Hoofdstuk 1 : Wat is de geschiedenis van de slavenhandel? Monique Chornowicz

Donovan Doesburg: L

Inhoudsopgave: Voorwoord:

blz. V

Hoofdstuk 1 : Wat is de geschiedenis van de slavenhandel? Monique Chornowicz

Deelvraag 1.1: Hoe zag het leven eruit voor de slaven tijdens de slavernij? Deelvraag 1.2: Hoe zag het leven voor de slaven eruit vlak na de afschaffing van de slavernij?

1. t/m 3. 3. t/m 5.

Hoofdstuk 2: Wat ging er allemaal voorheen voordat de Afrikanen geaccepteerd werden als Afro- Amerikanen? Donovan Doesburg

Deelvraag 2.1:Welke factoren hebben een belangrijke rol gespeeld voor de komst van de eerste Afrikanen in Amerika? Deelvraag 2.2: Hoe voerden de Afro- Amerikanen als minderheden emancipatie?

6. t/m 8. 8. t/m 10.

Hoofdstuk 3: Wat waren de gevolgen van slavernij voor de zwarte Amerikanen? Sena Bouamar deelvraag 3.1: Waarom hadden de blanken in de VS de slaven zo hard nodig? Sena Bouamar? deelvraag 3.2: Hoe werden de zwarten tijdens de volksverhuizing ontvangen? deelvraag 3.2: Kregen de zwarten eigenlijk ook wat ze beloofd werden?

11. 10. 11. t/m 12. 12. t/m 13.

Hoofdstuk 4: Hoe ziet het leven voor mensen die in de ghetto wonen eruit? Elif Kahraman

deelvraag 4.1: Hoe is de tegen de zwarten begonnen in de VS? deelvraag 4.2: Op welke manier werden de zwarten onderdrukt? deelvraag 4.3: Wat waren de manieren waarop blanken actie namen in de tijd van de slavernij? deelvraag 4.4: Hoe ziet of zag een ghetto eruit?

14. t/m 15. 15 15. t/m 16. 16 t/m 17

Hoofdstuk 5: Hoe ziet het leven voor mensen die in de ghetto wonen eruit? Manisha Anandbahadoer

deelvraag 5.1: Wat waren de acties van Martin Luther King? deelvraag 5.2: Hoe werden de zwarten mensen ontvangen als ze vanuit de getto naar een nieuwe woonplaats gingen?

18. t/m 19.

Afsprakenlijst: Nawoord:

A V

19. t/m 20.

I

Voorwoord: Donovan, Elif , Manisha, Monique en Sana

Ons werkstuk gaat over de oorzaak van de oorsprong van de getto’s in de VS. Wij hebben dit onderwerp gekozen omdat we er redelijk veel over wisten en het sprak ons ook veel aan. Het onderwerp heeft ook gedeeltelijk te maken met discriminatie, en omdat we alle vijf buitenlands zijn; hebben we wel degelijk te maken (of te maken gehad) met discriminatie. Op die manier; konden we ons beter inleven op de gevoelens van de Afro- Amerikanen mensen.

V

Hoofdstuk 1 : Wat is de geschiedenis van de slavenhandel? Monique Chornowicz

Deelvraag 1.1: Hoe zag het leven eruit voor de slaven tijdens de slavernij? Deelvraag 1.2: Hoe zag het leven voor de slaven eruit vlak na de afschaffing van de slavernij? Hoe zag het leven eruit voor de slaven tijdens de slavernij? Deze deelvraag gaat over wanneer de slavernij begon, waar de slaven gehaald werden, waar ze heen werden gebracht werden en waarom. Deze deelvraag slaat op de hoofdvraag: wat is de oorsprong van de ghetto, omdat de Afrikanen die uit Afrika werden gehaald (AfroAmerican) als slaven werden gebruikt in Amerika en na de slavernij in Amerika bleven en zich vestigden in de ghetto’s. Als de slavernij nooit had bestaan was er ook nooit een ghetto ontstaan in Amerika dus de geschiedenis van de slavernij is de oorsprong van de ghetto. Een groot deel van de Afrikaanse geschiedenis is voor buitenstaanders verborgen gebleven, want contact tussen noord en zuid Afrika was door de Sahara, nauwelijks mogelijk. Afrika heeft daarom een zeer eigen ontwikkeling ondergaan. Rond 1200 v.Chr. waren er machtige wereldrijken ontstaan, die bouwwerken en andere sporen nalieten als bewijs van hun bestaan. De bevolking van Europa had geen idee van de rijke geschiedenis van Afrika, totdat zij tijdens de 15e eeuw de westkust gingen verkennen. Groot-Zimbabwe was in de 14e eeuw een belangrijke stad in het zuiden van Afrika. De stad kwam tot bloei door opbrengsten uit veeteelt en de winning van goud, koper en ijzer. De inwoners brachten deze producten naar de zeehaven Sofala in het huidige Mozambique en voerden het dan uit langs de Afrikaanse kust naar Arabie. Het West-Afrikaanse koninkrijk Benin bereikte een toppunt van macht tussen de 14e en 17e eeuw. De bevolking verkocht ivoor, peper, palmolie en slaven aan de Portugezen. Al gauw werden de afrikanen mee genomen met grote schepen naar Amerika om daar verkocht te worden als slaven. Deze handel heeft veel oude samenlevingen vernietigd. Aan het einde van de 19e eeuw zijn de Europeanen tot het binnenste van Afrika doorgedrongen en hebben in 20 jaar het continent onderling verdeeld. Bijna heel Afrika bleef onder Europees gezag tot de jaren vijftig van deze eeuw, toen de kolonies hun zelfstandigheid begonnen terug te winnen. Nu zijn de Afrikaanse landen onafhankelijk. Tot 1880 beperkten de Europese veroveringen in Afrika zich tot de kuststreken en de valleien van de grote rivieren. Maar de grootmachten wilden meer kolonies. Tijdens de jaren 1880 en 1890 vochten Europese landen om land in Afrika. In 1900 was bijna heel Afrika in handen van de Europeanen. De enige landen die onafhankelijk bleven, waren het oude Koninkrijk Ethiopië in het oosten, en de staat voor vrije slaven Liberia in het westen. Toen de Europeanen naar Afrika gingen om slaven te halen overvielen ze dorpjes en namen alle bewoners mee, omdat de Europeanen de hele tijd dorpjes overvielen wilden de Afrikaanse vorsten niets weten van de slavenhandel. Daarom zetten de Europeanen een handelscontract op zodat ze zelf de slaven niet hoefden te vangen. In ruil voor wapens, alcohol en verschillende metalen kregen ze slaven. De vorsten voelden er wel wat voor, en verzonnen een paar misdaden die gestraft konden worden met de slavernij. Ze

lieten

sommige

vorsten

dorpjes

overvallen

van

andere

landen.

1

Zo kregen de vorsten oorlog met elkaar en werden er nog meer slaven gemaakt voor de Europeanen. Nadat de vorst slaven had gemaakt werden de slaven naar de kust gebracht om daar in de forten en gevangenissen van de Europeanen te wachten tot er een schip kwam om hen naar Amerika te brengen. Zij werden eerst gebrandmerkt voor zij aan boord gingen. Tijdens de tocht vanuit het binnenland naar de kust van West-Afrika gingen de zwakke slaven dood die werden niet eens losgemaakt uit hun boeien maar werden ergens neergelegd om dood te gaan. Deze handel heet de driehoekshandel, omdat je een driehoek kunt zien, als je de wegen op een kaart tekent. Je begon namelijk in West Europa en ging met alcohol, metalen en wapens naar West-Afrika om je goederen te ruilen tegen slaven. ( Alleen de gezonde slaven mochten mee.) De slaven werden opgesloten in ruimten van minder dan een meter hoog en een halve meter breed. De schippers kregen geld voor elke slaaf, dus brachten sommige schippers extra etages aan om meer slaven te kunnen bergen. De vrouwen en kinderen werden niet geboeid maar ze werden wel net zo erg behandeld als de mannen. Als het goed weer was dan mochten de slaven in kleine groepjes bovendeks komen. Die slaven probeerden dan te ontsnappen. Meestal lukte ze dat niet, maar als het wel lukte, kwamen ze alsnog niet in Afrika terecht. Ze probeerden ook wel eens het schip te bemachtigen wat meestal ook niet lukte. Sommige probeerden de hongerstaking, maar dan gebruikten de bemanningsleden de mondschroef om een mond open te houden. Als er een slaaf ziek werd, werd hij zomaar over boord gegooid. In Amerika verkochten de schippers de slaven en van dat geld kochten zij katoen, suiker, koffie en cacao. Daarna gingen ze terug naar West Europa om hun goederen te verkopen. Handelaren werden steenrijk door deze handel. Als de slaven eenmaal in de Verenigde Staten waren aangekomen, werden ze verkocht op de slavenmarkt. Hier werden ze als beesten behandeld. Families werden soms uiteengerukt en apart aan plantage-eigenaren verkocht. De slaven werkten op katoen-, suiker- en tabaksplantages. Velen werden slecht behandeld. Slaven die probeerden te vluchten werden met de zweep gestraft. De wettelijke status van de slaven in de zuidelijke deelstaten was erg vaag. In de grondwet heeft men het niet over slaven maar over vrije personen, indianen en alle andere personen. Een aantal mensen hadden er moeite mee een grondwet op te stellen die slavernij zou goedkeuren. De zuidelijke voorstanders van slavernij wisten toch door te drukken dat de internationale slavenhandel de eerste twintig jaar ongemoeid werd gelaten. De tegenstanders hoopten dat in die twintig jaar de slavernij vanzelf zou uitsterven. Een probleem voor slavenhouders was dat weggelopen slaven konden ontsnappen naar het noorden, waar slavernij niet was toegestaan. Wat dit punt betreft bepaalde de grondwet, in de fugitive slave clausule, dat weggelopen slaven moesten worden teruggestuurd naar hun eigenaren in de staat van herkomst. Tegenstanders van de slavernij hoopten en verwachtten dat dat in de praktijk nooit zou voorkomen. Toch waren er wel vrije zwarten en werd de slavernij in de noordelijke deelstaten geleidelijk afgeschaft. Maar ook vrije zwarten werden, in noord en zuid, gezien als minderwaardig. Het was ze verboden na zonsondergang over straat te gaan, ze hadden nergens stemrecht en werden zelden als getuige toegelaten in een proces. Het werd ze moeilijk gemaakt goede banen te vinden, een woning of boerderij te kopen en hun kinderen naar school te sturen. Omdat slaven geen volwaardige burgers waren konden ze ook geen wettige families vormen. Op alle mogelijke manieren probeerden ze toch een sociale eenheid te vormen. Het in kleine kring produceren en consumeren van voedsel was hier een voorbeeld van. In 1794 werd in Philadelphia en Baltimore de slavernij afgeschaft en waaruit later de African Methodist Episcopal Church zou ontstaan. Aan AME-kerken waren vaak scholen verbonden,

