ontdek.
SPEC
proef IAL tu geria inen tri reval sche idatie
Het snelste en beste resultaat voor uw patiënt Geriatrische revalidatie van Laurens helpt kwetsbare ouderen met complexe multimorbiditeit die een medisch-specialistische behandeling hebben ondergaan. Door nauwe samenwerking met ketenpartners. Het doel? De patiënt met het snelste en beste resultaat laten terugkeren naar de oude woonen leefsituatie.
meer dan zorg
Sneller met het beste resultaat naar huis
Inhoud 3 Als je iets goed wilt doen, moet je het verbijzonderen
4 Specialistische versus geriatrische revalidatie
Vanaf 1 januari 2013 is een groot deel van de revalidatiezorg aan ouderen overgeheveld van de AWBZ naar de Zorgverzekeringswet. Reden is dat deze zorg geen chronische zorg betreft en dus niet in de AWBZ thuishoort. Vooruitlopend op deze overheveling was Laurens de afgelopen twee jaar proeftuin op het gebied van geriatrische revalidatie. In deze proeftuin deden we ervaring op met andere werkwijzen en zorgvormen, en samenwerking met ziekenhuizen, de eerstelijn en revalidatiecentrum Rijndam.
6 Heldere ketenafspraken goed voor
Geriatrische revalidatie past ons als een handschoen. Bij Laurens staat de klant altijd voorop. Het is ons doel om kwetsbare ouderen zo te begeleiden dat het leven thuis weer snel zo goed mogelijk kan worden opgepakt. Dé manier om dat goed te doen, is samen te werken in de keten. De beste kwaliteit wordt geleverd als professionals in de keten een gezamenlijke opvatting hebben over het gehele zorgtraject van opname in het ziekenhuis tot aan de thuissituatie. Op die manier kunnen de klant en de behandelaar eerder van start gaan met de revalidatie, is er een goede overdacht tussen zorgprofessionals en kan de klant sneller met het beste resultaat naar huis.
11 Oncologische revalidatie
Wij leveren met onze partners nu al hoogwaardige zorg en denken dit samen met de Rotterdamse ziekenhuizen, Rijndam en de Hogeschool Rotterdam verder uit te kunnen bouwen. Wij hebben als Laurens de ambitie de grootste speler op het gebied van geriatrische revalidatie te worden in de stad Rotterdam. De zorgpaden die wij samen hebben ontwikkeld dragen daar sterk aan bij. Wij hopen in de nabije toekomst samen met u ook voor klanten met andere aandoeningen dergelijke trajecten te ontwikkelen.
16 Snel op de been na heup- of knieoperatie
Met gepaste trots presenteren wij in deze special de resultaten van de proeftuin en geven we het woord ook graag aan onze samenwerkingspartners.
Ids Thepass Voorzitter Raad van Bestuur Laurens
2
Laurens
doorstroom ziekenhuizen
8 Revalidatiehotel Laurens 10 Zorgpad COPD
12 Cijfers en uitkomsten proeftuin 14 Neurorevalidatie 15 Huisarts cruciale schakel in keten geriatrische revalidatie
Colofon Deze brochure over geriatrische revalidatie is een uitgave van zorgorganisatie Laurens. Verschijning: mei 2013 Samenstelling en redactionele productie De Nieuwe Lijn Bladcoördinatie Trudy van Dijk Vormgeving IJzersterk.nu Fotografie Nanning Barendz, Guido Benschop, Hollandse Hoogte Drukwerk Drukkerij Damen Uitgever Laurens Concernafdeling Marketing & Communicatie Nieuwe Binnenweg 33B 3014 GC Rotterdam
E:
[email protected] W: www.laurens.nl @LaurensZorg (groep) Laurens Zorg facebook.com/laurenszorg youtube.com/laurenszorg
Copyright: Niets in deze uitgave mag, op welke wijze dan ook, worden verveelvoudigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie kan niet aansprakelijk gesteld worden voor eventuele druk- of zetfouten.
Hans Stravers, directeur Innovatie & Ontwikkeling bij Laurens
‘Als je het goed wilt doen, moet je het verbijzonderen’
‘Een kortere ligduur in het ziekenhuis én met het beste resultaat naar huis na een verkort revalidatietraject. De voordelen van geriatrische revalidatie voor oudere patiënten die niet voor specialistische revalidatie in aanmerking komen zijn groot.’ Hans Stravers, directeur Innovatie & Ontwikkeling bij Laurens, is een van de stuwende krachten achter de proeftuin geriatrische revalidatie waarin Laurens onlangs participeerde. Hij legt uit wat de reden was voor deelname en wat de voordelen van geriatrische revalidatie zijn voor patiënt en ketenpartners.
Klanten hebben bij Laurens zoveel mogelijk de regie over hun eigen revalidatieproces. Kort na de opname wordt in overleg met het behandelteam en de klant een voorlopige ontslagdatum gepland. Direct na opname, en soms al voor opname bij Laurens, start het zorgpad. Een zorgpad is een op maat gemaakt programma met praktische afspraken over onder meer behandeling, voorlichting, begeleiding en follow-up (op pagina 8 meer over het zorgpad COPD). De zorgpaden zijn bedoeld als richtlijn voor behandelaren en patiënten. In overleg met de patiënt worden keuzen gemaakt met betrekking tot intensiteit van behandeling.
Zorgpaden De doelgroepen waarop wij ons richten zijn CVA, traumata, electieve orthopedie (knie, heup, schouder), COPD, hartfalen en oncologie. Met deze doelgroepen hebben we jarenlange ervaring. Hierdoor waren zorgpaden (deels) al ontwikkeld, bestonden er al kwaliteitscriteria en waren er al intensieve samenwerkingsrelaties met de ziekenhuizen.
Concentratie Als je iets goed wilt doen, moet je het verbijzonderen, vinden wij bij Laurens. We hebben er daarom voor gekozen om de geriatrische revalidatie te concentreren op een drietal locaties en ons te focussen op een
beperkt aantal doelgroepen. Op die wijze kunnen we door schaalvoordeel kwaliteitswinst en efficiency behalen.
Mantelzorg actief betrokken Bij geriatrische revalidatie is een belangrijke rol weggelegd voor de naasten van de klant, omdat zij een positieve invloed hebben op het revalidatieproces. Tijdens het hele traject blijft de mantelzorger daarom actief betrokken, ook als de klant tijdelijk moet worden opgenomen in het ziekenhuis. Indien gewenst zijn er vaak mogelijkheden voor rooming-in. Mocht het voor de klant beter zijn thuis te revalideren, bijvoorbeeld bij beginnende dementie, organiseren wij dit ook.
