2. UITVOERING Het uitgevoerde veldwerk bestaat uit twee delen: (1) tellen van bezoekers en (2) afnemen van enquêtes. 2.1.
Tellingen van bezoekers
Op zes locaties bij de zandmotor zijn bezoekers geteld doormiddel van passantentellingen. De locaties van de passagelijnen zijn weergegeven in tabel 2.1 en afbeelding 2.1. Dit zijn alle toegangsmogelijkheden tot het gebied. Tabel 2.1. Tellocaties van de zandmotor met bijzonderheden Nummer
Locatie
Bijzonderheden
1
Molenslag
telling op het strand nabij Ter Heijde, direct ten noorden van de opgang
2
Schelppad
3
Watertoren
4
Strandslag 1
5
Strandslag 2
6
Strandslag 2a
- op deze locaties zijn ook passanten op het fietspad geteld - geen directe doorgang naar achterland ook wel opgang Ockenburg genoemd telling op het strand nabij Kijkduin, direct ten zuiden van de opgang
Afbeelding 2.1. Tellocaties van de zandmotor
2
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
Bij het tellen van de recreanten is het van belang om ofwel aankomende, ofwel vertrekkende personen te tellen. Als namelijk beiden worden geteld, dan worden kort-bezoekende personen dubbel geteld, terwijl lang-bezoekenden ‘slechts’ eenmaal worden geteld. Dit zorgt voor een vertekend beeld. Wij hebben daarom gekozen om alleen vertrekkende bezoekers te tellen. Bij het tellen is onderscheid gemaakt in ondernomen activiteiten. Dit maakt het eenvoudiger om te bepalen wat de ondernomen activiteiten zijn geweest. In het Meetplan Telling Recreatie, d.d. 30 maart 2015 (ref: GV1204-1/ruie/01) is het protocol in detail beschreven. De twee tellingen op het strand zijn aan de Zandmotor-kant van de opgang gedaan. Dat is bij Ter Heijde ten noorden van opgang Molenslag en bij Kijkduin ten zuiden van de strandslag 2a. Dit zo gekozen om onderscheid te maken tussen strandbezoekers die daadwerkelijk in het Zandmotor-gebied zijn geweest, en diegene die puur het strand bezoeken, zonder de zandmotor aan te doen. Ter illustratie: iemand die vanaf de zandvlakte over het strand vertrekt bij opgang Molenslag wordt wel geteld als Zandmotor-bezoeker. Iemand die vanaf het zuiden over het strand vertrekt over opgang Molenslag wordt niet geteld. We willen ook inzicht in het gebruik van het fietspad wat door het duingebied loopt. Daarom hebben we bij opgang Watertoren ook het aantal passanten geteld, opgedeeld in de twee richtingen. Dit was daar goed mogelijk, omdat de strandopgang erg rustig is. Deze opgang heeft namelijk geen directe verbinding met het achterland. De tellingen zijn uitgevoerd op zes verschillende dagen. Teldagen zijn telkens opgedeeld in drie tijdvakken van elk vier uur: 08:00-12:00; 12:00-16:00 en 16:00-20:00. Op elke locatie is een periode van 12 uur aaneengesloten geteld. De teldagen en bijzonderheden zijn genoemd in tabel 2.2 Tabel 2.2. Overzicht van teldagen en bijzonderheden teldag dag / datum
bijzonderheden en weersomschrijving
1
Geen fietsers geteld.
woensdag , 27 mei 2015
Droog. Vrij zonnig. Maximale temperatuur van ong. 17 graden. Windkracht 3 á 4, gemiddelde 3. 2
zaterdag, 27 juni 2015
3
donderdag, 9 juli 2015
4
zaterdag, 25 juli 2015
Droog. Erg zonnig. Max temperatuur van ong. 20 graden. Windkracht 4 naar 2, gemiddeld 4. Droog. Erg zonnig. Max temperatuur van ong. 18 graden. Windkracht 5 naar 3, gemiddeld 4. Lokaal hevige buien. Weinig zon. Max temperatuur van ong. 20 graden. Windkracht gemiddeld 8, soms 9, windstoten tot 110 km/u. Tellingen om 12u00 gestaakt op open locaties, om 14u00 volledig gestaakt.
5
woensdag, 19 augustus 2015
Droog en zonnig. Maximum temperatuur van ong. 23 graden. Windkracht 4.
6
zaterdag, 12 september 2015
Droog. Erg bewolkt, weinig zon. Maximum temperatuur van ong. 20 graden. Windkracht 4 á 5.
De vierde teldag, zaterdag 25 juli, is vanwege de hevige wind gestaakt. Tellingen bij de opgangen Watertoren en Schelppad zijn toen om 12:00 uur gestaakt, omdat de wind te hevig was voor observaties. De tellingen op de vier andere locaties zijn doorgegaan omdat de veldwerkers beschutting konden zoeken in de strandpaviljoens. Om veiligheidsredenen sloten twee van de vier strandpaviljoens om 14:00 uur. Het team van veldwerkers heeft toen besloten ook de telling te staken.
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
3
2.2.
Enquêtes afnemen
In de periode van eind april tot en met medio oktober 2015 zijn op 23 verschillende dagen in totaal 1030 enquêtes afgenomen. In totaal zijn er 14 veldwerkers ingezet, die telkens twee-aan-twee op pad gingen. Voor twee veldwerkers hebben wij een trainingsmoment georganiseerd. Eén van deze veldwerkers heeft naast veel veldwerk ook de andere veldwerkers aangestuurd en gecoördineerd. De enquêtes zijn allemaal afgenomen op of nabij de Zandmotor. In het meetplan belevingsenquête, d.d. 9 april 2015 (ref: GV1204-1/ruie/02) zijn de enquêtevragen opgenomen. Afbeelding 2.2. Enquêteurs in actie op de Zandmotor
De antwoorden van de vragen zijn in de enquête al zo veel mogelijk gecategoriseerd. De resultaten van de enquêtes zijn door de veldwerkers in excelsheets gezet. De excelsheets zijn steekproefsgewijs gecontroleerd met de papieren invulformulieren. 3. RESULTATEN VELDWERK De resultaten worden in dezelfde structuur gepresenteerd als het eerder uitgevoerde onderzoek in 2010: ‘Huidig en toekomstig gebruik van het Zandmotorplangebied’, een onderzoek van het Kenniscentrum Recreatie. 3.1.
Tellingen van bezoekers
In totaal zijn op de 6 teldagen 13.483 bezoekers geteld. Hiervan zijn 9.890 bezoekers bij de opgangen geteld en 3.566 op het fietspad. Het aantal bezoekers per teldag wisselt sterk, zie afbeelding 3.1. Met name de vierde teldag (zaterdag, tijdens zomerstorm, zie tabel 2.2) is met 225 bezoekers op de halve dag een logische uitschieter naar beneden.
4
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
Afbeelding 3.1. Aantal bezoekers per teldag
3.1.1.
Locatie
De meeste mensen die de Zandmotor bezoeken, komen bij Molenslag, Strandslag 1 of 2. De opgangen Schelppad en Watertoren worden beduidend minder gebruikt, zie afbeelding 3.2. Afbeelding 3.2. Totaal aantal getelde bezoekers per strandopgang/fietspad
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
5
Afbeelding 3.3. Verdeling van bezoektijdstippen
Het tijdstip van bezoek is ongeveer 20 % van 08:00 tot 12:00, 35 % tussen 12:00 en 16:00 uur en 45 % na 16:00 tot 20:00 uur. Er is geen noemenswaardig verschil tussen de weekend- en de weekdag, zie afbeelding 3.3. 3.1.2.
Ondernomen activiteiten
Tijdens de teldagen zijn passanten gecategoriseerd. Er zijn 10 categorieën, het aantal bezoekers in elke categorie is weergegeven in afbeelding 3.4. Hierbij zijn de tellingen van het fietspad niet meegenomen. De categorie ‘anders’ betreft in totaal 435 passanten. Dit waren onder andere deelnemers van een bootcamp, onderzoekers, deelnemers van een frisbeetournooi, een schoolklas, een eenwieler of een muzikant, etc. In afbeelding 3.5 is de verdeling weergegeven van ondernomen activiteiten naar strandopgang. Afbeelding 3.4. Activiteiten op basis van tellingen (exclusief fietspad-passanten)
6
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
Afbeelding 3.5. Verdeling van activiteiten naar strandopgang
3.2. 3.2.1.