2

die uitgroeiden tot culturele centra waar de vrij zwarten hun cultuur en identiteit konden behouden en versterken. Openlijk verzet van slaven tegen hun onderdrukking kwam weinig voor. Natuurlijk was er lijdzaam verzet, waren er vluchtpogingen en zelfmoorden, maar van een organisatie was nog geen sprake, zelfs niet in het geval van een slavenopstand. Pas na de slavenopstand van Nat Turner in 1831 ging er iets veranderen. Gedurende een paar jaar stonden de zwarten in het centrum van de belangstelling, en dat in een tijd waarin racisme, in zuid en noord, algemeen aanvaard was. In het zuiden werden de wetten om slaven en vrije zwarten, die freedmen genoemd werden, onder de duim te houden aangescherpt. In het noorden werden maatregelen getroffen om de rechten van de zwarten in te perken. Pas in 1831 kwam er van de kant van de slaven een belangrijke slavenopstand onder leiding van Nat Turner. Op jeugdige leeftijd had Turner leren lezen en zijn eerste eigenaar had hem aangemoedigd de bijbel te bestuderen. Turner ontwikkelde zich tot een gedreven prediker. In augustus leidde hij een bende slaven, die in korte tijd tientallen blanken, man en vrouw, jong en oud, op gruwelijke wijze doodde en verminkte. Turner en zijn volgelingen werden als wild opgejaagd door woedende blanken, die ongeveer tweehonderd zwarten, of ze nu tot de groep van Nat Turner behoorden of niet, afmaakten. In hetzelfde jaar,1831, richtte William Lloyd Garrison een tijdschrift op, The Liberator, wat De Bevrijder betekent. Hij was een radicale abolitionist, dat is iemand die de slavernij wil afschaffen. Hij was van mening dat slavernij in strijd was met de bijbel en wilde met de afschaffing bereiken dat zwarten als gelijkwaardige mensen zouden worden behandeld en dat de zielen van de slavenhouders niet in de hel zouden komen. Want dat dat laatste gebeurde met slavenhouders stond als een paal boven water. In 1833 richtte hij samen met andere abolitionisten de American Anti-Slavery Society, AAS, op. Deze kreeg een groot aantal afdelingen, vooral in het noorden en het westen. De propaganda die de abolitionisten maakten tegen slavernij was succesvol. In 1838 namen een paar noordelijke staten wetten aan, die het mogelijk maakten weggelopen slaven te helpen. Zwarten in het zuiden organiseerden nu een stelsel van ontsnappingsroutes naar het noorden, die bekend staat als de Underground Railroad, wat Ondergrondse Spoorlijn betekent. De Underground Railroad maakte gebruik van huizen van blanke tegenstanders van de slavernij, waar weggelopen slaven konden onderduiken. Zwarte gidsen begeleidden de slaven vervolgens naar het noorden. Een van de beroemdste gidsen was een vrouw, Harriet Tubman, die in 1849 in haar eentje ontsnapte naar Philadelphia. Bronvermelding 1.1: Encyclopedie voor de jeugd; Uitgeverij: Lannoo, Tielt; Jaar van uitgave: 1991 www.google.nl/slavery Examenbundel: Havo geschiedenis; Uitgeverij: onderwijspers, leiden 1995 Hoe zag het leven van de slaven eruit na de slavernij? Deze deelvraag gaat over waar de slaven heen gingen na de slavernij waar ze zich gingen vestigen. Of ze ook gerespecteerd werden of niet en door wie, wat werd daaraan gedaan. Op het eind van dit hoofdstuk krijg je antwoord op de vraag wat is de oorsprong van de ghetto’s. In 1865 had het Congres in Washington een wet aangenomen, waarbij het Freedmen’s Bureau in het leven was geroepen. Deze instelling probeerde zwarten aan werk te helpen en ze in scholen te leren lezen en schrijven. Daarnaast hielp het bureau de zwarte met het terugvinden

3

van als slaaf verkochte familieleden, om op die manier de gezinsverbanden van de zwarte bevolking te herstellen. De wet die het Freedmen’s Bureau in het leven riep, gaf de overheid ook de mogelijkheid in beslag genomen landen uit te geven aan zwarten. De uitvoering van deze maatregel verliep zo chaotisch dat er weinig van terechtkwam. Het gevolg was dat veel zwarten, door de nood gedwongen, werk zochten bij hun voormalige eigenaren. Die beweerden dat ze door de oorlog zo verarmd waren, dat ze geen loon meer konden betalen. Vaak stelden ze voor om de zwarten het benodigde zaad en landbouwgereedschappen te geven, in ruil voor een deel van de oogst, die door de zwarten op grond van de blanke plantagehouder werd verbouwd. In de praktijk kwam het erop neer dat de zwarten afhankelijk werden van de landeigenaren en vrijwel net zo armoedig leefden als toen ze nog slaaf waren. De grootste verbetering voor de zwarte bevolking was dat ze nu hun eigen leven konden leiden en een eigen sociale kring konden opbouwen. Een groot probleem voor de zwarten was, dat ze weinig of geen ervaring hadden op bijna elk gebied. Vanuit het noorden kwamen er wel zwarte leiders naar het zuiden, en er waren vrije zwarten die altijd al in het zuiden geleefd hadden, maar zij waren onvoldoende in staat de zwarten te helpen bij het opbouwen van een aan de blanke gelijkwaardig bestaan. Het door blanken gedomineerde Freedmen’s Bureau hielp de zwarten. Daarbij kwamen blanken uit het noorden die hun geluk in het zuiden probeerden. Een aantal van hen was serieus geïnteresseerd in het lot van de zwarten, andere dachten enkel aan hun eigen portemonnee. Ze werden carpetbaggers genoemd, naar de van stevige stof (carpet) gemaakte reistas (bag) die ze bij zich hadden, en die ze in de ogen van de zuiderlingen wilden vullen met rijkdommen vergaard in het zuiden, om daarna weer naar het noorden te vertrekken. Veel carpetbaggers speelden een rol in de bezettingsmacht die het congres in het zuiden had geïnstalleerd. Carpetbaggers werden in het zuiden geminacht maar scalawags werden gehaat. De herkomst van het woord scalawag is onduidelijk. Het was een scheldwoord voor zuiderlingen die met noorderlingen samenwerkten. Op alle mogelijke manieren probeerden de blanken in het zuiden dat hun verloren macht terug te krijgen. Het aantal blanken in het zuiden dat hun kiesrecht terugkreeg nam toe en tegelijkertijd begon men in het noorden de belangstelling voor het zuiden te verliezen. De hoge kosten van het Freedmen’s Bureau en van de in het zuiden gelegerde militairen wilde men steeds minder dragen, waardoor de greep van het noorden op het zuiden steeds meer afnam. De blanke zuiderlingen voelden dit aan en begonnen zich, zowel boven- als ondergronds te organiseren. Bovengronds kwamen ze met hun eigen partijorganisaties en ondergronds richtten ze verenigingen op als de Ku Klux Klan. De Klan maakte gebruik van terreur om politieke tegenstanders en zwarten te intimideren. De Klan werd wel verboden maar de overheid had onvoldoende middelen om het verbod af te dwingen. In 1877 verlieten de laatste bezettingstroepen en de laatste carpetbaggers het zuiden. Het tijdperk van de reconstructie was ten einde. Overal in het zuiden waren de blanken weer aan de macht. Ze zouden er gebruik van maken om hun positie te versterken ten koste van de zwarten. De rassendiscriminatie of ongelijke behandeling van de zwarten verdween dus niet met de afschaffing van de slavernij in 1865. Deze grootste minderheid in de Verenigde Staten bleef op de onderste tree van de maatschappelijke ladder staan. Aan het begin van de 20e eeuw was de positie van de zwarten ronduit slecht. Bijna 90% van de zwarten woonde in het zuiden. Eenderde van hen was analfabeet. Tussen 1900 en 1914 werden er in het zuiden elfhonderd zwarten gedood en er braken geregeld rassenrellen uit. In het noorden was de situatie beter, maar ook daar verslechterde de positie van de zwarten. Velen van hen probeerden de ellende in het zuiden te ontvluchten en trokken naar de steden in het noorden.