Triage-instrument De doorontwikkeling van zorgpaden en kwaliteitscriteria hebben binnen de proeftuinen een extra impuls gekregen. Ook is er met een aantal proeftuinen, het LUMC en Verenso (beroepsorganisatie specialisten ouderen geneeskunde) een triage-instrument ontwikkeld. Dit instrument is een goed hulpmiddel om de patiënten juist te indiceren voor de vervolgzorg na ziekenhuisopnamen. Ze komen daardoor direct
Vast contactpersoon In de nabije toekomst krijgt de revalidant een vast contactpersoon. Deze persoon fungeert als vraagbaak voor klant en mantelzorger. Dit aanspreekpunt kan de klant bijvoorbeeld in contact brengen met lotgenoten en waar nodig – ook als de klant weer thuis is – extra dienstverlening inschakelen, zoals bijvoorbeeld een maaltijdservice.
Samenwerking in keten Een goede overdracht in de keten is bij geriatrische revalidatie essentieel. Laurens werkt met alle ziekenhuizen in en om Rotterdam nauw samen om de overdracht van patiënten te versoepelen. Wij bekijken met onze ketenpartners continu of de kwaliteit goed geborgd is, de ligduur in het ziekenhuis na bijvoorbeeld een ingreep verder bekort kan worden en of er mogelijkerwijs nog andere doelgroepen baat bij een revalidatietraject bij Laurens hebben. Ook heeft Laurens een triage-instrument ontwikkeld, dat er voor zorgt dat patiënten snel op de goed plek terechtkomen om te revalideren (zie kader).
op de goede plek terecht – in Rotterdam bijvoorbeeld bij Rijndam of bij Laurens – waardoor ze gericht aan hun revalidatie kunnen werken op het niveau dat bij hen past. Ook voor verzekeraars wil Laurens, door systematisch evidence aan te leveren, de beste zorg leveren. Met de beste zorg en de kortste ligduur werkt Laurens aan schadelastbeperking voor de verzekeraar.
Geriatrische Revalidatie
3
Kwaliteitswinst Het verder ontwikkelen van ketenzorg betekent zowel voor de klant als voor verwijzers kwaliteitswinst. Het is bijvoorbeeld bewezen dat wanneer een oudere patiënt, voorafgaand aan een gewrichtsvervangende operatie, fysiotherapie krijgt, het postoperatieve herstel vlotter verloopt en de klant eerder kan revalideren. Dit levert een ligduurreductie voor het ziekenhuis op en uiteindelijk een tevredener klant. Laurens wil voor de doelgroep ouderen met meerdere aandoeningen regie over de keten voeren. Met de eerder genoemde contactpersoon en door te benoemen en beschrijven hoe wij ketenpartners kunnen aanvullen denken wij dit invulling te kunnen geven.
Dé aanbieder in Rotterdam
zorg is een van onze speerpunten en zit ons in het DNA. Laurens neemt op dit moment 10 à 15 procent van alle geriatrische revalidatiezorg in Nederland voor haar rekening. In Rotterdam en omstreken zijn wij zelfs dé aanbieder op dit gebied met het grootste aantal verwijzingen vanuit de ziekenhuizen voor de op revalidatie.
Toekomst De opgedane ervaring in de proeftuin is een belangrijke leidraad voor de toekomst. Op het gebied van geriatrische revalidatie willen wij het topinstituut worden voor de klant, patiënt en revalidant. Samenwerking met onze ketenpartners waarbij we over de grenzen van onze ‘eigen’ organisaties werken is daarbij cruciaal! •
Deelname aan de proeftuinen was voor Laurens een logische keuze. Revalidatie
Samen innoveren Technologie gericht op zelfredzaamheid en mobiliteit zal steeds meer een onlosmakelijk onderdeel binnen het werkveld worden. E-health, serious gaming en toepassing van robotica naast de vele vormen van domotica zullen het revalidatieproces versnellen en/of ondersteunen. Laurens heeft daarbij de ambitie om de klant, innovatieve bedrijvigheid en de wetenschap dichter bij elkaar te brengen. Dit gebeurt onder meer via ons leerhuis Geriatrische Revalidatie. Experimenteren en samen ontdekken met de strategische partners zijn daarbij kernbegrippen.
Leerhuis Geriatrische Revalidatie Om de kwaliteit van geriatrische revalidatiezorg verder te verbeteren en innovatie te stimuleren, is Laurens als één van de eerste zorginstellingen binnen Nederland een zogenaamd leerhuis Geriatrische Revalidatie gestart. Binnen het leerhuis wordt de dagelijkse praktijk gekoppeld aan onderwijs, wetenschappelijk onderzoek en innovatie. Het initiatief is ontstaan vanuit het idee dat
4
Laurens
onderzoeksvragen vaak vanuit de praktijk ontstaan. Het onderwijs kan dan ook het beste op de werkvloer plaatsvinden, zodat onderzoeksresultaten direct geïmplementeerd kunnen worden met kwaliteitsverhoging van behandeling en zorg als resultaat. Uiteraard is een goede samenwerking met universiteiten en hogescholen belangrijk, om gebruik te kunnen maken van hun kennis en expertise op het gebied van onderwijs en wetenschappelijk onderzoek in het algemeen.
Praktisch toepasbaar De onderwerpen die binnen het leerhuis verder onderzocht worden, komen direct vanuit de afdelingen. Op deze manier zorgt Laurens ervoor dat het onderzoek direct van toegevoegde waarde is voor de medewerkers op de werkvloer. Praktische toepasbaarheid staat dan ook voorop binnen het leerhuis. Maar uiteindelijk moet het natuurlijk de klant zijn die profiteert van onderzoek en ontwikkelingen. Want zij zijn degenen die baat hebben bij goede en snelle revalidatiezorg.
Waar revalidatiecentra elders in het land de concurrentie aangaan, zoeken revalidatiecentra Rijndam en Laurens Antonius Binnenweg de samenwerking op. Zo consulteert de revalidatiearts van Rijndam klanten van Laurens op de polikliniek van Antonius Binnenweg en wordt er samengewerkt bij wetenschappelijk onderzoek. Markus Wijffels, revalidatiearts bij Rijndam, en Romke van Balen, specialist ouderengeneeskunde bij Laurens zouden nog wel een stapje verder willen gaan. ‘Als je de vergelijking maakt tussen specialistische revalidatie bij Rijndam en geriatrische revalidatie bij Laurens, verschilt onze aanpak weinig’, zegt Markus Wijffels. ‘We kiezen beide voor een multidisciplinaire aanpak en voor een relatief korte revalidatieperiode. Het onderscheid zit hem vooral in wat de doelgroep aankan en daarmee in de intensiteit van de revalidatie. Wij richten ons niet specifiek op ouderen en de ouderen die bij ons revalideren zijn relatief jong. De gemiddelde leeftijd bij Rijndam is 58 jaar, maar het gros is jonger, ze kunnen daardoor intensiever revalideren.’ Ook de aanleiding om te revalideren verschilt. ‘De oudere patiënt bij Rijndam werkt via specialistische revalidatie aan cognitieve problemen, afasie, spasticiteit, prothesiologie, MS, Parkinson of aan arbeidsrevalidatie.’
