homeopathisch bekeken

homeopathisch bekeken nummer 81

2 nummers/jaar

homeopathie en stress

2

editoriaal

editoriaal

Oproep van de redactie

Homeopathisch Bekeken Nr. 81 zomer 2011 van de redactie 2 3 4 5 16 39

Henry, een drukke “businessman”

Oproep Introductie’ Colofon Inhoud Homeopathische Infolijn Homepage VSU

Beste mensen,

Hopelijk genieten jullie van Homeopthisch Bekeken Nr. 80, het tijdschrift van VSU: “Vlaamse Studievereniging voor Unitaire homeopathische geneeskunde” In het voorjaar zal de volgende editie verschijnen.

dossier

Stress en Homeopathie

6 Spanningen en Yoga 18 Stress en Homeopathie 26 Homeopathie en Stress

Ook voor het nieuwe nummer zijn wij op zoek naar inspirerende bijdragen uit de praktijk, therapie en wetenschap. Artikels of korte bijdragen, ideeën en suggesties zijn altijd welkom op het e-mail adres van onze redactie:

geschiedenis 20 Geschiedenis der geneeskunde: Pinel bevrijdt de gekken uit hun ketens

Vele firma’s hebben reeds de weg naar ons tijdschrift gevonden. Voor hun daadwerkelijke ondersteuning in vorm van advertenties onze oprechte dank.

14 Henry, een drukke businessman

vakantie 13 het namastehuis

Homeopathie en Stress

andere therapieën 22 Rode Biet, een plant die U kan helpen 30 Etherische oliën bij stress en onrust

abonnement 41 Abonnement en losse nummers België 42 Abonnement en losse nummers EU

[email protected]

Het Namastehuis

uit de praktijk

Een tijdschrift als Homeopathisch Bekeken kan enkel overleven bij de gratie van zijn lezers, maar minstens even belangrijk zijn de schrijvers. Met deze een oproep aan iedereen, elke bijdrage is welkom.

Spanningen en Yoga

Rode biet

productinformatie 10 10 11 15 24 44



Vitamine D:De zonnevitamine D-Pearls 200 Vitamine D Omega 3 index en Vitamine D Betasol - Soria Calendeel C-Gel - -Heel

Tot de volgende.

De redactie

Etherische oliën bij stress en onrust

Pinel bevrijdt de gekken uit hun ketens homeopathisch bekeken

nummer 81

3

4

editoriaal

editoriaal

Colofon abonnementenadministratie

2 nummers/jaar €24 voor België; €30 voor de E.U. Meer info pagina’s 41 en 42 van dit nummer.

“BEWEZEN:

secretariaat & infolijn VSU

Christinastraat 129, B-8400 Oostende Tel.:+32(0)59 502 997 Fax:+32 (0)59 502 987 [email protected]

HOMEOPATHIE WERKT NIET”

http://www.vsuhomeopathie.be

redactieraad

Patrick Detand, arts Erwin Doeuvre, arts Kris Genbrugge, arts Christel Van Eynde, apotheker [email protected]

advertenties

Christel Van Eynde, apotheker [email protected] http://www.apotheek-vaneynde.be Tel.: +32 (0)3 324 5883 Fax: +32 (0)3 326 0084

lay-out

Meta Zahren http://www.metaxia.eu GSM: +32 (0) 474 095 928 BE 0835.060.528

fotografie

public domain, gnu license, stock.xchng, [email protected]

druk

Antilope N.V. Industriestraat 5, Tel.:+ 32 (0)3 491 0400 [email protected]

B-2500 Lier Fax: +32 (0)3 491 0401

www.antilope.com

verantwoordelijke uitgever

Leo Gyselinck, apotheker Kardinaal Cardijnlaan 38, B-9100 Sint-Niklaas Alle rechten voorbehouden in binnen– en buitenland. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. Lezersbrieven vallen onder de uitsluitende verantwoordelijkheid van de schrijver. Wie meent zekere publicatierechten te hebben, kan zich richten tot de uitgever. HB is een uitgave van het Belgisch-Nederlands Informatiecentrum voor Homeopathie ISSN 0776-2151

Deze titel in De Morgen vatte de algemene teneur samen van de berichtgeving op die ochtend van 24 mei nadat het Kenniscentrum haar conclusies over de werkzaamheid van homeopathie bekendmaakte. Ik kan niet ontkennen dat het besluit dat homeopathie wél zou “werken” mijn hart met blijdschap zou vervullen, maar dit was niet te verwachten, gezien de materie die ter studie lag en de reeds lang gekende conclusies hierover. Het was ook niet te ver­wachten dat de invalshoek over de werkzaamheid van homeopathie anders zou zijn dan de reguliere “evidence-based” norm. De vorsers en onderzoekers van het Kenniscentrum hebben dan ook in het achterhoofd dat het werkingsmechanisme van de homeopathie niet bekend is en homeopathie in feite niet kan werken. Een genuanceerde mening hierover zou hen de banbliksems van de academische wereld en andere lobby’s over het hoofd halen. De voor de hand liggende conclusie voor de toch ongewoon hoge tevredenheid over de homeopathie kan dan slechts liggen in het feit dat homeopathie een “sterke placebowaarde” heeft. Wat ook inhoudt dat er dus “sterke” en “zwakke” placebo’s zouden zijn. Dit lijkt een contradictie waarvoor, bij mijn weten, geen wetenschappelijke evidentie bekend is. En als de werking van het pilletje maar een placebo-effect is omdat zowel de patiënt als de homeopaat in de genezing geloven, dan is het jammer dat de regulier werkende huisartsen die ook met veel inzet hun patiënten behandelen, niet over een dergelijk “sterk” placebo-effect beschikken. Of geloven ze niet genoeg in genezing misschien... Ik lees vandaag in de Artsenkrant (niet bepaald

homeopathisch bekeken

H-minded) dat,uit een door hen ingerichte online poll, blijkt dat zes artsen op de tien op één lijn staan met het Kenniscentrum (900 antwoorden, dus redelijk representatief). Dat wil ook zeggen dat er vier artsen op tien niet achter staan. Ook stof tot nadenken. Het vormen van een Belgische regering is kinderspel ten opzichte van het verzoenen van twee tegengestelde paradigma’s die aan de basis liggen van de reguliere geneeskunde en van de homeopathie.

sen om, na lange studies waarin op alle mogelijke manieren regels en denkpatronen worden ingepompt, te gaan verkondigen dat men enkele jaren homeopathie gaat studeren. Het resultaat laat zich raden. Het aantal artsen, dat jaarlijks met de studie start, concurreert met het aantal seminaristen. Dit legt dus een hypotheek op de toekomst.

op de homeopaat zelf

Simpel. Ik denk in de naam van de meeste homeoWelk is nu het impact van dergelijke negatieve paten te kunnen spreken als ik zeg dat, ook in het licht van negatieve berichtgeving, de motivatie om informatie uit gezaghebbende hoek? met homeopathie verder te werken, niet afneemt. Integendeel. En ik doe dit niet omwille van de vele op patiënten en publiek patiënten die ik jammer genoeg niet heb kunnen Hier wordt over gesproken en mensen “kiezen een helpen. Evenmin doe ik het omwille van de talrijke kamp” op basis van eigen ervaringen en dikwijls patiënten die tevreden of zeer tevreden zijn maar van “horen zeggen”. Mensen die twijfelen om een waar ik niet met zekerheid weet wat geholpen heeft. homeopaat te raadplegen zullen zich op voorhand beter informeren. Het internet bulkt van discussiefora Ik doe het omwille van die enkele patiënten per jaar waar nooit het laatste woord zal vallen. De keuze die die, bovenop de verbetering of de genezing van ze maken, zal beter gefundeerd zijn. Het is dus een hun klachten een andere dimensie aan hun leven goeie zaak en het vertaalt zich niet in een daling van ervaren en die zich een “ander mens” voelen. En het aantal consulten, al was er vroeger, na vorige waarvoor ik geen andere reden kan bedenken dan “campagnes”, een tijdelijke dip te merken. dat het homeopathisch middel dit bewerkstelligd heeft. Precies omdat het genezingsproces verlopen is volgens een wetmatigheid die al twee eeuwen geop de homeopathie zelf kend is. “On les aura par leur nombre” orakelde ooit de socialistische premier Leburton die hoopte het En ik doe het ook voor mezelf, omdat homeopathie artsenkorps onder de knie te krijgen door een on­ de meest interessante en complete sleutel is om de gebreidelde groei van hun aantal toe te laten. complexiteit van het menselijk denken en functioneren te decoderen. Het omgekeerde speelt tegen de homeopathie. Kan men zich voorstellen welke moed en doorzettingsvermogen vereist is van jonge, afgestudeerde artDr. Kris Genbrugge nummer 81

5

6

dossier

dossier

Spanningen en yoga De verwachtingsvolle houding en de hurkzit

Tekst: Philippe Gits, Yogaleraar Foto’s p.6 en 9: ©yogoaschool.be

[email protected] foto p. 8: ©meta zahren metaxia.eu

Er kunnen natuurlijk heel veel zaken aan de basis liggen van spanningen. Deze kunnen een uiterlijke oorzaak hebben zoals spanningen met collega’s op het werk of ook relationele spanningen. De oorzaken van vele spanningen liggen ook niet zelden in een (ver) verleden. De oorzaken kunnen hier liggen bij onze opvoeding, een niet zo gunstige verbinding tegenover onze ouders of een traumatische ervaring in onze jeugd. Vanuit de yoga evenwel wordt er naast deze uiterlijke oorzaken van spanningen ook gekeken naar de meer innerlijke oorzaken van spanningen en natuurlijk ook naar de mogelijkheden om aan de hand van de lichamelijke oefeningen (de hathayogaoefeningen) deze spanningen los te laten en te overwinnen. Deze uiterlijke ervaringen - bijvoorbeeld een traumatische ervaring of een relationeel probleem - nemen wij na verloop van tijd op in onze ziel en deze traumatische of gespannen ervaringen leven van daaruit dan verder en bepalen ons denken, voelen en onze wilskracht. De spanningen die bijvoorbeeld ontstaan zijn in onze kinderjaren worden diep in onze ziel opgenomen en leven daar innerlijk en heel verborgen verder. Het herkennen van deze vele spanningen is daarom belangrijk zodat de diepere lagen van de ziel zich verder kunnen ontwikkelen en zo nieuwe mogelijkheden in het leven ontsloten kunnen worden.

Innerlijke oorzaken van spanningen We kunnen natuurlijk niet alle mogelijkheden opsommen die aan de basis liggen van onze uiterlijke en innerlijke spanningen. We kunnen er ééntje uitpikken en iets duidelijker omschrijven, nl. een spanning die zich meer op het niveau van de gevoelens bevindt, nl. de verwachtingshouding. Om deze verwachtingshouding te duiden kan het interessant zijn om deze in een bredere context te plaatsen. Deze verwachtingsvolle houding is meer een onbewuste of halfbewuste houding waarbij je een verwachting hebt tegenover een persoon, een situatie of zelfs ook tegenover het geloof, tegenover God, een hogere macht, een hogere wijsheid of hoe je het ook wenst te definiëren. Bij dit laatste ontstaat er een verwachting dat er van buitenaf hulp komt. Je verwacht van God of van een hogere hiërarchie een hulp of een ondersteuning omdat je je in een mindere periode bevindt of om-

homeopathisch bekeken

dat je toch iets gepresteerd hebt. De verwachting kan ook gericht zijn naar de familie. Deze moet jou helpen en ondersteunen. Of je verwacht dat de vrienden jou helpen en ondersteunen. Verwachtingen tegenover je partner, tegenover de kinderen, tegenover de ouders of zelfs tegenover de politiek. Deze verwachtingen kunnen ook heel geniepig gericht zijn naar bijvoorbeeld een ex-partner waarvan je bijvoorbeeld nog een goedkeuring verwacht. Zo blijf je in een verwachtingsvolle houding en dit kan heel Zo blijf je in veel emotionele spanningen met zich meebrengen.

Vanuit het standpunt van de yoga lijkt het mij duidelijk dat de pogingen om nog steeds de goedkeuring te krijgen van de ouders ondergeschikt lijken te zijn aan de eigen mogelijkheden om tot een verdere en progressieve ontwikkeling te komen en niet in een regressie terecht te komen door in deze verwachtingsvolle houding te blijven tegenover de ouders. Ondanks de rechtvaardige eis om een goedkeuring te krijgen, lijkt het toch beter voor een progressieve ontwikkeling om dit eisend gevoel eerder te laten rusten en te kijken welke mogelijkheden we hebben om onze individualiteit verder te ontwikkelen.

Het kan misschien wel zijn dat deze verwachtingen gerechtvaardigd zijn. Bijvoorbeeld dat de collega’s zich wat vriendelijker zouden mogen gedragen, of dat je partner enige aandacht aan jou schenkt. Als je partner dagelijks binnenkomt zonder je ook maar een blik te gunnen is deze eis zeker gerechtvaardigd. Alleen stelt zich nog de vraag wat jij kan doen en welke bijdrage jij kan stellen zodat jij je verder kan ontwikkelen. Want, zolang je bij deze houding blijft stilstaan, ontstaat er een uitputtende en ziekmakende symbiotische verbinding.

Deze aanslepende emotionele spanningen zorgen voor een symbiose, een slepende binding en zorgen ervoor dat je niet vooruit gaat in het leven. Ze zorgen voor een blijvende binding, een onzichtbare binding en een onzichtbare afhankelijkheid van personen en van de gevoelens. Hierdoor word je in je individualiteit niet meer in een vooruitgang gebracht; er is geen stap vooruit.

een verwachtingsvolle houding en dit kan heel veel emotionele spanningen met zich meebrengen

Nemen we nu nog een voorbeeld om deze verwachtingsvolle houding beter te begrijpen. Veronderstel dat je ouders je nooit echt gesteund hebben in de levenskeuze die je gemaakt hebt. Iedereen weet dat het belangrijk is dat de ouders hun kinderen ondersteunen. Als deze ondersteuning ontbreekt, kan dit blijvende nefaste en traumatiserende gevolgen hebben. Het kan zijn dat je als kind dan een blijvend verlangen ontwikkeld tegenover de ouders (en allicht ook tegenover andere mensen) waarbij je dan deze goedkeuring steeds wenst te zoeken. Door dit trauma ontstaat er een verwachtingshouding in de ziel. Deze verwachtingsvolle houding lijkt natuurlijk wel gerechtvaardigd, alleen is het zo dat als je deze verwachtingsvolle houding niet als zodanig herkent, dit symbiotisch, spanningsvol gevoel dominant aanwezig is. Hierdoor worden de progressieve, opstijgende en vreugdevolle mogelijkheden niet benut.

Het hartchackra Om deze progressieve innerlijke ontwikkeling of om het in vakterminologie te zeggen, deze ontwikkeling in de ziel, beter te begrijpen, kan het handig zijn om de blik naar het vierde chackra te richten. Het vierde chackra wordt ook het hartchackra genoemd of in het Sanskriet het anahata chackra. Van de in totaal zeven chackra’s neemt het hartchackra het midden in. Ieder chackra omschrijft lichamelijke, mentale en geestelijke kenmerken en kwaliteiten. Het vierde of het middelste chackra staat op fysisch niveau in verbinding met het fysische hart, en o.a. ook met de borstwervelkolom. Op het niveau van de ziel staat het in verbinding met de mate waarin je bij jezelf een rust vindt en ook actief in het leven kan staan. Het omschrijft o.a. ook de mogelijkheid om je voor de buitenwereld te openen en toch een rust bij jezelf te vinden. Op geestelijk niveau staat het hartchackra in verbinding met het ik. In de yoga wordt dit ik gezien als onze diepste wezenskern en deze diepere kern is een geestelijke kern. Dit ik leeft verborgen in het hartchackra. Hoe beter dit ik in het hartchackra opgenomen kan worden, hoe stabieler we ons leven ervaren, hoe groter de innerlijke rust

nummer 81

7

8

dossier

dossier

niet gedaan. Deze verwachtende houding of emotionele symbiose overschaduwt het hartcentrum, zodat niet het hartchackra en de progressieve eigen vormende ontwikkeling in het leven overwegen, waardoor je enerzijds een innerlijke rust kan vinden en anderzijds een vrijheid kan ervaren tegenover het lichaam met zijn symbiotische gevoelens. De verwachtingen overheersen en nemen de bovenhand. Je leeft meer vanuit een verwachting. Deze verwachting dirigeert in meer of mindere mate je leven en zo leef je niet in een harmonisch midden. Een harmonisch midden dat zich telkens opnieuw wil centreren.