Resultaten van enquêtes Bezoek duingebied Solleveld
Van de geënquêteerden geeft 9 % aan het aangrenzende duingebied Solleveld te hebben bezocht. In afbeelding 3.6 is weergegeven hoe vaak deze 9 % het duingebied bezoekt. Ongeveer een derde bezoekt dit gebied meer dan 5 maal per jaar. 60 % van de ondervraagden geeft aan niet in Solleveld te komen; 31 % weet niet of het Solleveld bezoekt. Afbeelding 3.6. Aantal bezoeken per jaar aan Solleveld
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
7
Afbeelding 3.7. Verdeling bezoekers van Solleveld met en zonder jaarkaart
Tweederde van de mensen die aangaven Solleveld te bezoeken hadden geen jaarkaart, zie afbeelding 3.7. De meeste mensen wandelen in Solleveld, een enkeling fietst daar of steekt door naar het strand. Afbeelding 3.8. Doorsteek vanuit duinopgang Watertoren naar Solleveld
3.2.2.
Tijdstip, tijdsduur en frequentie van bezoek Zandmotor
De ondervraagden waren tijdens het afnemen van de enquête op de Zandmotor. Tijdens het afnemen hebben ze ook aangegeven op welke dagdelen en welke seizoenen ze de Zandmotor bezoeken. Dit is weergegeven in afbeelding 3.9 en afbeelding 3.10. De opgegeven tijdsduur van het specifieke bezoek tijdens het afnemen van de enquête is weergegeven in afbeelding 3.11. Meer dan driekwart bezoekt de Zandmotor meer dan 2 uur.
8
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
Het aantal keer per jaar dat de ondervraagden op de Zandmotor zeggen te komen is weergegeven in afbeelding 3.12. Ongeveer de helft van de ondervraagden geeft aan meer dan 10 keer per jaar op de Zandmotor te komen. Afbeelding 3.9. Tijdstip van bezoek (dagdelen)
Afbeelding 3.10. Tijdstip van bezoek (seizoenen)
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
9
Afbeelding 3.11. Tijdsduur van bezoek aan de Zandmotor
Afbeelding 3.12. Aantal bezoeken per jaar aan de Zandmotor
Om een beeld te krijgen van zones waar mensen komen is de Zandmotor opgedeeld in 8 zones, zie afbeelding 3.13. De bezoekers is gevraagd in welke zones ze regelmatig komen. De aantallen bezoekers die aangeven in een betreffende zone te komen is weergegeven in afbeelding 3.14. De verdeling van Molenslag naar Kijkduin zien we terugkomen in de tellingen: De meeste passanten zijn geteld aan de noordzijde van de Zandmotor. De helft van de mensen geeft aan dat ze minstens op één van de opgespoten zones komt, dat zijn de zones 2, 4, 6 of 8.
10
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
Afbeelding 3.13. Zonering van de Zandmotor met aantallen bezoekers
Afbeelding 3.14. Percentage van bezoekers dat betreffende zone bezoekt
3.2.3.
Activiteit en bezoekmotief
De geënquêteerde heeft aangeven welke activiteiten hij meestal onderneemt op de Zandmotor. Meerdere antwoorden waren mogelijk. De resultaten zijn weergegeven in afbeelding 3.15.
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
11
Afbeelding 3.15. Activiteiten die door geënquêteerde bezoekers ondernomen worden
De bezoekers is tevens gevraagd naar hun bezoekmotief, waarbij gekozen mocht worden uit vijf opties: - gezelligheid, samen op stap zijn; - uitdaging, fysieke inspanning; - er even tussenuit zijn, batterij opladen; - uit interesse voor het gebied; - opgaan in de natuur, natuurbeleving. De verdeling is weergeven in afbeelding 3.16. Afbeelding 3.16. Bezoekmotief
3.2.4.
Groepsamenstelling en aanwezigheid van honden
Bij het afnemen van de enquêtes is de groepsgrootte en aanwezigheid van honden genoteerd. Ongeveer tweederde van de mensen bezoekt de zandmotor alleen of met z’n twee-
12
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
en, zie afbeelding 3.17. De helft (50 %) van het aantal geënquêteerde (groepen) bezoekers had één of meerdere honden bij zich. Afbeelding 3.17. Groepsgrootte
Afbeelding 3.18. Percentage hond-uitlaters ten opzichte van totaal aantal bezoekers
3.2.5.
Herkomst, vervoersmiddel
Aan de hand van de postcode is bepaald waar de geïnterviewden vandaan kwamen, dit is gecategoriseerd in afbeelding 3.19. Daarnaast geeft 77 % van de bezoekers aan direct vanuit hun woonplaats te komen (met als alternatief een vakantieverblijf). Tweederde van de ondervraagden komt per auto, ongeveer één derde te voet (20 %) of per fiets (10 %). Het aantal bezoekers die met openbaar vervoer zijn gekomen is te verwaarlozen (3 %). Dit is weergegeven in afbeelding 3.20.
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
13
Afbeelding 3.19. Herkomst van geïnterviewde bezoekers
Afbeelding 3.20. Vervoersmiddel naar het strand
3.2.6.
Bekendheid, waardering, attitude, associaties
79 % van de ondervraagden weet dat het gebied wat ze op dat moment bezoeken ‘Zandmotor’ heet. Van deze 79 % kan ongeveer de helft (52 %) ongeveer correct uitleggen wat het doel van het project is. Door de enquêteur zijn verschillende aspecten van de Zandmotor genoemd. Dit waren: - een schoon strand; - goede leefomgeving voor dieren; - rust en ruimte; - aanwezigheid van regelgeving; - veiligheid op het strand; - veiligheid in het water; - gedrag van mederecreanten; - beschikbaarheid van voorzieningen;
14
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
De ondervraagde gaf telkens aan hoe belangrijk hij dit aspect vond, en wat het oordeel van hem was met betrekking tot de Zandmotor. Ook gaf hij een algemeen cijfer. Het belang van elk onderdeel is weergegeven in afbeelding 3.21. In afbeelding 3.22 is het cijfer per onderdeel weergegeven. Afbeelding 3.21. Belang van onderdeel voor bezoeker
Afbeelding 3.22. Beoordeling op verschillende onderdelen
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
15
Ergernissen De ondervraagde kon zijn ergernissen (maximaal drie) kenbaar maken als hij op één van de onderdelen een onvoldoende (<6) had gegeven. In de interviews zijn in totaal 345 ergernissen benoemd. Daarvan zijn er echter 107 zonder dat de bezoeker een onvoldoende had gegeven. Ook zijn een aantal ergernissen benoemd die niet direct bij het aspect van de Zandmotor hoorden, bijvoorbeeld een ergernis die betrekking zou moeten hebben op ‘voorzieningen’ was dat mensen de duinen in gingen. De categorisering is daarom losgelaten, de ergernis spreekt vaak voor zich. In hoofdstuk 6 worden deze ergernissen beschreven. Associaties Tijdens de enquête is de bezoeker gevraagd om twee steekwoorden te noemen waarmee ze het gebied associëren. Deze woorden zijn enigszins gegroepeerd: woorden als ‘kitesurfen, kitesurf, kitesurfers, kiters’ en ‘kiten’ zijn samengevoegd tot ‘kitesurfen’. Al deze associaties zijn eveneens in een Word-Cloud gezet, zie afbeelding 3.23. In totaal zijn 1813 associaties genoemd. Alleen de woorden die meer dan 3 keer zijn genoemd zijn weergegeven. Het woord ‘rust’ is 227 keer genoemd, het woord ‘ruimte’ 138 keer.
16
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
Afbeelding 3.23. Associaties met de Zandmotor
Toekomstvisie De laatste vraag van het interview was een kijkvraag: de ondervraagden werd foto’s getoond van embryonale duinen (zie afbeelding 3.24). Daarna werd gevraagd of deze natuur aantrekkelijker was dan de huidige Zandmotor. Ook werd gevraagd of de ondervraagden het acceptabel vonden dat (delen van) de Zandmotor hiervoor zouden werd afgesloten. De reacties zijn in afbeelding 3.25 weergegeven.