Markus Wijffels (l), revalidatiearts bij Rijndam, en Romke van Balen, specialist ouderengeneeskunde bij Laurens
Specialistische versus geriatrische revalidatie:
‘Je moet blijven kijken of de klant op de goede plek zit’ Romke van Balen, specialist ouderengeneeskunde bij Laurens: ‘Bij geriatrische revalidatie gaat het om ouderen in de leeftijd vanaf 55 jaar, maar vaak ligt hun leeftijd hoger. De gemiddelde leeftijd is 74 jaar. Zij herstellen na een CVA of een heup- of knieoperatie. Daarnaast is er een groeiende oncologische doelgroep (KNO en wondzorg na vulvectomie, zie pagina 9). Ze hebben vaak nevenaandoeningen, zoals diabetes en hart- en vaatziekten, waardoor ze medisch minder stabiel zijn dan de groep die voor specialistische revalidatie in aanmerking komt. Deze klanten krijgen sneller te maken met complicaties waardoor ze soms opnieuw opgenomen moeten worden in het ziekenhuis en kunnen minder intensief revalideren. Wij richten ons vooral op verbetering en selecteren minder op terugkeer naar huis. Revalidatie verloopt bij Laurens dan ook in kleinere stapjes dan bij Rijndam.’
Op de goede plek De specialistische en geriatrische revalidatie raken elkaar bij CVA-patiënten. Wijffels: ‘Als het aan de ziekenhuizen ligt, is triage een ja/nee-boom, maar triage is dynamisch. Je moet blijven kijken of een patiënt op de goede plek zit. In de praktijk zijn er patiënten waar het revalidatieproces niet snel
genoeg verloopt, die verwijzen wij door naar Laurens.’ Ook vanuit Laurens vindt transitie plaats. Van Balen: ‘Voor de klant is dat soms lastig. De overplaatsing naar Rijndam is een promotie, maar Laurens zien ze als een stapje terug. De revalidatie verloopt niet zoals gehoopt en in hun beleving gaan ze naar een verpleeghuis, daardoor raken ze gedemotiveerd. Dat is voor onze medewerkers uitdagend. Maar daar ligt tegelijkertijd onze kracht: wij zijn er goed in juist deze mensen te motiveren.’
Samenwerking Bij transitie van klanten is de samenwerking tussen Rijndam en Laurens logisch, vinden beide artsen. Wijffels: Laurens en Rijndam verschillen weinig als het gaat om cultuur. We willen altijd vooruit en blijven positief, ook bij door de overheid opgelegde veranderingen. Van Balen: ‘Dat is de Rotterdamse mentaliteit.’ Zo is het ook ooit begonnen. Wijffels: ‘Wij zijn in 2009 betrokken geweest bij de Laurens polikliniek voor geriatrische revalidatie (die begeleiding en nazorg geeft aan thuiswonende ouderen, red.) en hebben meegedacht over hoe je zo’n poli vormgeeft.’ Van Balen: ‘Die samenwerking is er nog steeds. Een halve dag per week consulteert een revalidatiearts van Rijndam onze
poliklinische klanten.’ Wijffels: ‘Omgekeerd vindt er nog geen consultatie plaats door de specialisten ouderengeneeskunde van Laurens, ook omdat er maar relatief weinig ouderen van Laurens naar Rijndam gaan. Maar het zou de transitie voor de mensen die doorstromen wel makkelijker maken.’ Van Balen: ‘Hoe ‘warmer’ de transitie hoe beter het is voor de klant.’ Wijffels: ‘Wat dat betreft zou het nog beter zijn als we samen in een pand zouden zitten. In een eigen organisatie zijn de lijnen korter en de ambulante zorg en thuiszorg van Laurens zou een mooie aanvulling zijn voor de klanten van Rijndam.’
Wetenschappelijk onderzoek Ook als het om wetenschappelijk onderzoek gaat, hebben de zorginstellingen behoefte om de samenwerking uit te bouwen. Wijffels: ‘Door vaker samen op te trekken kun je de onderzoeksgroep vergroten en krijg je meer transparantie. Onze CVA-patiënten zijn anders dan die van Laurens, als je die twee groepen samen onderzoekt krijg je een betere afspiegeling van de doelgroep.’ Van Balen: ‘Er vinden momenteel verkennende gesprekken plaats over samenwerking op dit gebied.’ •
Geriatrische Revalidatie
5
Een goede doorstroom van revalidatiepatiënten naar passende vervolgzorg zorgt voor een efficientere beddenbezetting, een kortere ligduur en draagt bij aan kostenbeheersing. Bovendien kan de patiënt sneller aan zijn of haar herstel beginnen. Peter Draaisma, voorzitter van de stichting Samenwerkende Ziekenhuizen Rotterdam (SRZ) en bestuurder van het IJsselland Ziekenhuis, legt uit wat daarvoor nodig is in de keten en hoe ‘zijn’ ziekenhuis dat aanpakt.
Heldere
ketenafspraken goed voor doorstroom ziekenhuizen ‘Voor ziekenhuizen is een goede doorstroom essentieel,’ zegt Draaisma. ‘Als medisch-specialistische zorg niet meer nodig is, moet de patiënt overgeplaatst kunnen worden. Dat voorkomt wachtlijsten, beperkt de kosten en is beter voor de patiënt. Zeker voor de groep die in aanmerking komt voor geriatrische revalidatie. Hoe korter deze patiënten in het ziekenhuis verblijven, hoe sneller hun genezingsproces verloopt.’ Het IJsselland Ziekenhuis nam als een van de ketenpartners deel aan de Rotterdamse proeftuin Geriatrische Revalidatie onder leiding van Laurens. Binnen deze proeftuinen ontwikkelden de samenwerkende ketenpartijen cliëntprofielen en een triage-instrument om goed te kunnen indiceren voor geriatrische revalidatie en patiënten snel op de juiste plek te krijgen.
Doorverwijzing Doordat de indicatiestelling door het Centrum Indicatiestelling Zorg is vervallen, hebben ziekenhuizen en zorginstellingen nu veel directer met elkaar te maken bij doorverwijzing. Draaisma: ‘Er is een nieuwe situatie ontstaan waarin medisch specialisten meer moeten samenwerken en overleg-
6
Laurens
gen met specialisten ouderengeneeskunde in de zorginstellingen. Dit contact moet net zo vanzelfsprekend worden als het contact tussen specialist en huisarts. Dat heeft tijd nodig maar zal tot een verdere kwaliteitsverbetering rondom de geriatrische revalidatie leiden’, verwacht ik.
Zorgprofiel In het IJsselland Ziekenhuis neemt de verpleegkundige van de afdeling de triage af om te bepalen welke patiënten in aanmerking komen voor geriatrische revalidatie, en overlegt vervolgens met de behandelend specialist. De patiënt wordt ingedeeld in een zorgprofiel waarmee ook duidelijk wordt op welke locaties het gewenste revalidatietraject mogelijk is. De verantwoordelijkheid voor de doorverwijzing ligt bij de behandelend specialist. Draaisma: ‘Intern verloopt de overplaatsing bij ons altijd via het transferbureau. De transferverpleegkundige checkt het zorgprofiel en regelt alle praktische zaken. Het transferbureau vormt ook het contactpunt voor de instellingen.’
