Ik kniel aan uwe kribbe neer

Nr. 12 | December 2010| 32ste jaargang verschijnt niet in augustus

P 408.654

“Ik kniel aan uwe kribbe neer”

december 2010

1

Inhoud/Uit de redactie

Ik kniel aan uwe kribbe neer Inhoud Schriftwerk - Woord van de voorzitter Verrassende familie blz. 3 De vrijheid van het celibaat blz. 3

In het vizier : Ik kniel aan uwe kribbe neer Kerst is het feest van het licht blz. 4 Franciscus en de Kerststal blz. 6 De Apostolische geloofsbelijdenis blz. 8

Uit de synodale raad Nieuws uit de synodale raad blz. 10 Oproep kandidaaten webpastoraat blz. 11

2

Coördinaties Werkgroep Projecten

blz. 13

Synodevergadering Boodschap synodevergadering

blz. 12

Van hier en daar Tentoonstelling Cranach in Bozar

blz. 14

Protestantse Omroep Programma december

blz. 16

december

2010

2 Voor ik als kind ter wereld kwam, zijt Gij voor mij geboren. Eer ik een woord van U vernam, hebt Gij mij uitverkoren. Voor dat uw hand mij heeft gemaakt, werd Gij een kindje, arm en naakt, hebt Gij U mij gegeven. 3 Temidden van de nacht des doods zijt Gij, mijn zon, verrezen. O zonlicht, mild en mateloos, uw gloed heeft mij genezen. O zon die door het donker breekt en ‘t ware licht in mij ontsteekt, hoe heerlijk zijn uw stralen.

Schriftwerk / Woord van de synodevoorzitter

Verrassende familie (Mattheüs 1:1-17) Bij mij thuis lazen we aan tafel uit de Bijbel. En als de geslachtsregisters aan de beurt waren, werden die gewoon ook gelezen. Uit eerbied voor ieder woord uit de Heilige Schrift. Op het eerste gezicht is het wat onzinnig om een saaie lijst namen tot stichting en inspiratie te lezen. Zo’n genealogie is immers niet nuttig om ons op te voeden tot een deugdzaam leven (2 Tim. 3:16). Maar als ik erover nadenk, had het ook wel iets, dat je als kind een hele lijst vreemde en moeilijk uit te spreken namen hoorde van mensen die mijlenver van je afstonden. Al lezend, werd je onderdeel van de vreemde bijbelse familie. Metuselach en Lamech uit de oergeschiedenis (Gen. 5) waren je meer nabij dan, zeg, Michael Jackson. Een geslachtsregister zegt dat je ergens vandaan komt. Je maakt deel uit van de veel grotere geschiedenis van God. Mattheüs begint zijn evangelie over Jezus Christus met een genealogie (Mat 1:1-17). Ook de Messias komt niet uit de lucht vallen, maar heeft een oorsprong. Mattheüs is een kunstige cijferaar die Jezus’ oorsprong beschrijft in 3 maal 14 generaties – van aartsvader Abraham tot de grote koning David telt hij 14 generaties, van David tot de catastrofe van de ballingschap weer 14 en van na de ballingschap tot Jezus nog een keer. Jezus staat in de geschiedenis van God met Israël en zal de vervulling blijken te zijn van haar hoogte- en dieptepunten. Het cijfer 14 wijst ook op vervulling: 3x14 = 6x7 generaties. Met de komst van Jezus staat het zevende tijdperk van zeven op aanbreken: dat dubbele bijbelse getal zeven staat voor de opperste vervulling. Mattheüs vond het ook nodig om vrouwen in zijn register op te nemen – iets wat hoogst ongebruikelijk was in zijn patriarchale samenleving. Hij geeft de namen van vier opmerkelijke vrouwen uit de Bijbel. Tamar, de schoondochter van Juda, die geen recht wordt gedaan en dan via haar schoonvader een tweeling verwekt (Gen. 38). Rachab, de heidense prostituee die zich een plekje verovert bij het volk Israël (Joz. 2 en 6). Ruth, die zich ook van buiten bij Israël voegt – onovertroffen in liefde en trouw. En de vrouw van Uria (Bathseba) die betrokken was in het overspel- en moordschandaal van David (2 Sam. 11). Dit zijn allen vrouwen van de verrassing – drie van hen ook van het schandaal. Mattheüs wil maar zeggen: Jezus heeft het van niemand vreemd. Zoals zijn aartsmoeders, zo zal Hij de grote verrassing en het vreemde schandaal van God zijn. Zijn geboorte is daarvan alleen maar het begin... _______________________________________________________ Ds. Johan VISSER, Antwerpen-Oost