Anahata Chakra, het hartchakra foto: ©M. Zahren ([email protected]) behouden kan worden en hoe actiever, met meer vormende mogelijkheden we ons in het leven kunnen bewegen. Om dit chackra beter te begrijpen en zelfs beter in ervaring te brengen, lijkt het mij interessant om de blik te richten naar geschriften die het vierde chackra vanuit een metafysisch standpunt benaderen. Deze gedachten vertrekken niet vanuit datgene wat fysisch waarneembaar, tastbaar of op een of andere wijze te meten valt, maar overschrijden de fysische grenzen, waardoor het denken objectief en vrij aanschouwd kan worden. Hier kunnen we eens een metafysische of inspiratieve inhoud van Heinz Grill over het vierde chackra nemen. “Het hartcentrum is de plaats van de inhoudelijke bouwende vorming, de vaardigheid, het leven enerzijds met rust, echter anderzijds met een hoge activiteit tegemoet te treden. Het hartcentrum is zoals een zon, die op een stille wijze compenserende en een rustgevende warmte voor het bestaan schenkt.” Indien een verwachtingsvolle houding de bovenhand neemt, wordt de progressieve ontwikkeling van het hart of zoals het hierboven vermeld wordt, de eigen vormende en bouwende mogelijkheid te-

Het actief bezig zijn in het leven en van daaruit in een innerlijke rust komen of daarentegen meer vanuit een verwachting in het leven staan, drukt zich dan ook levendig uit in een oefening. Nemen we hiervoor eens een lichte yogaoefening, de hurkzit of padangusthasana.

In deze fase kan je de omgeving die zich rondom jou bevindt bewust waarnemen en als het uiterlijke waarnemen. Vervolgens worden de handen zacht tegen elkaar gelegd en breng je de waarneming meer bij jezelf, vooral bij de borstwervelkolom. We blijven voor enige tijd in deze evenwichtshouding terwijl de wervelkolom zich opricht. Het is een ontspannen oprichten waarbij de ervaring ontstaat dat deze borstwervelkolom ontspannen en zich zelfs meer uit zichzelf opricht. Dit betekent dat je merkt dat het oprichten zonder kracht gebeurt. Hoe meer de wervelkolom zich kan ontspannen, hoe meer ze zich zonder dwang en bekoorlijk kan oprichten. Het oprichten gebeurt daarom werkelijk zonder kracht. Verder merk je ook dat de gedachten en gevoelens meer als iets uiterlijk ervaren worden. Dit ervaren

De hurkzit of het zitten op de tippen van de tenen is een mooie en esthetische evenwichtsoefening. Evenwichtsoefeningen staan vooral met het vierde chackra in verbinding omdat er bij deze oefeningen een groter eigen-actief zijn nodig is. Om de betekenis van de oefening beter te begrijpen en dan zelf ook in ervaring te brengen kunnen we onze blik terug naar een inhoudelijke voorstelling richten. “Voor deze opbouw in het hartmidden kan de verbinding tegenover de wervelkolom levendig ervaarbaar gemaakt worden. Het levendig ontplooide hart schenkt een ontspannen borstwervelkolom en deze schenkt verder opnieuw een gevoel van het in-zichzelf-opgericht-zijn met een gelijktijdig aanwezige innerlijkheid en een eerste gevoel van de onafhankelijkheid tegenover uiterlijke invloeden. “

Het is vooral door dit oprichten dat je de uiterlijke gevoelens zoals bijvoorbeeld de verwachtingsvolle houding overstijgt en dit schenkt een grotere vrijheid tegenover het lichaam alsook een aangename wakkerheid.

De verwachtingen die je aan het leven stelt kunnen gerechtvaardigd zijn, maar zullen je altijd aan het lichaam en dus aan het verleden binden en zorgen voor een patstelling, een stop in de ontwikkeling. De hurkzit is een mooie oefening om deze uiterlijke verwachtingsvolle houding als iets uiterlijk te ervaren en door het zoeken en aanvoelen van de wervelkolom langzaam meer de centrale of middengevoelens te leren vermoeden en je vandaar op te richten.

Heinz Grill – De zielsdimensie van de yoga

homeopathisch bekeken

De inhoud in een oefening

Een yogaoefening wordt nooit zomaar beoefend, maar wel met een inhoud, met een beeld en liefst ook met een inhoud die de diepere betekenis van de oefening omschrijft. Zo kan je meer deze verwachtingsvolle houding overstijgen en nieuwe gewaarwordingen ontwikkelen die meer de vormende mogelijkheden of de progressieve mogelijkheden van de ziel aanspreken. De rust is nooit een blijvende toestand en nog minder een toestand van lethargie of passiviteit. Rust is meer een toestand die volgt op een vooraf gestelde daad, activiteit, waarneming, bezigheid en deze rust dient altijd opnieuw om op een hoger niveau in ervaring gebracht te worden.

De hurkzit

Bij de praktische uitvoering staan we met gesloten benen in de hurkzit. Je kan eerst nog de vingertoppen op de grond plaatsen om je evenwicht te zoeken. Eenmaal wat rust en evenwicht gevonden kan je dan langzaam de vingertoppen van de grond brengen en de armen horizontaal opzij bewegen.

van het denken en de verwachtingsvolle emoties doen een innerlijke rust ontstaan. Deze innerlijke rust is tegelijk een innerlijk actief-zijn. In de esthetische evenwichtshouding ervaar je meer een verzaDeze innerlijke meld zijn bij jezelf waardoor rust is tegelijk een nabijheid tegenover het en vooral een beeen innerlijk lichaam koorlijk opgericht zijn vanuit actief-zijn de borstwervelkolom ontwikkeld wordt.

Anahata Chakra, het hartchakra

nummer 81

9

productinformatie

productinformatie

Vitamine D

Vitamine D de zonnevitamine, ook nodig in de zomer Vitamine D wordt aangemaakt door de huid wanneer deze blootgesteld wordt aan zonnestralen. Vitamine D vinden we ook in de voeding terug, voornamelijk in vette vis (sardienen, haring, zalm en tonijn) en in mindere mate in vlees, boter, melk en eieren. Blootstelling aan de zon en de voeding bepalen of we over voldoende vitamine D beschikken. veel binnenhuisactiviteiten hebben, actieve volwassenen die een bureaujob uitofenen of vrouwen die Tijdens de zomermaanden brengen we meer tijd een sluier dragen. Onderzoekers hebben vastgedoor buiten in de zon en kan de huid vitamine D. steld dat hoe groter de afstand tot de evenaar, des produceren. Echter het gebruik van een zonnecrème te groter de kans om een vitamine D tekort te hebvermindert de lichaamseigen vitamine D productie. ben.

Hebben we voldoende vitamine D?

Tijdens de winterperiode kunnen er problemen De inname van een vitamine D voedingsaanvulling ontstaan. Deze situatie verergert bij personen die is een eenvoudige manier om dit tekort te compenniet veel tijd buiten doorbrengen – bijvoorbeeld seren. bejaarden in instellingen, 60-plussers, jongeren die

De zonnevitamine 200 IE vitamine D3 100% van de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vetoplosbare vitamine D3 in gezonde olijfolie 1 handige mini capsule per dag 120 mini capsules (kleine parels) per verpakking voordelige adviesprijs: 7,90 € per verpakking of 0,065 € per dag

Vitamine D in olie! Vitamine D is vetoplosbaar waardoor het gemakkelijker opgenomen wordt wanneer het ingenomen wordt met vetten. Er wordt vaak aanbevolen een vitamine D aanvulling in te nemen met een maaltijd die vetten bevatten. Veel personen vermijden echter vetten in hun voeding en absorberen de vitamine D niet goed.

Een tekort aan vitamine D komt vaker voor dan men denkt. Een voeding arm aan vitamine D in combinatie met een gebrek aan voldoende zon in onze gebieden heeft weliswaar geleid tot het ontstaan van een ‘vitamine D tekort epidemie’ ongeacht de leeftijd of de periode die bestudeerd werd.

In capsules!

Een frequent tekort bij de bevolking

Kleine, ronde gelatine parels zijn eenvoudig door te slikken, maar u kan er ook op kauwen. Op basis van verse olijfolie hebben ze een aangename smaak. Ook handiger én gemakkelijker te doseren.

Verschillende studies hebben aangetoond dat de vitamine D status in de bevolking te laag is:

Vitamine D tekort in de bevolking

100% 80% 60% 40% 20% 0%

D-Pearls 200 – een eenvoudige oplossing Slechts

€ 7,90

Innoverend voor de gezondheid

Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 02 720.51.60 E-mail: [email protected]

Vitamine D3 is een vetoplosbare vitamine die we in de voeding terugvinden en die ook door de huid geproduceerd wordt wanneer deze blootgesteld wordt aan zonnestralen. Dit is de eerste bron van vitamine D3. In vele landen, is de zon echter een groot deel van het jaar te zwak om voldoende vitamine D3 te produceren en het gebruik van zonnecrème remt de aanmaak van vitamine D. In dergelijk geval is een dagelijkse aanvulling aan te raden.

homeopathisch bekeken

Thuis wonenden

D-Pearls 200 is speciaal ontwikkeld om op en eenvoudige, makkelijke en goedkope manier de dagelijkse tekorten aan te vullen. Het preparaat bevat 100% van de dagelijks aanbevolen hoeveelheid – dit voor de ganse familie, het hele jaar rond.

Voo 4 maan r den

Beschikbaar bij uw de apotheker in uw buurt. Vraag de overeenkomstige CNK-code 2784-379

Tekst: Diëtiste Mevr.C.Wauters

Capsules die afzonderlijk verpakt zijn in blisters, zijn, in tegenstelling met een pillenpot, veel hygiënischer. U vermijdt op die manier contact met de andere capsules. U kan zelf een deel van de blister snijden en meenemen op vakantie. Steek het in uw handtas – de gelatine parels blijven intact.

D-Pearls 200 – Vitamine D opgelost in olijfolie van eerste koude persing • • • • • •

Waar U moet op letten:

Hygiënisch verpakt in blisters!

BE_D-Pearls_Ad_H_bekeken_DU_0511_210x148

10

D-Pearls 200 zijn kleine zachte gelatine parels die elk 200 i.e. vitamine D bevatten, opgelost in koudgeperste extra vierge olijfolie.- een gezonde, eenvoudige methode met een hoge biologische beschikbaarheid.

Beschikbaar in apotheken in verpakkingen van 120 parels, adviesprijs € 7,90 (Referentie CNK code 2784-379)

Rusthuis bewoners

Bewoners van Brussel

Boüüaert - Voldoende Vit D

Boüüaert - Vit D deficiëntie

Moreno - Voldoende Vit D

Moreno - Vit D deficiëntie

C Boüüaert (2008) bij 291 mannen ouder dan 65 jaar van december tot juni. Een onderscheid werd gemaakt tussen diegenen die nog thuis woonden en diegenen die in een rusthuis verbleven. 79% van de rusthuisbewoners vertoonden een ernstige deficiëntie (25(OH)D < 12 ng/ml) ten opzichte van 57% van diegenen die thuis woonden.

nummer 81

11

productinformatie

vakantie

R Moreno-Reyes (2009) bij 401 bewoners van Brussel, afkomstig van 4 verschillende etnische groepen, met een leeftijd tussen 40 en 60 jaar. 77% vertoonden een vitamine D tekort (25(OH)D <50 nmol/l), waarbij de immigranten een hoger risico lopen. Nieuwe inzichten omtrent de rol van vitamine D

1. Botopbouw More Vitamin D in blood reduces incidence of major health problems Incidence compared to normal

12

80%

Rickets Type 1 Diabetes Multiple Sclerosis

Renal cancer All cancer

Heart attacks Breast cancer Falls, fractures

3. Inwerking op de inflammatoire respons Vitamine D gedraagt zich als een cytokine wanneer het geproduceerd wordt door monocyten en macrofagen.

Vitamine D bepaalt de regulatie, differentiatie en celdood van meer dan 200 verschillende genen. Uit het Review artikel ‘Vitamin D, Cancer and immunity’ gepubliceerd in 2007 blijkt dat er progressief meer bewijsmateriaal is dat vitame D deficiëntie in verband brengt met een verhoogd risico op autoimmuunziekten en kanker (colon, prostaat, borst). Een goede vitamine D status is te bereiken met een dagelijkse voedingsaanvulling.

40%

Conclusie

20

40 60 ng/ml of vit. D in blood

Lahore August 2010 using data of Garland and Baggerly 2010

Iedereen weet ondertussen dat vitamine D noodzakelijk is voor een goede mineralisatie, groei en heropbouw van het bot. Vitamine D zorgt voor de regulatie van Ca en P concentraties en helpt bij de absorptie van calcium uit de voeding. Samen met calcium, biedt vitamine D een bescherming tegen osteoporose. Uit recent onderzoek blijkt dat vitamine D een veel grotere en bredere rol zou hebben:

2. Regulatie van de neuromusculaire functie Een tekort aan vitamine D kan geassocieerd worden met spierzwakte en een verminderde werking van de snelle spiervezels.

Bij je essentie komen… Tijd en ruimte voor jezelf… Oriëntatie vanuit je kompas… Versterken van vitaliteit…

4. Rol bij kanker

60%

20%

Het Namastehuis

Vitamine D deficiëntie wordt wel degelijk een belangrijk probleem waarmee gemiddeld de helft van de volwassenen populatie mee geconfronteerd wordt. Naast zijn goed gekende rol in de botopbouw blijkt vitamine D eveneens andere belangrijke gezondheidsfuncties uit te oefenen. Een dagelijkse aanvulling met vitamine D is dan ook vaak aangewezen. Goedkope en handige oplossingen worden tegenwoordig aangeboden in zuigtabletten, in kleine capsulepareltjes of in druppeltjes. Vitamine D is een in vet-oplosbare vitamine. Het wordt aangeraden vitamine D in te nemen bij een “vette” maaltijd of in olie-capsules voor de beste biologische opname. De dagelijkse extra inname, zelfs over een lange termijn, van 100% van de behoefte ( 5 mcg of 200 I.E.) is veilig. Referenties: MF Holick. Vitamin D deficiency. NEJM 2007; 357 (3): 266-81. R Moreno-Reyes et coll. Vit D deficiency and ethnicity. Eur J Nutrition 2008 C Boüüaert et al. Déficit en vitamine D chez l’homme âgé vivant à domicile ou en institution en milieu urbain. La Presse Médicale 2008; 37 (2): 191-200.

homeopathisch bekeken

Tekst: Dr. Sigrid Jespers Foto: ©www.hetnamaste-huis.be

Graag wil ik jullie voorstellen aan een prachtig initiatief in het Gentse. Het gaat om een privé-initiatief sinds 1987 van een aantal bewogen mensen die vonden dat we terug moesten leren vertrouwen op het zelfhelend vermogen dat in ieder van ons aanwezig is. In deze stresserende tijden waarin we vaak onszelf voorbij hollen, wordt nog weinig tijd gemaakt om dingen even op een rijtje te zetten. Wie is er soms niet de weg naar zichzelf kwijt? Vaak zijn we altijd maar drukker bezig om onszelf niet te moeten confronteren met al deze moeilijke vragen. Nochtans ondervinden mensen op een zeker punt echter dat ze deze vragen niet uit de weg kunnen blijven gaan. Daarom heeft de VZW Namaste dit Namastehuis opgericht in Merendree, tegen Gent. Je kan er terecht voor een weekverblijf, van maandag tot vrijdag, voor één of meerdere weken in een landelijke setting. Het is de bedoeling dat het een plaats is waar terug ruimte gemaakt wordt voor iemands zelfhelend vermogen. Mensen die in het namastehuis te gast zijn zoeken naar ademruimte om te ontdekken wat voor hen belangrijk is. Je verblijft er samen met een aantal anderen (max 7 per week) die allemaal op zoek zijn naar innerlijke rust. Het is een vorm van begeleide time-out. Aandacht en zorg voor de gehele mens staat centraal. Er zijn een hele hoop vrijwilligers mee bezig om dit allemaal

praktisch mogelijk te maken. Ook is er een ruime groep professionele medewerkers die groepsactiviteiten aanbieden. Binnen de sector van de geestelijke gezondheidszorg is dit een uniek initiatief, en dat dan nog bijna allemaal op vrijwillige basis. Er gebeurt altijd eerst een intakegesprek na telefonische aanmelding op het nummer 09/371.58.20. In dat intakegesprek kan langs beide kanten duidelijk toegelicht worden of vraag en aanbod bij elkaar aansluiten. Verdere afspraken volgen dan concreet. Bovendien wordt enkel een bijdrage voor de kosten gevraagd, die dan nog tegemoet gekomen wordt door sommige ziekenfondsen. Ik vind het een initiatief dat navolging verdient en heb enorm veel respect voor de vrijwilligers die zulke initiatieven draaiende houden.

