Hout- en meubelsector
Juli 2005
© CEV ORA 2005. Alle rechten voorbehouden. Het voorliggende document mag enkel gereproduceerd worden teneinde, enkel voor privé-gebruik, kosteloos informatie te verstrekken. De auteur en uitgever dienen hierbij steeds vermeld te wo rden. Iedere andere reproductie, adaptatie, vertaling en publieke mededeling zijn verboden zonder de schriftelijke toestemming van CEV ORA, Eugène Plaskylaan 144, 1030 Brussel.
Inhoudstafel 1. Beschrijving van de sector 1.1. De hout- en meubelsector 1.1.1. Definitie 1.1.2. Kenmerken van de sector in het ANPCB a) Het statuut van de werknemers b) De omvang van de ondernemingen c) Regionale spreiding
p. 1 p. 2 p. 2 p. 2 p. 2 p. 3 p. 4
2. Bereikte steekproef van bedrijven 2.1. Beschrijving van de steekproef 2.1.1. Steekproef en respons a) Op basis van de NACE-code en de activiteiten van de ondernemingen b) Op basis van de omvang van de ondernemingen c) Op basis van de regio
p. 5 p. 6 p. 6 p. 6
3. Bediendeberoepen 3.1. Beschrijving van de organogrammen in functie van de ondernemingsgrootte 3.2. Beschrijving van de bediendeberoepen in de operationele afdelingen 3.3. Definitie van de bediendeberoepen in de ondersteunende afdelingen
p. 9 p. 10
4. Schatting van het aantal bedienden per beroep 4.1. Extrapolatie van de enquêtegegevens
p. 18 p. 19
5. Vacatures 5.1. Analyse van de vacante betrekkingen
p. 23 p. 24
6. Kernberoepen 6.1. De kernberoepen van de sector 6.1.1. Productie 6.1.2. Commercieel
p. 26 p. 27 p. 27 p. 28
BIJLAGEN Bijlage A : Bronnen Bijlage B : Type-organogrammen van een bedrijf uit de hout- en meubelsector volgens de bedrijfsgrootte Bijlage C : Organogram van de kernberoepen van de sector Bijlage D : Steekproeftrekking voor de hout- en meubelsector Bijlage E : Lijst van de deelnemende bedrijven
p. 29 p. 30 p. 31 p. 36 p. 37 p. 39
i
p. 17
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
p. 12
INLEIDING
p. 7 p. 8
Inleiding
Voor meer details over de methodologie die wordt gevolgd voor het opstellen van de beroepenstructuren van de bedienden binnen het ANPCB, verwijzen wij u naar een ander document van de studiedienst: « Methodologie van de beroepenstructuren van de bedienden in het ANPCB ». Deze studie werd uitgevoerd door Cindy Lambrechts, medewerkster van de dienst Onderzoek en Organisatie van Cevora.
1
Of Aanvullend Nationaal Paritair Comité voor Bedienden (ANPCB of PC 218).
ii
Deze studie verloopt in diverse stappen en volgens een vaste methodologie: • inzameling en analyse van documentatiebronnen over de sector en de daarin aanwezige beroepen; • opstelling van een voorlopige beschrijvende fiche voor de sector en zijn beroepen; • eerste validering van de organogrammen en van de definities van de beroepen. Dit gebeurt intern bij de adviseur die verantwoordelijk is voor deze sector en extern via gesprekken bij ondernemingen van diverse grootte uit deze sector; • tweede validering aan de hand van een schriftelijke enquête die wordt verstuurd naar een representatieve steekproef van ondernemingen uit deze sector; • analyse van de resultaten van de enquête en opstelling van de beschrijvende fiche voor de sector.
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Deze oefening heeft tot doel: • een inventaris op te stellen van de bediendeberoepen die men aantreft in de sectoren van het ANPCB en deze beroepen te beschrijven; • op nationaal vlak een kwantitatieve raming mogelijk te maken van het aantal bedienden dat tewerkgesteld is in elk beroep; • het aantal vacante betrekkingen per beroep te kennen op het ogenblik van de enquête en een raming te maken van de moeilijkheidsgraad om deze vacante betrekkingen in te vullen; • de kernberoepen van de sector te bepalen ten behoeve van het onderwijs.
INLEIDING
Het onderzoek naar beroepenstructuren werd opgestart door de studiedienst van Cevora met de bedoeling de beroepen in kaart te brengen die voorkomen in elk van de activiteitensectoren van het paritair comité 2181. In het kader van deze oefening worden organogrammen opgesteld waarin de voornaamste bediendeberoepen van deze sector worden weergegeven, opgesplitst per afdeling. Deze oefening zal worden uitgevoerd voor alle sectoren van het ANPCB, zodat Cevora op het einde van de studie beschikt over de beroepenstructuur van de gehele sector van het ANPCB. Dit document behandelt de hout- en meubelsector.
Beschrijving van de sector
1
1.1. 1.1.1.
De hout en meubelsector Definitie De hout en meubelsector bevat bedrijven die ruwe grondstof hout verwerken tot halfafgewerkte producten (schaven, zagen, enz.) Hij bevat ook bedrijven die houtartikelen fabriceren met ruw hout of halfafgewerkte houtproducten. De houtartikelen kunnen panelen zijn, elementen voor de bouw (schrijn- en timmerwerk) of meubelen (burelen, keukens, stoelen, enz. ) In deze sector vindt men ook de matrassenfabricanten terug
1.1.2.
2
361 362 363 364 365
Zagen, schaven en impregneren van hout, Vervaardiging van panelen en platen van hout, Vervaardiging van schrijn-en timmerwerk, Vervaardiging van houten emballage, Vervaardiging van overige artikelen van hout, kurk, riet en vlechtwerk, Vervaardiging van stoelen en zitmeubels, Vervaardiging van kantoor- en winkelmeubels, Vervaardiging van keukenmeubels, Vervaardiging van overige meubels, Vervaardiging van matrassen.
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
201 202 203 204 205
BESCHRIJVING VAN DE SECTOR
De activiteitennomenclatuur NACE-BEL van het Nationaal Instituut voor de Statistiek, kent de hout- en meubelsector de volgende NACE-codes toe:
Kenmerken van de sector in het ANPCB
a) Het statuut van de werknemers Tabel 1
Aantal werknemers volgens statuut en ondernemingsgrootte2 Omvang van de ondernemingen 1-9
10-49
50 +
Totaal aantal
2
%
TOTAAL werknemers
4.451
10.362
13.750
28.563
100,00
Arbeiders
3.824
8.345
11.129
23.298
81,6%
Bedienden
627
2.017
2.621
5.265
18,4%
Waarvan ANPCB bedienden
561
1.723
1.853
4.137
Volgens de RSZ-gegevens : aantal op 30 juni 2003 in de sociale zekerheid opgenomen werkgevers en werknemers uit de privé-sector (gecentraliseerde statistiek).
In de privé-sector telt de hout- en meubelsector 28.563 werknemers, waarvan 23.298 een arbeidersstatuut hebben en 5.265 een bediendestatuut. Aan de hand van deze bron valt het op dat bijna alle werknemers in deze sector het arbeiderstatuut hebben en dat maar 18% van de werknemers bedienden zijn.
Tabel 2
Aantal ondernemingen en bedienden volgens ondernemingsgrootte4 Omvang onderneming in aantal werknermers
Ondernemingen aantal
%
Bedienden aantal
%
Aantal bedienden Gemiddelde
- 1 tot 9
366
44,10%
561
13,56%
1,5
- 10 tot 49
379
45,66%
1.723
41,65%
4,5
- 50 tot 99
52
6,27%
634
15,33%
12,2
- 100 en +
33
3,98%
1.219
29,47%
36,9
830
100%
4.137
100%
5,0
Totaal
Zoals bij de meeste ANPCB-sectoren telt de hout- en meubelsector hoofdzakelijk KMO’s: 89,76% van de bedrijven telt minder dan 50 werknemers.
3 4
De RSZ telt voor de hout en meubelsector 1.979 bedrijven en 5.265 bedienden terwijl het ANPCB 830 bedrijven en 4.137 bedienden telt. Bron : bestand van de bijdragen aan de RSZ voor het vierde kwartaal van het jaar 2003, beschikbaar gesteld door het Sociaal Fonds.
