Gaucheretplein 13, 1030 Brussel T 02 502 00 27 E
[email protected] W www.abc-web.be
ART BASICS for CHILDREN www.abc-web.be
V.U.: Gerhard Jäger, Lien Hemerijckx, Vormgeving: Lisa Detavernier, Gerhard Jäger en Niko Bruggemans
H I N K E L- D E - B I B 55 SPEELSE ACTIVITEITEN ROND LETTERS, BOEKEN EN PAPIER VOOR BINNEN EN BUITEN
ABC
I NH OU D ABC - H INKELEN 2. HI NKELEN 6. ABC-H INKELEN 8. 1 MINUUT LET T ER 10. TONGB REKER 12. F O NT EIN 14. WALK T H E LINE
SPE L EN MET LETT ER S 18. BOD Y LANGUAGE 22. NAAMFIGUURT JES 24. G ORIK 26. Z AZIE 28. HI LD E 30. BL ACK- O UT P O ET RY 32. E L FEN 34. V ERH AAL VAN A-Z 36. MATAD O R 38. MO RGENGRO ET 40. C AD AVRA EXQ UIS 42. LE TT ERCO LLAGE 44. L E TT ERCO LLAGES 46. BEMBO ’S ZO O 48. LE TT ERBO UQ UET 50. LE TT ERGRAFIEK 52. L E TT ERD IEREN 54. Z W IJNERIJ MET LET T ER S 56. ABC- D IERT JES 58. A tot Z 60. AL FABET 62. G EH EIMSCH RIFT 64. TOP SECRET 66. V INGERALFABET 68. L E TT ERFO T O ’S 70. LE TT ERSAFARI 72. NAAILET T ERS 74. LE TT ERSO EP 76. INIT IALEN 78. K ALLIGRAFIE 80. WAT ERLET T ERS 82. WAT ERT EKENING
CR EAT I EF M E T PAP I E R 84. TAN G R A M 86. BLIN D E O L I FA NT 88. F R OM M E L PA P I E R 90. K N A L PA P I E R 92. HEL I KO P TE R 94. ST ORY C U B E 96. DU B B E L G E Z I C H TE N 98. V IN G E R S TE M P E L E N 100. ST ER 102. V ER S TO P P E RTJE 104. BLAD L E E U W 106. W O L KFI G U R E N 108. HU IS G E Z I C H TE N 110. GEZ I C H TE N B O EKEN E N B L AD W I J Z E R S 112. A 3 W E R KB O E KJE 114. A CC O R D E O N B O E K KL E I N 116. A CC O R D E O N B O E K G R O O T 118. BO E KE N G E E S T 120. BO E KE N V L I ND E R 122. K O OR D D A NS E R 124. O R I G A M I B L A D W I JZ E R 126. BO E KE N TO U W TJE S 1 28. O P H O U TE N W I JZ E 1 30. LEZE N O P E I G E N R I S I C O
H I N K E LE N Hinkelen is een klassiek kinderspel dat je door de eeuwen heen overal tegenkomt. Al 4000 jaar geleden werden de eerste hinkelbanen op de grond getekend! Een van de oudste hinkelbanen vond men gegraveerd in de plavuizen van het Forum Romanum, het centrum van het oude Rome. Toen het Romeinse rijk almaar groter werd, legde men wegen van keien aan die het noorden van Europa met Rome moesten verbinden. Die straten waren ideaal voor hinkelspelletjes. De kinderen hier bij ons hebben ze zeker van de Romeinse soldaten geleerd. Sindsdien is het hinkelen nooit meer verdwenen. Hinkelbanen kunnen eenvoudig of ingewikkeld zijn. Het spel is daarom geschikt voor jonge en oudere spelers. In het zuiden hinkelen volwassenen ook nog vaak. Elk hinkelspel bestaat uit een aantal vakken, die meestal genummerd zijn. Je tekent de hinkelbaan met een krijtje of met een stuk kalk op een plein, een tegelpad bij een huis of een trottoir in een stille straat. De regels van ‘hemel’ en ‘aarde’ gelden, met kleine variaties, voor bijna alle hinkelspelen. Voor elk hinkelspel heb je wel een steen nodig. VARIATIE • Na het hinkelen van de hokjes 1 tot en met 9 gooit de speler de steen in de Hemel. Hinkel van vak naar vak tot bij de Hemel, raap de steen op en gooi hem op 9. Volg nu dezelfde basisregels, maar andersom en hinkel naar Aarde terug. • In plaats van de steen te gooien, moeten de spelers hem van vak naar vak met de voet verschuiven, eerst weer van 1 tot en met 9, dan naar Hemel en terug naar Aarde hinkelen. Regels en plattegronden variëren van land tot land en van buurt tot buurt maar niets is interessanter dan ze te veranderen en je eigen variaties te hinkelen.
