Hoofdstuk 3 Alles verbranden? Kerndoelstellingen van het Vlaamse afvalbeleid 23

0_Voorwerk.fm Page 5 Thursday, January 16, 2014 3:33 PM

Lokaal afvalbeleid

INHOUD

Inleiding I – WEGWIJS IN DE REGLEMENTERING I.1 – Beleidsprincipes Hoofdstuk – 1 Wat is ‘afval’? Definities en begrippen 1.1 1.2

Wat is afval? Soorten afval Wat is verwerken, verwijderen, nuttig toepassen…? 1.2.1 Definities

Hoofdstuk 2 – Hoe weten we hoeveel afval er is? De verplichte melding van gegevens 2.1 2.2

Gegevens bijhouden in een register Gegevens bezorgen aan de OVAM

1 1 11 11

17 17 20

Hoofdstuk 3 – Alles verbranden? Kerndoelstellingen van het Vlaamse afvalbeleid

23

Hoofdstuk 4 – Preventieprogramma’s en uitvoeringsplannen

27

4.1 4.2 4.3 4.4 4.5

Uitvoeringsplan Milieuverantwoord Beheer van Huishoudelijke Afvalstoffen Uitvoeringsplan Organisch-Biologisch Afval Uitvoeringsplan Bedrijfsafval van Kleine Ondernemingen Milieuverantwoord materiaalgebruik en afvalbeheer in de bouw Andere afvalplannen

Hoofdstuk 5 – De gemeente is hoofdverantwoordelijke, maar niet alleen… 5.1 5.2

Verbod en zorgplicht voor iedereen Bevoegdheden inzake huishoudelijk afval 5.2.1 De gemeente: bevoegd van preventie tot en met verwerking 5.2.2 De provincie volgt de uitvoering van het Vlaamse beleid mee op 5.2.3 Het Vlaams Gewest heeft een stok achter de deur 5.2.4 De kern van de bevoegdheid blijft gemeentelijk

Afl. 6, mei 2012

30 32 32 33 33

35 35 35 35 39 42 42

Inhoud / 1


Lokaal afvalbeleid

5.3 5.4 5.5 5.6

5.7

Burgerlijke aansprakelijkheid bij het buitenplaatsen van huishoudelijk afval Uithuiszettingen en het raakvlak met afvalbeheer De gemeente is verantwoordelijk voor haar eigen bedrijfsafval Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid 5.6.1 Aanvaardingsplichten, individuele plannen, collectieve plannen 5.6.1.1 Verschillende instrumenten voor de uitvoering van uitgebreide producentenverantwoordelijkheid 5.6.1.2 Aanvaardingsplicht afvalbanden 5.6.1.3 Aanvaardingsplicht drukwerkafval 5.6.1.4 Aanvaardingsplicht afgedankte elektrische en elektronische apparatuur 5.6.1.5 Aanvaardingsplicht afgedankte batterijen en accu’s 5.6.1.6 Aanvaardingsplicht voor oude en vervallen geneesmiddelen 5.6.1.7 Aanvaardingsplicht voor afgedankte voertuigen 5.6.1.8 Collectief plan voor gebruikt frituurvet en -olie 5.6.1.9 Aanvaardingsplicht voor afgewerkte olie 5.6.2 Terugnameplicht verpakkingsafval 5.6.3 Collectief plan Injectienaalden 5.6.4 Collectief plan Gebruikte wegwerpluiers 5.6.5 Wegwerpfototoestellen 5.6.6 Collectief plan Afvallandbouwfolies 5.6.7 Collectief plan Zwerfvuil De gemeente als havenbeheerder 5.7.1 Afval van de zeevaart 5.7.2 Afval van de binnenvaart

42 43 45 49 51 51 53 54 57 61 62 63 64 64 65 69 69 69 69 70 70 70 73

I.2 – Van duurzame verwerking tot duurzame consumptie Hoofdstuk 1 – Duurzame producten: minder afval, minder grondstoffengebruik, minder schadelijke stoffen 1.1 1.2

