Holland House Bogotá, nu open for business. Duurzaam erfgoed N.V. Stadsherstel Willemstad, Curaçao CURAÇAO

CURAÇAO

WWW.CURACAOBUSINESSMAGAZINE.COM Coverstory:

Zon, zee en software: Export van Service Clark Russel en Andrew Solomon

De weg naar de top: De familie Gonçalves van Mangusa Supermarkets

Holland House Bogotá, nu open for business

Duurzaam erfgoed

N.V. Stadsherstel Willemstad, Curaçao

EDITIE 2 | JULI 2014

Voorwoord Ons eiland Curaçao blijft me verrassen. Zijn verscheidenheid aan culturen, bevolkingsgroepen en talen biedt een werkelijk unieke smeltkroes. Deze waardevolle eigenschappen leveren de ingrediënten voor een potentieel dat dit eiland vrijwel onbeperkte mogelijkheden biedt wanneer deze bronnen op de juiste manier worden benut. Tijdens de interviews die we voor deze uitgave hadden met enkele van de grootste denkers en succesvolle ondernemers op het eiland werden we ons steeds meer bewust van die potentie. In deze editie hebben we een eclectische mix van wat op dit moment speelt op Curaçao, de mogelijkheden die voor ons open liggen en enkele fantastische middelen om die te realiseren. Dit alles opgetekend uit de monden van enkelen die dat reeds in praktijk hebben gebracht. Dankzij de kracht van Curaçao als multiculturele samenleving kunnen toonaangevende zakenlieden hun respectievelijke internationale sectoren aanspreken. Dit is één van de redenen voor het succes van de export van diensten, dat tegenwoordig één van de belangrijkste zakelijke pijlers is voor Curaçao, en die, als we kijken naar de ontwikkelingen, in de toekomst alleen nog maar belangrijker zal worden. In elke editie besteden we speciale aandacht aan een subsector op het eiland die zijn diensten exporteert – in deze uitgave is dat de IT-industrie. We hadden het genoegen om kennis te maken met Clark Russel van IBIS Management en Andrew Solomon van Ictual. Zij vertelden hoe zij erin waren geslaagd, hun IT-diensten internationaal te exporteren. Ik ben erg trots op onze hoofdverhalen in deze editie; ze zijn wel wat langer dan gewoonlijk, maar zeker de moeite waard. Het artikel in de rubriek Door het glazen plafond vertelt het verhaal van de indrukwekkende prestaties van Jeanette Bonet, de eerste vrouwelijke general manager van een hotelketen, zowel lokaal als internationaal; zij is tevens de eerste vrouwelijke voorzitter van de Curaçao Hospitality and Tourism Association. Het artikel in de rubriek De weg naar de top is een echt succesverhaal over hard werken en toewijding. Ik had het genoegen een gesprek te hebben met de pioniers van Mangusa Supermarkets, Belmira Sousa de Lira en Francisco Lira do Estreito, Jr. om uit de eerste hand te vernemen hoe deze succesvolle onderneming begon – over zijn zeer bescheiden start en hoe de familie, met bescheidenheid en een liefdevol gezinsleven, samen hard blijft werken om het bedrijf tot de enorm succesvolle onderneming te maken die het vandaag de dag is. Ten slotte bieden we, om deze uitgave compleet te maken, een positieve boodschap over de economie van Curaçao. Deze boodschap wordt geleverd door Leo Rigaud, voorzitter van de Curaçao Banking Association. Hij vertelt over het initiatief voor Curaçao’s geheel eigen North Sea Jazz en hoe dit evenement enorm bijdraagt aan de toeristensector van het eiland, en biedt andere nuttige informatie voor ondernemers om ofwel een vliegende start te maken in het zakendoen dan wel op de hoogte te blijven van nieuwe informatie waarmee ze hun bedrijven nog beter kunnen laten draaien. Heather de Paulo, hoofdredacteur Curaçao Business is verkrijgbaar in print in het Engels en online in het Engels en Nederlands via www.curaçaobusinessmagazine.com.

Van de voorzitter:

Historische overeenkomst brengt Curaçao naar een hoger niveau Begin dit jaar zei ik in mijn jaarlijkse toespraak voor de zakengemeenschap op Brakkeput Mei-Mei, dat wilde Curaçao naar een hoger niveau gaan, we een ‘New Game Plan’ nodig hadden, een nieuwe tactiek. Dit was tevens de titel van mijn speech. Ik stelde ook dat we onze manier van zakendoen moeten veranderen. Wat de Kamer bedoelt, is dat we de manier waarop ons systeem werkt moeten veranderen voor de ontwikkeling van ons land. In de laatste decennia heeft er een belangrijke verandering plaatsgevonden in de structuur van de economie, die gebaseerd was op een besluit dat we samen hebben genomen: de sector Toerisme benoemen als onze hoogste prioriteit. Die verandering heeft toerisme tot de motor van onze economie gemaakt. De omzet in deze branche ging van 200 miljoen ANG per jaar naar een miljard ANG per jaar, een vervijfvoudiging in minder dan 20 jaar. We moeten nog enkele ingrijpende beslissingen nemen over waar we de komende 20 jaar willen staan met onze andere exportsectoren. Elke economische ontwikkeling heeft te maken met vertrouwen; vertrouwen is het kompas voor ondernemend gedrag, resulterend in economische activiteit. De werkgeversorganisatie VBC heeft een intentieverklaring ondertekend met de politieke leiders van de regeringscoalitie. Deze verklaring heeft als uitgangspunt de verbetering van de relatie tussen de regering en de private sector, met als doel de bevordering van de economische en maatschappelijke ontwikkeling. Als gevolg van deze verklaring hebben we gesprekken gevoerd over belangrijke kwesties die ons beide raken, en die moeten worden aangepakt om bij te dragen tot een beter investeringsklimaat en een verbetering van de manier waarop we zaken doen op Curaçao, teneinde te helpen bij het scheppen van het vertrouwen dat we nodig hebben om weer vooruit te kunnen gaan. Na gesprekken met de leiders van de coalitiepartijen is een historische overeenkomst bereikt. Het is de eerste overeenkomst in zijn soort in de korte geschiedenis van ons nieuwe land Curaçao, maar ook voor de voormalige Nederlandse Antillen, waarbij de publieke en de private sectoren zijn overeengekomen om enkele fundamentele veranderingen door te voeren in onze ondernemersomgeving. Een interessant punt is dat we zelfs overeenstemming hebben bereikt over een deadline waarop de onderdelen van de overeenkomst moeten zijn gerealiseerd, namelijk 15 oktober 2014. Over de volgende punten is overeenstemming bereikt: • I ntroductie van een concurrerend systeem van vergunningen voor bedrijven, start-ups en uitbreiders, dat alle bureaucratische belemmeringen wegneemt; •A  anpassingen aan het immigratiebeleid, focusend op het tegemoet komen aan de doelgroepen die we naar het eiland willen trekken vanwege hun economische belang, dat wil zeggen investeerdersvergunningen, buitenlandse studenten, tweedehuiseigenaren, etc; • Samenwerken bij het opstellen en uitvoeren van een omvattend plan om de jeugdwerkeloosheid aan te pakken; • We zijn tevens overeengekomen om een betere en meer positieve manier van zakendoen te stimuleren middels de introductie van een concept dat bekend staat als een ‘Better Business Bureau’, en om een programma te ontwikkelen en uit te voeren dat gericht is op het stimuleren van een cultuur van ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen’. Beste lezer, met deze historische overeenkomst zijn wij bij de Kamer van Koophandel en Industrie er van overtuigd dat we gezamenlijk de groei van onze economie een positieve wending hebben gegeven; dit platform heeft de potentie om het vertrouwen in onze economische ontwikkeling te verbeteren en deze naar een hoger niveau te tillen. Zodat Curaçao een nog betere plek wordt om zaken te doen!

CURAÇAO BUSINESS

| NUMBER 2 | 2014

3

Curaçao Business UITGEVER Curaçao Business Media Group b.v. POSTADRES CURAÇAO: Sta. Rosaweg 19 Willemstad, Curaçao ADVERTENTIE-­EXPLOITATIE Van Munster Media BV Postbus 6684, NL-6503 GD Nijmegen, Kerkenbos 12-26c, NL-6546 BE Nijmegen, T: +31(0) 24 373 8505 F: +31(0) 24 373 0933 I: www.vanmunstermedia.nl UITGEVER Michael van Munster T: +31(0) 24 373 8505 E: [email protected] HOOFDREDACTIE Heather De Paulo T: (599-9) 682-8627 E: [email protected] SALES T: (599-9) 736-5011 F: (599-9) 736-6365 E: [email protected], [email protected] ABONNEMENTEN Abonnementen: NAF 35 per jaar (4 nummers) I: www.Curacaobusinessmagazine.com T: (0)24 373 8505 E: [email protected] MARKETING EN ABONNEMENTEN Stephan Aalbers E: [email protected] VORMGEVING  Joost Franken Jan-Willem Bouwman DISTRIBUTIE Nieuwe Post, Curaçao Het auteursrecht op de in dit tijdschrift verschenen artikelen wordt door de uitgever voorbehouden. Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave zorgvuldig is uitgezocht en waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redactie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventuele onjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens.

van munster m e d i a

g r o u p

6 Zon, zee en software: export van diensten 10 Export faciliteren 12 De rol van Curaçao’s banken in de economie 14 Holland House Bogota 18 De weg naar de top – met de familie Mangusa 22 North Sea Jazz 24 Curaçao’s internationale financiele-dienstensector 26 Insel Air: steeds hoger 30 N.V. Stadsherstel Willemstad, Curaçao 34 Global Competitiveness Survey – Curaçao Competes 2014 36 E-mail etiquette 38 Mobiele devices: zegen of gezondheidsrisico? 42 Door het glazen plafond met Jeanette Bonet 47 Nieuws items van munster 48 Omarm BYOD m e d i a

g r o u p

10

Export faciliteiten: een belangrijke stap in het realiseren van een concurrerende belastingwetgeving

14

12

De ideale poort waardoor Curaçaose ondernemingen toegang kunnen krijgen tot de op een na snelst groeiende markt in Latijns-Amerika.

Leo Rigaud: “elke lening die de bank uitgeeft, is goed voor onze economie.”

24

Vandaag de dag is Curaçao een gevestigd, veilig en betrouwbaar internationaal financieel centrum.

30

Een duurzame economische input

34

Er was tot op heden geen officieel benchmarking tool waarmee Curaçao zijn concurrentiepotentie kon meten op mondiaal niveau. Dat is er nu wel.

42

Dat zou ik graag terugzien op dit eiland: oprechte eenheid en een gezamenlijk doel.

EXPORT - IT

Clark Russel and Andrew Solomon - approaching the software market from two different perspectives, but equally successful.

Zon, zee en software Curaçao heeft een rijke historie in de dienstensector. Het mag echter verbazing wekken dat IT-diensten slechts een heel klein gedeelte uitmaken van het BNP – ondanks een snel groeiende mondiale markt en Curaçao’s potentie om Caribisch leider te zijn op dit gebied. TEKST KATY BRANUM Stabiele groei Volgens de International Data Corporation (IDC) groeide de software markt wereldwijd met 3,6% in 2012, naar een totale marktomvang van $342 miljard, waarbij zowel technologieën als oplossingen werden meegerekend. Deze forse groei biedt nieuwkomers op deze markt een prachtige gelegenheid om aan de stijgende vraag te voldoen: een groeiende markt biedt immers reële kansen op zakelijke successen.

Gebruik maken van een kerncompetentie Gelukkig heeft de dienstensector op Curaçao altijd al de BNPcijfers gedomineerd, met 75% van dat BNP in 2011. Gewoonlijk wordt dit bepaald door dienstenbranches als toerisme, financiële diensten en de olie- en gasindustrie. Meer recentelijk echter is er

6

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

een nieuwe vorm van dienstverlening gekomen die steeds meer groei vertoont: de IT software branche. Hoewel de merkgiganten als Google, Facebook en LinkedIn software-industrie deze markt bijzonder aantrekkelijk maken, heerst er ook een enorme concurrentiestrijd als gevolg van de laagdrempeligheid. Wil een softwarebedrijf succes hebben, dan moet het constant verbeteren, innoveren, netwerken en uitbreiden. Dit zijn nogal veeleisende voorwaarden en die matchen wellicht niet optimaal met de enigszins relaxte benadering van de Cariben. Echter, dankzij de unieke sterkte punten en zeer goed ontwikkelde dienstensector, heeft Curaçao een uitstekende basis kunnen vormen voor succesvolle softwarebedrijven die zowel actief zijn in de regio als ver daarbuiten.

Succes dankzij een rijk verleden Dankzij Curaçao’s unieke historie en locatie heeft het sterke banden met Europa, maar is het tevens een poort naar de Cariben, en naar Latijns- en Noord-Amerika. Deze dynamiek heeft gezorgd voor een complexe en zeer succesvolle financiële-dienstensector die wordt gekenmerkt door een omgeving van meertaligheid, meerdere valuta en meerdere eilanden. Eén van de ondernemingen die deze dynamiek heeft voortge-

bracht, is IBIS Management Associates, een softwareproducent die gespecialiseerd is in het bedienen van de financiële dienstenmarkt. IBIS Management Associates ontwikkelt en verkoopt software die de transactiekosten voor een financieel instituut berekent. Bestond het klantenbestand in eerste instantie uit de lokale financiële dienstensector, vandaag de dag is die uitgebreid met klanten uit het gehele Caribisch gebied, Centraal en Zuid-Amerika. Clark Russel, CEO van IBIS Management Systems heeft wel een verklaring voor het succes van zijn onderneming: “Ik vroeg mezelf af waarom wij zo anders zijn. Toen realiseerde ik me dat we hier op Curaçao een zeer complexe financiële sector hebben, dus toen we ons softwareproduct voor deze sector ontwikkelden en ontworpen, moest die geschikt zijn voor een hoge mate van complexiteit in het bankenstelsel. Als we nu andere markten bezoeken, blijkt ons product gemakkelijk te verkopen en te implementeren omdat de meeste andere financiële sectoren veel minder complex zijn: één enkele valuta, enkele wettelijke vereisten, enzovoort. De unieke omgeving van Curaçao heeft geleid tot de ontwikkeling van dit softwaresysteem, en uiteindelijk tot ons succes.” Een andere belangrijke factor waardoor IBIS Management Associates een sterke concurrentiepositie kon opbouwen in de uitermate uitdagende en zeer gereguleerde financiële markt is een goed begrip van de problemen van de klanten en hoe ze hen daarbij kunnen helpen. In het gesprek met de klant gaat het natuurlijk over de softwareproducten, maar met name over de uitdagingen in de sector en hoe die software daar oplossingen voor biedt. Volgens Clark biedt IBIS Management met zijn stijl van communiceren een unieke benadering van het geprek met de klant en onderscheidt dat hen van andere aanbieders van software. “Wanneer we klanten benaderen, hebben we het niet over technologie, maar over hoe we hen kunnen helpen vooruit te komen in hun business, zoals het verbeteren van de winstgevendheid, het verlagen van de kosten of het verminderen van de zakelijke risico’s.” Het geheim van het succes van IBIS Management Associates is dat ze uniek zijn. Misschien dat ze uiteindelijk software verkopen die vergelijkbaar is met producten van andere aanbieders, maar de markt ziet hen duidelijk als onderscheidend van de concurrenten.

Oplossingen toegesneden op lokale behoeften Veel ondernemers die internationaal opereren beschouwen Curaçao als de perfecte hub om aan de lokale vraag te voldoen en als ideale springplank om andere markten in de regio te betreden. Deze twee factoren hebben geleid tot de oprichting van Ictual – een lokale onderneming die software-oplossingen biedt voor de regionale zakelijke markt. Ictual, dat 20 jaar geleden werd opgericht, levert software-oplossingen van andere producenten, en ontwikkelt

Andrew Solomon, Managing Director of Ictual

ook zelf op maat gesneden software, om tegemoet te komen aan de unieke behoeften van de klant. Dit succesvolle zakenmodel heeft geresulteerd in een krachtige merkherkenning in het gehele Caribische gebied. Het hoofdkantoor van de onderneming is gevestigd op Curaçao, met business units in Nederland en Brazilië en formeel in de VS. In eerste instantie gestart als een Oracle-onderneming, kwam Ictual er al snel achter dat de Caribische behoeften aan zakelijke software lichtelijk verschilden van die van grotere ondernemingen in Europa en de VS. Dus pasten ze hun productportfolio aan om tegemoet te komen aan deze specifieke behoeften. Andrew Solomon, Managing Director van Ictual, legt uit: “Onze benadering voor het oplossen van de problemen van de klant is dat we niet kijken naar een generieke software-oplossing. We kijken welke ‘best of breed’ software het best past bij de specifieke behoeften van de klant. Dat kan er soms toe leiden dat we een minder bekende merknaam aanbevelen, maar dat is dan wel precies wat de klant zoekt.” Ictual herkende ook de waarde van het aangaan van partnerships met lokale ondernemingen als strategie om de markten op andere eilanden te betreden. Deze aanpak is succesvol gebleken op Aruba, St Maarten en Suriname. Solomon vervolgt: “Wat ons onderscheidt is dat we de lokale manier van zakendoen begrijpen. Als we naar een ander eiland in de Cariben gaan, zoeken we altijd een lokale

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

7

EXPORT - IT

weer resulteert in een verbeterde dienstverlening. Dit kan op één locatie het beste van twee werelden realiseren: de Caribische leefstijl en een bloeiende zakelijke omgeving.

Aantrekken van toptalent Voor ondernemingen als softwareproducenten is het van cruciaal belang om toptalenten te kunnen aantrekken en er zo voor te zorgen dat ze nieuwe producten kunnen blijven ontwikkelen, en zo concurrerend kunnen blijven. Zij ondervinden op het ogenblik grote problemen bij het snel verkrijgen van verblijfs- en werkvergunningen. Hierdoor worden lokale ondernemingen benadeeld in hun concurrentiestrijd met andere, internationaal opererende bedrijven. Solomon hierover: “Als je concurrerend wil zijn op internationaal niveau, moet je ervoor zorgen dat papierhandel zoals de verlening van vergunningen en de bureaucratie internationale investeerders niet wegjaagt van Curaçao, of lokale ondernemingen hindert bij het aantrekken van de beste talenten wereldwijd.”

Kennisbank

Clark Russel, CEO of IBIS Management Associates

partner die de plaatselijke situatie nog beter kent dan wij. Zij zijn de eersten die horen over bepaalde behoeften, en dus als eersten nieuwe kansen herkennen.” Met als doel de kosten te drukken en concurrerend te blijven, heeft Ictual nu online ondersteuningsdiensten voor klanten ontwikkeld; veel software implementaties worden ook online afgerond. Deze aanpassingen zorgen voor een aanzienlijke verlaging van de kosten voor het binnenhalen van een nieuwe klant, evenals een behoorlijke kostenbesparing voor de doorlopende service aan de klant. Vanuit sales-oogpunt maakt Ictual gebruik van technologieën als Skype en online presentaties als onderdeel van hun verkoopprocessen, waardoor er minder face-to-face ontmoetingen nodig zijn. De effectief toegepaste technologie in de handelingen en het beheer van de onderneming heeft ervoor gezorgd dat de overhead-kosten laag blijven, maar dat de service toch op een hoog niveau blijft.

