmeester en Wim Broersma de nieuwe man voor de bouwactiviteiten. Allen zijn Pepergasthuisgangers! Paul Steverink secretaris

----------------------------------------------------------------------------------------STUDIEDAGEN 2015 - 2016 - EMMAUS KERK - GRONINGEN Deze dagen voor geloofsverdieping worden georganiseerd door de vereniging ‘n Herberg, actief in Noord Nederland en ze worden geleid door drs. Huub Schumacher. e

1 studiedag vrijdag 18 september 2015 / vanaf 9.30 uur Thema: Je houdt het niet voor mogelijk! Verzinnen wij God nou zelf? Menen wij iets te zien wat er niet is; is het pure inbeelding? Of is het zo dat wij op God vertrouwen omdat er iets is dat van buitenaf ons daartoe aanzet, is het verbeelding? Drukken westerse mensen iets weg dat toch wezenlijk bij hen hoort? Theologen als Taylor, Borgman en van Tongeren constateren dat door het gemis aan Godsvertrouwen mensen in ademnood dreigen te geraken, terwijl dit vertrouwen het leven juist zo kan verlichten. Het zal een spannende dag worden gezien alles wat op geloofsgebied in jezelf en in de wereld gebeurt, je houdt het niet voor mogelijk!

Intekening als trekker/lid voorbereidingsgroep jaarrooster 2015-2016 OVG Naam:

e-mail:

Advent: engelen

4 3 4

Kerstmis: engelenkoren Woorden die weerklinken in de Peper

5

Veertigdagentijd: woestijn

6

Goede Week: herrijzen en opstaan

7

Vieren van verbinding

nr 8 9

thema serie Durf te doorbreken Vuur van de Peper

10

De opmaat (naar het jubileum)

11 12

25 jaar Peper Het einde nabij

13

Zomervieringen

14

Vrijheid en het zwarte paard Vanzelfsprekend wij!?

15

16

Origineel?

1 2 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 1 2 3

nr 1 2 1 2 1 2 3 * 1 2 1 2 3 4 5 6 7 1 2 1 2 1 2 3 4 1 2

Annemieke ter Brugge

2

19 1 2 3

?

Oud in Nieuw

datum/ trekker(s) lid/leden voorkeur periode voorbereidingsgroep(en) datum/periode 9 B-vieringen verspreid over het hele jaar [24/01; 10/04; 17/04; 29/05; 26/06; 10/07; 04/09; 09/10; 13/11], waarvan de overwegers (van buiten) al vastliggen en waarvoor trekkers en liturgen door het VO-Klein worden gevraagd. Vallen (Rafaël) 29/11 29/11 Beschermen (Michaël) 06/12 06/12 Boodschapper (Gabriël) 13/12 Martha Akkerman 13/12 Toegroeien naar een andere tijd Ale Bakker en Else 20/12 20/12 (Uriël) Marijke Schot Begint om 21.00 u 24/12 25/12 25/12 Vandaag (Oudjaar) 27/12 27/12 Zoekers (Driekoningen) 03/01 03/01 Instemming (als keuze vóór het 07/02 07/02 leven) (Carnaval) … … Je weg gaan (Overstapviering ) 03/07 03/07 Begint om 19.00 u Getekend door as (aswoensdag) 10/02 Zand door je vingers 14/02 14/02 Hitte 21/02 21/02 Water 28/02 28/02 Oase 06/03 06/03 Tocht 13/03 13/03 Palmpasen: Lazarus 20/03 20/03 Begint om 19.00 u Witte Donderdag 24/03 Begint om 19.00 u Goede Vrijdag 25/03 Begint om 21.00 u Paaszaterdag: herrijzen uit water 26/03 Paasmorgen: herrijzen uit vuur 27/03 27/03 Viering met de Islamoloog 31/01 Dineke Mol Fahrad & Martha Akkerman 31/01 Viering met het GsP 05/06 05/06 Viering met de Immanuëlkerk ?

1

thema viering

?

nr

thema viering Doorbraak in de grote wereld Doorbraak in persoonlijke barrières Pinksteren Maar wat gebeurt daarna

Feestviering Gedachtenisviering Einden der aarde

Dodenherdenking Bevrijding Wij ooit…en nu. Wat verbindt ons? God, wat ben jij veranderd…in heden en toen Terugkeer...Maria Magdalena Inspiratie (Hildegard von Bingen over het Nieuwe Jeruzalem) Verleiding (de appel van Eva) Jaloezie (tussen Kain en Abel)

17

Een eigen thema, passend in het jaar

**

Zijn er zondagen waarop je zeker niet kunt? Zo ja, welke?

datum/ periode 24/04 01/05 15/05 22/05 11/09 18/09 25/09 02/10 30/10 20/11 17/07 24/07 31/07 07/08 14/08 21/08 28/08

trekker(s) Hans Tulp ?

thema serie

?

nr

lid/leden voorbereidingsgroep(en)

voorkeur datum/periode 24/04 01/05 15/05 22/05 11/09 18/09 25/09 02/10 30/10 20/11 17/07 24/07 31/07 07/08 14/08 21/08 28/08