Afval voorkomen aan de bron: productontwikkeling en ecodesign De gemeente gebruikt milieuverantwoorde producten 1.2.1 De gemeente geeft het voorbeeld

Hoofdstuk 2 – De afvalberg verminderen: preventie 2.1 2.2 2.3 2.4

2 / Inhoud

Preventiedoelstellingen volgens de afvalplanning De bevolking informeren en sensibiliseren Zelf duurzame producten aanbieden of bevorderen Minder organisch afval 2.4.1 Sensibiliseren en aansporen tot thuiscomposteren 2.4.2 Compostvaten en compostbakken verdelen

1 1 2 2 5 5 7 8 9 9 9

Afl. 6, mei 2012


Lokaal afvalbeleid

2.5 2.6 2.7 2.8

2.9

2.4.3 Compostmeesterwerking organiseren 2.4.4 Wijkcomposteren stimuleren 2.4.5 Kippen eten keukenafval 2.4.6 Aandacht voor preventie bij het openbaar groen 2.4.7 Het effect van gedifferentieerd tariferen op organisch afval 2.4.8 Gebruik van snoeihout stimuleren Minder papierafval Minder verpakkingen Afval voorkomen op evenementen van de gemeente of van derden Gemeentelijke afvalbelastingen 2.8.1 Gemeentelijke afvaltarieven sturen het gedrag van de burger 2.8.2 Ongewenste neveneffecten kunnen beperkt worden 2.8.3 De nadelen van het tariferen van selectieve fracties kunnen beperkt worden 2.8.4 Vijf beleidsmatige aanbevelingen om het afvalgedrag te sturen met belastingen Andere ideeën en praktijkvoorbeelden van afvalpreventie

Hoofdstuk 3 – Afval inzamelen 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

3.6

3.7 3.8

Algemene Vlaamse doelstellingen voor selectieve inzameling De gemeente organiseert en regisseert de inzameling Afval zo zuiver mogelijk selectief inzamelen Welk afval moet de gemeente selectief inzamelen en hoe? De haalmethode: de gemeente haalt afval op bij de burger 3.5.1 Groenafval en/of GFT-afval 3.5.2 Overige fracties De brengmethode: de gemeente laat de burger afval brengen naar het containerpark 3.6.1 Elke gemeente een containerpark 3.6.2 Openingstijden 3.6.3 Welk afval moet je zeker kwijt kunnen op het containerpark? 3.6.4 Afval dat op het containerpark kan maar niet moet worden ingezameld 3.6.5 Afval dat in geen geval op het containerpark terecht kan 3.6.6 Bijzondere voorschriften over de wijze van opslag van het afval 3.6.7 Is de milieuvergunning voor het containerpark in orde? 3.6.8 Hoeveel personeel voor het containerpark? 3.6.9 Controle op weesbronnen van ioniserende straling 3.6.10 Glasbollen Inzamelen van klein gevaarlijk afval (kga) Zamelt de gemeente ook bedrijfsafvalstoffen in? 3.8.1 Een vrije keuze, maar onderworpen aan specifieke spelregels 3.8.2 Voorgestelde strategie als de gemeente ervoor kiest (bepaalde fracties van) bedrijfsafval in te zamelen

Afl. 6, mei 2012

9 10 11 12 12 12 13 13 13 14 14 15 16 17 18 19 19 21 23 25 30 30 33 35 35 36 36 36 36 37 39 39 40 42 42 44 44 47

Inhoud / 3


Lokaal afvalbeleid

3.9 3.10

De rol van scholen bij de selectieve inzameling Selectieve sloop van gebouwen

49 50

Hoofdstuk 4 – Afval vervoeren 4.1 4.2

51

Algemene verplichtingen: identificatieformulier, registratie en kwaliteitsborgingssysteem Afval transporteren naar andere gewesten en landen