Meer info:

nummer 81

www.namaste-huis.be [email protected]

13

14

dossier

uit de praktijk

Henry Een drukke “businessman Tekst: Foto:

Kathy Denis Donald Cook

Henry is bijna 60 jaar, getrouwd en heeft 3 kinderen. Hij is een echte zakenman. Hij heeft al ongeveer 35 jaar zijn eigen bedrijf en dat is zijn lust en zijn leven. Dagelijks is hij uren in de weer en als hij ‘s avonds rond acht uur thuis komt, begint hij met de volgende ‘post’. Hij kan dan weer een hele periode aan het werk gaan. Henry komt gemakkelijk aan 16 werkuren per dag. Zelf heeft hij er geen last van. Hij is heel graag met de zaak bezig en vergeet dan als het ware de tijd. Hij kan dan zelfs vergeten te eten. En zaken die binnen het gezin of in de familie spelen gaan soms geheel aan hem voorbij. Zijn familie heeft er wel meer last van, ondanks dat ze zelf ook een hoge functie hebben binnen het bedrijf van pa. Als zij naar huis gaan, naar hun gezin, is vader nog steevast in de weer. Vakantie is aan Henry dan ook niet besteed. Zijn vrouw klaagt steen en been: constant is hij, ook in zijn vrije tijd, in gedachten met de zaak bezig. Hij hoort haar soms niet eens als ze iets aan hem vraagt of hem iets vertelt. Vaak wordt een uitstapje gecombineerd met ‘eventjes nog een afspraak voor het werk’, hetgeen dan altijd net iets meer tijd in beslag neemt dan van te voren gepland. Als ze niet akkoord gaat met een dergelijke combinatie, is ze de hele dag op weg met een boze en gefrustreerde man, die zeer snel prikkelbaar is; ook niet prettig dus.

Dagelijks, ook op vrije dagen is hij ‘eventjes’ op de werkvloer, om te kijken of alles goed verloopt of om te zien of al de voorbereidingen voor de week erna in orde zijn. Zijn klanten zijn zéér tevreden over zijn betrokkenheid. Bij een zeldzame vakantie in het buitenland is zijn telefoon belangrijker gezelschap voor hem dan zijn eigen vrouw, is haar stellige overtuiging. Behalve dat deze hele gang van zaken haar en de kinderen absoluut niet bevalt, maakt het haar ook erg ongerust. Dit is toch niet meer gezond, dit moet toch ooit ergens verkeerd aflopen? De mening van Henry ‘s echtgenote over zijn telefoon kan ik zeer goed begrijpen. Tegenover mij zit een man die geobsedeerd lijkt door dat voorwerp. Hoewel ik normaal gesproken tijdens een consult dringend vraag de gsm uit te zetten, blijkt dat voor hem een onmogelijke opgave. Hij moet ‘stand-by’ zijn als er calamiteiten zouden zijn. We vinden een compromis en hij zet hem stil, maar legt hem voor zich op tafel. Na iedere zin die hij spreekt kijk hij op het scherm of hij al iets gemist heeft. Als het echtpaar begint te vertellen, is de spanning tussen hen heel goed te voelen. Zij is verongelijkt en angstig voor de toekomst, hij vindt dat ze zeurt en de boel overdrijft. Hij zou niet naar een dokter gekomen zijn als zijn lichaam niet ook aangegeven had dat het deze levensstijl niet meer langer kon waarderen. Echte klachten heeft hij immers niet of bijna niet, maar bij een controleonderzoek, ruim een jaar geleden, werd per toeval een enorme verstoring in zijn suikerhuishouding ontdekt.

homeopathisch bekeken

Hij had ernstige diabetes van het type 2 (ook wel ouderdomssuikerziekte genoemd). Zijn glucosewaarde in het bloed was ruim boven de 400 en zou eigenlijk onder de 100 moeten zijn. Van de internist moest hij 3 keer per dag een suikerverlagende medicatie innemen en daardoor waren de waarden wel een stuk gezakt, maar nog steeds niet genormaliseerd. Daar kwam nog bij dat een aantal weken geleden ook zijn cholesterol plots te hoog was. Ook voor dit probleem zou hij pillen moeten nemen, maar hiermee was hij nog niet gestart. Het werden teveel medicijnen naar zijn zin, immers sedert een paar jaar moest hij ook al pillen tegen de hoge bloeddruk nemen. Met zijn tabletten had hij zijn tensie goed onder controle, maar hij mocht ze niet vergeten, want dan was het meteen mis.

heel hoog voor zichzelf, is heel precies en verwacht dat ook wel van anderen. Toch houdt hij zich vrij lang in, maar plots kan hij ineens uitvliegen, als het allemaal niet secuur genoeg naar zijn zin gaat. De laatste maanden komt dat regelmatiger voor dan tevoren. Hij rookt niet, maar hij sport ook niet. Daar heeft hij geen tijd voor. “Mijn werk is sport genoeg”. Als zijn vrouw op het einde van het consult een beetje eerder weg moet naar een andere afspraak, krijgt het gesprek toch een wat andere toon. De telefoon wordt zelfs eventjes vergeten als hij toegeeft dat ook hij wel voelt dat de balans er een beetje uit is en dat hij heus ook wel inziet dat er een reële kans op een hartprobleem voor hem bestaat, alleen zijn vrouw maakt het hem nog moeilijker dan het al is. Haar manier van doen verhoogt de druk voor hem.

Op advies van zijn dochter wilde hij eens homeopathie proberen, dat zou hem immers ook energie geven, want de laatste tijd was hij ook wel een beetje sneller moe (waarop zijn vrouw mij met een blik van ‘zie je wel’ aankeek en bijna opnieuw de discussie met hem aanging). Een enkele klacht die hij had was zijn snelle stoelgang. Zo gauw hij gegeten had moest hij naar de wc rennen. Hij kon het niet goed ophouden hoewel er toch geen sprake van diarree was. Vooral de laatste paar jaren had hij er in meerdere mate last van en kon het soms tot gênante situaties leiden. Tijdens het consult praat hij veel over zijn zaak en vooral ook de financiële aspecten daarvan. Uit de rest van het vraaggesprek komen niet zoveel bijzonderheden. Hij eet heel graag vis, vlees, gewone boerenkost en hete soep. Hij drinkt graag koffie zo heet mogelijk, alcohol en water. Momenteel is zijn seksuele energie wat gezakt. Alles functioneert nog wel, maar hij heeft er gewoon niet zoveel zin meer in de laatste tijd. Hij geeft toe dat hij eigenlijk wel een beetje een workaholic is en dat hij zich door niemand laat stoppen, ook niet door zijn gezinsleden. Hij gaat altijd door en kan niet goed stilzitten. Hij legt de lat

nummer 81

Nux Vomica bron afbeelding: Wikimedia Commons

15

16

uit de praktijk

Productinformatie

Uitgebreid praten we over zijn levenstempo, over het feit dat bij een gezond leven ook ontspanning, rust, beweging en goede voeding hoort. Plezier in het leven en een beetje humor zijn dingen die ook goed kunnen helpen.

voor vrouwen na de menopauze. Bovendien is de productie van kabel­ jauwleverolie zeker niet interessant voor het visbestand. Om aan uw dagelijkse portie omega­3 te komen wordt namelijk heel veel kabeljauw opgeofferd. Dan bent u ook op het ecologische vlak veel beter af met MorEPA Platinum Deze vis­ olie is afkomstig van duurzaam beheerde Antarctische makreel en sardienen die van nature heel veel omega­3 bevatten.

geen enkele pil ervoor genomen had.

Henry vertelde dan ook dat hij zijn leven veranderd had. Iedere dag maakte hij nu een wandeling van 30-45 minuten en hij voelde zich daar heel goed bij (een geweldige therapie voor zijn drie problemen: Met het middel Nux vomica denk ik dat ik hem daar- diabetes, hoge bloeddruk en hoog cholesterol). Hij bij een beetje zou kunnen helpen. Het is een middel was ook regelmatiger gaan eten. Nam er veel meer voor mensen die teveel hooi op hun vork hebben de tijd voor. At ook wat vaker samen met zijn vrouw, genomen. Ze willen eigenlijk teveel en gaan maar wat het thuis wel gezelliger maakte. Ook zat hij ‘s door en door, ook als dat niet goed meer is voor morgens tegenwoordig vaker mee aan tafel voor henzelf. Ze nemen de tijd vaak niet om gezond te een ontbijt (hetgeen vroeger vrijwel nooit gebeurleven. Ze worden prikkelbaar en krijgen gemakke- de). lijk ruzie met iedereen. Zakenlui zijn een goed voorWaarschijnlijk ten gevolge van het eten zijn ook zijn beeld van mensen die dit middel nodig hebben. darmen een stuk rustiger en heeft hij minder last Henry kwam na twee maanden vertellen dat het ei- van te snelle en heftige aandrang tot stoelgang. genlijk een heel stuk beter was. Zijn bloeddruk was Een heel positief verhaal van deze zakenman, maar prachtig onder controle, zij het dat hij nog steeds het feit dat zijn telefoon niet meer op tafel lag in de medicamenten gebruikte. Zijn suikers waren nu vervolgconsulten, was voor mij nog het meest overheel mooi en met de internist was besloten dat hij tuigende bewijs dat we op de goede weg waren en de pillen mocht verlagen naar twee maal per dag. dat de stress duidelijk een heel stuk minder was!! Zijn cholesterol bleek nu normaal te zijn, terwijl hij

DE HOMEOPATHISCHE INFOLIJN maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 14.30u tot 16.30u • U hebt vragen over unitaire homeopathie? • U gaat op vakantie en wenst een adres van een erkend homeopaat? • U wil een proefnummer van ‘Homeopathisch Bekeken’ aanvragen? • U bent geïnteresseerd in onze advertentietarieven? • U wenst een adreswijziging door te geven?

* [email protected] ( + 32 (0) 59 502 997 http://www.vsuhomeopathie.be

Iedereen heeft een eigen Omega-3 Index

Omega-3 Index en vitamine D in het vizier Omega-3 vetzuren en vitamine D hebben een aantal dingen gemeen. Beide types voedingsstoffen zitten in vette vis. We neigen er met z’n allen te weinig van in te nemen. Ze zijn zo fascinerend dat het onderzoek naar hun gezondheidsondersteunende draagwijdte onafgebroken verdergaat. En ze worden u aangeboden in hun meest fysiologisch werkzame vorm in één capsule MorEPA Platinum. Vitamine D zonder vitamine A

Vitamine D kent u wellicht het best als de zonnevitamine die uw skelet sterk houdt. Vitamine D bevordert namelijk de opname van calcium. Maar er is ook een rol weg­ gelegd voor vitamine D in de opbouw van uw natuurlijke weerstand, en in het behoud van een gezonde circulatie, een goede gemoedstoestand en een normale spierfunctie. Het gehalte aan vitamine D uit één MorEPA Platinum capsule kunt u met een gerust gevoel gebruiken, en komt overeen met 150% van de hoeveelheid die een gemiddeld persoon dagelijks nodig heeft. Het is trouwens de super­ ieure vorm van vitamine D, meer bepaald vitamine D3 of cholecalciferol. Wist u dat vitamine D3 minstens drie maal beter door uw lichaam wordt gebruikt dan vitamine D2 (ergocalciferol)? Dat vitamine D de zonnevitamine wordt genoemd, is verklaarbaar doordat in onze huid vitamine D wordt aangemaakt als de

homeopathisch bekeken

zon erop schijnt. U kunt hier maar beter van profiteren door in de zonnige seizoenen voldoende buitenactiviteiten te plannen. Laat dan een vierde of meer van uw huid onbedekt. In de donkere periodes, gewoonlijk van begin november tot en met maart, is het quasi onmogelijk om vol­ doende zonlicht op te zoeken. Dan over­ weegt u best een vitamine D­supplement. Weet dan dat u met MorEPA Platinum eveneens van een uitzonderlijk hoog gehalte aan omega­3 geniet, bovenop dat van de toegevoegde vitamine D. MorEPA Platinum is het gezonde alterna­ tief voor kabeljauwleverolie (ook gekend als levertraan). Kabeljauwleverolie bevat naast vitamine D en het eerder lage gehalte aan omega­3, helaas ook nog vitamine A. Van vitamine A hebben we geen extraatje in onze voeding nodig. Deze vitamine maakt de botten overigens minder sterk, en werkt zo de kracht van vitamine D tegen, wat vooral nadelig is

nummer 81

De gezondste omega­3 vetzuren zijn EPA en DHA. Hun aandeel in uw vetzuur­ profiel wordt uw eigen Omega­3 Index genoemd. Het is een persoonlijke gezond­ heidsmeter: ligt uw Omega­3 Index tussen 8% en 11%, dan wijst dit op een goede gezondheid van uw circulatie. Eén cap­ sule MorEPA Platinum bevat een bij­ zonder grote hoeveelheid EPA en DHA van maar liefst 1005 mg. Met deze dag­ portie ligt de geadviseerde Omega­3 Index daadwerkelijk binnen uw hand­ bereik. Veel westerlingen moeten het immers stellen met een Omega­3 Index van amper 4.5%. Om dergelijk lage score op te trekken naar een gezonde 8%, eet u best vier vismaaltijden per week. Dit blijkt voor veel mensen moeilijk haalbaar. Vandaar uw keuzemogelijk­ heid voor de gebruiksvriendelijke MorEPA Platinum. EPA en DHA ondersteunen dus uw circula­ tie. Maar hun impact op uw gezondheid is nog ruimer. Het EPA­gehalte uit één MorEPA Platinum capsule is voldoende hoog om uw gemoedstoestand te onder­ steunen, terwijl dat van DHA een grote bijdrage levert om uw gezichtsvermogen en geheugenfunctie scherp te houden. Met de kwaliteit van onze omega­3 vet­ zuren kan het niet beter. Onze omega­3 wordt namelijk opgezuiverd en geconcen­ treerd via de mildste procedure die voor­ handen is: superkritische CO2 extractie, een milieuvriendelijke procedure die overigens alle zware metalen uit de ruwe visolie wegwast. MorEPA Platinum Verkrijgbaar bij uw apotheker Voor meer info: www.MorEPA.com Meer weten over uw Omega­3 Index: www.omega­3­index.com

Hooggeconcentreerde supercritische omega-3 1005 mg EPA/DHA + extra Vitamine D in één softgel

17

18

dossier

uit de praktijk

men te benoemen. Een grondig gesprek dringt zich op bij iemand met stress.

Stress en Homeopathie

Tekst: Apr. Daniël Follebout Afbeelding: Alan Cleaver ([email protected])

“Dokter ik heb last van stress” is vermoedelijk de meest gebruikte openingszin in het kabinet van de homeopaat.