3
b) De omvang van de ondernemingen
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Uit deze dekkingsgraad kan men afleiden dat drie kwart de bedienden uit deze sector deel uitmaken van PC 218. Deze lage dekkingsgraad voor de bedrijven is te begrijpen door het feit dat een bedrijf zal deel uitmaken van het PC 218 zodra ze één bediende in dienst heeft. Omdat de sector grotendeels arbeiders telt, zijn er veel bedrijven met enkel arbeiders in dienst. Deze bedrijven komen dus niet voor in ons cijfers. In dit document zullen we het enkel hebben over de bedienden.
BESCHRIJVING VAN DE SECTOR
Voor het ANPCB is het interessant om de dekkingsgraad van de sector te berekenen. Onder dekkingsgraad verstaat men de verhouding tussen het aantal ondernemingen (of bedienden) die ressorteren onder het ANPCB en het totaal door de RSZ geregistreerde ondernemingen in de sector. De sectoren worden op een gelijkaardige manier afgebakend. Volgens deze berekening komt men tot een dekkingsgraad van 41,9% voor de ondernemingen en van 78,6% voor de bedienden3.
c) Regionale spreiding Aantal ondernemingen en bedienden volgens regio5 Regio Brussel Aantal ondernemingen
Wallonië
Vlaanderen
Totaal
30
210
590
830
Aantal bedienden
171
742
3.224
4.137
Gemiddeld aantal bedienden per onderneming
5,7
3,5
5,5
5,0
4
BESCHRIJVING VAN DE SECTOR
Van de bedrijven is 71% gevestigd in Vlaanderen, 25% in Wallonië en 4% in Brussel.
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Tabel 3
5
Bron : bestand van de bijdragen aan de RSZ voor het vierde kwartaal van het jaar 2001, beschikbaar gesteld door het Sociaal Fonds.
Bereikte steekproef van bedrijven
2
Steekproef en respons Om deze studie uit te voeren, werden 464 enquêteformulieren verstuurd naar bedrijven uit de hout- en meubelsector, verdeeld over alle subsectoren, groottes en regio’s. Na deze actie werd de gewenste responsgraad niet behaald voor Brussel, bijna behaald voor Wallonië en overschreden voor Vlaanderen. Op vlak van de ondernemingsgrootte, is de beoogde responsgraad behaald voor alle ondernemingsgroottes behalve voor de heel kleine bedrijven (minder dan 9 werknemers in dienst). Omdat we globaal gezien meer bedienden dekken dan verwacht, hebben we geen tweede steekproef van bedrijven aangeschreven. Om een representatieve steekproef te verkrijgen, wilden we 49 ondernemingen en 487 bedienden bereiken. Uiteindelijk hebben we gegevens voor 50 ondernemingen en 630 bedienden.
6
In bijlage D vindt u een overzichtstabel met het aantal verzonden enquêteformulieren, het aantal ondernemingen dat bereikt moest worden om een representatieve steekproef te verkrijgen en de gerealiseerde respons volgens de parameters omvang en regio.
a) Op basis van de NACE-codes en de activiteiten van de ondernemingen De verdeling van de ondernemingen die deelnamen aan onze enquête op basis van de NACE-codes is als volgt : Tabel 4
Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens subsector NACE-code
Ondernemingen aantal
%
Bedienden aantal
BEREIKTE STEEKPROEF VAN BEDRIJVEN
2.1.1.
Beschrijving van de steekproef
%
Zagen, schaven en impregneren van hout
5
10,00%
15
2,38%
Vervaardiging van panelen en platen van hout
5
10,00%
128
20,32%
Vervaardiging van schrijn-en timmerwerk
8
16,00%
120
19,05%
Vervaardiging van houten emballage
1
2,00%
7
1,11%
Vervaardiging van overige artikelen van hout, kurk, riet en vlechtwerk
2
4,00%
23
3,65%
Vervaardiging van stoelen en zitmeubels
9
18,00%
61
9,68%
Vervaardiging van kantoor- en winkelmeubels
2
4,00%
28
4,44%
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
2.1.
%
aantal
%
Vervaardiging van keukenmeubels
3
6,00%
19
3,02%
Vervaardiging van overige meubels
13
26,00%
183
29,05%
2
4,00%
46
7,30%
50
100%
630
100%
Vervaardiging van matrassen Totaal
Zoals u kan vaststellen, namen aan het onderzoek bedrijven deel uit alle subsectoren. De steekproef van bedrijven kunnen we dus beschouwen als representatief voor de sector. De subsectoren die de meeste bedrijven en bedienden tellen in de steekproef zijn dezelfde dan deze in de totale populatie6. In deze enquête werden de ondernemingen ook gevraagd zelf het type activiteiten dat zij uitvoeren te omschrijven. Volgens deze gegevens zijn de 50 ondernemingen die hebben deelgenomen aan onze enquête, als volgt verdeeld over de subsectoren: • 8 zijn bezig met zagen, schaven en impregneren van hout • 6 zijn bezig met vervaardiging van panelen en platen van hout, • 9 zijn bezig met vervaardiging van schrijn-en timmerwerk, • 4 zijn bezig met vervaardiging van houten emballage, • 2 zijn bezig met vervaardiging van overige artikelen van hout, kurk, riet en vlechtwerk, • 18 zijn bezig met vervaardiging van stoelen en zitmeubels • 13 zijn bezig met vervaardiging van kantoor- en winkelmeubels, • 8 zijn bezig met vervaardiging van keukenmeubels, • 18 zijn bezig met vervaardiging van overige meubels, • 2 zijn bezig met vervaardiging van matrassen, • 4 ervan hebben bijkomende activiteiten (handel in hout, vervaardiging van tuinartikelen, handel en plaatsing van meubels, enz.). De geobserveerde verschillen naar activiteit hebben te maken met het feit dat de RSZ alleen de hoofdactiviteit van de ondernemingen inventariseert, terwijl de ondernemingen in de vragenlijst meerdere activiteiten konden aankruisen.
b) Op basis van de omvang van de ondernemingen Tabel 5
Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens ondernemingsgrootte Omvang onderneming 1-9 Aantal bereikte ondernemingen Bereik ondernemingen in % Aantal bereikte bedienden Bereik bedienden in %
6
10-49 10
2,73% 16 2,85%
24
50-99
100 + 9
50
6,33% 13,46% 27,27%
6,02%
145
7
Totaal
123
346
630
8,42% 19,40% 28,38% 15,23%
Zie éen andere studie van de dienst Organisatie en Onderzoek van Cevora “Het ANPCB in cijfers” uitgave 2005.
BEREIKTE STEEKPROEF VAN BEDRIJVEN
aantal
Bedienden
7
Ondernemingen
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
NACE-code
Na afloop van de enquête dekken de gegevens 6,02% van de bedrijven en 15,23% van de bedienden. We beschouwen de steekproef als representatief. We bereikten ongeveer één zesde van het aantal bedienden uit de sector.
c) Op basis van de regio Aandeel bereikte ondernemingen en bedienden volgens regio Regio
Bereik ondernemingen in % Aantal bedienden Bereik bedienden in %
Vlaanderen
Totaal
1
17
32
50
3,33%
8,10%
5,42%
6,02%
1
144
485
630
0,58%
19,41%
15,04%
15,23%
De steekproef telt enkel éen bedrijf uit de brusselse regio. Dat maar éen bedrijf uit deze regio deelnam aan het onderzoek vertekent de resultaten niet wezenlijk. De meeste bedrijven uit de sector zijn vertegenwoordigd in de twee andere regio’s.
BEREIKTE STEEKPROEF VAN BEDRIJVEN
Aantal ondernemingen
Wallonië
8
Brussel
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Tabel 6
Bediendeberoepen
3
3.1.
Beschrijving van de organogrammen in functie van de ondernemingsgrootte In de enquête wordt aan de bedrijven een type-organogram voorgelegd, met de vraag in welke mate dit ook toepasbaar en herkenbaar is voor hun bedrijf. Een typeorganogram is een organogram dat overeenstemt met een typische configuratie van een onderneming in een sector en dat verschilt naargelang de groottecategorie van het bedrijf. De meerderheid van deze ondernemingen moet zich herkennen in dit type-organogram. In het organogram worden de voornaamste beroepen per afdeling weergegeven met hun hiërarchische verbanden.
Hiertegenover staan de transversale beroepen en de ondersteunende afdeling. De transversale beroepen zijn beroepen die in een groot deel van de sectoren min of meer dezelfde taken en invulling hebben. Deze beroepen komen meestal voor in ondersteunende afdelingen. De transversale beroepen komen niet aan bod in dit document omdat er over deze beroepen een aparte bundel « transversale bediendeberoepen » verkrijgbaar is bij Cevora.