51 53

Hoofdstuk 5 – Afval opnieuw gebruiken als product

57

Hoofdstuk 6 – Afval recycleren en composteren: grondstoffen recupereren 6.1 6.2

6.3

Recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval Van organisch afval naar compost 6.2.1 Meldplicht voor afvoer organisch-biologisch afval 6.2.2 Composterings- en vergistingsinstallaties Afzet van secundaire grondstoffen/afvalstoffen met ‘einde-afval’-statuut 6.3.1 Algemeen principe 6.3.2 Enkele voorbeelden 6.3.3 Welk afval mag als ‘secundaire grondstof’ worden gebruikt? 6.3.4 Omgaan met secundaire grondstoffen 6.3.5 Specifieke criteria inzake de samenstelling of het gebruik van secundaire grondstoffen (afvalstoffen met ‘einde-afval’-statuut) 6.3.6 De grondstofverklaring voor bepaalde ‘einde-afvalstoffen’ 6.3.7 Registratie van de hoeveelheden (secundaire) grondstoffen

Hoofdstuk 7 – Afval storten of verbranden 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8

4 / Inhoud

Gemeenten en intercommunales verwijderen zelf het huishoudelijk afval Hoeveel restafval mag er nog zijn: doelstellingen volgens de afvalplanning Milieuvergunningsplicht en toepasselijke milieuvoorwaarden Alle afval screenen op ioniserende straling Zo weinig mogelijk vervuiling uitstoten en zo veel mogelijk energie recupereren Storten blijft de minst gewenste optie Verbod op storten en verbranden van sommige afvalstromen Milieuheffing op afvalverwerking 7.8.1 Doel van de milieuheffing 7.8.2 De gemeente exploiteert afvalverwerkingsinstallaties en int de milieuheffing op de verwerking van afvalstoffen 7.8.3 De gemeente exploiteert niet zelf maar levert afval aan 7.8.4 De gemeente exploiteert niet zelf, maar belast een installatie op haar grondgebied

59 60 61 61 61 63 63 64 65 66 67 70 71 73 73 74 77 77 78 78 79 81 81 82 83 84

Afl. 6, mei 2012


Lokaal afvalbeleid

I.3 – Financiering Hoofdstuk 1 – Wat kost het huishoudelijk afval aan de gemeenten? Hoofdstuk 2 – Gemeentelijke belastingen 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

Algemeen principe: ‘de vervuiler betaalt’ Geen retributies maar contantbelastingen Geautomatiseerde diftarsystemen en wanbetalers Een specifieke regeling voor KMO’s en zelfstandigen Forfaitaire afvalbelastingen: afgeschaft of niet? Belastingen op reclamedrukwerk en telefoongidsen

Hoofdstuk 3 – Subsidie van de centrale overheid 3.1 3.2 3.3

Algemeen principe Het Subsidiëringsbesluit Afval voor specifieke acties De Samenwerkingsovereenkomst ondersteunt de gemeente

Hoofdstuk 4 – Producenten delen in de kosten 4.1

4.2

Terugnameplicht verpakkingsafval 4.1.1 Vergoedingen voor inzamelingen van huishoudelijk verpakkingsafval 4.1.2 Bijkomende vergoedingen en kosten inzake huishoudelijk verpakkingsafval Aanvaardingsplichten

1 3 3 9 9 10 11 14 17 17 17 25 27 27 27 32 35

Hoofdstuk 5 – Exploitanten van stortplaatsen

39

Hoofdstuk 6 – Kunnen gemeenten afvalverwerkingsinstallaties en de aanvoer van afval ernaar nog belasten?