‘Alle Rotterdamse ziekenhuizen hebben baat bij de ervaringen van de proeftuin’
Werkafspraken In vervolg op afspraken binnen de keten over indicatie, vond er in januari 2013 overleg plaats tussen medisch specialisten van het IJsselland (neurologen, chirurgen en orthopeden) en specialisten ouderengeneeskunde bij de verschillende zorgorganisaties. Draaisma: ‘Daarbij zijn concrete werkafspraken gemaakt en is geregeld dat de ouderengeneeskundigen altijd rechtstreeks telefonisch contact kunnen hebben met de dienstdoende behandelend specialist.’ Wat het IJsselland Ziekenhuis nog verder wil verbeteren, is de kwaliteit van de overdracht. ‘Nu gebeurt het nog wel eens dat de ontvangende instelling pas na enkele dagen een overdracht krijgt met alle noodzakelijke informatie’, legt Draaisma uit. ‘We streven ernaar patiënten meteen bij overplaatsing een volledige overdracht mee te geven.’
Voortrekkersrol Patiënten uit het IJsselland Ziekenhuis gaan voor orthopedische revalidatie vaak naar Laurens Avanze (zie pagina 16) en voor geriatrische revalidatie bijna altijd naar Laurens Antonius Binnenweg. ‘We hebben op dit gebied een intensieve relatie met Laurens vanwege onze deelname als ketenpartner aan de proeftuin,’ legt Draaisma uit. ‘Laurens heeft in de Rotterdamse regio absoluut een voortrekkersrol als het om geriatrische revalidatie gaat. Binnen de proeftuin heeft Laurens veel ervaring opgedaan en daar hebben alle ziekenhuizen in de regio baat bij.’ •
Peter Draaisma, voorzitter van de stichting Samenwerkende Ziekenhuizen Rotterdam (SRZ) en bestuurder van het IJsselland Ziekenhuis
Geriatrische Revalidatie
7
Revalidatiehotel Laurens:
‘Goede partner is straks ook goede buur’ Op steenworp afstand van het Zuidplein verrijst binnenkort het revalidatiehotel van Laurens. In een gastvrije hotelsetting kunnen uiteenlopende patiënten hier over een kleine twee jaar revalideren. Toekomstige buur Ikazia Ziekenhuis juicht de nieuwe zorgvoorziening toe. Karl Foets, hoofd zorg van het Ikazia Ziekenhuis, vertelt over de kansen voor samenwerking.
Karl Foets, hoofd zorg van het Ikazia Ziekenhuis
8
Laurens
‘We kunnen niet wachten tot het revalidatiehotel haar deuren opent. Hoe eerder, hoe beter’, zegt Karl Foets. Hij juicht de komst van het nieuwe revalidatiehotel van harte toe. Onlangs is de oude garage die op de locatie stond gesloopt, binnenkort gaan de eerste palen de grond in. Vanaf eind 2014 kunnen patiënten hier werken aan hun herstel (zie ook kader). Foets: ‘Het is voor alle partijen een goede zet dat Laurens het revalidatiehotel ontwikkelt. Allereerst voor onze patiënten natuurlijk. Zij kunnen na hun operatie of na het doormaken van een beroerte of ander hersenletsel nog sneller en in een prettige omgeving gaan revalideren. Dat zal hun herstel bevorderen. In een ziekenhuis moet je niet langer blijven dan strikt noodzakelijk is.’
‘De komst van het revalidatiehotel leidt daarnaast ook tot een betere doorstroming van patiënten voor de ziekenhuizen in de regio’, verwacht Foets, ‘waardoor we meer nieuwe patiënten kunnen opnemen. En dat is nodig, omdat de toestroom van patiënten de komende jaren blijft stijgen. Vooral de groep 65-plussers neemt toe. Ook in bedrijfsmatig opzicht is het dus gunstig.’
Korte lijnen Foets: ‘Dat Laurens de nieuwe voorziening bij ons om de hoek bouwt, in de Motorstraat, is natuurlijk helemaal ideaal. Onze patiënten komen voor het grootste deel uit de buurt en zullen er zeker blij mee zijn. Maar voor ons als professionals is het ook plezierig. Als je straks met een collega wilt
overleggen, doe je even je jas aan en loop je naar de overkant. De lijnen worden nog korter dan ze nu al zijn.’ Foets verwacht dat beide zorgorganisaties met de komst van het revalidatiehotel hun banden nog verder kunnen aanhalen. ‘Er wordt nu al goed samengewerkt. Op alle niveaus van de organisaties is er al jaren in-
‘Straks lopen we voor overleg even naar de overkant’ houdelijk en goed overleg tussen onze specialisten en de artsen ouderengeneeskunde van Laurens. Bijvoorbeeld over vervroegd ontslag na een knie- of heupoperatie, maar ook op managementniveau. Hans Stravers, directeur Innovatie & Ontwikkeling bij Laurens, en ik weten elkaar altijd snel te vinden. En ook het contact tussen de transferverpleegkundige en Laurens verloopt prima.’
Revalideren in een prettige ambiance In het revalidatiehotel werken revalidanten straks in de sfeer van een hotel aan hun revalidatie’. Doel is altijd dat de klant na de revalidatie weer thuis kan wonen. Op de twee bovenste etages van het hotel worden ruimtes ingericht voor mensen met hersenletsel, met onder meer een gemeenschappelijke woonkamer. De vier onderste etages zijn bedoeld voor mensen die revalideren na een operatie. Ze zijn ingericht als hotel met onder meer een lounge met wifi, een bibliotheek en een restaurant. Sporten en oefenen is mogelijk in de eigen sportzaal en de verschillende oefenruimtes. De revalidanten krijgen ondersteuning van multidisciplinaire teams die bestaan uit artsen, para-medici, verzorgenden en verpleegkundigen. Ook familieleden en vrijwilligers kunnen deel uitmaken van het team. Mensen die thuis revalideren kunnen terecht in de polikliniek van het hotel. In 2010 besloot Laurens de nieuwe voorziening te laten bouwen in de Motorstraat in Rotterdam-Zuid, na uitgebreid intern beraad en in overleg met de gemeente Rotterdam en zorgverzekeraars.