MEDEDELINGEN – AANKONDIGINGEN (6) …………………… ============================================================== e

2 studiedag vrijdag 20 november: Hoe is het in godsnaam mogelijk? We kijken naar de verschillende leeftijdsfasen die een mens doorloopt. Hoe is het met jongeren gesteld op het gebied van Godsvertrouwen? Wat maakt het hen zo moeilijk om ook dié dimensie in hun leven mee te laten doen? Ze geven veel signalen af van eigenlijk niet zonder die dimensie te kunnen. En wat denk je van mensen die momenteel verkeren in het brede midden van hun leven? Wat heeft het evangelie hen juist in die levensfase te bieden? En hoe kijkt de huidige oudere mens aan tegen het feit van het levenseinde? e

3 studiedag vrijdag 19 februari 2016: Als klap op de vuurpijl. Willen we het leven met elkaar leefbaar houden, dan zal er getornd moeten worden aan de niet te stuiten hunkering van de mens om als vrij en autonoom individu door het leven te gaan. Alleen onze wereldbol verdraagt dat al niet. Ze staat op springen door de graaizucht en het egoïsme, waar een dergelijke hunkering toe leidt. Het verrassende is nu dat het Christendom er in haar kern op gemaakt is om mensen hierin juist tegemoet te treden om hen een verlossende hand toe te steken. Waar geef je je op? Paul Steverink - Moesstaat 20 - 9717 JW Groningen 050 – 571 20 05 / [email protected] Wilma Altena - Mosheide 11- 8471 VS Wolvega / 0561 - 61 62 16 De kosten voor deze 3 dagen zijn afhankelijk van het aantal deelnemers en mogelijke subsidie, maximaal € 60 p.p. Voor studenten en echtparen is er reductie.

----------------------------------------------------------------------------------------NIEUWE COORDINATOR KINDEROPPAS Corien Potze heeft het coördinatiewerk kinderoppas overgenomen van Frouktje Zuiderveld. Haar contactgegevens zijn: [email protected] / 050-785 00 84.

----------------------------------------------------------------------------------------OPEN DAG VAN DE POORT ZATERDAG 5 SEPTEMBER Het Centrum voor zingeving en spirituele groei de Poort - Moesstraat 20 - 9717 JW Groningen houdt open dag op zaterdag 5 september / 13.00u -17.00u met 14 gratis proeflessen, informatie en introductie van het najaarsprogramma. Folders liggen in de Peper. Voor bijbel-geïnteresseerden geeft Jacob Ben-Chaim de cursus ‘Lost in Translation’: Wat is er verloren gegaan in de vertaling van het Eerste Testament en welke interpretatie biedt het oude Hebreeuws ons? Vier keer op zondag 27 september, en op 4-11-18 oktober, telkens 15.00u-17.00u.

MEDEDELINGEN – AANKONDIGINGEN (7) …………………… ============================================================== OVG VIERINGENROOSTER 2015-2016 Over Vieren van Gemeenschap: denken … doen … danken, in zilver Intekenen als trekker of lid van een voorbereidingsgroep Het jaarrooster voor het kerkelijk jaar 2015-2016 nadert zijn voltooiing. Op 21 september 2015 om 20.00 uur vindt het volgende vieringenoverleg plaats in de Immanuelkerk aan het Overwinningsplein in Groningen. Dan worden de laatste ideeën voor het jaarprogramma aangeleverd en wordt een definitief plan voorgelegd. We proberen dan ook zoveel mogelijk trekkers (en leden voor voorbereidingsgroepen) te werven die een of meerdere vieringen willen trekken en vormgeven. Iedereen in de Peper wordt van harte uitgenodigd om die bijeenkomst bij te wonen. Noteer de datum in uw agenda. Op de website vindt u een thematisch overzicht van geplande vieringen. Daarin kunt u lezen wat de achtergrond is van het gekozen jaarthema en verder meestal ook een korte beschrijving van de verschillende voorgestelde subthema’s (aangepast na het vieringenoverleg van afgelopen mei). U zult merken, dat u ook nog zelf thema’s kunt aandragen die passen binnen het jaarthema. Op de volgende pagina treft u het intekenformulier aan (dat ook op 21 september zal worden gebruikt) waarop u zich als trekker of lid van een voorbereidingsgroep voor een of meer vieringen kunt aanmelden. Er staan ook al voorstellen voor data van bepaalde vieringen in. De data voor de groene (vroeger B-)vieringen liggen vast. Er zijn afspraken gemaakt met overwegers van buiten de Peper. Ook de blauwe vieringen (de vaste kerkelijke feestdagen in het jaar) liggen uiteraard vast. Met de rest kan nog geschoven worden. Meld u zich aan bij Con Hanssen. Dat kan door een mailtje te sturen: [email protected]. U kunt het formulier ook per post sturen: Con Hanssen, Hélène Swarthlaan 97, 9721 TX Groningen. En uiteraard kan ook het tijdens het vieringenoverleg op 21 september. We wachten uw aanmelding met vreugde af. Het VO-Klein Rita Rouw - Liesbeth Fransen - Annemieke ter Brugge Wim Opgelder - Anne Hesseling - Con Hanssen