De vrijheid van het celibaat... In 1521 publiceert Luther enkele belangrijke teksten. Hij zet hierin zijn visie op het gedwongen celibaat en het huwelijksleven uiteen. Zijn celibaatsvisie behoeft weinig uitleg. De celibaatsplicht beschouwt hij als onzinnig en onbijbels. Kloosters zijn ‘huizen van Satan’ en het kloosterleven ‘schaamteloze luiheid’. Bovendien vallen celibaatsplicht en geloofsvrijheid naar zijn mening niet te rijmen. Geestelijken hoeven niet via de celibaatsbelofte het Koninkrijk der Hemelen te verdienen. Luther heeft echter nog andere bezwaren tegen de celibaatsplicht. Geloven doe je niet alleen, maar samen. En niet buiten de wereld, maar er middenin. Noem dat aspect gerust de secularisering van het geloof. Wie zich aan de wereld onttrekt en deze daarmee denkt te dienen, heeft het mis. Als Luther als getrouwde man op reis gaat, laat hij niet na om “zijn keizerin” elke dag een brief te schrijven. De vrouw als duivelse verleidster en zondares laat hij ver achter zich en de ‘hulpe die bij hem past’ verschijnt op het religieuze toneel. De vrouw is voor Luther Moeder, Leven en gave van God aan de mensheid. Wij zouden het vandaag anders zeggen. Maar de deur staat alvast op een kier. Luther verplaatste ongemerkt de bakens. Het is misschien goed om dat in een tijd van problemen en vragen rond seksualiteit en celibaat – Luther verfoeide ook het dubbelleven - nog maar eens te zeggen. ________________________________ dr. Guy LIAGRE, synodevoorzitter.

december 2010

3

In het vizier : Ik kniel aan uwe kribbe neer

Kerst is het feest van het licht Kerst is het feest van het licht. Overal zijn er lichtjes : aan de kerstboom, aan de huizen, thuis op tafel. Licht, dat het heel gezellig maakt wanneer het buiten donker is. Extra gezellig wanneer het sneeuwt. Kerst is het feest van Licht, omdat het ons vreugde, vrolijkheid wil brengen. Daarom wordt het ook in de winter gevierd, dàn, wanneer het het allerdonkerst is. Het is ook broos licht, want de meesten onder ons gebruiken kaarsjes, geen elektrisch licht dat met een knip direct de hele kamer vult, nee licht dat moet groeien, mee met de zuurstof in de kamer, licht dat lijkt te leven en zo weer vanzelf uit kan gaan, als het op is. Licht dat aangestoken moet worden. Kerst is het feest van het licht, omdat het buiten donker is. Licht van kaarsjes die kunnen dansen, die lijken te leven op het ritme van onze ademhaling. Johannes heeft aan het begin van zijn evangelie enkele bijzonder beeldrijke zinnen over dat licht. Een licht dat komt. Niet een licht dat zomaar aangestoken kan worden en weer uitgeblazen, wanneer we er zin in hebben en/of we het beu zijn. Nee, een levend licht, dat in de wereld is gekomen om ieder van ons te verlichten. Een licht dat schijnt in de duisternis. Je kan niet over licht spreken zonder ook eerst over duisternis gesproken te hebben. Eerst was er duisternis en dan ‘er zij licht en er was licht’. Wanneer de Bijbel spreekt over de nacht dan heeft dat niet direct iets gezelligs. Denk bijvoorbeeld aan de nacht, het duister van de Schepping

4

december

2010

voor God riep: Er zij Licht. Denk aan het gebed van Jezus in de nacht voor Pasen. Nee, nacht is niet zomaar nacht in de Bijbel. In Jesaja lezen we: ‘Licht dat ons voorgaat in het duister, in de nacht’. Het is een nacht die licht nodig heeft. Indien het licht staat voor vrede op aarde, dan staat de nacht voor onrecht. Indien het licht staat voor volheid en heling, dan staat de nacht voor kwetsbaarheid. Indien het licht staat voor goede machten, dan staat de nacht voor onmacht en onderdrukking. Kerst is niet zondermeer een succesverhaal. Het was nacht rondom Bethlehem (lezen we in het kerstverhaal). Zo zegt de Bijbel en kunnen we daar niet gezellig overheen lezen. Dan klinkt de chaos van voor de Schepping mee, toen er nog geen licht was. Het licht, die boodschap van licht krijgt pas haar volle lading als het eerst nacht was. Elk jaar opnieuw vieren we Kerst en elk jaar opnieuw horen we en lezen we van die nacht en daarom is het ook goed die nacht serieus te nemen. Om daarna te horen: ‘Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen!’ Licht dat komt, een niet te doven licht dat er voor zorgt dat het nooit meer duister zal zijn. Ongelooflijk om te beseffen wat dit betekent: nooit meer duister. Een licht dat als een lopend vuur gaat door deze wereld, alles in lichterlaaie zet. Een licht als een vuur waaraan je je kan warmen en waarvan je zegt: ga alsjeblief niet uit, dan is het zo koud. Een licht dat deze wereld opwarmt (zelfs nog met de opwarming van de aarde!). Niet alleen deze wereld, maar ook ieder van ons, een licht dat ons doet stralen, dat ieder verlicht, zegt Johannes. Dat ons en deze wereld een glans geeft, een glans, zichtbaar en voelbaar voor mensen die buiten in het duister, in de kou rondwandelen. En dan zeggen : daar is licht, daar is leven! Een licht dus dat de weg wijst voor wie zoeken, voor wie verdwalen in de duisternis. Daarom wordt Jezus, die dat licht is, ook wel de Morgenster genoemd. De Morgenster is de planeet Venus die vanaf aarde gezien, op de zon en

