FESTIVAL
KLASSIEKE MUZIEK OP HET AMSTELVELD
Hoe dromen werkelijkheid worden Tussen de meest gepassioneerde en rasechte hemelbestormers zal de Russische pianiste en pianodocente Tatiana Chevtchouk blijven opvallen. Haar werk is haar passie, en deze passie is inmiddels haar missie: jongeren vertrouwd maken met klassieke muziek.
Alles wat met klassieke muziek, piano en jonge musici te maken heeft, kan op aandacht van Tatiana Chevtchouk rekenen. Over zichzelf praat zij doorgaans niet graag. Er zijn naar haar mening al genoeg interviews geweest die haar levensloop van uitroeptekens hebben voorzien. Je kunt journalisten geen ongelijk geven: niet iedere musicus is geboren in het gezin van een militaire jurist en opgegroeid in afgesloten legerdorpen op een karig cultureel rantsoen van radioprogramma’s en muziekplaten. Liefde voor muziek hielp de jonge Tatiana om haar allereerste doel in het leven te stellen: het leren piano spelen. Menig volwassene in haar omgeving verbaasde zich over haar dromen, want zonder piano en pianodocent in de buurt leken haar muziekplannen onmogelijk en onrealistisch. Maar er zijn geen onmogelijke dromen, en nu zit Tatiana tegenover mij in een Amsterdams café en vertelt over de kansen die zij ooit kreeg en die ze nu zelf aan jongeren wil geven.
68
PIANIST
Kansen krijgen en geven Ze is inmiddels gewend dat haar leven met ‘een Russische roman’ of een sprookje wordt vergeleken. Een sprookje vraagt wel degelijk om karakter, volharding en wilskracht, en dat is bij Tatiana niet anders. Naarmate haar muzikale doelen realiteit werden, bracht de liefde voor muziek haar steeds verder van haar geboorteplaats. Na de eerste pianolessen volgden een opleiding aan een muziekcollege en een cum laude afgeronde pianostudie aan het conservatorium van Saratov. Na de ontmoeting met haar Nederlandse man Peter Riebeek kwam Tatiana in 1999 naar Amsterdam en ook hier wilde ze niet stilzitten. Het enthousiasme van deze Amsterdamse is aanstekelijk, maar het is haar energie die werkelijk verbazingwekkend is. Naast het runnen van haar eigen pianoschool Crescendo Music Amsterdam (CMA), met niet minder dan negentig leerlingen, organiseert Tatiana al jaren culturele middagen en voorspeelavonden om haar leerlingen ‘dichter bij de klassieke muziek te brengen’. In de afgelopen jaren konden leerlingen en hun ouders zich verheugen op een Mozart Matinee in Le Salon Rouge aan de Passeerdersgracht, Muziek aan het Russische Hof in De Duif, Een Dag met Bach in de Oude Kerk en concerten in Felix Meritis en de Kleine
PIANIST
69
FESTIVAL
Zaal van Het Concertgebouw. Iedereen, ongeacht het niveau, kreeg een kans om op een concertvleugel te spelen en in deze beroemde concertzalen op te treden. De beste motivatie ooit, zo noemt Tatiana haar leerlingenconcerten. Ze hoopt dat ze haar passie voor het muzikale culturele erfgoed op deze wijze beter kan overbrengen. Kostuums, pruiken, etiquette, dansen en culturele geschiedenis – geen enkel detail wordt door Tatiana bij voorbereidingen overgeslagen. Ze merkt met plezier op hoe haar leerlingen honderduit over naderende optredens praten, hoe ze opbloeien en over het podium dromen. Elk kind moet de kans krijgen om uitgedaagd, gestimuleerd en gemotiveerd te worden, daar is Tatiana van overtuigd. Dan gebeuren er volgens haar ‘wonderlijke’ dingen: kinderen beginnen veel beter te spelen, overstijgen zichzelf en raken gemoti-
70
PIANIST
veerd en geïnspireerd. Daarom wil Tatiana ook steeds doorgaan, om nog meer kinderen met klassieke muziek vertrouwd te maken.