Nieuwe kansen Foets ziet ook nieuwe kansen met de komst van het hotel. ‘Ik denk dat we straks samen nog meer ziektebeelden kunnen behandelen. Ik verwacht daar veel van. Net zoals nu al bij oudere mensen met COPD of hartfalen die voorheen in een verpleeg- of verzorgingshuis terechtkwamen. Een deel van deze mensen wordt met zorg op maat heel goed gereactiveerd, zodat ze op termijn weer thuis kunnen wonen. Tegelijkertijd moeten we voorkomen dat er patiënten buiten de boot vallen of dat ze noodgedwongen weer terugkomen naar het ziekenhuis. We kunnen niet alle patiënten weer thuis krijgen.’ Verschillende chirurgen van het Ikazia hebben Foets laten weten dat ze voor de post-operatieve behandeltrajecten mogelijkheden zien in het revalidatiehotel. Hoe ver de professionele integratie uiteindelijk zal gaan, en of het leidt tot verschuiving van personeel, kan Foets nog niet te zeggen. ‘De samenwerking zal hoe dan ook leiden tot meer kennisuitwisseling’, zegt hij. ‘En tot het gebruik van elkaars faciliteiten, zo kunnen de collega’s van het revalidatiehotel eventueel gebruik maken van ons Skillslab.’ ‘We kunnen patiënten niet voorschrijven naar het revalidatiehotel te gaan’, besluit Foets. ‘Ze blijven vrij in hun keuze. Maar we kunnen hen wel laten weten dat ze in goede handen zijn bij Laurens. Kwaliteit van zorg en veiligheid staan er bovenaan. Daarnaast onderscheidt het hotel zich straks door een prettig leefklimaat, een gastvrije bejegening, veel privacy en een goede informatie-overdracht aan patiënten. Dat zal veel patiënten aanspreken. Het past helemaal bij deze tijd.’ •
Bezoek voor meer informatie over het revalidatiehotel: www.laurens.nl/nieuws/2012/ 03/revalideren-in-een-hotel.
Geriatrische Revalidatie
9
Laurens Antonius IJsselmonde startte in 2010 samen met het Ikazia ziekenhuis een zorgpad COPD gericht op verkorting van ligduur en het voorkomen van heropnames. Een succesvolle samenwerking met gewenst resultaat. Drie jaar later kiezen ook het Maasstad ziekenhuis en het Havenziekenhuis voor een zelfde zorgpad en is de zowel de Rotterdamse zuid- als de noordoever verzekerd van gerichte revalidatiezorg.
Zorgpad COPD
wordt uitgerold over heel Rotterdam In Nederland hebben ruim 320.000 mensen een vorm van COPD. COPD is een verzamelnaam voor onder meer de longziekten chronische bronchitis en longemfyseem; ongeneeslijke ziekten met ernstige benauwdheid als belangrijkste kenmerk. Vooral bij ouderen komen longziekten geregeld voor. Over de gehele bevolking gezien heeft 2,4 procent van mannen en 1,7 procent van de vrouwen een vorm van COPD. Die frequentie neemt met de leeftijd toe: van de ouderen boven de tachtig jaar heeft 16,8 procent COPD. Bij een verergering van ziektesymptomen, soms in combinatie met andere aandoeningen, of bijvoorbeeld een longinfectie volgt vaak een ziekenhuisopname. Om die ziekenhuisduur te verkorten en heropnames te voorkomen startte Laurens Antonius IJsselmonde drie jaar geleden samen met het Ikazia ziekenhuis een zorgpad COPD.
Revalidatieprogramma Het zorgpad COPD is een op maat gemaakt programma met praktische afspraken over
10
Laurens
onder meer behandeling, voorlichting, begeleiding en follow-up. De zorgpaden zijn bedoeld als richtlijn voor behandelaren en patiënten. Voor de patiënt beschrijft het zorgpad helder en duidelijk wat hij/zij kan verwachten tijdens en na de ziekenhuisopname. Ook staat in het zorgpad onder meer het vervolgtraject beschreven met een speciaal op de COPD-patiënt gericht revalidatieprogramma dat de ligduur in het ziekenhuis verkort en heropnames vermindert.
Expertise en kwaliteit Door een intensieve samenwerking, regelmatige evaluaties met goede resultaten vanuit de patiënten die binnen het zorgpad kwamen revalideren, werden de longartsen van het Maasstad ziekenhuis afgelopen jaar ook enthousiast. Zo enthousiast dat zij besloten dit zorgpad ook aan hun COPDpatiënten aan te bieden. Met twee ziekenhuizen op de zuidoever kan Laurens de samenwerking goed uitbouwen rondom de klant die binnenkomt met de diagnose COPD. Volume in klantstroom is belangrijk
om de expertise en kwaliteit van deze specifieke zorg rondom diagnose doelgroepen hoog te houden.
Noord- en zuidoever Inmiddels heeft ook het Havenziekenhuis interesse getoond in een zorgpad COPD. Aangezien in Rotterdam de Maas een ‘scheidslijn’ is tussen de noord- en de zuidoever en patiënten die van noord komen graag ook op noord willen revalideren is deze samenwerking opgezet vanuit Laurens Antonius Binnenweg. Samen is op basis van het bestaande zorgpad een nieuw zorgpad op maat ontwikkeld. De longarts en longverpleegkundige van het Havenziekenhuis hebben vervolgens de verpleegkundigen en verzorgenden van Laurens geschoold.
Verlenging keten De zorgpaden starten in het ziekenhuis en worden daarna intramuraal vervolgd op een revalidatielocatie van Laurens. De volgende stap is het zorgpad door te laten lopen in de thuissituatie. Zo kunnen alle stappen die een klant doorloopt gekoppeld worden aan de juiste inzet van zorg en behandeling.
Méér zorgpaden Zorgpaden zorgen voor een verbetering van de ketenzorg blijkt uit de samenwerking met de ziekenhuizen rond COPD. Laurens is daarom met de ziekenhuizen in gesprek om voor nog meer doelgroepen zorgpaden te ontwikkelen. •
Het aantal ouderen dat kanker krijgt, neemt de laatste jaren sterk toe. Laurens heeft daarom in 2012 voor 55-plussers het zorgpad oncologische revalidatie ontwikkeld. Een multidisciplinair revalidatieprogramma gericht op lichamelijke, emotionele en sociale doelen. Laurens is ervaringskundige op het gebied van oncologische revalidatie. Dat blijkt uit de zorg die Laurens sinds 2005 biedt aan patiënten van Daniel den Hoed Oncologisch Centrum in Rotterdam na een vulvectomie. Lena van Doorn, gynaecologisch oncoloog, vertelt over de goede resultaten van dit onderdeel van het programma oncologische revalidatie. Lena van Doorn, gynaecologisch oncoloog
Oncologische revalidatie
‘Onze patiënten zijn in veilige handen bij Laurens’ ‘De meeste patiënten met vulvakanker zijn 70-plus. Deze vrouwen redden het voor de operatie in de regel prima thuis. Maar na ontslag uit het ziekenhuis gaat het vaak mis’, zegt Lena van Doorn, die bij Erasmus MC/Daniel den Hoed Oncologisch Centrum verantwoordelijk is voor het vulvectomieprogramma. Ze legt uit: ‘Een vulvectomie is een operatie die geestelijk en lichamelijk zwaar is. Bovendien spelen bij ouderen vaak nog andere chronische aandoeningen, zoals diabetes en/of hart- en vaatziekten. Die combinatie, én de noodzaak voor goede wondverzorging is hen vaak net even te veel. Mede daardoor treden er thuis geregeld complicaties op, zoals koorts, ontstekingen en wonden die weer opengaan, waardoor heropname nodig is. Om dit te voorkomen zijn wij in 2005 de samenwerking aangegaan met Laurens.’