MEDEDELINGEN – AANKONDIGINGEN (8) =============================================================B NIEUWSBRIEF Beste Vrienden van Makeni, Het leek ons leuk om jullie te laten delen in de ervaringen van Jan (bestuurslid) en Yvonne Kars en hun vrienden Kerst en Griet. Zij zijn 5 weken op Makeni aan het werk geweest. Zoals de meesten van jullie het eerder zelf hebben ervaren, hebben ook zij een geweldige en intensieve tijd gehad. Makeni heeft al lange tijd de wens om hun boekhouding beter op orde te krijgen, zodat ze efficiënter kunnen werken en beter in kunnen springen op de nieuwe ontwikkelingen die gaande zijn in het veranderende Zambia. Echter, het huidige personeel heeft weinig scholing en ervaring. Het is ons gelukt Martijn Bazen bereid te vinden om binnenkort Makeni te gaan helpen. Na Martijn Bazen (econoom) gepolst te hebben omtrent de mogelijkheid een van zijn voormalige studenten in Zambia een stage te laten doen o.i.d. bleek hij het dermate interessant te vinden, dat hij besloot om zelf te gaan! Zijn Afrika ervaring zal hem zeer van dienst zijn. Overleg over wat de taken van Martijn zullen zijn, is gaande. Ook Joke Ruiters is dit jaar voor de vierde keer naar Makeni gegaan en heeft zij alle kinderen van het weeshuis blij gemaakt met nieuwe en verstelde kleding. De broek voor James, gemaakt van een veel te grote heren-pantalon, was een doorslaand succes. De kinderen kijken al uit wanneer auntie Joke opnieuw komt. Verder willen we alle sponsoren bedanken die schoolgeld hebben betaald voor de studie van de weeshuis-kinderen. Vier van hen zijn ook dit jaar aan een bedrijfsopleiding bezig. We zijn benieuwd of binnenkort andere geslaagden een vervolgopleiding hebben gevonden. De andere sponsoren bedanken we voor hun bijdrage aan de bouw van de practicumlokalen en de toiletten, die nu in aanbouw zijn. De wens om nieuwe studieboeken aan te schaffen kan in vervulling gaan. In 2016 start de bovenbouw met een nieuw studieplan. Ook gaan we dit jaar weer kijken hoe we verder kunnen aansluiten bij de ontwikkelingen in de dorpen. We houden jullie op de hoogte! Namens het bestuur, Truus Veldkamp

GEZICHTEN HEBBEN NAMEN (1) ========================================================== Vaak horen we: “bekend gezicht, naam onbekend”. Wie zijn die andere PeperGangers? Regelmatig portretteren we er een paar. Samenstelling: redactie Peperclip

Mijn naam is Freek Bronda. Ik woon in Haren en ben 50 jaar. Mijn beroep is docent, projectleider en (IC-)verpleegkundige. Dat betekent dat ik 5 dagen in de week werk op de Hbo-V van de Hanzehogeschool en daar een deel van mijn werk vul met studen-tencontact als docent en een deel als projectleider. Ook heb ik nog een oproepcontract bij het Martiniziekenhuis, waar ik, bij personeelstekort, een dienst invul op de Intensive Care. Mijn partner heet Jeannette. Wij hebben twee kinderen Niels (19) en Marit (17) die beide zijn gedoopt in de Peper en met de Peper zijn opgegroeid. Niels is er nu niet zo vaak meer bij, maar Marit zit nog bij de Peperjongeren. In mijn vrije tijd vind ik het heerlijk om buiten te zijn. In de tuin of samen een bos(of zo mogelijk strand-) wandeling met onze hond Joep. Fietsen, kamperen maar ook zwemmen / waterpolo en skiën doe ik graag. Ik ben, samen met Jeannette, Peperganger sinds 1992. We zijn er getrouwd en na eerst samen een tijdje naar het studentenpastoraat in de Martinikerk te zijn geweest, was de Peper voor ons een mooi compromis. Jeannette zat toentertijd wat meer vastgeklonken aan de kerk. Ze had het gereformeerde geloof van huis uit meegekregen en was daar trouw aan gebleven, terwijl ikzelf (Nederlands Hervormd opgevoed) al lange tijd geen kerkganger meer was. De Peper bood in onze relatie een spirituele uitkomst, omdat de uitgangspunten en waarden ons samen aanspraken. Vooral het centraal stellen van kind en jeugd vonden we erg waardevol. Dat had vooral ik in de kerk van mijn jeugd erg gemist en heb me daar niet echt aangesproken en thuis gevoeld. Ik kom met regelmaat (niet elke week) in de Peper, omdat ik een vrijdenker ben of hoop te zijn. Ik hou niet zo van hokjes maar juist van vernieuwing en diversiteit. De Oecumenische gedachte zoals we die in de Peper vormgeven, past daarbij en vooral ook de open en inspirerende sfeer die we met elkaar met regelmaat weten te scheppen. Dat is niet bij elke viering zo, maar vaak wel en dan is de viering een cadeautje dat we langzaam uitpakken. Iedere keer weer anders en dat vind ik boeiend. Uit de ene viering haal ik meer dan uit de andere maar dat is juist prima. Mijn activiteiten voor de Peper zijn op dit moment commissaris van dienst en soms help ik de leiding van de jongeren met hand en spandiensten, nadat ikzelf een tijdje ook in de leiding heb gezeten. Zo was ik bijvoorbeeld vorig jaar met hen mee naar Taizé om te chaufferen. In alle opzichten een hele bijzondere ervaring. Mijn tip aan de Peper: Blijf om de jeugd heen staan. Spreek ze aan, betrek ze. Ze zijn wat mij betreft ons kloppende hart en in staat om ons te inspireren en beroeren. Dat is in het verleden al vaak gebleken. De viering die de jongeren voorbereiden en leiden zijn prachtig en zeer de moeite waard om bij te zijn.