Klassieke muziek voor alle kinderen Van een leerlingenconcert in het Concertgebouw tot een festival op het Amstelveld voor haar huis – volgens Tatiana was deze stap veel sneller gemaakt dan ze ooit voor mogelijk hield. Haar droom om een muziekfestival te organiseren dat nog meer kinderen met klassieke muziek in aanraking zou brengen, is sinds drie jaar dan ook een realiteit. De Amsterdamse pianodocente lacht nog steeds vol ongeloof als ze aan de eerste editie terugdenkt. Het lijkt onwerkelijk, maar het is wel gelukt, met steun van musici, ouders, leerlingen, sponsoren, Stichting Musica Omnia Vincit en de hele buurt rondom het Amstelveld. Het derde festival start in september, maar festivalposters hangen al maanden bij plaatselijke winkels en cafés, want ook de buurtbewoners kijken er naar uit. Tatiana wil graag benadrukken dat hoewel ze initiatiefnemer en organisator is, Klassiek op het Amstelveld is niet van haar alleen: het is van de buurt, van de stad en van iedereen. Er komen jonge musici uit heel Nederland, die zowel in het hoofdprogramma als tijdens het open podium optreden. Ze worden ondersteund door professionele musici. Zo speelde de pianist Daniël Wayen-
FESTIVAL
berg op het eerste festival, het Concertgebouw Kamerorkest in de tweede editie en wordt het programma van dit jaar samengesteld uit optredens van onder anderen de Fancy Fiddlers, het Nationaal Kinderkoor, het Roder Jongenskoor, het JeugdOrkest Nederland en Cappella Amsterdam.
Openluchtfestival voor jong en oud Klassiek op het Amstelveld is een gratis toegankelijk openluchtfestival dat dit jaar voor het eerst zijn oorspronkelijke eendaagse formule met randprogrammering op een extra dag uitbreidt. Heel zorgvuldig formuleert Tatiana Chevtchouk het doel van dit muziekfeest: het tonen van de schoonheid en de kracht van klassieke muziek en het inspireren van jong en oud. Daarmee nodigt ze niet alleen pianisten uit, maar ook instrumentalisten, koren, orkesten en kamermuziekensembles. Als Tatiana over de programmering van dit jaar begint, is zij vol lof over alle musici die in het hoofdprogramma staan en masterclasses geven. Het publiek mag van haar beslist geen optreden missen, want het is onmogelijk om keuze te maken tussen bijvoorbeeld de 15-jarige blokfluitiste Lucie Horsch en de 22-jarige vocaliste Laetitia Gerards, de winnares van Concertgebouw Young Talent Award 2014. Heel bijzonder is een optreden van het Rubik Ensemble dat speciaal voor het festival uit zes topsolisten gevormd wordt: Nikita Boriso-Glebsky (Rusland), Solenne Païdassi (Frankrijk), Dana Zemtsov (Mexico), Andreas Hering (Duitsland), Uxía Martínez Botana (Spanje) en David Cohen (België). De eerste dag wordt afgesloten met het Concierto di Aranjuez van Joaquín Rodrigo, uitgevoerd door het JeugdOrkest Nederland en Maarten Oomes, de 17-jarige winnaar van het Prinses Christina Concours. Ook Tatiana’s eigen dochter Juliëtte-Constance Riebeek zal optreden, maar daar vertelt Tatiana heel bescheiden niet veel over. De 13-jarige pianiste studeert aan het Conservatorium van Amsterdam en componeert haar eigen muziek. Voor haar composities won ze in 2012 de tweede prijs van het Junior Prinses Christina Concours. Hetzelfde jaar ontving ze de tweede prijs van het Steinway Pianoconcours in haar leeftijdscategorie. Chevtchouk is bijzonder trots dat haar jongste dochter in haar voetstappen treedt en net als zij vroeger graag piano wil spelen.
van de afgelopen edities weten ze al dat het storm gaat lopen. De speeltijd is daarom beperkt tot maximaal 4 minuten. Zo krijgen zoveel mogelijk kinderen de kans om op te treden en het festivalpubliek wordt op een gevarieerd programma getrakteerd. Volgens Tatiana Chevtchouk is het open podium een garantie op veel ontdekkingen en veel variatie in instrumenten, leeftijd, en muzikaal niveau.