Samenwerking De specialisten ouderengeneeskunde en verpleegkundigen van Laurens kregen een training-op-maat van de medisch specialisten en verpleegkundigen van Daniel den Hoed. Van Doorn: ‘Omdat het om zeer specifieke wondverzorging gaat bij een relatief kleine doelgroep van dertig tot veertig patiënten per jaar, werken wij hiervoor exclusief samen met Laurens. De medewerkers van Laurens bieden enkele weken multidisci-
plinaire zorg: wondverzorging, medicatie, mobilisatie, lympfoedeemtherapie, ondersteuning bij de dagelijkse verzorging, het dieet en hulp bij de geestelijke verwerking. Daarnaast helpt Laurens de ouderen de stap naar huis te maken, ze praten met de familie en regelen thuiszorg. Onze patiënten zijn kortom in veilige handen bij Laurens. De lijnen tussen Laurens en Daniel den Hoed zijn heel kort’, benadrukt Van Doorn. ‘De patiënten komen wekelijks bij ons op de poli voor controle en de transferverpleegkundige onderhoudt het dagelijkse contact. Over en weer pakken de teams makkelijk de telefoon.’
der ambulancevervoer nodig is. Bij een heropname wordt namelijk vrijwel altijd gebruik gemaakt van een ambulance.’ Zijn er ook nadelen? Van Doorn: ‘Patiënten vinden het vaak een enorme stap om tijdelijk naar een verpleeghuis te gaan, zoals ze het revalidatiecentrum toch zien, ze zijn bang voor een gebrek aan privacy en komen soms van ver. Wij zijn het enige topcentrum in de regio op dit gebied en onze patiënten komen soms helemaal uit Goes. Dan is een paar weken van huis zijn best een drempel. In de praktijk vallen de nadelen overigens mee, de meeste patiënten zijn blij met het verblijf, de zorg en de snelle revalidatie.’ •
Voordelen Dankzij deze samenwerking kunnen de patiënten na de revalidatie weer zelfstandig wonen, bovendien zijn er veel minder heropnames. Dat is voor de patiënt gunstig en voor het ziekenhuis. ‘Het scheelt ons en de verzekering in de kosten, ook omdat er min-
Bezoek voor meer informatie: www.laurens.nl/verwijzers/ zorgpad-oncologische-revalidatie
Zorgpad oncologische revalidatie Patiënten die in aanmerking komen voor het Laurens zorgpad oncologische revalidatie zijn 55-plussers met een oncologische aandoening en/of een meervoudige problematiek die willen revalideren. De revalidatie start tijdens of na de curatieve behandeling of tijdens de palliatieve fase. Patiënten kunnen voor oncologische revalidatie terecht in Laurens Antonius Binnenweg en Laurens Antonius IJsselmonde.
Geriatrische Revalidatie
11
De proeftuin geriatrische revalidatie die in 2011 van start ging bij Laurens Antonius IJsselmonde, Laurens Binnenweg en Laurens Avanze blijkt effectief te zijn. De proeftuin heeft geleid tot een gestructureerde aanpak en intensievere behandelingsmogelijkheden. Klanten verblijven minder lang in het ziekenhuis, doorlopen sneller het revalidatieproces en gaan sneller met het beste resultaat terug naar hun thuissituatie. Kortom, versnelde revalidatie van de oudere klant na ziekenhuisopname. Hieronder de situatieschets van het eerste jaar proeftuin.
Cijfers en uitkomsten proeftuin Aantal klanten
Leeftijd en geslacht Onze klanten variëren in leeftijd van 17 tot 105 jaar; de gemiddelde leeftijd is 73,5 jaar. Bijna tweederde van onze klanten is vrouw. In figuur 1 is de leeftijdsverdeling van onze klanten uitgesplitst naar geslacht. Deze figuur laat zien dat de hoogste leeftijdsklassen – vanaf 80 jaar – vooral vertegenwoordigd worden door vrouwen.
1200 1000
Aantal klanten
In de eerste 22 maanden van de proeftuin werden 1722 klanten met een indicatie voor geriatrische revalidatie bij Laurens opgenomen: 968 klanten bij Laurens IJsselmonde, 616 bij Laurens Binnenweg, en 138 bij Laurens Avanze. Het overgrote deel van deze klanten (ruim 9 van de 10) kwam vanuit het ziekenhuis.
800
91 jaar of ouder 81-90 jaar 71-80 jaar
600
61-70 jaar <= 60 jaar
400 200 0
man
vrouw
Figuur 1: Klanten naar leeftijd en geslacht
N (%)
Hersteld terugkeer naar oude woonsituatie of nieuwe woonsituatie (verzorgingshuis)
495
(49,4)
Afgebroken behandeling
138
(13,8)
Overplaatsing binnen Laurens met andere ZZP
151
(15,1)
Overplaatsing naar andere instelling, zelfde ZZP
128
(12,8)
Overleden
90 (9,0)
Tabel 1: Ontslagbestemming in het eerste jaar van de proeftuin (1.002 klanten)
12
Laurens
Tabel 1 toont de ontslagbestemming van onze klanten. Ongeveer de helft is zover hersteld dat hij/zij weer naar huis of naar een verzorgingshuis kan. Bij ongeveer één op de acht klanten wordt de behandeling voortijdig afgebroken; deze klanten worden meestal opgenomen in het ziekenhuis of in een revalidatiecentrum.
Behandeling
Respiratoire aandoeningen
Arts
Verpleging
Psycholoog
Electieve orthopedie
Trauma
CVA
Effectieve resultaten van geriatrische revalidatie
Ergotherapie
Fysiotherapie Diëtist
Figuur 2 laat voor de belangrijkste diagnosegroepen zien hoe de totale behandeltijd over de verschillende disciplines is verdeeld. In geval van electieve orthopedie (knie/ heup/schouder) en trauma speelt met name de fysiotherapie een grote rol bij de behandeling. Klanten met een CVA of met overige aandoeningen hebben, in vergelijking met de andere diagnosegroepen, relatief veel te maken met verpleging.
Overig
Hartaandoeningen
Activiteitenbegeleiding
Er zijn productgegevens bekend voor 1706 van 1722 klanten. Vrijwel alle klanten komen één of meerdere keren in contact met de arts (98 procent) of fysiotherapeut (96 procent), gevolgd door de ergotherapeut (87 procent) en de maatschappelijk werkende (80 procent). Met elkaar waren de diverse disciplines verantwoordelijk voor in totaal 58.096 producten bij deze 1706 klanten; dit komt gemiddeld neer op 34 producten per klant. De gemiddelde behandeltijd was 33 uur per klant.