In het vizier : Ik kniel aan uwe kribbe neer de maan na het helderste object aan de hemel is. Ze wordt enkel de Morgenster genoemd als ze voor zonsopgang zichtbaar is. Jezus als het eerste licht, nog voor de zon opkomt! Een ster die de weg wijst. God gaat vandaag de nacht voorbij als Licht en als mens, even kwetsbaar als wij, met evenveel onmacht. Nederig, klein, vrijwillig starend in de nacht. God wandelt vandaag de nacht voorbij en zegt ja tegen de mens, tegen ons. Dat is Kerst, dat is het glorieuze van Kerst! God schaamt zich niet voor de mens, hij stapt er middenin. Vandaag ontmoeten God en mens elkaar. Laat ons dan wandelen met God, de nacht voorbij en zingen met de engelen. Vandaag raakt de stilte van Licht de kilte van de nacht, raken de zolen van Gods voeten deze aarde. Licht dat schijnt in de duisternis; ja, niet vanzelf, niet vanzelf gaat die duisternis voorbij, want het is licht, als kaarslicht, dat ademt op het ritme van ons hart. ____________________________________________ Edwin DELEN, predikant te Vilvoorde

Kerstconcert in Menen Zondag 19 december 2010 om 19.00u

Kerstlied

Nu zal het wel gauw gaan sneeuwen. Dan worden de wegen wit. Dan rijden de drie kamelen waarop elk een koning zit, door een woestijn van eeuwen vol boosheid en gevit. De herders liggen bij nachte te waken op het veld bij hun schaapjes met witte vachten. Een engel heeft hun verteld, dat Jezus niet langer kan wachten, want de wereld moest hersteld. Wat herders en koningen hopen, het maakt gering verschil; men kan het geluk niet kopen. Maar voor de mensen van goede wil gaat de hemel eenvoudig open en dan wordt alles stil. Alleen wie het kwade begeren, die mogen niet binnen gaan. De hemel is daar, voor wie leren de goedheid te verstaan, die de mensen door ons ontberen als wij hebben kwaad gedaan.

Toegang: Voorverkoop A.D.D.

4.50€ 5.00€

Rekeningnummer: 464-5136081-81 JP Ingels – vermelding Voices Forever + aantal kaarten. Protestantse Kerk Stationsstraat 86 te 8930 Menen

Door een woestijn van eeuwen vol boosheid en gevit, rijden drie kamelen waarop elk een koning zit. Nu zal het wel gauw gaan sneeuwen en dan wordt de wereld wit. Anton van Duinkerken (1903-1968)

december 2010

5

In het vizier : Ik kniel aan uwe kribbe neer

Franciscus en de Kerststal Naar: Thomas van Celano, Het leven van Sint-Franciscus, § 84-87 Franciscus van Assissi († 1226) wordt wel de uitvinder van de ‘Kerststal’ genoemd. Dat is niet helemaal waar, maar toch zou de Kerststal vandaag niet zijn wat ze is, zonder deze heilige. Sterker nog: hij bepaalt tot op de dag van vandaag het beeld dat wij hebben van Jezus. Dat heeft te maken met wat hij enkele jaren voor zijn dood rond Kerstmis deed in het Italiaanse stadje Greccio. Zijn vriend en biograaf Thomas van Celano vertelt het als volgt : Voortdurend bracht Franciscus zich mediterend de woorden van de Heer voor de geest en dacht hij diep na over Jezus’ leven. Vooral de nederige gestalte waarin Hij geboren was, en de liefde, die Hij in zijn lijden had laten blijken, hielden zijn aandacht gevangen. Hij wilde aan bijna niets anders denken. Daarom moet ik wel vertellen en met eerbied in herinnering brengen, wat hij twee jaar voor zijn heerlijk afsterven in Greccio deed op de geboortedag van onze Heer Jezus Christus. In Greccio woonde een zekere Johannes, een man van goede naam, die door zijn levenswijze zich die naam meer dan waardig toonde. De zalige Franciscus had een bijzondere genegenheid voor hem. Al was hij immers van adel en stond hij in zijn omgeving in hoog aanzien, zelf hechtte hij aan dat alles niet veel waarde; hij had aan de adeldom van zijn ziel de voorkeur gegeven boven de adel van zijn afkomst. Ongeveer twee weken voor Kerstmis liet Franciscus hem, zoals hij wel vaker deed, bij zich komen en zei: “Als je wilt dat we dit jaar in

6

december

2010

Greccio Kerstmis vieren, tref dan vlug voorbereidingen en doe precies wat ik je zeg. Ik wil de herinnering oproepen aan het Kind, dat in Bethlehem geboren is, en zo goed mogelijk met eigen ogen de pijnlijke en behoeftige omstandigheden zien, waarvan het, toen het nog maar net geboren was, al te lijden had; ik wil zien hoe het daar in een kribbe op stro lag tussen een os en een ezel.” Toen zijn goede vriend dit hoorde, ging hij haastig aan het werk en trof alle voorbereidingen die de heilige hem had opgedragen. De vreugdevolle dag kwam nader, het moment om juichend het gebeuren te herdenken, brak aan. Uit vele plaatsen waren de broeders uitgenodigd, de mensen uit de streek, mannen en vrouwen, zorgden, blij gestemd, voor fakkels en kaarsen om daarmee licht te brengen in die nacht, waarin een fonkelende ster met zijn licht alle dagen en jaren had verlicht. Tenslotte kwam ook Franciscus en zag tot zijn vreugde dat voor alles gezorgd was. Men was een kribbe aan het maken en deed er stro in; ook werden er een os en een ezel bij gezet. Hier werd de eenvoud geëerd, werd de armoede tot iets verhevens gemaakt en de nederigheid aangeprezen. Greccio was als een nieuw Bethlehem. De nacht was helder als de dag, een verrukking voor mensen en dieren. En ze kwamen, mannen en vrouwen, opgetogen van een ongekende vreugde bij het zien van de geheel nieuwe manier, waarop het geheim werd gevierd. Het bos weergalmde van de stemmen en de rotsen kaatsten het geluid terug. De broeders zongen en brachten de Heer de verschuldigde lof. Het was een van juichen en jubelen vervulde nacht. Franciscus stond voor de kribbe, hij zuchtte uit medelijden,