Het onderwijs op Curaçao wordt beschouwd als competent, en cultureel zijn de familiebanden sterk. De meerderheid van de studenten reist naar Nederland om hun universitaire opleiding af te ronden en blijven daar om er aan het werk te gaan. Op die manier kunnen ze hun studieschuld aflossen met een goed salaris. “De grootste hindernis die jonge professionals ervaren om terug te komen naar Curaçao is het salarisniveau,” aldus Clark. In deze fase van je leven, als je je studie hebt afgerond en begint met werken, denk je: hoe kan ik het meeste geld verdienen om mijn studieschuld snel af te lossen? In Holland verdien je een veel hoger salaris dan hier.” Curaçao zou veel baat hebben bij krachtige initiatieven om deze kennis terug naar het eiland te halen. Dat zou een katalysator zijn voor de volgende generatie ondernemers. In veel gevallen zijn lokale ondernemingen op Curaçao financieel niet in de positie om de last van de studieschuld van hun medewerkers over te nemen. Daarom zijn ze in het nadeel bij het aantrekken van toptalent. Wil Curaçao succesvol zijn, dan moet overwogen worden of er een mogelijkheid bestaat om te helpen bij het afbouwen van de studieschuld.

Uitdagingen voor de lokale ondernemers

Het beste van twee werelden combineren

De leefstijl en locatie van Curaçao is een sterke troef om nieuwe IT-diensten en toptalent naar het eiland te trekken. Maar er zijn op dit moment ook grote problemen die nieuwe investeringen belemmeren en het succes van IT-diensten bedreigen.

Het kunnen exporteren van diensten is van vitaal belang voor een gezonde ontwikkeling van de economie en zorgt voor de hoognodige uitwisseling met het buitenland. Met de combinatie van de nieuwe lokale wetgeving om nieuwe exportdiensten te stimuleren, en de mogelijkheid van Curaçao om partnerships aan te gaan met succesvolle softwareproducenten in Nederland, is de software dienstensector een aantrekkelijke branche die zich verder kan ontwikkelen op het eiland. Gezien zijn vele mogelijkheden en kansen heeft Curaçao de potentie om op dit gebied marktleider te worden in de Cariben.

Technologie inzetten om service en efficiëntie te verbeteren Een bekend onderwerp is dat de dienstverlening niet op het niveau staat dat nodig is, omdat het uitvoeren van veel standaardprocessen op het ogenblik onacceptabel lang duurt. Dit is het geval in zowel private ondernemingen als bij de overheid, en vormt een belemmering voor zowel de burgers als voor buitenlandse potentiële investeerders. Er is al geopperd dat het meer gebruik maken van technologie efficiëntere werkpraktijken mogelijk zou maken, hetgeen de productiviteit zou verhogen, wat

8

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

1

Curaçao eye on export officieel onderzoeksrapport – Hoofdstuk 4

2

Persbericht: Big Data, Analytics, and Cloud Drive Enterprise Software Growth, According to IDC. 22 april, 2013. The Wall Street Journal: www.wsj.com

3

Curaçao eye on export officieel onderzoeksrapport – Hoofdstuk 4

MEDIA

Clark Russel

CEO of IBIS Management Associates Hierbij wat informatie over mijn favoriete productiviteitsen vrijetijds-apps. Hier maak ik dagelijks gebruik van, onderweg of op kantoor…

• Web-ex: hiermee kan ik mijn prospects onze presentaties sturen, waar ook ter wereld ze zich bevinden.

• Skype: om contact te houden met mijn team en cliënten, waar ook ter wereld.

• Whatsapp: om contact te houden met vrienden en familie. • World clock app: om ervoor te zorgen dat ik afgestemd ben op de juiste tijdzone wanneer ik contact opneem met cliënten & prospects.

• Open Table: om gemakkelijk diner- of lunch- reserveringen te maken wanneer ik op reis ben.

• iHeart Radio: hiermee luister ik naar mijn favoriete online radiostations

• iTunes: voor mijn muziek, films en TV-series

• Netflix: voor TV-series en films…

• Nike running: hiermee krijg ik tips om in vorm te blijven

In terms of business books: • All books by Jeffrey Gittomer (Sales, networking etc.) • How to sell Technology (Paul DiModica) • Buying customers (Bradley Sugars) • Many more…

• Linked in / FaceBook & Google: om onderzoek te doen naar onze prospects.

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

9

BELASTINGEN

Exportregeling De Curaçao export regeling die op 1 januari inging en die onderdeel uitmaakt van de Curaçaose wetgeving op de winstbelasting, vormt een belangrijke stap in het scheppen van een concurrerende belastingwetgeving voor bedrijven die gevestigd zijn op Curaçao of die een exportbedrijf willen starten op het eiland. De regeling kan ook van toepassing zijn op bedrijven die op dit moment gebruik willen maken van de offshore belastingtarieven van Curaçao. De exportregeling is ingesteld om bedrijven te compenseren voor mogelijke nadelige concurrentievoorwaarden die gelden voor Curaçao, en als stimulans voor de

10

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

exportbranche van Curaçao. De regeling is ook voordelig voor de werkgelegenheid in de exportsector en daarmee gerelateerde branches. In dit artikel leggen we uit wat de exportregeling inhoudt en hoe bedrijven ervan kunnen profiteren.

Belastingvoordelen De exportregeling is een belastingmaatregel voor bedrijven en sectoren op Curaçao waarvan de activiteiten voornamelijk betrekking hebben op het exporteren van goederen en/of diensten; dat wil zeggen dat minstens 90% van hun winsten afkomstig moeten zijn uit activiteiten van buiten Curaçao. De exportregeling stelt bedrijven in staat, hun inkomsten te laten vallen onder een effectieve winstbelasting van ongeveer 3,9%. Dit percentage is samengesteld uit een combinatie van het algemene percentage op de winstbelasting van 27,5% dat van toepassing is op 5% van de winst, terwijl de overige 95% van de inkomsten wordt belast met 2,75%. In de toekomst kan het effectieve

belastingpercentage zelfs nog lager worden als het percentage van de algemene winstbelasting nog verder omlaag gaat. Bovendien zullen bedrijven met een beurslicentie geen omzetbelasting hoeven te betalen op Curaçao. De meeste internationaal opererende bedrijven vallen in deze categorie. Extra voordeel is dat de stimulans niet beperkt is tot bepaalde aangewezen gebieden en dat (voorlopige) vergunningen geen voorwaarde zijn om in aanmerkingte komen voor de regeling.

Kwalificerende activiteiten Zoals eerder gemeld, bestaat één van de voorwaarden om in aanmerking te komen voor de exportregeling eruit dat een bedrijf zijn winst uitsluitend of vrijwel uitsluitend (minimaal 90%) behaalt uit activiteiten buiten Curaçao. Met de volgende activiteiten kan een bedrijf in aanmerking komen voor de exportregeling: 1. De export van goederen 2. Onderhoud en reparatie van goederen van bedrijven gevestigd buiten Curaçao 3. O  nderhoud en reparatie van machines en andere apparatuur die zich buiten Curaçao bevindt 4. E-commerce activiteiten 5. A ndere vormen van dienstverlening die op het buitenland zijn gericht, waaronder opslag, activiteiten op het gebied van financiering en vergunningen, de uitgifte van vergunningen voor het gebruik van bedrijfsmiddelen, het beheer van aandelen in andere bedrijven of lidmaatschap van een coöperatieve onderneming.

Kwaliteit Behalve dat er moet worden voldaan aan de criteria voor wat betreft de kwalificerende activiteiten, worden er ook enkele eisen gesteld op het gebied van kwaliteit. Wil een bedrijf in aanmerking komen voor de exportregeling, dan moet dat bedrijf, of de onderneming waartoe het bedrijf op Curaçao behoort, een substantiële aanwezigheid hebben op Curaçao voor wat betreft de aard en de grootte van de activiteiten op Curaçao. Door het opnemen van deze reeds internationaal geaccepteerde norm in de nationale wetgeving, toont Curaçao zijn wil om te voldoen aan de internationale normen en zijn focus op kwaliteit van zakendoen. Dit laatste is ook belangrijk om te garanderen dat de regeling in de toekomst te handhaven is, gezien de internationale ontwikkelingen en de focus op kwaliteit. De minister van Financiën zal nadere richtlijnen uitgeven over de manier waarop de kwaliteitseisen in de praktijk dienen te worden gebracht.

Potentiële kandidaten De combinatie van de focus van de exportregeling op zowel de export van goederen en diensten, als op kwaliteit, maakt de regeling met name interessant voor dienstencentra, internationale transportactiviteiten, handelsondernemingen, zogenoemde offshore banken, coördinatiecentra en hoofdkantoren van multinationals of bedrijven die al een vestiging hebben op Curaçao maar hun activiteiten willen uitbreiden naar klanten in het buitenland.

De exportregeling kan ook interessant zijn voor bedrijven die al een vestiging hebben op Curaçao en nog vallen onder de offshore belastingtarieven. De offshore belastingtarieven werden al in 2002 afgeschaft, maar de regeling loopt nog door tot en met 2019. Hoewel er dus nog zes jaar te gaan zijn, zijn veel zakelijke verplichtingen aangegaan voor langere tijd, zodat het uitermate belangrijk is om ruim van tevoren rekening te houden met de definitieve afschaffing van het offshore belastingtarief in 2019. Het zou dus in bepaalde zaken interessant kunnen zijn om zo snel mogelijk een aanvraag in te dienen om in aanmerking te komen voor de exportregeling, zelfs vóór de datum waarop de offshore tarieven definitief worden afgeschaft.

Samenvatting In het kort biedt de nieuwe exportregeling een interessante stimulans voor bedrijven die een onderneming willen opzetten op Curaçao, en biedt deze continuïteit voor bepaalde bedrijven die op dit moment gebruik maken van de offshore belastingtarieven op het eiland. Deze incentives, gecombineerd met Curaçao’s geografische locatie, zijn krachtige belasting- en juridische infrastructuur, zijn meertalige en hoogopgeleide arbeidspotentieel, plus het feit dat het deel uitmaakt van het Koninkrijk der Nederlanden, dit alles samen maakt Curaçao een uitermate aantrekkelijke hub voor business. *Dit artikel is opgesteld door Ron Van der Born en Kimberly Schreuders van Ernst & Young Dutch Caribbean (+5999 4305000).

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

11

FIANCIËN

De rol van de banken van Curaçao in de economie Eén van de belangrijkste rollen van de banken in het aansturen van de economie is het bemiddelen tussen degenen die beschikken over financiële middelen en degenen die financiële middelen nodig hebben. Vraag en aanbod van financiële middelen vullen elkaar aan, zodat personen die onvoldoende middelen hebben, een bedrijf kunnen opstarten of een huis kunnen kopen. TEXT ELISA KOEK AND HEATHER DE PAULO

Volgens Leo Rigaud, voorzitter van de Curaçao Banking Association, heeft elke lening die een bank goedkeurt, directe positieve invloed op de economie. “Het is het bestaanrecht van een bank,” aldus Rigaud. “De dagelijkse taak van de banken is het beoordelen van projecten, en vrijwel elk project dat wordt goedgekeurd kan meer handel genereren voor iemand. Meer handel betekent meer geld, en een groeiende economie.”

Bankieren wereldwijd vs op Curaçao In 2009 vond een wereldwijde bankencrisis plaats. Terwijl de crisis het grootste deel van de wereld trof, waren de banken op Curaçao in staat, stabiel te blijven. Volgens Rigaud was het behoudende karakter van de banken op Curaçao hun redding. “We kregen dezelfde deals aangeboden, misschien niet zulke grote, maar hetzelfde idee. Maar we besloten om niet te investeren. Misschien was het allemaal te complex. Warren Buffet zei eens: ‘Als ik het niet kan begrijpen, investeer ik er niet in.’ Wij hebben dezelfde overtuiging. Daarom konden we de hele financiële crisis overleven, terwijl de rest van de wereld daardoor werd getroffen.” Echter, vorig jaar kwam hier verandering in. Rigaud is van mening dat de economische recessie die Curaçao

12

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

trof, het gevolg was van zijn eigen fouten. “Onze financiële problemen waren niet te wijten aan de wereldwijde crisis. Wat enkele jaren geleden op politiek gebied op het eiland gebeurde, veroorzaakte een crisis, dus moesten we in 2013 herstelmaatregelen nemen. Onze recessie was het effect van de herstelmaatregelen in combinatie met het geschokte vertrouwen van de gemeenschap.” Na een zwaar jaar in 2013, begint de economische situatie nu tekenen van herstel te vertonen. Investeerders krijgen weer vertrouwen en nieuwe projecten gaan weer van start. Curaçao is dit jaar alweer op weg naar de normale situatie. Volgens Rigaud is dat een haalbare kaart.

Banken en risico’s Na jaren van groei van de bankensector op Curaçao, begon de economie de afgelopen paar jaar af te zwakken en ging menige onderneming failliet. Banken zijn getraind om in te schatten wat het risico is dat een onderneming failliet gaat, maar Rigaud benadrukt dat dit niet altijd kan worden voorspeld. “Ik heb fantastische businessplannen en ideeën gezien die winstgevend en veelbelovend leken, maar op het moment dat de economie in recessie ging, stopte hun doelgroep met het uitgeven van geld. Dergelijke ontwikkelingen kun je niet voor-

spellen.” Iedereen merkt de effecten van de recessie, ook de banken. Investeerders zijn voorzichtiger en het verstrekken van leningen aan ondernemingen brengt meer risico met zich mee dan vóór de recessie. Tegelijkertijd kan het nemen van risico’s de economie aanzienlijk stimuleren. “Het is de taak van de bank om veelbelovende projecten tot bloei te brengen,” verklaart Rigaud. “Banken moeten een actieve en constructieve rol spelen bij het in gang zetten van deze projecten, zelfs als dat betekent dat ze meer risico moeten nemen.”

De kunst van krediet Naar mening van Rigaud zijn er in de kredietwereld twee vormen van kunst: de kunst van het bouwen van de business, het commerciële deel – cliënten binnenhalen, hen tevreden houden, et cetera. De andere kunst is het werken met cliënten die problemen ondervinden. Rigaud vindt dat banken actief met hun klanten moeten werken, met hen moeten samenwerken om zware tijden te kunnen overwinnen. Juist dan hebben de banken een heel belangrijke rol. Over het algemeen proberen banken ondernemingen te helpen bij het oplossen van problemen. “Dat is een kunst die ik erg interessant vind,” aldus Rigaud. “We willen geen problemen zoals we die zagen bij de DAE toen mensen hun baan verloren, et cetera. We willen een soepel verloop van startende projecten en dat iedereen een goed gevoel daarbij heeft. Het is gecompliceerd, maar het belangrijkste is dat de communicatie open blijft en dat je samen met de mensen blijft werken om de zaak draaiende te houden. Dat is hard werk, veel hard werk. In deze moeilijke tijden is dit ons doel: het belangrijkste van de business is het helpen van mensen om de zaak aan de gang te houden. Doordat je anderen helpt, help je jezelf en de gemeenschap.”

Opties voor ondernemingen op Curaçao Hoewel de voorwaarden voor zakelijke leningen aan grote ondernemingen wereldwijd de afgelopen jaren wat zijn versoepeld, worden leningen aan mkb-bedrijven nog steeds vaak afgewezen. Op Curaçao zijn er fondsen voor deze ondernemingen om de hulp te kunnen krijgen die ze nodig hebben. Personen die een mkb-onderneming willen opzetten, kunnen aankloppen bij de Curaçao Chamber of Commerce voor hulp. Het Curaçaose ministerie van Economische Ontwikkeling heeft een project opgezet om jonge ondernemers te helpen met startkapitaal met de voorwaarde dat ze zelf 10 procent van het totaal benodigde kapitaal investeren. Dat kapitaal kan oplopen tot maximaal 15.000 gulden. De Curaçaose banken hebben eveneens programma’s ontwikkeld voor jonge ondernemers die op zoek zijn naar financiering. Rigaud is van mening dat iemand met een goed businessplan nog steeds in aanmerking komt voor een lening. “Een professioneel businessplan en een beetje privé-kapitaal zijn voldoende om een bank geïnteresseerd te krijgen,” verklaart Rigaud. “Een bank investeert gewoonlijk niet voor het volle bedrag om een onderneming te starten: een ondernemer moet de bank laten zien dat hij zelf ook enige verantwoordelijkheid wil dragen, door 30 procent van het startkapitaal in te leggen. Wat je bij goede zakenmensen ziet, is dat ze in staat zijn, zelf een klein kapitaal bij elkaar te krijgen, zelfs als ze een laag inkomen hebben. Banken zijn best bereid die mensen te helpen.”

Samenwerken met de regering Hoewel banken, pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen de ‘grote drie’ instanties vormen die investeren in grote projecten, is Rigaud van mening dat meer samenwerken met de regering van het grootste belang is om vooruitgang te boeken in het traject naar een gezondere economie. Hij is niet de enige die dit idee toejuicht.

Leo Rigaud, President of the Curaçao Banking Association

De Curaçao Trade & Industry Association ofwel de Vereniging Bedrijfsleven Curaçao (VBC) verklaarde vorig jaar dat het initiatief bij de regering ligt omdat de meeste ondernemers nog steeds niet bereid zijn om te investeren. Uit een rapport van het ministerie van Economische Ontwikkeling blijkt dat de regering, in samenwerking met de private sector, al plannen heeft voor investeringsprojecten tot 2016 ter waarde van meer dan een miljard dollar. Volgens de VBC stagneren al deze projecten omdat er problemen zijn binnen de regering. Rigaud gaat hier verder op in door uit te leggen dat hoewel de financiële sector teleurgesteld is dat ze geen rol hebben mogen spelen bij de financiering van het nieuwe ziekenhuis, de sector meer dan bereid is om samen te werken met investeerders en de regering om veelbelovende projecten te financieren. “In sommige gevallen zou de regering de ‘missing link’ kunnen zijn bij het haalbaar maken van veelbelovende projecten,” aldus Rigaud. “De regering heeft zich bereid verklaard, hierover in discussie te gaan en we zijn nu in de voorbereidende fase van de onderhandelingen hierover. We proberen een oplossing te vinden voor projecten die we samen kunnen realiseren.”

Tot slot Curaçao is een klein eiland, maar de bankenstructuur is vrijwel dezelfde als elders in de wereld. Als het op technologie aankomt, loopt Curaçao ook niet echt achter. Rigaud verklaart met enige trots dat de toevoeging van chips in de creditcards van Curaçao een forse stap voorwaarts is. “Ik ben van mening dat onze banken een uitstekende prestatie hebben geleverd in het bijhouden van de internationale ontwikkelingen op het gebied van techniek. We hoeven niet per se op hetzelfde niveau te zitten als de VS of Europa, maar we kunnen ons ook niet veroorloven om te ver achterop te raken. Tot nog toe presteren we uitstekend en we moeten ernaar blijven streven, zo ver mogelijk vooruit te denken.” Als u geïnteresseerd bent in het opstarten van een mkb-onderneming, en u zoekt daarvoor financiële ondersteuning, neem dan contact op met de Curaçao Chamber of Commerce via 461-3918 of email naar [email protected]

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

13

HANDEL

Jan-Willem van Bokhoven met King Willem-Alexander en Queen Maxima

Bogotá, nu open for business Met de opening onlangs van Holland House in Bogotá, Colombia, hebben Curaçaose ondernemingen een ideale ingang gekregen om de op één na snelst groeiende markt in LatijnsAmerika te betreden. Het Holland House biedt tevens een stevige springplank naar andere markten in die regio. Met zijn unieke locatie tussen Latijns-Amerika, Europa en Noord-Amerika heeft de zakenwereld van Curaçao een groot voordeel ten opzichte van andere landen. Curaçao

14

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

ligt dichtbij Colombia, de bevolking heeft een grote meertaligheid, een rijke verscheidenheid aan culturen en een sterke regionale handelsgeschiedenis. De Kamer van Koophandel zag de kansen die dit alles biedt, en ging een partnership aan met Holland House om de professionele bronnen te leveren die bedrijven nodig hebben om de Colombiaanse markt te betreden.