Logopedie
Maatschappelijk werk
Overig
Figuur 2: Verdeling van de behandeltijd per discipline voor de verschillende diagnosegroepen
Opnameduur en ontslag Gegevens over opnameduur en ontslag hebben betrekking op het eerste jaar van de proeftuin; in deze periode werden 1.002 klanten opgenomen. Het verloop van de opnameduur in het eerste jaar van de proeftuin voor drie opeenvolgende perioden van vier maanden (gegevens bekend van 997 van 1.002 klanten) bleef redelijk constant in
dit eerste jaar. De gemiddelde opnameduur was 72 dagen. Ruim 1 op de 10 klanten (12,7 procent) wordt ontslagen op de voorlopige ontslagdatum, 37,6 procent gaat eerder met ontslag, en 49,7 procent later (gegevens bekend voor 841 van de 1002 klanten).
Figuur 3 laat voor de belangrijkste diagnosegroepen zien in hoeverre de feitelijke ontslagdatum overeenkomt met de voorlopige ontslagdatum. Hieruit blijkt dat het aantal klanten dat op de geplande datum met ontslag gaat het grootst is voor electieve orthopedie, en het kleinst bij CVA en hartaandoeningen. •
Overig (n=206)
Hartaandoeningen (n=32) Respiratoire aandoeningen (n=46) Trauma (n=205)
Electieve orthopedie (n=81)
Figuur 3: Ontslag volgens planning naar diagnose-
CVA (n=271)
0%
groep 20%
40%
60%
80%
100%
Geriatrische Revalidatie
13
Neurorevalidatie:
Geriatrische revalidatie belangrijk onderdeel CVA-keten De langdurige samenwerking binnen de Rotterdam Stroke Service (RSS) was een van de redenen voor Laurens om geriatrische revalidatie breed uit te rollen. In de RSS werken Laurens en het Erasmus MC al sinds 1999 intensief samen rondom de revalidatie van CVA-patiënten. Diederik Dippel, hoogleraar neurologie Erasmus MC en voorzitter van het bestuur van de RSS, is positief over de ontwikkeling van het traject geriatrische revalidatie: ‘Het is mooi dat er hiermee aandacht is voor een veel bredere patiëntengroep.’ ‘Met de ontwikkeling van de Rotterdam Stroke Service in 1999 is het revalidatieaanbod vanuit de ouderenzorg enorm verbeterd’, vervolgt Dippel. ‘Met als gevolg dat veel CVA-patiënten vanuit het Erasmus naar Laurens Antonius Binnenweg of Laurens Antonius IJsselmonde gaan om te revalideren. Er is veel expertise en enthousiasme bij Laurens, de afspraken zijn helder en de lijnen zijn kort. In de praktijk is er een duidelijk onderscheid tussen CVA-patiënten die naar Rijndam gaan en patiënten die naar Laurens gaan. Het verschil zit hem in het tempo en het doel van de revalidatie. Patiënten die bijvoorbeeld nog werken of een actief maatschappelijk leven leiden, zullen in de regel eerder naar Rijndam gaan. De door Laurens ontwikkelde cliëntprofielen en triage veranderen niets aan deze werkwijze. Wat wel verandert, is dat de financiering van geriatrische revalidatie bij Laurens nu gewaarborgd is vanuit de Zorgverzekeringswet. Het hele traject wordt daarmee naar behoren gefaciliteerd.’
Integrale overdracht Hoe goed de samenwerking rondom revalidatie bij CVA-patiënten ook loopt, er zijn ook nog wel verbeterpunten, vindt Dippel: ‘De overdracht zou nóg beter kunnen. We hebben daar al flinke stappen in gezet. Zo ligt er nu – nog voordat de patiënt komt – een medische en verpleegkundige overdracht vanuit de neurologie in het verpleeghuis klaar. Maar er is nog steeds een aparte overdracht vanuit de fysiotherapie, revalidatiearts en eventueel andere betrokken therapeuten of behandelaars. Die komen vaak later en de adviezen zijn niet altijd eenduidig. We willen daar echt nog een slag in slaan: een integrale, liefst digitale, overdacht van alle betrokken disciplines zou ideaal zijn.’
Aandacht voor verhoogd risico Een ander punt verbeterpunt vindt Dippel de aandacht voor het chronische aspect van CVA. ‘De geriatrische revalidatie is vooral gericht op terugkeer naar de thuissituatie en alles wat daarvoor nodig is. Dat is natuurlijk
Rotterdam Stroke Service De RSS is een samenwerkingsverband tussen Rotterdamse ziekenhuizen, verpleeghuizen, revalidatiecentra en thuiszorg. Doel is de zorg voor CVA-patiënten zo goed mogelijk te organiseren en hen zo snel mogelijk op de juiste plek te laten revalideren. Laurens is een van de initiatiefnemers en heeft twee stroke units (25 plaatsen bij Antonius Binnenweg en 25 plaatsen bij Antonius IJsselmonde). Diederik Dippel, hoogleraar neurologie Erasmus MC en voorzitter van het bestuur van de RSS
14
Laurens
goed maar we moeten niet vergeten dat CVA-patiënten een verhoogd risico hebben op een nieuwe attaque. De revalidatietijd moet ook benut worden om mensen te leren hoe ze die risico’s zo laag mogelijk kunnen houden en hoe ze hun levensstijl daarop aan moeten passen. Ik zie daar overigens ook nieuwe aanknopingspunten voor samenwerking binnen het RSS. Zo kunnen wij scholing verzorgen aan medewerkers om de kennis over risicomanagement bij CVA-patiënten te vergroten.’ Dippel benadrukt hoe belangrijk het is dat álle patiënten die in aanmerking komen voor revalidatie snel op de juiste plek terechtkomen. ‘Voor CVA-patiënten hebben we dat al eerder goed geregeld binnen de RSS. Het traject geriatrische revalidatie dat voor een bredere doelgroep is bedoeld, is hierop een logisch vervolg.’ •
Annemarie de Vet, huisarts
Huisarts cruciale schakel in keten geriatrische revalidatie Annemarie de Vet heeft samen met haar collega Femke Hohmann een huisartsenpraktijk in Gezondheidscentrum Levinas in Kralingen-Crooswijk. Een wijk waar relatief veel ouderen wonen. In hun eigen huis of in een van de verzorgingshuizen, seniorencomplexen of aanleunwoningen die de wijk rijk is. Hoe kijkt Annemarie de Vet aan tegen de ontwikkelingen rondom de geriatrische revalidatie en hoe ziet zij de rol van de huisarts daarbij?