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
17
Afbeelding 3.24. Getoonde foto’s bij enquête
Afbeelding 3.25. Reacties op foto van afbeelding 3.24
18
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
3.3.
Samenvatting
In deze paragraaf staan kort de belangrijkste waarnemingen van het veldwerk. Bezoekers Zandmotor - de meeste bezoekers van het gebied recreëren aan de randen van de Zandmotor, bij de drie strandslagen nabij Kijkduin, en bij Molenslag. De opgangen Schelppad en Watertoren hebben samen nog geen 10 % van het totaal aantal strandgangers; - de helft van de bezoekers (50 %) blijft op het doorgaande strand en komt niet op het opgespoten gedeelte; - de meeste bezoekers (77 %) komen vanuit de eigen woonplaats; - bijna de helft van de bezoekers (48 %) geeft aan meer dan 10 keer per jaar op de Zandmotor te komen; - 43 % van de ondervraagden komen uit de gemeenten Den Haag en Westland; 5% van het aantal ondervraagden is Duits; - ‘Er tussen uit’ is het belangrijkste bezoekmotief (43 %). ‘Gezelligheid’ (27 %) en ‘fysieke uitdaging’ (15 %) zijn respectievelijk tweede en derde; - Wandelen (26 %), zwemmen/zonnen/luieren (25 %), hond-uitlaten (19%) en op het terras zitten (15 %) zijn de vier meest waargenomen activiteiten. Dit zijn ook de meest voorkomende activiteiten die door geënquêteerden zijn aangegeven. 5 % van de getelde passanten was een (golf-, wind-, kite-)surfer, 10 % van de ondervraagde bezoekers gaf aan regelmatig te surfen; - de meeste mensen komen met de auto naar de Zandmotor (67 %). Overigen komen te voet (20 %) of met de fiets (10 %). Het openbaar vervoer wordt niet veel gebruikt (3 %); Waardering Zandmotor - 79 % van de bezoekers weet dat het gebied dat ze bezoeken ‘Zandmotor’ heet. 52 % van deze groep kan correct uitleggen wat het doel en de werking van dit project is; - het schone strand en de rust en ruimte zijn de twee aspecten die het hoogst worden gewaardeerd. Veiligheid van het water en regelgeving scoren het laagst. De waardering voor de Zandmotor in het algemeen wordt gewaardeerd met een 8; - ‘schoon strand’ is het aspect dat het belangrijkst worden gevonden; - de twee meest genoemde ergernissen houden verband met ‘hond’ en met ‘poep’; - de twee meest genoemde associaties zijn met stip ‘rust’ en ‘ruimte’, dit strookt met de grootste motiefgroep ‘er tussenuit zijn’; Bezoekers Solleveld - 9 % van de ondervraagde bezoekers geeft aan dat hij Solleveld bezoekt. 60 % geeft aan Solleveld niet te bezoeken. 31 % weet niet of hij Solleveld heeft bezocht; - 34 % van de Solleveld-bezoekers heeft een jaarkaart.
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
19
4. TIJDSANALYSE In dit hoofdstuk wordt de tijdsanalyse beschreven. We kijken hier naar de ontwikkeling van recreatieparameters in de tijd. Dat doen we door de resultaten van het huidige onderzoek te vergelijken met de eerder uitgevoerde onderzoeken. De enquêtevragen zijn zodanig opgesteld dat de resultaten vergeleken kunnen worden. De resultaten uit 2010 komen van de rapportage van het onderzoek van Kenniscentrum Recreatie: ‘Huidig en toekomstig gebruik van het Zandmotorplangebied’, d.d. oktober 2010. Resultaten van het (afstudeer)onderzoek uit 2012 zijn beschreven in ‘Recreantenonderzoek 2012’, d.d. 4 maart 2013. 4.1.
Onderzoekskenmerken
De drie onderzoeken zijn door verschillende partijen uitgevoerd. Dit zorgt voor verschillen in aanpak en methodiek. Per onderzoek zijn de volgende kenmerken genoemd: - onderzoek 2010: nulmeting: zandmotor nog niet aangelegd; aantal enquêtes: 598; aantal getelde bezoekers: 11.296; uitgevoerd in augustus en september; onderverdeling in vier strandslagen; - onderzoek 2012: aantal enquêtes: 150; aantal getelde bezoekers: 609; uitgevoerd door één persoon; hoofdzakelijk uitgevoerd in september; 51 % van enquêtes vóór 12:00 uur, 49 % van enquêtes na 12:00 uur; - onderzoek 2015: aantal enquêtes: 1030; aantal getelde bezoekers: 13.456; uitgevoerd in april tot en met oktober; 37 % van enquêtes vóór 12:00 uur, 63 % van enquêtes na 12:00 uur; tellocaties bij zes strandslagen; 4.2.
Ontwikkeling in bezoeklocatie, -tijdstip en -frequentie
In tabel 4.1 zijn de recreatieparameters met betrekking tot bezoeklocatie, bezoektijdstip en bezoekfrequentie uitgezet tegen de jaren 2010, 2012 en 2015. Tabel 4.1. Recreatieparameters met betrekking op locatie en tijdstip bezoeken parameter
2010
bezoeklocaties
2012 -
2015 1)
- Molenslag
44%
42%
- Schelppad
10%
9%
- Watertoren
4%
7%
42%
42%
- Kijkduin / Strandslag 2a tijdstip, duur, frequentie: (afbeelding 4.1, afbeelding 4.2, afbeelding 4.3) - voor 12u00
21%
-
21%
- verblijfsduur >2 uur
57%
69%
77%
- 1 bezoek per jaar
24%
13%
21%
- >10 bezoeken per jaar
37%
19%
48%
20
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
1) voor vergelijking met 2010 zijn de alleen de vier strandslagen Molenslag, Schelppad, Watertoren en Strandslag 2a meegenomen. Strandslag 1 en 2 zijn weggelaten.
Afbeelding 4.1. Tijdstip van bezoek op basis van enquête
Afbeelding 4.2. Ontwikkeling van verblijfsduur
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
21
Afbeelding 4.3. Ontwikkeling van bezoekfrequentie
Opvallend is de toename van bezoekers in de avond, zowel op week- als op weekend dagen. Het percentage stijgt van 31 % in 2010 naar 46 % in 2015. Het onderzoek van 2012 heeft in beide gevallen een veel lager percentage. Vermoedelijk is dit percentage vertekend door het verschil in tijdstip van enquêteren. We zien een toename in verblijfsduur. In 2010 bleef minder dan 60 % van de bezoekers langer dan 2 uur, terwijl dit in 2015 meer dan 75 % is. We zien een toename van de bezoekfrequentie, zeker bij vergelijking van de meting uit 2015 met de nulmeting uit 2010. De toename van de verblijfsduur en de bezoekfrequentie is een indicatie van een positieve waardering van de zandmotor van bestaande bezoekers. 4.3.