Toen ik werd gevraagd een artikel te maken rond ‘stress’ was mijn eerste reactie: even rondneuzen in het repertorium ( het boek waar alle mogelijke symptomen verwijzen naar de mogelijke homeopathische middelen). Al snel werd mij duidelijk dat men geen boodschap heeft aan het symptoom ‘stress’ om een oplossing te vinden. Tot 1987 kwam het woord stress niet in het repertorium voor. Stress is dan ook, net zoals hoge bloeddruk, een veel te frequent gebruikte term, om onderliggende sympto-

Er zijn meerdere definities of omschrijvingen van stress. Soms wordt de term stress gebruikt als aanduiding van een bepaalde situatie of prikkel. Maar soms wordt onder stress ook de psychische, fysiologische en chemische veranderingen verstaan, die juist het gevolg zijn van stress. Om verwarring tussen beide definities te voorkomen, maakt men daarom wel onderscheid tussen een stressor (de conditie die stress veroorzaakt), en de stressrespons (de reactie op de stressor). Het woord stress duidt dan op het proces dat een gevolg is van de stressor, en tegelijk aanleiding is voor de stressrespons. In de laatste zin wordt stress in dit artikel ook opgevat. (definitie van stress uit Wikipedia, hét woordenboek op internet) Stress ontstaat wanneer het levenstempo en de druk, die op je afkomt, te groot wordt. Vaak ligt het probleem in het werk, soms in familiespanningen, algemene gezondheid of geldzorgen. Aangezien we meestal geen greep hebben op de basisoorzaken (= de stressor) komen we mentaal onder spanning te staan, een spanning die ondermijnt, dan spreekt men van stress (= de stressrespons). Eigenlijk heeft het alles te maken met: hoe ga je mentaal en emotioneel om met ongerustheid, bezorgdheid, vrees en angst. Stress laat zich op vele manieren voelen. Het kan op lichamelijk niveau oorzaak zijn van hoge bloeddruk, hoofdpijn, spierpijnen in de nek als gevolg van spanning. Eén van de beste behandelingen tegen de fysieke effecten van stress is beweging, sport. Door een volgehouden beweging (minstens ½ uur) wordt er in de hersenen endorfine vrijgemaakt, die kan onze algemene stemming snel verbeteren. Kleine zorgen lijken al vlug minder erg. Meteen zal ons lichaam ook in een betere vorm komen. Een fietstocht onder een stralende zon, of een wandeling in een groen landschap kunnen wonderen doen en zijn nog beter als je gezelschap hebt van een vriend, dan kan je eens lekker je ‘zieltje luchten’. Stress is niet hetzelfde voor iedereen. Homeopathisch benaderen we de patiënt niet vanuit zijn stress, maar van de manier waarop hij reageert op stresserende situaties. We zoeken samen met de pa-

homeopathisch bekeken

tiënt naar de oorzaken die geleid hebben tot zijn huidig probleem, we zoeken wat de grond van zijn stressrespons is. Homeopaten stellen veel vragen, hier zal dat zeker ook zo zijn. “Kan je beschrijven hoe of waarmee het begonnen is?” of ook “Wat heeft in die beschreven situatie die stress veroorzaakt bij jou?” De homeopaat wil weten wat de diepere angsten zijn die tot stress hebben geleid. Zo komt hij al dichter bij de grond van je probleem. In een volledige homeopathische anamnese zal de dokter alle aspecten van je lichamelijke klachten (van topje van de haren tot aan de tenen) overlopen. Hij zal je vragen naar je psychische gesteldheid en peilen naar de emoties die zich sindsdien manifesteren. Alleen met die volledige verzameling kan hij (zij) repertoriseren en jouw ideaal middel vinden om jezelf aan te sterken. Het is jouw reactie op het homeopathische middel die ervoor zal zorgen dat je sterker wordt en de stress zal overstijgen. De opdracht van de homeopaat is: zich afvragen wat er nu juist moet genezen worden. Hij zoekt naar het onderliggende patroon van de stresstoestand bij zijn patiënt, en hoe dit patroon zijn patiënt heeft beïnvloed in zijn levenswijze. Hij zal dan ook een middel voorschrijven dat veel dieper inwerkt op verwrongen gedragspatronen, en niet enkel op het oppervlakkige symptoom van stress. Sommige rubrieken in het repertorium zijn telkens opnieuw zeer interessant om te raadplegen. Natuurlijk op voorwaarde dat ze passend zijn voor de patiënt: • angst voor onbenulligheden (39 homeopathische middelen) • angst voor anderen = voor vrienden of familie (77 middelen) • angstige voorgevoelens (152 middelen) • angst voor armoede (48 middelen) • bezorgdheid voor vrienden of familieleden (127 middelen) Tenslotte zijn de rubrieken: “Ziektegevolgen na angst, na mislukking in de zaken, na financieel verlies, na erge emoties, na bedrog in de relatie, na kwaadheid, na vernedering, na overdreven veel werk, na … “ voor iedere homeopaat een enorme bron van inspiratie om de zoektocht naar het ideale middel mogelijk te maken.

Omdat alles nogal theoretisch klinkt kan ik enkele voorbeelden geven uit mijn directe omgeving. 1° Een collega apotheker werkte in een huurapotheek waarvan het huurcontract ten einde liep. Hij maakte zich zorgen om zijn toekomst. Hij had een vrij goede band met verschillende klanten en werd al verdrietig bij de gedachte die mensen niet meer terug te zien. De drukte rond het afronden van zijn praktijk begon hem zodanig te ondermijnen dat hij niks meer kon verdragen. Hij was kortaf tegen klanten, werd snel geïrriteerd door de drukte van zijn eigen kinderen, en zelfs de relatie met zijn vrouw werd problematisch. Eén dosis ‘Acidum Phosphoricum‘ bracht de rust terug bij hem en zijn verbeterd evenwicht maakte het mogelijk dat hij bij de eerste sollicitatie al succes had. 2° Een dame kreeg slaapstoornissen. Aangezien ze bij haar ouders gezien had hoe verslavend slaaptabletten kunnen zijn kwam ze op consultatie. “Ik ga kapot van de stress!” was haar openingszin. Haar echtgenoot had een enorm risico genomen door een zeer zware lening aan te gaan voor een eigen bedrijf. Zij vreesde dat de zaak onvoldoende succesvol zou zijn om zelfs maar die lening af te betalen. Ze kon haar angsten niet uiten tegenover haar man want die zat volop in de onderhandelingen om zijn jong bedrijfje op te bouwen en vond haar zorgen totaal niet relevant. Ze sliep wel in maar schoot rond middernacht wakker met dat beklemmende gevoel van bezorgdheid en angst voor een financieel debacle. Ze werd ook kouwelijk, iets waar ze vroeger nooit last van had. Eén dosis ‘Arsenicum album’ heeft haar de nodige inwendige rust teruggebracht. Door haar herstel kwam ze weer in haar evenwicht en heeft ze haar man enorm gesteund en bijgedragen aan een zeer succesrijk bedrijf waar 30 medewerkers hun loon verdienden. Dit zijn slechts enkele beperkte voorbeelden hoe een persoon mogelijk zijn stress kan gevormd hebben. Als patiënt krijg je een middel dat past bij je totale persoonlijkheid. Is dat voorgeschreven middel het simillimum voor jou, dan kunnen we verwachten dat je jezelf in de kortste keren stukken beter voelt en dat de dingen waar je vroeger zorgen in maakte nu futiliteiten worden die jou niet meer raken. Het is alsof de ziekte stilletjes wegsmelt.

nummer 81

19

20

dossier

dossier

”De maatschappij is verplicht om aan de zwakste en meest ongelukkige mensen de grootste bescherming en de meeste zorgen te bieden.”

Geschiedenis der geneeskunde Pinel bevrijdt de gekken uit hun ketens Philippe Pinel Afbeelding: verlopen copyright

Tekst: Dr. Patrick Rogiers

De school van de Salpêtrière speelt een doorslaggevende rol in de ontwikkeling van de neurologie en de psychiatrie. Zonder Philippe Pinel, een groot arts, zou die school echter nooit bestaan hebben, althans niet in de schoot van dit grote Parijse ziekenhuis, dat één van de belangrijkste en bekendste centra voor psychiatrie en neurologie in Europa was. Pinel was een formidabele voorloper die het ooit aandurfde om geesteszieken niet langer als gekken te beschouwen. Hij deed dan ook het onvoorstelbare: hij nam hun ketens weg. De eerste stappen. De Pinels waren arts van vader op zoon in de buurt van het Franse Albi. Philippe wordt in 1745 geboren en krijgt een strikt religieuze opvoeding, eerst van zijn moeder en, op vijftienjarige leeftijd, na haar overlijden, van zijn huisonderwijzer, de abbé Gorse in die mate dat de jonge man bijna priester werd en de lagere wijdingen al had gekregen. Een gewetenscrisis voorkomt dat echter in extremis nadat hij de werken van de encyclopedisten en van Jean-Jacques Rousseau had gelezen. Eerst gaat hij kunsten en letteren studeren in Toulouse en vervolgens trekt hij naar Montpellier naar de beroemde Faculteit Geneeskunde om er zijn eerste kennis uit Toulouse te verfijnen. Hij is briljant in wiskunde en maakt gebruik van dit talent om privéles te geven en er geld mee te verdienen om geneeskunde te studeren. Hij laat ons de volgende getuigenis na: “Ik woonde stipt de openbare lessen van de Faculteit in de gemeenschappelijke bibliotheek bij, evenals het dagelijks onderzoek van de arts in het grote ziekenhuis om uittreksels van de beste oude en moderne auteurs samen te stellen en om schriftelijke notities te nemen aan het bed van de zieken en om, naarmate ik de smaak te pakken kreeg, het specifieke verhaal op te tekenen van het volledige verloop van de acute ziekten. Dit was het algemene plan dat ik gedurende vier jaar gevolgd heb. Ik zorgde er wel

voor om alle speculatieve opinies van mij af te houden of het oordeel ervan tot een later moment uit te stellen volgens de principes van de methodische twijfel van Descartes.” Pinel wordt ook een discipel van de plantkundige Antoine Gouan, de vriend van Jean-Jacques Rousseau. In 1778 trekt hij samen met zijn vriend Chaptal naar Parijs waar hij door Cabanis in de hoofdstedelijke salons wordt geïntroduceerd, onder meer in dat van Madame Helvétius, dat door mannen als Condorcet, Lavoisier en Benjamin Franklin werd bezocht. Samen met hen droeg hij bij tot de verspreiding van de encyclopedische geest.

Pinel is wel liberaal, maar de excessen van de Franse revolutie jagen hem angst aan. Hij heeft zich ondermeer verzet tegen de onthoofding van Lodewijk XVI. Ondanks de stormachtige tijden zet hij zijn onderzoek voort. In 1791 presenteert hij voor de “Société de Médecine” een memorie over de meest doeltreffende middelen om zieken beroofd van hun verstandelijke vermogens voor zij de bejaarde leeftijd bereikt hebben te behandelen. Hij ontwikkelt samen met Cabanis een hulpplan voor geesteszieken. Het is diezelfde Cabanis die hem laat aanstellen tot krankzinnigenarts in het Hôpital Bicêtre. Sommigen beweren dat hij zich daar heeft schuil gehouden om aan de terreur te ontsnappen. Niettemin was zijn eerste daad in het Hôpital Bicêtre het wegnemen van de ketens bij de geesteszieken. Het was tot dan toe de gewoonte dat geesteszieken geketend werden. Het feit dat hij hen bevrijdde uit hun ketens lokte de woede uit van de vertegenwoordigers van het Parijse stadsbestuur en hij krijgt te horen: ”Wee jou indien je ons misleidt en indien je vijanden van het volk onder je waanzinnigen verbergt.” Eén der ongelukkigen die door Pinel bevrijd wordt van zijn ketens wordt overigens zijn trouwe dienaar. Het lijdt bovendien geen twijfel dat Pinel het leven van meer dan één voortvluchtige gered heeft voor de terreur door hem voor waanzinnig te laten doorgaan.

In de Salpêtrière Wanneer Pinel in de Salpêtrière tot inwonend arts wordt aangesteld heeft de instelling een niet benijdenswaardige reputatie. Ze wordt vergeleken met een gevangenis, wat ze inderdaad ook was. Dit was de wil van Colbert geweest die ze had laten bouwen als gevangenis voor vrouwen en kinderen ”die tot het goede konden terugkeren”. De faam van de instelling was erger dan die van de Bastille. Een rapport uit 1790 beschrijft de situatie er als afgrijselijk: “Alles bevindt zich daar in een even bedroevende als onvoorstelbare verwaarloosde toestand. Alle soorten waanzin vindt men er door elkaar: geketende waanzinnige vrouwen samen met kalme vrouwen, zij die woedeaanvallen krijgen samen met rustige. Krampachtige toestanden, woede, kreten en aanhoudend gebrul ontnemen elke mogelijkheid tot rust aan hen die het nodig hebben. De opstoten van hun ziekte zijn er dan ook frequenter, krachtiger, gruwelijker en minder geneesbaar. Er bestaat daar niet de minste zachtheid, geen troost en geen remedie.” Pinel neemt ook hier de ketens weg en doet slechts in de meest extreme gevallen een beroep op een dwangbuis. Eindelijk worden de waanzinnigen beschouwd als zieken die heel veel lijden en niet langer als schuldigen die gestraft moeten worden. Met de hulp van Pussin, een opmerkelijke verpleger, vat hij die ingrijpende humanitaire hervorming aan. Zij zullen navolging krijgen bij William Tuke

In die tijd al groeide zijn belangstelling voor de geestesziekten en nadien gaat hij naar het befaamde “pension” Belhomme, genoemd naar de naam van de gewezen schrijnwerker die het uitbaatte. In feite was het een “tehuis” voor geesteszieke aristocraten. Pinel had daar een zieke vriend die hij elke dag bezocht. Belhomme stelde hem voor om huisarts van het etablissement te worden. Pinel neemt het aanbod aan en leert zo de klinische psychiatrie kennen. De jonge therapeut verruimt zijn kennis door te studeren, te vertalen en door artikels en thesissen te lezen. Hij wordt alzo hoofdredacteur van de “Gazette de la Santé”. Zonder twijfel las hij ooit dit anonieme artikel dat in 1785 in het “Journal de Médecine” verscheen en tot het volgende besloot:

homeopathisch bekeken

nummer 81

21

22

geschiedenis

productinformatie

in Engeland, bij Joseph Taquin van Chambéry die zijn “Philosophie de la folie” publiceert en ook bij de Gentse Joseph Guislain. Pinel hervormt eerst het verblijf zelf dat hij opener wou maken door afwisseling met gemeenschappelijke ruimtes. Geleidelijk ontstaat er een nieuw sociaal leven op grond van gemeenschappelijk werk en vrijetijdsbesteding. Hygiëne van lichaam en voeding was van essentieel belang. In die mate dat een verblijf in de instelling het genot en de rust van het landleven mogelijk moest maken. Hij weigert aderlatingen en geeft de voorkeur aan remedies die gebruik maken van de weldaden van de natuur “die tot genezing neigt”. De echte therapie van de geestesziekten verschijnt pas in de 20ste eeuw. Pinel verleent de zieken slechts bijstand met het oog op classificatie en niet op genezing, zoals zijn leerling Broussais al benadrukte: ”De echte arts is deze die geneest. De observatie die niet leert genezen is niet die van een arts maar van een naturalist.”