Tabel 7
Aanwezigheid van de specifieke bediendeberoepen, per operationele afdeling, en volgens de bedrijfsgrootte BEDRIJFSGROOTTE ACTIVITEITEN EN BEROEPEN
1 TOT 9
10 TOT 49
50 TOT 99
100 EN +
x
x
x
x
x
x
x
PRODUCTIE Productiedirecteur Verantwoordelijke onderhoud Productiemeestergast
x
x
Planningsverantwoordelijke
x
Technisch bureau Studie-ingenieur
7
x
Zie punt 3.2. Beschrijving van de bediendeberoepen in de operationele afdelingen.
x
x
10 Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Op basis van de organogrammen die werden aangevuld door de ondernemingen kon de volgende tabel worden opgesteld, met de sectorspecifieke beroepen7 ingedeeld per operationele afdeling. Onder operationele afdelingen verstaat men de afdelingen die instaan voor de kernactiviteiten van de onderneming. De beroepen die hiervan deel uitmaken staan in voor de basiswerkzaamheden die rechtstreeks verband houden met de productie van goederen of diensten. Deze afdelingen genereren het zakencijfer en de winst van de onderneming.
BEDIENDEBEROEPEN
Daartoe moeten de ondernemingen een evaluatie maken van het type-organogram op een schaal van 1 tot 5 (helemaal niet akkoord tot helemaal akkoord). De globale evaluatie van het organogram bedraagt 3,80 (gemiddelde van 50 evaluaties gemaakt door de ondervraagde ondernemingen). Naast deze eerste evaluatie, moeten de bedrijven het organogram valideren en waar nodig aanvullen.
Aanwezigheid van de specifieke bediendeberoepen, per operationele afdeling, en volgens de bedrijfsgrootte (vervolg) BEDRIJFSGROOTTE ACTIVITEITEN EN BEROEPEN
1 TOT 9
10 TOT 49
50 TOT 99
100 EN +
Technisch bureau (vervolg) Tekenaar
x
Werkvoorbereider
x
x
INKOOP EN LOGISTIEK
Verantwoordelijke logistiek
x
Commercieel inkoper
x
Verantwoordelijke expeditie
x
Hoofdmagazijnier
x
Dispatcher
x
Administratief inkoopmedewerker
x
COMMERCIEEL Commercieel directeur
x
Product of district manager
x x
BEDIENDEBEROEPEN
x
11
Verantwoordelijke inkoop en logistiek
Intern Administratief en commercieel medewerker
x
x
x
x
x
x
x
x
Design Meubelontwikkelaar Externe Vertegenwoordiger
x
Opmerkingen: 1. De type-organogrammen die alle beroepen van bedienden in deze sector bevatten (per operationele en per ondersteunende afdeling), vindt u in de bijlagen. Deze type-organogrammen zijn het resultaat van de samenvatting van alle gegevens die werden doorgestuurd door de ondernemingen.
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Tabel 7
Beschrijving van de bediendeberoepen in de operationele afdelingen A. PRODUCTIE
12
Productiedirecteur: is verantwoordelijk voor de optimale werking van het volledige productie-apparaat en draagt daar de uiteindelijke verantwoordelijkheid voor. Hij/zij plant, coördineert en superviseert de activiteiten van zijn/haar team om de doelstellingen te halen. Hierbij worden uiteraard de eisen op het vlak van de productie, de kwaliteit en het rendement niet uit het oog verloren. Hij/zij lost alle algemene technische problemen op en beslist over de aankoop van nieuwe machines of de integratie van nieuwe fabricageprocédés. In grote ondernemingen kan hij/zij rekenen op de steun van één of meerdere productiemeestergasten. In kleine ondernemingen kan deze verantwoordelijkheid worden gecombineerd met die van zaakvoerder of van verantwoordelijke onderhoud. Wanneer de onderneming niet beschikt over een planningsverantwoordelijke zal de productiedirecteur de productieplanning voor zijn rekening nemen. Als er meerdere productielijnen zijn, kunnen er ook meerdere productiedirecteurs op de loonlijst staan.
BEDIENDEBEROEPEN
Deze afdeling staat in voor productie van houtartikelen. Dit departement moet de productie beheren op vlak van personeel (omkadering van de productieploegen) en van materieel (onderhoud van de productie-uitrusting)
Andere benamingen: verantwoordelijke productie, industriële directeur, plant manager.
Verantwoordelijke onderhoud: is verantwoordelijk voor de optimalisatie en het onderhoud van het machinepark van de onderneming. Hij/zij waakt over de goede werking van de machines en het regelmatige onderhoud. Hij/zij zorgt voor de reparatie van de machines en voor het oplossen van storingen. Hij/zij kan zich door één of meerdere onderhoudstechnici laten bijstaan. Hij/zij heeft doorgaans een basisopleiding ingenieur hebben gevolgd. Andere benamingen: verantwoordelijke technische dienst, hoofd technische dienst, hoofd onderhoud, technisch directeur, onderhoudsmanager.
Productiemeestergast: houdt toezicht op het werk dat door de productie-arbeiders wordt verricht en verdeelt de taken tussen de verschillende medewerkers in functie van de productieplanning en de prioriteiten. Hij/zij plant de behoeften op het vlak van het personeel en het materieel met het oog op de productie. Hij/zij gaat na of bij de productie de eisen op het vlak van de kwaliteit en het rendement worden gerespecteerd. Hij/zij levert een bijdrage aan de verbetering en de optimalisatie van het productiecircuit, de productiviteit en de kwaliteit van de productie. Hij/zij lost specifieke problemen op die tijdens de productie kunnen opduiken. In grote ondernemingen is hij/zij eventueel verantwoordelijk voor het toezicht op een deel van de productie. Afhankelijk van de onderneming kan hij/zij het statuut hebben van bediende of arbeider. Andere benamingen : teamchef, opzichter productie, productieleider, productiecoordinator.
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
3.2.
Planningsverantwoordelijke: plant en organiseert met behulp van de beschikbare informaticahulpmiddelen de productie in functie van de bestellingen en de uitvoeringstermijnen. Hij/zij probeert de taken die in de planning moeten worden opgenomen, zo optimaal mogelijk te verdelen en volgt een en ander ook op. Hij/zij werkt nauw samen met de afdelingen verkoop en productie en met de werkvoorbereiders. Andere benamingen: verantwoordelijke productieplanning, productieplanner.
Werkvoorbereider: realiseert de maquettes van de houten voorwerpen die moeten worden gefabriceerd op basis van de tekeningen van de meubelontwerper en/of de tekenaar. Hij/zij berekent de kostprijs (kosten voor de grondstoffen en de productiekosten) en het rendement en bepaalt welke technische, financiële en menselijke middelen moeten worden ingezet om de fabricage te verzekeren. Hij/zij analyseert het werk dat met de fabricage gepaard gaat en stelt voor iedere werkpost de werkplanning op. Hij/zij kan eventueel ook verantwoordelijk zijn voor de programmering van de PLC-machines wanneer er nieuwe modellen in productie moeten worden genomen. In kleine ondernemingen kan deze verantwoordelijkheid worden gecombineerd met de functie van planningsverantwoordelijke of met de functie van productiemeestergast. Andere benaming : arbeidsanalyst.
Studie-ingenieur: is actief in ondernemingen waar industriële houtstructuren (dakgebinte) worden gefabriceerd. Hij/zij is verantwoordelijk voor de technische studie die aan de fabricage van de structuur voorafgaat (haalbaarheid, verdeling van de lasten, design enz…). Hij/zij baseert zich daarbij op de plannen van de architect. Hij/zij krijgt soms hulp van de tekenaar voor het maken van plannen. Andere benamingen: hoofd engineering, ontwerpingenieur.
B. INKOOP EN LOGISTIEK Deze afdeling staat in voor de inkoop van de grondstoffen die nodig zijn voor de productie en zorgt voor een vlotte goederenstroom in het bedrijf. Deze afdeling staat ook in voor het vervoer van de geproduceerde goederen bij de klanten. Verantwoordelijke inkoop & logistiek: is verantwoordelijk voor een evenwichtig beheer bij de aankoop van de benodigdheden en de grondstoffen voor de onderneming. Hij/zij peilt de behoeften van de onderneming, onderhandelt over de
13
Andere benamingen: CAD- of autocad-tekenaar, technisch tekenaar, draughtman (seniorjunior).