Wondermeisje achter de piano De ontdekking van het vorige festival, de jongste openpodiumdeelneemster Klara Khomskii, komt dit jaar weer terug naar het Amstelveld. Samen met het Alsterkinder Ensemble speelt de zesjarige Klara een wereldpremière van een speciaal voor haar gecomponeerde compositie Little Hands van Sonja Schwedersky, voor piano, twee violen, cello en fluit. Alle ensembleleden, inclusief een dirigent, zijn tussen 8 en 11 jaar, en de violist is Klara’s oudere broertje Marin. Klara en Marin komen uit een muzikale familie. Hun grootmoeder is de Bulgaarse componiste Julia Tsenova, en de eerste pianolessen had Klara van haar moeder, pianiste Kristina Sandulova. Hoewel Klara in
Open podium Al bij het eerste festival in 2013 werden de organisatoren blij verrast met het aantal inschrijvingen voor het open podium. Voor veel kinderen ligt de aantrekkingskracht van het festival juist in de mogelijkheid om voor een publiek te spelen. Op de vraag wie er de kans krijgt om op te treden, roept Tatiana enthousiast “Iedereen!”, want iedereen verdient het volgens haar om op een écht podium voor een écht publiek te kunnen optreden. Het is volkomen onbelangrijk of een kind ‘op het allerhoogste niveau’ kan spelen, hij moet het vooral met plezier doen en van de klassieke muziek houden. Basisschoolleerlingen, brugklassers, beginners en gevorderden, iedereen tot en met 18 jaar mag zich inschrijven en een korte YouTube-filmpje van zijn optreden opsturen. Het festivalteam verwelkomt graag alle instrumenten, duo’s en ensembles. Uit ervaring
PIANIST
71
FESTIVAL
Utrecht is geboren, woonde ze de laatste tijd in Wenen en komt ze in september vanuit Hamburg, de huidige woonplaats van haar ouders. Tatiana herinnert zich goed hoe dit meisje tijdens het vorige festival de harten van alle toehoorders stal. Ze is een buitengewoon begaafd kind, dat vanaf haar derde piano speelt en vanaf haar vierde improviseert. Afgelopen jaar studeerde Klara aan de Döblinger Musikschule in Wenen en met het nieuwe schooljaar gaat ze les krijgen op de Hamburgse Jugendmusikschule, volgens een speciaal programma ‘Förderung nach Begabung’, voor begaafde kinderen. Wij zullen nog ongetwijfeld veel van haar horen.
Orkestdebuut Sonja Schwedersky’s Little Hands is niet de enige première op het festival. Er is ook een persoonlijke première van de 13-jarige Aidan Mikdad die voor het eerst met een orkest zal spelen. Aidan begon op zijn zesde met pianolessen bij de Muziekschool Amsterdam en studeert momenteel zowel aan het Conservatorium van Amsterdam als de Royal Academy of Music in Londen. In 2013 won Aidan de eerste prijs in de Koninklijk Concertgebouw Competition en werd in februari 2014 de eerste prijswinnaar van de Lagnysur-Marne International Piano Competition. Komend seizoen speelt hij een serie concerten in Nederland en België met het Euregio Youth Orchestra onder leiding van Hans Casteleyn. Op het programma staat dan het Eerste Pianoconcert van Liszt. Maar het is wel hier, op het Amstelveld, dat Aidan officieel met orkest debuteert. Samen met Het Sinfonia Rotterdam onder leiding van Conrad van Alphen speelt hij het Pianoconcert nr. 9 van Mozart.
Internationale uitwisseling De derde editie van Klassiek op het Amstelveld heeft ook drie opmerkelijke gasten uit Hongarije. Op initia-
tief van Tatiana, die zelf met haar idee bij de Liszt Academie in Boedapest aanklopte, biedt het festival een podium aan drie jonge Hongaarse talenten. Het is de eerste, maar als het aan Tatiana ligt niet de laatste internationale uitwisseling. De pianiste Renáta Kriszta Konyicska is net summa cum laude afgestudeerd aan de Liszt Academy en vervolgt haar pianostudie bij Pascal Nemirovski aan de Royal Academy of Music in Londen. Ook een jong talent, dat al op vijfjarige leeftijd met pianolessen begon. Renáta heeft al vele prijzen op haar naam staan, waaronder de eerste prijs in de Tsjechische Smetana International Piano Competition en de derde prijs in de International Piano Competition for Young Musicians in Enschede. De andere twee alumni van de Lizst Academie zijn de gitarist Miklós Környei en harpiste Anasztásia Razvalyaeva. Via deze samenwerking krijgen Nederlandse talenten op hun beurt de kans om binnenkort in Boedapest op te treden. Het geeft het festival ook de mogelijkheid om talenten van eigen bodem in internationale context te plaatsen. Volgens Tatiana, kan op deze manier iedereen van elkaar nog meer leren. Het betekent ook dat de bevlogen, energieke en enthousiaste Tatiana nu al met nieuwe ideeën, dromen en plannen bezig is, die zij ongetwijfeld waar zal maken. OLGA DE KORT-KOULIKOVA
PROGRAMMA 3de Festival ‘Klassiek op het Amstelveld’, Amsterdam • 1 9 september, Amstelveld: Open podium, hoofdprogramma • 2 0 september, Amstelkerk: Masterclass en workshops door musici van Het Koninklijk Concertgebouworkest en het Rubik Ensemble. Website: www.klassiekophetamstelveld.nl. Website Crescendo Music Amsterdam (CMA): www.cma-podium.nl.
PIANIST
73