“Pinel délivrant les aliénés à la Salpêtrière” 1795, schilderij door Tony Robert-Fleury.s (Afbeelding: verlopen copyright)

Naturalist En in Pinel schuilt een overtuigd naturalist. Zijn indeling van de viervoeters bezorgde hem de opvolging van Cuvier in de Academie voor Wetenschappen. Naast de Salpêtrière bevindt zich een plantentuin waar Pinel dikwijls ging wandelen. Het naturalisme heeft een rechtstreekse invloed op hem uitgeoefend. Hij beschouwde de geestelijke geneeskunde als een geschiedenis van de morbide species die herinnerde aan het botanische model. Dit lokte bij

Bichat de volgende verklaring uit in zijn “Traité des Membranes”: ”De Citoyen Pinel legt een oordeelkundig verband tussen de verschillende structuren en de verschillende aandoeningen van de membranen. Door het lezen van zijn werk is dit idee bij mij opgekomen.” De classificatie is misschien nog summier, maar het werk van Pinel is in de eerste plaats klinisch hoewel hij niet aarzelt om in de filosofie te grasduinen. Zijn werken zijn ook de vrucht van zorgvuldige observaties van de gedragingen, ook al is hun analyse betwistbaar. Melancholie, vervolgingswaan, suïcidale neigingen, alcoholische depressie, anorexia, grootheidswaan en maniakaal gedrag zijn stuk voor stuk componenten van de geestesziekten die door Pinel werden afgebakend met daarbij een statistische dimensie die ze tot duurzame verworvenheid verheft. Pinel zondert stupor uit de idiotie af en de school van de Salpêtrière zal ze met het syndroom van geestesverwarring verbinden. Pinel was zo verlegen dat zijn spraak eronder leed. Hij schuwde het eerbetoon en verloor zijn zelfzekerheid in aanwezigheid van de groten der aarde. Nog voor de revolutie, toen Lemonnier hem aan het hof voorstelde als mogelijk titelvoerend arts van de dochters van Lodewijk XV, kreeg hij geen letter over zijn lippen en het ambt ontglipte hem. Hij wees ook het aanbod van een aanstelling als arts bij Napoleon af. In 1823 wordt Pinel onder druk van de reactionairen die zijn werkmethode niet aanvaarden gedwongen om met pensioen te gaan. Hij trekt zich dan terug op zijn landgoed waar hij zich ongeremd kan toeleggen op zijn passie voor plantkunde en op de kweek van bloemen en medicinale planten. Hij ontvangt er wel zijn leerlingen, onder wie Esquirol, die hij boven alle anderen verkoos, en die aan de basis ligt van de wet die in 1838 gestemd werd om de geesteszieken te beschermen. Hij eindigt als burgemeester in zijn dorp, waar hij eens te meer blijk geeft van veel menselijk gevoel. Pinel sterft in de Salpêtrière en wordt begraven in aanwezigheid van talrijke patiënten die hij had verzorgd. Bron: Het medisch weekblad, door Hervé Gérard.

homeopathisch bekeken

dossier

Rode biet een plant die u kan helpen Tekst: Ph. Eraly Caroline Foto: Zsuzsanna Kilian4

De rode biet is al ruim tweeduizend jaar bekend. Ze werd gebruikt als voedsel, maar ook in de kruidengeneeskunde. Rembert Dodoens adviseerde de biet om het lichaam te zuiveren, tegen verstopping, bij bloedarmoede en menstruatieproblemen. Modern wetenschappelijk onderzoek heeft verscheidene therapeutische eigenschappen van de rode biet aan het licht gebracht, o.a. weerstandsverhogend, urinedrijvend, bloedzuiverend, leverbeschermend en cholesterolverlagend. Daarnaast heeft de rode biet ook antibacteriële en antioxiderende eigenschappen. Meer recent werd de gunstige invloed van rode bietensap op het uithoudingsvermogen en de bloeddruk van sporters aangetoond. De wetenschappelijke naam van de rode biet is “Beta vulgaris L. var rubra”. Andere ondersoorten zijn de suikerbiet, de voederbiet en de snijbiet of warmoes. Het loof en de verdikte wortel van de rode biet zijn beide eetbaar. De biet kan zowel rauw als gekookt geconsumeerd worden. Kenmerkend is de rode kleur door de aanwezigheid van betanine. Deze stof veroorzaakt een verkleuring van de urine bij sommige personen. Rode bieten zijn zeer rijk aan vitaminen, mineralen, antioxidanten, vezels en nitraten.

Bietencomponenten neutraliseren vrije radicalen en bevorderen de ontgifting. Bietenvezels stimuleren de stoelgang en verminderen de cholesterol met 30% en de triglyceriden met 10%, terwijl de HDL stijgt. De vezels verhogen het aantal CD8 lymfocyten en verminderen het aantal precancerogene cellen. Het betanine bevordert de celademhaling en creëert een zuurstofrijk milieu, waardoor het ontstaan van kankercellen afgeremd wordt. Betaïne is een ander belangrijk bestanddeel van de rode biet, het werkt leverbeschermend doordat het, samen met methionine, de vetopstapeling verhindert. Vele van deze gunstige eigenschappen worden vernietigd door warmte. Het is het belangrijkst om dranken of preparaten te nemen op basis van koud geperste bieten. Rode bieten bevatten veel vitamines (A, B1, B2, B6, B9, C, P) en ook zeldzame mineralen (Sr, Ru, Br, Mn, Li). Foliumzuur (B9) staat in voor de goede rijping van witte en rode bloedcellen (RBC). De

nummer 81

23

dossier

werking en regeneratie van de RBC worden geactiveerd door het hoge ijzergehalte. Hierdoor wordt rode biet aangeraden bij anemie en ook leukemie. Een halve liter bietensap per dag is goed voor de bloeddruk door de inhoud aan kalium en nitraten. Kalium is ook urinedrijvend, opwekkend en wordt aanbevolen bij lichamelijke zwakte. Betaïne zorgt voor minder vetstapeling in de lever en voorkomt zo steatose. Betaïne bevordert ook de spijsvertering en de ontgiftingsprocessen. Rode biet bevat verder Smethylmethionine (soms ook vitamine U genoemd) dat het maag- en darmslijmvlies beschermt. Vanwege hun synergetische werking met de verschillende componenten van de rode biet, wordt aangeraden om preparaten te gebruiken die ook methionine en vitamine C bevatten. Methionine is een zwavelhoudend aminozuur; het is een voorloper van cysteïne, carnitine, taurine, lecithine, fosfatidylcholine en S-metylmethionine. Een hoge lecithineproductie in de lever gaat vetstapeling tegen en reduceert de cholesterol. Homocysteïne kan geremethyleerd worden door betaïne tot methionine via het enzyme BHMT (betaïne-homocysteïne methyltransferase), waardoor de kans op cardiovasculaire aandoeningen, trombose en fracturen afneemt. Methioninetekort resulteert in atherosclerose, leververvetting, verminderde urineproductie, oedeem en infecties. Recent was er veel media-aandacht voor het prestatieverhogend effect van rode bietensap bij sporters. Aan de basis hiervan lag een studie, uitgevoerd in Groot-Brittannië en later bevestigd door onderzoek aan de KU Leuven. Hieruit bleek dat 500 ml bietensap per dag het uithoudingsvermogen beduidend verhoogt door een efficiënter zuurstofgebruik. Het sap werkt al vanaf de eerste inname vóór een sportieve prestatie, maar best is twee weken op voorhand te starten. Dit verklaart waarom de urine van veel sporters rood is, maar het is een legale vorm van doping. De verklaring van de verbeterde uithouding dient gezocht te worden in het hoge nitraatgehalte van bieten. De nitraten worden door mondbacteriën omgezet in nitrieten, die verder omgezet worden tot stikstofoxide (NO). NO zorgt voor vaatverwijding, regelt de zuurstofopname, de bloedcirculatie en bloeddruk, de

celsignalisatie, de glucosecontrole en de weefselrespons bij laag zuurstofniveau (hypoxie). NO werkt bovendien ook preventief tegen trombose, atherosclerose en erectiele dysfunctie. De spieren maken efficiënter gebruik van zuurstof, waardoor minder zuurstof dient opgenomen. De inspanning is minder vermoeiend en de uithouding verhoogt met 16%. Een fietser kan harder rijden, een loper kan betere tijden halen.

Beta vulgaris L. var rubra foto: Morten Strunge Meyer

Referenties: 1. Bailey SJ et al. Dietary nitrate supplementation reduces the O2 cost of low-intensity exercise and enhances tolerance to highintensity exercise in humans. J Appl Physiol 2009;107:114455. 2. Lansley KE et al. Acute dietary nitrate supplementation improves cycling time trial performance. Med Sci Sports Exerc 2011;43:1125-31. 3. Lundberg JO, Feelisch M, Björne H, Jansson EA, Weitzberg E. Cardioprotective effects of vegetables: is nitrate the answer? Nitric oxide 2006;15:359-62. 4. Oudi M et al. Homocysteine and markers of inflammation in acute coronary syndrome. Exp Clin Cardiol 2010;15:e25-e28. 5. Vanhatalo A et al. Acute and chronic effects of dietary nitrate supplementation on blood pressure and the physiological responses to moderate-intensity and incremental exercise. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol 2010;299:R1121-31. 6. Webb AJ et al. Acute blood pressure lowering, vasoprotective and anti-platelet properties of dietary nitrate via bioconversion to nitrite. Hypertension 2008;51:784-90. 7. Wettasinghe M, Bolling B, Plhak L, Xiao H, Parkin K. Phase II enzyme-inducing and antioxidant activities of beetroot (Beta vulgaris L.) extracts from phenotypes of different pigmentation. J Agric Food Chem 2002;50:6704-9.

nummer 81

25

26

dossier

dossier

der geliefde(n), door faillissement of doordat ze in een moeilijke situatie moeten overleven bvb. leven in een appartement met rumoerige en lastige buren en er niet uit weg kunnen verhuizen om financiële redenen. Uiteindelijk hebben dit soort mensen geen energie meer en klagen ze “dat ze geen ijver meer hebben”.

Homeopathie en stress Tekst: Dr. Patrick Rogiers foto: Nick Cowie

Heden ten dage klagen veel mensen dat ze last hebben van stress. Stress is niet meer weg te denken uit de hedendaagse samenleving, het is een veralgemeend fenomeen dat zich in allerlei vormen uit. Er worden daarom allerlei soorten van psychofarmaca genomen, gaande van benzodiazepines over antidepressiva tot en met neuroleptica. De klassieke allopathische geneeskunde en de farmaceutische industrie spelen hierop in. Er zijn talloze oorzaken van stress die mensen uit hun evenwicht kunnen brengen: de druk om te presteren op het werk, de ambitie, de concurrentiedrang, de vereenzaming, echtscheidingen, de culturele onzekerheid door migratie, de economische onzekerheid door crisis en werkverlies. De cultuur waarin men leeft heeft heel wat veranderingen ondergaan, heel wat culturele waarden waarin men vroeger verworteld was zijn verloren gegaan, onder andere op het vlak van religie en geloof. Vereenzaming is in onze samenleving toegenomen, samen met het individualisme. Vroeger waren de gezinnen groot met veel kinderen waardoor de ouders ervan verzekerd waren dat ze later bij één van hun kinderen terecht zouden kunnen in hun oude dag. Nu is dat allemaal voorbij, er zijn nu veel eenoudergezinnen en de gezinnen hebben niet meer talrijke kinderen zoals voorheen maar het zijn gezinnen geworden met meestal maar één of twee kinderen of zelfs geen kinderen meer. Mensen destabiliseren door al deze factoren en raken uit evenwicht waardoor ze nog meer gestrest raken. Dit draagt ertoe bij dat de energie van de mensen vermindert en dat ze ziek worden.

altijd soelaas bieden, in een aantal gevallen werkt het niet of verergeren de klachten der patiënten er zelfs door en raken ze er nog meer door gedestabiliseerd. Om dit laatste te voorkomen kan men er het best voor zorgen dat de levensenergie goed is en blijft, bijvoorbeeld door voldoende verlof te nemen, door af en toe met vakantie te gaan indien mogelijk, door geen schuldenlast op te bouwen door te grote financiële uitgaven of door leningen aan te gaan, door voldoende sport te doen, door een gezonde voeding, leefwijze en lichaamshygiëne erop na te houden, door voldoende slaap te nemen, door een gezonde levensfilosofie te volgen, enz. Een geneesmethode die de levensenergie kan verbeteren is homeopathie, deze stimuleert de zelfhelende kracht van het lichaam.

De beste homeopathische remedie die men kan innemen is de constitutionele remedie die bij de hele persoonlijkheid past maar er zijn een aantal remedies die meer dan andere remedies geïndiceerd zijn in stresssituaties en in deze situatie meer voorkomen dan andere remedies. Staphysagria is zulk een remedie en ze past bij mensen die huiduitslag hebben gekregen door de stress. Deze remedie past bij Nog nooit zagen we zoveel depressies, psychosen, personen die geen neen kunnen zeggen en altijd schizofreniëen, zelfmoorden, alcohol- en drugsver- maar ja knikken. Zij kunnen gebaat zijn met een asslavingen evenals psychosomatische klachten. En sertiviteitscursus. Het zijn mensen die het lot moeten de klassieke allopathische geneeskunde kan niet ondergaan door allerlei situaties bvb. door ziekte homeopathisch bekeken

Twee andere remedies die over energie noch “ijver” beschikken zijn Carbo vegetabilis en Phosphoricum acidum. Carbo vegetabilis is een remedie die bij menselijke wrakken past waarvan de energie helemaal op is maar kan ook nodig zijn wanneer het nog niet zover gekomen is. Een kenmerk waardoor deze remedie kan gevonden worden is wanneer de patiënt zegt dat hij verbetert door te boeren of dat hij zou verbeteren indien hij kon boeren. Carbo vegetabilis is een remedie met een tekort aan zuurstof in het bloed en de weefsels en ze verbeteren door in open lucht te vertoeven of door het raam of de deuren open te zetten. Deze remedie is gemaakt van houtskool en kan ook gebruikt worden om chronisch zieken of kankerpatiënten weer op de been te krijgen. In dit laatste geval is ook Carbo animalis geïndiceerd. Deze remedie is gemaakt van dierlijke kool en wordt door de inboorlingen uit Afrika in onverdunde vorm gebruikt om wonden te desinfecteren.