Gezamenlijk initiatief Holland House is ook bekend onder de naam Dutch Columbian Chamber of Commerce. Het is een initiatief van de Nederlandse ministeries van Buitenlandse Zaken en Economische Zaken, de Nederlandse ambassade in Colombia en het Nederlands Centrum voor Handelsbevordering (NCH). Het is verantwoordelijk voor

het promoten van de export en internationale handel tussen het koninkrijk der Nederlanden en Colombia. Als het eerste Holland House dat wordt geopend, is het een bewijs van de sterke handelsrelatie van de Nederlands-Caribische regio met Colombia.

Hoe Holland House zakelijke succes realiseert Jan deelt de sleutel tot succes in een bewezen stap-voor-stap proces: Stap 1: Marktonderzoek. De eerste stap die een onderneming moet nemen bij de overweging om

One-stop shop

een nieuwe markt te betreden, is te bepalen of de handel wel winstgevend

Holland House is een ‘one-stop shop’: het biedt ondernemingen een grote verscheidenheid aan expertise, zoals marktonderzoek en zogeheten match making diensten om contacten te realiseren met onder andere nieuwe klanten. Hulp met het vinden van kantoorruimte, receptiepersoneel en een Colombiaans telefoonnummer voor informatie over lokale zaken kunnen ook worden geleverd.

kan zijn. Daarom is één van de meest gebruikte diensten die van marktonderzoek en -informatie. Deze dienst biedt ondernemingen informatie over hoe de markt werkt, waar er vraag is naar het product of de dienst, wie de concurrenten zijn en gerelateerde prijsinformatie. Holland House kan ook aanvullende informatie leveren, zoals over routes naar de markt, transportkosten, importheffingen, en andere inzichten op basis waarvan klanten een goed gemotiveerde zakelijke beslissing kunnen nemen. Stap 2: De juiste contacten

Topkwaliteit service

De meest populaire dienst waar Curaçaose ondernemingen gebruik van

Hoewel Holland House in eerste instantie voor een deel gesubsidieerd wordt voor de opstartfase, moet het over drie jaar zichzelf kunnen bedruipen. Dit is goed nieuws voor ondernemingen die Holland House voor de hulp betalen, omdat dit een garantie is voor topkwaliteit service en de levering van essentiële inzichten in de markt.

maken, is de match making dienst, aangezien dat de sleutel is voor het zakendoen in Colombia. Deze dienst wordt voor elke klant op maat gesneden en houdt onder andere in dat de juiste contacten in Colombia worden benaderd. Tevens kunnen er afspraken worden gemaakt voor gesprekken met belangrijke lokale ondernemingen. Stap 3: Het opzetten van een kantoor ter plaatse De derde dienst is de feitelijke volgende stap om een aanwezigheid ter

Open deuren

plaatse te realiseren; het is de opening van een (bij)kantoor ter plaatse, of

Colombianen hebben veel respect voor officiële organisaties; daarom legt Holland House als bilaterale kamer van koophandel veel gewicht in de schaal van de Colombiaanse zakenwereld. Het is daarom in een unieke positie om deuren te openen die anders gesloten zouden blijven. Talloze Curaçaose ondernemingen doen al zaken met bedrijven in Colombia. Die handel omvat onder andere de export van goederen en diensten naar de Colombiaanse markt, en de import van goederen en diensten naar Curaçao.

het in dienst nemen van een vertegenwoordiger ter plaatse om klanten te bedienen en inlichtingen te verstrekken. Holland House kan hierbij praktische hulp verlenen middels receptiediensten en gedeelde kantoorruimte om de overheadkosten laag te houden. Ze kunnen tevens helpen bij het invullen van formulieren zoals het verkrijgen van een zakenlicentie in Colombia, werkvergunningen, belastinginschrijvingen en bankdiensten. Stap 4: Overeenkomsten sluiten en opvolgen Bovendien kan Holland House helpen bij het opvolgen van overeenkomsten met plaatselijke ondernemingen, en er zo voor te zorgen dat verplich-

De man ter plaatse in Bogotá “Vandaag de dag is er veel ondernemersdynamiek in Bogotá; in sommige opzichten kun je Bogotá vergelijken met NYC,” Jan Willem van Bokhoven. Het team van Holland House wordt geleid door de zeer ervaren Jan Willem van Bokhoven. Jan is al acht jaar actief op het gebied van zakenrelaties tussen Europa, de Cariben en Latijns-Amerika. Heij begon zijn carrière als consultant bij TRANSFER Latin Business Consultancy, waar hij Director voor LatijnsAmerika werd. In deze periode leidde hij diverse handelsmissies naar Colombia, richtte diverse kantoren op in Latijns-Amerika, en ondersteunde meer dan 750 organisaties in een breed scala aan sectoren om de zakelijke relaties in deze regio te verbeteren. In juli 2013 werd hij benoemd tot Executive Director van het Holland House in Colombia. Onder Jan’s leiding zijn ruim 70 ondernemingen lid geworden van Holland House en zijn meer dan 10 bedrijven uit zowel Curaçao als Aruba geholpen met hun uitbreiding naar Colombia.

Vele zijn reeds actief op de Colombiaanse markt Bedrijven die actief zijn op de Curaçaose financiële-dienstenmarkt, zoals PwC en Ernst & Young, hebben zich al

tingen worden nagekomen en contracten leiden tot inkomsten.

gemanifesteerd op de Colombiaanse markt. Deze firma’s bezoeken maandelijks hun Colombiaanse klanten, waaruit blijkt dat het voeren van een onderneming op Curaçao en het benaderen van de Colombiaanse markt uitstekend werkt. Recentelijk is de Curaçao Oil industrie ook een onderzoek gestart naar uitbreiding van de activiteiten naar Colombia, met het plan om contact op te nemen met lokale olieleveranciers, en het opzetten van een infrastructuur die hen in staat stelt te concurreren met de Colombiaanse thuismarkt. De Curaçaose mkb-ondernemingen zijn ook actief, omdat bedrijven hun klanten op Curaçao een breder assortiment willen bieden aan producten en diensten. Een gezamenlijk initiatief is de uitbreiding van het productenassortiment vanuit de VS of Nederland met concurrerende producten uit Colombia. Productcategorieën die hiervoor in aanmerking komen, zijn onder andere agrarische producten, producten voor de bouw, en producten en diensten voor de hospitality-branche.

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

15

HANDEL

Spotlight: Lokale onderneming Ducasa Handelshuys Ducasa Handelshuys is de plaatselijke distributeur voor LED-verlichting en lederen producten, die ontworpen zijn om de interieuren te verbeteren van woonhuizen, maar ook van commerciële ruimtes als restaurants, nachtclubs en winkels. Na succesvolle vestigingen van de zaak op Curaçao en Aruba, richten ze zich nu op de LatijnsAmerikaanse markt om te blijven groeien.

“Colombia is de perfecte ingang voor de ZuidAmerikaanse markt omdat het de op één na snelst groeiende economie heeft in Zuid-Amerika”

Patrick Slobbe

Mede-eigenaar Patrick Slobbe legt uit: “Colombia is de perfecte ingang voor de Zuid-Amerikaanse markt omdat het de op één na snelst groeiende economie heeft in ZuidAmerika, en dus een stevige basis vormt voor een nieuwe vestiging van onze onderneming. Bovendien zijn er al veel ondernemingen uit Curaçao die daar al zaken doen.” Patrick koos ervoor om voor dit project een partnership aan te gaan met Holland House en als mkb’er was hij zeer tevreden over de diensten die Jan en zijn team boden. Toen hij Holland House in Bogotá bezocht, was hij direct onder de indruk van het kantoor, maar ook van de ontvangst die hij kreeg en de professionaliteit van het personeel.

“Jan is erg enthousiast en alert; als je hem een e-mail stuurt, hoef je niet lang te wachten op antwoord. Dat zijn van die dingen waar ik van hou en het geeft me vertrouwen in zijn aanpak van mijn project”, aldus Patrick. Om de kansen op de Colombiaanse markt te onderzoeken, nam Patrick Holland House in de arm om gebruik te maken van hun match making diensten. Patrick legde Jan uit welk type ondernemingen de producten van Ducasa koopt. Vervolgens onderzocht Holland House de Colombiaanse markt en leverde Patrick een lange lijst van ondernemingen die in zijn producten geïnteresseerd zouden zijn. Patrick is er van overtuigd dat voor hem als kleine ondernemer het gebruik maken van de kracht van Holland House tot het succes heeft geleid. Patrick legt uit: “Als Holland House de plaatselijke Colombiaanse ondernemingen belt, krijgen ze de belangrijke beslissers aan de telefoon. Als ik, als bedrijfje uit Curaçao die ondernemingen bel, dan krijg ik nooit hetzelfde resultaat.” Holland House is nu ‘open for business’ in Bogotá, en biedt uitstekende diensten voor Curaçaose bedrijven die klaar zijn om uit te breiden naar Colombia. Meer informatie kan worden verkregen via de Holland House website, of schrijf in voor onze webcast in september met Jan Willem van Bokhoven van Holland House, zie hieronder voor de details. Holland House website address: www.hollandhouse-colombia.com

Nieuwsgierig geworden naar zakendoen in Colombia, en om Jan te ontmoeten? Bekijk onze live webcast met Jan van Holland House waarin hij een korte presentatie geeft over Holland House en de Colombiaanse markt. Datum:

18 september

Tijd:

15.00 uur (plaatselijke tijd Curaçao)

Schrijf in om deze webcast te bekijken via: https://

www.facebook.com/CuracaoChamber Het aantal inschrijvingen is beperkt, dus wees er snel bij.

16

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

You can focus on your business. If you leave your cash flow up to us.

Cherethy Kirindongo

466 1217

Shirley Ferreira

466 1188

Angelo Ludowika

466 1147

As a business manager, you are dedicated to providing your customers and clients with the best service. Continuity and reliability are most important to you, while your cash flow to support your business is our concern! FactorPlus helps you to keep your promises. We take care of your cash flow with our factoring services. FactorPlus purchases your business and government accounts receivable due from your clients. We manage payment collection and processing for the purchased accounts receivable. Immediately after we purchase your invoices, cash is transferred to your bank account so you have the cash flow necessary to make your business grow!

Hubert Bentura

466 1195

Suyin Mourillon

466 1162

Milagros Rodriguez

466 1240

MCB SMALL BUSINESS UNIT Empresa Chikí. For more information contact us or visit: www.mcb-bank.com/empresachiki

Dokweg 19, Curaçao | t +5999 737 0660 | f +5999 737 0644 [email protected] | www.factorplus.com

1778_FactorPlus_AdCBM_92x260.indd 1

6/18/14 1456_MCB_EmpresaChiki_NieuweMensen_92x260_ENG.indd 11:01 1

6/25/13 15:07

BUSINESS

De weg naar de top:

De familie Gonçalves van Mangusa Supermarkets Het hoofdartikel in de rubriek ‘De weg naar de top’ gaat over de familie die de Mangusa Supermarkets oprichtte. Curaçao Business Magazine had de eer om een gesprek te hebben met Belmira Sousa de Lira, de matriarch van de familie en de vrouw die achter de schermen werkte aan de opkomst van de Mangusa supermarkten zoals we die nu zo goed kennen. Het verhaal zou echter niet compleet zijn zonder het inzicht en de wijsheid van Francisco Lira do Estreito, Jr., het oudste kind van de familie en de man achter de uitbreiding van Mangusa Supermarkets die samen met zijn drie broers en zus, het bedrijf hebben gemaakt tot wat het nu is. TEKST HEATHER DE PAULO

GESCHIEDENIS MAKEN Mevrouw Sousa de Lira vertelt over het eerste begin – de vele uren hard werk, de problemen die ze tegenkwamen en hoe ze die overwonnen met een vast geloof in God.

Curaçao Business Magazine (CBM): Kunt u iets vertellen over hoe de Mangusa supermarkten begonnen? Belmira Sousa de Lira (BSL): We komen van een plantage in Madeira en hebben altijd op het land gewerkt. In 1958 ging mijn echtgenoot Francisco Gonçalves naar Curaçao om land te kopen en werk te vinden. Ik bleef achter in Madeira met mijn oudste zoon Francisco Jr., ik had toen nog geen andere kinderen. Zes jaar later kwam mijn man terug naar

18

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

Madeira en in 1966 verhuisden we met z’n drieën naar Curaçao. Toen we terugkwamen, kocht Francisco, Sr. wat land in de Seru Grandi regio dat we bewerkten. Ik gaf de planten water en hij zorgde voor het aanplanten en oogsten, en bracht de groenten naar de markt en de kruidenierswinkel. Toen Francisco Jr. negen jaar oud was, hielp hij zijn vader met het werk als hij niet naar school hoefde. In die tijd begon Francisco Sr. last te krijgen van bronchitis. Vanwege zijn slechte gezondheid werkten Francisco Jr. en ik samen met hem op het land om zijn werklast te verlichten. Toen Francisco Jr. 14 jaar oud was, zei de pater van de Nederlandse school waar hij les volgde, dat hij in aanmerking kwam om zijn opleiding met nog eens vier jaar te verlengen. Maar omdat zijn vader ziek was, werd besloten dat hij zou stoppen met school en zich zou richten op het werk in het familiebedrijf. We openden onze eerste winkel in 1973. Het was een kleine toko vlakbij de Maria Teresa-kerk in Janwe. Mijn echtgenoot beleverde de winkel met groente en fruit van ons land en haalde de rest van wat we nodig hadden aan groente en fruit van de drijvende markt. Mijn zoon werkte dan in de winkel en ik zorgde voor het koken en het huishouden. Na een tijdje gingen we op zoek naar een andere locatie, maar Francisco Jr. keurde veel van de plekken die we bekeken, af. Uiteindelijk vond hij wat hij zocht op de Cascoraweg en in 1977 openden we daar de Toko Mangusa. Het was een praktische

Mrs Belmira Sousa de Lira, the matriarch of the family

plek voor ons omdat we achter de winkel woonden. We deden het goed op deze locatie, dus konden we blijven groeien, het langzaam opbouwen. In 1984 hadden we onze eerste uitbreiding en Toko Mangusa werd toen Mangusa Minimarket. Vijf jaar later, in 1989, werden we zelfs nog groter en noemden we de winkel Mangusa Supermarket. Later ging Francisco Jr. naar een ander stuk land kijken, en deed er een bod op aan de eigenaars. Vervolgens kochten we nog vier percelen in hetzelfde gebied. Op 4 november 1996 werd Mangusa Rio Canario opgericht. De mensen spoorden ons aan nog maar groter en groter te worden! Na dit had ik het gevoel dat we niet groter konden worden! Francisco Jr. had echter andere plannen en op 14 november 2011 opende de Mangusa Hypermarket op de Cascoraweg zijn deuren.

CBM: Hoeveel kinderen heeft u? En hoeveel daarvan werken in de winkels? BSL: Ik heb vijf kinderen – Francisco Jr. is acht jaar ouder dan het volgende kind, Jose. Na Jose kwamen Paolo, Anita en Gilberto, allen twee jaar na elkaar. Alle kinderen bleven in de zaak werken, en er werkt ook een nicht bij ons. Ze werkten allemaal naast hun school, ze wilden allemaal werken en meehelpen. Bovendien werken twee kleinkinderen parttime in de winkels, naast hun hogeschool-opleiding en in de weekenden helpen de jongere kleinkinderen ook mee.

CBM: Alle ondernemingen ondervinden tegenslagen. Hoe ging u daar mee om? BSL: Ik werk al sinds ik klein was, op Madeira, dus ik ben gewend aan hard werken. Terwijl we onze winkel steeds verder uitbreid-

den, moest ik goochelen om tegelijkertijd een huisvrouw te zijn, een moeder voor de kleine kinderen en een hulp in de zaak voor mijn man. Dat was een zware tijd. Je had toen ook nog geen wegwerpluiers, alleen katoenen luiers! Er waren dagen dat we maar één brood hadden, maar we hadden wel altijd voldoende goede groenten en papaya’s die mijn man kweekte op onze plantage in Seru Grandi. Op een gegeven moment plantte mijn man bananenbomen, maar die braken allemaal af tijdens een storm. Dat ontmoedigde hem niet, integendeel: hij koos andere dingen en plantte snijbiet, zoete aardappelen en andere groenten. Op een dag werd mijn man erg ziek van zijn bronchitis en hij ging naar Colombia om daar een dokter te bezoeken. Van daaruit ging hij naar Madeira en ik bleef achter op Curaçao met onze kinderen. Na vijf maanden op

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

19

BUSINESS

Madeira, wilden ze hem niet meer behandelen omdat we daar geen geld meer voor hadden. Francisco Sr. vroeg ons toen om naar Madeira te komen. Ik ging met alle kinderen behalve Francisco Jr. die achterbleef om op de zaak te passen. Francisco Sr. wilde op Madeira blijven, dus ging ik terug naar Curaçao met de kinderen. Later kregen we het bericht dat hij was gestorven aan de bronchitis. Hij had altijd gezegd dat hij zou sterven op Madeira. Hij hield echt van dat land! Wat ons er in die zware tijden doorheen sleepte, was hard werken en ons geloof – we zijn katholiek. Ik heb mijn kinderen altijd goede normen en waarden bijgebracht, en ik denk dat dat hun basis heeft gevormd. Een priester van de kerk waar ik lang geleden altijd naartoe ging, zei me eens: vergeet niet naar de kerk te gaan. Wij geloven in God, dus nemen we alles zoals het komt. We blijven doorgaan en bidden.

CBM: Wat is volgens u de sleutel tot uw succes geweest in al die jaren? BSL: Toen we in Janwe met de minimarket begonnen, had ik nooit gedacht dat we uitein-

20

CURAÇAO BUSINESS

delijk zo’n grote supermarkt zouden hebben! Wat ons geholpen heeft is dat we in de gemeenschap mensen hadden die ons kenden en vertrouwden. De bank bijvoorbeeld leende ons geld omdat ze wisten dat we het konden terugbetalen.

cheiden man, met liefde voor zijn familie en een heel goede zakenman. Zijn succes is gebaseerd op hard werken, ervaring en zakeninstinct. Zijn woorden bieden inzicht in wat er voor nodig is om een droom te realiseren.

CBM: Wat raadt u mensen aan die ook een eigen zaak willen beginnen?

CBM: Uw moeder vertelde een duidelijk verhaal over hoe de Mangusa supermarkten begonnen. Hoe bent u in de zaak begonnen?

BSL: Werk hard en God zal het je later belonen.

CBM: Wilt u nog iets toevoegen? BSL: Toen de zaak nog kleiner was, was de familie het personeel. De familie besefte dat het hard werken was om een zaak succesvol te maken. Vandaag de dag lijkt het wel alsof de mensen vergeten zijn wat het is om hard te werken voor je loon. Vroeger moesten mensen vechten om iets te bereiken. We moeten niet vergeten dat je eerst moet investeren voordat je kunt oogsten, dat geldt voor alles in het leven. Mensen moeten zichzelf helpen.