41

I.4 – Handhaving Hoofdstuk 1 – Toezicht, controle, sancties 1.1

1.2 1.3 1.4

Illegaal achtergelaten afval 1.1.1 Hoe de identiteit van een sluikstorter achterhalen? 1.1.2 Huisvuil in openbare vuilnisbakjes gooien, is sluikstorten Milieu-inbreuken en milieumisdrijven Toezicht op de in- en uitvoer van afval Gemeentelijk toezicht op eigen en huishoudelijk afval

Afl. 6, mei 2012

1 1 5 6 6 7 7

Inhoud / 5


Lokaal afvalbeleid

1.5 1.6 1.7 1.8 1.9

Detectie van radioactieve afvalstoffen melden Handhaving van storten verbrandingsverboden Het thuisverbranden van afval Onwettig hergebruik van afval als secundaire grondstof Kan de gemeente administratieve sancties gebruiken?

7 7 8 9 10

II – BELEIDSADVIEZEN Hoofdstuk 1 – Afval ophalen en verwerken: zelf doen, samenwerken of uitbesteden? 1.1 1.2

1.3

1 1 2 2 2 2 2 3 4 5

Een gevoelig debat zonder harde waarheden Diverse vormen, diverse troeven, diverse nadelen 1.2.1 Publieke structuren 1.2.1.1 Zelf doen 1.2.1.2 Samen doen 1.2.2 Gemengde structuren 1.2.3 Uitbesteden 1.2.4 Oneerlijke concurrentie? Hoe kiezen uit een dergelijk menu?

Hoofdstuk 2 – Nieuwe wetgeving: van afval- naar materialenbeheer 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

Een grotere, sterkere ladder De vervuiler betaalt Nevenproducten zijn geen afval Blikjes van frisdrank op kantoor zijn géén huishoudelijk afval Maar ondertussen: stress op de afvalmarkt

Hoofdstuk 3 – Vier mythes over afvalbeheer 3.1 3.2 3.3 3.4

De gemeente wordt slapend rijk! Er ligt zoveel rommel op straat, en dat komt omdat we moeten betalen voor het containerpark en de restafvalzak Elk bestuur vindt een nieuwe selectieve inzameling uit De burger moet met elk soort afval altijd en overal terecht kunnen

Hoofdstuk 4 – Mijn gemeente, propere gemeente 4.1

6 / Inhoud

Aanpak van afvalgerelateerde overlast: “bezint eer ge begint” 4.1.1 Het probleem in kaart brengen 4.1.2 Keuze van de doelstellingen

7 7 8 8 9 9 11 11 11 12 12 15 15 15 16

Afl. 6, mei 2012


Lokaal afvalbeleid

4.2 4.3

De netheidsbarometer: meet- en managementinstrument Hoe afvalgerelateerde overlast aanpakken? 4.3.1 Voorkomen is beter dan genezen 4.3.2 Efficiënt reinigen 4.3.3 Handhaving als sluitstuk van het beleid

Hoofdstuk 5 – Communicatie met de bevolking 5.1 5.2

5.3.

Dubbele doelstelling van communicatie Communiceren over afval: hoe prikkel je inwoners? 5.2.1 Een werk van lange adem 5.2.2 Plaats de ontvanger centraal 5.2.3 ‘Het milieu’ verkoopt niet 5.2.4 Egoïsme als motivator 5.2.5 Communicatie ondersteunt andere beleidsinstrumenten 5.2.6 Is de overheid dan toch hip? Nieuwe media als communicatiemiddel 5.2.6.1 Nieuwe media passen in globale communicatie 5.2.6.2 Afval in de nieuwe media 5.2.6.3 Bijkomende media vergroten het bereik 5.2.6.4 Internet overal en altijd 5.2.6.5 Een aantal voorbeelden Praktijkvoorbeeld: propere straten in Antwerpen 5.3.1. Beginsituatie 5.3.2. Het ontwikkelen van een strategie 5.3.2.1. Het definiëren van gedragsveranderingsdoelstellingen 5.3.2.2. Het definiëren van communicatiedoelstellingen 5.3.2.3. Het bepalen van de doelgroep 5.3.2.4. Het ontwikkelen van een creatieve strategie 5.3.2.5. Onze mediastrategie 5.3.3. Wat was het resultaat? 5.3.3.1. Gedragsveranderingsresultaten 5.3.3.2. Communicatieresultaten 5.3.4. Conclusie