2 A B C - H I N K E LE N
H I N K E LE N ‘Leap of Faith’ is een sculptuur van een hinkelend meisje op een driedimensioneel granieten hinkelspel. Met dit werk wou ik de speelruimte van het kind vandaag in vraag stellen. Niet alleen is die ruimte op straat vandaag de dag enorm afgenomen, maar ook de angst om kinderen buiten te laten spelen is enorm toegenomen. Opvallend is ook dat een hinkelspel zeer gelijkaardig is aan het grondplan van een kerk of kathedraal. Zo kunnen we ook de weg naar het altaar vergelijken met de sprongen in het hinkelspel of met de stappen op de maatschappelijke ladder. Kunstenares Sofie Muller, Gent / 2012 Referentie: Gesprekken met hedendaagse kunstenaars / Kunstblog
4 A B C - H I N K E LE N
A B C-HI N K E LEN Kies 1, 2 of 3 letters uit het alfabet, ga op die letters staan en GO! A: 3 keer achterwaarts springen B: Beweeg als een kat B: Blaas een ballon op tot hij ontploft… C: Capriool (bokkensprongen maken) D: Doe een dansje D: 3 keer linksom en 3 keer rechtsom draaien E: Elleboog op je neus F: Fluit iets F: Ga op 1 been staan zoals een Flamingo G: Galoppeer! H: Handenklappen I: Imiteer je lievelingsdier J: Jongleren met steentjes K: Knuffel iemand L: Maak lawaai M Marcheer 1 keer rond het hinkelparcours N: Hinkel het hele parcours rond met je neus toegeknepen O: Wrijf in je ogen tot je sterretjes ziet P: Plooi door je knieën Q: Quatre mains, speel luchtpiano met vier handen R: Rust even uit S: 6 keer zo hoog springen als je kan S: Beweeg in slow motion T: Klak 7 keer met je tong U: 3 keer uitblazen V: Vlieg als een vogel V: Knip 10 keer met je vingers V: Laat je vingergewrichten kraken W: Wandel zijwaarts X: X-benen maken en stappen Y: Steek je handen in de lucht zoals en Y Z: Zing een liedje
6 A B C - H I N K E LE N
Y
Z
U
V
W
X
Q
R
S
T
M
N
O
P
I
J
K
L
E
F
G
H
A
B
C
D
1 M IN UUT L ETTER Gooi een steentje op een van de letters van het hinkelalfabet en ga erop staan. Probeer in 1 minuut zo veel mogelijk woorden te zeggen die met deze letter beginnen.
8 A B C - H I N K E LE N
T O N GB R E K ERS Een tongbreker is een moeilijk uit te spreken woord of zin, bijna elke taal kent dit fenomeen. Tongbrekers zijn meestal gemakkelijker uit te spreken als men de taal niet begrijpt maar wel weet hoe je de woorden fonetisch uitspreekt. Het hoeven niet per se lange zinnen te zijn, korte zinnen of woorden kunnen ook. Tongbrekers geven taalwetenschappers heel interessante informatie over hoe gesproken taal tot stand komt en wat daarbij mis kan gaan. Trek een van de kaartjes, ga op de letter staan en probeer de tongbreker drie keer na elkaar te zeggen. A. Als apen apen na-apen, dan apen apen apen na. E. Normaal eet een eend geen eend. Maar als een eend een eend eet, dan eet die eend een eend die geen eend eet. F. “Frans,” vroeg Frans aan de Franse Frans: “Is Frans in het Frans ook Frans?” “Nee,” zei de Franse Frans, “Frans in het Frans is François”. J. Jeukt jouw jeukende jeukneus ook zo jeukerig als mijn jeukende jeukneus jeukt? K. Kapper Knap, de knappe kapper, knipt en kapt heel knap, maar de knecht van kapper Knap, de knappe kapper, knipt en kapt nog knapper dan kapper Knap, de knappe kapper, knipt en kapt. K. De kakkerlak zit in de kattenbak, en als de kakkerlak kakt in de kattenbak, zit er kakkerlakkenkak in de kattenbak. K. De (krolse) kat krabt de krullen van de trap. L. Liesje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan, maar toen Lotje niet wou lopen liet Liesje Lotje staan. 1 0 AB C - H I NK E LE N
N. Een naaimachine naait en een nietmachine niet. P. Als een potvis in een pispot pist zit de pispot vol met potvispis. P. De postkoetskoetsier poetst de postkoets met postkoetspoets op een postkoetspoetsdoek. P. Ping en Pong speelden pingpong. Ping pingpongde de pingpongbal naar Pong en Pong pingpongde de pingpongbal naar Ping. R. Hij raspte het rapst geraspte kaas. S. De Spaanse prins spreekt prima Spaans. S. Moeder sneed zeven scheve sneden brood. S. De meid snijdt zeven scheve sneden brood. T. Jouw tekkel tekkelt mijn tekkel, maar mijn tekkel tekkelt jouw tekkel terug zodat jouw tekkel mijn tekkel niet meer kan tekkelen. W. Willy mixt whisky in de whiskymixer. W. Wij wijven willen wel witte wollen wanten warm wassen, wisten wij maar waar warm water was. Z. Zeven zatte Zaventemse Zotten zullen zeven zomerse zondagen zwemmen zonder zwembroek. “Zij zijn zeker zot” zei zwarte Zorro zijn zuster Zulma zaliger. “Ze zullen zo zeker zinken!” Z. Zeven zwarte zwanen zwommen zonder zorgen zingend naar de Zuiderzee.