4

Daar kwamen ze terecht in wijken die zich al snel ontwikkelden tot negerghetto’s, zoals de wijk Harlem in New York. In deze sloppenwijken waren onvoldoende sanitaire voorzieningen, kwamen veel ziektes voor, was het onderwijs slecht en bestond veel misdaad. Vooroordelen maakten het moeilijk voor zwarten om aan het werk te komen. Men ging er van uit dat zwarten niet alleen minder geschoold, maar ook minder begaafd waren dan blanken. Dit had als gevolg dat de werkeloosheid in de zwarte ghetto’s hoog was. Het leven in de ghetto’s van nu is veel veranderd maar nog steeds word het gezien als een arme en kansloze wijk waar moeilijk uit te komen is. Bronvermelding 1.2: Examenbundel: Uitgeverij: Onderwijspers, Leiden 1995

5

Hoofdstuk 2: Wat ging er allemaal voorheen voordat de Afrikanen geaccepteerd werden als Afro- Amerikanen? Donovan Doesburg

Deelvraag 2.1:Welke factoren hebben een belangrijke rol gespeeld voor de komst van de eerste Afrikanen in Amerika? Deelvraag 2.2: Hoe voerden de Afro- Amerikanen als minderheden emancipatie? Welke factoren hebben een belangrijke rol gespeeld voor de komst van de eerste Afrikanen in Amerika? Slavernij betekend: de toestand waarin een mens eigendom is van een ander. Onder de Afrikanen zelf, net als bij de Europeanen bestond de slavernij al. In Noord- en NoordwestEuropa (die zich later met de Afrikaanse slavenhandel en slavernij zouden gaan bezig houden), was de slavernij al eeuwen eerder verdwenen. In Portugal en in Spanje was de slavernij nooit afgeschaft. Waarschijnlijk is er in het Middellandse-Zeegebied altijd een traditie van slavernij geweest, die terug gaat op de oudheid. Er was een regelmatige handel in zowel zwarte als blanke slaven waarvan er in de 14e en 15e eeuw er het meest waren en het meest vervoerd werden in het Middellands- Zeegebied. Er waren slavenmarkten in steden als Sevilla, Venetië en Lissabon. In Venetië werden tussen 1414 en 1423 ongeveer 1.000 slaven verhandeld, waarvan een heleboel uit het gebied ten zuiden van de Sahara afkomstig waren. Dit was het begin van de eerste vervoerde negerslaven. Toen in 1441 de Atlantische slavenhandel begon; werden tientallen Afrikanen gekidnapt en in Lissabon op een slavenmarkt verkocht. Vanaf 1444 begonnen de Portugezen regelmatig negerslaven te kopen uit Afrika en vervoerden ze naar Europa. Aan het begin van de zeventiende eeuw werden ongeveer 50.000 Afrikanen als slaaf overgebracht naar Europa, 25.000 naar de Kaapverdische eilanden (West-Afrikaanse eilanden), Madeira (eiland dat hoort bij Portugal) en de Canarische eilanden (eilanden die horen bij Spanje) en nog eens 100.000 naar Sao Tomé (West-Afrikaans eiland). Deze slaven werkten op suikerplantages. Dit wordt de Atlantische slavenhandel van de Oude Wereld genoemd. De Italiaanse ontdekkingsreiziger Christopher Columbus (klik hier) kreeg van de Spanjaarden de opdracht om Azië te bereiken via het westen, zodat Spanje ook handel kon drijven met Azië, zonder dat het een conflict kreeg met de Portugezen. Columbus bevestigde zijn berekeningen voor de reis vooral op de bijbel en op andere boeken. In 1942 kwam Columbus niet aan in Azië, maar in “De Nieuwe Wereld”: “Amerika.” Dat was ook het begin in van één van de grootste drama’s uit de menselijke geschiedenis. Hij noemde de nieuwe wereld: WestIndië omdat hij dacht zijn voet te hebben gezet op het landstuk India, waar hij nooit is aangekomen. Hij noemde de inwoners van de nieuwe wereld: “Indianen.” Het contact tussen de Europeanen en de autochtonen bewoners van “De Nieuwe Wereld” was niet gunstig voor de West- Indiërs. In een korte tijd zijn er heel veel Indianen omgekomen, door het oprukken van de Europeanen met geweld, waardoor de Indianen lijden aan hongersnood en ziekten zoals pokken, mazelen, griep of eenvoudige verkoudheid waar de Indianen niet bestand tegen waren. Rond 1494 werd de wereld in een Oostelijke en een Westelijk helft verdeeld door een denkbeeldige lijn te trekken van noord naar zuid door het Atlantisch gebied. Op dat moment was het hele continent Afrika nog niet ontdekt. (klik hier) De eerste transport van ongeveer 250 negerslaven naar Spaanse kolonies vanuit Lissabon vond plaats in ongeveer 1510. Toen was Brazilië een kolonie van Portugal en behoorde de rest van Amerika tot Spanje toe. Na de ontdekkers kwamen de veroveraars zoals Hernán

6

Cortés, die toen gebieden in Midden Amerika veroverde. Zij waren op zoek naar goud, zilver en andere kostbaarheden. Daardoor namen ze grote gebieden in Amerika “in bezit”. Na de veroveraars kwamen de kolonisten. Deze koloniën worden exploitatiekoloniën genoemd, dat betekend: dat de Europeanen zich daar bevestigden om Amerika uit te buiten. Als eerste kwamen de Spanjaarden die gebieden van het nu hetende VS tot hun kolonies hadden gemaakt. Zij richtte in 1565 St. Augustine op, wat nu Florida heet. Na Spanje kwam in 1607 John Smith die uit naam van Groot-Brittannië de kolonie Jamestown stichtte, wat nu Virginia heet. Ook de Italianen, Fransen en Nederlanders gingen koloniën stichten in de Nieuwe Wereld. Engeland kwam in 1620 met een tweede kolonie, genaamd Masechuttas. De Pilgrim Fathers, die deze kolonie stichtten, kregen toen te maken met de Indianen. Deze kwamen in opstand, maar uiteindelijk moesten de Indianen het opgeven en verloren zij de strijd van de Pilgrim Fathers en de andere nieuwe bewoners waar tegen zij in opstand kwamen. De indianen werden steeds verder verdreven Later ging het de Europeanen al niet meer alleen maar om het zoeken van kostbaarheden als goud en tabak. Er kwamen in Amerika ook vestigingskoloniën, dus dat de Europeanen daar voorgoed zouden verblijven. Door de komst van vrouwen en negerslaven rond 1619 werd het voor de Europese mannen, waar daar het meest van bleven een heel stuk makkelijker. Volgens de Europeanen waren de Afrikanen de beste mensen waar voldoende arbeidskrachten vandaan te halen viel om de plantages van de koloniën goed te laten ontwikkelen. De eerste Afrikanen werden vervoerd naar de Nieuwe Wereld door Nederlandse schepen. Nederland haalde successen en stichtte de “West-Indische Compagnie” (WIC), dat zich zou richten op: De oorlog tegen Spanje; onder andere het veroveren van Spaanse kolonies, kaapvaart, vestigingskolonisatie in West- Indië en het belangrijkste doel de koophandel. Nederland was de eerste die een kolonie stichtte in het nu hetende VS rond 1625 dat “Nieuw Amsterdam” werd genoemd, deze kolonie raakte ze ook kwijt toen ze de oorlog van Engeland verloor en gedwongen werd om Nieuw Amsterdam in te ruilen voor “Suriname”. De Engelsen noemde de stad toen “New York” en kreeg zo heel de kustlijn in handen. De rest van de koloniën waren bijna allemaal Spaans of Frans. Niet alleen met Nederland voerde Engeland oorlog om koloniën in te pikken. Ook om andere kolonies werd er gevochten. Engeland veroverde onder andere nog een paar Franse koloniën. Na al deze oorlogen kwam Engeland in geldnood. Ze gingen toen extra belasting vragen op producten die van Engelse koloniën kwamen. Ook kwam er een verbod; er mochten geen koloniën worden gesticht ten westen van de Appalachen. De Engelse kolonisten wilden dit niet, zij wilden meer handelsvrijheid. De Engelsen maakte voor de Amerikanen nog strengere regels. De Amerikanen weigerde dit en protesteerde. Zo ontstond er de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog (Vrijheidsoorlog), de Amerikaanse Revolutie. De Engelsen hadden bijna gewonnen, maar door George Washington, die een de goede leider voor het onervaren en zwakkere Amerikaanse leger. De Amerikanen wonnen de oorlog toch door de Engelsen vooral te ontwijken en te verassen. In 1776 verklaarden de dertien Engelse koloniën zich dan ook onafhankelijk, ook George Washington als opperbevelhebber toen met de Fransen die toen in Amerika waren aan zijn zijde. Het was toen nog niet afgelopen. Er bleef ruzie van 1776 tot 1783 tussen Engeland en Amerika, maar uiteindelijk (weer met hulp van George Washington), won Amerika de Onafhankelijkheidsoorlog alsnog en erkenden de Engelsen op 19 April 1783 hun verlies bij de Vrede van Versailles. In 1787 kwam er een conventie bijeen, een vergadering van belangrijke Amerikanen in Philadelphia. Daar werd een nieuwe constitutie, een grondwet ingevoerd via de driemachtenleer van Montesquieu. De wetgevende-, uitvoerende- en rechtsprekende macht. In 1789 werd George Washington de eerste president van de Verenigde Staten als een Unie, De grondwet was de uiteindelijke voltooiing van de Amerikaanse Revolutie. In 1790 telde de Verenigde Staten 3,9 miljoen mensen, waarvan 757.000 zwarte Afrikaanse slaven waren.