Kenmerken van de bezoekgroepen
In tabel 4.2 zijn de recreatieparameters met betrekking tot kenmerken van de bezoekgroep uitgezet tegen de jaren 2010, 2012 en 2015. Tabel 4.2. Recreatieparameters met betrekking op kenmerken bezoekers parameter
2010
2012
2015
groepsgrootte - alleen of twee
27+44%
28+57%
23+46%
10%
32%
50%
-gezelligheid
50%
23%
27%
-fysieke uitdaging
17%
29%
15%
-er tussenuit zijn
21%
40%
43%
-interesse voor gebied
4%
7%
5%
-natuurbeleving
7%
2%
10%
vergezeld met hond motief (afbeelding 4.4):
aangegeven activiteiten (afbeelding 4.5):
22
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
parameter
2010
2012
2015
- wandelen
56%
53%
64%
- hond uitlaten
17%
30%
50%
- fietsen/mountainbiken
4%
1%
7%
68%
56%1
27%
(golf-, kite-, wind-) surfen
2%
24%1
10%
- varen
0%
0%
0%
- hardlopen;
6%
1%
4%
- naak recreëren;
5%
7%
1%
- vliegeren;
4%
6%
2%
22%
3
36%
- zwemmen/zonnen/luieren
- op terras zitten;
0%
1) In dit onderzoek waren deze drie activiteiten losgekoppeld, een respondent kon dus meerdere activiteiten invullen 2) In dit onderzoek zijn terrasbezoekers niet meegenomen
Afbeelding 4.4. Ontwikkeling van bezoekmotief
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
23
Afbeelding 4.5. Ontwikkeling van ondernomen activiteiten
De groepsgrootte is in de 3 onderzoeken vergelijkbaar. We zien een groei in de bezoekersaantallen met motief ‘er tussen uit zijn’. Het motief gezelligheid is afgenomen, maar was in 2015 wel meer dan in 2012. In 2012 zijn overigens geen horeca-bezoekers geënquêteerd, terwijl dat een bezoekgroep kan zijn met ‘gezelligheid’ als motief. Er is een opvallende toename van mensen die aangeven de hond uit te laten: van 17 % in 2010 naar 30 % in 2012, naar 50 % in 2015. Deze cijfers komen terug in het aantal geënquêteerden die daadwerkelijk een of meerdere honden bij zich hadden (10 % -> 32 % -> 50 %). De tellingen van 2010 en 2015 laten een lager percentage zien dan de enquêteresultaten: Op basis van de tellingen heeft in 2010 zo’n 10% een hond bij zich. In 2015 heeft ongeveer 20 % een hond bij zich, zie afbeelding 3.18. Het aantal hond-uitlaters bij Watertoren is in beide jaren lager dan gemiddeld. Het verschil in resultaten tussen enquêtes en tellingen is vermoedelijk te verklaren doordat hond-uitlaters een kleinere groepsgrootte hebben. Bij de tellingen is per hoofd geteld, de enquêtes zijn per bezoekgroep uitgevoerd. Het aantal badgasten (zwemmen/zonnen/luieren) lijkt in 2015 sterk afgenomen. Als, voor een preciezere vergelijking, wordt gekeken naar enquêtes die afgenomen zijn in augustus of september 2015, dan zien we dat 39 % van de bezoekers zwemt, zont of luiert. Voor een deel wordt dit dus veroorzaakt door het tijdstip van enquêteren, maar het percentage badgasten is nog steeds lager dan de percentages in 2010 (68 %) en 2012 (56 %). Het lijkt erop dat de daling ook in 2012 is ingezet. Vanwege het feit dat een respondent zowel zwemmen als zonnen als luieren kon invullen is dit percentage (56 %) vanwege dubbelingen een overschatting. Het aantal golf-, kite- of windsurfers is ten opzichte van 2010 gestegen (van 2 % naar 9 %). In 2012 konden respondenten deze sporten los van elkaar invullen, waardoor vanwege dubbelingen een overschatting is gemaakt (24 %).
24
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
4.4.
Ontwikkeling van herkomst en vervoermiddel van bezoekers
In tabel 4.3 zijn de recreatieparameters weergegeven met betrekking tot herkomst en vervoermiddel van de bezoekers. Tabel 4.3. Recreatieparameters met betrekking op herkomst en vervoer parameter
2010
vanuit woonplaats
67%
2012 -
77%
2015
-Den Haag/Westland
45%
-
44%
-overig Zuid-Holland
16%
-
28%
-overig Nederland
18%
-
19%
-Duitsland
19%
-
6%
- auto
31%
-
67%
- fiets
33%
-
10%
- te voet
33%
-
20%
1%
-
3%
herkomst
vervoermiddel:
- OV
We zien een toename van bezoekers die vanuit de eigen woonplaats zijn gekomen. Dit geldt ook als we alleen kijken naar de enquêtes van augustus en september 2015. Er zijn in 2015 minder Duitsers geënquêteerd. Opvallend is de toename van de auto als vervoermiddel. Dit stijgt van 31 % in 2010 naar 67 % in 2015. Dit geldt ook als we alleen kijken naar de enquêtes van augustus en september 2015. 4.5.
Ontwikkeling van waardering
In afbeelding 4.6 is de waardering van de bezoekers over de jaren weergegeven. De cijfers van het onderzoek van 2012 zijn genomen op basis van de waardering van de verschillende aspecten van de Zandmotor (schoon strand, rust en ruimte, voorzieningen, etc). We zien dat de waardering vrijwel gelijk gebleven is. Afbeelding 4.6. Waardering in cijfers van bezoekers per jaar
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
25
4.6.
Ontwikkeling bezoekers Solleveld
In tabel 4.4 zijn de recreatieparameters met betrekking tot het duingebied Solleveld gepresenteerd. Tabel 4.4. Recreatieparameters met betrekking op Solleveld parameter
2010
% bezoekers
15%
2012 -
2015 9%
- 1-2 bezoek per jaar
50%
-
41%
- 3-5 bezoek per jaar
34%
- 6 of meer bezoek per jaar
16%
bezit jaarkaart
41%
24% 35% -
34%
We zien dat het aantal bezoekers van Solleveld percentueel is afgenomen, maar dat de bezoekers die Solleveld bezoeken wel per jaar vaker in Solleveld te vinden zijn. Omdat het onderzoek niet in Solleveld heeft plaatsgevonden kunnen we aannemen dat een aselecte steekproef is genomen. Daarom kunnen we het gemiddeld aantal bezoeken per jaar berekenen. We zien een toename van 3,82 keer in 2010 naar 4,97 keer in 2015. Als we dit combineren met het percentage mensen dat Solleveld überhaupt bezoekt, dan zien wij een lichte afname in het aantal bezoeken. Het percentage bezoekers met een jaarkaart is gedaald. 4.7.
Samenvatting
De belangrijkste bevindingen van de tijdsanalyse zijn: - bezoekmotief is verschoven van ‘gezelligheid’ naar ‘er tussenuit zijn’. - aantal honden is sterk toegenomen ten opzichte van de eerdere onderzoeken; - aantal badgasten is gedaald; - aantal kitesurfers is ten opzichte van 2010 gestegen; - aantal bezoekers dat met de auto naar de Zandmotor komt is sterk toegenomen;
26
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
5. GEBIEDENVERGELIJKING In dit hoofdstuk zijn de kenmerken van recreanten vergeleken met deze van andere gebieden. 5.1.
Methode
Tijdens het afnemen van de enquête is een kaart getoond met daarop veertien karakterbeschrijvende steekwoorden. De respondent moest daarvan twee woorden kiezen die het meest op hem van toepassing waren. SmartAgent heeft een analyse uitgevoerd, waarbij naast deze twee steekwoorden ook het opleidingsniveau, de leeftijd, de groepsgrootte en postcode is gebruikt voor het bepalen van de ‘leefstijl’ van de respondent. Dit resulteert in een opdeling van 7 kleuren, die ook gebruikt is in de ‘Leefstijlatlas dagrecreatie provincie Zuid-Holland’. Dit zijn: - creatief en inspirerend rood; - uitbundig geel; - gezellig lime; - rustig groen; - ingetogen aqua; - stijlvol en luxe blauw; - ondernemend paars. In bijlage I staat een omschrijving van deze verschillende leefstijlen en de karakteristieke vormen van dagrecreatie bij deze leefstijlen. Resultaten van andere gebieden/gemeenten zijn uit de leefstijlatlas overgenomen. 5.2.
Resultaat
Van de 1030 geënquêteerden waren 995 resultaten geschikt voor een leefstijlprofiel. De verdeling is weergegeven in tabel 5.1. In afbeelding 5.1 zijn meerdere gebieden bij elkaar gezet en vergeleken. afbeelding 5.2 toont een vergelijking van leefstijlen van de Zandmotorbezoekers ten opzichte van leefstijlen van de inwoners van diverse Zuid-Hollandse kustgemeenten. Tabel 5.1. Percentages van leefstijlen van Zandmotor-bezoekers leefstijl / kleur reatief en inspirerend rood
percentage 6%
uitbundig geel
21 %
gezellig lime
20 %
rustig groen
16 %
ingetogen aqua
17 %
stijlvol en luxe blauw
11 %
ondernemend paars
11 %
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
27
Afbeelding 5.1. Verdeling leefstijlen vergeleken met omliggende gebieden
Afbeelding 5.2. Verdeling leefstijlen vergeleken met inwoners van kustgemeenten
We zien dat de Zandmotor meer recreanten heeft met de Uitbundig Geel leefstijl dan je zou verwachten als gevolg van de karakteristieken van de inwoners van de gemeenten Den Haag en Westland. Van alle overige leefstijlen zitten de percentages van de Zandmotor tussen de percentages van Den Haag en Westland. Vergeleken met leefstijlen van inwoners van andere kustgemeenten in Zuid-Holland, zien we dat de recreanten op de Zandmotor een zeer gemiddelde leefstijl hebben. Van deze 6 gebieden lijkt de Zandmotor het meest op het gemiddelde van Nederland. Cijfers van de gemeenten zijn op basis van de leefstijlen van mensen die woonachtig zijn in de betreffende gemeenten, en niet van de mensen die recreëren in deze gemeenten. De verdeling van de herkomst van de bezoekers is bekend (zie afbeelding 3.19). De verdeling van leefstijlen van de betreffende gemeenten is eveneens bekend. Hiermee kunnen we de gemiddelde verwachte leefstijl vergelijken met werkelijke leefstijl van de bezoekers. Dit is weergegeven in afbeelding 5.3. We zien dat de Zandmotor meer recreanten heeft met de ‘Uitbundig Geel’-leefstijl, en minder met de ‘Creatief en inspirerend Rood’-leefstijl dan je zou verwachten als gevolg van de karakteristieken van de inwoners van de gemeenten Den Haag en Westland.