GEZICHTEN HEBBEN NAMEN (2 + 3) ========================================================== Mijn naam is Marieke Wichers, ik ben 37 jaar en ik woon nu bijna een jaar in Groningen, sinds oktober 2014. Daarvoor woonde ik in Maastricht. Mijn beroep is adjunct-hoogleraar. Ik doe onderzoek naar stemming, emoties en psychische klachten en stoornissen. Dit doe ik bij het UMCG, bij de vakgroep Psychiatrie. Het is een heerlijke baan en heel afwisselend. Ik werk nieuwe ideeen uit, zet projecten op, begeleid mensen in het doen van onderzoek, blijf continu leren en studeren, geef presentaties, probeer subsidies te werven, geef onderwijs en verveel me nooit. In mijn vrije tijd houd ik van reizen, bv naar berggebieden, of naar landen met heel andere culturen en naar plekken waar lekker ‘niks’ is…. woestijn en natuur. Ik houd dan ook erg van wandelen. Ik ga regelmatig naar een klooster in Megen voor kortere of langere periodes. Andere hobbies zijn zingen (uiteraard!), schaatsen (net begonnen afgelopen winter), met vrienden afspreken en ook lekker thuis zijn met een goed boek. Ik ben Peperganger sinds oktober 2014. Al toen ik nog in Maastricht woonde, had ik de website van de Peper gevonden en het plan opgevat om daar meteen eens te gaan kijken, zodra ik in Groningen zou zijn. Dat heb ik gedaan. Ik was meteen verkocht en heb me aangemeld bij het koor. Mijn reden om ernaar toe te gaan is, omdat ik het een heel inspirerende en bijzondere groep vind. Deze manier van vieren spreekt me aan, zowel door wat er gezegd wordt, hoe het gezegd wordt en door de muziek. Mijn tip aan de Peper: blijf nadenken over manieren om jonge mensen aan te trekken bij deze vernieuwende gemeenschap. Ik denk dat veel van wat we doen ook jonge (en buitenkerkelijke) mensen kan aanspreken. Dus blijf vernieuwen en blijf het contact houden met de jonge generaties van nu die helemaal niet meer met kerk en religie zijn opgegroeid. Welke taal moeten we spreken, zodat zij ons en wij hen goed kunnen verstaan? --------------------------------------------------------------------------------------------------------Mijn naam is Jorien Slagter, woon in Zandeweer (vlakbij Doodstil) en ben 55 jaar. Na mijn opleiding ben ik gaan werken als groepsleerkracht op de basisschool in Middelstum. Na een aantal jaren met plezier daar hebben gewerkt heb ik gekozen voor een nieuwe uitdaging die goed bij mij paste, ik werd adjunct directeur in combinatie met groepsleerkracht in Veenendaal. Dat was voor mij een mooie tijd. In die periode leerde ik mijn echtgenoot, Harjo Spijk, nog beter kennen waardoor ik later met hem getrouwd ben.

GEZICHTEN HEBBEN NAMEN (vervolg 3) ========================================================== In verband met het werk van Harjo hebben we besloten om in Groningen te gaan wonen; eerst in de Hunze en later in Helpman. In Groningen heb ik als groeps-leerkracht bij de VCOG gewerkt. Na een onderbreking deed ik invalwerk bij diverse scholen. Vlak voor onze verhuizing naar Zandeweer in 2007 kreeg ik een hersenbloeding en helaas, in februari 2008 volgde een tweede bloeding. Ondanks een intensieve revalidatieperiode in Beatrixoord bleven en blijven beperkingen. Die hebben vooral te maken met mijn geheugen, het vinden van woorden, concentratie en vermoeidheid. Nog een naar gevolg van de bloedingen is epilepsie; daardoor mag ik geen autorijden wat erg lastig is. Chris van Bruggen vroeg mij, toen wij destijds in Helpman woonden en in de Ark naar de kerk gingen, of ik er voor voelde om te komen zingen in het Peperkoor. Dat ik daar voor voelde blijkt uit het feit dat ik dat nog steeds doe met heel veel plezier. Gelukkig kan ik, sinds wij in Zandeweer wonen, met Elles en Johan Huisman meerijden. Op die manier kan ik blijven deelnemen aan het koor. Door mijn hersenletsel is er een tijd van leven zonder beperkingen en een tijd van leven met beperkingen Ik mocht graag steden en musea bezoeken, piano spelen, met onze honden mee op jacht, jachtproeven, werken met vilt en wol en ik hield van wintersport Het hebben van beperkingen maakt dat je keuzes moet maken, een andere invulling aan je leven moet geven en je weg daarin vinden. Ik merk dat ik met veel plezier weer meedoe aan het koor en aan het samenzijn in de Pepergasthuiskerk. Het zingen en het contact met de mensen geeft mij veel energie. Ook probeer ik aan de zangprojecten in de Ark deel te nemen. Ik heb twee kinderen Roderick ( 20 jaar) en Armande (18 jaar) vanzelfsprekend ook een invulling van mijn leven. Een andere zinvolle en leuke invulling is mijn vrijwilligerswerk bij het UMCG-TeeVee. Ik werk mee aan de kinderprogramma’s. Ik ben Peperganger sinds 2001. Ik kom in de Peper, omdat ik het fijn vind daar aan het koor deel te nemen en de mensen te ontmoeten Mijn tip aan de Peper: Ik heb geen tip maar een woord van dank; in de periode waarin ik ziek was, heb ik gemerkt en ervaren dat het meeleven van jullie als gemeente en als koor me goed deed. Dat gevoel heeft mij vaak geraakt en deed mij en ons als gezin goed. Ook dan voel je verbondenheid.