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Tekenaar: tekent – meestal met behulp van informatica-hulpmiddelen – de uiteindelijke plannen van de houten werkstukken die moeten worden gemaakt en berekent er alle afmetingen van. Hij/zij brengt alle technische gegevens samen die nodig zijn voor de uitvoering. Hij/zij berekent de kostprijs van de materialen die nodig zijn voor de productie en stelt daar de bestelbons voor op. Hij/zij werkt nauw samen met de meubelontwerper en/of de studie-ingenieur en bezorgt zijn/haar technische tekeningen aan de werkvoorbereiders, die deze tekeningen in hun productiedossier opnemen.
BEDIENDEBEROEPEN
Technisch bureau
contracten met de leveranciers en plaatst de bestellingen. Hij/zij controleert de aanpak van de leveranciers op het vlak van de kwaliteit, de prijzen en de leveringstermijnen. Hij/zij vergelijkt ook verschillende leveranciers met elkaar. Hij/zij plant, voert uit en controleert het geheel van de goederenstroom met het oog op een optimale verhouding kosten-kwaliteit-dienstverlening. Hij/zij zorgt voor een vlotte goederenstroom tussen de aankoop, de productie, het magazijn en de verkoop. Hij/zij kan ook instaan voor de verpakking, de expeditie en het transport van de geproduceerde goederen. Verantwoordelijke logistiek: plant, realiseert en controleert alle goederenstromen in de onderneming en staat in voor het voorraadbeheer. Deze functie vindt u vooral in grote ondernemingen. In kleinere bedrijven zal deze functie worden gecombineerd met die van zaakvoerder. Andere benamingen: hoofd logistiek, directeur van het magazijn en de verzendingen,
Commercieel inkoper: is verantwoordelijk voor een evenwichtig beheer van de aankoop van uitrustingen en grondstoffen voor de onderneming. Hij/zij inventariseert de behoeften van de onderneming, onderhandelt met de leveranciers over de contracten en plaatst de bestellingen. Hij/zij controleert het professionalisme van de leveranciers op het vlak van de kwaliteit, de prijzen en de leveringstermijnen. Hij/zij vergelijkt het aanbod van verschillende leveranciers met elkaar. In kleine ondernemingen worden de aankopen uitgevoerd door de personen die ze zullen gebruiken8 (productiedirecteur, meubelontwerper), of door de personen die ze zullen betalen (boekhouder).
BEDIENDEBEROEPEN
logistiek directeur, hoofd magazijn en expeditie, logistiek manager, warehouse manager.
directeur aankopen/inkoop, hoofd aankopen/inkoop, chef inkoop/aankoop, purchasing manager, purchase manager, hoofdaankoper, purchasing departement manager,
14
aankoopverantwoordelijke.
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Andere benamingen: purchaser, technical purchaser, verantwoordelijke aankopen/inkoop,
Verantwoordelijke expeditie: is verantwoordelijk voor het dagelijks beheer van de activiteiten die verband houden met de verzending van de goederen die door de onderneming worden geproduceerd. Hij/zij leidt de medewerkers die verantwoordelijk zijn voor de verzending van de producten (dispatcher, magazijnmedewerker, enz…). Hoofdmagazijnier: coördineert en leidt de activiteiten in het magazijn (zoals de ontvangst en de opslag van de goederen) met het oog op een optimale circulatie van de goederen binnen de onderneming. De taken, verantwoordelijkheden en competenties van de chef magazijn zijn tactisch en operationeel van aard. Hij/zij plant en coördineert de activiteiten van zijn werknemers. Hij/zij stelt de inventaris op van de goederen die in het magazijn aanwezig zijn, controleert het niveau van de voorraden en bezorgt de afdelingen aankoop, productie en verkoop de nodige informatie hierover. In sommige ondernemingen kan de chef magazijn het statuut van een arbeider hebben. Andere benamingen: verantwoordelijke magazijn, store manager, opzichter magazijn, beheerder magazijn, beheerder voorraden, chef magazijn, warehouse supervisor, store supervisor. 8
Opmerking : volgens de studie gerealiseerd door Berenschot, zijn de inkoopberoepen niet altijd aanwezig binnen de bedrijven. Deze taken kunnen opgenomen worden door de boekhouder, de productiedirecteur of de algemeen directeur. Het is ook mogelijk dat de inkoopprocess kan beginnen bij de tekenaar of de werkvoorbereider (die de lijst van de nodige materialen opstelt), daarna stuurt iemand de bestelling door aan de leveranciers (vb : een administratief kracht) en de leveringen zullen bij de productie afdeling toekomen wanneer nodig. Studie gerealiseerd door Berenschot, in opdracht van Cevora, opleidingsbehoeftenpeiling meubel en schrijnwerkerij, september 1997, blz 33.
Administratief inkoopmedewerker: ondersteunt de commercieel inkoper in alle administratieve taken die verband houden met het aankoopproces: het opstellen, verzenden en opvolgen van de bestelbons, het controleren van de juistheid van de ontvangen facturen, het updaten van de database van de producten, de leveranciers en de aankoopdossiers enz… Andere benamingen: aankoper/inkoper interne dienst, medewerker aankoopoperaties, medewerker aankopen/inkoop, purchasing assistent/coordinator, assistent inkoop/aankoop.
Dispatcher: plant de leveringen van de door de onderneming geproduceerde goederen bij de klant. Hij/zij beheert de fysieke distributie van deze goederen en hun vervoer en optimaliseert de leveringsronden. Andere benamingen: verdeler goederen, distributie-agent, bediende dispatching, medewerker dispatching.
Andere benamingen: commercieel en marketingdirecteur, general sales manager, verantwoordelijke verkoop, verkoopdirecteur, commercieel manager, verantwoordelijke van de commerciële zaken, head of sales, commercial responsible, business development manager.
Product of district manager: is verantwoordelijk voor de uitvoering van de commerciële strategie op het niveau van een bepaald product of een regio. Hij/zij superviseert een team van vertegenwoordigers en coördineert hun werk. Hij/zij knoopt contacten aan met bepaalde grote klanten van de ondernemingen en onderhoudt die contacten ook. Hij/zij lost de praktische problemen op die zich in zijn/haar regio of voor zijn/haar product voordoen. Hij/zij is vooral aanwezig in grote ondernemingen. Andere benamingen: area manager, sectorhoofd, districthoofd, zone manager, regioverantwoordelijke, regio manager.
Intern Administratief en commercieel medewerker: is een contactpersoon voor de klant, die alle informatie over zijn bestelling centraliseert (leveringstijd, kwaliteit van de
15
Commercieel directeur: werkt samen met de algemene directie de commerciële strategie van de onderneming uit en doet ook voorstellen in dit verband. Hij/zij bepaalt de strategische keuzes die moeten worden gemaakt, de doelstellingen die moeten worden gehaald en de middelen die daarvoor moeten worden ingezet. Hij/zij is ook verantwoordelijk voor de opstelling van de jaarlijkse commerciële plannen. Hij/zij plant, coördineert, organiseert, leidt en controleert de activiteiten die in zijn/haar afdeling worden uitgevoerd. Hij/zij verdeelt en beheert het budget van zijn/haar dienst. In kleinere ondernemingen kan deze verantwoordelijkheid worden gecombineerd met die van zaakvoerder.
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Deze afdeling zorgt voor de verkoop van de producten en diensten van het bedrijf aan (potentiële) klanten. Hij geeft inlichtingen aan de klanten over de verkochte producten en hun prijs. Sommige bedrijven verkopen ook maatwerk aan klanten. De commerciële afdeling is het contactpunt met de klanten van het bedrijf.
BEDIENDEBEROEPEN
C. COMMERCIEEL
producten, prijzen, productieplanning enz…). Hij/zij bezorgt de klanten de informatie waarnaar zij vragen, noteert de bestellingen of de wijzigingen van bestellingen en zorgt ervoor dat die informatie bij de juiste persoon terecht komt. Hij/zij houdt zich ook bezig met de administratieve opvolging van de bestellingen en de behandeling van de klachten van de klanten. Hij/zij is soms ook verantwoordelijk voor de verzending van de bestellingen. Andere benamingen: interne commerciële medewerker of assistent, verkoopassistent, verkoper interne dienst, medewerker verkoop, post sales assistant, commercieel bediende, (internal) sales assistant, sales coordinator.