FONTEIN Conceptkunstenaar Bruce Naumann / Zelfportrait als Fontein / 1966 Neem een sluk water, Spring op de letter W en… Fontein !
1 2 AB C - H I NK E LE N
WALK T H E LINE Houding is (bijna) alles… 998 studenten en leraren van het Monte Sant’ Angelo Mercy College in North Sydney (Australië) wandelden in 2012 samen met een boek op het hoofd 5 meter ver, en braken daarmee het oude Guinness wereldrecord van 939 mensen dat op naam stond van Filipijnen. Kan jij ook met een boek op je hoofd, op een rechte lijn van 5 meter stappen? Variatie: blaas een ballon op en balanceer hem op je hand langs de 5-meterlijn. Zorg dat hij niet valt.
1 4 AB C - H I NK E LE N
B O D Y LA N G UAGE Alleen of met 2, 3 of 4 vrienden.
1 8 S P E L E N ME T LE T TE R S
2 0 S P E L E N ME T LE T TE R S
N AA MF I GU URTJES 1. Plooi een wit A4-blad in de lengte dubbel. Schrijf je naam in handschrift op het blad met de plooilijn als basis (bekijk het voorbeeld goed voor je begint). Alle letters moeten onderaan de plooilijn raken. Bij de letters f, g, j, p, q en y, laat je de staart weg, je schrijft dus alleen de bovenste helft van de letter of je schrijft alles in hoofdletters. 2. Knip nu, terwijl je blad nog dubbel ligt, rond de letters. 3. Plooi je uitgeknipte naam open en bekijk hem langs de kant die nog helemaal wit is. Als je goed kijkt, kan je in de vormen een figuur of een dier herkennen. Als je wil kan je er ogen, een neus en een mond op tekenen. Misschien lukt het beter om er een figuur in te zien als je het blad eens ondersteboven houdt. 4. Breng nu lijm aan op de beschreven kant. Plak dan het figuurtje in het midden op een gekleurd blad papier.
2 2 S P E L E N ME T LE T TE R S
1.
2.
3.
4.
G OR I K Schrijf je voornaam in hoofdletters. Bij iedere letter draai je het papier een kwartslag. De op deze manier ontstane abstracte tekening kan naar believen verder uitgewerkt worden.
2 4 S P E L E N ME T LE T TE R S
Z A Z IE Prik met een naald of een duimspijker je naam of een tekening in de schil van een banaan. Wacht eventjes en de gaatjes zullen door oxidatie bruin worden.
2 6 S P E L E N ME T LE T TE R S
H I L DE Een acrostichon is een soort naamgedicht of lettervers. Schrijf bijvoorbeeld de letters van je voornaam onder elkaar en probeer er nieuwe woorden of zinnen mee te vormen.
2 8 S P E L E N ME T LE T TE R S
B L A CK -OUT POETRY Neem een krantentekst en een zwarte stift en schrap naar believen. Voorbeelden: Schrap me / Stiftgedichten / Dimitri Antonissen / Wintertuin 2010
3 0 S P E L E N ME T LE T TE R S
ELFEN Wat zijn dat? Elfen zijn korte teksten van vijf regels. Die regels bestaan uit: één woord, twee woorden, drie woorden, vier woorden en weer één woord. Samen zijn dat de elf woorden van de elf. De teksten lijken op poëzie. Dat zijn ze misschien ook, wie weet. De vaste vorm van de elf en de inhoudelijke opdrachten per regel werken uitnodigend voor kinderen om te gaan schrijven. Inhoudelijk kunnen elfen over alles gaan. De vorm is steeds hetzelfde.
3 2 S P E L E N ME T LE T TE R S
Rose Een roos Mijn mooie roos Ik laat hem groeien Water
V ER HA A L VAN A-Z Schrijf voor alle 26 letters van het alfabet telkens 3 woorden op papier. Bijvoorbeeld: appel, aap, auto etc… Selecteer van elke letter 1 favoriet woord. Schrijf een kortverhaal van niet meer dan 1 bladzijde waarin alle 26 gekozen woorden voorkomen. Verbind de woorden zoals je wil – je verhaal moet niet echt kloppen of zin hebben.
3 4 S P E L E N ME T LE T TE R S
MATA DOR Neem een Nederlands woordenboek, sluit je ogen en kies met je vinger op vijf verschillende bladzijden een woord. Probeer met deze woorden een gedicht of klein verhaaltje te maken.