7

In Engeland werd in 1787 de Society for the Abolition of the Slave Trade (dat betekend: de Vereniging voor de Afschaffing van de Slavenhandel) opgericht. Engeland verbood in 1807 de slavenhandel; niet slavernij zelf, daarmee onderdrukte het ook de andere landen zoals de VS die toen al onafhankelijk waren. Ook de VS verbood toen de slavenhandel, in 1808 mochten er dus geen slaven meer worden geïmporteerd naar de VS toe. Daar trokken de meeste Amerikaanse slavenhandelaren zich weinig van aan. Door voortplanting van de slaven kon het slavenbestand zich toch makkelijk verder ontwikkelen. (klik hier) Bronvermelding 2.1: http://scican.net/%7Ejsnider/afrslaveryinus.html: Daar haalde ik veel informatie over de Amerikaanse slavernij. http://www.slavernijverleden.nl/: Hier heb ik veel informatie over de rol die Nederland speelde met de oorlog tegen Engeland om New York. Het geschiedenisboek: Sporen; Geschiedenis voor de onderbouw 2: Uit hoofdstuk 2, §1, blz 102 t/m 107 en §2, blz 108 113 heb ik veel informatie over de oorlogen om kolonies gehaald. Hoe voerden de Afro- Amerikanen als minderheden emancipatie? President Abraham Lincoln (klik hier) schafte de slavernij af op 1 januari 1863. Het noorden en het zuiden hadden dus een burgeroorlog, en 11 staten waren gescheiden van de Unie. Werd de slavernij pas in 1865 in het hele land afgeschaft. Na afschaffing van de slavernij leefde de Afro- Amerikanen als minderheden in de VS. De Afro- Amerikanen die in het zuiden leefden waar de slavernij het meest voorkwam, verhuisde na de oorlog arme platteland in het zuiden naar de grote steden in het noorden zoals New York. Daar woonden ze in de achterstandswijken, “the Ghetto`s”. De Afro- Amerikanen kregen geen goede banen van de blanken. De zwarten hadden geen stemrecht en de blanken hadden alle macht in het land. Volgens de blanken uit het zuiden moest je om te stemmen de grondwet kunnen begrijpen. Daarom lieten ze zwarten die wilden stemmen een heel moeilijk stuk uit de grondwet lezen en uitleggen, als er een fout werd gemaakt kreeg je geen stemrecht. Veel zwarten Amerikanen konden niet goed lezen er schrijven, door het slechte onderwijs wat ze kregen. Ze kregen gescheiden onderwijs op aparte scholen, zoals er heel veel gescheiden was voor de zwarten en blanken Amerikanen: ziekenhuizen, parken, theaters, restaurants toiletten recreatiecentra en een heleboel andere publieke gebouwen. In het openbaarvervoer kregen de zwarten of de blanken ieder zijn aparte plek. Ook bij rechtbanken was er een aparte bijbelvoor zwarten als er een verklaring werd afgelegd. Er werden ook verzetcongressen gesticht, die vaak geweldloos verzet strijde. In 1910 werd door de liberale blanken en de zwarte intellectuelen, de verstandelijk ontwikkelde zwarte in de maatschappij samen gewerkt en stichtte ze de National Association for the Advancement of Colored People (NAACP, dat betekend: nationale vereniging voor de bevordering van kleurlingen) en in 1911 de National Urban League (NUL, dat betekend: Nationale Stedelijke Bond) opgericht. De NAACP had een doel om alle Amerikaanse burgers te bereiken. Vanaf 1910 werden er rechtszaken gespannen door de NAACP tegen personen die verdacht werden van deelname aan het lynchen (wegwensen d.m.v. actie voeren) van negers en tegen organisaties die negers discrimineerden. De NUL probeerde de dagelijkse omstandigheden van de werkende normale zwarte Amerikaan en van immigranten te verbeteren. In 1942 werd in Chicago het Congress of Racial Equality (CORE, dat betekend: Congres, samenkomst van Rassen Gelijkheid) opgericht. Deze groep zwarten Amerikanen wisten dat de legale manier van aanpakken van de NAACP en de NUL niet veel opleverde. CORE voerde geweldloze en directe acties, zoals boycots en sit- ins; waar de zwarten Amerikanen op een gebouw gingen zitten.

8

Tot in de jaren `50 en jaren `60 van de 20e eeuw bleef de rassendiscriminatie groot, toen kwam de tijd van de burgerrechtstrijd van de Afro- Amerikanen tegen discriminatie. Doordat de regering geen tegenstrijd leverden tegenover de rassenscheiding, voerde de zwarte Amerikanen emancipatie, en vochten ze voor hun rechten als Amerikaanse burgers tegen discriminatie na de beslissingen van het Hooggerechtshof. In 1954 bepaalde het Hooggerechtshof dat segregatie, de afscheiding in de Amerikaanse bevolkingsgroep zo snel mogelijk moest worden weggewerkt. Vooral de rassendiscriminatie, rassenscheiding op scholen was het tegenovergestelde van de grondwet Dit leidde tot verzet in het Zuiden van de VS. De regering van de zuidelijke staten zeiden dat het onderwijs de federale overheid (dat meer macht had dan de regering van alle 50 staten) zich niet met het onderwijs hoefden te bemoeien. Het Hooggerechtshof mocht hierover ook niets beslissen. President Eisenhower die toen de uitvoerende macht had en de beslissingen moest uitvoeren; vond dat het niet de taak was van de president om rassenscheiding te bestrijden, zoiets moest “van onderop” beginnen waardoor er eerst nog niets tegen de rassenscheiding gebeurde. De naam Civil Rights Movement (dat betekent: burgerrechtbeweging) was de naam voor de campagne die in de 20e eeuw in de Verenigde Staten werd gevoerd door een aantal organisaties met als doel gelijke rechten voor de Amerikaanse zwarte bevolking te krijgen. Civil Rights zorgde in de jaren `50 en `60 voor heel veel politieke acties die zijn gevoerd, waar de hoofddoelen waren: het krijgen van stemrecht, toegang tot openbare faciliteiten, beter onderwijs en gelijke kansen op de arbeidsmarkt voor de zwarten Amerikanen. Dr. Martin Luther King Jr., een zwarte predikant was een belangrijke verzetstrijder tegen discriminatie. Daarom stichtte hij mede door het verzet in het zuiden, in 1957 de Southern Christian Leadership Conference (SCLC). De SCLC streed geweldloos tegen discriminatie: d.m.v. protestacties zoals demonstraties of boycotacties, waar de zwarten Amerikanen en mensen tegen discriminatie zich uitsluiten van het maatschappelijk- of handelsverkeer. Voor dat hij de stichting stichtte kwamen er al boycotacties voor zoals bij die van CORE. Er was ook één in 1955 in Montgomery, in de zuidelijke staat Alabama. Toen werd Rosa Parks gearresteerd wegens overtreding van de wet toen zijn in de bus niet opstond voor een blanke medepassagier. Ze stond niet op omdat haar ze na het werk pijn aan haar voeten had. In de straat waar R. Parks woonde was een zwarte passagier wettelijk verplicht haar plaats in de bus af te staan aan een blanke passagier. Omdat zij dit durfde was dit een stimulans voor het protest tegen de ongelijkheid. Tot 382 dagen na haar veroordeling weigerden de zwarten Amerikanen gebruik te maken van de busdiensten in de stad. Deze boycot werd ook geleid door Dr. M.L. King Jr. en trok de aandacht van het hele land. In 1956 werd de discriminerende wet ingetrokken. Dr. M.L. King Jr. werd vooral bekend hoe hij als spreker mensen met zijn bijzondere gave anderen kon raken, kon overtuigen door te spreken met zijn interessante teksten. Wereldwijd werd Dr. M.L. King Jr. bekend door zijn toespraak bij de mars naar Washington op 28 augustus 1963: “I have a dream,” (klik hier) waarin Dr. M.L. King Jr. de hoop uitsprak dat op een dag iedereen gelijk zou zijn. In 1964 won Dr. M.L. King Jr. de Nobelprijs voor de vrede. In 1960 werd nog een verzetsstichting op gericht: de “Student Nonviolent Coordination Committee” (SNCC, dat betekend letterlijk: Student Geweldloos Samenwerking Bestuur) daagde de Zuidelijke macht uit door bij tegemoetkomingen te protesteren. Overal in het land waren er rassenrellen, dat president Lyndon B. Johnson beïnvloedde op z’n wetsvoorstel: de Civil Rights Act. Dat moest de welvaart voor de zwarte Amerikaanse bevolkingsgroep verhogen, bijvoorbeeld door positieve discriminatie en financiële uitkeringen aan individuele zwarten. Deze wet, werd in 1964 ingevoerd. President Johnson wilde de rassenongelijkheid in het onderwijs, de huisvesting van de zwarten Amerikanen en de werkloosheid proberen te bestrijden. Hij wilde zorgen voor betere banen en vooral een betere levensontwikkeling voor de zwarten Amerikanen.