DE GESCHIEDENIS GAAT VERDER De heer Francisco Lira do Estreito, Jr. gaf ons enkele minuten van zijn kostbare tijd om zijn kant van het verhaal te vertellen. Hij is een bes-

| NUMMER 2 | 2014

Francisco Lira do Estrito Jr. (FLDE): Toen ik acht jaar was, begon ik te werken in de kunuku en ik kreeg toen 10 gulden per week betaald door mijn vader. Later, toen ik ouder werd, verdiende ik 100 gulden per maand. Ik werk heel graag op het land, soms mis ik dat wel.

CBM: Hoe kwamen jullie op de naam Mangusa voor de winkels? FLDE: Het adres van de eerste winkel op de Cascoraweg was Seru Mangusa nr.1, dus het was het eerste huis in dat gebied. Mijn vader vertelde een goede vriend van hem dat hij niet goed wist hoe hij de winkel zou noemen. In die tijd hadden de winkels namen van heiligen, bijvoorbeeld Maria Teresa. Die vriend zei toen dat, omdat

Dankzij onze goede reputatie kwamen al vrij snel anderen naar ons toe om ons aanbiedingen te doen. Dat heeft me erg geholpen om de zaak op een ander niveau te brengen. Onze goede relatie met Maduro en Curiel’s Bank hebben ons geholpen bij het openen van de Rio Canario winkel. Die Rio Canario winkel is nu 18 jaar oud en was onze beste investering in de geschiedenis van de zaak. Ik wil niet beweren dat die beter is dan die in onze hypermarket omdat we die nog wat meer tijd moeten geven.

CBM: Hoe heeft u de problemen overwonnen in de loop der tijd?

de straat Seru Mangusa heet en het huis het eerste van het blok is, hij de winkel maar Toko Mangusa moest noemen. Dat sloeg aan en werd steeds bekender. Het wordt trouwens uitgesproken als man-goe-SAH. We zijn best blij met dat idee van die vriend, we vinden het een goede naam omdat het krioyo naam is – het is echt iets van het eiland en de cultuur van Curaçao.

CBM: Wat is in al die jaren uw motivatie geweest om te blijven uitbreiden? FLDE: De klanten bleven maar zeggen dat de winkel te klein was, dat we hem groter moesten maken, dus bleven we uitbreiden. Uiteindelijk hebben we ook een grote familie, hopi boka pa kome (een boel monden te voeden). Het belangrijkste doel was dat iedereen in de familie een baan had om voor zijn of haar kinderen te kunnen zorgen en dat hun toekomst verzekerd was.

CBM: Wat was de reden dat u de Mangusa Hypermarket opende? FLDE: Onze klanten zeggen altijd dat we groter moeten worden, en ze klaagden dat de

eerste Mangusa Supermarket te klein was. Als we die twee keer zo groot zouden maken, zouden ze dat nog te klein vinden, dus besloten we om de hypermarkt zo groot te maken dat we daarmee voorlopig nog een jaar of 10, 20 vooruit kunnen. Nu hoor ik van mensen dat Rio Canario te klein is, maar we kunnen daar niet verder uitbreiden.

CBM: Hoe lang duurde het voordat u winst draaide in elke winkel? Hoe bent u die eerste jaren doorgekomen? FLDE: Bij elke onderneming kost dat tijd; je hebt tijd nodig om je schulden af te betalen. Toen we eerst begonnen, op de Cascoraweg, kochten we alles lokaal van tussenpersonen op Curaçao. De winst was zo laag dat de accountant me aanraadde, minder op voorraad te houden, alleen wat je in één maand nodig had. Na een zeer zwaar eerste jaar, besloot ik mijn eigen spullen te importeren om de winstmarge te verbeteren, en dat hielp uitstekend voor het verbeteren van de winst. Als gevolg van de goede reputatie die Mangusa had voor het op tijd betalen van zijn rekeningen, konden we de financiële steun krijgen die we nodig hadden.

FLDE: Toen mijn vader stierf hadden we een heel moeilijke tijd; het was zwaar, heel zwaar voor mij. Onze moeder steunde ons en moedigde ons aan, te blijven vechten voor onze doelen. De normen en waarden die ze ons heeft bijgebracht – blijven doorgaan en wat je ook doet, doe daar je best in – hebben bijgedragen tot ons succes. Ze leerde ons dat met hard werken en toewijding, je alle problemen kunt overwinnen. Het leven is niet altijd makkelijk, je zult altijd ups en downs hebben. Maar als je je blijft richten op je einddoel, dan kun je alles bereiken. Als je succesvol wilt zijn, moet je heel veel tijd aan je zaak besteden. Sommige mensen denken dat als ze winst maken, ze die helemaal in hun zak kunnen steken, maar je moet constant innovatief blijven en investeren in je zaak.

CBM: De Mangusa winkels begonnen als een kleine toko, en zijn nu enorm groot met de Hypermarket. Wat is volgens u het grootste verandering in managementstijl met de groei van de onderneming? FLDE: Wanneer een zaak groter wordt, moet je andere mensen vertrouwen die geen familie van je zijn; je moet goede managers inhuren die je kunt vertrouwen en die in staat zijn, controle te houden over wat er gebeurt. Maar vergeet niet: je moet er toch bij blijven. Je kunt niet de gehele verantwoordelijkheid voor het runnen van de zaak aan anderen overlaten, je moet zelf toch alles in de gaten houden. Sommige mensen laten de zaak over aan toezichthouders. Er is een Spaans gezegde: el ojo

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

21

BUSINESS

MS Sousa de Lira with her grandaughter (r) and our editor, Heather de Paulo

del amo, engorda el caballo, letterlijk vertaald: “het oog van de meester maakt het paard vet.” Ofwel: als de werknemers zien dat de eigenaar alles in de gaten houdt, maakt dat verschil. Je moet aanwezig zijn.

CBM: Hoe vindt u de balans tussen werk en privé? FLDE: Succes in zaken is wanneer je vrouw en je gezin begrijpen hoe het werkt. Als je gezin daar begrip voor heeft, kun je succes hebben. Ik heb het geluk dat de familie van mijn vrouw de eigenaar was van Toko Portugal, dus weet ze dat het hard werken is. Als je een vrouw hebt die dat niet begrijpt, wordt het veel moeilijker. De supermarkt business is één van de zwaarste beroepen ter wereld. Je moet hard werken, je moet al je tijd aan de zaak besteden. En je hebt natuurlijk ook tijd nodig voor je gezin. De supermarkt business lijkt wel op een soort slavernij. Soms zegt mijn vrouw dat ik maar op kantoor moet blijven slapen! Je moet leuk vinden wat je

22

CURAÇAO BUSINESS

doet, en een goed gezin hebben dat begrijpt dat je er heel veel voor moet doen.

ducten hebben 3) Je moet goede prijzen hanteren 4) Je moet goede service verlenen. Dat zijn mijn sleutels die leiden tot zakelijk succes.

CBM: Had u een mentor? FLDE: Mijn vader en moeder hebben me goed geleerd hoe je zaken moet doen. Maar ik moet zeggen dat mijn zakelijk instinct me heeft gebracht waar ik nu ben. Ik begon jong in deze handel, toen ik 15 was, en ik heb een heleboel in de praktijk geleerd. Ik maak fouten en ik leer van mijn fouten. Je moet altijd eerlijk tegen jezelf zijn, als je eerlijk bent tegenover jezelf en je doet de dingen goed, dan komt alles goed.

CBM: Welk advies zou u aan een startende ondernemer willen geven? FLDE: Op de allereerste plaats: de sleutel tot je succes is dat je bereid moet zijn, hard te werken en jezelf geheel op je zaak te richten. Daarnaast heb ik een theorie gebaseerd op 4 pijlers: 1) Je moet een goede locatie hebben 2) Je moet een goede verscheidenheid en assortiment aan pro-

| NUMMER 2 | 2014

CBM: Wilt u nog iets toevoegen? FLDE: Mijn advies aan startende ondernemers is dat je veel tijd moet wijden aan je zaak en hard moet werken, je moet dus passie hebben voor wat je doet. Veel mensen denken dat als je een zaak begint, alles gemakkelijk gaat en dat je meteen winst maakt. Maar je moet lang werken voordat je winst maakt. Zakelijk succes komt door hard werken, toewijding en de bereidheid om lange uren te maken, je moet niet verwachten dat je altijd om 6 uur thuis bent. Klantentevredenheid is ook heel belangrijk. Je wil zeker weten dat de klanten tevreden zijn en terug blijven komen: je wil klantenloyaliteit bereiken. Je moet naar alle klachten luisteren, van die klachten kun je leren wat je moet veranderen in je manier van zakendoen om die te verbeteren.

Is your business ready to keep up with “Keep Cup”? Help preserve the environment for future generations. Go green, join the reuse revolution and keep Curacao clean of cups. Contact us for a corporate presentation. The Coffee Factory NV | Tel. 747-2233 | E-mail. [email protected]

Quint’s Travelodge

haute banking A MORTGAGE DESIGNED FOR YOU

No worries, SFT is still a bank and not a fashion house. We are just trying to say that a good bank should fit you like a nice custom-made outfit, not like a sack of potatoes. This is why your mortgage, for example, will be lovingly tailored to your exact wishes. For banking with a touch of style, try SFT on for size. sftbank.com

“Your personal studio apar tment with fantastic hotel amenities,, C i Corriweg 8 8, C Curaçao T 00 5999 7374688 F 00 5999 7374681 M 00 5999 5269681 E [email protected] W www.quintstravelodge.com Quint’s Travelodge offers comfortable and centrally located studio apartments for both business travelers and vacationers. Ask for a quotation or visit our website www.quintstravelodge.com

More than just a bank.

EVENEMENT

Hot Ticket

Hot Ticket – Het Curaçao North Sea Jazz Festival Dit jaar viert het Curaçao North Sea Jazz zijn vijfde verjaardag: al vijf jaar vindt het meest opwindende, met beroemdheden doorspekte evenement van de eilanden plaats op 29 en 30 augustus in het World Trade Center bij Piscadera Bay. Deze editie van het festival zal wederom een schitterende line-up hebben, met optredens van internationaal bekende artiesten zoals Rod Stewart, Joss Stone, Smokey Robinson, Bruno Mars en Chaka Khan. TEKST KARELJAN WILLIAMS

Op 28 augustus zal er ook een gratis pre-concert show worden gegeven als eerbetoon aan Doble R (Rignald Recordino), één van de langst actieve en beroemdste Caribische componisten, en niet te vergeten: ‘yu di Korsou’ (kind van Curaçao). In de weken vóór het evenement zal het eiland worden ondergedompeld in de sounds van Jazz, Soul, Latin, Hip Hop en R&B, dat alles overgoten met een Caribisch sausje.

Goede daden voor Curaçao Hoewel het North Sea Jazz festival pas recentelijk naar Curaçao is gekomen (in 2010), bestaat het al sinds 1976. De Nederlandse jazz promoter Paul Acket was de oprichter van het festival. Het eerste

24

CURAÇAO BUSINESS

concert vond plaats in Nederland en trok ongeveer 9.000 bezoekers. Acket kon toendertijd niet vermoeden dat het evenement zou uitgroeien tot het internationale spektakel dat het vandaag de dag is. Tegenwoordig trekken de festivals wereldwijd honderdduizenden bezoekers, met meer dan 200 optredens op meerdere podia. Op Curaçao alleen al heeft het festival gemiddeld maar liefst 12.000 bezoekers getrokken sinds de eerste editie vijf jaar geleden. In 1999 had Mojo Concerts, een Nederlands organisatiebureau van popconcerten en festivals, het plan om het festival hier naartoe te halen via het Ontwikkelingsbureau voor Toerisme naar Curaçao in Nederland. De onderhandelingen verliepen echter nogal stroef, dus werd besloten om een plaatselijke ondernemer te benaderen: business management expert en filantroop Gregory Elias. Percy Pinedo, directeur van International Career Services en rechterhand van Gregory Elias over hem: “Gregory is een yu di Korsou en echt één van de bon (goede) yu di Korsou voor het eiland.” Gregory Elias is, onder andere, oprichter van de plaatselijke liefdadigheidsinstelling Fundashon Bon Intenshon. Het primaire doel van deze instelling is educatie, cultuur, sport, armoedebestrijding, gezondheidszorg, toerisme, sportvoorzieningen en betere kansen voor kansarme kinderen. Elias besloot om via deze stichting het festival naar Curaçao te halen. Daarom is het North Sea Jazz Festival op het ogenblik ook een not-for-profit activiteit – alle inkomsten uit het festival gaan naar liefdadigheid. Pinedo legt uit waarom Elias zich inzette voor Curaçao North Sea Jazz: “Doel was om met het binnenhalen van het concert tegelijkertijd iets te doen voor de toerisme- en hospitali-

| NUMMER 2 | 2014

ty-sector van het eiland. Het doel van de stichting is goede daden te doen voor Curaçao, en het festival levert het eiland beslist veel voordelen op.” De maanden augustus/september werden bewust gekozen voor het festival omdat deze buiten het hoogseizoen voor toeristen vallen voor Curaçao. Het evenement helpt om het hele jaar door een gestage aanvoer van toeristen te creëren, en heeft bijgedragen aan het op de kaart zetten van Curaçao als een vakantiebestemming-met-entertainment in de Cariben. Volgens Pinedo had Elias nog een tweede reden om het festival hier naartoe te halen: hij is gewoon geïnteresseerd in muziek. Het is welbekend dat Gregory Elias één van de mede-oprichters is van één van de toonaangevende Latijns-Amerikaanse onafhankelijke labels in de VS: Top Stop Music, dat voorheen Grammy® winnaars Luis Enrique en Prince Royce vertegenwoordigde, en tegenwoordig zaken doet met meermaals voor een Grammy® genomineerde artiesten en winnaars als Tito Nieves en Jorge Villamizar. Elias zou gemakkelijk een mega-evenement met winstoogmerk van het festival hebben kunnen maken. Maar hoewel het festival nog steeds verre van winstgevend is, staat Elias er op dat de toegangsprijs ongeveer hetzelfde blijft en hij weigert om teveel tickets te verkopen ten koste van de kwaliteit van het evenement.

Hoe goede dingen nog beter kunnen worden Enkele jaren geleden gaf het Curaçao Tourist board (CTB) het Dick Pope Sr. Institute for Tourism studies (aan het Roden College of

Hospitality Management van de University of Central Florida) de opdracht een onderzoek te houden naar de perceptie van toeristen met betrekking tot het toeristisch product Curaçao, het profiel van de toerist, en het bestedingsgedrag van de toeristen die het eiland bezoeken. Het doorlopende onderzoek met de titel ‘Through the Looking Glass’ benoemde een aantal kwesties die aangepakt dienden te worden, en die de bijdrage van het festival aan de economie van het eiland nog groter kunnen maken: • Adverteren Pinedo legt uit dat ondanks dat de Curaçaose gemeenschap “met trots spreekt over ‘hun’ CNSJ,” plaatselijke ondernemingen, met name die welke dagelijks met toeristen te maken hebben, meer inspanningen kunnen verrichten om het evenement onder de aandacht te brengen van de toeristen die het eiland bezoeken. Omdat dit festival de mogelijkheid heeft om een aanzienlijke, positieve economische impact te creëren, is het van vitaal belang dat plaatselijke ondernemingen meer betrokken worden bij het handhaven van dit evenement middels mond-tot-mondreclame en advertenties. • Vluchten De meeste bezoekers van het Jazz festival zijn afkomstig uit landen van overzee, met name Suriname, de Nederlandse Antillen, Colombia, Venezuela, de VS en Nederland. Op dit moment bestaat er in deze periode een tekort aan vluchten naar het eiland, zowel internationaal als regionaal. Pinedo erkent: “We hebben behoefte aan meer vluchten. Airlift is voor ons een probleem: het brengen van mensen naar het festival.” Positief is wel dat Fundashon Bon Intenshon, samen met het CTB, op het ogenblik gesprekken houdt met Insel, Suriname, Copa airlines, American airlines en de regering, in de hoop dat deze kwestie in de toekomst kan worden opgelost. • Accommodatie In deze tijd van het jaar hebben veel van de hotels op het eiland de neiging om hun prijzen te verdubbelen, wat ertoe leidt dat de kamerprijzen aanzienlijk hoger zijn dan in het hoogseizoen voor de toeristen. Bovendien eisen ze van de gasten dat die een minimum aantal dagen in het hotel verblijven tijdens het festival. Niet alleen de exorbitante kamerprijzen vormen een belemmering voor toeristen die met het vliegtuig komen om het festival te bezoeken, de minimum verblijfsduur zorgt er ook voor dat lokale bewoners die voor één of twee nachten willen boeken, wegblijven uit de hotels. Pinedo is erg teleurgesteld over de houding van de hotels.

Percy Pinedo

Hij zegt daarover: “Ik heb heel veel festivals bijgewoond, over de gehele wereld, en ik weet wel wat er speelt. Toen ik bijvoorbeeld North Sea Jazz in Rotterdam bijwoonde, zie je dat de kamerprijzen stijgen met bedragen van 10 tot 25 euro, maar zeker niet een verdubbeling. Dat zou het ook belachelijk maken.” Op het ogenblik voeren Elias en Fundashon Bon Intenshon gesprekken met de Curaçao Hospitality and Tourism Association (CHATA) en de regering over deze situatie. Pinedo is echter nogal sceptisch: “Laten we zien wat er gebeurt en er het beste maar van hopen. Als er in 2015 geen CNSJ meer is, zullen de kamers die gevuld zouden zijn vanwege het festival, leeg blijven.”

2014 en verder Het ultieme doel van de organisatoren is om het festival voor altijd hier te houden (aangezien de andere Nederlandse Caribische eilanden maar al te graag het voorrecht zouden hebben om het festival te mogen organiseren); ze weigeren compromissen te sluiten op het gebied van kwaliteit, wat blijkt uit het feit dat ze erin geslaagd zijn, de afgelopen vier jaar telkens een spectaculaire show neer te zetten. Bovendien is de kans groot dat er nog meer beroemde namen aan het festival verbonden kunnen worden, aangezien veel van de artiesten die hier hebben opgetreden zich zeer positief hebben uitgelaten over hun verblijf. Zo waren ze onder de indruk van de zeer vriendelijke ontvangst door de

plaatselijke bevolking die toch hun privacy respecteerde – iets wat op andere locaties beslist niet het geval was. Pinedo daarover: “Als de artiesten hier naartoe komen, beleven ze het eiland en wat het publiek hen biedt; de tevredenheid die de mensen tonen naar de optredende artiesten. De mensen vallen hen niet lastig met allerlei dingen, willen ze ook niet aanraken en dergelijke, ze zijn gewoon zichzelf, uiten zich op een gewone manier en doen niet overdreven. De ervaring die deze artiesten hebben op Curaçao is ongelooflijk. Sting (meermaals met een Grammy award bekroonde singer/song-writer/musicus) voelde zich hier zo op zijn gemak dat hij vanaf het Rennaissance hotel naar Princess Beach liep, gewoon om te wandelen en rond te kijken.” Het 2014 Curaçao North Sea Jazz Festival maakt zich op om het beste tot nu toe te worden. De bonus van een gratis concert als eerbetoon aan Doble R, ondersteund door het voltallige, 65 leden tellende Nederlands Metropole orkest uit Rotterdam, heeft al veel ongelooflijk positieve reacties opgeleverd. Steun je gemeenschap en ons prachtige eiland deze augustus door het bijwonen van het Curaçao North Sea Jazz Festival! Om tickets te bestellen en voor meer informatie, log in op: http://www.Curaçaonorthseajazz.com/ en/tickets/

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

25

ECONOMIE

Curaçao’s internationale financiële dienstensector Sinds de jaren ’50 van de vorige eeuw is de internationale financiële dienstensector een belangrijke economische pijler voor Curaçao. Al meer dan 70 jaar toont Curaçao zijn kracht middels zijn meertalige en hoogopgeleide arbeidspotentieel. Vandaag de dag is Curaçao een erkend, veilig en betrouwbaar internationaal financieel centrum. TEKST CURAÇAO INTERNATIONAL FINANCIAL SERVICES ASSOCIATION (CIFA)

In zijn lange geschiedenis heeft het eiland een hoogwaardige internationale financiële sector ontwikkeld. Een breed scala aan internationaal opererende bedrijven wordt vanaf Curaçao beheerd, zoals investeringsmaatschappijen, (groep) financieringsmaatschappijen, holding company’s, gemeenschapsfondsen, captive insurance bedrijven, internationale bankinstellingen, holding companies voor intellectueel eigendom, dochterondernemingen en hedge funds.