3 6 S P E L E N ME T LE T TE R S
MOR GE N GROET Paul Van Ostaijen (1896-1928) was een Belgisch dichter en prozaschrijver. Probeer van het overbekende kinderversje ‘Marc groet ’s morgens de dingen’ je eigen versie te maken. Als voorbeeld: Wim groet ’s morgens de dingen. Dag… Dag… Dag… Dag… Dag… Dag… Dag… Dag…
3 8 S P E L E N ME T LE T TE R S
C ADAV R E E XQUIS ... betekent zoveel als ‘heerlijke lijken’. Het waren de eerste woorden van een gedicht dat door meerdere dichters samen werd geschreven. Ze deden dat op een speciale manier: één dichter bedacht de eerste regel én het eerste woord van de volgende regel. De tweede dichter ging dan verder met dat woord, zonder dat hij enig idee had van de eerste regel. Nadien noemde men deze manier om een gedicht te verzinnen ‘‘cadavre exquis’’. Vooral de surrealisten waren daar goed in. Surrealisten zijn kunstenaars die kunst maken die doet denken aan ‘een droom’: zoals je in je dromen de gekste beelden en personen bij mekaar ziet, zo maakten de surrealisten ook hun verhalen of schilderijen. Probeer met drie vrienden je eigen surrealistisch gedicht te schrijven of maak met hen samen een groepstekening: Neem een wit blad papier en vouw het in vier gelijke delen. Je begint bovenaan het papier met het hoofd en alles wat daarbij hoort en eindigt met de twee horizontale streepjes van de nek. Net op die plek vouw je het papier om zodat de volgende niet kan zien welk hoofd je hebt getekend. Zorg er wel voor dat de kleine streepjes zichtbaar blijven. Op de streepjes van de nek gaat de volgende tekenaar verder met het bovenlijf... Ook hij/zij moet telkens een beetje verder dan de vouwlijn tekenen, zodat de volgende weet waar verder te gaan. Tekenaars 3 en 4 kunnen het afmaken met de benen en de voeten. Vouw het hele papier weer open.
4 0 S P E L E N ME T LE T TE R S
1.
2.
4.
3.
5.
6.
7.
LE TT E R C OLL AGE Ga op zoek naar letters in oude kranten of magazines of print via internet verschillende lettertypes op verschillende groottes uit. Ontwerp daarmee een figuur, een dier, een gebouw of iets helemaal anders en kleef je collagestukken op wit papier.
4 2 S P E L E N ME T LE T TE R S
LE TT E R C OLL AGES Nog meer ideeën met verschillende lettertypes in verschillende groottes….
4 4 S P E L E N ME T LE T TE R S
B EMB O’ S ZOO Het erg mooie collageboek van Roberto de Vicq de Cumptich heeft ook een fijne website met animatie: www.bemboszoo.com
4 6 S P E L E N ME T LE T TE R S
LE TT E R BOUQUET Verras je juf of meester of bibliothecaris met een kleurrijk bloemenbouquet van letters. Gebruik houten grillstokjes en oude magazines als basis voor jouw lettercollages.
4 8 S P E L E N ME T LE T TE R S
LE TT E R GR A FIEK Probeer ook nog andere woorden uit te beelden: wind, zon en sneeuw of hoed, hoek en drop of brood, brand en breed of… iets helemaal anders…
5 0 S P E L E N ME T LE T TE R S
LE TT E R DI E R EN S/O/Q Daar loopt een muis en het verhaal is uit…
5 2 S P E L E N ME T LE T TE R S
Z WI JN E R I J MET LETTERS E, M, W Eet je mee?
5 4 S P E L E N ME T LE T TE R S
A B C DI E RT JES Kan jij met de letters D, E, F ook diertjes versieren? Zorg wel dat de letters nog leesbaar zijn door ze dikker te maken.
5 6 S P E L E N ME T LE T TE R S
A T OT Z Alle 26 letters zijn in deze zin verstopt. Kan je ze lezen?
5 8 S P E L E N ME T LE T TE R S
A L FA B E T Kleur met een fluostift de letters van je geheime woord. Vraag een vriend om uit te zoeken wat de juiste rangschikking van de letters is.
6 0 S P E L E N ME T LE T TE R S
G E HE I M SC HRIFT Een pictogram is een symbool dat of afbeelding die de plaats inneemt van een tekst. Gebruik de symbolen in dit alfabet om jouw boodschap te versleutelen. Of vind gewoon een nieuw geheimschrift uit samen met je vrienden.
6 2 S P E L E N ME T LE T TE R S
T O P SE C R E T Met het sap van een citroen kan je onzichtbaar schrijven. De tekst wordt weer zichtbaar als je het papier verwarmt met een warm (maar niet heet!) strijkijzer of met een gloeilamp of op de verwarming. Kaarsen als warmtebron enkel gebruiken in het bijzijn van een volwassene!
6 4 S P E L E N ME T LE T TE R S
V I N GE R A LFABET • Sommige van deze handen zijn omgedraaid om het makkelijker te maken ze te leren. De letter H maak je met je handpalm naar je lichaam gekeerd, alle andere letters maak je met je handpalm naar de luisteraar toe Voor de cijfers: van 1 tot 5 met je handpalm naar je toe, van 6 tot 10 met je handpalm naar de luisteraar. • De letter G kan je maken zoals op de tekening of met je hand gedraaid met duim en wijsvinger bovenaan. • Houd je hand rustig en beweeg niet te veel. • De letters boven tonen de correcte manier van vingerspelling. Maar je kan kleine variaties maken als dat comfortabeler is voor je hand.