9

“Black Power” ( dat betekend zwarte macht), was een politiek-sociale vorming van de zwarten Amerikanen die op een congres in 1966 in Baltimore voor het eerst actie voerden als middel om gelijkheid tussen blank en zwart te bereiken. Black Power had als “slogan” de van zwarten Amerikanen op de moord op een zwarte student in Mississippi. Black Power was het begin van een van de extreemste actievoering van de Afro- Amerikanen. Stokeley Carmichael; was toen nog leider van het Student Nonviolent Coordinating Committee (SNCC), werd de belangrijkste vertegenwoordiger van Black Power. S. Carmichael zei dat Black Power stond voor het principe van geweldloosheid, maar door onderdrukking van de blanken Amerikanen kwam dit te vervangen. In 1963 en 1964 was Malcolm X (de x staat voor ex-slaaf klik hier) lid van de Black Muslims; door zijn uitspraken werd de haat van de AfroAmerikanen tegen de blanken Amerikanen nog groter, waardoor er meer aanhangers kwamen bij de organisatie van Black Power. De Black Panther Party werd in september 1966 opgericht door Bobby Seale en Huey Newton, daardoor kreeg Black Power meer macht. Eldridge Cleaver werd de belangrijkste verdediger voor de Black Panthers. Carmichael probeerde voor alle zwarte mensen een band te maken met de Afrikaanse cultuur. Cleaver vondt dat de onderdrukking van de negers in Amerika zorgde voor grote ongelijkheden in Amerika tussen de zwarten en blanken Amerikanen, dus vond hij dat de strijd tegen de blanken Amerikanen noodzakelijk was. Omdat bijvoorbeeld de “Black Panthers” veel gewelddadige acties leverde en de moord op Martin Luther King op 13 april 1968; viel de zwarte burgerrechtbeweging uiteen.(klik hier). Na 1972 verdween de strijdlustigheid binnen de Black Power- beweging, dus ook bij de Black Panthers. In de jaren tachtig probeerde Jesse Louis Jackson de zwarte bevolking opnieuw te verenigen, nu achter de multiraciale ‘rainbow-coalitie’. Ondanks alle maatregelen leeft een grote groep van de zwarte bevolking nog steeds onder de armoedegrens. In de zuidelijke staten is de positie van de zwarte bevolking wel verbeterd, maar omdat de zwarten Amerikanen dus zijn verhuis naar vooral de getto's van de grote steden in het noorden. De werkloosheid bij de zwarten Amerikanen is hoog en de criminaliteit en drugsgebruik beheersen het leven. Bronvermelding 2.2: http://www.kn.pacbell.com/wired/BHM/AfroAm.html: Daar haalde ik veel informatie over de Afro- Amerikaanse strijd tegen racisme. http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/USAcivilrights.htm: Hier heb ik veel informatie over de verzetstrijders tegen de slavernij. http://www.stanford.edu/group/King: Hier vond ik veel over de zwarte verzetstrijder Dr. Martin Luther King Jr. Het boek: Zwart in blank Amerika; Leonard Freed,De Bezige Bij Amsterdam, 1968 ISBN: B 1001 566 741 X: Uit dit boek heb ik veel informatie over de praktijk hoe de zwarten Amerikanen streden tegen het racisme in Amerika. Microstoft Encarta Encyclopedie 2000 Winkler Prins: Daar haalde ik veel informatie over de geweldloze verzetacties

10

Hoofdstuk 3: Wat waren de gevolgen van slavernij voor de zwarte Amerikanen? Sena Bouamar

Deelvraag 3.1: Waarom hadden de blanken in de VS de slaven zo hard nodig? Sena Bouamar? Deelvraag 3.2: Hoe werden de zwarten tijdens de volksverhuizing ontvangen? Deelvraag 3.2: Kregen de zwarten eigenlijk ook wat ze beloofd werden? Waarom hadden de blanken in de VS de slaven zo hard nodig? In 1787 werd het bestaan van de slavernij officieel goedgekeurd in de grondwet van de verenigde staten. Daar zorgden de vertegenwoordigers van het zuiden, die aanwezig waren op de conventie waar de grondwet werd opgesteld, wel voor. Door de bescherming die de grondwet bood, kon de slavenhandel nog ruim 20 jaar doorgaan. Daarna kwamen er mogelijkheden om op legale wijze een eind te maken aan de slavernij, maar met de komst van de katoenzuiveringsmachine in 1793 werd de slavenarbeid in het zuiden nog belangrijker. Voor de bediening van de machines die op snelle en efficiënte wijze het waardevolle katoen konden scheiden van korrels, waren veel slaven nodig. De winsten van de katoenplantages gingen omhoog en er waren in het zuiden dan ook weinig plantagehouders voor afschaffing van de slavernij. Het zuiden was bijna helemaal afhankelijk van de slavernij en de afstand tussen noord en zuid werd daardoor steeds groter. Weliswaar bezat slechts 1 op de 4 families zelf slaven, maar toch was men in het zuiden economisch zo afhankelijk van slavenarbeid dat niemand zich een samenleving zonder slaven kon voorstellen. Om die reden reageerden men in het zuiden heel gevoelig op bewegingen of acties tegen de slavernij. Voorstaande burgers in het zuiden stelde zich op het standpunt dat slavernij helemaal geen slechte zaak was, maar juist een goede zaak voor blanken en voor zwarten, waarbij ze zich beriepen op de bijbel. Zwarten legden zich niet altijd bij de bestaande situatie neer. Ook toen al kwamen ze in verzet tegen onrecht hen aangedaan. Ze probeerden vaak weg te lopen en soms kwamen ze in opstand. De blanken in het zuiden gruwden bij de gedachte aan dergelijke opstanden. Vrije zwarten in het noorden waar de blanken veel vriendelijker waren, probeerden op vreedzame wijze hun situatie te verbeteren door onder meer petities in te dienen en rechtszaken aan te spannen, waardoor in sommige staten steeds meer discriminerende paragrafen uit het wetboek verdwenen. Volgens sommige heeft deze vorm van verzet tegen het onrecht geleid tot het ontstaan van de beweging die strijd voert voor gelijke burger rechten. Bronvermelding 3.1: De strijd van de Afro-Amerikanen voor de gelijke burgerrechten: Auteur: Micheal Weber Hoe werden de zwarten tijdens de volksverhuizing ontvangen? In het begin van de 20ste eeuw vond er een grote volksverhuizing plaats die later bekend werd als de grote volksverhuizing. Tussen 1890 en 1920 trokken bijna 750.000 zwarten van het platteland in het Zuiden naar de steden in het Noorden, op zoek naar een beter bestaan.

11

In de jaren 1914-1920 nam de zwarte bevolking in New York toe van 92.000 naar een getal van 152.000,in Chicago van 44.000 naar een getal van 109.000 en in Detroit van 5700 naar 41.000. De trek naar het Noorden ging tientallen jaren door en was een van de opmerkelijkste volksverhuizingen in de geschiedenis. Alleen al in de jaren 1920 en 30 verdubbelde het aantal zwarte inwoners van New York. In het begin trokken mensen vaak per trein naar het Noorden en kon je op de wagons teksten lezen met daarop geschreven: BOUND FOR THE PROMISED LAND (Op weg naar het beloofde land). Een aantal van hen vond inderdaad gelukkig werk in fabrieken, in mijnen en in de vleesverwerkende industrie, maar ze hadden het niet makkelijk want veel verdienen deden ze zeker niet. Ze moesten hard werken voor weinig geld. Vaak mochten zwarten geen lid worden van vakbonden die zelf met werkgevers om erkenning vochten. De pas aangenomen moesten zich te vrede stellen met vooral kleine, overvolle, smerige en vieze woningen. En wat nog erger was,ze werden nu geconfronteerd met discriminerende blanke noordelingen met wie ze moesten strijden om banen en woningen. In het Noorden bestond al een zekere apartheid. Hier waren geen nieuwe wetten of black codes meer nodig omdat alles al ‘geregeld’ was. De spanningen tussen zwarten ui het Zuiden en de blanke inwoners van de steden in het Noorden leidden tot hevige rassen gevechten. In oost St. Louis, Illinois, trok een massa blanken in juli 1917 op naar een zwarte woonwijk. Ze staken huizen in brand en schoten op zwarten die de brandende huizen probeerde uit te vluchten. Meer dan 40 zwarten kwamen om het leven en duizenden raakten dakloos. Twee jaar later brak er in heel het land rassengevechten uit. In Chicago duurden de rellen maar liefst dertien dagen. Het begon allemaal omdat een zwarte jongetje wilde gaan zwemmen in het Michigan-meer waar altijd veel blanken naar toe heengingen. Hij letterlijk met stenen bekogelt alsof het een dier was, en verdronk na een aantal keren op zijn hoofd te zijn geraakt. In de rellen die daarop volgden kwamen 23 zwarten en 15 blanken om het leven en raakte meer dan 500 mensen gewond. In totaal kwamen er in Amerika 120 mensen om bij rassen gevechten. Bronvermelding 3.2: De strijd van de Afro-Amerikanen voor de gelijke burgerrechten: Micheal Weber Kregen de zwarten eigenlijk ook wat ze beloofd werden? Na de burgeroorlog hoopten de bevrijde slaven uit het Zuiden en de zwarten in andere delen van Amerika dat ze volwaardig Amerikaanse burgers zouden worden. Ze verwachtten dat ze dezelfde sociale, politieke en economische rechten zouden krijgen als de blanke Amerikanen. Als ze deze rechten eenmaal verworven hadden, zouden ze- zo verwachten ze ook kunnen profiteren van de wedergeboorte van de vrijheid zoals Lincoln het noemde, waar tijdens de oorlog zo hard voor gevochten was. Maar die verwachting zou niet uitkomen en je zou kunnen vaststellen, omdat de Amerikaanse samenleving in gebreke bleef en zich niet hield aan de beloften die men de zwarte bevolking had gedaan. Na de burgeroorlog volgde de periode van Reconstructie. Deze term stond voor de inspanningen die de natie zich getroostte om de politieke en sociale problemen die in de oorlog ontstaan waren op te lossen. Er werden in deze periode inderdaad enkele positieve resultaten bereikt voor de zwarte bevolking, maar ook de Reconstructie bracht geen gelijke rechten voor alle Amerikaanse burgers. Toen er in de jaren zeventig van de vorige vorige eeuw een eind aan deze periode kwam, werden zwarten in het Zuiden waar 90 % van de Afro-Amerikaanse bevolking woonde opnieuw het slachtoffer van ernstige discriminatie.