In het vizier : Ik kniel aan uwe kribbe neer maar werd tegelijk ook doorzinderd van een wonderlijke blijheid. Toen de priester boven de kribbe de plechtige kerstmis opdroeg, werd hij bevangen van een ongekende ontroering. Daarop nam Franciscus het woord en zong met luide stem het heilig evangelie. Zijn krachtige, melodieuze, heldere, welluidende stem riep allen op, zich in te zetten voor het hoogste goed. Daarna preekte hij tot de aanwezigen en bracht iedereen in zijn ban door zijn meeslepende woorden over de geboorte van de arme Koning in het stadje Bethlehem… Wat ons als 21ste eeuwse christenen ontgaat in dit verhaal is, dat dit een revolutionaire en bijzonder gewaagde actie was van Franciscus. Hij stelt hier in woord en beeld de Heer Jezus voor als een gewoon kindje, liggend tussen echte dieren, in een stadje dat het onze zou kunnen zijn. Wij zijn daaraan al zozeer gewend, dat wij daar niet van opkijken. We zijn het zelfs al wel eens zat. In Franciscus’ tijd echter was dat nieuw, ongehoord, ‘not-done’, schokkend. Als u naar afbeeldingen van Jezus uit diezelfde tijd kijkt, bijvoorbeeld boven de ingang van de gothische kathedralen, dan ziet u namelijk nooit een ‘klein boeleke’ of een gewoon mens, zoals u en ik, maar dan zult u altijd Christus afgebeeld zien, als rechter, als triomfator. En zijn gestalte is dan wel menselijk, maar altijd zo gestileerd dat het op een oosters ikoon lijkt, één en al verwijzing naar zijn goddelijke natuur. Een ‘arme Koning’, een echt kindje dat weent, dat ligt op stro tussen een dampende os en een balkende ezel, nee: dat had nog nooit iemand gedurfd. Hij werd in 1224 niet voor niets ontboden te

Rome om verantwoording af te leggen van wat hij nou weer had gedaan. De paus was echter een verstandig man en zag in dat hij Franciscus beter te vriend kon houden en gaf hem toestemming om overal waar hij kwam met Kerst een levende Kerststal te ensceneren teneinde zijn prediking te illustreren. ____________________________________________ dr. Dick WURSTEN

Het Huis van het Protestantisme is gesloten van 24 december 2010 tot en met 2 januari 2011. Wij wensen u een...

december 2010

7

In het vizier : Apostolische geloofsbelijdenis

De Apostolische geloofsbelijdenis of ‘de twaalf artikelen des geloofs’ Vanwege de doorgaans positieve respons op onze bezinnende middenkaterns over het ‘Onze Vader’, heeft de redactie besloten om vanaf januari een nieuwe reeks met inhoudelijke bezinnende stukken op te nemen. We hebben deze keer gekozen voor het laatste deel van de Apostolische Geloofsbelijdenis, d.w.z. dat deel dat handelt over de Heilige Geest, de kerk, de vergeving der zonden en het eeuwig leven. Als introductie geven we hier wat weetjes door omtrent deze overbekende tekst. Het verhaal wil dat de 12 apostelen meteen na Pinksteren deze tekst zouden hebben opgesteld, elk op hun beurt één artikel naar voren brengend. Dit verklaart beide namen waaronder wij deze tekst kennen, maar dit is een legende. De tekst is namelijk helemaal niet zo oud als in de legende gesuggereerd wordt, maar in de loop der eeuwen Ik geloof in één God, de maker van de wereld gegroeid (bijna let- En in zijn zoon, Jezus Christus, Geboren uit de maagd Maria terlijk) uit de Gekruisigd onder Pontius Pilatus basisgeloofsbeOp de derde dag opgewekt uit de dood lijdenis die de bijbel Opgenomen in de hemel voorschrijft bij de Die nu zit aan de rechterhand van de Vader doop, namelijk de Die zal oordelen over de levenden en over de doden, belijdenis van het door hun lichaam op te wekken. geloof in de Vader, En die de Heilige Geest gezonden heeft. de Zoon en de Hei[versie opgetekend door de kerkvader Tertullianus, rond 200] lige Geest (zie het slot van Mattheüs).

8

december

2010

In het vizier : Apostolische geloofsbelijdenis Daarmee is dan ook meteen de functie van de tekst bekend. Hij vat samen wat de aspirantdopeling moet geloven, wil hij kunnen toetreden tot de gemeenschap van Christus, de Kerk. Zoals gezegd is de tekst nogal aangegroeid in de loop van de tijd. OnJanuari der het plaatje vindt u één van de Ik geloof in de Heilige Geest. oudst bekende versies. Wie de kerkgeschiedenis kent (de twistpunten uit de eerste eeuwen) verstaat waarom later allerlei zaken nog zijn toegevoegd, ook al is de helderheid (en ook de logica van de zinsbouw) daardoor wel een beetje verloren gegaan.