Delphinium Staphysagria foto: wikimedia commons

verbeteren door te gaan liggen maar ze zijn soms zelfs zo zwak dat ze in hun bed onderuit zakken en te zwak zijn om terug naar omhoog op hun kussen te komen liggen. Phosphoricum acidum past eerder bij mensen met emotionele uitputting door verdriet Phosphoricum acidum past bij uitgeputte mensen en dergelijke. Al deze acidum- of zuurremedies kunen ouden van dagen. Deze personen kunnen aan nen uitgeput zijn geworden als gevolg van stress. diabetes lijden en een slecht geheugen hebben. Ze Conium Maculatum (de gevlekte scheerling) is een hebben graag contact met anderen en ze zijn niet remedie die past bij uitputting door gebrek aan seks graag alleen. Ze lijden onder het verlies van kon- of door een teveel aan seks. Agnus castus, Calatakten met goede bekenden en ze mijmeren over dium en Selenium zijn eveneens remedies die zijn de goede oude tijd. Deze remedie kan ontstaan na uitgeput door een teveel aan seks. China officinaverdriet, bvb. na het verlies van een geliefde of een lis kan uitgeput raken door een teveel aan verlies stukgelopen relatie. Alle zuren (acidums) die ge- van seksuele vloeistoffen door teveel masturberen. bruikt worden in de homeopathie kunnen remedies Ze kunnen hiermee gelijken op Staphysagria die ten zijn voor uitputting, bvb. Picricum acidum dat meer gevolge van de stress niet meer kan slapen en de past bij mentale uitputting zoals studenten die uit- enig mogelijke manier waarop hij nog in slaap kan geput zijn door te studeren en niets meer kunnen vallen is door te masturberen. onthouden, Sulphuricum acidum past bij vermoeide mensen die altijd gejaagd zijn en eventueel onder- Nux vomica, Gelsemium en Ignatia behoren tot de huidse bloedingen hebben, Muriaticum acidum plantenfamilie der Loganiaceae en remedies behopast bij personen met lichamelijke uitputting die rende tot deze plantenfamilie zijn zeer gedreven en

nummer 81

27

28

dossier

dossier

nauwgezet. Zulk een houding kost hun veel energie en put hun zenuwstelsel uit. Gelsemium reageert op stress met hypotonie (spierzwakte). Het is eerder een zwakteremedie met beven en angst en mensen die deze remedie nodig hebben kunnen zichzelf presenteren met een beeld van paresen (verminderde spierkracht) tot verlammingen toe. Ignatia wordt ook wel de vrouwelijke Nux vomica genoemd. De stress wordt bij Ignatia meestal veroorzaakt door verdriet in al zijn vormen en de stress lijdt hier meer tot hypertone reacties zoals spierkrampen. Op vlak van het neurovegetatief (autonoom) zenuwstelsel kan dit leiden tot een kropgevoel in de keel. Nux vomica wordt de mannelijke Ignatia genoemd en is een remedie die in het hedendaags maatschappelijk beeld van de manager past. Hij is geslaagd of wil slagen in het leven, hij heeft de top reeds bereikt of wil die bereiken, hij is ambitieus en heel nauwgezet in zijn werk, kortom hij wil vooruit komen en slagen in het leven. Hij is overgevoelig en de combinatie met stress doet hem voor het minste ontploffen. Hij heeft heel gevoelige, zelfs overgevoelige zintuigen en het minste lawaai of de minste onzuiverheid irriteert hem zodanig dat hij niet meer kan functioneren of werken. Hij is heel goed verzorgd en netjes gekleed en hij rijdt rond in een dure auto en woont in de betere buurt in een riante villa. Hij is een workaholic die constant bezig is met zijn werk maar hierdoor slaapverlies lijdt wat hij dan probeert te compenseren met stimulantia zoals alcohol, koffie, coca cola, sigaretten en seks met één of meerdere partners, maar dit alles leidt tot nog meer uitputting.

ze kunnen terugvallen, ze zijn gewoon te zelfonzeker om op hun eigen benen te staan hetgeen hun afhankelijk maakt van die ander. Magnesium muriaticum is net als Carcinosinum een goede remedie om de bijnier te herstellen (terug op te laden) indien deze uitgeput is geraakt ten gevolge van stress. Magnesium muriaticum past bij klachten van bijnier en lever. Magnesium persoonlijkheden zijn bang om ruzie te maken met degenen die ze nodig hebben en daarvoor onderdrukken ze zichzelf en hun woede waardoor ze hun bijnier uitputten die hun normaal moet beschermen tegen stress en hierdoor raken ze uitgeput. De bijnier produceert de drie stresshormonen cortisol, adrenaline en noradrenaline. Een bijnierprobleem kan enkel gelokaliseerd zijn in de bijnier of deel uitmaken van een veralgemeend endocrinologisch (de klieren met inwendige secretie betreffend zoals pancreas, hypofyse, schildkier, de gonaden (bij de vrouw de eierstokken en bij de man de testikels)) probleem. Diabetes (suikerziekte) waarbij de alvleesklier (pancreas) te weinig insuline (hormoon dat de suikeropname in de cellen regelt) produceert is een voorbeeld van zulk een endocrinologische ziekte, net als hypo- (schildklier die te weinig werkt) of hyperthyroidie (schildklier die te veel werkt).

Kali phosphoricum in lage potentie en Avena sativa (haver) kunnen gestreste mensen met neurasthenie (zenuwuitputting) terug opladen zonder dat het homeopathisch beeld van deze remedies aanwezig moet zijn. Passieflora en Valeriaan kunnen hen helpen om te slapen. Indien een patiënt ten gevolge van de stress niets meer doet dan slapen dan kun Twee andere remedies die zeer goed gelijken op het je denken aan remedies zoals Nux vomica die ten beeld van Nux Vomica zijn Gratiola en Magnesium gevolge van oververmoeidheid door slaapgebrek in carbonicum. Magnesium wordt in zijn medicinale slaap valt op de stoel waarop hij zit. Ook Nux movorm ingenomen als medicijn tegen stress, krampen, schata en Opium kunnen een allesoverweldigende spierstijfheid, nekstijfheid ten gevolge van verhoog- neiging hebben om te slapen. Bij Opium wordt dit de spiertonus, hoofdpijn, nervositeit en verhoogde veroorzaakt door een angst. Deze angst kan zelfs irritabiliteit. Deze laatste zijn allemaal symptomen van lang geleden dateren en zelfs zijn oorzaak hebveroorzaakt door stress. Magnesium muriaticum ben in het feit dat hun moeder heftig schrok toen ze past bij mensen die net als Staphysagria bang zijn zwanger van hen was. om het contact met de ander te verliezen en hierdoor gaan ze steeds maar toegeven aan die ander Ook kinderen kunnen onder stress geraken. Calcwaardoor ze uiteindelijk in de problemen komen en area phosphorica is een remedie voor kinderen met gestrest raken. Ze hebben die ander waaraan ze hoofdpijn ten gevolge van de inspanningen die ze steeds maar toegeven nodig als back-up waarop op school moeten doen om zich te concentreren en homeopathisch bekeken

om de leerstof verwerkt te krijgen. Ze kunnen ook buikpijn hebben ten gevolge van een assimilatieprobleem: de voeding die ze eten kan onvoldoende worden omgezet tot voor hun lichaam bruikbare stoffen en ondanks dat ze goed eten komen ze maar niet bij. Zo ook hebben ze moeite om de leerstof op school te assimileren. Carcinosinum kinderen en volwassenen zijn ook gevoelig aan stress omdat ze zo punctueel en nauwgezet zijn en dat veroorzaakt bij hen ook slaapproblemen. Carcinosinum wordt ook wel de emotionele nosode genoemd en is een eindremedie van emotionele remedies zoals Natrium muriaticum, Ignatia, Phosphoricum acidum, Staphysagria, Causticum en Colocynthis. Indien de Staphysagriapatiënt het beu is om zichzelf te onderdrukken en zich niet meer laat doen komt hij in verzet en dan is de remedie Causticum aangewezen. Deze laatste remedie kan niet tegen onrecht en dit soort van situaties geeft bij hem aanleiding tot veel stress. Indien de Staphysagriapatiënt last krijgt van buikklachten en diarree dan is het aangewezen middel Colocynthis en zij beginnen hun consultatie nogal eens met de woorden ”ik ben boos”. Calcarea carbonica kan bij kinderen tot aan hun jongvolwassenheid de remedie zijn voor stress omdat ze voor deze leeftijdsklassen de constitutionele remedie nummer één is. In de puberteit kan Silicea de constitutionele remedie zijn indien de puber of

jongvolwassene gebukt gaat onder stress. Indien een bejaarde komt klagen over stress kun je steeds denken aan constitutionele remedies die goed passen bij bejaarden zoals Ambra grisea, Conium maculatum, Phosphoricum acidum, Baryta carbonica e.d. Een grote remedie van uitputting bij vrouwen door stress is Sepia. Het zijn de uitgeputte huismoeders met veel stress die staan te schreeuwen op hun kinderen, vooral als ze het eten aan het bereiden zijn. Hun zin naar seks is nul en ze klagen steeds maar over hun echtgenoot. Ze zijn moe en/of hebben lage rugpijn. Ze verbeteren door te sporten of door bezig te zijn, ze leiden bvb. aan de poetsziekte en staan hele dagen te poetsen. Nux vomica kan de acute remedie van Sepia zijn. Een moderne vorm van chronische stress heet chronisch vermoeidheidssyndroom of CVS dat fel gelijkt op ME (myalgische encefalomyelitisch) en homeopathie kan bij deze beide aandoeningen ook soelaas bieden zoals ik patiënten reeds zag verbeteren met remedies als Tuberculinum, Carcinosinum, Veratrum Album, Phosphoricum acidum en Carbo vegetabilis. Bron: lessen van Vassilis Ghegas en Philip Degroote.

Huiswerk foto: Ignaciao Leonardi

nummer 81

29

30

dossier

dossier

Stress? Onrust?

Bij stress en onrust zijn dat: voor een rustgevend wellness geurtje: 3 dr van de synergie Bittere sinaasappel, Lavendel en YlangYlang op borst en hals aanbrengen. 1 x daags.

Laat etherische oliën je hierbij de ideale ondersteuning geven. foto

Tekst: Yolande Bal Foto’s: stock.xchng

Ons gejaagd leven met overvolle agenda’s en hoge verwachtingen vraagt zeer veel van het lichaam en de zenuwen. Dat weten we allemaal. Daarom is het echt noodzakelijk om onszelf af en toe wat rust, relaxatie, verwenning en verzorging te gunnen. Dit kan met de essentie van de plant, nl zijn etherische oliën. Ook als we over de grens gegaan zijn, piekeren, een moeilijke periode of dipje hebben, zenuwachtigheid ervaren, onrustig zijn,… is aromatherapie ideaal. Bij zowel normale ontspanning, als bij overspanning kunnen etherische oliën ingezet worden om ons psychisch én fysisch, preventief én curatief bij te staan.

• voor ontspanning tijdens dipje: 3 dr van de synergie Bittere sinaasappel, Basilicum en Geranium op borst en hals aanbrengen. 2 x daags. • voor ontspanning bij hormonale disharmonie en prikkelbaarheid tijdens de menstruatie: 3 dr van de synergie Bittere sinaasappel, Basilicum, Muskaatsalie op borst en hals aanbrengen, 2 x daags. • bij overspannenheid: 3 dr van de synergie Neroli, Bittere sinaas, Mandarijn, Geranium, 2 x daags op polsen of achter het oor aanbrengen. • tijdelijke stress: 3 dr van de synergie Lavendel, Geranium en Neroli 2 x daags op polsen of achter het oor aanbrengen. Breng E.O. puur, dus onverdund enkel op de huid als goed doordachte handeling en vermijd absoluut contact met de ogen.

in verdunning op de huid Andere E.O.’s kunnen op de huid aangebracht worden na verdunning met een draagolie.

Hoe E.O. te gebruiken. Zoals we in de vorige uitgave van Homeopathisch bekeken (nr. 80) kunnen lezen, zijn er drie methoden om E.O.’s te gebruiken, nl oraal, op de huid en ter verneveling. Voor alle stress-gerelateerde problemen zijn de huid- en de vernevelingsmethoden de meest geschikte. Nog even ter herinnering:

beetje opgewarmd en vrij gegeven, en door deze zachte vorm van verdamping meteen ingeademd. Het grote voordeel hiervan is dat we gedurende een langere tijd (bvb een hele nacht) genieten van de werkzaamheid van de E.O.’s en dat de huidmethode geen toestellen en dergelijke vraagt waardoor we ze ook buitenshuis kunnen gebruiken.

puur op de huid

‘Het gebruik van E.O. op de huid’ De huid-methode is zeer geschikt bij allerhande stress- en onrustproblemen. De meeste E.O.’s dienen we wel in een drager aan te lengen om ze zo op het lichaam aan te brengen. Eens op de huid worden de E.O.’s door de lichaamswarmte beetje bij

Slechts in enkele gevallen worden E.O. rechtstreeks en onverdund op de huid aangebracht. Deze methode is geschikt voor een acute ontspanning. Het gaat steeds om het aanbrengen van maximum enkele druppels, en dit voor een korte periode van enkele dagen.

homeopathisch bekeken

Draagoliën zijn plantaardige oliën (P.O.) verkregen door een eerste koude persing van noten, pitten en zaden. Goede draagoliën zijn amandel-olie, jojoba-olie, macadamia-olie, tarwekiem-olie, arganargana-olie, enz ieder met zijn eigen kwaliteiten. Aan deze draag- of basisoliën voegt men dan de E.O.’s toe en verkrijgt men een samenstelling waarmee een uitstekende absorptie van de aromatische stoffen wordt bekomen. Deze samenstelling van een plantaardige olie met etherische olie valt onder de noemer ‘verzorgingsolie’ of ‘massageolie’, ongeacht of je er mee masseert of ze enkel gebruikt als huidvriendelijke applicatie. De hoeveelheid E.O. (Etherische Olie) in P.O. (Plantaardige Olie) is afhankelijk van de aard van

de E.O., van het therapeutische doel en van het lichaamsdeel waarvoor men een massageolie bereidt. Dit percentage varieert van 0,5 % tot 10 %: • 0,5 à 1 % E.O. is geschikt voor baby’s en kleuters • Bv. : 0,5 % E.O. Mandarijn in amandelolie voor een rustgevende baby-massage. • 1 à 3 % E.O. is geschikt voor jonge kinderen • Bv. : 1,5 % E.O. Zoete sinaas in amandelolie als borstolie bij onrust. • 3 à 5 % E.O. is ideaal voor een lichaamsolie • Bv.: 3,5 % E.O. van Lavendel, Bittere Sinaas, Pompelmoes, Ylang-Ylang in argan-argana-olie als anti-stress-synergie. • 5 à 10% E.O’s is behoorlijk veel en gebruiken we enkel voor heel sterke medicinale mengsels: • Bv.: 5 % E.O. van Basilicum (1 %), Bittere sinaas (2 %) en Lavendel (2 %) als rescue-synergie bij diepe onrust, psychische stress en depressies.

baden Ook in bad zijn E.O. een rustgevend zenuwtonicum dat alle stress laat verdwijnen. Gebruik voor één bad max. 7 druppels E.O. die je in met een plantaardige draagolie verdunt, en gebruik deze als badolie. Of maak een badmelk door 20 à 50 ml (of enkele cm) melk in een glas te doen en meng hierbij 7 druppels van je E.O. of van een genoemde synergie. Deze aan het badwater toevoegen. Tenslotte zijn sommige E.O. totaal ongeschikt voor gebruik op de huid. Voorbeelden hiervan zijn Kaneel, Kurkuma, Winterbonenkruid.

‘Het gebruik van E.O. door verstuiving’ E.O.’s zijn aromatische producten en de meeste lenen zich uitermate goed voor verstuiving of verneveling in de lucht. Het is een toepassing die veel positieve resultaten oplevert bij allerhande vormen en gevolgen van stress, dit zowel preventief als curatief.

nummer 81

31

32

dossier

dossier

Druppelmethode Doe enkele druppeltjes E.O. op een zakdoek, en leg deze in de buurt van je luchtwegen. De E.O. vindt dan onmiddellijk haar weg en kan therapeutisch werken. Dit is heel eenvoudige EHBO en toch effectieve methode, vooral bij acute gevallen. Vb: • Lavendel op zakdoek bij eerste tekenen van rusteloosheid • Lavendel en Basilicum op zakdoek bij psychische onrust en/of verdriet • Bittere Sinaas op sjaal bij stress • Maar er kunnen ook enkele druppels E.O. op deurmat, stofzuigerfilter, cv-waterbakje, toiletrolletje, hoofdkussen, sjaal …

inhalatie Hier gaan we de E.O. in water brengen dat we laten verdampen en zo de E.O. met zich mee neemt. Breng hiervoor 10 druppels E.O. enkelvoudig of in synergie in een potje waarin heet water is en laat dit een uurtje op kamer verdampen. Er bestaan verschillende inhalators op de markt, de ene werkt door eenvoudig zelf heet water in een schaaltje te brengen en er een kaars onder te zetten, anderen die elektrisch werken laten het water verdampen via ionisatie (met of zonder sfeerlichtjes).

verneveling Het vernevelen van E.O. zonder opwarming en zonder water is absoluut één, zoniet dé sterkste methode die de aromatherapie te bieden heeft. Ze is heel efficiënt, werkt diep en kan zowel voor acute als chronische doeleinden gebruikt worden. De verstuiving gebeurt met behulp van een speciaal ontworpen verstuiver die de E.O.’s niet opwarmt en ze ook niet met water vermengt, maar haar aromatische moleculen door eenvoudige luchtverplaatsing verstuift tot een wolkje. Hierdoor kunnen de E.O.’s integraal, dus als totum-molecule, via de luchtwegen opgenomen worden. Een verstuiver werkt elektrisch en we onderscheiden 2 verschillende types:

• De ene wordt na het ingieten van enkele ml E.O., 15 minuten aangezet. Dit 3 x daags bij lichtere doeleinden (bv. ter ontspanning, relaxatie, verfrissing van de ruimte…) en om de 2 uur in ernstige gevallen (bv. stress, verdriet, depressie,…). • De andere werkt via ventilatie. Hier gaat men 3 x daags een tiental druppels op bijgevoegde cartouche brengen die zich voor de ventilator bevindt. Dit systeem kan gerust de hele dag of nacht blijven werken, daar men geen risico op overdosering heeft. Zorg naast de juiste gebruiksmethode ook voor een E.O. van onberispelijke zuivere kwaliteit, en verder natuurlijk ook voor een E.O. waarvan u de juiste botanische oorsprong op de verpakking vindt. (zie hiervoor naar Homeopathisch bekeken nr. 80)

De therapeutische werking van enkele scheikundige families. Willen we E.O. gebruiken bij de stress- en onrustproblematiek, kunnen we deze bekijken volgens hun biochemische familie en hieraan gekoppelde therapeutische werking. Als inhoudstoffen zijn het vooral de esters met de acetaten, de aldehyden met terpeen-aldehyden zoals de citronellals en citrals, en de monoterpenolen met citronellol, geraniol en linalol die ons hier kunnen dienen. Verder ook de monoterpenen die naast het gekende limoneen in de citrusvruchten vooral pinenen en campheen brengen. Laten we deze vier inhoudstoffen even onder de loep nemen. (Ps: ook ketonen worden soms aangewend als tranquillizers, maar weet dat ze vaak ook neurotoxisch en abortief zijn, daarom hier niet belicht, vb thuyone in Salvia officinalis.)