Hoofdstuk 6 – Je gemeente: actieve vennoot binnen een intercommunale 6.1

6.2

De intercommunale als verlengstuk van het lokaal bestuur 6.1.1 Gemeenten kunnen de intercommunale aansturen 6.1.2 De bestuurder als gezicht van de gemeente Communicatie tussen de gemeente en de intercommunale 6.2.1 Communicatie is meer dan formele rapportage 6.2.2 Communicatie op verschillende niveaus 6.2.3 Geen eenrichtingsverkeer

Afl. 9, december 2013

16 17 17 18 18 19 19 19 19 20 20 201 201 201 201 202 203 204 204 22 22 221 221 223 224 224 225 226 226 228 2210

23 23 23 24 24 24 24 25

Inhoud / 61


Lokaal afvalbeleid

Hoofdstuk 7 – Veilig afvalbeheer: praktijkervaringen 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5

27 27 28

Een containerpark veilig inrichten Nieuwe containerparkwachters Ervaringsuitwisseling tussen collega’s bevordert de aandacht voor veiligheid Afvalophalers zijn ook weggebruikers Voorbeeld uit de regio Roeselare en Menen: “Aan meer dan 15 kilogram tillen we zwaar”

28 28 29

Hoofdstuk 8 – Veelgestelde vragen 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.8 8.9 8.10 8.11 8.12 8.13 8.14 8.15 8.16

Wat betekent het ‘groene punt’ op een verpakking? Zijn katoenen luiers beter voor het milieu dan wegwerpluiers? Mag je in andere talen dan het Nederlands communiceren met de bevolking over afval sorteren? Kan de burger zelf kiezen waar hij zijn afval naartoe brengt? Mogen particulieren materialen meenemen van op het containerpark? Mogen sociale huisvestingsmaatschappijen en projectontwikkelaars zelf kiezen voor ondergrondse afvalcontainers? Mag een bedrijf afval ophalen bij particulieren? Mag een lokaal bestuur afval ophalen bij een bedrijf? Mag een gemeente de inzameling van papier en karton overlaten aan vrijwilligers? Welke afvalstromen moet de gemeente gratis aanvaarden op het containerpark? Kan ik met alle afgedankte elektronische toestellen gratis terecht op het containerpark? (huishoudelijk – professioneel) Kan de gemeente iemand de toegang verbieden tot het containerpark? Waarom kost een huisvuilzak niet overal in Vlaanderen evenveel? Zal een dure huisvuilzak het sluikstorten doen toenemen? Mag je huisvuil deponeren in gemeentelijke vuilnisbakjes? Is een vuilnisbak plaatsen het beste antwoord op een vuile hoek in mijn gemeente?

Hoofdstuk 9 – De inzameling van een aantal specifieke afvalstromen 9.1

62 / Inhoud

Landbouwfolies 9.1.1 Vrije keuze van gemeenten maar wel onderworpen aan spelregels 9.1.2 Er zijn verschillende soorten folie 9.1.2.1 Algemeen 9.1.2.2 Folies op het containerpark 9.1.3 Enkel borstelschone folies, gescheiden per soort 9.1.4 Communicatie

31 31 32 33 35 36 37 37 38 39 40 41 42 43 44 45 45

47 47 47 47 47 48 48 49



Lokaal afvalbeleid

9.2

9.3

9.1.5 Prijs? 9.1.5.1 Algemeen 9.1.5.2 Prijsindicaties Autobanden 9.2.1 Opties voor de inzameling van afvalbanden door lokale besturen 9.2.1.1 Optie 1: geen banden aanvaarden op het containerpark 9.2.1.2 Optie 2: een tijdelijke 'opruimcampagne' organiseren en vervolgens op korte termijn de inzameling stopzetten 9.2.1.3 Optie 3: banden blijven aanvaarden op het containerpark 9.2.2 Aandachtspunten bij de inzameling van afvalbanden in samenwerking met Recytyre 9.2.3 En wat met silobanden van landbouwers? Injectienaalden