Februari Ik geloof een heilige, algemene, christelijke kerk, de gemeenschap van de heiligen; Maart – [Ik geloof ] de vergeving van de zonden;

April Wat misschien ook nog goed is om – [Ik geloof ] de opstanding van het lichaam en een te weten: de tekst van de 12 artikelen des geloofs is nooit officieel eeuwig leven vastgelegd door de Kerk en alleen maar bekend in het Westen. Als u in een viering met oosterse christenen naar deze tekst verwijst, “als iets dat we toch allemaal met elkaar gemeen hebben”, dan zullen zij u niet-begrijpend aankijken. En ze hebben gelijk. De enige echte wereldwijd erkende geloofsbelijdenis is die andere, ingediend op een kerkvergadering (‘concilie’) te Nicea in 325 (Wij geloven in één God, de almachtige Vader, Schepper van de hemel en de aarde, van alle zichtbare en onzichtbare dingen. En in één Here Jezus Christus, de eniggeboren Zoon van God, geboren uit de Vader voor alle eeuwen, God uit God, Licht uit Licht etc…,) en op een volgend concilie te Constantinopel in 381 officieel vastgesteld als geloofsbasis van alle christenen: het ‘grote symbool’ noemt men deze belijdenis dan ook wel (symbool = samenbrengen). Onze ‘apostolische geloofsbelijdenis’ of de ‘twaalf artikelen’ noemt men wel het ‘kleine symbool’. Welnu, over de ‘geloofsartikelen’ uit het deel dat in de 4de eeuw al bijna onveranderd aanwezig is, maar bij Tertullianus nog niet was ingevuld (het deel over de Heilige Geest), zullen vanaf januari een reeks getalenteerde schrijvers zich buigen om ze stuk voor stuk dichter bij u te brengen (zie kadertje hieronder). _______________________________________ De redactie

december 2010

9

Nieuws uit de synodale raad

Graag uw aandacht voor... Tweedaagse vergadering van de synodale raad De primaire opdracht van de synodale raad is impulsen te geven voor het leven van de Kerk. Een spijtige constatering is echter dat hiertoe tijdens de maandelijkse vergaderingen doorgaans de tijd ontbreekt. Administratieve zaken eisen te veel aandacht op. Daarom werd het plan opgevat voor een meerdaagse “retraite”. Tijdens deze twee- of driedaagse, wenst de synodale raad zich grondig te bezinnen over een aantal fundamentele vragen die het leven van de Kerk aanbelangen. Op de agenda staat onder andere een werkdocument van de werkgroep ambten over de organisatie en de bevoegdheidsverdeling binnen de kerk.

Evaluatie ARPEE In november 2002 werden de statuten van de ARPEE door beide synodes goedgekeurd. Na 10 jaar volgt er een eerste evaluatie. De Administratieve Raad voor Protestantse en Evangelische eredienst is verantwoordelijk voor alle materies die de relaties met de overheid aanbelangen. In de schoot van de centrale raad worden tweejaarlijks de commissies geëvalueerd. Ook ontvangen beide synodes om de twee jaar de rapporten van de verschillende commissies. Tijdens een ontmoeting met de districtsvoorzitters werd afgesproken deze evaluatie in de loop van volgend jaar op te starten. Meer weten over de achtergrond en het kader van deze evaluatie? Kijk dan onder statuten op www.arpee.be (artikel 3)

Gebouwen Meermaals heeft de synodale raad moeten vaststellen dat het onderhoud van het gebouwenpatrimonium soms te wensen over laat. Gebouwen zijn vaak eigendom van de plaatselijke gemeente. Soms behoren ze echter toe aan een nationale VZW. Op de synode werden met het oog op het gebouwenpatrimonium afspraken gemaakt om bijvoorbeeld bij verhuizing van predikanten de zaken vlot en juridisch correct te laten verlopen. De synodale raad dringt er nogmaals op

10

december

2010

aan dat alle gemeenten deze regels ook consequent toepassen om alle problemen te vermijden. De synodale raad wijst ook op de wettelijke verplichting om de eigenaar van het onroerend goed in te lichten indien derden het pand betrekken. Het is met andere woorden noodzakelijk om de raad van bestuur van de VZW, eigenaresse van het gebouw, officieel op de hoogte te stellen van een mogelijke verhuur (al dan niet ter beschikking stelling) aan derden.

Faculteit Heverlee Dhr. Eric Mink, lid van de synodale raad, vertegenwoordigde de VPKB op de opening van het academisch jaar in de Evangelische Faculteit te Heverlee. De opening vond plaats op 27 september 2010.

Faculteit Brussel Dr. Han Rooze, vice-voorzitter van de synodale raad, vertegenwoordigde de synodale raad op de opening van het academisch jaar in de Protestantse Theologische faculteit te Brussel. De opening vond plaats op 7 oktober 2010.

Methodistische bisschoppenconferentie De Conferentie van voorzitters en bisschoppen van Methodistische en Verenigde kerken vergaderde van 6 tot 11 november in Panama. Dr. Guy Liagre vertegenwoordigde er op uitnodiging van de United Methodist Church de Verenigde Protestantse Kerk in België. Vertegenwoordigers van 19 landen waren hierbij aanwezig.

