HULDE MINISTER VAN STAAT LEO TINDEMANS HEIST-OP-DEN-BERG | 30.04.2014
Mevrouw de Voorzitster, Mijnheer de Voorzitter, Geachte Parlementsleden en Goede Vrienden, Marianne en de andere kandidaten bereiden zich vandaag voor en voeren campagne voor de 8ste Europese verkiezingen. Vooral de omvang van dit gebeuren is wel heel bijzonder: bijna 400 miljoen Europese kiezers uit 28 Europese Lidstaten voor 751 parlementaire mandaten. De eerste Europese verkiezingen waren voor de Vlaamse Christendemocraten ook heel bijzonder. Onze kopman Leo Tindemans behaalde toen 983.600 of bijna 1 miljoen unieke voorkeurstemmen. Dit heeft in de geschiedenis van ons land hem niemand meer nagedaan. Diegenen die de eerste Europese campagne mee beleefd hebben, vergeten het nooit meer. Avond na avond, zalen en tenten afgeladen vol, meer dan 2.000 mensen in elk dorp voor een politieke meeting. Er was de ambiance van een grote fanclub: er werd gedronken [beker tonen] en meegezongen met Will Tura of Dana Winner. Maar als de hoofdspreker van de avond het woord nam, werd het muisstil, iedereen wilde de politieke boodschap van de avond begrijpen. Er volgde dan een politieke toespraak van Leo Tindemans die de ernst van de verkiezingen deed begrijpen, die de politieke situatie haarscherp stelde, maar die ook de mensen zelf deelgenoot maakte van een beginnend Europees proces. 1
Want dat kon Leo Tindemans als geen ander, de mensen betrekken bij de instellingen, de mensen verheffen en moeilijke politieke processen uitleggen en hun belang in dit alles aantonen. Eén miljoen stemmen, die moet je verdienen. En dan te weten dat toen de jonge Leo Tindemans zijn diensten voor de partij aanbood, Paul Vanden Boeynants hem ”te geleerd voor de politiek” vond en een grove vergissing maakte met zijn voorspelling: ”Leo haalt nooit vijfduizend stemmen”. Goede Vrienden, De organisatoren van deze Europadag hebben lang moeten wachten op mijn insteek. Toen ik aan de voorbereiding van dit huldebetoon begon, voelde ik mij inderdaad niet in staat om een allesomvattende hulde uit te schrijven voor die rijke persoonlijkheid die Leo Tindemans is. Het is niet mogelijk om in het kort heel zijn leven te overlopen. En het is ook niet de bedoeling om met onze partij op dit moment enkel maar terug te blikken op een groot verleden. Maar we kunnen wel onze dankbaarheid uitdrukken en beseffen dat we nog altijd te leren hebben van de politieke rechtlijnigheid en de authenticiteit die Leo Tindemans uitstraalde en waardoor hij zoveel mensen beroerde. Ik zal aan de hand van drie kenmerkende slagzinnen, aantonen dat de visie en opvattingen van Leo Tindemans ook vandaag nog de Christendemocratie kunnen versterken. [1] We kennen allemaal de legendarische uitspraak van Eerste
Minister Leo Tindemans op de tribune van de Kamer op 11 oktober 1978: ”De Grondwet is geen vodje papier”. De bijhorende beelden staan in ons geheugen gegrift. Dit was niet zomaar een emotionele of impulsieve uitspraak van een toppoliticus in een crisissituatie. Neen, deze uitspraak verwoordt een diepe overtuiging, het respect voor de instellingen is de beste democratische waarborg. 2
Leo Tindemans is enkele jaren na de Eerste Wereldoorlog geboren en beleefde bewust het drama van de Tweede Wereldoorlog. Zoals zo velen van zijn generatie zag hij het grote belang in van een stevig institutioneel kader voor de opbouw van een democratie. Zonder dat konden regimeavonturen, die de democratische instellingen bedreigen of afbreken en die al zoveel oorlogsellende veroorzaakt hebben op ons continent, zich herhalen. Ook vandaag zijn wij Christen-DEMOCRATEN en zullen wij in al onze strevingen voor hervormingen altijd het institutioneel kader respecteren of het nu gaat over versterking van de Vlaamse autonomie of over een versterking of verbreding van de Europese Unie. En ja, dit betekent dat vaak maar heel kleine stapjes kunnen gezet worden en dat vaak heel lang moet onderhandeld worden om hervormingen mogelijk te maken. Dit vergt vaak veel politiek geduld en doorzettingsvermogen, en ook overredingskracht om de partners nodig voor een democratische meerderheid te overtuigen. Maar dit is wel de wijze waarop de Christendemocraten België in zes staatshervormingen hebben hervormd van een unitaire staat naar een confederaal geheel waar de deelstaten nu over meer middelen en bevoegdheden beschikken dan het federale niveau. De roepers aan de kant hebben op dit vlak nog niets gerealiseerd. [2] Voor Leo Tindemans kon men ook niet aan politiek doen
zonder een visie, zonder een mens- en wereldbeeld, zonder een ideaal. ”De kracht van een overtuiging”, zo stelde hijzelf was zijn leidmotief. Een politicus kan zich niet beperken tot een loutere ”technische actie”. Politiek is meer dan management, dan techniek.