en gaan vervolgens vaak naar een verpleeghuis of revalidatiecentrum om te herstellen. ‘De mogelijkheid van geriatrische revalidatie voor ouderen die dat aankunnen, is een enorme verbetering’, vindt De Vet. ‘Mensen vinden het vreselijk om naar een verpleeghuis te gaan dus alleen al het kopje “revalidatie” is een belangrijk gevoelsmatig verschil. Bovendien komen mensen in een aanzienlijk betere conditie thuis en kunnen daardoor de draad makkelijker oppakken.’ Bij de beslissing voor welk revalidatietraject de patiënt in aanmerking komt, speelt de huisarts nog geen rol. De Vet kan zich voorstellen dat dat soms handig kan zijn: ‘Zeker bij twijfelgevallen ‘Kenmerkend voor oudere patiënten is dat de zorgproblematiek op de voorgrond staat’, vertelt De Vet. ‘Natuurlijk zijn er vaak medische kunnen wij beter inschatten wat mensen wel of niet aankunnen én problemen, maar de zorgproblemen die bij de leeftijd horen, vragen we zijn bekend met de thuissituatie.’ doorgaans de meeste aandacht.’ Vanuit dit gegeven zette De Vet Verantwoordelijk voor zorgverhaal samen met haar collega Hohmann in een nabijgelegen verzorgingshuis een duidelijke structuur op voor de huisartsenzorg. ‘Ook Als mensen na revalidatie of herstel terugkeren naar huis moet daar zonder dat er medisch gezien veel aan de hand is, zie je dat er bij de noodzakelijke nazorg zoals ergotherapie, fysiotherapie en/of mensen van hoge leeftijd sprake is van algehele en onomkeerbare logopedie worden geregeld. ‘Meestal doet het revalidatiecentrum, achteruitgang. Ze verliezen het overzicht, er zijn vaak cognitieve verpleeghuis of ziekenhuis dat’, zegt De Vet. ‘Onze rol als huisarts is problemen, de rek is er gewoon uit. Wat wij doen is anticiperen op vooral het monitoren of de zorg inderdaad adequaat is en of de paproblemen. We maken de situatie inzichtelijk, onderhouden contact tiënt het redt. Ik vind wel dat de overdracht naar de huisarts in het met verschillende disciplines en houden een vinger aan de pols. algemeen sneller en vollediger kan. En ook de samenwerking met Alles om er voor te zorgen dat mensen zo lang mogelijk in hun ons bij het regelen van de nazorg kan beter, wij weten immers hoe eigen huis kunnen blijven wonen.’ de situatie voorheen was en wie er bij de zorg betrokken waren. We voelen ons verantwoordelijk voor het zorgverhaal omdat er vroeg Betere conditie of laat een medisch probleem ontstaat als dit niet goed is geregeld. Dat mensen vallen, een heup breken of een CVA krijgen, valt echter Als huisarts ben je bij deze doelgroep eigenlijk vooral bezig met risicobeheersing, schadebeperking en crisismanagement.’ • niet altijd te voorkomen. In dat geval belanden ze in het ziekenhuis
Geriatrische Revalidatie
15
Laurens en IJsselland Ziekenhuis werken intensief samen
Snel op de been na heup- of knieoperatie Veel ouderen die een knie- of heupoperatie ondergaan, kunnen na de operatie niet meteen naar huis. De kleinschalige revalidatievoorziening Avanze van Laurens in Capelle aan den IJssel biedt tijdelijk onderdak aan deze klanten. Om hen zo snel mogelijk weer op de been te krijgen, ontwikkelde Laurens samen met het IJsselland Ziekenhuis het zorgpad heup/knie. ‘Patiënten die aan hun knie of heup zijn geopereerd, willen we zo snel mogelijk weer in beweging krijgen. Hoe sneller je je spieren sterker maakt, hoe vlotter je herstelt en hoe sneller je weer naar huis kunt’, zegt Bastiaan Boetes, orthopedisch chirurg van het IJsselland Ziekenhuis en initiatiefnemer van het zorgpad totale heup/ knie. Om de begeleiding aan deze groep te verbeteren, zijn Laurens en het IJsselland Ziekenhuis in 2012 gestart met de uitvoering van het zorgpad. Boetes: ‘Waar we voorheen pas in contact traden met de derde lijn als de patiënt bij ons weg kon, reserveren we nu ruim voorafgaand aan de operatie aansluitend een plek bij Avanze. Uiteraard in overleg met Avanze en met de patiënt. Zo is er altijd op tijd een plaats beschikbaar, en hoeven patiënten niet langer dan strikt nodig is in het ziekenhuis te liggen.’ Avanze is ondergebracht in een in 2010 verbouwde monumentale boerderij. Alles is er gericht op een spoedig herstel. Klanten krijgen er twee keer per dag fysiotherapie en starten direct op de dag van opname in Avanze met hun therapie. Doordat voor deze doelgroep
intensieve therapie mogelijk is, is de verblijfsduur in Avanze een tot drie weken, wat relatief kort is als het om geriatrische revalidatie gaat.
Persoonlijke situatie Voor elke individuele klant maken Laurens en het ziekenhuis samen een behandelplan. Boetes: ‘We maken afspraken over wat wel en niet kan. Ook houden we rekening met de persoonlijke situatie. Woont een patiënt alleen, heeft hij een sociaal netwerk, moet hij of zij een trap op? Dat beïnvloedt de opnameduur. Bij acute problemen, zoals wondinfectie of pijn na de operatie, neemt de specialist ouderengeneeskunde van Laurens contact met ons op, en komen we zo nodig langs. De fysiotherapeuten en verpleegkundigen van Laurens komen ook bij ons over de vloer. Er is dus veel uitwisseling van kennis en informatie over en weer.’ Boetes is te spreken over de resultaten van het nieuwe zorgpad. ‘Ruim een jaar geleden was het gemiddelde aantal ligdagen na een heupoperatie nog zes. Nu lukt het vaak om een patiënt binnen vier dagen te ontslaan. Voor knieoperaties geldt dat mensen meestal maar drie of vier dagen in het ziekenhuis blijven. Deze groep mensen is natuurlijk ook niet ziek. Naast een sneller herstel voor deze ouderen scheelt het dus ook nog eens flink in de zorgkosten.’ Ziekenhuiszorg is ongeveer dubbel zo duur als opvang in een revalidatievoorziening. •
Bezoek voor meer informatie over Avanze: www.laurens.nl/verwijzers/locaties/avanze.
Bastiaan Boetes (l), orthopedisch chirurg IJsselland Ziekenhuis en Cor Esser
Cor Esser: ‘Ik ben blij dat ik nu hier terecht kan’ ‘In mijn eigen huis kan ik me nog niet alleen redden, ik ben nog niet sterk genoeg in mijn beenspieren’, zegt Cor Esser. ‘Daarom revalideer ik nu bij Avanze. Je hebt hier een eigen kamer dus veel privacy, en de zorg en begeleiding zijn uitstekend. In 2009 heb ik in het IJsselland Ziekenhuis al een nieuwe knie en heup gekregen, maar toen bestonden Avanze en het zorgpad helaas nog niet. Ik ben toen voor mijn revalidatie naar een regulier verpleeghuis gegaan. Dat vond ik geen succes. Ik ben heel blij dat ik nu bij Avanze terecht kan. Kort na mijn laatste operatie ben ik gevallen in het ziekenhuis en heb ik mijn enkel gebroken. Vandaar dat ik hier nu langer zit dan gemiddeld. Maar gelukkig gaat het wel steeds beter. Ik geef niet op en ga ervan uit dat ik over een paar weken weer naar huis kan, want daar ben ik toch het liefst.’
meer dan zorg