12

De wreedheid en onderdrukking waar zwarten aan het eind van de vorige vorig en het begin van de vorige eeuw het slachtoffer van werden leidde mede tot het ontstaan van de beweging voor gelijke burgerrechten. Aan het begin van de Reconstructie kregen de zogenaamde freedman (bevrijde slaven) hulp van een federale organisatie, het Freedman Bureau. Het Bureau was tijdens de oorlog in maart 1865 opgericht om de bevrijde slaven en blanken die het strijd toneel in het Zuiden waren ontvlucht, te helpen. Na de oorlog kreeg het Bureau meer taken van het Congres. Het werd ingezet bij het verschaffen van voedsel en medische hulp aan ‘ex-slaven’, om hen te helpen bij het zoeken van werk en hen bij te staan bij het sluiten van arbeidscontracten met plantage-eigenaren. Het Bureau bood hen ook land aan dat ze konden pachten in gebieden die van de Confederatie geweest waren en het droeg zorg voor het opzetten van gerechtshoven en commissies waar eventuele conflicten voorgelegd konden worden. Tenslotte bemoeide het Bureau zich ook met het oprichten van lagere en middelbare scholen voor freedman. De leiding was voornamelijk in handen van mensen uit het Noorden. Overal in het Zuiden hielden zwarten betogingen voor gelijke burgerrechten en voor het recht op een menselijke bestaan. Ze protesteerde tegen een reeks wetten die in het Zuiden waren aangenomen in de periode vlak na de burgeroorlog. Deze zogenaamde ‘black codes’ waren aangenomen door regeringen van zuidelijke staten waar de voormalige Confederatie in de meerderheid waren. De black codes ontzegden de Afro- Amerikaanse gelijke burgerrechten. Bronvermelding 3.3: De strijd van de Afro-Amerikanen voor de gelijke burgerrechten: Micheal Weber

13

Hoofdstuk 4: Hoe ziet het leven voor mensen die in de ghetto wonen eruit? Elif Kahraman

Deelvraag 4.1: Hoe is de tegen de zwarten begonnen in de VS? Deelvraag 4.2: Op welke manier werden de zwarten onderdrukt? Deelvraag 4.3: Wat waren de manieren waarop blanken actie namen in de tijd van de slavernij? Deelvraag 4.4: Hoe ziet of zag een ghetto eruit? Hoe is de haat tegen de zwarten begonnen in de VS? Al heel lang bestaat er haat voor de zwarte generatie. Met name in de Verenigde Staten. Maar hoe is die haat eigenlijk ontstaan? Het begon vele jaren geleden. Toen de Europeanen in de ‘Nieuwe Wereld’ kwamen, ook wel Amerika geheten, leidde dat tot vele ziektes, waar de nieuwe bevolking van de ‘Nieuwe Wereld’ niet tegen konden. Dus het gevolg was dat er vele doden vielen. Daardoor ontstond een enorme arbeidscrisis in de mijnen en op de plantages. De oplossing van het probleem was de invoer van Afrikanen als arbeidslaven. (klik hier) Ook was het wel eens zo dat negerkoningen en stamhoofden mee werkten. Ze lieten zich goed betalen voor de zwarte slaven die ze weg gaven. Ze hadden toch overvloed aan mensen. Dus een paar verkopen kon toch geen kwaad, en je kreeg er nog geld voor ook. Niet alleen zwarte mensen waren tot slaaf gemaakt, maar ook een klein aantal niet zwarte werden verkocht als slaaf. Maar toch waren er nauwelijks niet zwarte slaven. Ze wisten dat zwarte konden hard werken en ze waren goed bestand tegen die ziektes die de Europeanen met zich mee brachten. Dus de Zwarte generatie was de ideale oplossing voor hun probleem. De slaven werden meestal slecht behandeld, ze kregen heel zwaar werk, en als ze dat verkeerd of niet deden, waren er ernstige gevolgen aan verbonden. (klik hier) Of je kreeg voor een lange tijd geen eten meer, of je werd vermoord. Na vele jaren na de afschaffing van slavernij in 1863, hadden de zwarte mensen zich daar gevestigd, De meeste hadden geen reden om terug te keren naar hun vaderland. Zij hadden geen familie meer, maar de mensen die nog wel familie in Afrika hadden, keerden terug. Maar voor de Zwarten die achter bleven was het moeilijk om een leven op te bouwen, want ze hadden geen opleiding. En zonder opleiding konden ze geen werk vinden. En dat betekende geen geld. Dus zat er niks anders op dan in de krottenwijken te gaan wonen. Jaren na jaren werd de zwarte generatie groter en groter. Maar het werd er niet beter op. Ze bleven arm. Ook werden ze flink gediscrimineerd door de blanken. De blanken hadden namelijk geen positieve gedachten over de zwarten. Ook al had een zwarte een Amerikaans paspoort. De blanken vertikten het om ze als Amerikaan te beschouwen. De zwarte waren voor hen geen belangrijke mensen. Zij stonden ver beneden hun ras. Ze hadden immers andere huidskleur en andere lichaamskenmerken. Er bestond ook rassenwetenschap en discriminatie door Biologische kenmerken: dat kon verschillen van de lengte van de neus tot de kleur van de huid. Blanke wetenschappers constateerden dat zwarte mensen hun huidkleur te danken zouden hebben aan een straf van god. Of erger nog, dat zij het product zouden zijn van de vermenging van (witte) mensen en mensapen. Sommige blanken vergelijken zichzelf met de zwarten, ze constateren dat alleen hun huidskleur minder gekleurd is. Ze verklaarden de verschillen tussen de mensentypen geheel uit verschillende levensomstandigheden, zoals: klimaat, eetgewoonten en dergelijke. Bronvermelding 4.1: www.blackquest.com/link.htm: Over de gedachtes van blanken mensen over de zwarten

14

het boek: Let my people free, Corretta King (blz 67, 78) Op welke manier werden de zwarten onderdrukt? De haat voor de zwarte generatie, bleef jammer genoeg niet alleen maar bij woorden…op een begeven moment werden ze zelfs onderdrukt. Discriminatie (<=Letterlijk: negatief oordelen) komt al eeuwen voor. En onderdrukking komt ook al vele eeuwen voor. Discriminatie is vooral tussen rassensoorten. Jaren geleden bijvoorbeeld tussen de Joden en Nazi’s. De Nazi’s onderdrukten de Joden. Joden hadden niks meer te zeggen. De Nazi’s hadden totaal de macht. Zo werd er veel gediscrimineerd. De Joden werden niet als normale mensen beschouwd. Ze kregen van alles over zich heen. Ze werden zelfs vermoord op de meest gruwelijke wijzes. Zoiets speelde zich ook af, en speelt zich soms nog steeds af tussen de zwarten en de blanken. In deze situatie worden de zwarten door de blanken onderdrukt. Bijvoorbeeld: De Afrikanen en de Blanke Amerikanen. De Afrikanen worden in Amerika gezien als de luie mensen. Mensen die niet willen werken. Maar ze konden niet werken. Ze hadden geen geld voor de juiste scholing. En ze worden door de meeste blanken gehaat. Maar jammer genoeg bleef het niet alleen bij het woord haat, maar ze gingen ook actie ondernemen op allerlei manieren. Vaak door onderdrukking of discriminatie. Het begon al in de tijd van de slavernij Bronvermelding 4.2: http://www.kn.pacbell.com/wired/BHM/bh_hotlist.html: Informatie over de onderdrukking tegen de zwarten. Wat waren de manieren waarop blanken actie namen in de tijd van de slavernij? Verschillende maatregelen zorgden ervoor dat je het machtsverschil wist tussen blank en zwart, zoals: - het verbod voor slaven zich 's avonds en 's nachts op straat te bevinden - verbod op samenscholing van slaven - verbod voor slaven om binnen de stad te dansen met "trommel of andere instrumenten" - slaven mochten geen sieraden, kousen of schoenen dragen - mannen die gescheiden werden van vrouwen. Dit is maar een klein aantal dingen die verboden waren voor de zwarten. Die verboden dingen hebben ongetwijfeld invloed gehad aan de instandhouding van een aantal opvattingen die blanken over de zwarten hadden. Sommige blanke mensen hebben nog steeds dezelfde gedachte. Een blanke over zwarte: "Ze neigen tot luiheid en zijn bang voor het werk dat hen zou kunnen vermoeien". Racistischer kan het haast niet. Het zijn in elk geval dezelfde racistische vooroordelen die nog tot de dag van vandaag tegen zwarten worden gebruikt. De blanken in Amerika zeggen wel: “ik discrimineer op geen enkele manier, want zwarten zijn ook normale mensen”. Maar iedereen weet dat, dat echt puur onzin is. Ze discrimineren wel, maar meestal hebben ze dat zelf niet eens in de gaten. Ze zeggen nog elke dag: "negers", op een manier die je op geen enkele manier niet Racistisch kunt opvatten. Of komt er een zwarte een café binnen, en dan kijken ze hem/haar heel raar aan. Of dan zien ze een zwart persoon door de winkelstraten lopen, en kijken ze of hij niet iets steelt. Dat zijn vooroordelen over deze mensen. En je kan het zelfs discriminatie noemen. Ik persoonlijk zou me erg beledigd voelen als iemand zulke gedachten over mij zou hebben. En die mensen voelden zich ook beledigd en soms zelfs gekwetst. Maar wat konden ze eraan doen? Niet veel. Je kon doen