Esters Esters zijn gekend om hun sterke anti-inflammatoire werking, maar zijn ook zeer spasmolytisch, en werken analgetisch en sedatief op het neurovegetatieve stelsel. De indicatie richt zich naar angst, insomnia en depressie.

homeopathisch bekeken

• Vb van acetaten: linalylacetaat (meest voorkomende), benzylacetaat, methylchavicol,… • linalylacetaat (45 %) in Lavendula officinalis (Fijne lavendel) • linalylacetaat (60 %) in Citrus aurantium p.o. blad (Bittere Sinaasappel) • methylchavicol (90 %) in Ocimum basilicum (Basilicum) • benzylacetaat (10 %) in Cananga odorata (Ylang-Ylang) • linalylacetaat (60 %) in Salvia sclarea (Muskaatsalie) • citronellylacetaat in Pelargonium graveolens (Rozengeranium)

Aldehyden Aldehyden hebben naast hun sterke anti-inflammatoire kwaliteit, eveneens een sedatieve werking op het zenuwstelsel, zelfs wat digestief. Let op want sommige E.O. met citrals geven bij gevoelige personen een huidirritatie. • Vb van aldehyden: citronellal, de citrals (waaronder geranial en neral). • citronellal in Eucalyptus citriodora (Citroen eucalyptus) • geranial, citronellal en neral in Cymbopogon citratus (Citroengras of lemongrass) • citrals in Citrus limonum p.o. schil (Citroen p.o. schil)

Monoterpenolen Monoterpenolen zijn tonifiërend voor het zenuwstelsel. En zoals beschreven in Homeopathisch bekeken nr 80 ook immunostimulerend, sterk bactericide, viricide,… Weet ook dat monoterpenolen zeer goed bruikbaar zijn, daar ze niet hepatotoxisch of dermocaustisch zijn. Sommigen zijn zo zacht dat ze gerust langdurig, en zelfs voor kinderen kunnen gebruikt worden.

tium p.o. blad (Bittere Sinaas) • linalol in Lavandula officinalis en Lavandin (Fijne lavendel en Abrialis lavendel) • linalol in Salvia slarea (Muskaatsalie) • linalol in Citrus aurantium ssp. Amara p.o. bloemen (Neroli) • geraniol in Cymbopogon martinii var. motia (Palmarosa)

Monoterpenen Monoterpenen zijn gekend als atmosferische antiseptica en immunostimulans. Maar het gekende limoneen voorkomend in de citrusvruchten is sterk opmonterend en dus zeer goed te gebruiken bij allerhande stressgerelateerde problemen. • Bv.: limoneen, α–pineen, sabineen, pinenen, campheen,,… • limoneen, pineen in Citrus limonum p.o. schil (Citroen p.o. schil) • limoneen, terpineen in Citrus reticulate p.o. schil (Mandarijn p.o. schil) • sabineen in Cinnamomum camphora (Ravintsara) • α–pineen in Cupressus sempervirens (Cipres) • α-pineen, limoneen en sabineen in Wierook oliban (Boswellia frereana)

Etherische oliën specifiek bij stress en onrust Lavendel, Lavendel en Lavendel Geen enkele E.O. is meer gekend als aromatische rustbrenger, maar ook geen enkele E.O. is zo on-

• Bv.: citronellol, geraniol, linalol, menthol, α–terpineol … • citronellol, geraniol, linalol in Pelargonium graveolens (Rozengeranium) • linalol en α-terpineol in Cinnamomum camphora (Ravintsara) • linalol, α–terpineol, min 30 % in Citrus aurannummer 81

Lavandula angustifolia foto: Meta Zahren

33

34

dossier

dossier

bekend in haar botanische en biochemische verscheidenheid. Lavendel heeft een 40-tal wilde variëteiten, en hierop talloze cultivars en hybriden. Om een lang verhaal kort te maken en door het bos de bomen te zien beperken we ons tot 2 basisgroepen, nl de Lavandula angustifolia (of Echte Lavendel, Fijne Lavendel, Lavendel officinalis,…) en de meest gekende en verkochte Lavandin (Lavandula clone, Lavandin super, Lavendel abrialis) wat een Lavandula hybride is. Deze kruising is een commercieel gekweekte Lavendel en deze die je het meest tegenkomt in de Provence. Het is een hybride met veel grotere opbrengst dan de Fijne Lavendel, en dus ook veel goedkoper, maar minder rijk aan actieve bestanddelen. Ter vergelijking: Echte of Fijne Lavendel heeft minstens 45 % linalylacetaat en 30– 45% linalol, Lavendin super of abrialis heeft 25-30 % linalylacetaat, 25-35% linalol en 7-14% kamfer. Hierdoor is de rustgevende werking van Fijne Lavendel hoger dan deze van Lavandin, maar bij problemen met de ademhaling en bloedsomloop is de Lavandin krachtiger. Fijne Lavendel en Lavandin hebben een zeer sterke rustgevende werking, en kunnen met succes ingezet worden bij geestelijke uitputting, stress, spanningen, angst, slapeloosheid, verdriet,… maar tevens bij spierspanningen en krampen. Ze werken beiden zenuwversterkend en harmoniserend, dwz langs de ene zijde ontspannend en rustbrengend, maar hierbij ook een zachte stimulatie van de neuro-psychische activiteit van de mens; met meer concentratie, aandacht, verhoogde reflexen, beter werkritme als gevolg. Bij een te hoge dosering kan Lavendel een tegenovergestelde werking hebben, ze gaat dan het zenuwstelsel overprikkelen, met kans op hoofdpijn en misselijkheid. Ook zeer gekend is de sterk wondhelende kwaliteit van beide Lavendels.

Iedere van bovenstaande Citrussen heeft een E.O. van haar bladeren, bladtoppen (petit-grain), vruchten en bloemen. De E.O. van de vruchten is steeds zeer opmonterend daar deze vruchten functioneren als zonnepanelen die in staat zijn om de zonne-energie, en de bijhorende vrolijkheid en positiviteit op te vangen en op te slagen in hun E.O. Deze is steeds zoeter en fruitiger dan de E.O. van de bladeren, vooral Mandarijn, Pompelmoes en Citroen worden gebruikt voor de E.O. van de schil. De E.O. van de bladeren, bladtoppen en jonge twijgen is steviger van geur en fris prikkelend. Ze is in staat om stress afkomstig van angsten en verdriet te behandelen, en ontspant de zenuwen bij lichamelijke en geestelijke verkramping. De E.O. van de bloemen is een kostbaar parfum. Mandarijn (Citrus reticulata), p.o. schil is de meest zacht en zoet geurende E.O. van de Citrussen. Ze maakt baby’s, kinderen en, bij volwassenen, het kind in ons rustig en tevreden. Zoete Sinaas (Citrus aurantium var. sinensis) p.o. schil is een absoluut zenuwtonicum dat voor ontspanning zorgt. Ook kinderen houden van deze lekker geurende E.O. met vele toepassingen. Bittere Sinaas (Citrus aurantium) p.o. bladeren of petitgrain is de vriend van de gespannen mens, ze

homeopathisch bekeken

Bittere Sinaas (Citrus aurantium) p.o. bloemen, Neroli of Oranjebloesem. Deze kostbare E.O. heeft een delicate zoete bloemengeur. Ze geeft een diepe ontspanning en harmoniseert bij emotionele uitputting, shock, angsten, en behoort tot de natuurlijke tranquillizers. Bergamot (Citrus aurantium var. Bergamia) p.o. schil is gekend als aromabrenger in de Earl Grey thee. Daar hij tot 60% linalylacetaat kan bevatten is deze E.O. aangewezen als rustbrenger bij angsten en depressies. Pompelmoes (Citrus grandis) p.o. schil heeft een groene kleur en zeer frisse geur. Ze activeert de levenslust en ontgift. Gebruik deze E.O. waar vooral verbittering de oorzaak is van stress en onrust. Let op: weet dat E.O. van de ‘schillen van citrusvruchten’ fotosensibiliserend zijn, en ze dus niet op de huid kunnen gebruikt worden in combinatie met zon of zonnebank. Indien dit een probleem vormt, kan je als alternatief steeds kiezen voor de E.O. van de bladeren van dezelfde citrusboom ipv de vrucht. Hun werkingsvelden liggen dicht bij elkaar. De geur van de E.O. van de vruchten is meestal zoeter, die van de bladeren meestal frisser. Op de verpakking van iedere kwalitatieve E.O. vind je het producerend orgaan (p.o.), dit geeft aan of de E.O. afkomstig is van de bladeren of de vruchten.

Geranium (Pelargonium graveolens) foto: Wikimedia Commons License

Basilicum (Ocimum basilicum) Basilicum is een verwarmend kruid met een E.O. die zeer veel esters (tot 90% methyl-chavicol) bevat waardoor ze emoties, angsten, overspannenheid en depressies aanpakt. Deze E.O. werkt zowel krampstillend op lichamelijk, als op emotioneel niveau. Basilicum doet verdriet verwerken, stopt storende emoties en zorgt voor het opheffen van gepieker. Het enkelvoudige gebruik van Basilicum kan nogal sterk en kruidig overkomen, maar in synergie met andere, speelsere E.O. zoals de citrusvruchten,

Geranium (Pelargonium graveolens)

Citrusvruchten Alle E.O.’s van Citrusbomen hebben een zeer harmoniserende, ontspannende en opmonterende werking op lichaam en geest. Citrusbomen omvatten zo’n 16 soorten, wij onderscheiden hier de E.O. van Mandarijn, Zoete en Bittere sinaas, Bergamot, en Pompelmoes, maar men vindt ook de E.O. van Citroen, Limoen en Combava.

zorgt voor een ontspannen opmonterende sfeer, voor relaxatie en een goede slaap.

Limoenen foto: Carlos Alvarez

Ook wel Rozengeranium genoemd heeft een behoorlijk % citronellylacetaat, citronellol, geraniol en linalol. Hierdoor is deze E.O. met aangename fijne bloemige geur, een psychisch tonicum. De E.O. van Geranium helpt het denken stil te leggen, frustraties en angsten te kalmeren en stress-situaties aan te kunnen waardoor ontspanning en relaxatie bereikt wordt. Ze is zeer huidvriendelijk en geeft een goede synergie met Lavendel en Citrusvruchten. Indien Geranium niet beschikbaar is, kan men deze vervangen door de E.O. van Palmarosa (Cymbopogon martinii var. Motia).

nummer 81

Ocimum basilicum foto: Ove Tøpfer, www.pixelmaster.no

35

36

dossier

dossier

Lavendel, Geranium en eventueel Ylang-Ylang en/ of Neroli, geeft dit koningskruid een zeer aangename geur.

Ylang-Ylang (Cananga odorata)

Muskaatsalie (Salvia sclarea)

Baby, peuter of kleuter heeft last van onrust en slapeloosheid.

In tegenstelling tot de bekende tuinsalie, Salvia officinalis, die door zijn 50% thujon, een potentieel giftig keton is, is de Salvia sclarea, of de Muskaatsalie, Scharlei niet toxisch. Integendeel, deze E.O. bedaart hormonale onrust, ongeacht of ze afkomstig is van een actieve hormoonhuishouding met menstruatiepijnen en overspannenheid, of van een onrust tijdens de menopauze met opvliegers en overvloedig zweten.

Ravintsara (Cinnamomum camphora)

Cananga odorata foto: wikimedia commons

Deze E.O. is een diep geurende, zelfs parfumerende olie die geborgenheid en sensualiteit schenkt, die gespannenheid en onrusten wegneemt, en als afrodisiacum gekend is. Door haar sterke doordringende geur kan je Ylang-Ylang best spaarzaam gebruiken, en in synergie met andere lichter geurende E.O.’s mengen. Gebruik deze E.O. waar onrust en stress een normaal liefdesleven verhinderen, of gebruik Ylang-Ylang als fixatief in rustbrengende synergieën.

Enkele praktijkvoorbeelden. Naast het kiezen van een E.O., zal je dus ook een keuze moeten maken van de juiste gebruiksmethode.

Cinnamomum camphora foto: wikimedia commons

Als alle voorgaande E.O. te vrouwelijk van geur zijn, of als men onrust, slapeloosheid en/of uitputting ondervindt na een virale infectie, kan de E.O. van Ravintsara ondersteunen. Deze E.O. heeft het vermogen om zowel virussen aan te pakken, je immuniteit te versterken en tevens rust en gerustheid te brengen. Ze is een krachtig en doeltreffend zenuwtonicum. Gebruik haar bij stress, slapeloosheid, nervositeit, angsten, lusteloosheid, verslagenheid, apathie, zwakte na ziekte, en uiteraard bij alle virale aandoeningen.

Weet dat onderstaande aromatische behandelingen enkel als complementaire verzorging dienen. Gebruik ze dus nooit ter vervanging van de voorgeschreven medicatie van de behandelende arts.

Verder dien je bij het samenstellen van formules en behandeling, steeds rekening te houden met de aard van de onrusten. Weet dat een chronische onrust en stress, een lage dosering en een langere termijn ondersteuning vraagt, en een acute onrustsituatie een korte en krachtige reactie vraagt. Als stress, onrust en bijhorende klachten aanhouden, of als er geen verbetering optreedt, is verder onderzoek absoluut noodzakelijk, daar deze problemen soms symptomen zijn van ernstige andere ziekten. Hou dat in ’t oog!

homeopathisch bekeken

Breng hiervoor 0,5% E.O. Mandarijn (Citrus reticulata) p.o. schil, in een goede basisolie vb. Macadamia-olie. (ter info: 0,5 % is 0,5 ml E.O. Mandarijn in 99,5 ml P.O. vb Macadamia, of 5 druppels E.O. Mandarijn in 99 druppels P.O.)

Gebruik deze fijne verzorgingsolie:

Baby’s, peuters en kleutertjes vinden niet altijd rust. • voor een heerlijke babymassage. Sommigen hebben het niet gemakkelijk om zich te • als aromatherapeutische rustgevende olie, door handhaven en goed te voelen in onze drukke weeenvoudig een weinig Mandarijn verzorgingsolie reld, anderen kunnen zo moeilijk in slaap vallen. op baby’s borstje aan te brengen. Vb net voor Maar soms is het ook gewoon aangenaam om je het slapengaan, bij onrust, bij huilen,… Kleuters kind op een rustig moment te laten genieten van vinden het ook fijn om deze verzorgingsolie op aanraking en aandacht. Een ideaal moment voor vb borst, of pols aangebracht te krijgen bij vereen babymassage met de E.O. ! driet als ze naar school moeten. Ter ontspanning van deze kleintjes gebruiken we de • als heerlijke zoet geurende verzorgingsolie om E.O. van de Mandarijnschil (Citrus reticulata) p.o. een droge huid te voeden, baby’s billetjes te schil, daar kinderen deze zachte speelse geur ervaverzorgen, enz. ren als frisse geborgenheid, en ze vinden het heerlijk om met deze zoet fruitige geur in slaap te vallen. • als kwalitatieve bad-olie, die rustgevend én huidverzorgend is.