In het vizier : Ik kniel aan uwe kribbe neer Paolo FARRIS De synodale raad zette in overleg met de Franstalige commissie ambten het licht op groen voor de aanvaarding van dhr. Paolo Farris uit Blegny als kandidaat-predikant als “late roeping”. De kandidaat dient nu een opleidings- en studietraject te doorlopen, dat zal worden vastgesteld door de commissie ambten in nauw overleg met de Protestantse Theologische Faculteit in Brussel. Dit studietraject dient uiteraard te worden afgesloten met een officiële goedkeuring van commissie en synodale raad vooraleer de betreffende kandidaat op de predikantenrol kan worden ingeschreven.

Yolande Bolsenbroek Annick LE LOUARN De synodale raad gaf zijn akkoord aan mevr. Annick Le Louarn om het proponentschap aan te vangen. Mevr. Le Louarn studeerde theologie te Brussel.

Mevr. Yolande BOLSENBROEK werd toegelaten tot het proponentschap binnen de Verenigde Protestantse Kerk in België. De kandidate studeerde reeds jaren geleden af aan de Brusselse Theologische faculteit en was sedertdien onder andere in het godsdienstonderwijs werkzaam.

Oproep kandidaten voor webpastoraat Gezocht: herders op het web! Bezoekers van onze website www.vpkb.be contacteren onze kerk met vragen, af en toe ook heel persoonlijk. Daarom besloot de mediaraad, verantwoordelijk voor inhoud en vormgeving van de website, op initiatief van een aantal predikanten, vpkb.be open te stellen voor webpastoraat. Het is een manier om als kerk een imago op te bouwen en met getuigend pastoraat naar buiten te treden. De • • •

mediaraad zoekt hiervoor geëngageerde vrijwilligers met het volgende profiel: M/V met pastoraal talent en competentie met openheid voor andersgelovigen in de mogelijkheid snel te reageren op ingezonden berichten in duidelijke en heldere taal.

De mediaraad biedt: • een kader om de werking van de webpastores te ondersteunen en te bespreken. Kandidaten met interesse kunnen zich uiterlijk 1 januari 2011 via [email protected] melden bij dr. Han ROOZE, mediaraad. Meer info: eveneens via [email protected]

december 2010

11

Synodevergadering

Synodevergadering 13 en 14 november 2010 . een kerk die vruchtbare broederlijke/zusterlijke relaties opbouwtmet andere kerken, komende van alle horizonten; . een kerk ook die in de kracht van de Scheppende Geest nieuwe wegen en oplossingen vindt om te antwoorden op de uitnodigingen van onze tijd. De opdracht die ons wordt toevertrouwd is groot, zoals de opdracht die Mozes kreeg bij zijn roeping bij het brandende braambos. Daar beloofde God hem Zijn aanwezigheid en Zijn trouwe bijstand, zoals Jezus zelf beloofde aan Zijn leerlingen en Zijn kerk.

Synodale raad

Meer dan 60 afgevaardigden en vertegenwoordigers van onze VPKB ontmoetten elkaar in het weekend van 13 en 14 november te Vaalbeek om naar elkaar te luisteren , elkaar te begrijpen - niettegenstaande de verschillende talen - en oplossingen te vinden, die de verscheidenheid in aanvoelen en cultuur respecteren. Vanaf het begin van de zitting, die geopend werd met een Moderamen synodevergadering : (vlnr) ds. Jan van den Berg, dhr. Johan Troukens, mevr. Joëlle Maystadt meditatief moment, herinnerde de voorzitter er ons aan “als je snel wil gaan : ga dan alleen! Als je ver wil Wij werden hierbij allen uitgenodigd om elkaar gaan: ga dan samen! In een land dat vele spanopnieuw te ontmoeten op zaterdag 7 mei 2011 te ningen en opsplit-singen kent, hebben wij tijdens Louvain-la Neuve voor de Algemene Kerkdeze synode dit gezamenlijk op weg gaan, kunvergadering van de VPKB met als thema: Een nen beleven in het licht van Christus. woord op weg? Deze synode vergadering roept ons op: . een missionaire kerk te zijn die openlijk getuigt van het evangelie van Jezus Christus in deze wereld; . een kerk te zijn die roepingen, die de Heer haar toevertrouwt, aanmoedigt en verwelkomt;

12

december

2010

Coördinatie Administratie en Financiën : Projecten

Werkgroep Projecten Dossiers die in 2010 behandeld werden De werkgroep Projecten behandelde 14 dossiers rond gebouwen en 2 dossiers met sociaal oogmerk. De begrotingen voor de technische dossiers beliepen 1.069.336 Euro en er werden subsidies aangevraagd voor 76.452 Euro. De werkgroep kon 5 subsidiedossiers ten bedrage van 59.000 Euro indienen bij buitenlandse dienstenorganisaties (Gustav-Adolf-Werk en Evangelische Kirche im Rheinland). De begrotingen voor de dossiers met sociaal oogmerk beliepen 29.000 Euro. Deze dossiers konden we voor een bedrag van 21.000 Euro indienen bij dienstenorganisatie « Kerk in Actie » van de Protestantse Kerk Nederland.