6 6 S P E L E N ME T LE T TE R S
LE TT E R F OT O’S 26 keer goed kijken en klik! Maak je eigen ABC-fotoboek met je vrienden, ouders, op school of in de bibliotheek.
6 8 S P E L E N ME T LE T TE R S
LE TT E R SA FARI Nog meer ideeën om met een camera op lettersafari te gaan bij jou in de buurt.
7 0 S P E L E N ME T LE T TE R S
N AA I LE T T E RS De gaatjes kan je ook voorzichtig met de punt van een potlood maken. www.minted.com
7 2 S P E L E N ME T LE T TE R S
LE TT E R SOE P Schuif voorzichtig de letters van je naam op de rand van je bord. Smakelijk!
7 4 S P E L E N ME T LE T TE R S
I NI TI A LE N Sommige beginletters of ‘Initialen’, zijn ware pareltjes van de Middeleeuwse handschrijvers en boekillustratoren. Probeer met de beginletters van jouw naam je eigen initiaal te versieren.
7 6 S P E L E N ME T LE T TE R S
K AL LI GR A F I E Kalligrafie is de kunst van het schoonschrift. In Japan zijn schrijfwedstrijden immens populair.
7 8 S P E L E N ME T LE T TE R S
WAT E R LE T T ERS Bevestig een stukje schuimrubber met draad op een stokje. Je inkt is een emmer water en met een beetje verbeelding schrijf je je eigen fantasieletters op de stenen grond!
8 0 S P E L E N ME T LE T TE R S
WAT E RT E K E NING Benodigdheden: zon, gieter, water, parking en vrienden.
8 2 S P E L E N ME T LE T TE R S
TAN GR A M Een tangram is een Chinese puzzel bestaande uit 7 stukjes, de tans. Deze stukken zijn: 5 rechthoekige, gelijkbenige driehoeken van drie verschillende groottes / 1 vierkant / 1 parallellogram. Met deze stukken kan een groot aantal figuren gevormd worden. Volgens de regels van het spel moeten alle stukjes worden gebruikt. Aan het begin van de 19e eeuw kwamen deze puzzels uit China naar Europa. Kopieer en vergroot de blauwe puzzelstukjes op papier van 120 gram. Knip ze uit en gebruik een tangram-boek van de bib voor inspiratie. Links: - Geschiedenis en puzzels (www.tangrams.ca) - Peces
8 4 C R E AT I E F ME T PAPI E R
B L I ND E OLI FANT Neem een half A4-papier (A5) en probeer met je ogen dicht het silhouet van een olifant te scheuren... Variaties zijn een flamingo, een neushoorn, een giraf,...
8 6 C R E AT I E F ME T PAPI E R
F ROM M E LPAPIER Neem een A4 of A3 papier en frommel het tot iets zichtbaar wordt. Misschien moet je het een beetje draaien of her-frommelen. Als er een figuur te voorschijn komt versterk dan de contouren of een paar details met een viltstift.
8 8 C R E AT I E F ME T PAPI E R
K NA LPA PI E R Neem een A3-papier of een extra groot krantenpapier en volg de handleiding tot KNAL!
9 0 C R E AT I E F ME T PAPI E R
H EL I K OPT E R Neem een smal maar redelijk stevig stuk papier en volg de richtlijnen zoals je ziet op de tekening. Schrijf een boodschap op de twee rechthoekjes. Geef een knip op de zwarte lijn. Vouw op de stippellijnen de linkerkant naar links, de rechter naar rechts. Als je er een paperclip aan vast hangt, draait hij nog mooier naar beneden. Laat je helikopter van een verhoog of in de traphal naar beneden vallen.
9 2 C R E AT I E F ME T PAPI E R
S T ORY C UB E Teken zes symbolen (uit de natuur of mensen, dieren, landen, dingen,...) of plak zes uitgesneden beelden op de papieren kubus. Knip hem uit en kleef hem aan de hand van de flapjes samen. Gebruik hem om afhankelijk van het werpen de rangschikking van je verhaallijn te bepalen. Er was eens...
9 4 C R E AT I E F ME T PAPI E R
DU B BE LGE ZICHTEN Neem een A4- of A3-papier en vouw het dubbel in de lengte (zie de stippellijn). Teken nu halve ogen, een halve neus en halve lippen aan één kant van de lijn. Knip ze uit en vouw dan het papier weer open: voor jou ligt een dubbel-masker! Draai het maar eens ondersteboven, je zal er een ander gezicht in zien. Bekijk de voorbeelden hiernaast.
9 6 C R E AT I E F ME T PAPI E R
V I N GE R ST E MPELEN Een paar gedrukte tekeningen als inspiratie vind je hiernaast. (Verf of inkt op waterbasis is aangeraden)
9 8 C R E AT I E F ME T PAPI E R
STER Waar zit de vijfhoekige ster verstopt in de tekening hiernaast? Als je ze vindt, markeer dan met een kleurpotlood of fluostift haar omtrek. (De oplossing staat op de laatste referentiepagina.)