Gebruik:

Verstuiving Curatief:

• 3 x daags 1 druppel E.O. Mandarijn op knuffel brengen, of 5 x daags 1 druppel Mandarijn in kommetje warm water doen en onder het spijlenbedje zetten, zodat de dampen het kind bereiken. Zorg er voor dat het water en de E.O. volledig buiten bereik van de kinderen is. • Breng een vernevelingstoestel in de kamer met bovenstaande E.O.

Weetje : voor oudere kinderen mag het % E.O. opgedreven worden, dit tot een max van 3 %. Neem als algemene regel: 1%/3 jaar. Dus: vanaf 3 jaar: 1 %, vanaf 6 jaar: 2 %, vanaf 9 jaar: 3%. Dat is het max. voor alle leeftijden.

Preventief: Wekelijks 3 druppels op de knuffel aanbrengen, geeft deze een vertrouwde geur die het kind associeert met geborgenheid, thuis, enz. Je kan de geur dan later gebruiken op knuffel, zakdoekje, enz als het kind onrust ervaart in andere situaties, vb bij het naar school gaan, ziekenhuisopname, enz.

Huid De E.O. van Mandarijn is ideaal in een baby-massage-olie. nummer 81

Baby foto: Justyna Furmanczyk

37

38

dossier

dossier

Kind en/of jongere heeft stress, last van onrust en slapeloosheid.

goede basisolie, vb. Macadamia-olie.

• voor jongeren en pubers vanaf 12 jaar: neemt men 2 à 4% E.O. in P.O., vb: 1% E.O. Zoete Vanaf het kind een jaar of 6 is, kan men naast de sinaas, 1% E.O. Pompelmoes, 0.5% Geranium E.O. van Mandarijn (Citrus reticulata), ook de E.O. en 0.5% Lavendel off. in Amandel-olie als dravan de schil van Zoete en Bittere Sinaas (Citrus auger. rantium) en Pompelmoes (Citrus grandis) gebruiken bij onrust, angst, verdrietjes, vervelende dromen en/ Gebruik deze samenstelling als massage-olie, rustof slaapproblemen. Ze zijn allen in staat om oudere gevende borst-olie of bad-olie. kinderen en jongeren op te monteren en ze te laten ontspannen. Maar ook pubers ervaren bij deze fris fruitige geur een fijn welbehagen. Vanaf 9 jaar kan Volwassenen: men de citrusvruchten ook verder aanvullen met Geranium (Pelargonium graveolens) en Lavendel.

Goede synergieën: • 2 delen Mandarijn, 2 delen Zoete sinaas, 2 delen Pompelmoes. • 2 delen Zoete sinaas, 2 delen Pompelmoes, 1 deel Geranium en 1 deel Lavendel. • 2 delen Bittere sinaas, 3 delen Pompelmoes, 1 deel Geranium en 1 deel Lavendel

Gebruik: verstuiving

Onrust en stress foto: Jordi Mustieles

• - Breng 3 à 5 druppels van bovenstaande E.O. of synergie op de slaapknuffel van je kind, of op Onrust en/of stress. papieren zakdoekje en leg dit in de nabijheid Soms is er niet veel nodig om je beter in je vel te van het kind of jongere. voelen. Bij de lichtere vormen van onrust, zelftwijfel, • - Breng 7 druppels E.O. van bovenste synergie emoties en tijdelijke stress gebruiken we als aroma(vb 2 dr Mandarijn, 2 dr Zoete sinaas, 2 dr Pom- tische rustbrengers de E.O. van Lavendel (Lavenpelmoes en 1 dr Geranium) in kommetje heet dula officinalis en/of Lavendel abrialis), Geranium water, of in waterbakje van cv en laat zachtjes (Pelargonium graveolens), Ylang-Ylang (Cananga verdampen. Houd dit buiten het bereik van jon- odorata), Zoete en Bittere sinaas en Neroli (Citrus ge kinderen. aurantium), enkelvoudig of samen. • - Breng enkele druppels van bovengenoemde E.O. enkelvoudig of synergie in een verneve- Goede synergieën: lingstoestel en volg instructies van het apparaat. • Lavendel, Geranium, Bittere sinaas en YlangYlang, in 2-2-2-1 verhouding.

Huid • voor kinderen vanaf 6 jaar: breng 1 à 3 % E.O. enkelvoudig of bovenstaande synergie in een

• Zoete sinaas, Lavendel en Neroli, in 2-2-1 verhouding.

homeopathisch bekeken

• Geranium, Bittere sinaas, Neroli en YlangYlang, in 2-2-1-1 verhouding.

‘onrust en/of stress’ en voeg de E.O. van Basilicum (Ocimum basilicum) toe.

Gebruik:

Goede synergieën:

verstuiving

• Lavendel, Bittere sinaas en Basilicum, in 3-2-1 verhouding.

• Breng 5 druppels van bovenstaande E.O. of synergie op papieren zakdoekje en leg dit in de • Bittere sinaas, Basilicum, Lavendel en Neroli en nabijheid van de luchtwegen. dit in 2-1-1-1 verhouding.

• Breng 7 druppels E.O. van bovenstaande syner- • Basilicum, Pompelmoes, Geranium en Neroli en gie in kommetje heet water, of in waterbakje van dit in 3-2-1-1 verhouding. cv en laat zachtjes verdampen. • Breng enkele druppels van bovengenoemde E.O. enkelvoudig of synergie in een vernevelingstoestel en volg instructies van het apparaat.

Gebruik: idem als bij ‘onrust en/of stress’. Hormonale onrust

Heel wat vrouwen hebben periodiek last van hormonale onrust. Dit resulteert niet enkel in pijn van de Huid buik, maar ook regelmatig in psychische rusteloos• breng 3 % van bovenstaande E.O. of synergie heid en emoties. Ook tijdens de menopauze ervaart in basisolie en gebruik als massageolie voor het men vaak een typisch hormonaal onevenwicht. Met volledige lichaam. de E.O. van Muskaatsalie (Salvia sclarea) kan je • breng 5 % E.O. in P.O. als massageolie voor deze problematiek op een zachte, maar efficiënte borst, nek en schouders, of als voeten-massage- manier behandelen. Door de specifieke geur en haar scherp karakter, kan je deze E.O. best in syolie. nergie gebruiken met zachtere E.O.’s. Kies hiervoor de E.O.’s beschreven onder ‘onrust en stress’ en in Baden het geval van een hormonaal dipje kan er eveneens • breng 7 druppels van bovenstaande synergie in de E.O. van Basilicum aan toe gevoegd worden. een soeplepel P.O. als badolie of in enkele cm melk als badmelk, en voeg toe aan het badwa- Goede synergieën: ter. • voor menstruatiepijn bij jongeren: Muskaatsalie en Sinaas, in 1-3 verhouding. Als zich het probleem bij mannen voordoet en men wil de geuren niet te vrouwelijk, dan gebruik je de • voor menstruatiepijn: Muskaatsalie, Bittere siE.O. van Ravintsara (Cinnamomum camphora) met naas en Lavendel, in 1-3-3 verhouding. eventueel een weinig Eucalyptus citroen. • als de synergie extra fijn mag geuren: MuskaatPiekeren, winterdip, depressie. salie, Bittere sinaas, Lavendel en Neroli, in 1-22-2 verhouding. Als onrust, een winterdip, gespannenheid lang aanhouden, kan ons zenuwstelsel soms moeilijk terug • als de synergie sensueel mag geuren: Muskaatevenwicht vinden. Ook zijn er soms gebeurtenissen salie, Bittere sinaas, Lavendel en Ylang-Ylang, in in het leven die voor piekeren zorgen. Af en toe kun1-2-2-2 verhouding. nen de dingen zo ernstig op ons af komen dat het een dipje, of zelfs een depressie wordt. Aromathera- • bij hormonaal dipje: Muskaatsalie, Sinaas, Lavendel en Basilicum in 1-3-3-1 verhouding. pie heeft bij deze problematiek al heel wat verdiensten. Gebruik de E.O.’s hierboven beschreven bij nummer 81

39

40

dossier

losse nummers en abonnementen

Tarieven BNIH voor BELGIE • voor vrouwen in menopauze: Muskaatsalie, Sinaas, Lavendel, Basilicum en Cipres in 2-3-3-11 verhouding. Gebruik: idem als bij ‘onrust en/of stress’.

Niets is zo relaxerend als een goede massage. Zelf een massageolie maken, doen we door een hoeveelheid E.O. in een P.O. te brengen. Zie hiervoor naar ‘het gebruik van E.O. op de huid’.

Goede samenstellingen:

Weetje:

• wellness gezichtsmassage: 0.5 % Geranium en • bij lichamelijk ongemak, zoals buikpijn, is voor0.5 % Fijne Lavendel in Jojoba-olie. al de huidmethode zeer efficiënt en aanbevolen. • antirimpel gelaatsolie: 0.5 % Neroli en 0.5 % • bij psychische ongemakken, zoals onrust, opLavendel in Jojoba- en/of tarwekiem-olie. vliegendheid en storende emoties, is de verstui• wellness massage-olie voor het volledige livings-methode meer geschikt. chaam: 1 % Sinaas, 1 % Lavendel, 0.5 % Neroli • baden zijn bij beiden zeer aangenaam. en 0.5 % Ylang-Ylang. Natuurlijk kunnen deze allen gecombineerd wor- • wellness massage-olie om schouders te ontden. spannen: 2 % Bergamot, 2 % Lavendel en 2 %

Wellnessmassage voor haar.

Basilicum.

*Homeopathisch Per los nummer:

(vanaf 01/05/2008)

Bekeken verschijnt 2x jaar € 14

(incl. € 2 verzendingskosten)

Abonnement:*

overschrijving: via domiciliëring:

€ 24 voor 2 nummers (incl. € 4 verzendingskosten) € 22 voor 2 nummers (incl. € 4 verzendingskosten)



rekeningnummer 401-2539141-87 IBAN: BE67 401 2539141 87 BIC: KREDBEBB

Om iedere vertraging of vergetelheid te vermijden, bieden wij u de mogelijkheid uw betaling via domiciliëring te laten verlopen. Op deze wijze zal uw abonnementsgeld jaarlijks door de bankinstelling zelf van uw rekening gedebiOpdracht tot tot domiciliëring vanherroeping betalingen voor België (in drukletters invullen a.u.b) teerd worden uitdrukkelijke van- bestemd uwentwege.

Verplicht te laten vullen door uw bank vooraleer op te sturen naar:

• wellness-olie voor voetmassage: 3 % Sinaas, 3 % Geranium en 3 % Cipres.



Wellnessmassage voor hem.

Ondergetekende, (rekeninghouder die de facturen betaalt)

Zie hierboven, en neem E.O. die van geur meer geschikt zijn voor mannen, vb.:

Voornaam en naam: ............................................................................................................

luchtwegenoliën. Vooral de E.O. van Ravintsara is zeer rustgevend en ideaal in massage-samenstellingen, verder ook Eucalyptus en Citroen.

E.O.’s in sauna en stoomcabine Verrijk het saunagebeuren met aromatherapie door in het vernevelingswater van sauna en stoomcabine E.O.’s te doen. Hiervoor komen zowel alle bovenstaande enkelvoudige E.O.’s, als alle genoemde synergieën in aanmerking. Gebruik: breng 10 druppels Essentiële Olie in het vernevelingswater van sauna en stoomcabine. Vraag eerst aan de fabrikant of jou type sauna/stoomcabine hiervoor geschikt is, en eventueel waarin de E.O. mag gebracht worden.

BNIH, Paddeschootdreef 141, B -9100 Sint-Niklaas

Straat: ............................................................................................Nr:...........Bus:................ Postnummer: . ...............................................Plaats:.............................................................. Rekeningnummer IBAN: .............................................................................................BIC:............................... verzoekt BNIH/VSU vzw, Paddeschootdreef 141, 9100 Sint-Niklaas, identificatienummer 865872 om vanaf heden tot uit-drukkelijke herroeping van deze opdracht, alle facturen met referte “Homeopathisch Bekeken” of “Het beste uit Homeopathisch Bekeken” op naam van: (enkel in te vullen indien de schuldenaar van de facturen niet de rekeninghouder is) Voornaam en naam: ............................................................................................................ Straat: ............................................................................................Nr:...........Bus:................ Postnummer: . ...............................................Plaats:.............................................................. Rekeningnummer IBAN: .............................................................................................BIC:............................... Voorbehouden aan de financiële instelling Domiciliëringsnummer: (dit nummer moet door uw bank worden ingevuld)

-

Onrust en stress foto: Jordi Mustieles homeopathisch bekeken

-

#

41

42

abonnement en losse nummers

Tarieven BNIH voor E.U. LANDEN* Homeopathisch Bekeken verschijnt 2x jaar Per los nummer:

€ 17

van de redactie

(vanaf 01/05/2008)

http://www.vsuhomeopathie.be

* postzone ‘Europa’ volgens http://www.bpost.be

(incl. € 5 verzendingskosten)

VSU: Vlaamse Studievereniging vor Unitaire Homeopathie • Programma Academiejaar 2010-2011

Abonnement:

overschrijving: via domiciliëring:

€ 30 voor 2 nummers (incl. € 10 verzendingskosten) € 28 voor 2 nummers (incl. € 10 verzendingskosten)

• Inleidingsmodule Opleiding homeopathie



rekeningnummer 401-2539141-87 IBAN: BE67 401 2539141 87 BIC: KREDBEBB

• Navorming Homeopathie

Om iedere vertraging of vergetelheid te vermijden, bieden wij u de mogelijkheid uw betaling via domiciliëring te laten verlopen. Op deze wijze zal uw abonnementsgeld jaarlijks door de bankinstelling zelf van uw rekening gedebiteerd worden tot uitdrukkelijke herroeping van uwentwege.

Machtigingsformulier Incassogiro - bestemd voor Nederland

• Informatiedagen Fythotherapie

BINH: Belgisch Nederlands Informatiecentrum voor Homeopathie • Homeopathisch Bekeken • Biogafieën: Hahnemann, Masi Hippocrates

(in drukletters invullen a.u.b)

Ondergetekende, (rekeninghouder die de facturen betaalt) Voornaam en naam: ............................................................................................................ Straat: ............................................................................................Nr:...........Bus:................ Postnummer: . ...............................................Plaats:.............................................................. Rekeningnummer IBAN: .............................................................................................BIC:............................... verzoekt BNIH/VSU vzw, Paddeschootdreef 141, 9100 Sint-Niklaas, identificatienummer 865872 - Voor Nederland: Giro 5872626 om vanaf heden tot uit-drukkelijke herroeping van deze opdracht, alle facturen met referte “Homeopathisch Bekeken” of “Het beste uit Homeopathisch Bekeken” op naam van: (enkel in te vullen indien de schuldenaar van de facturen niet de rekeninghouder is) Voornaam en naam: ............................................................................................................ Straat: ............................................................................................Nr:...........Bus:................ Postnummer: . ...............................................Plaats:.............................................................. Rekeningnummer IBAN: .............................................................................................BIC:............................... De debiteur heeft altijd de mogelijkheid de incassogiro te herroepen en heeft een weigeringstermijn van 30 dagen na debet van zijn rekening. Plaats: . ................... ............................ Datum: ..../..../... Handtekening:............................. Gelieve dit formulier volledig ingevuld op te sturen naar: Mevr. MAHIEU, Paddeschootdreef 141, B-9100 Stint-Niklaas, België homeopathisch bekeken

# nummer 81

43

zon

neb

rand

ten nbe ecte - ins