Meubelontwikkelaar: ontwikkelt en schetst nieuwe producten in hout die inspelen op de behoeften van de klanten en die beantwoorden aan de nieuwe tendenzen. Hij/zij baseert zich hiervoor op een multidisciplinaire analyse (technologisch, sociologisch, esthetisch en economisch) en houdt daarbij rekening met de technische productiebeperkingen. Hij/zij overlegt met de verantwoordelijken van de onderneming of eventueel met de klanten. Hij/zij helpt de prototypes bouwen en geeft zijn/haar advies over de keuze van de materialen en de leveranciers. Meestal maakt hij/zij voor zijn/haar tekeningen gebruik van informatica-hulpmiddelen. Andere benamingen: (industriële) designer, ontwerper van nieuwe producten, industriële stillist, meubelontwerper, ontwerper.
BEDIENDEBEROEPEN
Design
Vertegenwoordiger: helpt de verkoop van houten producten of meubelen bij vaste of potentiële klanten promoten. Hij/zij adviseert deze klanten en houdt hen op de hoogte van de kwaliteit en de eigenschappen van de producten. Hij/zij stelt de prijsoffertes op, noteert de bestellingen en laat ze door de interne commerciële dienst opvolgen. Hij/zij stelt een gedetailleerd verslag op van zijn/haar bezoeken en van ieder element dat van belang kan zijn voor de directie. Hij/zij is soms verantwoordelijk voor het beheer van de klachten van de klanten. Bij meubelfabrikanten die over een eigen showroom beschikken, kan de vertegenwoordiger ook daar worden ingezet. Andere benamingen: commercieel afgevaardigde, technisch-commercieel vertegenwoordiger, medewerker commerciële buitendienst, verkooppromotor, sales representative, sales engineer, sales promotor.
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
16
Extern
Definitie van de bediendeberoepen in de ondersteunende afdelingen
Polyvalent bediende: verzekert de dagelijkse administratieve taken van het bedrijf. Hij/zij beantwoordt de telefoon, maakt offertes op, zorgt soms voor de inkopen, staat in voor de opvolging van de werfadministratie, en van de sociale documenten, enz. Andere benaming: all round bediende.
D.
LABORATORIUM
Verantwoordelijke laboratorium: is aanwezig in ondernemingen die panelen produceren. Hij/zij is verantwoordelijk voor de activiteiten die in het mechanisch of chemisch laboratorium worden uitgevoerd. Hij/zij houdt toezicht op de activiteiten van het laboratorium en de laboranten, zodat het werk er op een correcte manier wordt uitgevoerd. Hij/zij interpreteert de verkregen resultaten en stelt de testverslagen op. Hij/zij is ook verantwoordelijk voor de ontwikkeling van nieuwe producten/ componenten of voor de verbetering van producten/ componenten. Laborant: is aanwezig in ondernemingen die panelen produceren. Hij/zij voert laboratoriumtests uit met behulp van meet- en controle-instrumenten en houdt daarbij rekening met erg nauwkeurig omschreven werkinstructies. Hij/zij is verantwoordelijk voor de controle van de chemische, mechanische en fysieke eigenschappen van de samenstelling.
9
Cevora – studiedienst –Transversale bediendeberoepen, februari 2002.
17
Voor een definitie van de beroepen die deel uitmaken van de ondersteunende afdelingen verwijzen we naar een andere uitgave van de Cevora studiedienst9. In dit document wordt alleen de inhoud van de taken van de polyvalent bediende beschreven (m.a.w. de standaardinhoud van de taken gekoppeld aan een aantal specifieke taken behorende tot de activiteitensector). De beroepen van het laboratorium zijn hier ook opgenomen omdat ze behoren tot de ondesteunende afdelingen en zijn niet opgenomen in de vermelde publicatie.
BEDIENDEBEROEPEN
Onder ondersteunende afdelingen verstaat men de afdelingen die niet rechtstreeks deelnemen aan de kernactiviteiten van de onderneming. De beroepen die men hier vindt, hebben een eigen specialisatie, maar voeren geen basiswerkzaamheden uit die rechtstreeks verband houden met de productie van goederen of diensten. Zij hebben tot doel diensten te verlenen aan de organisatie en de operationele afdelingen te ondersteunen. Voorbeelden van ondersteunende afdelingen zijn: administratie, boekhouding, personeelsdienst, …
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
3.3.
4
Schatting van het aantal bedienden per beroep
In de tabel vindt u de volgende gegevens: • het aantal ondernemingen en het aantal bedienden in de sector naar ondernemingsgrootte (rubriek sector). • het aantal ondernemingen en het aantal bedienden in de steekproef naar ondernemingsgrootte (rubriek steekproef). • het percentage van de totale populatie dat bereikt werd door de steekproef en de wegingsfactor die toegepast moet worden (rubriek steekproef). • het geëxtrapoleerd aantal bedienden per beroep, per beroepsgroep en per ondernemingsgrootte. Deze aantallen worden verkregen door de gegevens van de steekproef te vermenigvuldigen met de wegingsfactor. Om twee redenen hebben we voor de extrapolatie de gegevens van de twee grootste ondernemingsgroottes in één categorie ondergebracht, namelijk die met 50 werknemers en meer. Ten eerste noteren we, wat betreft de beroepen, geen duidelijk significante verschillen tussen de bedrijven met 50 tot 99 werknemers en de bedrijven met 100 werknemers en meer. Ten tweede maken heel weinig ondernemingen deel uit van de categorieën van de grootste bedrijven, daar het ANPCB vooral bestaat uit KMO’s (minder dan 50 werknemers). Om een relatief groot aantal bedrijven voor de extrapolatie te verkrijgen, moesten we deze twee categorieën groeperen.
10
Deze gegevens zijn berekend voor heel België maar kunnen ook worden berekend per regio
19
Naast de eerder kwalitatieve gegevens over de voorkomende beroepen en de inhoud ervan, wordt in de enquête ook gevraagd naar kwantitatieve gegevens over het aantal tewerkgestelde bedienden per beroep. Aan de hand van deze gegevens kunnen we, per beroep, het totaal aantal beroepsbeoefenaars in de steekproef bepalen. Aangezien de steekproef representatief is, kunnen de gegevens worden geëxtrapoleerd naar het totaal aantal bedienden in deze sector10. U vindt deze gegevens terug in de tabel op de volgende pagina’s.
SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP
Extrapolatie van de enquêtegegevens
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
4.1.
Extrapolatie van het aantal bedienden per beroep in België en in functie van de bedrijfsgrootte11 Bedrijfsgrootte
Sector Bedrijven Bedienden Steekproef Bedrijven Bedienden % van de totale bevolking Wegingsfactor
Totaal administratie
Totaal boekhouding
830 4137
10 16 2,85% 35,06
24 145 8,42% 11,88
16 469 25,31% 3,95
50 630 15,23% 6,57
0 0
89 0
32 16
121 16
Totaal human resources
Totaal informatica
351
TOTAAL TRANSVERSALE BEROEPEN
11
47 6 24 0 285 0
315 0 0 0 0 0 0
0
126
53
0
6
0
0 0 0 0 0 0 0
0
24
351
3,2
63
0,3 0,6 0,4 0,3
1,5 16 32 28 4 28 4
111
608
0,8 0,2 0,2 0,4 1,7
12 24 16 12
4 32 28 4 16 4
87
487
5,1
132
63
0,7 0,5 0,2 2,1 1,5 0,2
32 8 8 16 69
12 24 16 12
12 0 0 0 12 0
19,1
212
126
0,9 1,0 1,0 15,5 0,9
28 20 8 85 63 8
32 8 8 16 63
0 0 0 0
3,3
792
158
2,9 0,4
38 40 40 640 36
4 20 8 55 63 8
0 0 0 0 6
0 0 0 0
137 32 16 40 4 36
24 0 0 30 0 0
0 0 0 0 0
- Marketingverantwoordelijke - Verantwoordelijke kwaliteit - Verantwoordelijke veiligheid - Kwaliteitstechnicus - Verantwoordelijke kwalitieit & veiligheid - Verantwoordelijke veiligheid & milieu
Totaal divers transversaal
89 0 0 0 351 0
- Informaticadirecteur - Bedrijfsinformaticus - Analyst-programmeur - Netwerkbeheerder
%
85 1853
0
- Human resources directeur - Opleidingsverantwoordelijke - Verantwoordelijke selectie en rekrutering - Verantwoordelijke loon- en personeelsadministratie - Medewerker personeelszaken
n
379 1723
- Directiesecretaresse - Afdelingssecretaresse - Receptioniste-telefoniste - Polyvalent bediende - Administratief bediende - Administratief en financieel directeur - Financieel directeur - Hoofdboekhouder - Boekhouder - Boekhoudkundig bediende - Beheerscontroleur
Totaal
50 +
366 561
Aantal beroepsbeoefenaars (extrapolatie) - Algemeen directeur - Adjunct-directeur
Totaal algemene directie
10-49
1.446
De cijfers in de tabel werden afgerond om decimalen te vermijden. Dit verklaart ook waarom sommige subtotalen niet precies overeenkomen met de berekende sommen.