28
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
Afbeelding 5.3. Verdeling leefstijlen vergeleken met het gemiddelde
6. FRICTIES EN MAATREGELEN In dit hoofdstuk worden de fricties tussen diverse recreantgroepen besproken. 6.1.
Algemeen
In de enquêtes is gevraagd naar ergernissen van de geënquêteerde. Er werd naar ergernissen gevraagd als er een onvoldoende was gegeven op één van de aspecten van de Zandmotor (schoon strand, leefomgeving voor dieren, rust en ruimte, regelgeving, veiligheid op het strand, veiligheid in het water, beschikbaarheid van voorzieningen. Ergernissen konden ook spontaan worden benoemd. Van deze ergernissen is een Word-cloud gemaakt, zie afbeelding 6.1. Afbeelding 6.1. Genoemde ergernissen hadden betrekking op de volgende zaken
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
29
De categorieën zijn vrij algemeen gehouden. Bij het woord ‘hond’ hoort bijvoorbeeld dat mensen zich ergeren aan die dieren, maar ook de ergernis aan de hondeneigenaren. Daarnaast ergeren mensen zich aan anderen die commentaar leveren op honden of op hondeigenaren. Overigens zijn ergernissen niet beoordeeld. Ergernissen kunnen dus terecht of onterecht zijn; het enige dat is meegenomen is dat deze ergernissen genoemd zijn door de bezoekers. Sommige ergernissen zijn op voorhand onverenigbaar. Een voorbeeld hiervan is: ‘te weinig horeca’ en ‘te veel horeca’. Om een preciezer beeld te krijgen van ergernissen van recreanten, wordt specifiek gekeken naar de ergernissen van een recreantengroep. Net als het eerdere onderzoek van 2012, worden de recreanten opgedeeld in vier groepen: - wandelaars; - (golf-, wind-, kite)surfers; - hond-uitlaters; - badgasten; Op deze manier kunnen de ergernissen, en indirect ook de wensen per recreantgroep worden gespecificeerd. 6.2.
Wandelaars
De bezoekers die hebben aangegeven te wandelen op de zandmotor worden gerekend tot de recreantgroep ‘wandelaars’. De bezoekers die daarnaast ook aangaven de hond uit te laten, zijn echter niet meegenomen in deze groep. Er zijn 97 ergernissen genoemd. De ergernissen die het hoogst scoren zijn: - honden (14); - afval (9); - poep (6). 6.3.
Golf-, wind- en kitesurfers
Dichtbij strandslag 2 heeft de vereniging Sailcenter 107 een eigen watersport-clubhuis. Daarbij zijn een aantal stellingen en containers voor de opslag van persoonlijke watersportbenodigdheden. Iets ten noorden van het clubhuis is een kitesurf-school. Alle bezoekers die hebben aangegeven te surfen zijn in deze recreantgroep ingedeeld. Er zijn 44 ergernissen genoemd: - regels onduidelijk (9); - parkeren (7); - kitesurfer (5) / geen kitesurfplek (3). 6.4.
Hond-uitlaters
De drie strandslagen 1, 2 en 2a zijn door de Gemeente Den Haag als hondenstrand aangewezen. Bezoekers die hebben aangegeven de hond uit te laten op de zandmotor zijn gerekend tot de categorie hond-uitlaters. Deze bezoekers ondernemen ook vaak andere activiteiten, maar omdat ze een hond uitlaten zijn ze in ieder geval hondenbezitters. Er zijn 123 ergernissen genoemd. De meest genoemde zijn: - poep (20); - stroming (9) / onveilig water (8); - regels onduidelijk (7) / veel regels (5) / regels voor hond (3);
30
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
6.5.
afval (12); commentaar op hond (4). Badgasten
Badgasten worden aangetrokken door strandslagen en horeca-voorzieningen. In afbeelding 6.2 zien we aan de zuidkant veel stipjes, dit zijn badgasten. Aan de noordkant zijn beduidend minder badgasten. De strandslagen ‘Schelppad’ en ‘Watertoren’ zijn de enige strandslagen zonder strandtent in de directe omgeving. Afbeelding 6.2. Aantrekkingskracht van strandslagen en strandtenten
De ergernissen van badgasten zijn opgesomd. Een persoon die aangaf te zonnen/zwemmen of luieren, al dan niet naakt, is gerekend als badgast, ook als deze naast zwemmen/zonnen of luieren aangaf ook andere activiteiten te ondernemen. Er zijn door deze bezoekers 91 ergernissen genoemd. De meest genoemde zijn: - onveilig water (6) / stroming (5) / reddingsbrigade (3); - honden (11); - afval (10); - veel regels (5) / regels onduidelijk (5); - poep (8);
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
31
6.6.
Conclusies en aanbevolen maatregelen
In deze paragraaf staan kort de belangrijkste bevindingen met betrekking tot de fricties. Op basis daarvan beschrijven we eventuele maatregelen. -
-
wandelaars ergeren zich het meest aan honden, afval en poep; kitesurfers benoemen onduidelijkheid van regels, parkeren en het ontbreken van een eigen kite-plek of mede-kitesurfers als probleem; hond-uitlaters ergeren zich het meest aan (honden)poep. Daarnaast wordt stroming en onveilig water veel genoemd, en ergernissen met betrekking tot regelgeving en afval. Tot slot is er een aantal mensen dat zich ergert aan commentaar van anderen op de hond; badgasten storen zich primair aan onveilig water, sterke stroming en het ontbreken van de reddingsbrigade. Daarnaast ergeren ze zich aan honden, afval, regelgeving en poep.
Maatregelen In de lijst van ergernissen staan veel ‘eenvoudige’ ergernissen. Denk aan het ontbreken van toiletten. Een oplossing is dan al gauw: ‘plaatsen van toiletten’. Deze oplossingen zorgen dan snel voor een uitgebreide wensenlijst. Onze insteek is om de ‘meervoudige’ problemen aan te pakken door onder andere zonering. In het recreatieonderzoek van 2012 zijn de zones van verblijf van de recreantgroepen getekend. We zien daar dat (beginnende) kitesurfers surfen in de buurt van de binnenmeertjes. Er mag op dit gebied officieel niet gesurft worden, zie afbeelding 6.3. Kitesurfers noemen echter het feit dat ze geen ‘eigen’ stek hebben. Er is wel een clubhuis dat alleen in het hoogseizoen geopend is. Dit clubhuis staat in de buurt van strandslag 2a. We bevelen aan nader te onderzoeken of dit clubhuis voldoet aan de wensen van de recreantgroep. Wellicht zijn deze ergernissen genoemd omdat er te weinig stallingsmogelijkheid is, of te weinig ruimte om de sport te beoefenen. Als meer kite-locatie nodig is, dan stellen we voor om kitesurfers te stimuleren de Zandmotor te bezoeken via de strandslag ‘Schelppad’. In dat geval moet er wel voldoende parkeergelegenheid bij deze strandslag zijn, dit is immers ook een van de zaken die als ergernis werd benoemd.