Indienen van dossiers

Intergemeentelijk solidariteitsfonds

Renovatiewerken aan kerkgebouwen en predikantenwoningen Technische dossiers moeten uiterlijk 1 maart ingezonden worden voor het Gustav-Adolf-Werk en uiterlijk 30 mei bij de Evangelische Kirche im Rheinland. Houd er rekening mee dat dossiers die in 2011 ingediend worden, op de begroting van 2012 worden ingeschreven en de subsidies pas in 2013 worden uitgekeerd. Wij herinneren eraan, dat dienstenorganisaties precieze criteria opleggen wat betreft de financiering : • minimum 1/3 van het bedrag van het project dient gefinancierd te worden door de plaatselijke gemeente; • maximum 1/3 van de begroting kan gedekt worden door subsidies; • de resterende 1/3 kan gefinancierd worden door overheidsinstanties of via leningen; • na de restauratiewerken dient u een verslag in te dienen bij de dienstenorganisaties, die controleren of de toegekende subsides wel degelijk voor het ingediende project gebruikt werden; • subsidie-aanvragen voor predikantenwoningen gelden enkel en alleen voor kamers waarin de predikant en zijn gezin wonen. Subisidieaanvragen voor woningen, die aan derden verhuurd zouden worden, worden door de dienstenorganisaties dus afgekeurd.

De werkgroep Projecten wil bij deze alle gemeenten danken die een bijdrage gestort hebben in het intergemeentelijk solidariteitsfonds. Dank zij deze bijdragen kunnen wij projecten ondersteunen, die niet aanvaard worden door dienstenorganisaties.

Dossiers met sociaal oogmerk Dossiers met sociaal oogmerk moeten uiterlijk 30 mei ingediend worden.

Leningen De vzw Aide Fraternelle aux Eglises en het Garantiefonds kennen leningen toe, die uiteraard terugbetaald dienen te worden. Dankzij deze leningen konden tal van gemeenten belangrijke projecten verwezenlijken. Onze mogelijkheden om een lening toe te kennen, hangen uiteraard af van de regelmaat waarmee gemeenten hun lening terugbetalen. ____________________________________________ Simon DABLEMONT, voorzitter werkgroep.

Susidie-aanvragen kunnen ingediend worden op volgend adres : Huis van het Protestantisme Werkgroep Projecten Brogniezstraat 44 1070 Brussel Formulieren voor deze subsidie-aanvragen kunt u opvragen op volgend adres : [email protected]

december 2010

13

Van hier en daar

Tentoonstelling Cranach in Bozar Hugo Van de Walle bezocht de tentoonstelling en schrijft over wat hij zag, maar ook over wat hij miste Vreugde in de eerste zaal bij de eerste blik! Ik herken de kleine Kruisiging (ca.1500) uit de vroegste periode van Cranach (nr 5). Reproducties kunnen nooit het oorspronkelijke schilderij vervangen. Nu ik voor het kunstwerk sta zie ik wat ik niet zag op de reproductie, namelijk een prachtig heldere blauwe hemel, de tegenkleur van de rode mantels uit de groep vrouwen met de discipel Johannes. Aan de linkerkant, de slechte kant van Jezus, zie ik een groep mensen die op paarden zitten. De kleuren zijn donkerder. De man uiterst rechts heeft zijn twijfel, te zien aan zijn handgebaar. Zou dat de Romeinse honderdman zijn? Straks zullen wij de man nog tegenkomen.

zijn. Ter verduidelijking staat in een banderol volgende tekst: VIRGO MATER MARIA (letterlijk: ‘maagd moeder Maria’) Deze drie woorden uit de eerste staat van de houtsnede zijn later onder lutherse invloed weggecensureerd. Maria mag er zijn, en of! Ze is echter geen middelares. Ook later onder protestants bewind in Wittenberg produceert Cranach Madonna’s (nrs 75-77). De mooiste? Madonna met het Jezuskind en de knaap Johannes onder de appelboom, 1530-35 (nr 77). De appel, die Johannes aan het Jezuskind geeft, verwijst naar de zondeval. En de appelboom lijkt op de boom uit het paradijs.

Hofschilder in Wittenberg

De voorstelling van het naakt

Het is Frederik III de Wijze (1463-1525), keurvorst van Saksen van 1486 tot 1525, die Lucas Cranach in 1505 in dienst nam als hofschilder, nog voor Luther met zijn 95 stellingen van zich liet horen. Tegelijk had Cranach in Wittenberg een winstgevend bedrijf, dat later door zijn zoon Lucas Cranach de Jonge overgenomen werd. In dienst van de keurvorst schilderde hij onder andere jachttaferelen. In zaal 2 hangt er een klein voorbeeld (nr 42) van, de moeite waard, maar niet het mooiste. Tussen 1503 en 1506 woedde er een pestepidemie in Duitsland, ook in Wittenberg. En in zijn eerste jaar als hofschilder maakte Lucas Cranach de Oude een “Pestblatt” (houtsnede, nr 17). De pestheiligen Sebastiaan en Rochus moeten redding brengen. Engelen dragen een groot schild met het hart van God waarin de gekruisigde als redder van mensen voorgesteld is. Het zou echter ook het hart van Maria als middelares kunnen

14

december

2010

Venus met Cupido als honingdief, 1531 (nr 98) werd een beetje hoger op de kunstberg ontleend aan het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten. De oorsprong van deze heidense voorstelling moet gezocht worden in humanistenkring rond Philipp Melanchton (1497-1560, zie zijn portret nr 137). Over zijn rol in de kerkhervorming schreef J.Wiersma in het vorige nummer. In 1526 gaf Melanchton college over Theokritos, de auteur van een bucolisch gedicht over de kleine deugniet Cupido

Van hier en daar of Amor, die honing steelt. De bijen zijn niet tevreden! Zie ook nr 97, een kopie naar Albrecht Dürer Venus met Cupido als honingdief, ca.1515-25. De tekst verwijst naar het gedicht van Theokritos, een Griekse dichter, geboren ca.305 v.C.