GEZICHTEN HEBBEN NAMEN (4) ========================================================== Als Cornelis Alexander Franciscus Marie (Con) Hanssen word ik in oktober 1947 in Maastricht geboren. In een echt katholiek gezin dus. De namen van mijn opa, mijn vader, van de plek waar mijn vader en moeder elkaar hebben ontmoet (derde orde van Sint Franciscus) en van de patroonheilige van Maastricht zijn in mij verenigd. Als twaalfjarige verlaat ik de stad. Alleen. Ik wil priester worden. Dus – aldus mijn pastoor in Maastricht – moet/mag ik naar Rolduc (Kerkrade), naar het klein seminarie, een (jongens)internaat met ook een gymnasium-βopleiding. Prachtige tijd. Ik leer in een grote groep te leven. Ik blijk bruggen te kunnen bouwen, mensen te verbinden. Zes jaar later – we schrijven 1966 – begint mijn filosofische en theologische opleiding aan de Hogeschool voor Theologie en Pastoraat in Heerlen, een op dat moment startende nieuwe universitaire opleiding met veel aandacht voor pastoraat en pastorale vaardigheden. Intussen opgeheven. Een rijke tijd, waarin ik mezelf vooral in maatschappijkritische groepen binnen en buiten de opleiding jarenlang train in groepsprocessen, communicatie-vaardigheden, organisatieopbouw, bestuur, actie voeren. De theologie krijgt van mij niet de aandacht die ze verdient. Theorie is niet echt mijn ding. Nooit geworden. Ik ben een doener. Ik maak experimentele vieringen met groepen in de studentenkerk van de opleiding. Ik combineer de opleiding met vrijwilligerswerk, bestuurswerk en lesgeven aan een LTS en enkele MAVO’s. Ik blijk meer en andere dingen met mijn studie te kunnen doen dan priester worden. In de kerk, in mijn vieringen ontmoet ik Els. We trouwen in 1974. We krijgen twee kinderen. Begin jaren tachtig is er geen werk meer voor mij in Limburg. Ik ben in de ogen van mensen die banen aanbieden, te weinig orthodox. Ik kom naar Groningen. Een cultuurshock. Een carrière van dertig jaar aan het Maartenscollege begint. In allerlei functies. Ik geef uiteraard levensbeschouwing en maatschappij, maar word ook teamleider, decaan, ontwikkelaar van nieuwe wegen in het onderwijs, coach in creatieve processen met leerlingen en collega’s. Hart en ziel leg ik erin. Ik geniet van mijn werk. Tot de laatste dag. In 2010 ga ik met pensioen. Iets meer tijd voor de dingen waar ik ook erg van geniet: de kinderen en kleinkinderen, veel theater (modern ballet, niet-traditioneel toneel, cabaret, een popconcert, iets klassieks met Els…), fotograferen, fietsen, sportief bewegen, organisatie (in de Peper bv.)…. De (katholieke) kerk in Groningen laat ik na mijn emigratie voor wat het is. In de tweede helft van de jaren negentig kom ik in aanraking met de Peper. Geen idee meer hoe dat is gekomen. De vieringen lijken op wat we in Heerlen in de kerk deden. Dit past bij mij. Niet al te theologisch, niet passend in oude kerkelijke structuren, maar creatief, dicht bij de mens, zijn denken en voelen. Sinds 2000

GEZICHTEN HEBBEN NAMEN (vervolg 4 + 5) ========================================================== word ik ook zelf trekker van vieringen, twee per jaar. Ik word commissaris, evalueer het liturgisch team, zit een enkele keer in een sollicitatiecommissie, word lid van het vieringeoverleg-klein (met speciaal aandacht voor het jaarrooster). En nu ook voor het eerst ben ik assistent in de kinderviering. Veel doen dus. Ik kom wel steeds minder in de kerk. Dat heeft soms pragmatische redenen. Maar ook voelt het er vaak of we teruggaan naar vroeger, naar strakkere structuren, naar een visie op leven die verder van mij af staat. Ik zoek naar betekenis in het leven die het huidige denken, de snel veranderende samenleving in zich opneemt. Ik heb niet veel met het bovennatuurlijke, wel met het binnenmenselijke. Ik geloof niet, maar weet ook niet. Ik beleef zin in wat nu is, neem wat was in mij mee en kijk vooruit. Ik kom in de Peper als nieuwe wegen, anders denken, verrassingen, creativiteit te verwachten zijn. Ik merk dat ik een mens ben, die alles wat was koester en in mij meeneem: het optimisme en beeldende van het katholicisme van mijn jeugd, het leven met elkaar op het internaat, het activistische, rebelse, steeds nieuwe denken sinds de jaren ’60, de andere kijk op samenleving en mens sinds de jaren ’80, het verlangen naar de nieuwe tijd van nu en na nu. En dus, Peper: laat de wereld klinken, steeds nieuw, steeds gefundeerd op wat je meegenomen hebt, open. De Peper gaat over vele wegen, die gezien mogen worden. --------------------------------------------------------------------------------------------------------Mijn naam is Anne Lijzen. Ik woon in Groningen en ben 17 jaar Mijn opleiding is Willem Lodewijk Gymnasium, klas 6 Mijn toekomstidealen zijn dat ik het naar mijn zin ga hebben in Leiden en dat iedereen goed terechtkomt! In mijn vrije tijd speel ik piano, toneel en ik doe aan paardrijden. Ik kom in de Peper sinds eind 2011 Ik kom in de Peper, omdat ik het leuk vind om met de Peperjongeren om te gaan en we leuke dingen samen doen. Mijn activiteiten voor de Peper zijn de jongerenviering en Taizé bezoeken. Mijn tip aan de Peper: Ga allemaal een keer naar Taizé! En verder wil ik graag zeggen dat de Peper een gezellige kerk is!