Historie Nadat in 1940 Duitsland Nederland binnenviel en de Hollandse multinationals hun statutaire vestigingsplaatsen naar Curaçao verplaatsten, werd het eiland een veilige haven van waaruit de Nederlandse multinationals hun internationale zaken konden doen en hun (internationale) zakelijke belangen konden bes-

26

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

chermen. De komst van Nederlandse multinationals tijdens de Tweede Wereldoorlog bracht ook accountants, advocaten en andere professionals naar de Nederlandse eilanden, een ingrediënt dat van cruciaal belang is voor de ontwikkeling van de internationale financiële dienstensector. Na de oorlog stelde de regering een speciale belastingregeling in met lage tarieven voor buitenlandse ondernemingen die statutair gevestigd zijn op Curaçao, maar die het leeuwendeel van hun fysieke activiteiten buiten Curaçao uitvoeren. Met deze speciale belastingregelingen kon Curaçao Nederlandse multinationals overhalen om filialen op het eiland te vestigen. Dat moment vormde de geboorte van de internationale financiële sector van Curaçao. De band van het eiland met het koninkrijk der Nederlanden is altijd belangrijk geweest voor de internationale financiële sector. In de jaren ‘60 werd het Nederlandse naoorlogse belastingverdrag met de Verenigde Staten uitgebreid naar de Nederlandse overzeese gebiedsdelen en werd Curaçao een belangrijke speler in de Eurobond markt. In de jaren ‘70, ‘80 en ‘90 bleef de internationale financiële sector een belangrijke economische pijler. In de afgelopen jaren heeft Curaçao grote stappen ondernomen om te voldoen aan de internationale normen die gehanteerd worden door intra-gouvernementele instanties en niet-gouverne-

mentele organisaties als de Europese Unie, de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD), de G20 en de Financial Action Task Force (FATF). Begin 2000 schrapte Curaçao alle onderdelen van de belastingwetgeving die door de internationale gemeenschap werden beschouwd als nadelig. Voor bestaande internationale structuren werd een uitgebalanceerd overgangsregime ingesteld. Vandaag de dag zijn er geen verschillen meer tussen de belastingwetgeving voor buitenlandse en lokale belastingplichtigen.

DTA’s

TIEA’s

Aruba

Antigua en Barbados

Maagdeneilanden (Brits)

Malta

Argentinië

Mexico

Nederland

Australië

Nieuw-Zeeland

Noorwegen

Bermuda

St Kitts & Nevis

Seychellen

Canada

St Vincent en de

St Maarten

Colombia

Grenadines

Denemarken

Spanje

Finland

Verenigd Koninkrijk

Frankrijk

Verenigde Staten

Groenland

Zweden

IJsland Kaaiman Eilanden

Curaçao wordt beschouwd als een coöperatieve jurisdictie en staat op de witte lijst van de OECD. Bovendien is Curaçao erkend door de FATF, wat inhoudt dat de nodige maatregelen zijn genomen tegen witwaspraktijken, financiering van terrorisme, klantenanonimiteit, verdachte transacties en daarmee verband houdende processen, en dat die maatregelen adequaat en in overeenstemming zijn met de internationale FATF normen. Dit werd vastgesteld tijdens de plenaire vergadering van de FATF in Parijs in oktober 2012.

Huidige situatie De internationale financiële dienstensector van Curaçao biedt producten en diensten die toegesneden zijn op de behoeften van vermogende individuen, families en B.V.’s, tot en met internationaal genoteerde corporaties. De internationale financiële dienstensector van Curaçao biedt een breed scala aan producten en diensten op het gebied van vermogensbescherming, interne en externe financiering en handel. Het onafhankelijke en hoogwaardige juridisch systeem van Curaçao is gebaseerd op het Nederlandse Burgerlijk Wetboek. Bovendien valt Curaçao onder de jurisdictie van het Hooggerechtshof in Den Haag in Nederland, dat tevens fungeert als het Hooggerechtshof voor Nederland zelf. De Centrale Bank van Curaçao and St. Maarten houdt streng toezicht op het financiële systeem en opereert in nauwe samenwerking met de Nederlandse Centrale Bank. De regelgeving en het toezicht op Curaçao zijn vergelijkbaar met die in Nederland en voldoen aan hoge normen en de richtlijnen, opgesteld door de Financial Action Task Force van de G20 voor wat betreft witwassen en de financiering van terroristische activiteiten. In verhouding tot de omvang van de economie is de belastingwetgeving van Curaçao van een zeer hoog niveau. Bovendien heeft Curaçao een groot aantal verdragen gesloten, waaronder meer dan 40 verdragen voor de bescherming

van buitenlandse investeringen, 24 verdragen voor de uitwisseling van belastinggegevens (Tax Information Exchange Agreements, TIEA’s) en zes verdragen voor het vermijden van dubbele belastingheffing (Double Taxation Agreements, DTA’s) (zie kader). Het belastingstelsel is gelinkt aan dat van Nederland, dit houdt dus ook in dat het in aanmerking komt voor verdragen.

het de regering, regelgevende instanties en monetaire autoriteiten over kwesties die betrekking hebben op de internationale financiële dienstensector. Daarnaast initieert en steunt CIFA de ontwikkeling van nieuwe concepten, producten en diensten door actief te lobbyen voor nieuwe actuele wet- en regelgeving (fiscaal, zakelijk en compliance).

Curaçao verbindt markten

CIFC

Ondanks het feit dat historisch gezien, Curaçao altijd al een centrum is geweest voor handel en zaken tussen Europa en de Amerika’s, opereerde de internationale financiële sector onafhankelijk en was deze voornamelijk gericht op het faciliteren van Nederlandse en Amerikaanse bedrijven.

Een andere belangrijke organisatie die actief is in de internationale financiële sector is het Curaçao International Financial Center (CIFC). Dit is een publiek-private partnership tussen de regering van Curaçao, de Centrale Bank van Curaçao & St. Maarten en de private sector. Dit jaar is het doel van deze publiek-private partnership het promoten van Curaçao als internationaal financieel centrum in de gedefinieerde doelmarkten, namelijk Latijns-Amerika.

Op het moment richt Curaçao zich meer dan ooit tevoren op Latijns-Amerika. Zijn geografische ligging en de aanwezige culturele mix van Europese en Latijns-Amerikaanse nationaliteiten en talen maken Curaçao de ideale hub voor internationale ondernemingen die zaken doen met Latijns-Amerika. Dit biedt een groot aantal kansen en een aantal daarvan worden al benut. Zo tekende Curaçao begin 2014 een Double Taxation Agreement (DTA) met de republiek van de Seychellen en een Tax Information Exchange Agreement (TIEA) met Argentinië, waarmee Curaçao zijn commitment bewees voor transparantie en de ontwikkeling van de Latijns-Amerikaanse markt. Het doel van CIFA is om Curaçao de voornaamste ‘gateway’, inkomend zowel als uitgaand, te maken voor grensoverschrijdende transacties van internationale financiële diensten met Latijns-Amerika, de Verenigde Staten, Europa en Azië. Als representatieve organisatie voor de internationale financiële dienstensector van Curaçao, fungeert CIFA als een klankbord en adviseert

In 2014 concentreren de promotionele activititeiten van het CIFC zich op de bevordering van de wetgeving tijdens vijf internationale congressen in de regio. Voor elk congres nodigt CIFC ondernemingen die actief zijn in de internationale financiële sector van Curaçao uit om deel te nemen, en om Curaçao in een gezamenlijk streven te promoten. Dit jaar promootte CIFC Curaçao met succes in Bolivië op de IFA LATAM conferentie en op de 7e jaarlijkse V.S. - Latijns Amerikaanse Tax Planning Strategies Conference in Miami. Begin september zal CIFC aanwezig zijn op de STEP LATAM Conference in Mexico. In oktober en november zal CIFC respectievelijk aanwezig zijn op de Latin Markets Private Wealth Latin America & Caribbean Conference en het Private Banking LatAm and Americas Family Office Forum, die beide in Miami worden gehouden.

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

27

TRANSPORT

Insel Air: steeds hoger Insel Air, momenteel Curaçao’s enige lokale luchtvaartmaatschappij, biedt transport voor minstens 50 procent van de inwoners van Curaçao die van en naar het eiland willen reizen. De maatschappij, die acht jaar geleden werd opgericht, vliegt vandaag de dag op 17 bestemmingen in de Cariben, Zuid-Amerika en de Verenigde Staten. TEKST ELISA KOEK

Gevraagd naar de slogan (‘reaching higher’) van de airline, zegt Albert Kluyver, CEO van Insel Air: “We proberen altijd meer te bereiken en hoger te reiken. Kijk eens wat we de afgelopen acht jaar hebben bereikt. We zijn de enige private luchtvaartmaatschappij in de Cariben die door de IATA is gecertificeerd. Dat is de hoogste certificering die een luchtvaartmaatschappij kan behalen. Daarnaast maken we altijd gebruik van de meest recente technologieën en doen alles om de beste service te verlenen. We willen in alle opzichten het hoogst mogelijke bereiken.”

28

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

Kansen Edward Heerenveen, mede-oprichter van Insel Air, wilde altijd al zijn eigen luchtvaartmaatschappij. In 1993 legde hij de naam vast als rechtspersoon, maar hij had toen niet de financiële middelen om zijn droom waar te maken. “In december 2004 liep Heerenveen ons kantoor binnen”, vertelt Kluyver. “In die tijd was ik investeringsbankier bij onze firma Corporate Financial Solutions, en Heerenveen was een voormalige lid van het management team van de Antilliaanse Luchtvaartmaatschappij (ALM). Ik bestudeerde de cijfers van de ALM en Heerenveen’s idee. Het geheel zag er veelbelovend uit, ik zag veel kansen.” Kluyver stelde een businessplan op voor de toekomstige luchtvaartmaatschappij en besloot aan boord te komen. Op basis van dat businessplan deden nog vier zakenlieden en twee banken mee, en daarmee was de financiering rond. “Het was een ambitieus plan, maar we voerden het stap voor stap, vliegtuig voor vliegtuig, uit.” In augustus 2006, nog geen twee jaar later, beleefde Insel Air zijn eerste vlucht.

Voordelen Nu, acht jaar later, vliegt de luchtvaartmaatschappij op 17 bestemmingen, met plannen om in de nabije toekomst uit te breiden tot 28 bestemmingen. De maatschappij heeft ook zogeheten

Albert Kluyver, CEO van InselAir

bestemmingen toe te voegen”, vertelt Kluyver trots. “Dat betekent 200.000 nieuwe aankomsten op Hato alleen al van Insel Air.” Hoewel Insel Air zich nog steeds verder ontwikkelt, heeft het ook tegenslagen gehad. Toen Hato Airport in 2012 werd gedegradeerd, was dat een grote teleurstelling voor de hele luchtvaartsector op Curaçao. Na de verandering van de status van de Nederlandse Antillen in 2010, moest Curaçao beoordeeld worden als een apart land. De FAA, de Amerikaanse luchtvaartautoriteit, oordeelde in 2012, na onderzoek, dat Hato Airport niet veilig genoeg was om te fungeren als een luchthaven van de eerste categorie; Hato Airport werd gedegradeerd tot de status van categorie 2. Dit hield in dat er geen nieuwe routes mogelijk waren van Curaçao naar de Verenigde Staten. Voor Insel Air resulteerde deze degradatie erin dat in plaats van twee vluchten per week op Charlotte, er slechts één mocht plaatsvinden. “We hebben niet alles in eigen hand”, zegt Kluyver. “We hopen nog steeds dat Hato weer zal worden opgewaardeerd tot categorie 1. Wanneer dit gebeurt, voeren we het aantal vluchten naar de VS op. De bal ligt nu bij de regering van Curaçao.”

Bezorgdheid interline afspraken met vrijwel elke luchtvaartmaatschappij die op Curaçao vliegt. “Deze interlines bieden onze passagiers veel voordelen”, aldus Kluyver. “Om een voorbeeld te noemen: dankzij die interline afspraken kunnen alle reizigers die Curaçao gebruiken als hub-station voor alle vluchten tegelijk inchecken.” De passagiers krijgen één boekingscode voor alle vluchten zodat het systeem het gehele vluchtplan kent. Kluyver vult aan: “Als je dat wil, kan je bagage worden gelabeld met de uiteindelijke bestemming, zodat je niet weer in de rij hoeft te gaan staan.”

Bestemmingen Insel Air hoopt in de toekomst met nog meer maatschappijen deze interline afspraken te kunnen maken, om nog betere service te bieden en meer bestemmingen. Eén van die bestemmingen is Brazilië. In het verleden zijn er al gesprekken geweest, maar die hebben niet tot concrete afspraken geleid. Volgens Kluyver werken ze momenteel echter aan een nieuwe overeenkomst om dat gedeelte van de wereld open te stellen voor hun klanten. Behalve naar Brazilië wil Insel Air ook vluchten kunnen aanbieden van Curaçao naar Colombia, Ecuador en Guyana. “We hebben plannen om in het komende anderhalf jaar elf verschillende

Insel Air Aruba verkreeg zijn Air Operator certificaat in 2012. Hiermee kreeg Insel Air Aruba toestemming om vluchten vanuit Aruba naar andere bestemmingen te organiseren. Op Curaçao ontstond toen enige bezorgdheid over de nieuwe hub want men was bang dat Insel Air Curaçao zou inruilen voor Aruba. Maar dit was nooit de bedoeling. “De meeste grote ondernemingen hebben (bij)kantoren op Bonaire, Sint Maarten of Aruba. Logisch dat Insel Air dat ook doet”, verklaart Kluyver. “Daarbij: het product Aruba is totaal verschillend van het product Curaçao. Toeristen die naar Aruba gaan, komen om te feesten en op de witte stranden te liggen, terwijl Curaçao bekend staat om zijn schitterende duiklocaties en vistrips. Aruba en Curaçao zijn twee verschillende producten met verschillende doelgroepen: de bestemmingen hoeven elkaar echt niet te bijten.”

Regio Insel Air draagt bij aan de economie van Curaçao door zijn aandeel in de toeristensector, maar Kluyver benadrukt dat dit niet zijn grootste waarde vertegenwoordigt. “Natuurlijk, we brengen veel toeristen naar het eiland, maar de meeste van onze reizigers zijn regionaal. Onderzoek wijst uit dat de meeste

mensen in de regio voor zaken naar Curaçao komen; ze zijn bereid om te investeren in dit land. Toeristen kunnen dan misschien wel langer blijven, maar soms komen ze hun hotel niet eens uit.” Achtentwintig procent van de passagiers van Insel Air komt uit Venezuela, een land dat niet constant stabiel is, maar volgens Kluyver zijn Venezolanen erg geïnteresseerd in Curaçao. “We hebben wat problemen gehad met Venezuela, maar we hebben zojuist een overeenkomst gesloten met de regering waarmee de transportproblemen zijn opgelost die we tussen onze landen hadden. Venezuela is belangrijk voor Curaçao. Vroeger investeerden de Venezolanen op Isla Margarita, maar Curaçao is een safer en beter product. Ze verplaatsen alles naar Curaçao. Op dit moment zijn de Venezolanen waarschijnlijk de grootste investeerders op het eiland.”

C-check Een grote prestatie voor de onderneming is dat het dit jaar op Curaçao zijn eerste C-check afrondde. Dit is een vliegtuigonderhoudscontrole die elke luchtvaartmaatschappij verplicht moet laten uitvoeren na een bepaald aantal vluchten. De C-check is een tijdrovend en kostbaar proces, en terwijl dit wordt uitgevoerd, moet het vliegtuig aan de grond blijven, op de plek blijven waar het onderhoud plaatsvindt. Insel Air heeft het geluk dat de C-check kan worden uitgevoerd op de thuisbasis op Curaçao. “Op het moment controleren we twee vliegtuigen en voor augustus willen we de C-check afronden op nog drie vliegtuigen”, zegt Kluyver. “Alleen al voor de C-check hebben we 60 mensen in dienst en dit gaat waarschijnlijk oplopen tot 100 mensen. Gelukkig hebben we alle expertise hier op het eiland en kunnen we met dit proces banen scheppen voor de bewoners.” Insel Air probeert de banen in te vullen met inwoners van Curaçao. Op het moment staan er al 500 lokale mensen op de loonlijst. Insel Air is vastbesloten om Curaçao aan te houden als hub station, wat inhoudt dat veel mensen Curaçao als tussenstation gebruiken naar een andere bestemming. Volgens Kluyver is dit de perfecte manier om het eiland bekend te maken aan de wereld. “Sommige mensen hebben zelfs nog nooit van Curaçao gehoord, dus door de transfers leren de mensen het eiland kennen. Misschien dat ze deze keer niet blijven, maar de kans bestaat dat ze hiermee een idee opdoen voor hun volgende vakantie naar de Cariben.”