3
Politiek moet de mensen ook inspireren, geestdriftig maken voor een bepaalde visie voor het algemeen belang. We moeten onze bezieling delen die achter de politieke voorstellen schuil gaat. Als we dat niet doen, wordt politiek een tijdrovend, vaak vervelend en zelden verheffend schouwspel. In deze tijd wordt politiek ook vaak herleid tot infotainment, tot een wedstrijd die bekeken moet worden, maar waar mensen zich niet meer bij betrokken voelen. De kiezers gaan dan zweven en moeten keer op keer verleid worden met blitze voorstellen en goedklinkende one-liners. Maar als we erin slagen om een overtuiging te delen met de mensen, dan gaat het niet langer om de waan van de dag, maar dan delen we ons toekomstperspectief en ons ideaal voor de wereld van morgen.
[3] En ten derde, misschien wel zijn belangrijkste uitspraak:
”Omdat mensen belangrijk zijn”. Veel politici zullen beweren dat ze zich alleen maar inzetten voor de mensen. Maar bij Leo Tindemans was dat doorleefd. Hij kon met iedereen in gesprek gaan, gaf iedereen een gevoel van eigenwaarde en trots. Hij waardeerde kinderen en ouderen, mannen en vrouwen, arbeiders en studenten, middenstanders en landbouwers en gaf iedereen de moed om een essentiële bijdrage voor de gemeenschap te leveren. Politiek moest voor Leo Tindemans inspiratie vinden in een visie over de mens, een opvatting over de menselijke waardigheid rekening houdend met alle levensdomeinen , ook met het spirituele. Iedere menselijke persoon is uniek, en moet altijd het doel zijn van politieke actie. De mens mag nooit ingezet worden als een middel om politieke macht te verwerven.
4
Goede Vrienden, In voorbereiding van deze dag had ik een diepgaand gesprek met onze Minister van Staat. Hij maakt het goed, maar kan nog moeilijk zijn woonst verlaten. Hij volgt het politieke leven in ons land en in Europa en in het bijzonder deze belangrijke verkiezingsstrijd. Hij groet u allen heel hartelijk. Ik mocht hier zijn woorden herhalen die hij uitsprak op het afscheidsfeest in 1999 in De Singel bij de beëindiging van zijn Europees mandaat: “En ik hoop dat er een nieuwe, frisse jonge combattiviteit mag gevonden worden opdat hier en in Europa een zinvolle en geloofwaardige democratie mag gehandhaafd blijven. Opdat de welbegrepen vrijheid hier mag heersen, opdat welvaart en welzijn hand in hand mogen groeien, opdat de samenleving méér en méér zou worden zoals wij haar in ideale vorm zien. Actie en strijd zullen altijd nodig zijn, moge u in de komende jaren de nodige combattiviteit opbrengen voor de goede zaak, voor zulke menswaardige maatschappij omdat mensen voor ons uiterst belangrijk zijn.”
5