GEZICHTEN HEBBEN NAMEN (6) ========================================================== Mijn naam is Farhad Shookori. Ik woon in Haren sinds 2013. Ik ben een vluchteling uit Afghanistan. Ik woonde in een klein dorpje dat Tagab heet, dat ligt ongeveer 60 km ten noorden van Kabul. Op mijn 14e jaar heb ik mijn ouders, broer en zusjes verloren door een bombardement op ons huis. Ik was op dat moment met de koeien buiten. Ik mocht bij een vriend van mijn vader wonen. Tot mijn zestiende jaar heb ik daar gewoond maar door problemen met de Taliban moest ik vluchten. Nadat ik in 2009 in Nederland aankwam heb ik lang in verschillende AZC's gewoond. Ruim twee jaar geleden heb ik Dineke Mol en Frans Aussems leren kennen en kwam ik bij hen in huis wonen. Ik was alleen, ik voelde mij eenzaam maar ik kreeg weer een beetje familie. Sinds januari 2015 heb ik eindelijk een verblijfsvergunning en kon ik in april met school beginnen. Ik heb net bericht gekregen dat ik in Haren eigen woonruimte krijg. Ik hoor snel waar dat zal zijn. In mijn vrije tijd doe ik sporten, hardlopen, fitness en veel fietsen. Door Dineke en Frans ben ik in 2013 met de Pepergasthuiskerk in aanraking gekomen. Ik ben als Moslim opgegroeid. In de Islam is Mohammad de belangrijkste profeet maar ook over Jezus wordt vaak verteld. In gesprekken met Dineke en Frans en veel anderen heb ik gezocht naar de overeenkomsten tussen Islam en Christendom. Ik kom tot de ontdekking: er is 1 God en wie goed doet, komt dichtbij God, of je nu Moslim bent of Christen. Ik kom in de Peper omdat het een plek is waar ik God kan vinden. Ook vind ik daar heel aardige mensen. Ik had mensen nodig om mij te troosten en te helpen. Dat ik een goede toekomst mag hebben in Nederland. Mijn tip aan de Pepergasthuiskerk: In ruim twee jaar heb ik heel veel belangrijke dingen geleerd die ik voor eeuwig kan gebruiken. Ik noem hier een van de belangrijkste voorbeelden: iedereen mag naar elkaar kijken als een mens. Leven en laten leven. ---------------------------------------------------------------------------------------------------------

PEPER - FINANCIEN ========================================================== Collecten 2° kwartaal 2015 05-04-15 12-04-15 19-04-15 26-04-15 03-05-15 10-05-15 17-05-15 24-05-15 31-05-15 07-06-15 14-06-15 21-06-15 28-06-15

Makeni Ecumenical Centre (MEC) Les- en ontwikkelingmateriaal settlements Stichting Propolisie / Bijentuin Kiyunga Coach4you Groningen St. Dogon Vrouwen Initiatief / Micro credieten St. Dogon Vrouwen Initiatief / Micro credieten Kerk in Actie / Project Z 009401 Indonesië Stichting De Mikkelhorst / Project De Soepsteen T.E.S.S. Unlimited / Kinderen met een schisis Clinic Manna / Opknappen hulppost Stichting Lentis, locatie Zuidlaren Muziek en creatieve therapie T.E.S.S. Unlimited / Kinderen met een schisis Stichting Kambengo / Jammeh Ziekenhuis Gambia Stichting Kambengo / Jammeh Ziekenhuis Gambia

€ 639,48 € 275,61 € 224,35 € 211,73 € 318,93 € 350,22 € 257,47 € 387,40 € 249,65 € 301,07 € 230,74 € 318,66 € 283,82

Bent u geïnteresseerd in de collecteopbrengsten en wilt u dit overzicht niet afwachten? Informeert u dan bij de penningmeester Cees Meinders. Bent u, of voelt u zich bijzonder betrokken bij een mogelijk collectedoel: laat het ons weten via tel 050-5347742 of mail; [email protected] of gewoon mondeling natuurlijk. De spaardoosjes in de 40 dagen tijd hebben € 66 opgebracht Het geld is dit jaar bestemd voor een project van Taizébroeders in Bangladesh De opbrengst van de deurcollecten : 2° kwartaal 2015 April € 505,54 Mei € 412,59 Juni € 360,36 De collectegroep Kees Sikkema Brecht Gerbrandy Albert Meems

PEPERWERKGROEP ‘EINDEN DER AARDE’………….. ==========================================================

40 JAAR OIKOCREDIT!! Op zondag 30 augustus vragen we aandacht voor het jubileum en het werk van Oikocredit. Deze organisatie, een initiatief van de Wereldraad van Kerken, is de pionier in micro-kredieten. Al 40 jaar worden, met succes, (kleine) leningen verstrekt aan ondernemende mensen, merendeels vrouwen, in ontwikkelingslanden. In de loop der jaren is door beleggingen van particulieren en kerken wereldwijd een aanzienlijk werkkapitaal opgebouwd. Ook met een klein bedrag van het spaargeld/reserve kan iedereen hierin participeren. De Stichting OVG en meerdere Pepergangers doen al jaren mee in dit fonds. In de koffiekamer op de 30e liggen brochures met informatie en staan we klaar voor verdere toelichting en vragen. Website: www.oikocredit.nl