Hoofdstuk 10 – Afval in de gemeentelijke beleidsplannen

49 49 49 50 50 50 51 51 52 52 53 55

III – OPENBARE REINHEID III.1 – Lokale aanpak van afvalgerelateerde overlast en lokaal netheidsbeleid Inleiding Hoofdstuk 1 – Aanpak van afvalgerelateerde overlast: hoe begin je eraan? 1.1

1.2

1.3 1.4 1.5 1.6

Een stapsgewijze aanpak 1.1.1 Meer dan opruimen 1.1.2 De juiste mensen betrekken 1.1.3 Ervaring uit het verleden meenemen Afvaloverlast in kaart brengen 1.2.1 Wat is het probleem? 1.2.2 Wie veroorzaakt het probleem? 1.2.3 Hoe groot is het probleem? 1.2.4 Welke zijn de mogelijke oorzaken? 1.2.5 Wie of wat ondergaat de gevolgen? De gemeente kiest bewust haar doelstellingen Uitvoering en keuze van de instrumenten Opvolgen, evalueren, bijschaven, continueren Enkele praktijkvoorbeelden 1.6.1 Campagne ‘een kakje in een zakje’ in Roeselare 1.6.2 Schoon Gent 1.6.3 Sluikstortcampagnes van IDM 1.6.4 Totaalaanpak zwerfvuil en sluikstorten binnen de Wallenring te Aalst


1 1 2 2 2 3 3 4 4 4 5 6 6 7 7 8 8 9

Inhoud / 63



Lokaal afvalbeleid

Hoofdstuk 2 – Hoe meet je afvalgerelateerde overlast? 2.1

2.2

2.3 2.4

Zwerfvuilanalyse 2.1.1 In Vlaanderen 2.1.2 In Nederland De netheidsbarometer ontwikkeld door IVAGO 2.2.1 Een transparant meetsysteem 2.2.2 De ene straat is de andere niet 2.2.3 Alle straten even schoon? 2.2.4 Een fictief voorbeeld Waardering van de openbare ruimte door burgers en bedrijven Inventarisatie op basis van meldingen, klachten en overtredingen 2.4.1 Een meldings- en klachtenregistratiesysteem voor de burger 2.4.2 Bewustmaking van het eigen personeel 2.4.3 Informatie uit processen-verbaal en vaststellingen

12 12 20 23 23 25 26 26 27 28 28 29 30

Hoofdstuk 3 – Lokale mogelijkheden om afvalgerelateerde overlast te voorkomen 3.1

3.2

3.3

3.4

3.5

Ontwerpen en inrichten van publieke ruimte 3.1.1 Aandacht voor de leefomgeving 3.1.2 De visie op de publieke ruimte 3.1.3 Aandachtspunten bij ontwerp en inrichting 3.1.4 Een beleid voor afvalinzamelingsinfrastructuur op publieke plaatsen Sensibiliseren over afvalgerelateerde overlast 3.2.1 Waarom sensibiliseren? 3.2.2 Welk gedrag en door wie? 3.2.3 Waarom ontstaat afvaloverlast? 3.2.4 Waar communiceren? 3.2.5 Wat communiceren? 3.2.6 Wanneer communiceren? 3.2.7 Hoe communiceren? 3.2.8 Evaluatie en bijsturen 3.2.9 Praktijkvoorbeelden Laagdrempelige dienstverlening rond afval en evenwichtige afvaltarieven 3.3.1 Laagdrempelige dienstverlening 3.3.2 Evenwichtige afvaltarieven Inwoners als partners voor een nette omgeving 3.4.1 Opruimacties door vrijwilligers 3.4.2 De bevolking betrekken bij het beleid Vrijwillige afspraken met derden