0,4 0,8 0,7 0,1 0,7 0,1
2,7
35
SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP
1-9
20
Hout- & meubelsector
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Tabel 8
Extrapolatie van het aantal bedienden per beroep in België en in functie van de bedrijfsgrootte (vervolg) Bedrijfsgrootte
- Productiedirecteur - Verantwordelijke onderhoud - Planningsverantwoordelijke - Productiemeestergast - Werkvoorbereider - Tekenaar - Studie-ingenieur - Verantwoordelijke electriteitswerken - Binnenhuisarchitect - Studietechnicus - Productiebediende - Meestergast onderhoud
Totaal productie
105
- Verantwoordelijke inkoop & logistiek - Verantwoordelijke logistiek - Commercieel inkoper - Verantwoordelijke expeditie - Hoofdmagazijnier - Administratief inkoopmedewerker - Dispatcher
Totaal inkoop & logistiek
0
- Commercieel directeur - Product ou district manager - Administratief en commercieel medewerker - Meubelontwikkelaar - Vertegenwoordiger - Verantwoordelijke binnendienst
Totaal commercieel
105
- Laboverantwoordelijke - Labomedewerker
Totaal divers specifiek
0
10-49 35 0 0 70 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
0 0 0 0 105 0 0 0
630
24
582 0
Totaal
50 +
154 24 0 178 12 24 119 12 24 71 12 0 12 0 12 0 0 0 0 24 0 59 125 374 0 0 0
522
186
522 16
67 47 55 198 63 32 43 0 0 0 0 16 24 24 28 16 20 32 43 55 40 174 71 178 4 12 4
n
% 257 71 55 446 75 55 162 12 24 71 12 16
1.257
6,2 1,7 1,3 10,8 1,8 1,3 3,9 0,3 0,6 1,7 0,3 0,4
30,4 36 24 40 16 20 32 43
209
0,9 0,6 1,0 0,4 0,5 0,8 1,1
5,1 79 40 233 196 657 4
1.209
1,9 1,0 5,6 4,7 15,9 0,1
29,2 12 4
16
0,3 0,1
0,4
TOTAAL SPECIFIEKE BEROEPEN
210
1.236
1.245
2.691
65
TOTAAL
561
1.723
1.853
4.137
100
SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP
1-9
21
Hout- & meubelsector
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Tabel 8
22
Als men dezelfde oefening doet maar dan enkel voor de tranversale beroepen, dan bekomt men de volgende top 5 : • de polyvalent bediende (15,5%) • de algemeen directeur (2,9%) • de boekhouder (2,1%) • de medewerker personeelszaken (1,7%) • de boekhoudkundig bediende (1,5%)
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Bovenaan in het klassement, vindt men : • de vertegenwoordiger (15,9%), • de polyvalent bediende (15,5%), • de productiemeestergast (10,8%) • de productiedirecteur (6,2%) • de administratief en commercieel medewerker (5,6%)
SCHATTING VAN HET AANTAL BEDIENDEN PER BEROEP
Uit deze tabel, kan men de top 5 van meest voorkomende beroepen in de hout- en meubelsector afleiden, m.a.w. de bediendeberoepen die de meeste beroepsbeoefenaars tellen na de extrapolatie.
Vacatures
5
Analyse van de vacante betrekkingen In de vragenlijst werden de ondernemingen ook gevraagd om per beroep aan te geven hoeveel vacatures de laatste zes maanden openstonden en een raming te maken van de moeilijkheidsgraad om deze vacante betrekkingen in te vullen. Dankzij deze gegevens beschikken we over een overzicht van de vacante betrekkingen binnen de sector en van de beroepen die het meest worden gevraagd door de ondernemingen. De gemiddelde moeilijkheidsgraad voor het invullen van vacatures wordt berekend op basis van de scores van de ondernemingen. Het is moeilijk om op basis van een steekproef van 50 ondernemingen een volledige prognose te maken van de vacatures en knelpuntenberoepen in deze sector maar deze gegevens geven toch al enkele aanwijzingen.
De top 3 van het klassement: de productiemeestergast, de vertegenwoordiger en de administratief en commercieel medewerker. Het beroep van productiemeestergast is specifiek aan de industriële sectoren. De twee andere beroepen zijn meer transversaal en kunnen in de veel sectoren voorkomen. Deze beroepen werden het meest gevraagd en deze vraag kwam voor in meerdere bedrijven. Beroepen met een score hoger dan 7, of meer dan het gemiddelde12, worden beschouwd als knelpuntberoep. Er worden dus uiteindelijk vier beroepen als knelpuntberoep beschouwd door de ondernemingen: de productiemeestergast, de vertegenwoordiger, de administratief en commercieel medewerker en de verantwoordelijke planning.
12
In de tabel vindt men deze knelpuntberoepen boven de lege lijn in donker grijs.
24
Voor elk van deze criteria wordt een score tussen 7 en 12 toegekend wanneer de waarde voor dit criterium hoger ligt dan het gemiddelde en tussen 1 en 6 wanneer deze waarde lager ligt dan het gemiddelde. De intervallen tussen 1 en 6 zijn gelijkwaardig en zijn gelijk aan het verschil tussen de minimumwaarde die werd bereikt voor dit criterium en het gemiddelde gedeeld door 6. Een gelijkaardige redenering wordt toegepast voor de scores tussen 7 en 12, maar hier wordt het verschil gemaakt tussen de maximumwaarde voor dit criterium en het gemiddelde. Het eindklassement verkrijgt men door het gemiddelde van deze drie scores te rangschikken in dalende volgorde.
VACATURES
Het klassement van de meest gevraagde beroepen in de sector wordt opgesteld aan de hand van drie criteria: het aantal ondernemingen waarin een betrekking vacant is in een bepaald beroep, het aantal vacante betrekkingen voor dit beroep en de gemiddelde moeilijkheidsgraad volgens de ondernemingen die deze betrekking moesten invullen.
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
5.1.
Tabel 9
Aantal vacatures per beroep en moeilijkheidsgraad om deze vacatures in te vullen
- Productiemeestergast - Vertegenwoordiger - Administratief en commercieel medewerker - Planningsverantwoordelijke
Aantal betrokken bedrijven Tot % Score 1 5 50 10,00% 11 6 50 12,00% 12 5 50 10,00% 11 3 50 6,00% 8
- Product ou district manager - Dispatcher - Werkvoorbereider - Studie-ingenieur - Verantwoordelijke inkoop & logistiek - Polyvalent bediende - Medewerker personeelszaken - Studietechnicus - Administratief inkoopmedewerker - Meubelontwikkelaar - Boekhoudkundig bediende - Analist-programmeur - Netwerkbeheerder Totaal
1 1 1 1 1 2 2 1 1 1 1 1 1 34
Vacatures per beroep
#
50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 850
2,00% 2,00% 2,00% 2,00% 2,00% 4,00% 4,00% 2,00% 2,00% 2,00% 2,00% 2,00% 2,00% 4,00%
#
Aantal vacatures Gemidd. moeilijkheidsgraad Gemidd. score (1) Score 2 Gemidd. Score 3 klassement 9 1,80 8 4,00 12 10,33 7 1,17 3 3,43 9 8,00 7 1,40 7 2,57 4 7,33 4 1,33 6 3,25 7 7,00
1 1 1 1 1 7 7 1 1 1 1 1 1
(1) Verkregen door het aantal vacatures te delen door het aantal betrokken bedrijven
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
25
VACATURES
3 2 1 1 1 2 2 2 1 1 1 1 1 46
3,00 2,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 2,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00 1,35
12 9 1 1 1 1 1 9 1 1 1 1 1
3,00 3,00 4,00 4,00 4,00 2,50 2,50 2,00 3,00 3,00 2,00 2,00 2,00 3,13
6 6 12 12 12 3 3 1 6 6 1 1 1
6,33 5,33 4,67 4,67 4,67 3,67 3,67 3,67 2,67 2,67 1,00 1,00 1,00
Kernberoepen
6
6.1.