Namens de Werkgroep Einden der Aarde, Luuk Boiten

VAN DE PEPERPASTORAATSGROEP / VAN BLOEMENMEISJE =================================================== Er voor een ander Zijn. Dit doet me denken aan het liedje van Rob van Daal: "We benne op de wereld om mekaar om mekaar om mekaar om mekaar te helpen, nietwaar?" Wat houdt dat vandaag de dag in voor deze wereld of zelfs voor ons Peperlandje. Als lid van de pastoraatsgroep en dan specifiek als bloemenmeisje ligt het voor mij voor de hand een kaartje of een bloemetje na de viering. Het is zo gepiept. En kan heel ver rijken. Het gezien weten is vaak al een groot goed voor mensen. Maar hoe kom ik er aan? Wie heeft mij nodig en wie wil er gezien worden? Daar heb ik jullie hulp bij nodig. Ik als bloemenmeisje besta alleen maar bij de input van Pepergangers. De ogen en oren om mij heen. Ik noem ze ook wel eens de vogeltjes die een naam in mijn oor blazen. Iemand die het nodig heeft, verdient of iets leuks te vieren heeft. Het is aandoenlijk van hoeveel verschillende kanten die namen tot mij komen. Er lopen hier ondergrondse paadjes naar mensen, waarvan ik het bestaan niet wist. De goede ontvangers komen wel eens naar me toe en zijn dan verbaasd dat ze de bloemen hebben gekregen maar ik weet dat het altijd meer dan verdiend is want een ieder verdient een bloemetje. In de zomervieringen is er een prachtige traditie ontstaan dat de bloemen spontaan in de viering meegenomen kunnen worden op dat moment voor iemand die het nodig heeft. Het zijn de kleine stille gebaren die het hem dan doen. Na de zomervakantie rust die taak weer bij mij en ook dat is goed zoals het is. Maar dan blijft mijn vraag aan jullie allen. Als je eens wat weet of hoort en het hoeft echt niet te gaan om grote zaken. Ook leuke redenen zijn meer dan welkom. Meldt het dan bij mij. Want ik kan nooit genoeg seintjes krijgen. En ik beloof jullie, er zal altijd wat mee gedaan worden op welke zichtbare of onzichtbare manier dan ook. Alles zal in vertrouwen behandeld worden. Wij mensen kunnen niet zonder een ander. En ik kan zeker niet zonder jullie bestaan. Mogen er honderd bloemen bloeien want van bloemen krijg je geen genoeg. Een fleurige groet namens de pastoraatsgroep. Witske Bodewitz Bereikbaar voor de bloemengroet op: [email protected] of 050 – 579 79 23

PEPERPOEZIE (1) =================== maaltijden

de akker en het graan zijn wij de armen hoog hallelujah wuivend naar voorbij stil staan bij het leven dat langs gaat het levenslot voorbij het graan vermalen het meel gekneed het deeg gebakken tot brood gezegend en gebroken uitgedeeld in de mond vermalen gegeten, worden zo wordt het brood tot lichaam zij en wij en zij vleesgeworden graan van akkerzand tot stof gezegend graan zijn wij om de mens tot brood te maken – want dat is zijn lichaam

Johan Vermeulen

PEPERPOEZIE (2) =================== (een bijdrage van Paul Steverink) Het gedicht is van de monnik Luc Vankrunkelsven uit België. Luc is een vriend van Herman Verbeek en bezocht Herman elk jaar vanaf 1988. Aangezien Herman geen verblijfsgelegenheid kon bieden verbleef Luc steeds tijdens zijn bezoeken bij de Terebint Gemeenschap Moesstraat 20 waar het Centrum voor zingeving en spirituele groei gevestigd is sinds 1989. Luc was op bezoek in Groningen en verbleef opnieuw in de Moesstraat 20. Herman Verbeek richtte in België de Stichting WERVEL op, de WErkgroep voor Rechtvaardige en VErantwoorde Landbouw waarvan Luc de medeoprichter is. WERVEL is een beweging die boer, consument, milieu en het Zuiden samenbrengt.

MIJN RUGZAK Ieder mens draagt in zijn leven, Een onzichtbare rugzak mee. Brengt daarin zijn vreugde en zorgen, Een verzameling van wel en wee. Vaak is de rugzak haast niet te dragen, Maar soms ook weer vederlicht. Dan blijft er wat ruimte over, Maar dikwijls kan hij haast niet dicht. Kijk in je verloren uurtje, Heel de inhoud nog eens door. Kan er heel vaak iets verdwijnen, Wat zijn waarde reeds verloor. En zo ga je door de jaren, Je pakt iets op en gooit het weg. Soms gebeurt dit vanzelfsprekend, Maar soms vaak na veel overleg. Maar blijft nog wat van waarde, Wat je koestert en behoudt. Al schijnen soms kleinigheden, Het zijn herinneringen, meer dan goud. Ieder draagt zijn rugzak, Niemand die hem overneemt. En je hoeft ook niet te vrezen, Dat een dief hem ooit ontvreemdt.