Het tijdperk van de Reformatie Het boeiende met de tentoonstelling (schilderijen en veel houtsneden) is het feit dat men werk te zien krijgt van een man, die een bevoorrechte getuige was van het avontuur van de reformatie te Wittenberg. Over zijn hervormingsgezinde schilderijen geeft de tentoonstelling twee mooie voorbeelden.

Kruisiging met de bekeerde Hoofdman, 1538 (nr 151 - hiernaast): zoals in de traditie worden aan de linkerkant van het schilderij de vrouwen voorgesteld met de discipel Johannes, en rechts de Romeinse centurio of hoofdman, die volgens het Evangelie naar Marcus belijdt: «Wahrlich, dieser Mensch ist Gottes Sohn gewesen!» (vertaling van M.Luther). In onze Nieuwe Bijbelvertaling staat: «Toen de centurio, die recht tegenover hem stond, hem zo zijn laatste adem zag uitblazen, zei hij: ‘Werkelijk, deze mens was Gods Zoon.’» Ten slotte nog één klein retabel van Cranach: Triptiek van Joris met de Baard, hertog van Saksen, 1534 (nr 156). Het is niet het mooiste werk van Cranach. Het middenpaneel stelt Christus voor als man van smarten. Ik heb beter gezien! De keuze van de organisatoren kan ik echter begrijpen. De milde schenker knielt rechts van Christus en draagt over zijn brede schouders de ketting van het Gulden Vlies, een bekend ereteken in de Lage Landen. En ik mis wel de mooiste en meest sprekende voorstelling van De overspelige vrouw (nr 145, zie mijn artikel in het vorig nummer).

Wet en Genade, 1529 (nr 146): de ziel van de mens wordt voorgesteld naar laatmiddeleeuws model als een bang naakt mannetje. Hij wordt door twee profeten, één uit het Oude Testament en één uit het Nieuwe Testament, vermaand zijn heil niet van de wet te verwachten, die hem veroordeelt, maar van Gods genade in Christus, die hem vrijspreekt.

Toen collega Dick Wursten de tentoonstelling bezocht keek hij naar de gezichten. «Wat een binnenwereld weet Cranach op te roepen», dacht hij bij zichzelf. Beste lezer, ga zelf ook op ontdekkingstocht. Nog tot 23 januari 2011 in Bozar (Brussel).

december 2010

15

Protestantse Radio- & TV-uitzendingen Programma-informatie december 2010

Colofon Verantwoordelijke uitgever: dr. Guy Liagre

Radio: VRT/Radio 1 op woensdag om 20.04u. Productie Frank MARIVOET 08 december

Mens voor de mensen zijn: Soberheid

22 december

Bij de tijd: Gedragen tot opstaan

25 december zaterdag om 9.30u

Kerstmeditatie ds. A.R. Beukenhorst

TV-Erediensten: VRT op één om 10.00u. Productie Nora Nys 25 december

Contact:

Eurovisiekerstviering verzorgd door France 2 vertaling en commentaar door F. Marivoet

Frank Marivoet Celestijnenlaan 7/21 3001 Heverlee

Website: http://www.vpkb.be/pro

16

december

2010

Redactieadres: Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel tel.: +32-(0)2-511 44 71 fax.: +32-(0)2-510 61 74 E-mail: [email protected] Website: http://www.vpkb.be Prijzen Kerkmozaïek • Individueel abonnement: 15,00 euro • Groepsabonnement: 12,50 euro (vanaf minimum 5 exemplaren naar éénzelfde adres) • Steunabonnement: 20,00 euro Storten kan op rekeningnummer 068-0715800-64 van de Verenigde Protestantse Kerk in België, Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel. IBAN BE29 0680 7158 0064 BIC GKCCBEBB De redactie behoudt zich het recht voor om bepaalde artikelen niet te publiceren, indien nodig in te korten en/of redactioneel te bewerken. Zij is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de artikelen en slechts ten dele voor de stijl. Organisaties en tijdschriften, niet behorend tot de VPKB, die artikelen uit het maandblad Kerkmozaïek geheel of gedeeltelijk wensen over te nemen of te bewerken, dienen dit schriftelijk aan te vragen op het redactieadres. Sluitingsdatum volgende Kerkmozaïek : 8 december 2010.

Afgiftekantoor : 1070 Brussel - Verantw. uitgever en afzendadres : dr. G. Liagre, Brogniezstraat 44 - 1070 Brussel

Redactieteam: Bea Baetens ds. Edwin Delen ds. Ernst Veen dr. Dick Wursten

Creatie cover: Drukkerij N. de Jonge n.v., 1850 Grimbergen