De kernberoepen van de sector Cevora wenst ook via de oefening van de beroepenstructuur, de kernberoepen van iedere bestudeerde sector te bepalen. Deze informatie kan gebruikt worden door het onderwijs of eventueel andere vormingsactoren, om studierichtingen aan de bedrijfswereld aan te passen. De opleidingssector zoekt actief naar informatie over de arbeidsmarkt, over de sectoren en over beroepen die in de sectoren voorkomen om de overgang school-arbeidsmarkt te vergemakkelijken. Sectorinformatie is van belang voor het onderwijs.
6.1.1.
Productie Productiemeestergast: houdt toezicht op het werk dat door de productie-arbeiders wordt verricht en verdeelt de taken tussen de verschillende medewerkers in functie van de productieplanning en de prioriteiten. Hij/zij plant de behoeften op het vlak van het personeel en het materieel met het oog op de productie. Hij/zij gaat na of bij de productie de eisen op het vlak van de kwaliteit en het rendement worden gerespecteerd. Hij/zij levert een bijdrage aan de verbetering en de optimalisatie van het productiecircuit, de productiviteit en de kwaliteit van de productie. Hij/zij lost specifieke problemen op die tijdens de productie kunnen opduiken. In grote ondernemingen is hij/zij eventueel verantwoordelijk voor het toezicht op een deel van de productie. Afhankelijk van de onderneming kan hij/zij het statuut hebben van bediende of arbeider. Andere benamingen : teamchef, opzichter productie, productieleider, productiecoordinator.
Werkvoorbereider: realiseert de maquettes van de houten voorwerpen die moeten worden gefabriceerd op basis van de tekeningen van de meubelontwerper en/of de tekenaar. Hij/zij berekent de kostprijs (kosten voor de grondstoffen en de productiekosten) en het rendement en bepaalt welke technische, financiële en menselijke middelen moeten worden ingezet om de fabricage te verzekeren. Hij/zij analyseert het werk dat met de fabricage gepaard gaat en stelt voor iedere werkpost de werkplanning op. Hij/zij kan eventueel ook verantwoordelijk zijn voor de programmering van de PLC-machines wanneer er nieuwe modellen in productie moeten worden genomen. In kleine ondernemingen kan deze verantwoordelijkheid worden gecombineerd met de functie van planningsverantwoordelijke of met de functie van productiemeestergast. 13
In dit hoofdstuk nemen we enkel de bediendeberoepen op als kernfuncties voor de sector. Arbeidersberoepen vallen buiten het bestek van het ANPCB en dus ook van deze studie.
27
COMMERCIEEL
Productiemeestergast Werkvoorbereider Meubelontwikkelaar
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
PRODUCTIE
KERNBEROEPEN
De kernberoepen van een bepaalde sector zijn die beroepen die behoren tot de kernactiviteit van de betreffende sector. Deze kernactiviteiten dragen rechtstreeks bij tot verkoop, winst en omzet en vereisen specifieke competenties. Kernberoepen zijn dus duidelijk verweven met het specifiek karakter en de doelstelling of bestaansreden van de sector. Als we al de beroepen die door de bedrijven vermeld werden ordenen naar belang komen we tot het volgende beeld van de sector13 :
Andere benaming : arbeidsanalyst.
Commercieel Meubelontwikkelaar: ontwikkelt en schetst nieuwe producten in hout die inspelen op de behoeften van de klanten en die beantwoorden aan de nieuwe tendenzen. Hij/zij baseert zich hiervoor op een multidisciplinaire analyse (technologisch, sociologisch, esthetisch en economisch) en houdt daarbij rekening met de technische productiebeperkingen. Hij/zij overlegt met de verantwoordelijken van de onderneming of eventueel met de klanten. Hij/zij helpt de prototypes bouwen en geeft zijn/haar advies over de keuze van de materialen en de leveranciers. Meestal maakt hij/zij voor zijn/haar tekeningen gebruik van informatica-hulpmiddelen. Andere benamingen: (industriële) designer, ontwerper van nieuwe producten, industriële
28
KERNBEROEPEN
stillist, meubelontwerper.
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
6.1.2.
Bijlagen
Bronnen • •
Organogrammen en bedrijvenwebsite Vacatures van de sector
• Studie gerealiseerd door Berenschot in opdracht van Cevora, opleidingsbehoeftenpeiling meubel en schrijnwerkerij, september 1997, 50 blz.
Répertoire des métiers et des professions de l’ONISEP, People 2000, mondialmétiers, de schoolweb. • Répertoire opérationnel des métiers et des professions (ROME) ANPE-La documentation française, France. Tome M fiche 51134 (p.203), 52243 (p.225), 61221 (p.256).Tome O fiche 21121 (p.113). •
• • • •
Filière bois, Rapport de veille sur les métiers et les qualifications, premier semestre 2004. BIJLAGEN
•
Dictionnaire septembre des métiers et des professions, le monde du travail de A à Z, 1997, p. 67, 69, 73, 75, 77, 81 et 216. Opleidingscentrum hout (OCH-CFB) : http://www.och-cfb.be Belgische federatie : http://www.febelhout.be SERV, beroepenstructuur stoffering & houtbewerking, in samenwerking met het opleidingscentrum OCH, januari 2002. ML adviesie op vraag van OCH Opleidingcentrum hout, Studie Hout 2010, 2004.
30
•
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Bijlage A
Bijlage B Schema 1
Type-organogrammen van bedrijven uit de hout- en meubelsector volgens bedrijfsgrootte Type-organogram van een bedrijf met 1 tot 9 werknemers DIRECTIE - Algemeen directeur
ADMINISTRATIE - Polyvalent bediende
PRODUCTIE
INKOOP EN LOGISTIEK
- Productiemeestergast
COMMERCIEEL
- Vertegenwoordiger
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
31
BIJLAGEN
Schema 2
Type-organogram van een bedrijf met 10 tot 49 werknemers DIRECTIE - Algemeen directeur ADMINISTRATIE - Polyvalent bediende
INKOOP EN LOGISTIEK
PRODUCTIE - Productiedirecteur
Productie - Productiemeestergast
Design - Meubelontwikkelaar
Extern - Vertegenwoordiger
Technisch bureau - Studie-ingenieur
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
COMMERCIEEL
32
BIJLAGEN
Schema 3
Type-organogram van een bedrijf met 50 tot 99 werknemers DIRECTIE - Algemeen directeur
PERSONEEL/HR - Medewerker personeelszaken
ADMINISTRATIE - Directiesecretaresse - Receptionist-telefonist
FINANCIEN EN BOEKHOUDING - Boekhouder - Boekhoudkundig bediende
DIVERSE Kwaliteit & veiligheid - Verantwoordelijke kwaliteit en veiligheid
PRODUCTIE - Productiedirecteur - Verantwoordelijke onderhoud
INKOOP en LOGISTIEK - Verantwoordelijke inkoop en logistiek
COMMERCIEEL - Commercieel directeur
Intern - Administratief en commercieel medewerker
- Productiemeestergast
Design - Meubelontwikkelaar Extern - Vertegenwoordiger
Technisch bureau - Werkvoorbereider - Studie-ingenieur
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
33
BIJLAGEN
Schema 4
Type-organogram van een bedrijf met 100 werknemers of meer DIRECTIE - Algemeen directeur - Adjunct-directeur
PERSONEEL/HR - Human resources directeur - Vormingsverantwoordelijke - Verantwoordelijke selectie en rekrutering - Verantwoordelijke loon- en personeelsadministratie - Medewerker personeelszaken
ADMINISTRATIE - Directiesecretaresse - (Afdelings-)secretaresse - Administratief bediende - Receptionist-telefonist
DIVERSE Kwaliteit & veiligheid - Verantwoordelijke kwaliteit - Verantwoordelijke veiligheid
FINANCIEN EN BOEKHOUDING - Financieel directeur - Hoofdboekhouder - Boekhouder - Boekhoudkundig bediende - Beheerscontroleur
Labo - Laboverantwoordelijke - Labomedewerker
INFORMATICA - Informaticadirecteur - Analist-programmeur - Netwerkbeheerder
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
34
BIJLAGEN
PRODUCTIE - Productiedirecteur - Verantwoordelijke onderhoud - Planningsverantwoordelijke
INKOOP en LOGISTIEK - Commercieel inkoper - Verantwoordelijke logistiek - Verantwoordelijke expeditie
COMMERCIEEL - Commercieel directeur - Product of district manager
- Productiemeestergast
- Administratief inkoopmedewerker - Dispatcher - Hoofdmagazijnier
Intern - Administratief en commercieel medewerker
Technisch bureau - Tekenaar - Werkvoorbereider - Studie-ingenieur
Design - Meubelontwikkelaar Extern - Vertegenwoordiger
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
35
BIJLAGEN
Bijlage C
Organogram van de kernberoepen van de sector PRODUCTIE - Productiemeestergast - Werkvoorbereider
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
COMMERCIEEL - Meubelontwikkelaar
36
BIJLAGEN
Steekproeftrekking voor gans België BELGIE
Pop.