15

alsof het je niet kon schelen wat blanken over jou dachten, maar van binnen denk je daar heel anders over. Je begint dan zelf de blanken te haten. Je wilt ze hetzelfde laten voelen. Dus ga jij hun uitmaken voor allerlei dingen. En je gaat ze dan zelf buitensluiten. Zodat zij jou niet meer kunnen buitensluiten. Zo werkte het meestal. Als je nu naar Amerika kijkt zie je veel verschillen. Er is niet meer zoveel onderdrukking, of dat alle blanken tegen de zwarten zijn. In de loop van tijd zijn deze gedachtes merendeels veranderd. De meeste jongeren kijken elkaar niet meer aan met het idee van: zij/hij is anders. Ze zien elkaar als gelijken. Sommige blanke jongeren willen zelfs deel uit maken van de zwarte gemeenschap. Ze zien op Tv de beroemde zwarte rappers en luisteren ook naar hun muziek. Waardoor ze automatisch die rappers gaan nadoen, door middel van het overnemen van woorden, kleding en bewegingen enz. (klik hier) Ze waren er zo erg van onder de indruk, dat ze zelf gingen rappen. Dus zo ontstonden de blanke rappers. Maar wat vonden de zwarten daarvan? Ze vonden het niet leuk, het maakte ze ook erg boos. Al die tijd werden ze gediscrimineerd en onderdrukt omdat ze zo anders waren en alsof dat nog niet genoeg was, gaan de blanken proberen hun cultuur en gewoonten en kledingswijze over te nemen. Het enige dat nog echt van hun was, werd hun op deze manier afgenomen. En wat konden ze daaraan doen? Het antwoord op deze vraag is opnieuw: Niet veel. Ze moesten het wel accepteren. En dat hebben ze ook gedaan. Maar is de discriminatie en onderdrukking echt voorbij? Nee, nog lang niet, de mensen die de zwarten accepteren zoals ze zijn, is meer dan de helft van de bevolking. Maar nog lang niet iedereen. De andere mensen zien de zwarten nog steeds niet als hun gelijken. Meestal zijn dit de oudere mensen. Deze mensen hebben de tijd van de haat voor zwarten nog meegemaakt. Maar bijna iedere blanke denkt wel is discriminerend over een zwart persoon. Ook al laat zij/hij dat niet zien met woorden. Ze hebben het in hun achterhoofd zitten. Ze kijken zwarten mensen soms nog steeds raar aan. Zo zie je maar dat het probleem van de discriminatie over de huidkleur of andere lichaamskenmerken nog lang geen verleden tijd is. Bronvermelding 4.3: http://www.loc.gov/exhibits/african/intro.html Hoe ziet of zag een ghetto eruit? Je hoort heel vaak: De Ghetto zit vol met zwarten en het ziet er daar niet uit. En die mensen leven op straat…, graffiti op de muren. (klik hier) Maar hoe zat het nou werkelijk in elkaar? Over de hele wereld zijn er arme mensen. Omdat ze niet zoveel geld hebben, kunnen ze geen degelijke huizen kopen of huren. Dat zie je ook vaak op Tv. Je ziet dan mensen die van karton en oude stukken plastic een huis hebben gemaakt en die er alles aan doen, om een beetje geld te verdienen. Dat geld is dan meestal net genoeg om van te eten. Maar hoe zit het met een fatsoenlijk leven zoals wij die hier hebben? Nee, daar kunnen ze alleen maar van dromen. Zij moeten elke dag hard werken voor heel klein beetje geld. Het is moeilijk om zo te leven. Vaak is er bij dat soort mensen iets mis gegaan in hun leven, waardoor ze hun baan zijn kwijtgeraakt. Maar zei hebben tenminste keuzes kunnen maken over bepaalde dingen. Maar mensen zoals in Afrika die tot slaaf zijn gemaakt, hadden geen keuze. Keuzes werden voor hun gemaakt. Ze werden naar Amerika vervoerd en daar verkocht. Daarna hadden ze niks meer te zeggen over hun eigen leven. Ze mochten niet studeren of ergens anders gaan werken. Dus ze konden op geen enkele manier geld verdienen. Na de afschaffing van slavernij probeerden die mensen een leven op te bouwen. Maar van wat? Wat konden ze? Ze hadden geen opleiding. Ze deden wat ze konden om te overleven. Dus bouwden ze hun eigen huizen. Vanaf dat moment begon het Ghetto leven zich op te bouwen.

16

Tegenwoordig zijn er wel dingen veranderd als het om armoede gaat. Er is nog wel erge armoede maar niet veel. De kinderen gaan studeren en hebben later een goede baan. Nou…meestal dan. Er zijn ook heel veel zwarte buurten waar veel mensen met verkeerde dingen bezig zijn. Zoal: Drugs dealen, of ze zitten aan het drugs of aan alcohol. Maar dat zijn dingen die waarschijnlijk nooit zullen ophouden. In de Ghetto straten zijn haast nooit blanke mensen. Als er eentje rond zou lopen zouden ze er vaak wel wat van zeggen. Ze denken namelijk nog steeds: Wat zij vroeger bij ons deden, doen we nou ook bij hun. De huizen van de Ghetto buurten zijn meestal normaal, maar aan de straten is niet veel aandacht besteed. (klik hier) De mensen die daar wonen zijn heel normaal, net als iedereen.Ze hebben alleen andere eetgewoonten, kledingstijl en de meeste houden alleen maar van R&B, HIP HOP en RAP muziek. Als je een idee wilt krijgen over hoe die mensen zich kleden, moet je naar videoclips kijken op Tv. (klik hier) Om de paar minuten zie je ze wel eens voorbijkomen. Meestal zijn het rappers. Dit zijn de grote voorbeelden voor de jongens en meisjes uit de Ghetto. Want al die rappers hadden voor dat ze zo beroemd werden ook een Ghetto leven. Zij hebben bewezen dat je vanuit iets kleins, heel groot kan worden. (klik hier) Bronvermelding 4.4: www.grafiti.nl www.ghetto.com

17

Hoofdstuk 5: Wat waren de gevolgen van slavernij voor de zwarte Amerikanen? Manisha Anandbahadoer

Deelvraag 5.1: Wat had de slavernij te maken met de Amerikaanse burgeroorlog ? Deelvraag 5.2: Hoe werden de zwarten mensen ontvangen als ze vanuit de getto naar een nieuwe woonplaats gingen? Wat had de slavernij te maken met de Amerikaanse burgeroorlog ? Wat had de slavernij te maken met de Amerikaanse burgeroorlog die gevolgen heeft gehad op de Afro- Amerikanen nu? Toen Columbus Amerika ontdekte in 1492 kwamen de eerste slaven in 1619. Deze slaven zijn door Nederlandse schepen naar Amerika zijn vervoerd. De Indianen verwelkomden de Europeanen eerst, later was de verhouding met de Europaanse kolonisten in het begin goed hoewel land misbruikt zou worden. De verhoudingen werden slechter toen er goud werd ontdekt in de Black Hills en duizenden nieuwe kolonisten daar gingen wonen en hoopten rijk te worden. Ze wisten wel dat hun land misbruikt zou worden. De verhoudingen werden slechter toen er goud werd ontdekt in de Black Hills en duizenden nieuwe kolonisten daar gingen wonen en hoopten rijk te worden. Hoe meer kolonien er kwamen hoe meer slaven er kwamen. Tot in 1640 was de slavernij in de Nieuwe Wereld wettelijk niet toegestaan, maar in 1669 mocht je wettelijk ook slaven vervoeren. Vanaf die tijd werd slavernij in de Britse koloniën steeds populairder. De internationale slavenhandel van die tijd, dat nu "Middle Passage" heet, werd snel een grote, winstgevende handel. Daarvoor waren er drie redenen. Als eerste was er de "triangle trade": men wilde voorkomen dat de handelsschepen op een gedeelte van hun reis leeg zouden zijn, dus ze een driehoeksroute waarin de schepen altijd vol beladen waren. Zo werden er bijvoorbeeld machines, hout, en voedsel naar de Caribische eilanden vervoerd, daar hadden ze deze goederen nodig had omdat ze dat daar niet hadden. In die tijd werd in de Cariben voor het meest suiker verbouwd waarvan rum werd gemaakt. De rum werd daarna naar Afrika verscheept, waar men het gebruikte om slaven te kopen, die daarna naar Amerika werden vervoerd, waar weer voedsel en machines geladen werden voor de Cariben. De tweede reden was omdat er zoveel slaven stierven op de schepen. Zij leefden in niet menselijke omstandigheden en stierven aan allerlei ziektes. Vooral de pokken waren een probleem: hele slavenschepen gingen eraan dood. De slaven werden ingeint, waardoor het sterftecijfer van de slaven omlaag ging en de handel van de slaven meer opleverde. De derde reden is simpel: De European wilden gewoon meer land veroveren. Er kwamen zoveel Britse kolonien dat er niet eens genoeg mensen waren om in die kolonien te wonen. Voor goedkope arbeid waren er Afrikaanse slaven. Het gevolg was dat er tijdens de volkstelling van 1790 in de Verenigde Staten 3,9 miljoen mensen geteld werden, waarvan 757.000 zwarte Afrikaanse slaven. In eerste instantie waren de verschillen tussen de gestichte kolonies heel groot, als eerst op economisch gebied. Dit hield in dat het Noorden het gebied was van de kleine handelaren en de kleine boeren. Waar slavernij dus weinig voorkwam. Er waren ook zuidelijke staten, waar de slavernij een gewoonte was; op de grote plantages van tabak, rijst en later ook van katoen. Verder verschilden de kolonies in godsdienst. In de 18de eeuw kwam er steeds meer godsdienst voor bij de zwarte slaven. Zodoende zijn er verschillende godsdiensten in “The States,” die allemaal hun eigen oorsprong hadden. Het gevoel van bij elkaar horen groeide vooral door de voortdurende strijd van de Engelsen tegen de Fransen in Canada, maar ook