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

29

RENOVATIE

Parke Leyba Green Area. Keeping security in mind, Parke Leyba provides plenty of wide open picnic spots. - entrance to Parke Leyba

N.V. Stadsherstel Willemstad, Curaçao

Duurzaam erfgoed De binnenstad van Punda, met zijn 200 jaar oude gebouwen, moet nodig gerenoveerd worden en heeft behoefte aan een flinke opknapbeurt. Als dit kan worden gerealiseerd in de meeste Europese, Centraal- en Zuid-Amerikaanse steden, waarom zou het dan niet mogelijk zijn om de vier wijken van Willemstad – Punda, Otrabando, Scharloo en Pietermaai – grondig te renoveren, met Pietermaai als succesvol startpunt? Wonen en werken in een stadscentrum dat in 1997 door de UNESCO op de lijst van Werelderfgoederen werd gezet, zou een droom zijn die werkelijkheid wordt. Of niet? TEXT JOSEFINA DE LIMA AND GONNEKE VAN DEN KIEBOOM

30

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

Historische binnenstad tegenover economisch voordeel De laatste tijd hebben investeerders een hernieuwde interesse getoond in de binnenstad en de restauratie van zijn historische panden. N.V. Stadsherstel Willemstad heeft een belangrijke rol gespeeld bij de restauratie van deze oude panden en bij het mogelijk maken van deze wederopstanding. N.V. Stadsherstel Willemstad, opgericht in 1991, is opgezet als een zakelijke onderneming, gebruik makend van publieke en private gelden. De missie van Stadsherstel is het opkopen, restaureren en verhuren of verkopen van de historische panden in de binnensteden van Willemstad als kantoren, winkels, cafés, restaurants, bars of als woonhuizen. Gerestaureerde panden worden vaak verhuurd aan commerciële instanties, zoals banken en advocatenkantoren en/of als woonhuizen. Stadsherstel werkt nauw samen met zijn collega-organisatie, Stichting Monumentenzorg Curaçao. Deze laatste is een nonprofit organisatie die werd opgericht in 1954, en de oudste organisatie actief op het gebied van het in stand houden van de monumenten op het eiland Curaçao. N.V. Stadsherstel heeft als doel het terughalen van gezinnen naar de binnenstad. Punda en Otrobanda staan op de

An obviously un-renovated old home on Bargestraat

De meeste steden hebben dezelfde brede doelstellingen: het genereren van een levendige economie, het scheppen van goede banen, het bieden van een veilige leefomgeving voor zijn inwoners, het bieden van goede openbare diensten, of het nu gaat om afvalverwerking, schoon en betrouwbaar water, of openbaar vervoer; en om al die afzonderlijke taken te laten functioneren, een effectief beheer uit te oefenen zodat het systeem als geheel goed functioneert. LEE HSIEN LOONG Premier van Singapore en voorzitter van de World Cities Summit 2012

nominatie om te worden gerenoveerd voor woonhuizen en commerciële activiteiten. Jonge werkenden, ‘empty nesters’, gepensioneerden en zelfs werkende gezinnen met kinderen zouden hier een plek kunnen vinden. Samen met de andere leden van het monumentenplatform (Monumentenraad, Stichting Monumentenzorg, Monumentenfonds, Fundashon Pro Monumento en de regering), is Stadsherstel voorvechter van de instandhouding van de Werelderfgoed-status en de duurzame innovatie van de toekomst van monumentaal Willemstad.

ARGUMENT VOOR DE OPWAARDERING VAN DE BINNENSTAD VAN WILLEMSTAD Het Historisch Gebied van Willemstad is een verzameling van het erfgoed van het Europees koloniaal verleden in de Cariben met een zeer grote waarde en integriteit. Het is een unieke weerspiegeling van de organische groei van een multiculturele gemeenschap over een periode van drie eeuwen. Het gebied bewaart, op een hoog niveau, belangrijke elementen van de vele invloeden die hier bij elkaar kwamen om het geheel te creëren. De stedelijke structuur en architectuur van dit gebied zijn beide authentieke voorbeelden van koloniale stedenbouw en de architectuur uit de periode van de Nederlandse expansie. Sommige gebouwen zijn ook gebouwd in de Art Deco stijl (een bijzonder opvallende stijl). Deze aspecten zouden alle sociale klassen aan moeten spreken. Dit zou de opwaardering kunnen vergemakkelijken, middels restauratie en upgrading Sports Court bringing the community together. CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

31

RENOVATIE

Renovated and occupied homes of the bario, Fleur de Marie.

van verwaarloosde stedelijke eigendommen, door mensen uit de middenklasse of welgestelden, evenals ondernemende en creatieve inwoners. Deze opwaardering (de Engelse term is ‘gentrification’) is gewoonlijk het gevolg van investeringen in een verschuiving in de stedelijke woongemeenschap, in gang gezet door vastgoedontwikkelaars, lokale overheid, of buurtactivisten, en kan vaak economische ontwikkelingen stimuleren, handel aantrekken, en misdaadcijfers verlagen. Behalve deze potentiële voordelen kan die opwaardering ook leiden tot hernieuwde verstedelijking. Kan onze binnenstad een aantrekkingskracht uitoefenen en worden opgewaardeerd? Marcel Dennert, directeur N.V. Stadsherstel Willemstad, hierover: “Jazeker, een van de meest recente projecten van Stadsherstel (in samenwerking met Stichting Monumentenzorg) is de restau-

32

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

ratie van Fleur de Marie, een gebied ten noorden van de Bargestraat. Het koninkrijk der Nederlanden heeft ook bijgedragen in de financiering van het grootste gedeelte van de infrastructuur. Bario Fleur de Marie is een voorbeeld van geïntegreerde stadsverbetering waarbij we ons richtten op sociale interactie tussen buren, het oplossen van verkeers- en parkeerproblemen en het incorporeren van groenzones en speelplaatsen. In Fleur de Marie richtten we ons eerst op toegankelijkheid en parkeren; het merendeel van de panden op Scharloo hebben een goede bereikbaarheid met ruim voldoende parkeermogelijkheden aan de achterzijde. In Fleur de Marie was dit niet het geval. De hele kwestie van parkeren versus werkplek of woongelegenheid vereist inderdaad aandacht. Hier op Curaçao, verwachten we vaak dat we vlak voor het kantoor kunnen parkeren. We moeten af van die opvatting. De meeste steden over de hele wereld

gebouw staat op nr. 55 Scharlooweg, de voormalige woning van George Maduro. Het pand werd in 1873 gebouwd voor de Senior familie en in 1915 verkocht aan de familie Maduro. De vertegenwoordiger van het koninkrijk der Nederlanden is de huidige bewoner. Dennert legt uit: “Er is een aanzienlijk aantal nieuwere vierkante meters beschikbaar buiten de binnenstad, panden die vaak met veel lagere kosten werden gebouwd en daarom van veel mindere kwaliteit. In de huidige moeilijke economische tijd zoeken huurders manieren om hun kosten te verlagen, waaronder die voor de huur van hun kantoor/werkplaats. Dit maakt het er voor ons als monumentenorganisatie niet makkelijker op. Het is erg moeilijk om te concurreren met de beschikbare ruimte buiten de stad. Middels promotie en het verlagen van onze huurprijzen tot (bijna onder) de marktwaarde, kunnen we net overleven. Grootschalige restauratieprojecten worden voorlopig in de ijskast gezet, helaas.” Michael Porter, Harvard Business School on Initiatives for an Inner City, heeft gezegd dat economische krachtwijken en financiële injecties niet per se een verschil maken. Dat is omdat het veel makkelijker is om te zeggen: “we geven je een korting” dan het probleem echt op te lossen. Het zijn de basisvoorwaarden die belangrijk zijn: is er een goede infrastructuur of zit je op een goede locatie. Maar iemand een financiële stimulans geven gaat niet automatisch boven die basisvoorwaarden. Winst is de zuurstof voor business. Zonder winst gebeurt er niets.

lossen het parkeerprobleem op door verspreid over de stad (betaalde) parkeerplaatsen te creëren. Je parkeert en je loopt een stukje. Natuurlijk, ons weertype is wat verschillend en daarom moeten we zorgen dat er enkele plaatsen zijn die in de schaduw liggen. Het is ook een verandering in mindset. Ons plan is om wonen en werken te integreren. In Punda zal dit inhouden dat de handelaars, de vastgoedeigenaren en woonorganisaties open discussies zullen opstarten over de herinrichting van het stadscentrum. We houden geen competitie tussen de gebieden maar we zoeken crossover functies om de historische functie van het leven in de binnenstad te revitaliseren op een duurzame manier die past bij ons eco-tijdperk. Maar er zal actie moeten worden ondernomen!”

Back to the Future N.V. Stadsherstel Willemstad begon zijn eigen geschiedenis 23 jaar geleden met de restauratie van zijn eerste pand. Het

Gevraagd naar hoe hij de toekomst ziet voor onze binnenstad, antwoordt Dennert: “Als UNESCO Werelderfgoed stad, hebben we een verplichting om de duurzaamheid van onze status te beheren en te plannen. Naast deze verplichting zouden we dit plan naar een hoger niveau moeten tillen, naar een breed gesteund document en beheerstructuur die echt kan worden toegepast. Alle partijen die betrokken zijn bij en voordeel hebben van onze monumentale erfenis, inclusief de regering, werken op dit moment samen in de ontwikkeling van het Willemstad City Heritage Management Plan 2014 – 2019. Dit plan biedt duidelijke en praktische richtlijnen voor verdere samenwerking tussen alle stakeholders voor het bewaren en in stand houden van deze zeer belangrijke status, en het tegelijkertijd stimuleren van toekomstige ontwikkeling. Onze monumentale binnenstad is een fantastisch economisch waardevol bezit dat een bron van inspiratie zou moeten zijn voor innovatie en duurzame groei voor zowel ondernemingen als woningen. Dit is een joint venture omdat wij, het nieuwe land Curaçao, het grote publiek en non-gouvernmentele organisaties onze monumenten moeten koesteren als de trotse fundamenten waarop we onze (internationale) toekomst bouwen.”

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

33

ECONOMIE

Global Competitiveness Survey

Curaçao Competes 2014 In deze tijd van globalisatie is het van cruciaal belang dat landen en de handel die hen in stand houden continu hun prestatie meten in een mondiaal kader teneinde een duurzaam concurrentievoordeel te bereiken. Vandaag de dag, meer dan ooit tevoren als gevolg van de vooruitgang op het gebied van technologie en communicatie, hebben ondernemingen en economieën de mogelijkheid om hun afzetmarkt wereldwijd uit te breiden. Het resultaat is dat alle ondernemingen en economieën niet alleen lokaal en regionaal concurreren, maar ook op een mondiaal niveau. TEKST KARELJAN WILLIAMS

Er was tot op heden geen officieel benchmarking tool waarmee Curaçao zijn concurrentiepotentie kon meten op mondiaal niveau. Dat is er nu wel. De Global Competitiveness Index (www.weforum. org) van het World Economic Forum (WEF) is de toonaangevende mondiale vergelijking van factoren die de concurrentiepositie van ondernemingen en landen negatief beïnvloeden. Deze Index wordt al sinds 1979 gepubliceerd en vormt een ranglijst van 148 landen op basis van hun concurrentiepositie. De lijst wordt gebruikt om investeringen en export te bevorderen, evenals voor het formuleren van beleid en het meten van de effectiviteit daarvan. Curaçao is echter niet opgenomen in de Index, met name vanwege de omvang van zijn economie. Er bestaan bij het WEF ook geen plannen om kleinere economieën op te nemen in het officiële rapport. Beseffend welke kritische rol een dergelijke index

34

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

kan spelen bij de economische ontwikkeling van Curaçao, heeft MarkStra Caribbean (lokale toonaangevende firma op het gebied van Research, Strategie, Concurrentie en Innovatie), met toestemming van het WEF, de methodologie die het WEF toepast bij het opstellen van de Index, gebruikt om een onderzoek uit te voeren, specifiek voor Curaçao. Het resultaat van het onderzoek biedt Curaçao en zijn ondernemingen nu toegang tot een rapport dat niet alleen zijn concurrentiepositie vergelijkt met die van de genoemde 148 landen, maar het eiland ook helpt bij het formuleren van strategieën om een wereldwijd duurzaam concurrentievoordeel te behalen. De naam van dit rapport is Curaçao Competes. Het werd in 2013 opgesteld door een selectie (via een steekproef bepaald) van 82 Curaçaose deskundigen met inzicht in internationale zaken met betrekking tot de sectoren Agrarisch, Industrie, Gezondheid, Toerisme, Handel, Diensten en Telecommunicatie & Transport, met name in de branches productie, groothandel/retail en financiële diensten en verzekeringen. De belangrijkste onderdelen van het rapport Curaçao Competes zijn de volgende: • Introductie tot de pijlers van concurrentievermogen •M  ethodologie toegepast voor het opstellen van het rapport •R  esultaten: analyse en plek op de ranglijst voor Curaçao •C  uraçao’s plek op de ranglijst en met gegevens onderbouwde ‘strengths and weaknesses’ afgezet tegen die van zijn directe concurrenten zodat Curaçao’s promoters weten wat ze moeten benadrukken tegenover potentiële investeerders en cliënten •C  uraçao’s plek op de ranglijst ten opzichte van zijn belangrijkste huidige en opkomende handelspartners (bijv. Brazilië, Colombia, Spanje, USA, Holland)

• Beoordeling van de plaatselijke handelsgemeenschap met zijn eigen aandacht voor opwaardering en aandacht voor innovatie, en daarom zijn eigen concurrentiepositie ter plaatse, met name bij de export en in het licht van concurrentie van internationaal opererende ondernemingen • Een werkplan om de concurrentiepositie te verbeteren (dus betreffende opwaardering en innovatie) van ondernemingen in de private sector • Een overzicht van innovatieve programma’s die andere landen hebben geïmplementeerd teneinde hun concurrentiepositie te verbeteren, de export te vergroten en investeerders aan te trekken. Het overzicht richt zich op onze concurrenten, het koninkrijk en huidige en opkomende handelspartners • Een vragenlijst met alle 140 factoren die een duurzaam concurrentievermogen beïnvloeden. De globalisatie zal in de toekomst alleen maar toenemen, zo is de verwachting. Alleen al op basis van de snelheid waarmee we onze technologische apparatuur vervangen, zoals computers en mobiele telefoons, en de belangrijke verbeteringen die de technologie constant dagelijks, maandelijks en jaarlijks ondergaat, kunnen we concluderen dat dit een uitermate belangrijke kwestie is die alle ondernemingen en economieën beïnvloedt. De wereld wordt steeds kleiner,

makkelijker toegankelijk voor iedereen, gewoon met een muisklik. Wil Curaçao opgestuwd worden in de vaart der volken en een belangrijke rol spelen op het wereldplatform, en dat ook blijven doen, dat is het van vitaal belang dat alle ondernemingen duurzaam wereldwijd concurrentievoordeel als speerpunt opnemen in hun strategieën. Curaçao Competes biedt een flinke stap in die richting, niet alleen naar het implementeren maar ook naar het realiseren van deze strategie. Curaçao Competes 2014 – het rapport, plus een presentatie voor uw management team is beschikbaar voor uw onderneming tegen een minimale vergoeding van ANG 1.850 (US $995) inclusief OB. Net zoals de WEF Global Competitiveness Index, is Curaçao Competes geheel gefinancierd door private ondernemingen, daarom neemt u, door het steunen en kopen van het rapport, niet alleen een belangrijke stap voor het plaatsen en behouden van Curaçao op de wereldkaart, maar draagt u ook bij tot het beschikbaar maken van mondiaal vergelijkingsmateriaal dat betaalbaar is voor geheel Curaçao. Wilt u een exemplaar bestellen en een datum afspreken voor een presentatie, neem dan contact op met [email protected]. Voor meer informatie: www.markstra.com .

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

35

COMMUNICATIE

E-mail etiquette De ontwikkelingen op het gebied van technologie volgen elkaar razendsnel op. De zakenwereld gaat daar niet alleen in mee, maar loopt ook vaak voorop. Vandaag de dag ontvangen we nauwelijks nog brieven, voor wat betreft ‘tastbare’ zakelijke post ontvangen we af en toe nog een pakketje via een koeriersdienst, maar dat is het dan ook wel. E-mail is de meest voorkomende vorm van communicatie geworden, en waarom ook niet? Het is efficiënt, snel en betrouwbaar. Tijd is geld, tenslotte. TEKST TABITHA HANST

De zakenwereld verplicht ons, onze e-mails op een professionele manier te schrijven. Dat is niet altijd gemakkelijk, maar wel heel belangrijk. Hoe zou jij het vinden om een zakelijk voorstel te ontvangen in een mailtje dat strak staat van informeel taalgebruik en vergeven is van de grammaticale fouten? Het schrijven van professionele en representatieve e-mails is van essentieel belang en

36

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

kan het succes, of de ondergang betekenen van je zaak. Hoe kun je nu zeker weten dat je e-mail voldoet aan de etiquette-regels van de zakenwereld? We geven enkele tips: • Hanteer geen informeel taalgebruik: Natuurlijk kun je deze tip negeren als je een mailtje stuurt naar een directe collega, maar als dat mailtje naar een zakelijke relatie gaat, moet je formeel taalgebruik hanteren. Een mail beginnen met ‘Hoi maat’ is niet geschikt. Je vertegenwoordigt je bedrijf: doe dat dan goed. • Ken je doelgroep: Bedenk altijd naar wie je dat mailtje stuurt. Communiceren met een ander bedrijf in dezelfde branche is een totaal ander geval dan communiceren met de gemiddelde klant. Gebruik de taal en terminologie die passen bij de doelgroep van je mail. Als je communiceert met de gemiddelde persoon, bijvoorbeeld, bedenk dan dat hij of zij de terminologie van jouw branche wel eens niet kan begrijpen. Ontkom je niet aan het gebruik van technische termen, zorg dan dat je die in eenvoudige taal verklaart, bijvoorbeeld tussen haakjes achter de term. • Lees het nog een keer over: We zijn allemaal druk druk druk, en soms willen we een mailtje snel schrijven zodat we gauw weer aan het werk kunnen. Maar het is nuttig om de tijd te

nemen om nog eens door te lezen wat je nu eigenlijk hebt geschreven. Je mail is een weergave van wie jij bent, en je wil zeker weten dat je professioneel overkomt. Het draait allemaal om indrukken. Zorg dat je voor elke afzonderlijke ontvanger een goede indruk maakt met je mailberichten. Het kan best zijn dat klanten of zakelijke relaties je alleen kennen van je e-mails, dus denk aan die indruk die je op hen maakt. • Controleer de spelling, interpunctie, en grammatica: Als je actief bent in de zakenwereld, en je weet waar je mee bezig bent, laat dat dan zien! De mail is representatief voor jou en je bedrijf, en je wil de mensen laten zien dat je goed opgeleid bent en vakkundig. Als je geen spellingscontrole hebt op je e-mailprogramma, knip en plak de tekst dan even in een Word-bestand om de spelling en grammatica te controleren. • Kom terzake: We hebben het allemaal druk en we willen niet meer tijd aan een mailtje besteden dan absoluut noodzakelijk. Houd het kort en terzake. • Schrijf het onderwerp in het veld je ‘onderwerp’. Dat veld is er niet voor niets. Zorg dat je een helder onderwerp noteert zodat de ontvanger weet waar het over gaat voordat hij of zij de mail opent.

voor informele teksten. Als je dan toch een bepaalde emotie of toon wil overbrengen, pak dan de telefoon en bel die persoon. Vermijd ook afkortingen (bijvoorbeeld smstaal); veel mensen weten niet waar die voor staan, dus is het beter om de helemaal weg te laten. • Privacy bestaat niet: Het is belangrijk dat je beseft dat je bedrijf soms het e-mailverkeer van de werknemers controleert. Ga er niet klakkeloos van uit dat ze dat niet doen, het geeft je een verkeerd gevoel van veiligheid en kan je in een lastig parket brengen. Soms kan een e-mail ook bij de verkeerde persoon terecht komen, of door iemand worden doorgestuurd zonder dat jij dat weet. Zorg daarom dat je geen risico loopt en houd je mails fatsoenlijk en professioneel. De hierboven genoemde tips zijn eenvoudig, maar niettemin belangrijk. De werkdagen zijn hectisch en e-mail kan een grote bron van tijdverspilling vormen. Als je efficiënt bent en bewust omgaat met je e-mail communicatie, kun je je zakelijke correspondentie beter stroomlijnen. Professionele, goed doordachte en goed geschreven e-mails zorgen ervoor dat je klanten en je zakelijke relaties vertrouwen in je hebben – en in je bedrijf.