Hout & meubel
Te bereiken
Tabel D.1
Steekproeftrekking voor de hout- en meubelsector
Respons
Bijlage D
Bedrijven populatie Bedienden populatie Gemiddeld aantal bedienden per bedrijf Aantal verzendingen Steekproef bedrijven te bereiken % tegenover de bedrijven populatie Steekproef bedienden % tegenover de bedienden populatie Bereik bedrijven Bereik bedrijven in % Bereik bedienden Bereik bedienden in %
1-9 366 561 1,5 198 20 5,5% 30 5,3% 10 2,73% 16 2,85%
10-49 379 1.723 4,5 181 16 4,2% 73 4,2% 24 6,33% 145 8,42%
Grootte 50-99 52 634 12,2 52 6 11,5% 73 11,5% 7 13,46% 123 19,40%
100+ 33 1.219 36,9 33 7 21,2% 312 25,6% 9 27,27% 346 28,38%
Totaal 830 4.137 5,0 464 49 5,9% 487 11,78% 50 6,02% 630 15,23%
Regio Brussel Wallonië Vlaanderen 30 210 590 171 742 3.224 5,7 3,5 5,5 30 210 224 7 22 20 23,3% 10,5% 3,4% 125 94 269 73% 13% 8% 1 17 32 3,33% 8,10% 5,42% 1 144 485 0,58% 19,41% 15,04%
Totaal 830 4.137 5,0 464 49 5,9% 487 12% 50 6,02% 630 15,23%
Populatie bedrijven : totaal aantal bedrijven voor de overeenkomende grootte of regio. Populatie bedienden : totaal aantal bedienden voor de overeenkomende grootte of regio Gemiddeld aantal bedienden per bedrijf : het totaal aantal bedienden gedeeld door het totaal aantal bedrijven voor de overeenkomende grootte of regio. Aantal verzendingen : totaal aantal verzonden enquêteformulieren. Te bereiken steekproef van bedrijven : aantal te bereiken bedrijven per grootte en per regio om een representatieve steekproef te verkrijgen. % tegenover de bedrijven populatie : verhouding tussen het aantal bedrijven in de steekproef en de volledige populatie. Steekproef bedienden : vermenigvuldiging van het gemiddeld aantal bedienden per bedrijf met het aantal bedrijven in de steekproef. % tegenover de bedienden populatie : verhouding tussen het aantal bedienden in de steekproef en in de volledige populatie. Bereik bedrijven : aantal bedrijven gedekt door de enquête. Bereik bedrijven in % : verhouding tussen het aantal bereikte bedrijven en de volledige populatie. Bereik bedienden : aantal bedienden gedekt door de enquête. Bereik bedienden in % : verhouding tussen het aantal bereikte bedienden en de volledige populatie. Bron : bestand van de bijdragen aan de RSZ van het vierde kwartaal van 2003, beschikbaar gesteld door het Sociaal Fonds.
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
37
BIJLAGEN
Tabel D.2
Steekproeftrekking volgens bedrijfsgrootte en regio
Hout & meubel
Respons
Te bereiken
Pop.
1-9
Bedrijven populatie Bedienden populatie Gemiddeld aantal bedienden per bedrijf Aantal verzendingen Steekproef bedrijven te bereiken % tegenover de bedrijven populatie Steekproef bedienden % tegenover de bedienden populatie Bereik bedrijven Bereik bedrijven in % Bereik bedienden Bereik bedienden in %
10-49 7 27 3,9 7 1 14,3% 4 14% 1 0,00% 14,29% 0 1 0,00% 3,70% 22 30 1,4 22 5 22,7% 7 23%
Brussel 50-99 100+ Totaal 0 1 30 0 114 171 0,0 114,0 5,7 0 1 30 0 1 7 0,0% 100,0% 23,3% 0 114 125 0% 100% 73% 1 0,00% 0,00% 3,33% 0 0 1 0,00% 0,00% 0,58%
BEDRIJVEN PER GROOTTE EN PER REGIO Wallonië Vlaanderen 1-9 10-49 50-99 100+ Totaal 1-9 10-49 50-99 100+ Totaal 101 99 8 2 210 243 273 44 30 590 150 457 93 42 742 381 1.239 541 1.063 3.224 1,5 4,6 11,6 21,0 3,5 1,6 4,5 12,3 35,4 5,5 101 99 8 2 210 75 75 44 30 224 10 10 1 1 22 5 5 5 5 20 9,9% 10,1% 12,5% 50,0% 10,5% 2,1% 1,8% 11,4% 16,7% 3,4% 15 46 12 21 94 8 23 61 177 269 10% 10% 13% 50% 13% 2% 2% 11% 17% 8% 9 5 2 1 17 1 18 5 8 32 8,91% 5,05% 0,00% 50,00% 8,10% 0,41% 6,59% 11,36% 26,67% 5,42% 14 49 37 44 144 2 95 86 302 485 9,33% 10,72% 0,00% 104,76% 19,41% 0,52% 7,67% 15,90% 28,41% 15,04%
Bron : bestand van de bijdragen aan de RSZ van het vierde kwartaal van 2003, beschikbaar gesteld door het Sociaal Fonds.
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
38
BIJLAGEN
Lijst van de deelnemende bedrijven a) Via bedrijfsbezoeken AGGLO NV (NORBORD) DUBOIS CONSTRUCT FIRMA RECOR NV ILWA NV KAREL MINTJENS VAN PELT NV
39
ATELIER 10 SPRL BESURE ANNIE, SOLEIL MARIETTE ET HAVERLAND ALINE ADF BRUMATH INVEST NV BVBA LUXHOME CAMME CLAEYS NV CONCEPTEXPO PROJECT SA DEKNUDT RENO SPRL DEKNUDT INDUSTRIES DEMTRE MEUBELFABRIEK NV DEMUYNCK ZETELFABRIEK NV DEPRO PROFILES NV ETS DEKIMPE FRERES SA FIRMA D HONDT NV FRIGOMIL NV GEBROEDERS DECLERCQ BVBA GOPA KEUKENFABRIEK NV HEYMAN DIRK ET YVAN ADF HOUTHANDEL EN ZAGERIJ T. VERLINDE - HOORENS NV KAREL MINTJENS MEUBELFABRIEKEN NV LIGNA 2000 LS INDUSTRIES NV MAISON J GILSON SPRL MASSIBO BVBA MECAM MEUBELFABRIEK LEFEVRE OMER NV MONFORT SA N.V. SPANO NEO-STYLE NV PAR-KY NV PROFELCO HOUT NV RECOR NV RECTICEL NV RELU NV RENAISSANCE NV ROTOM NV ROYAL-INTERNATIONAL NV
BIJLAGEN
b) Via de enquête
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
Bijlage E
SA CUISI-CHENE SCHILFINEER WYNS NV SPANOLUX SA SPRL FABRIQUE DE MEUBLES COUSAERT SPRL VENDREDI STUDIO R.L. BVBA TACK KEUKENS EN MEUBELEN NV TECHNIQUE ET PROTECTION DES BOIS TPB SA TOLLER AG UNALIT NV UNILIN SYSTEMS NV VAN DEN BERGHE - PAUVERS VICA BOIS ET CIE SPRL
Beroepenstructuur : hout- en meubelsector
40
BIJLAGEN
Cevora dankt hen voor hun medewerking.