18

doordat veel Amerikaanse producten werden vervoerd naar het Westen. De oorlogen van de Europese landen, die normaal in de Europese landen werden gevoerd werden nu gevoerd in de landen van de Nieuwe Wereld. Door de Amerikaanse landen konden de Europese landen rijk worden, de landen in de Nieuwe Wereld merkte daar niks van, vooral om de Verenigde Staten van Amerika werd er veel gevochten. Een bekende oorlog is bijvoorbeeld de Zevenjarige oorlog, waardoor Canada veroverd werd. Engeland zou door de verovering rijker moeten worden, maar de oorlogen koste veel geld. Daardoor moestte de Amerikanen meer belastingen betalen. Daardoor kwam er verzet van de kolonisten en kwam er onafhankelijkheid voor de Amerikanen. Op 2 juli 1776 kwam er onafhankelijkheid. Dit werd bezegeld met een Declaration of Independance, die Thomas Jefferson op 4 juli had geschreven. Richard Henry Lee had op 7 juni 1776 in Virginia zijn plannen voor onafhankelijkheid gepresenteerd, werd door het Continentale Congres (een comité) opgericht om een ontwerp te maken voor een onafhankelijkheidsverklaring. Het ontwerp werd door Thomas Jefferson gedaan. Op 2 juli 1776 stemde het derde Continentale Congres voor nationale onafhankelijkheid en op 4 juli werd de onafhankelijkheidsverklaring formeel afgekondigd, dat officieel het begin was van de Amerikaanse natie. In 1808 werd de slavenhandel verboden in de VS. Dit betekende in de praktijk dat het importeren van slaven naar de VS voor de wet verboden was, een feit waar veel slavenhandelaren zich weinig van aantrokken. De Zuidelijke plantage-eigenaars deden nog volop aan de slavernij. In 1808 kwam in het Noorden een gevoel van afkeer tegen de slavernij. In 1820 waren er evenveel slavenstaten als vrije staten waren, er waren el elf. Toen kwam er een probleem in Missouri, dat nu genoeg inwoners had om als staat toegelaten te worden tot de VS. Van de 60.000 mensen in het gebied waren er zo'n 10.000 slaaf, dus leek het logisch dat Missouri een slavenstaat zou worden. Uit New York kwam een idee om op sommige plaatsen in Missouri de slavernij af te schaffen. Waardoor Missouri na een tijd een vrije staat zou worden, omdat op steeds meer plaatsen in Missouri de slavernij werd afgeschaft. De Zuidelijke wilde dit niet, om zo meer macht te verliezen tegenover de Noordelijke staten. Uiteindelijk werd dit probleem opgelost door Henry Clay, In Missouri werd de slavernij afgeschaft. Hij stelde voor om op nog meer plaatsen de slavernij af te schaffen. De slavernij als probleem werd niet de wereld uitgeholpen? Het was het tegenovergesteld geweld stond op het punt om uit te breken. De Amerikaanse burgeroorlog ontbrak tussen de Zuidelijke slavenstaten en de Noordelijke staten. Bronvermelding 5.1: Boek/Encyclopedie(Geschiedenis) op pc cd-rom http://www.google.com/: en als zoekopdracht: Amerikaanse burgeroorlog Hoe werden de zwarten mensen ontvangen als ze vanuit de getto naar een nieuwe woonplaats gingen? De zwarte mensen leven in hun 'eigen' wereld, de getto’s.Het leven is daar heel moeilijk. Er speelt daar veel geweld in en je krijgt er alleen maar te maken met gangsters. Als je eenmaal in de wereld van de gangsters zit is het heel moeilijk om er uit te komen. Vooral als je er geboren en getogen bent dan weet je niet beter.De zwarten vinden het dan ook ontzettend moeilijk om zich aan te passen aan de blanken.Het is niet dat ze het niet willen, maar nog

19

steeds worden de zwarte als 'lage' mensen gezien.In Amerika zie je duidelijke onderscheidingen. Zwarte mensen die in de getto’s leven gaan niet om met de blanken en er wonen ook geen blanken mensen in de getto’s. Dit was zo een paar jaar geleden. (klik hier) Als een zwarte zich in het blanke gebied wilde vestigen was dit heel moeilijk voor diegene. Hij weet namelijk niet hoe hij werd ontvangen.Omdat het er in de getto’s zeer gevaarlijk aan toe gaat, hebben de blanken vaak nog steeds een verkeerde beeld van de negers. Op veel plaatsen word er nog steeds gediscrimineerd.Als er in een blanken buurt één zwarte bijv. kwam wonen,werd hij niet snel geaccepteerd.Deze samenleving was dan ook heel moeilijk, want als er niet gediscrimineerd zou worden dan zouden de mensen toen heel anders met elkaar omgaan,er zou geen onderscheid worden gemaakt tussen zwart en blank of tussen geel en oranje. Maar dat was nu eenmaal niet zo. De zwarte blijven liever in hun eigen wijk ook al wisten ze dat er geen toekomst in zat. Het kwam gewoon omdat ze bang waren om zich ergens in een andere buurt te vestigen en te recht want negen van de tien keer werden ze toch niet met respect behandeld. (klik hier) Toch zie je beetje bij beetje dat de zwarte steeds meer in de maatschappij komen. Op allerlei manieren.Veel zwarte worden rappers en schoppen het toch ver.Zo verdienen ze de respect van de blanken en de andere mensen. Een paar jaar geleden zag je geen enkele zwarte met een blanke samen. Nu is dat wel veranderd beetje bij beetje zie je blanken en zwarte samen. En ook zie je steeds meer zwarten met een hoge beroep zoals rechters,advocaten enz.Ook zie je steeds meer zwarten in allerlei organisaties. Bronvermelding 5.2: Het Boek: De Getto Het Boek: Het leven in De Getto

20

Afsprakenlijst: Maandag Dinsdag Dinsdag

08-03-03 Op school in mediatheek Afwezig: geen 14-04-03 Op school in mediatheek Afwezig: geen 16-04-03 Thuis bij M. Anandbahadoer. Afwezig: Sana, Monique

Secretaris: Monique Chornowicz Voorzitter: Sana Bouamar

A

Nawoord Donovan, Elif , Manisha, Monique en Sana

Het antwoord op de vraag: Wat is de oorzaak voor de oorsprong van de Ghetto? Door de slavernijtijd werden slaven vanuit Afrika naar Amerika gehaald. Daar hebben ze jaren als slaaf moeten werken. Na de afschaffing van de slavernij zaten heel veel zwarte mensen zonder werk en zonder scholing. En ze hadden dus geen geld om degelijke huizen te kopen, dus al gauw vormden er bepaalde groepjes van zwarte mensen in armzalige buurten. In de loop van de tijd werden er zo Ghetto’s gevormd. Al vanaf het begin zijn we niet goed begonnen. We kozen een groepje, waarvan we eigenlijk al wisten dat het niet zou werken. Manisha, Sana, Monique en ik zijn goede vriendinnen en we houden van praten. Dat deden we ook teveel, niet over onze geschiedenis werkstuk, maar over andere dingen. Daar ging het al een beetje fout. Het onderwerp waren we het al vrijsnel over eens, alleen moesten we nog deelvragen verzinnen. We hadden wel dagen afgesproken waarop ieder voor zich zijn verzonnen deelvragen zou inleveren, maar die dag bleek nooit te komen. We hadden wel een paar deelvragen verzonnen, maar dat blaadje raakte we op de een of ander manier kwijt. Ondertussen hadden we boeken uit de bibliotheek gehaald en verdeeld onder ons. Donovan haalde veel informatie op het internet. Toch kwamen we om bij elkaar te komen, om deelvragen te verzinnen. Het verdelen van de deelvragen verliep moeizaam; eerst bleek het voor iedereen duidelijk te zijn wie welke deelvragen kreeg, later was dat toch een probleem. Nu had iedereen zijn deelvragen. Ondertussen hadden de helft van de personen zijn werkstuk al af, maar bij niemand was het duidelijk over wat hij/zij had gemaakt. Onze grote fout was ook dat we geen informatie uitwisselden. Wij begrepen niet zo goed wat Donovan had samengesteld. Hij had zijn werkstuk al gemaakt. Dus de kans zat er dik in dat Donovan een beetje hetzelfde had als 1 van ons. De deelvraag die Manisha had, bleek later hetzelfde te zijn als die van hem.En ja hoor…..Nu hadden we echt een probleem. Dit was een grote communicatiefout, waar we allemaal verantwoordelijk voor waren, wij begrepen Donovan verkeerd. Verder is alles goed gegaan zoals bij de Lay-out die werd verzorgd door Donovan. Alleen het deel van Sana en Monique is te laat ingeleverd bij Donovan. Het leek alsof we er net niet uit kwamen. Voor een groot deel is het werkstuk wel gelukt, hoewel we er niet tevreden over zijn. Vooral het communiceren bij de samenwerking kon veel beter. Het was een zware taak voor ons waar vooral de lay-out verzorger Donovan het moeilijk had; door ander huiswerk voor ons op te offeren. De opdracht was dat de lay-out verzorger een week de tijd kreeg voor de lay-out; de rest van de groep hebben niet aan deze eis voldaan. Wij hebben fouten gemaakt waar we de volgende keer zeker van zullen leren

N