Afl. 2, november 2009

31 31 32 33 41 58 58 60 60 61 61 62 63 63 64 66 66 66 68 68 76 82

Inhoud / 7


Lokaal afvalbeleid

Hoofdstuk 4 – Een hedendaagse aanpak van de reiniging 4.1

4.2

4.3 4.4

4.5

Planmatige reiniging van het openbaar domein, een praktijkvoorbeeld 4.1.1 Met borstel en schop: het manuele veegplan 4.1.2 We gaan er met de grove borstel door: machinaal veegplan 4.1.3 Straatkorven leegmaken 4.1.4 Seizoensactiviteiten 4.1.5 Sluikstorten opruimen 4.1.6 Leegmaken van peukenpalen Manueel of machinaal reinigen? 4.2.1 Enkele overwegingen bij de aankoop van een veegmachine 4.2.2 Financiële ondersteuning door de Vlaamse overheid Activiteitsgericht of gebiedsgericht reinigen? Straat- en veegvuil: wat ermee te doen? 4.4.1 Wat is straat- en veegvuil? 4.4.2 Samenstelling 4.4.3 Tijdelijke opslag 4.4.4 Correcte verwerking Verwijderen van graffiti, sluikaffiches en kauwgomresten

83 83 84 85 85 86 86 87 87 89 91 91 91 92 92 93 94

Hoofdstuk 5 – Mogelijkheden en beperkingen in de handhaving 5.1

5.2

Drie wegen in de handhaving 5.1.1 De strafrechtelijke weg 5.1.2 De administratieve weg 5.1.3 De fiscale weg Handhavingspocedures voor de bestrijding van afvalgerelateerde vormen van overlast 5.2.1 Volgens het Afvalstoffendecreet 5.2.2 De belasting op het opruimen van illegaal achtergelaten afval 5.2.3 De gemeentelijke administratieve sancties: mogelijkheden en beperkingen 5.2.4 Praktijkvoorbeelden

95 97 97 98 98 98 103 105 116

Bibliografie

121

Contactpersonen en adressen

127

Afkortingenlijst

131

8 / Inhoud

Afl. 2, november 2009


Lokaal afvalbeleid

IV – INTERNE MILIEUZORG IV.1 – Interne milieuzorg Hoofdstuk 1 – Interne milieuzorg en de overheid 1.1 1.2 1.3

Wat is interne milieuzorg? Een dubbele rol voor de overheid De Vlaamse overheid als voortrekker 1.3.1 De Vlaamse overheid neemt haar verantwoordelijkheid 1.3.2 Structurele verankering van milieuzorg 1.3.2.1 Vlaamse Regering 1.3.2.2 Aandacht voor milieuzorg in beleidsnota’s 1.3.2.3 Rol van leidinggevenden 1.3.3 Cel Interne Milieuzorg 1.3.3.1 Taken van de Cel Interne Milieuzorg

Hoofdstuk 2 – Interne milieuzorg bij lokale besturen 2.1

2.2 2.3

2.4

Lokale Agenda 21: Lokale besturen als motor van het duurzaamheidsproces 2.1.1 Steunpunt Lokale Agenda 21 Interne milieuzorg in de samenwerkingsovereenkomst Interne milieuzorg in de gemeentelijke diensten: een stappenplan 2.3.1 Vooraf: een analyse van de huidige situatie 2.3.2 Plan: structuur en beleidsplanning 2.3.3 Do: uitvoeren van de plannen 2.3.4 Check: monitor de inspanningen 2.3.5 Act: bijsturing is altijd nodig 2.3.6 Certificering van uw interne milieuzorg: milieuzorgsystemen en certificaten 2.3.6.1 ISO 14001 2.3.6.2 EMAS Het PRESTI-project 2.4.1 Het PRESTI-project voor gemeenten, OCMW’s en afvalintercommunales 2.4.1.1 Doelstellingen van het PRESTI-project voor lokale besturen 2.4.1.2 Methodiek 2.4.2 Opvolging voor PRESTI 2