32
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
Afbeelding 6.3. Informatiebord bij Slag Schelppad
Het is opmerkelijk dat de groep honden-uitlaters zich meer dan andere groepen ergert aan poep. Dit duidt op het feit dat er binnen deze recreantengroep veel mensen zijn die zich wel degelijk bewust zijn van de uitwerpselen van hun hond. Op ieder strand geldt een opruimplicht. Er kunnen (meer) hondenpoep-opruimzakjes verstrekt worden. Met name badgasten en wandelaars ergeren zich aan de aanwezigheid van honden. Één van de drie hondenstranden kan worden afgesloten. Bij Strandslag 2a komen van deze drie slagen de minste honden-uitlaters, terwijl daar vrij veel badgasten en wandelaars komen. Het aspect ‘onduidelijke regelgeving’, maar ook ‘teveel regels’ komt bij veel recreantgroepen terug. Uit de enquêtes konden we niet halen wat nu precies onduidelijk is. Sommige bezoekers noemen wel het probleem dat de grens van het hondenstrand onduidelijk is. Daarnaast werden ook de aanlijnregels in het hoogseizoen benoemd. Wellicht wordt onduidelijkheid veroorzaakt vanwege andere aanduidingen en regelgevingen door de gemeentegrens die tussen ‘Strandslag 1’ en ‘Watertoren’ ligt. Onveilig water en stroming komt vooral terug bij badgasten en honden-uitlaters. Een ‘ergernis’ van een bezoeker was dat zijn hond bijna verdronken was door de stroming. Badgasten noemen als ergernis dat het geen ‘familiestrand’ is. Bezoekers noemen dat de sterke stroming niet wordt aangegeven. Een slecht zichtbare reddingsbrigade versterkt het onveilige gevoel. Kitesurfers, die bij uitvoering van hun sport continu aan deze stroming onderhevig zijn, noemen de stroming overigens niet. Waarschijnlijk zijn zij zich meer van deze stroming bewust. De stroming wordt op de borden bij de strandslagen benoemd. We beve-
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
33
len aan om deze stroming duidelijk(er) kenbaar te maken aan zowel badgasten als hondenuitlaters.
34
Witteveen+Bos, GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016, Rapportage recreatiemonitor Zandmotor 2015
BIJLAGE I
OMSCHRIJVING VAN LEEFSTIJLEN EN KARAKTERISTIEKEN VAN DAGRECREATIE
Witteveen+Bos, bijlage I behorende bij notitie GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016
Witteveen+Bos, bijlage I behorende bij notitie GV1204-1/16-002.368 definitief d.d. 10 februari 2016
Gastvrijheid in Nederland Doelgroepen en persona’s Een beschrijving op basis van het doelgroepen onderzoek gastvrijheidseconomie (dag- & verblijf).
Voor de doelgroep segmentatie wordt gebruik gemaakt van een model met zeven doelgroepen in de vier belevingswerelden
Vitaliteit
Creatief & inspirerend Rood 6,1%
Lekker iets gaan doen, actief zijn, inspanning.
Uitbundig Geel 18,2%
Harmonie
Gezellig Lime 24,2% Het gezelschap, de mensen centraal
Activiteiten centraal
Ondernemend paars 9,4%
Stijlvol & Luxe Blauw 9,0%
Controle
Ingetogen Aqua 16,7% Rustig Groen 16,4%
Ontspannen en tot rust komen
Zekerheid
Korte beschrijving van de persona’s Jeroen en Sasha Ondernemend Paars
‘Cultuur, historie, verrassing en inspiratie’
Jeroen en Sasha hebben een ruim appartement aan de Prins Hendrik kade in Amsterdam. Jeroen heeft zijn eigen web design bureau, Sasha is freelance fotograaf. Beiden zijn midden dertig. De afgelopen jaren zijn zij volop bezig geweest met hun werk, nu denken ze toch ook serieus na over kinderen. In hun vrije tijd laten ze zich graag verrassen en inspireren, met name door cultuur. Nieuwe dingen zien, ontdekken en beleven. Het gewone is vaak niet goed genoeg voor Jeroen en Sacha. Zij zijn op zoek naar een bijzondere ervaring. Centraal staat cultuur, daarnaast sportiviteit en activiteiten met vrienden zoals een weekendje mountainbiken in Limburg. Jeroen en Sasha hebben begrip voor het feit dat de overheid kritisch kijkt naar de sponsoring van kunst en cultuur. Uiteindelijk moet het natuurlijk wel rendabel zijn, en voldoende mensen aanspreken. Zij vinden dat vooral nieuwe ontwikkelingen en stromingen de eerste jaren subsidie moeten kunnen krijgen. De overheid moet vooral kijken hoe een goede opstart mogelijk wordt.
Sophie Creatief en Inspirerend Rood
‘Creatieve, uitdagende en inspirerende ervaringen’
Sophie is eind twintig en vrijgezel. Ze woont in Tilburg, waar ze de studie docent muziek aan het conservatorium heeft gevolgd. Op dit moment geeft ze twee dagen per week les op een middelbare school, daar kan ze net van rondkomen. Daarnaast is ze bezig met het opstarten van een jazz band. Dat is echt “haar ding”, het levert wat extra inkomen, maar te weinig om full time mee bezig te gaan. In haar vrije tijd volgt ze een schildercursus, en gaat ze graag een weekend weg om aan een schilder clinic mee te doen. Ze is creatief en op zoek naar uitdagingen en inspirerende ervaringen. Ze gaan graag buiten de gebaande paden. Karakterkenmerken als onafhankelijk, intelligent, zelfbewust, artistiek en ruimdenkend passen goed bij Sophie. Het onbekende is juist spannend en prikkelend. Recreatie betekent, naast sport en ontspanning, ook het zoeken naar vernieuwende stromingen, moderne kunst en andere culturen. Dat zou de overheid veel meer moeten stimuleren 3
Korte beschrijving van de persona’s Pieter en Linda Uitbundig Geel
‘Samen actief bezig zijn, uitgaan en genieten’
Pieter en Linda zijn zeven jaar geleden getrouwd, en hebben twee kinderen. Rick van 6 en Eveline van 4, een koningskoppeltje , zoals ze zelf zeggen. Ze wonen in Almere, waar Linda part time les geeft als lerares Engels. Dat is goed te combineren met de schooltijden van de kinderen, en in de schoolvakanties ben je ook vrij. Pieter is marketing manager bij een cosmetica bedrijf. Een drukke baan, waarbij hij ook regelmatig in het buitenland zit. Gelukkig wonen zijn ouders ook in Almere, die helpen Linda regelmatig als Pieter een paar dagen weg is. En dat vinden ze prachtig, met de kleinkinderen. In de meivakantie gaan ze meestal met de hele familie naar een bungalow park, Daar is voor iedereen wat te doen. Sporten, genieten van de natuur, gezellig een terrasje pikken en lekker eten. Een middagje winkelen behoort zeker ook tot de favoriete bezigheden. Natuurlijk met een cappuccino erbij want plezierig leven is net zo belangrijk als een goede baan. Vooral Pieter vindt dat de overheid meer voor gezinnen met kinderen zou mogen doen. Sporten en pianoles vindt hij erg belangrijk voor hun. De kids doen dit wel, maar dat doet een forse aanslag op het gezinsbudget. Met één inkomen zou dat niet te betalen zijn. En als hij ziet wat Linda verdient als lerares, dan vind hij dat echt te weinig voor zo’n verantwoordelijke baan. De kinderen zijn toch de toekomst voor onze maatschappij.
Frans en Mariska Gezellig Lime
‘Even lekker weg met elkaar’
Frans en Mariska kennen elkaar al vanaf de middelbare school. 20 jaar geleden sloeg de vonk over tijdens het carnaval in Bergen op Zoom, waar ze allebei vandaan komen. En daar gaan ze zeker ook niet weg. De hele familie en al hun vrienden wonen er. Ze hebben drie kinderen, een labrador een lapjeskat en drie konijnen. Frans is vrachtwagen chauffeur en Mariska zit al jaren in de thuiszorg. Dankbaar werk, maar belachelijk wat je daarvoor betaald krijgt. Gelukkig kan Frans regelmatig wat extra werken, dan kan je tenminste nog wat leuke dingen doen. In het voorjaar hebben ze een vaste staplaats op de camping in Renesse, en in de zomer gaan ze lekker twee weken naar de camping in Frankrijk, met Nederlandse eigenaren, dat is wel zo makkelijk. In het weekend gaan ze regelmatig een stukje wandelen of fietsen, een braderie of rommelmarkt bezoeken vinden ze ook heel gezellig, je komt er altijd wel iemand tegen! Lekker vrij zijn, rust en doen waar je op dat moment zin in hebt, dat telt voor Frans en Mariska. Ze zouden het best leuk vinden om vaker uit te gaan, of naar zo’n show in het circustheater, daar zien ze regelmatig wat van in SBS6 shownieuws. Maar ja, je moet ook wel een beetje op de kosten letten, je kunt tenslotte je geld maar één keer uitgeven.