1 0 0 C RE AT IE F ME T PAPI E R
V ER S T OPPE RTJE Negen dieren hebben zich verstopt in dit bos. Kan je ze terug vinden en een kleurtje geven?
1 0 2 C RE AT IE F ME T PAPI E R
B L A DLE E UW Teken de contouren van een blad op een wit papier en volg het voorbeeld hiernaast. Roooaaar!
1 0 4 C RE AT IE F ME T PAPI E R
W OLK F I GU REN Is het een zonnige dag met een paar wolkjes, probeer dan eventjes rustig 5 minuten naar de hemel te kijken en verschillende figuren of voorwerpen te zien in de wolken. Heb je pech en een grijze hemel over België, gebruik dan de foto hiernaast onderaan.
1 0 6 C RE AT IE F ME T PAPI E R
H U I SGE ZI C HTEN Ga op zoek naar huisgezichten in je buurt.
1 0 8 C RE AT IE F ME T PAPI E R
G E ZI C HT E N Deuren, lichtschakelaars, bananendozen, … kijk goed rond en je zal overal gezichten ontdekken.
1 1 0 C RE AT IE F ME T PAPI E R
A 3 W E R K BOEKJE Neem een leeg A3-papier en volg de handleiding op de rechterkant. Teken een eigen ontwerp of maak een collage op de voorpagina om je boekje helemaal af te werken.
1 1 2 B O E K E N E N BLAD WI JZE R S
1. Leg het A3-papier op een vlak oppervlak.
9. Vouw opnieuw in de lengte in twee.
2. Plooi het zorgvuldig in de lengte in twee, zodat je een rechte en zuivere vouw krijgt. 3. Vouw terug open. 10. D raai het hele blad zodat het rechtop blijft staan. 4. Plooi nu het blad zorgvuldig in de andere richting. Zorg opnieuw voor een rechte en zuivere vouw.
11. N eem met duim en wijsvinger beide zijkanten vast en duw ze naar het midden. 5. Plooi het blad nogmaals dubbel. Dit is een beetje moeilijker omdat je nu twee keer zoveel papier moet vouwen. Probeer zo nauwkeurig mogelijk te werken. 12. E r vormt zich een kruis. Vouw de pagina’s nu naar één kant om je boekje te maken. 6. Plooi de laatste vouw terug open.
7. Knip voorzichtig op de middelste vouwlijn halfweg het papier zoals je op de tekening kunt zien.
LIJM
LIJM
13. A ls je het helemaal wilt afwerken, doe dan een beetje lijm aan de binnenkant van de open pagina’s en plak ze vast.
8. Vouw het papier helemaal open zodat je opnieuw een A3-blad hebt.
14. W rijf met je vingernagel over de rug van het boekje om ervoor te zorgen dat het zijn vorm behoudt.
A CC OR D E ONBOEK KLEIN Teken je eigen accordeonboekje met omslag volgens de opgegeven maten (in centimeter) of print de grafische designversie van: www.larkcrafts.com/bonus
1 1 4 B O E K E N E N BLAD WI JZE R S
A CC OR D E ONBOEK GROOT Leg twee keer 5 vellen stevig A4-papier naast elkaar en kleef ze aan de boven- en onderkant samen met een klein stukje transparante tape. Maak twee verschillende lange tekeningen en verwijder voorzichtig de stukjes plakband. Wil je een dubbel boekje, kan je uiteraard op de achterkant nog twee verschillende tekeningen maken. Leg nu op de grond afwisselend een blad van de eerste en een blad van de tweede tekening. Fixeer de vellen nog een keer met plakband aan boven- en onderkant. Om daarna de bladeren langs de lange kant helemaal met tape te verbinden (met een beetje afstand tussen de bladzijden zodat je het boekje nog goed kan vouwen).
1 1 6 B O E K E N E N BLAD WI JZE R S
B O E K E N GE ES T Kopieer het voorbeeld op A4-papier (minimum 120gr). Snij met een cuttermes en op een kartonnen ondergrond voorzichtig langs de stippellijn. Klaar is de griezelige bladwijzer…..
1 1 8 B O E K E N E N BLAD WI JZE R S
B O E K E N V LI NDER Kopieer het voorbeeld op A4-papier (minimum 120gr). Kleur de vlinder naar believen, knip met een schaar langs de stippellijn en laat je nieuwe bladwijzer door je boeken fladderen.
1 2 0 B O E K E N E N BLAD WI JZE R S
K O OR D D A NS ER Kopieer het voorbeeld op A4-papier (minimum 120gr). Knip met een schaar langs de stippellijn en gebruik voor het gaatje een perforator. Versier naar believen en breng met een koordje in je lievelingskleur je nieuwe bladwijzer aan het dansen.
1 2 2 B O E K E N E N BLAD WI JZE R S
O R I GA M I BLADW IJZER Weblinks voor de handleiding: Howaboutorange.blogspot.be Easy woven origami bookmarks Of Origami.com Homepage/weaved bookmark
1 2 4 B O E K E N E N BLAD WI JZE R S
B O E K E N T OUW TJES Maak bladwijzers met houten pareltjes in alle kleuren.