Afl. 8, juni 2013

1 1 1 2 2 2 2 3 4 4 4 5 5 5 6 7 7 8 9 9 10 11 12 12 13 13 13 14 15

Inhoud / 9


Lokaal afvalbeleid

Hoofdstuk 3 – Duurzame overheidsopdrachten 3.1 3.2

Inleiding Duurzaamheidsoverwegingen integreren in overheidsopdrachten 3.2.1 De aanloopfase: behoeftebepaling en marktonderzoek 3.2.2 Het voorwerp van de opdracht 3.2.3 De selectiecriteria 3.2.4 De technische specificaties 3.2.5 De gunningscriteria 3.2.6 De uitvoeringsvoorwaarden 3.3 Hulpinstrumenten en informatiebronnen 3.3.1 Wegwijzers milieuverantwoorde overheidsopdrachten voor lokale overheden 3.3.2 De Milieukoopwijzer van de Bond Beter Leefmilieu 3.3.3 Gids voor duurzame aankopen 3.3.4 Diverse handleidingen en websites 3.4 Ecolabels 3.4.1 Randvoorwaarden voor ecolabels 3.4.1.1 Milieurelevantie 3.4.1.2 Objectieve criteria 3.4.1.3 Betrouwbaar controlesysteem 3.4.2 Overzicht van betrouwbare labels 3.4.2.1 Europese ecolabel 3.4.2.2 Europees energielabel 3.4.2.3 Energy Star 3.4.2.4 Nordic Swan 3.4.2.5 Nederlands Milieukeur 3.4.2.6 Blauwe Engel 3.4.2.7 FSC-label 3.4.2.8 PEFC-label

19 19 20 20 21 21 22 23 24

24 25 25 26 27 27 27 27 28 28 28 28 29 29 29 30 30 30

IV.2 – Afvalpreventie Hoofdstuk 1 – De burger minder afval laten produceren 1.1

10 / Inhoud

Afvalpreventie als onderdeel van een totaalbeleid 1.1.1 Hoe benader je als overheid de bevolking? 1.1.1.1 Eenduidige boodschap 1.1.1.2 Sociaal leren 1.1.1.3 Afvalpreventie is geen kwaliteitsverlies 1.1.1.4 Creatie van een preventievriendelijk klimaat

1 1 2 2 2 2 2

Afl. 8, juni 2013


Lokaal afvalbeleid

1.2

1.3

Afvalpreventie: doelgroepengericht 1.2.1 Dé doelgroep: de burger 1.2.1.1 Kosten van afval verhalen op de burger: verschillende gemeentelijke tarieven 1.2.2 Scholen 1.2.2.1 Concrete voorbeelden van mogelijke acties op school 1.2.2.2 Afvalpreventie op school: MOS-scholen in Vlaanderen 1.2.3 Tuinbezitters 1.2.3.1 Concrete voorbeelden 1.2.3.2 Compostmeesterwerking 1.2.4 Lokale handelaars 1.2.4.1 Concrete voorbeelden 1.2.5 Evenementen en markten 1.2.5.1 Concrete voorbeelden De gemeente produceert zelf ook minder afval 1.3.1 Afvalpreventie is een gezamenlijke verantwoordelijkheid 1.3.2 Intern milieubeleid als horizontaal beleid 1.3.3 Afvalpreventie in de gemeentelijke werking: mogelijke acties

3 3 3 3 4 5 6 6 7 8 8 9 9 11 11 11 11

V – BIJLAGEN Bijlage 1 – Trefwoordenregister

De onderdelen aangeduid met * zullen worden toegevoegd in een aanvulling op deze publicatie.

Afl. 8, juni 2013

Inhoud / 11


Hoofdstuk 3 Alles verbranden? Kerndoelstellingen van het Vlaamse afvalbeleid 23

Recommend Documents