BERICHT VAN HILDA DE MUNCK Lieve "Peper"-mensen, Vele jaren bezocht ik met mijn man Jaap de vieringen. We genoten van alles: de muziek, de overweging, maar vooral van de warmte en de betrokkenheid. Het gaf letterlijk en figuurlijk de nodige positieve energie. Ook nu nog geniet ik dagelijks van de mooie muziek en teksten. De cd's worden dunner. Helaas kan ik de vieringen niet meer bijwonen. Dat doet zeer. In elk geval voorlopig niet. Ik blijf positief. Door de kinderen word ik goed op de hoogte gehouden. Medio april ben ik gevallen en heb ik mijn heup gebroken. Na een operatie en een kort verblijf in het UMCG ben ik voor revalidatie naar DE DILGT in Haren gebracht. Een geweldige, deskundige en liefdevolle verzorging. Een aantal Pepermensen heeft mij daar bezocht. Fijn,bedankt. In juli "moest" ik weer terug naar mijn appartement in Patrimonium. Eigenlijk kan ik me niet meer zelfstandig redden. Dus alles met rollator of rolstoel. Veel zitten en liggen. Met hulp van ZINN, gebonden aan allerlei regels, word ik goed geholpen. Ze doen hun uiterste best. Daarnaast krijg ik veel hulp van Harry en Nies; ze zijn inmiddels volleerde mantelzorgers. Ook de kleinkinderen en vrienden komen regelmatig langs. In Patrimonium wordt goed op me gelet. Ik wil soms nog te veel en te snel. Je merkt dat je 92 bent. Vooral de overgang van nog alles te kunnen, zowel geestelijk als lichamelijk, kan ik nog moeilijk aanvaarden. Toch zal het moeten. Ik Wens jullie al het Goede.Ik mis Jullie en de PEPER. Gods ZEGEN voor jullie en de PEPER. Met vriendelijke groet, Hilda de Munck-Wagenborg. Van harte welkom, de deur staat open. Mocht de deur toch gesloten zijn, dan duurt het na het belletje wat langer. Huize Patrimonium Hilda de Munck-Wagenborg. Beukenlaan 36/app.1206 9741 HM Groningen 050 - 573 10 68

PEPERKORREL ===============

Zomer 2015 in vier V’s: Vakantie overal in Europa Vluchtelingen overal in Europa Varoufakis in Brussel en Athene Verdriet in de Peper -----------------------------------------------------------------------------------------------------------PEPERCLIPS IN 2015 Deadlines kopij voor de volgende edities: nr. 7 inleverdatum 3 oktober 2015 verschijningsdatum 11 oktober 2015 nr. 8 inleverdatum 28 november 2015 verschijningsdatum 6 december 2015 PEPERCLIPS IN 2016 nr. 1 inleverdatum 9 januari 2016 nr. 2 inleverdatum 5 maart 2016 nr. 3 inleverdatum 30 april 2016 nr. 4 inleverdatum 25 juni 2016 nr. 5 inleverdatum 27 augustus 2016 nr. 6 inleverdatum 22 oktober 2016 nr. 7 inleverdatum 3 december 2016

verschijningsdatum 17 januari 2016 verschijningsdatum 13 maart 2016 verschijningsdatum 8 mei 2016 verschijningsdatum 3 juli 2016 verschijningsdatum 4 september 2016 verschijningsdatum 30 oktober 2016 verschijningsdatum 11 december 2016

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------PEPERCLIP DIGITAAL?

Wil je de digitale Peperclip? Dan doe je het volgende: • Je stuurt een e-mail naar [email protected] • Je geeft aan Graag peperclip digitaal. • Je vermeldt het e-mailadres.

Peperclip is het informatieblad van Oecumenische Vieringen Groningen Redactie: Anne Hesseling en Aart Jan de Geus Redaktieadres: Langestraat 226 9712 MJ Groningen E-mail: [email protected] Internet: www.ovg-web.nl Stichting O.V.G. Iedere zondag is er een viering in de Pepergasthuiskerk om 10.30 uur. Contactadres voor informatie over de vieringen: Secretariaat OVG Marijtje van Duijn Oranjesingel 8 - 9717 CB Groningen. 050-3125173 / [email protected]. Financiële bijdrage OVG Wilt u een bijdrage storten om de vieringen in de Pepergasthuiskerk te kunnen voortzetten? Het rekeningnummer is: NL03 RABO 0385 1260 85 Stichting Oecumenische Vieringen Groningen Postbus 257 – 9670 AG Winschoten Pastoraatsgroep De Peper heeft een pastoraatsgroep van vijf mensen. Voor een persoonlijk gesprek kunt u bij hen terecht. Zij bieden u een luisterend oor. Spreek gerust een van hen aan, als u er behoefte aan heeft om vertrouwelijk met iemand te praten. Misschien eenmalig, maar het kan ook vaker. Over gebeurtenissen in uw leven die u bezighouden. Over wat u na aan het hart ligt. Over uzelf. U kunt telefonisch contact opnemen of per e-mail. Verdere informatie vindt u in de folder Pastoraat in de Peper (ligt bij de uitgang) of op www.ovg-web.nl.

Karin Heesen

Wim Broersma

Mieke Thijsseling

Herman Boiten

Witske Bodewitz

Presbyterium Wilt u een aanvraag doen voor doop, belijdenis, een rouw- of trouwdienst, dan kunt u contact opnemen met het presbyterium via Sietse Wijnstra Eemskanaal ZZ 3 - 9623 PE Lageland. 050-7850375 / [email protected] In het OVG jaarrooster 2015 is voorlopig de volgende datum gereserveerd voor dopen: 13 september. In verband met de benodigde voorbereidingstijd is het van belang om de doop tijdig aan te vragen (liefst 3 maanden van tevoren).