• Beantwoord vragen helemaal. Als een klant of collega je een mail stuurt met een verzoek om antwoorden op enkele vragen, zorg dan dat je alle vragen beantwoordt. Zorg ook dat je die vragen beknopt beantwoordt, maar wel zodanig dat je antwoorden niet nog meer vragen oproepen. • Beantwoorden: We ontvangen vaak e-mails die ook naar anderen zijn gestuurd (een groeps e-mail). Als je moet antwoorden, bedenk dan of je dat antwoord naar alle anderen moet sturen, of alleen naar de afzender. Niets is zo irritant als het ontvangen van veel groeps e-mails die jou niet aangaan. Wanneer je wel alle ontvangers meeneemt in je antwoord, zorg dan dat je iets bijdraagt dat nuttig is voor iedereen die het mailtje ontvangt. Als je alleen de afzender wil melden dat je de mail hebt ontvangen, of alleen hem of haar iets wilt sturen, zorg dan dat je alleen op ‘beantwoorden’ klikt. • Voeg de bijlage toe: Zorg dat je de bijlage toevoegt aan je mail: zo voorkom je dat je nog een mailtje moet sturen dat wel de bijlage heeft. Controleer ook of je de juiste bijlage toevoegt, en niet een verkeerd document. Controleer de bijlage door hem nog even te openen voordat je de mail verstuurt. • Vermijd ‘emoticons’ en afkortingen: Het is moeilijk om met tekst een bepaalde emotie of toon over te brengen, maar bewaar emoticons (smiley’s en dergelijke) voor de communicatie met je vrienden: ze zijn uitstekend geschikt

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

37

ERGONOMIE

38

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

Mobiel device: zorg of zegen? De snelle verbreiding van tablets en smartphones geeft de gezondheidsrisico’s van beeldschermwerk een nieuwe dimensie. Arbo-professionals ontkomen er niet aan zich hierin te verdiepen. Tegelijkertijd is het goed deze ‘mobile devices’ niet louter als een probleem te zien. Ze bieden ook nieuwe kansen voor werkdrukbeperking en de combinatie van werk en privé.

50cm afstand. Is de afstand kleiner, dan moeten de oogspieren harder werken om scherp te stellen. Het probleem van tablets en smartphones is dat we ze vaak dichter bij de ogen houden. Hierdoor moeten onze oogspieren harder werken. Ongezond is dat niet, maar wel duidelijk vermoeiender dan regulier beeldschermwerk. De beste oplossingen zijn beperking van de gebruiksduur, en afwisseling door de blik geregeld te richten op zaken die verder weg zijn.

Trends en cijfers: mobile devices Mede doordat veel werkgevers dit faciliteren, neemt zakelijk gebruik van tablets en smartphones snel toe: • Verstrekte eind 2010 slechts 1% van de werkgevers met

Geen enkele arbo-professional kan om de opmars van tablets en smartphones heen. De cijfers met betrekking tot zakelijk gebruik spreken voor zich: steeds meer werknemers werken met deze apparaten (zie kader). En wie dit vandaag nog niet doet, begint er morgen wel mee. Dit roept de vraag op, wat de arbo-professional met die mobiele devices moet? Dát er iets mee moet, staat wel vast. Want de meeste organisaties mogen het klassieke beeldschermwerk dan grotendeels onder controle hebben, tablets en smartphones zorgen voor een nieuwe dimensie. Nieuwe risico’s steken de kop op, maar er zijn ook interessante nieuwe kansen.

Vier gebruikerstaken De aan tablets en smartphones verbonden risico’s en kansen zijn uiterst divers. Een goede methode om hier grip op te krijgen is het onderscheiden van vier gebruikerstaken: • kijken • bedienen • verwerken • er mentaal mee omgaan.

Kijken Over kijken kunnen we kort zijn. Bij een desktop computer staat het beeldscherm normaal gesproken op minimaal

vijftig man personeel of meer een tablet aan één of meer personeelsleden, eind 2012 lag dit percentage al op 17,5%. • Het gebruik van smartphones binnen de totale mobiele telefonie ligt bij zulke werkgevers inmiddels al op (gemiddeld) 50%. • Het onderwijs (65%), de industrie (61%) en de overheid (56%) kennen hierbij het grootste aandeel smartphones.

Bedienen Een mobile device houden we vaak vast, en dat levert een dilemma op. Houden we de armen ontspannen, dan buigt de nek extreem naar voren, en moeten de nek- en halsspieren extra hard werken. Het alternatief – de armen omhoog brengen – is niet veel beter: dit geeft statische belasting van de arm- en schouderspieren. De bediening levert soortgelijke belasting op, vooral omdat de vaak kleine schermen de hoeveelheid leesbare informatie beperken. Frequente navigatiebewegingen zijn het gevolg. Maar doordat de bewegingen afwisselend zijn (scrollen, swipen, tikken) is de belasting wel gevarieerder dan iemand die een ‘muishuwelijk’ heeft. Ook gunstig is dat we bij mobile devices veel meer verschillende houdingsmogelijkheden hebben. Dit

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

39

ERGONOMIE

Smartphonegebruik Heb jij een smartphone, of heeft je smartphone jou? Grootschalig onderzoek naar smartphoneverslaving laat nog op zich wachten. Maar eerste peilingen maken duidelijk dat de vraag ‘Heb jij een smartphone, of heeft je smartphone jou?’ heel reëel is: • onderzoek van Lookout wijst uit dat 58% van de smartphone gebruikers ‘don’t go 1 hour without checking their phone’. • volgens iPass-onderzoek checkt 7% van de ondervraagden obsessief zijn mail op nieuwe berichten. Het aantal medewerkers dat buiten werktijd zijn mobiel minstens vijf keer per uur checkt, ligt rond de 25%.

verkleint juist het risico van overbelasting. Al met al is het verstandig om deze apparaten waar mogelijk tijdens gebruik onder een hoek neer te leggen en het gebruik op te bouwen. Zo kan het lichaam er aan wennen. Langdurig beeldschermwerk en lang werken in één ongezonde houding zijn hoe dan ook af te raden.

Verwerken Het kleine scherm levert ook een uitdaging op voor de hersenen. Omdat er zo weinig informatie tegelijk zichtbaar is, wisselen we vaker tussen schermen en moeten we dus meer onthouden. Dit vergroot de kans op vermoeidheid en fouten. Dit probleem is het best te beperken door niet iedere software klakkeloos op een klein beeldscherm te gebruiken. Vooral programma’s waarin overzicht belangrijk is, zoals (bijvoorbeeld) Excel, zijn ongeschikt voor gebruik op mobile devices.

Mentaal mee omgaan Wie tablets en smartphones op een goede manier inpast in zijn dagelijks leven, kan zijn productiviteit flink verhogen. Werken kan immers overal en altijd. Bijkomend voordeel is dat dit deadlinedruk kan beperken en de combinatie van werk en privé kan vereenvoudigen. Maar er zijn wel belangrijke risico’s om rekening mee te houden. Wie dat niet doet, loopt het risico zijn productiviteit juist sterk te verlagen. Om te beginnen neemt de kans op afleiding toe. Wie voortdurend bereikbaar is, zal zijn werk vaker laten onderbreken. Dit is vooral funest voor concentratiewerk, maar kan bijvoorbeeld ook de efficiëntie en kwaliteit van vergaderingen verminderen. Verder kan de mogelijkheid om altijd en overal te werken gevoelens van werkdruk opleveren. Wie continu met zijn werk bezig is, loopt grote kans zijn werk-

40

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

privé balans te verstoren, om over een gezonde (nacht)rust maar helemaal te zwijgen.

Verslaving Een bijzonder aspect van een goede mentale omgang met mobile devices is het risico dat bevlogenheid overgaat in verslaving en afhankelijkheid. Vooral bij loyale, plichtsgetrouwe werknemers spelen hier enkele goed te begrijpen maar lastiger te vermijden psychologische fenomenen een rol. In de eerste plaats kan de fear of missing out (FOMO: heb ik niets gemist?) mentale druk opleveren. Ten tweede wijst onderzoek uit dat een onverwachte beloning de maximale stimulans vormt voor specifiek gedrag. Door voortdurend toegang te bieden tot e-mail, sms en sociale media, bieden smartphones en tablets precies zo’n stimulans. Veel gebruikers kunnen de neiging om hun device voortdurend te checken op nieuws nauwelijks of helemaal niet onderdrukken (zie kader). Er kán immers altijd iets leuks, interessants of belangrijks zijn gebeurd…

Zorg of zegen? Zijn mobiele devices een zorg of een zegen? Arbo-professionals hebben van nature de neiging om in risico’s te denken en ook dit artikel staat er uitvoerig bij stil. Toch is een zonnige kijk op de materie meer op zijn plaats. Tablets en smartphones gaan echt niet meer weg en bieden vele voordelen. En wie zijn gezond verstand gebruikt, kan die risico’s aan. Bewustzijn bij medewerkers hierover kweken is wel een essentiële voorwaarde. Bronnen: Computer Profile februari en oktober 2013

PERSONEN

Door het glazen plafond Jeanette Bonet kan worden beschouwd als een voorvechter voor vrouwen in de hospitality sector, omdat zij als vrouw in die branche veel ‘eerste keren’ realiseerde. In 2005 werd mevrouw Bonet de eerste vrouwelijke general manager van een hotel op Curaçao en verkreeg tegelijkertijd de functie van eerste vrouwelijke general manager van een internationale hotelketen, het eerste en enige all-inclusive resort van het eiland. TEKST HEATHER DE PAULO

In 2007 werd zij benoemd als eerste vrouwelijke voorzitter van de Curaçao Hospitality and Tourism Association (CHATA), waar zij met veel passie campagne voerde voor ‘haar’ eiland. Sinds 2011 is mevrouw Bonet lid van de Raad van Toezicht van de Curaçao Tourism Development Board die toezicht houdt op de activiteiten van de Curaçao Tourist Board. Op het ogenblik heeft mevrouw Bonet de taak op zich genomen om de Kura Holanda Resorts te heropenen en deze hun potentieel weer ten volle te laten benutten. Als er, ongeacht de sexe, iemand is die dat voor elkaar kan krijgen, dan is zij dat wel. Mevrouw Bonet maakte voor Curaçao Business Magazine wat tijd vrij in haar drukke agenda om te praten over haar leven en haar doelen, en om haar passie te benadrukken voor het eiland waar ze van houdt.

Curaçao Business Magazine (CBM): Hoe kwam u terecht in de hospitality business? Jeanette Bonet (JB): Toen ik nog klein was begon ik al te werken in het familiebedrijf. Mijn ouders hadden een cateringbedrijf, dat later uitgroeide tot een restaurant. Toen ik op de middelbare school zat, werkte mijn moeder in het Concorde Hotel en werkte ik daar part-time in de bediening. Toendertijd had ik de ambitie om medicijnen te gaan studeren. Mijn plan was om na de middelbare school het eiland te verlaten om elders te gaan studeren. Omdat ik toen pas 17 was, was mijn moeder daar niet zo blij mee, en daarom vroeg ze Mario Venturini, toendertijd general manager bij het Concorde Curaçao, om me een kans te geven. Hij riep me bij zich en vroeg me welke doelen ik in het leven had. Hij zei dat hij me in de weekenden had zien werken in het hotel en dat hij dacht dat ik de vaar-

42

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

digheden bezat om in de hospitality sector te gaan werken. Er was toen nog geen hospitality-opleiding op Curaçao. Hij stelde voor dat ik een jaar lang bij hem een management training zou volgen om te leren wat het inhoudt om in de sector te werken. In dat jaar leerde ik alle afdelingen van het hotel kennen, op alle niveaus: van beginner via middle management tot zelfs het supervisory/management niveau. Voor hem was het administratieve gedeelte het belangrijkste: ik moest, voordat ik in een bepaalde afdeling ging werken, eerst alle literatuur daarover doornemen. Uiteindelijk ontwikkelde ik een grote liefde voor de branche. Dat leerjaar heeft echt het verschil gemaakt in mijn beslissing voor mijn huidige carrière. Ik heb nog steeds heel veel baat bij de vaardigheden die ik toen leerde. Na dat jaar vroeg meneer Venturini me of ik bij het hotel wilde blijven om mijn carrière daar te beginnen, en ik stemde toe. Hij vroeg me toen wat mijn doel was, en ik antwoordde dat ik op mijn 40e verjaardag op zijn stoel wilde zitten. Ik was toen 18. Ik begon als een soort jongste bediende als medewerker reserveringen via telex, en zes maanden later werd ik chef reserveringen. Twee jaar later werd ik front office manager; met mijn 23 jaar was ik de jongste manager. Ik was geïnteresseerd in public relations en sales, dus als de sales manager niet beschikbaar was of op reis, hielp ik daarmee. Op een dag kreeg ik de kans om naar Puerto Rico te gaan voor een verkoopgesprek. Daar zag de general manager van Princess Beach, meneer Frank Maynard, me werken. Na de geboorte van mijn eerste zoon belde Maynard me op en bood me een baan aan in zijn sales en marketing team.

Jeanette Bonet, eigenaar Bon Ami Hospitality BV en General Manager van Kura Hulanda Resorts

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

43

PERSONEN

In 1988 ben ik bij Princess Beach gaan werken en daar bleef ik tot vorig jaar, dus ik heb daar gewerkt van 1988 tot 2013. In die tijd heb ik de hele ontwikkeling van het hotel meegemaakt: dat begon als een klein hotel met 202 kamers, en groeide uit tot een groot hotel met 341 kamers dat uiteindelijk het Crowne Plaza werd. In 2000 was het hotel zes maanden lang gesloten vanwege de verbouwing tot all-inclusive hotel en ik maakte als assistant executive manager deel uit van dat project. Toen het hotel weer open ging, bleef ik aan in die functie met het all-inclusive management team van SuperClubs Breezes. Twee jaar later werd ik hotel manager en vervolgens, in 2005, de general manager. De nacht dat ik werd gepromoveerd tot general manager, hielden ze een speciale receptie voor mij omdat ik de eerste vrouwelijk general manager op Curaçao was, en ik was ook de eerste vrouw die general manager werd van een internationale hotelketen. Tijdens die receptie belde Mario Venturini, mijn eerste general manager van het Concorde. Hij zei dat hij me gewoon had moeten bellen om me te herinneren aan wat ik zei toen ik mijn eerste contract tekende: dat ik op mijn 40e verjaardag op zijn stoel wilde zitten. Ik was net 40 geworden, dus ik had mijn doel bereikt.

CBM: Hoe is dat is zijn werk gegaan, uw opwerken in een ‘mannenwereld’? JB: Ik denk dat we op Curaçao heel open staan voor vrouwen op managersposities, maar internationaal moet ik zeggen dat met name in sommige delen van de wereld het nog steeds een mannenwereld is. Ik bezocht een congres van de AMResorts en van de de 50+ aanwezige general managers waren er slechts drie vrouw. In de GHL Group, waarmee ik nu werk, is de verhouding tussen mannelijke en vrouwelijke general managers beter in balans. In elke branche moet je iets doen waarvan mensen zeggen: “Ja, ze heeft het voor elkaar gekregen.” Behalve dat ik de eerste vrouwelijke general manager was, was ik van 2007 tot

44

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

“Ik begon als een soort jongste bediende als medewerker reserveringen via telex, en zes maanden later werd ik chef reserveringen”

2011 ook de eerste vrouw die voorzitter was van de Curaçao Hospitality and Tourism Association (CHATA). De mensen vroegen zich af hoe ik die twee rollen kon combineren. Ik denk dat mijn brede ervaring in sales en marketing, en in de hotelbranche, me in staat stelde mijn team zo te leiden dat ik mijn werk in het hotel en mijn verplichtingen voor CHATA kon combineren. Deze ervaringen hebben me geholpen bij mijn huidige taken. In 2013 startte ik mijn eigen management en consultancy bedrijf, Bon Ami Hospitality BV, en ik ben tevens verantwoordelijk voor de heropening van de Kura Hulanda vestigingen. Daarover is mij verteld dat “er niemand is die dat beter kan doen omdat ze zaken in balans kan brengen.” Ik denk dat ik met mijn prestaties in de afgelopen jaren, ik een verschil heb kunnen maken in deze ‘mannenwereld’.

CBM: Welke drie dingen zijn volgens u het belangrijkst om te weten voor een vrouw die aan het begin staat van haar carrière? JB: Het eerste wat ik altijd tegen vrouwen zeg, is dat als je carrière wilt maken, je ervoor moet zorgen dat dat geaccepteerd wordt door het thuisfront. Als je een gezin hebt en een partner, bespreek je toekomstplannen dan en wees er heel helder over. Als je carrière wilt maken en je krijgt geen acceptatie en steun van het thuisfront, word je óf ongelukkig op je werk, óf ongelukkig thuis. Eén van die twee gaat verliezen, dus zeg ik altijd:

zorg dat je gezin helemaal achter je staat in je keuze en betrek hen erbij. In mijn leven is mijn carrière belangrijk, maar mijn gezin is net zo belangrijk. Ik zeg altijd tegen vrouwen die een carrière willen beginnen: laat je niet afschrikken in het stichten van een gezin omdat je een carrière wilt opbouwen. Je moet die dingen in balans kunnen brengen. Het tweede ding dat ik ze vertel is dat als je besluit om een carrière op te bouwen, je jezelf ook moet blijven ontwikkelen. Niet alleen in je prestaties, maar ook door constant te blijven leren. Ga naar seminars, volg cursussen, enzovoort, dat is een goede manier om er zeker van te zijn dat je op de hoogte blijft van de meest actuele informatie die beschikbaar is. Het derde dat ik vrouwen vertel, is dat ze een verschil moeten maken. Je moet dat ding kunnen vinden waar jij het beste in bent, dan word je erkend en herkend in je beroep. Als vrouw moet je je in elke branche bewijzen en het verschil maken.

CBM: Hoe brengt u balans in uw privé en uw werk? JB: Ik moet zeggen dat ik het zonder de steun van mijn gezin niet had kunnen redden. Mijn ouders, en met name mijn moeder, hebben altijd achter me gestaan, me de weg gewezen en me de kracht gegeven om door te blijven gaan. Toen ik ging scheiden heeft ze me geholpen met de kinderen omdat die toen nog klein waren. En ik moet zeggen dat toen ik hertrouwde, mijn echtgenoot altijd niet achter, maar naast me stond. Hij en mijn kinderen groeiden met me mee in de branche, dus ze begrepen welke verplichtingen dat met zich meebracht. Omdat ze dat begrip op

konden brengen, kon ik mijn carrière vervolgen. Toen ik in 1999 de overstap maakte van sales en marketing naar management, hoefde ik niet meer te reizen, dus hoewel ik lange uren maakte en in de weekenden werkte, was ik toch thuis. Hierdoor kon ik een nog betere band opbouwen met mijn man. We hebben samen twee prachtige kinderen, dus heb ik er in totaal vier, in de leeftijd van 26, 24, 17 en 12.

maar op Curaçao wilde blijven en haar school wilde afmaken. Ik realiseerde me dat ik niet egoïstisch mocht zijn, alleen aan mijn carrière denken en mijn dochter achterstellen. Ze was bijna 12 en werd al een echt dametje, dus voor de eerste keer koos ik voor mijn gezin en niet voor mijn carrière. Ik bedankte het bedrijf voor de kans en zag af van de functie.