4
Korte beschrijving van de persona’s Toos en Henk Rustig Groen
‘Even rust nemen in eigen omgeving’
Henk is conciërge op een middelbare school, en Toos is naaister. Dat doet ze vanuit huis voor een paar modezaken in de buurt. Een mooi bijbaantje, en je kan je tijd gemakkelijk zelf indelen. Daarnaast helpt ze mee met koffieschenken in het verzorgingshuis. Dankbaar werk en je hoort mooie verhalen van vroeger. Henk is rustig, nuchter en ook erg handig, dat heeft hij ook wel nodig als conciërge. In zijn vrije tijd knutselt hij vaak in de garage aan zijn brommers, dat heeft hij nog van vroeger. Een originele Puch met vleugelkoplamp! Twee keer per jaar gaat hij speciaal naar verzamelaarsbeurzen, om te kijken of daar nog goeie onderdelen te koop zijn. Recreëren is voor hen niets anders dan lekker rustig thuis zijn, wat TV kijken en ontspannen en tijd hebben voor je hobby’s. In de zomer gaan ze naar Luxemburg of het Sauerland op vakantie. Daar is genoeg moois te zien en te ontdekken, en je hoeft er niet ver voor te reizen. Sinds de kinderen het huis uit zijn gaan ze ook wel eens een lang weekend weg. In Drenthe hebben ze een vast adresje, en als ze even bellen, kunnen ze er zo heen! Uit eten, naar de bioscoop of een theater doen ze nauwelijks. Liever gaan ze een stukje fietsen of op zaterdag naar de markt. Daar komen ze ook regelmatig weer kennissen van vroeger tegen.
5
Korte beschrijving van de persona’s Alexander en Sylvia Ingetogen Aqua
‘Brede interesse, ruimdenkend en engagement’
Alexander heeft rechten gestudeerd en werkt al jaren als officier van Justitie bij de rechtbank in Utrecht. Sylvia heeft ook in Leiden gestudeerd, en werkt als beleidsambtenaar bij het ministerie van Economische Zaken. Ze hebben twee studerende kinderen. De oudste heeft weg en waterbouw gestudeerd en werkt nu aan een irrigatie project in Ghana. Hun jongste dochter is net afgestudeerd, en maakt een rondreis door midden en zuid Amerika. Daar gaan zij over enkele maanden ook heen, Ze hebben afgesproken in Guatemala, waar ze de Maya tempels willen bezoeken. Daarna komen ze samen terug. In Nederland vinden zij het ook heerlijk om een museum of concert te bezoeken, of een avondje te bridgen met goede vrienden. Ze beschrijven zichzelf als ruimdenkend, rustig, geïnteresseerd in anderen en serieus. Zo is Alexander actief als bestuurder van de stichting kleinnood, een gratis adviesorgaan voor het MKB bedrijf. In hun schaarse vrije tijd doen Alexander en Sylvia graag ook sportieve activiteiten. Wandelen, fietsen, nordic walking: dat houdt je fit!
Marc en Annemarie Stijlvol en Luxe Blauw
‘Luxe, stijlvol ontspannen, sport en ‘social network’’
Marc is 34, Annemarie 28. Twee jaar geleden hebben ze een jaren ‘30 huis gekocht in het oude centrum van Breukelen. Daar zijn ze eigenlijk een beetje blijven hangen nadat Marc klaar was met zijn studie op Nyenrode. Marc werkt bij Heineken, waar hij na zijn studie als management trainee is gestart. Carrière maken vind hij belangrijk. Ook Annemarie haar carriere loopt lekker. Zij werkt als fiscaal jurist bij een van de vier grote accountantsbureaus in Nederland. In hun vrije tijd maken ze regelmatig een stedentripje, of een golfweekend met vrienden. Lekker hotelletje, eten en uitgaan. De dames een beauty arrangementje. Lekker luxe. Dat mag ook wel, daar werken zij immers hard genoeg voor, en: geld moet rollen! Recreëren betekent voor hen zich even ontspannen en afstand nemen van de dynamiek van alledag. Dit doen zij door actief te sporten maar ook door aandacht te besteden aan het ‘social network’. In hun vrije tijd zoeken zij graag “ons soort mensen”. Met cultuur hebben ze niet al teveel op. Je moet er wel over mee kunnen praten, maar dat betekent nog niet dat je ook elk weekend in een museum of concertzaal hoeft rond te hangen. Wel “the place to be” in de gaten houden natuurlijk. 6
Sophie
Creatief en inspirerend rood: 6,1% Recreanten uit de rode belevingswereld zijn in het algemeen creatief, avontuurlijk, op zoek naar uitdagingen en bijzondere ervaringen.
Karakter en waarden % in Doelgroep
Demografisch profiel
42% is tussen 18 en 34 jaar (index 157) 34% heeft een hogere opleiding (index 141) inkomen beneden modaal (29%; index 125) of juist meer dan 2 x modaal (24%; index 141)
Een beetje ongeduldig Eigenwijs Intelligent Avontuurlijk Eigenlijk wat brutaal Hartstochtelijk Zelfontplooiing, groeien Uitdaging, prikkeling Expressie, uniek zijn Heldendom, glorie
52% 51% 30% 36% 18% 10% 46% 44% 40% 2%
Index t.o.v. gemiddelde
234 240 165 373 573 235 231 333 1.010 331
Creatief en inspirerend rood: 6,1%
Dagrecreatie is:
Genieten van cultuur en historie Mij laten verrassen en inspireren Nieuwe dingen zien en meemaken Tijd kunnen besteden aan je eigen hobbys en interesses, Op zoek gaan naar avontuur interessante plaatsen bezoeken Vrijheid Actief bezig kunnen zijn Mag niet saai / burgerlijk zijn Cultuur Entertainment Leerzaam
33% 32% 50%
131 182 130
45% 28% 40% 41% 33% 27% 18% 14% 13%
123 211 128 127 154 144 137 130 141
Favoriete activiteiten:
Uitgaan (café en restaurant bezoek, terras, discotheek, dance- party, casino of bowling) Bezoek aan een evenement (festival, muziekevenement en dergelijke) Bezoek aan musea, galerieën, bezienswaardigheden of monumenten Watersport en recreatie (zwemmen, varen, vissen) Cursussen en hobby's (muziek, tekenen, schilderen, fotografie, dans of toneel)
63% 52% 50% 48% 36%
Jeroen en Sasha
Ondernemend Paars 9,4% Recreanten uit de paarse belevingswereld gaan in hun vrije tijd graag op zoek naar verrassende en inspirerende ervaringen, met name op het gebied van cultuur
Karakter en waarden
Demografisch profiel
47% is tussen 35 en 54 jaar (index 119) 55% heeft een hogere opleiding (HBO of universiteit, index 225) 29% verdient 2 x modaal en meer (index 168)
Eigenwijs Intelligent Kritisch Zelfbewust Sterk karakter Assertief Capabel Geloven in jezelf Onafhankelijkheid Uitdaging, prikkeling Rationaliteit
% in Doelgroep 38% 50% 47% 33% 30% 23% 17% 46% 60% 31% 40%
Index t.o.v. gemiddelde 178 276 264 259 240 327 463 123 164 232 577
Ondernemend Paars 9,4%
Dagrecreatie is:
Lekker actief bezig zijn Genieten van cultuur en historie Tijd kunnen besteden aan hobby's en interesses, kennis opdoen Mij kunnen verdiepen in andere gewoontes en culturen Vrijheid Cultuur Niet te veel sociale controle Niet burgerlijk
36% 33%
116 129
44%
122
19% 40% 21% 13% 7%
125 122 161 153 171
Favoriete activiteiten:
Bezoek aan concert (klassiek, modern) toneel, cabaret, dansvoorstelling of musical 53% Bezoek aan musea, galerieen, bezienswaardigheden of monumenten 52% Zelf sporten 38%
Pieter en Linda
Uitbundig Geel 18,2%
De recreanten uit de gele belevingswereld zijn echte levensgenieters die graag samen met anderen actief en sportief recreëren.