1 2 6 B O E K E N E N BLAD WI JZE R S
O P HOU T E N W IJZE Snij van een 4mm dik stukje hout een klein plaatje van circa 8x4cm. Maak in een kubus van 2x2cm met een boor een gat voor een leren bandje. Versier naar believen en/of werk af met een beetje bio-olie. Weblink www.curbly.com how to: handmade bookmark
1 2 8 B O E K E N E N BLAD WI JZE R S
LE Z EN OP EIGEN RIS ICO Lezen is zo gevaarlijk als je zelf wil. An Stessens
Leven zonder te denken is ijdel. Denken zonder te leven is gevaarlijk. Confucius Chinees filosoof, 551-479 v.Chr.
Het is gevaarlijk wanneer men zich te lang verstandig en gematigd moet gedragen. Uit: Torquato Tasso (1780) Johann Wolfgang von Goethe Duits schrijver en dichter 1749-1832
Een idee dat niet gevaarlijk is verdient überhaupt niet een idee genoemd te worden. Oscar Wilde Iers schrijver, 1854-1900
1 3 0 L E Z E N O P E I GE N R I SI CO
LE Z EN OP EIGEN RIS ICO De afbeelding rechts toont de kaft van een boek van de ‘Index Librorum Prohibitorum’, de lijst van verboden boeken van het Vaticaan. Boeken waar doorheen de geschiedenis van de boekdrukkunst voor sommige machthebbers zo gevaarlijk, dat die ze soms lieten verbranden, zoals op de volgende pagina’s te zien is. Van brandstapels met boeken in de Middeleeuwen, tijdens de Renaissance, in de 19de eeuw en in de Naziperiode tot het verbranden van stripverhalen in de jaren ‘60 van de vorige eeuw. Gevaarlijk zijn de boeken ook in ‘Fahrenheit 451’, een science fictionboek geschreven door de Amerikaanse schrijver Ray Bradbury in 1953. De titel refereert naar de temperatuur waarop boekpapier vlam vat en verbrandt. 451 graden Fahrenheit is ongeveer 233 graden Celcius. Het boek is in 1966 verfilmd door François Truffaut met Oskar Werner in de hoofdrol. Link 1: List of authors and works on the index Librorum Prohibitorum / wikipedia Link 2: Index of prohibited books (1557 – 1966) www.ferdham.edu/halsall/mod/indexlibrorum.asp Link 3: Banned Books – A complete List of 144 Books and the reason why they were outlawed on postdesk www.postdesk.com/banned-books-list-reasons-why-censorship
1 3 8 L E Z E N O P E I GE N R I SI CO
R EF E R E N T I E S WEBLINKS: • www.fordham.edu/halsall//mod/indexlibrorum.asp • www.marriedtothesea.com/010408/books.gif • www.uwec.edu/News/releases/13/01/0110RiebenExhibit.htm • www.theprettypersuasion.com/wp-content/uploads/2012/09/charmschool.jpg • 1.bp.blogspot.com/-NucFkHNXEBw/T90LXz7JeHI/AAAAAAAAEII/6exGcRsOqxc/s1600/zpfile004.jpg • www.heraldsun.com.au/news/national/monte-students-set-guinness-world-record-for-book-balancing-feat/story-fndo317g-1226517963283 • blogs.independent.co.uk/wp-content/uploads/2011/10/3332317.jpg • commons.wikimedia.org/wiki/File:Titelkupfer_Index_librorum_prohibitorum.jpg • www.fanpop.com/clubs/robin-williams/images/32089561/title/dead-poets-society-photo • creofire.com/dead-poets-society-rethinking-edthucational-methodology/ • www.newrepublic.com/article/books-and-arts/85714/tnr-film-classics-fahrenheit-451-december-24-1966 • www.kino.de/kinofilm/fahrenheit-451/211 • www.fasebonus.net/2013/03/fahrenheit-451/ • wodumedia.com/world-war-ii-before-the-war • weblog.hist.net/archives/2549 • www.demokratiegeschichte.eu/index.php?id=38 • yalebooksblog.co.uk/wp-content/uploads/sites/4/2013/10/luther-dangerous-books-sutherland-featured.jpg • queryquagmire.tumblr.com/post/62174002887/ebookporn-it-hardly-matters-why-a-library-is • 24.media.tumblr.com/0f10be53fe1c35558fdb9d27111b7833/tumblr_mtjlijnxb01qd206po5_1280.jpg • de.wikipedia.org/wiki/Bücherverbrennung_1933_in_Deutschland • biblioklept.org/tag/alan-moore/ • i.telegraph.co.uk/multimedia/archive/02087/B530AD_2087665b.jpg • 1.bp.blogspot.com/-5-ZGHHx810E/Uwe4yQaokLI/AAAAAAAAMHM/DPWGmqAK80E/s1600/checkerboard-origami-bookmark.jpg • wegola.de/wegola_neu/images/25008_Lesezeichen_Leder_lang_Welle_unten_fuer_WEB.jpg • www.1max2coloriages.fr/coloriages/papillons/papillon-marque-page.html • www.hallbergmoos-online.de/images/lesezeichen.gif • www.luxurysilver.de/epages/15503822.sf/de_DE/?ObjectPath=/Shops/15503822/Products/1001403 • pbskids.org/arthur/print/signdesign/finger-spelling.html • spoonful.com/?print=true • www.minted.com/julep/2013/08/01/diy-notebooks-from-cereal-boxes/ • internetgarden.de/images/fotodesmonats/suppe_big.jpg • simplesong.typepad.com/.a/6a00e54f134ac588340120a93b7340970b-pi • th06.deviantart.net/fs49/PRE/i/2009/172/5/9/Human_Alphabet_by_blackstalli0n.jpg • awildslimalien.files.wordpress.com/2013/11/comicalhotchpotch.jpg • www.abc-web.be/images/stories/Posta2013_04_650_494.gif • media-cache-ak0.pinimg.com/736x/94/dd/2b/94dd2ba784595a9212df406130bfbeee.jpg • upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e7/Moralia_in_Job_MS_dragonslayer.jpg • static2.artsy.net/auction_lots/51e554e34c91c6db7700232f/original.jpg • wo1picasso.pbworks.com/f/1239998264/blocks_image_2_1%20paul%20van%20ostaijen.png REFERENTIES: • Making Mini books: Big Idea, Kathleen Mc Cafferty, Lark Crafts, New York, 2011 • Help, ik verveel me zo!, Denis Pic Lelièvre, Casterman, Doornik, 2005 • Bizarre Kleckse, Margarete Rettkowski-Felten, Herder, Freiburg, 2003 • Dessine avec des lettres, Véronique Guillaume, Casterman, Doornik, 2000 • Dessine avec tes empreintes, Godeleine de Rosamel, Casterman, Doornik, 2000 • Let’s make some great fingerprint art, Marion Deuchars, Laurence King Publishing Ltd, Londen, 2012 • L’écriture visuelle, Saul Steinberg, les Musées de la Ville de Strasbourg, Strasbourg, 2009 • Calligrafie in Drievoud: de kunst van het schrijven in het Westen, de Arabische wereld en het verre Oosten, Scryption, 1996 • Dad can do, Chris Barnardo, Guardian Books, Londen, 2010 • The City ABC Book, Zoran Milich, Kids can press, Toronto, 2001 • Imagine dans les nuages, Cécile Gabriel, Mila Editions, Parijs, 2010 • Créations en toutes lettres, Véronique Guillaume, Doornik, Casterman, 1994 • Iene Miene Mutte...Kinderen van alle tijden, Vivian Voss, Unieboek Fibula, Dishoeck, 1978 • Picture of Dead Poets Society, http://listal.com/viewimage/1021003
146
N O TA’ S
LE Z EN OP EIGEN RIS ICO Ik wil het niet te vol maken, er moet nog ruimte zijn voor de kijker. Het is belangrijk en goed dat kinderen en volwassenen de kans krijgen om ook zelf beelden te creëren in hun hoofd. Op die manier ben je onbewust bezig met je eigen levenservaringen. Maar heel wat mensen kunnen dat niet meer, ze hebben amper nog tijd om beelden te laten ontstaan, of zelfs om gewoon goed te kijken. Als we de tijd en de gave hadden om écht te kijken naar alles wat is - en dat is wonderbaarlijk veel - dan zou kunst zelfs overbodig kunnen zijn. Wolf Erlbruch (illustrator) / De Morgen / 19-03-2014
Ik vind het beter boeken te schrijven zonder moraal, die lezers met vragen achterlaten. Een goed prentenboek moet niet zeggen: Kijk, ik weet iets wat jij niet weet. Je moet respect hebben voor kinderen, hen iets aanbieden wat misschien hun petje net een beetje te boven gaat. Dat helpt hen te groeien. Ik probeer zo te tekenen en te schrijven dat kinderen vragen stellen die ze anders misschien niet zouden hebben gesteld, zodat hun ouders een gesprekje met hen beginnen. Als je altijd het spul aanbiedt dat de kinderboekenindustrie - zoals ik dat maar noem - massaal produceert, dan blijven kinderen klein en dom. Dat is jammer. Veel kinderen zijn geconditioneerd door de industrie, en willen niets anders dan Prinses Lillifee. Ik heb ooit eens in een kinderboekenkrant gezegd dat dat negentig procent van de kinderboekenproductie overbodig is. Daar heb ik toen veel boze mails over gekregen, maar ik vind het nog steeds. De industrie maakt alles plat. Als iemand succes heeft met een boek als Harry Potter, dan proberen veel anderen dat boek te kopiëren. Al die feeën en elfen: zo haal je kinderen weg uit hun eigen realiteit, terwijl daar zoveel te beleven valt. De verbeelding van kinderen wordt aangevuurd door de realiteit. Kinderboeken moeten met het echte leven te maken hebben. Wolf Erlbruch (illustrator) / De Standaard / 14-03-2014