CBM: Had u een mentor?

“Ik houd van dit eiland en ik zie het graag bloeien en verder ontwikkelen in de toeristensector, dus ik doe wat ik maar kan om daaraan bij te dragen”

Onlangs gebeurde er iets wat me deed beseffen dat uiteindelijk mijn gezin het belangrijkste is in mijn leven. In de hospitality-branche is een verplicht rotatiesysteem, dus als general manager weet je dat je ooit gevraagd kan worden om naar een andere locatie te gaan. In 2013 kreeg ik te horen dat ik naar Punta Cana moest roteren. Toen ik dat met mijn gezin besprak, kreeg ik van iedereen steun, behalve van mijn dochter. Ze zei dat ze niet naar Punta Cana wilde verhuizen,

JB: In mijn gehele carrière heb ik altijd de steun gehad van mijn directe leidinggevende, maar degene die me een visie bood, tegen wie ik opkeek, dat was Frank Maynard, mijn vice-voorzitter bij de Princess Beach. Mario Venturini bood me mijn startplaats, maar hij verliet het eiland dus werd Frank Maynard mijn mentor. Ik respecteerde Frank niet alleen voor zijn waarden en zijn visie in de business, maar ik begreep ook dat hij één van de pioniers voor het toerisme was op het eiland. Zijn deur stond altijd open en hij gaf me altijd raad, niet alleen in mijn carrière maar ook in mijn privéleven. Hij hielp me bij het stellen van prioriteiten en moedigde me aan, te blijven leren en studeren in de branche. Zelfs toen we niet in hetzelfde hotel werkten, kon ik altijd bij hem aankloppen, dingen met hem bespreken en zijn advies vragen. De andere persoon die een grote steun voor me is geweest, is Don Werdekker, Executive Director van CHATA. Hij was mijn mentor tijdens mijn vier jaar als voorzitter van de vereniging.

CBM: Wat heeft volgens u het meest bijgedragen aan uw succes? JB: Ik heb mijn succes denk ik te danken aan

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

45

PERSONEN

mijn loyaliteit jegens mijn meerderen, mijn doorzettingsvermogen en mijn passie voor Curaçao. Ik ben trouw aan mijn werk en aan het product waar ik op dat ogenblik aan werk. Ik geloof ook dat mijn doorzettingsvermogen een belangrijke rol speelt bij mijn succes. Maar mijn primaire motivatie is mijn passie voor het eiland, die ook de drijvende kracht is voor mijn loyaliteit en doorzettingsvermogen. Ik wil dat Curaçao en wat het te bieden heeft wereldwijd een positief imago heeft. Toen ik als lid van het bestuur van CHATA internationale vergaderingen bijwoonde, zorgde ik ervoor dat de andere aanwezigen de stem van Curaçao hoorden. In mijn tijd bij CHATA werkten we als een team om Curaçao goed te presenteren. Ik houd van dit eiland en ik zie het graag bloeien en verder ontwikkelen in de toeristensector, dus ik doe wat ik maar kan om daaraan bij te dragen. Veel van mijn werk is vrijwillig. Ik doe het met passie en liefde voor het eiland om te helpen het toerisme te bevorderen.

CBM: Als zich een groot probleem aandient, hoe gaat u dan te werk? JB: Ik heb een sterk geloof. Elke dag zeg ik mijn gebeden en mediteer. Als zich een groot probleem aandient, besteed ik daar nog meer tijd aan. Zonder de spirituele band zou ik nooit mijn doelen hebben kunnen bereiken. Sommige mensen doen aan yoga of hardlopen of gaan naar de sportschool. Ik besteed meer tijd aan meditatie en mijn band met God de Almachtige. Ik ben rooms-katholiek, dus ik geloof in Jezus en Onze Vader. Ik ben opgegroeid in een zeer spiritueel gezin, maar ik praat niet over religie. Ik vind mijn band met Jezus heel belangrijk en dat houdt me op de been. Soms, als het even te zwaar wordt, dan bezoek ik Zijn huis vaker dan alleen op zondag. Dat is waar ik mijn kracht vandaan haal.

CBM: Nu dat u uw doel hebt gerealiseerd: general manager van een hotel op uw 40e, wat is het volgende? JB: Ik heb een volgend doel, of liever: meerdere doelen. Eén van mijn doelen voor de toekomst is om in een breder kader

46

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

voor dit eiland te werken om het verder te ontwikkelen. Niet alleen op het gebied van toerisme, maar ook op het gebied van economie, of waar ik dan ook het verschil kan maken. Ik weet niet of dat vrijwilligerswerk zal zijn of anders, of het in de publieke of de private sector is, of dat het meer producten zijn – ik heb nu bijvoorbeeld twee hotels –, maar het is mijn doel om het toerisme en ons eiland in een breder kader te helpen.

CBM: Wilt u nog iets toevoegen? JB: Wat ik nog wil zeggen is dat ik Curaçao graag op een positieve weg wil zien. Op dit moment zit ons eiland in een zware en moeilijke situatie, niet alleen financieel, maar in alle opzichten, inclusief moraal, maatschappelijke ethiek, de prestaties van de mensen, enzovoort – de trots is weg. Er heerst een crisis met de jeugd, het hele onderwijssysteem spoort niet met wat de zakelijke sector nodig heeft van zijn arbeidspotentieel. Dus wat ik nog wil zeggen is dat ik Curaçao weer wil zien worden wat het was toen ik klein was: toen er eenheid was, respect, openheid. De mensen konden het niet met elkaar eens zijn maar elkaar toch respecteren. Toendertijd had men een gezamenlijk doel en waren er minder stiekeme plannetjes dan tegenwoordig. We moeten stoppen met het nastreven van alleen ons eigen succes, maar ook een manier vinden om Curaçao als een geheel succesvol te laten worden. We zouden ons eiland, waar we allemaal deel van uitmaken, op de eerste plaats moeten zetten, in plaats van eerst alleen aan onszelf te denken en veel later kijken wat er overblijft voor de rest. Daarom hou ik zoveel van dit eiland: ik herinner me hoe het was en ik weet dat het de potentie heeft om dat weer te worden. Ik weet dat er sommige maatregelen genomen moeten worden en dat sommige plannen moeten worden bijgesteld: verandering is nooit makkelijk. Maar ik denk dat het verlies aan onderling respect op het eiland te groot is en de kloof tussen de jonge en oudere generatie te wijd. We missen ook de eenheid die we hadden tussen de sectoren; ik ben van mening dat we moeten proberen die weer terug te krijgen. Dat zou ik graag terugzien op dit eiland: oprechte eenheid en een gezamenlijk doel.

NIEUWS

Intentieverklaring ondertekend door PdVSA Asdrúbal Chávez, vice president van PdVSA, een Venezolaans staats-oliebedrijf, ondertekende een Memorandum of Understanding (MoU, intentieverklaring) met José van den Wall Arnemann, directeur van de Refineria di Kòrsou (RdK), Mariselle Maduro, voorzitter van de Raad van Bestuur van RdK en premier Ivar Asjes. Het document bekrachtigt de overeenkomst tussen de respectievelijke partijen om een derde partij te zoeken om de nodige investeringen te doen voor de modernisering van de Isla raffinaderij. Dit moet binnen zes maanden gebeuren, volgens de MoU.

Business Boost: nieuwe incentive voor mkb-ondernemingen Minister Stanley Palm van Economische ontwikkeling en Toerisme lanceerde ‘Business Boost’, een programma dat erop gericht is, mkb-ondernemingen op Curaçao te ondersteunen. Volgens het Ministerie van Economische Ontwikkeling (MEO) zal dit project 45 kleinere ondernemingen die bereid zijn om maximaal 30% van de totale kosten voor deelname aan dit programma bij te dragen, helpen, informeren en opleiden. Het programma, dat 24 weken duurt, bestaat uit twee fasen: een coaching programma dat wordt gegeven door de lokale onderneming Action Coaching, en een IT-plan waarvoor fondsen beschikbaar zijn voor technologie. Het programma wordt deels gesubsidieerd door het MEO en uitgevoerd in nauwe samenwerking met de stichting Stimul-IT, en wordt gesteund door de Curaçao Chamber of Commerce, University of Curaçao, Innovation Centre Curaçao en de PSB Bank. De eerste 45 firma’s die intekenen die minder dan 10 medewerkers hebben, een omzet hebben van minder dan een half miljoen per jaar en akkoord gaan met de voorwaarden, kunnen deelnemen aan het programma.

Wet captive verzekeringsmaatschappijen van kracht met terugwerkende kracht De regering heeft officieel verklaard dat de wet voor captive verzekeringsmaatschappijen van kracht is geworden, met terugwerkende kracht tot 1 januari 2013. Deze wet wordt beschouwd als een belangrijke tool om de internationale financiële diensten op Curaçao te blijven ondersteunen. Deze hebben, ondanks de vele drempels die worden opgeworpen, nog steeds een grote impact op de economie. Onder de captives zijn verzekeraars op Curaçao die risico’s verzekeren of herverzekeren, of er nu wel of geen voordeel is voor de aandeelhouders of ondernemers die niet op het eiland gevestigd zijn. De nieuwe wet biedt een nieuwe formule om winsten te berekenen van alle soorten verzekeringen. In de afgelopen jaren is het aantal captives op Curaçao sterk gedaald en de verwachting is dat deze nieuwe wet de trend zal doen omkeren en deze selecte groep van bedrijven weer aantrekkelijk zal maken op Curaçao.

Curaçao Chamber of Commerce ontmoet Copa Airlines De Curaçao Chamber of Commerce and Industry heeft onlangs besprekingen gevoerd met managers van Copa Airlines in Curaçao. Onderwerp van gesprek waren de ontwikkelingen van COPA Airlines in de afgelopen twee jaar met betrekking tot hun vluchten tussen Panama en Curaçao, evenals verdere mogelijkheden tot samenwerking om de prestaties in de verschillende belangrijkste markten te verbeteren. Op het moment fungeert Panama als een hub voor Copa Airlines en zijn er dagelijks vier vluchten tussen Panama en Curaçao. Copa hoopt zijn Panama hub te promoten voor de Latijns-Amerikaanse markt als middel om internationale bestemmingen te bedienen, inclusief Curaçao, zonder via Miami te hoeven vliegen en het immigratie- en douanetraject te hoeven doorlopen, als de eindbestemming zich niet in de Verenigde Staten bevindt.

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

47

IT

Omarm BYOD in je bedrijf Het begrip self service IT is een begrip waar IT-managers vijf tot tien jaar geleden niet aan moesten denken. Gezien de uitdagingen die horen bij het ondersteunen van een groeiende gebruikersgroep, zorgden IT-teams voor controle en standaardisatie. In het ideale scenario voor IT-teams, zou slechts een kleine groep invloedrijke gebruikers mogen afwijken van de hard- en softwareopties. TEKST HANS HOOFT

48

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

Het concept van Bring Your Own Device (BYOD) is een uitdaging voor de traditionele IT-gedachte waarin de ‘machine’ centraal staat. Het begon in eerste instantie als een financiële discussie, waar bedrijven overwogen of ze de zakelijke computers van de balans af konden halen door de gebruikers eigenaar van de computer te laten worden middels financiële voordelen. Het was echter de opkomst van de zeer wenselijke user-gecentreerde apparaten als tablets, smartphones en ultrabooks die BYOD katapulteerde van een conceptueel onderwerp tot een

onvermijdelijke kracht waar IT-teams mee moeten leren leven. Terwijl BYOD soms nog nieuw lijkt, schat Forrester Research dat meer dan de helft van de werknemers (53 procent) gebruik maakt van eigen ‘technologieën’ voor werkdoeleinden. Opvallend is dat BYOD vaak begint in de directiekamers. Forrester Research schat dat maar liefst 77 procent van de leidinggevenden hun eigen hardware koopt. Het negeren van BYOD kan dus gevaarlijker zijn dan de meeste user-gedreven technologische trends.

En er zijn genoeg aantoonbare gevallen waarbij dit werkt. AppSense is echter van mening dat het echte antwoord op deze uitdaging is om een unieke gebruikerservaring te creëren op een device naar keuze zonder afbreuk te doen aan zichtbaarheid en controle.

Contextbewust Zelfs als werknemers een deel van hun werkzaamheden verplaatsen naar niet-traditionele besturingssystemen als iOS of Android, zullen de meesten toch terugvallen op Windows. Door middel van virtualisatie en het BYODprincipe zal het steeds vaker gebeuren dat een gebruiker toegang heeft tot een Windowsomgeving op verschillende devices. Een best practice is voor IT-teams daarom om de ervaringen met Windows dynamisch aan te passen op basis van de gebruikerscontext, bijvoorbeeld door optimalisatie voor touch voor wanneer men verbinding op afstand maakt met een tablet. Maar men kan hier ook denken aan op veiligheid gerichte maatregels zoals het beperken van administratieve rechten. De mogelijkheid om een desktop op basis van context dynamisch te personaliseren en aan te passen geeft een IT-team ook een belangrijke tegenmaatregel tegen het verlies van standaardisatie. Het verminderen van de complexiteit van geregelde zaken maakt tijd en middelen vrij om de focus te leggen op nieuwe BYOD uitdagingen.

Druk van medewerkers AppSense, een grote speler op het gebied van virtualisatie, denkt dat een verschuiving naar een mensgedreven aanpak de sleutel is tot het verzachten van extra risico’s en complexiteit die BYOD met zich meebrengt. Door de verschuiving van managements- en beleidsfocus van apparaten naar gebruikers, kunnen IT-teams zich met een mensgecentreerde strategie voorbereiden op een werkomgeving met aanzienlijk minder standaardisatie en controle op apparaten, zonder afbreuk te doen aan efficiëntie en veiligheid.

Medewerkers van een bedrijf zorgen voor de meeste druk bij de IT-afdeling als het gaat om BYOD. Dit begon allemaal met de opkomst van de smartphone en dit nam een extra vaart toen duidelijk werd dat er meer mee mogelijk was dan alleen het synchroniseren van agenda’s en contactpersonen. Het liep echter pas echt uit de hand voor drie marktontwikkelingen: - de introductie van tablets; - de heropleving van Apple-producten; - de opkomst van Ultrabooks van Intel.

Invasie van tablets Zodra gebruikerservaring, data en toegang tot applicaties kunnen worden beheerd boven het apparaat, ontstaan er meerdere opties om BYOD-gebruikers te ondersteunen. Voor veel bedrijven begint dit bijvoorbeeld met het beschikbaar stellen van remote desktop of het leveren applicaties naar onbekende apparaten.

Het enorme succes van de iPad was een grote verrassing elektronicawereld. Toen in 2012 de 3e generatie iPad werd geïntroduceerd, maakt Apple bekend dat er inmiddels ruim 55 miljoen exemplaren waren verkocht. Door de komst van tablets staat de IT-afdeling binnen bedrijf voor totaal nieuwe taken,

omdat tablets vaak naar de wensen van de gebruiker zijn ingericht en toch ook goed te gebruiken zijn op de werkvloer. Veel gebruikers, voornamelijk in een hogere managementfunctie, willen graag via hun tablet bij bedrijfsdata kunnen. Ondertussen moet de IT-afdeling zich haasten om de efficiëntie en gevolgen te begrijpen van het ondersteunen van dergelijke apparaten op het bedrijfsnetwerk, omdat tablets en dergelijke in principe niet ontwikkeld zijn om op een bedrijfsnetwerk te gebruiken. De enorme groei van het gebruik van tablets, gecombineerd met het feit dat het wordt gedreven door gebruikerswensen en -voorkeuren, maakt deze nieuwe smaak van BYOD een onvermijdelijke kracht voor IT-teams.

The Mac is back Halverwege de jaren 90 stond Apple op omvallen. Daarna heeft Apple een opmerke​​ als ‘s lijke heropleving gedaan om de positie werelds meest waardevolle beursgenoteerde onderneming in te nemen. Terwijl de hele wereld genoot van de iPod, iPhone en iPad, werkte Apple ondertussen rustig door met de ontwikkeling van de Mac. Na de introductie van het OS X besturingssysteem gingen, naast traditioneel gezien mensen uit de grafische sector, ook steeds meer technische professionals gebruik maken Apple-producten. Er zijn overigens nóg twee factoren die Apple geen windeieren hebben gelegd: de positieve gebruikerservaringen met de iPhone en iPad zorgen voor de overweging om een Mac aan te schaffen en het trendy, moderne en hippe design van de MacBook Air trok de aandacht van werknemers die veel op pad zijn.

Opkomst van de Ultrabook Het succes van de MacBook Air zorgde voor de ontwikkeling van de Ultrabook, een initiatief én merknaam van Intel. De chipfabrikant leverde een gestandaardiseerd framework voor kleine notebooks, ook wel bekend als netbooks. Bijna alle fabrikanten sprongen vervolgens op de, niet te missen, trein. Zowel grote namen als HP, Dell en Lenovo als, toen nog, kleinere spelers als Samsung en Sony. Ondanks de opleving van Apple maakt het merendeel van de werknemers nog gebruik van Windows-apparaten. Maar uit onderzoek is echter gebleken dat ook onder deze gebruikers de toenemende behoefte bestaat aan iets anders, iets nieuws.

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

49

IT

Weg met standaardisatie

Nieuwe aanpak

Voor een IT-afdeling is standaardisatie heilig. Een van de strategieën die vooral in den beginne veel werd gebruikt, was het beperken van het aantal computers binnen een bedrijf. Dat scheelde in reparaties en reserveonderdelen zo werd gesuggereerd. Daarna verschoof de focus naar standaardisatie van software. Veel bedrijven maakten gebruik van een gouden image van een besturingssysteem. In theorie een goed idee omdat een bedrijf flink op de kosten bespaart. In de praktijk bleek dit echter lastiger omdat álle computers eerst geformatteerd en daarna van de nieuwe image voorzien moeten worden.

Ondanks dat het hele BYOD-principe nog steeds in de kinderschoenen staat, is het zaak voor IT-afdelingen van bedrijven om hier wel aandacht aan te besteden. Gebeurt dat niet dan zullen werknemers zelf de touwtjes in handen nemen, wat de productiviteit niet ten goede zal komen. Er is inmiddels meer dan voldoende hard- en software om dit naar behoren te beheren. Volgens het rapport Embracing BYOD in the Enterprise van leverancier AppSense zijn er drie factoren waar men zich aan moet houden: - Gebruik pragmatische oplossingen zoals virtuele desktops en session hosts; - Wees flexibel en zorg voor mens-gecentreerd management; - Zorg voor een flexibele strategie tussen het Windowsplatform en andere platformen, zoals iOS en Android.

Omdat BYOD uitgaat van verschillende apparaten waarop te werken is, kan het hele standaardisatieverhaal eigenlijk in de prullenbak. Voor een IT-afdeling is het een crime om álles (PC’s, laptops, tablets, smartphones e.d.) te beheren. Het kan natuurlijk wel, maar dan moet een bedrijf op extra kostenposten rekenen voor bijvoorbeeld personeel en extra apparatuur.

50

CURAÇAO BUSINESS

| NUMMER 2 | 2014

We offer you

Elite Post

Your delivery option within 24 hours

Elite Post is our fast and reliable next day priority service to a local address. This is the ideal delivery option for all your documents, printed matter, invoices or invitations that need to reach their destination fast.

Contact us now!

433-1138 433-1329 433-1320 Waaigatplein 1

www.cpostinternational.com

[email protected]