Karakter en waarden % in Doelgroep
Vrolijk Spontaan Enthousiast Energiek Vlot Joviaal Demografisch profiel Vriendschap 44% startende families (index 117) Genieten van het leven 39% is middelbaar opgeleid (index 122) 64% heeft een inkomen tussen modaal en 2 x modaal (index 107) Enthousiasme
60% 58% 55% 21% 17% 10% 77% 74% 58%
Index t.o.v. gemiddelde
219 247 254 232 261 175 124 125 227
Uitbundig Geel 18,2%
Dagrecreatie is:
Genieten van het leven 70% Op zoek gaan naar gezelligheid en vermaak, 57% Er op uit gaan om attracties of evenementen te bezoeken 39% Samen met een groep vrienden op pad 38% Sportief bezig zijn 24% Kan je echt naar uitkijken 37% Contact met anderen 24% Echt verwennerij 22% Entertainment 16% Leuk om voor te bereiden 11%
122 130 138 146 128 127 145 163 146 137
Favoriete activiteiten:
Winkelen voor je plezier, stedentripdagje naar een "onbekende" stad Bezoek aan een dierentuin, speeltuin of pretpark, kinderboerderij of rommelmarkt Bezoek aan een evenement (beurs, tentoonstelling muziekevenement en dergelijke) Watersport en recreatie (zwemmen, varen, vissen) Wellness en ontspanning (bezoek sauna, zonnebank of beauty centrum) Cursussen en hobby's (muziek, kookclubs, dans of toneel)
76% 66% 56% 50% 39% 33%
Frans en Mariska Gezellig Lime 24,2%
Recreanten uit de lime belevingswereld zijn gewone, gezellige mensen die recreëren om zo even weg te zijn van de dagelijkse beslommeringen.
Karakter en waarden % in Doelgroep
Demografisch profiel
68% komt uit gezinnen met oudere kinderen en oudere 1 en 2 persoonshuishoudens (index 110) 60% is laag opgeleid (index 137) 57% heeft een inkomen tot en met modaal (index 116)
Eerlijk Behulpzaam Gezellig Gewoon Zachtaardig Vriendschap Genieten van het leven Respect Geborgenheid
61% 65% 65% 58% 31% 82% 70% 64% 46%
Index t.o.v. gemiddelde
118 135 182 176 151 131 119 113 146
Gezellig Lime 24,2%
Dagrecreatie is:
Even weg van de dagelijkse beslommeringen, even lekker helemaal niks moeten Kunnen doen waar je zin in hebt De dagelijkse sleur doorbreken Samen met mijn gezin iets leuks doen Gezelligheid Ontspanning Tijd voor het gezin familie vrienden Op zoek naar vertier en gezellige drukte Voor iedereen wel wat te doen
65% 57% 44% 57% 70% 74% 48% 30% 28%
107 106 108 110 119 107 112 131 116
Favoriete activiteiten:
Wandelen, fietsen, er op uit naar het bos, park of water 73% Winkelen voor je plezier, stedentripdagje naar een " onbekende" stad 64% Bezoek aan een attractie (dierentuin, speeltuin of pretpark, kinderboerderij of rommelmarkt) 63%
Toos en Henk
Rustig Groen 16,4% Recreanten uit de groene belevingswereld zijn kalm, nuchter en serieus. Recreëren is voor hen niets anders dan uitrusten, ontspannen en tijd hebben voor je hobby’s..
Karakter en waarden
Demografisch profiel
40% is 55 jaar of ouder (index 119) 49% is lager opgeleid ( index 112) 64% heeft een inkomen op of iets boven modaal (index 107)
Nuchter Gewoon Serieus Kalm Een beetje verlegen Bedachtzaam Privacy, rust Anonimiteit
% in Doelgroep
52% 54% 41% 45% 38% 38% 78% 31%
Index t.o.v. gemiddelde
156 165 174 220 193 263 195 412
Rustig Groen 16,4%
Dagrecreatie is:
Even weg van de dagelijkse beslommeringen, even helemaal niks moeten Een gevoel van rust en ontspanning Tijd kunnen besteden aan je hobby's en interesses, ervaringen delen Grote attracties, evenementen en drukte vermijden Zorgeloos tijdverdrijf Rust Je gemak er van nemen Weinig geregel en gedoe Veel privacy
60% 57%
115 114
38%
103
29% 29% 34% 18% 25% 9%
127 111 120 130 132 168
Favoriete activiteiten:
Wandelen, fietsen, er op uit naar het bos, park of water 69% Bezoek aan musea, bezienswaardigheden of monumenten (kasteel, kerk, steden en dorpen) 38% Een sportwedstrijd bezoeken 18%
Alexander en Sylvia Ingetogen Aqua 16,7%
Recreanten uit de aqua belevingswereld zijn evenwichtig en bedachtzaam, op zoek naar verdieping. Zij zijn geïnteresseerd in natuur en cultuur en op zoek naar betekenisvol deelnemen aan de maatschappij.
Karakter en waarden % in Doelgroep
Demografisch profiel
55% bestaat uit oudere 1 en 2 persoons huishoudens (index 128) 58% heeft een middelbare of hogere opleiding (index 106) 66% heeft een inkomen iets boven modaal ( index 107)
Behulpzaam 60% Geïnteresseerd in anderen53% Serieus 39% Zachtaardig 25% Bedachtzaam 32% Evenwichtig 30% Respect 64% Sociale verbondenheid 54% Sociale harmonie 49% Solidariteit 37%
Index t.o.v. gemiddelde
125 167 162 125 223 233 114 231 260 255
Ingetogen Aqua 16,7%
Dagrecreatie is:
Genieten van cultuur en historie Iets nuttigs kunnen doen voor de maatschappij Tijd kunnen besteden eigen hobby's en interesses, Mij kunnen verdiepen in andere gewoontes en culturen Op pad gaan naar interessante of nog niet eerder bezochte plekken Leerzaam Contacten met anderen Cultuur Saamhorigheid Aandacht voor traditie en andere gewoontes
36%
141
15%
204
43%
118
21%
142
36% 14% 20% 19% 12%
116 156 121 144 168
3%
183
Favoriete activiteiten:
Wandelen, fietsen, er op uit naar het bos, park of water Bezoek aan concert, toneel, dansvoorstelling of musical Bezoek aan musea, galerieën, bezienswaardigheden of monumenten (kasteel, kerk, steden en dorpen) Verenigingen en activiteiten (sportvereniging of politieke partij, school, kerk of maatschappelijk)
76% 55% 52%
41%
Marc en Annemarie
Stijlvol Luxe Blauw 9,0%
Recreanten uit de blauwe belevingswereld zijn zelfverzekerd en vinden dat ze in hun vrije tijd wel wat luxe en stijlvolle ontspanning verdienen.
Karakter en waarden % in Doelgroep
Demografisch profiel
52% hoort tot de jonge huishoudens ( index 120) 64% heeft een middelbare of hogere opleiding (index 115) 26% heeft een inkomen van 2 x modaal en meer (index 123)
Sterk karakter Zelfverzekerd Leidinggevend Zakelijk Klasse Erkenning van prestaties Succes in het leven Status
27% 44% 33% 23% 5% 26% 53% 9%
Index t.o.v. gemiddelde
212 352 373 487 343 179 617 630
Stijlvol Luxe Blauw 9,0%
Dagrecreatie is:
Stijlvol ontspannen in een luxere omgeving, goed verzorgd worden Er op uit gaan evenementen te bezoeken Sportief bezig zijn Goede ambiance en faciliteiten “Real entertainment” Luxe Niet burgerlijk Voldoende privacy Exclusief
27%
120
36% 22% 30% 13% 11% 10% 9% 8%
129 119 176 118 217 224 165 491
Favoriete activiteiten:
Uitgaan (restaurant bezoek, terras, discotheek, casino of bowling) Zelf sporten Wellness en ontspanning (bezoek kuuroord, zonnebank of beauty centrum) Een sportwedstrijd bezoeken
60% 39% 33% 21%