“KReten uit de Wijk” 1. Aanleiding In deelgemeente Feijenoord met name de wijken Bloemhof, Hillesluis en de Afrikaanderwijk komen vele problemen samen. Er is veel armoede en het komt voor dat mensen daadwerkelijk niet te eten hebben. Zo’n 70% van de bewoners behoren met hun inkomen tot de laagste 40% van Nederland en er zitten 1,5 x zoveel mensen in schuldhulpverlening dan gemiddeld in Rotterdam. Bewoners zijn ongezond (de laagste scores van heel Rotterdam) en ervaren veel stress. Volwassenen geven hun gezondheid een 2! De cijfers laten ook zien dat er veel eenzaamheid is, iets wat ook door actieve bewoners en professionals in de wijk gesignaleerd wordt. De sociale cohesie laat te wensen over. Mensen kennen elkaar niet en zeggen elkaar niet gedag ook al wonen ze in hetzelfde trappenhuis. Er zijn verschillende etnische groepen in deze wijken die naast elkaar leven en niet met elkaar. De wijken kennen een hoog percentage inactieven en vergeleken het gemiddelde van Rotterdam een hoog percentage uitkeringsgerechtigden. In deze wijken wonen er veel gezinnen met jonge schoolgaande kinderen, meer dan 6000 kinderen woonachtig in deze wijken leven onder de armoede grens. Vaak gaan ze zonder (goed) ontbijt naar school. Kinderen die in armoede leven, krijgen vaak weinig of ongezond eten en worden zo opgeslokt door de problemen waardoor ze gedragsproblemen ontwikkelen en minder presteren op school. Dit is een schrijnende situatie waar verandering in moet komen. Met dit plan willen wij samenwerken met de bewoners, ondernemers, de overheid, scholen, en alle partijen die van betekenis kunnen zijn bij het aanpakken en voorkomen van het armoede probleem bij kinderen. 2. DOELSTELLING Het plan Kreten uit de Wijk zit zo in elkaar dat het meerdere doelen kan dienen, te weten: Wij zullen vanuit verschillende organisaties bruggen slaan om: -verbetering te brengen aan de levensomstandigheden van kinderen die onder de armoede grens leven (door het voorzien van genoeg gezonde voeding) - isolement van bewoners aan te pakken en preventief te voorkomen - participatie en activering bewoners in eigen wijk te stimuleren - gezondheidsverbetering , door zelfredzaamheid, bevorderen van eigen kracht en bewustwording -Het gezond vullen van de buiken van kinderen in de leeftijd van vier tot twaalf jaar -Het creëren van plekken in de wijk van waaruit bewoners zich gaan ontwikkelen van afhankelijkheid naar zelfredzaamheid -Het bevorderen van privaat/publieke samenwerking in de wijk -Vanuit een netwerkbenadering zorgen voor verbindingen en goede samenwerking tussen bewoners, instellingen en overheid -Zorgen voor continuïteit in de samenwerking tussen alle betrokken partijen - Bewoners stimuleren hun bedrijfsmatige capaciteiten te benutten ter bevordering van de wijkeconomie -Vergroening in de wijken door middel van stadslandbouw op leegstaande plekken en braakliggende terreinen
1
3. DOELGROEP De doelgroep bestaat uit jonge kinderen uit gezinnen uit de wijk die onder de armoede grens leven. Jonge kinderen van 4 tot 12 jaar, die behoefte hebben aan gezond eten, ontmoeting en ontwikkeling. Kinderen die vanwege beperkte en ongezonde voeding qua leerprestaties achterblijven met alle gevolgen van dien. Uit de resultaten van de cito toets blijkt dat kinderen uit genoemde wijken lager scoren dan leeftijdsgenoten uit wijken waar de armoede cijfers lager zijn. Verder is uit onderzoek een duidelijk verband gebleken tussen niet ontbijten/ongezond eten en slechte leerprestaties en gedragsproblemen. Uit de Feitenkaart inkomensgegevens op deelgemeente en buurtniveau 2010 van het Centrum voor Onderzoek en Statistiek Rotterdam blijkt dat van de 3610 inwoners van de Afrikaanderwijk 74% behoort tot de laagste inkomensgroep (tot 19.000 euro per jaar), in Hillesluis met 4570 inwoners is dit 69% en in Bloemhof met 5890 een percentage van 70%. Daarmee is de doelgroep meteen omschreven, voor hen is gezondheid of gezonde voeding, niet de eerste prioriteit, maar meer de vraag “hoe kom ik rond, met het weinige dat ik heb “. Het aantal aanvragen bij de Voedselbank, de Kredietbank en Fonds Bijzondere Noden, neemt, mede door de financiële crisis, alleen maar toe In totaal zijn er in de deelgemeente Feijenoord, meer dan 10.000 bewoners die onder de laagste inkomensnorm leven, waarvan 6000 kinderen.
4.
Omschrijving van de activiteiten
In het eerste pilot jaar zal er elke dag voor ongeveer 250 kinderen elke dag een gezond ontbijt en gezonde warme maaltijd worden verzorgd. Er zal ruimte gecreëerd worden waar het ontbijt samen met ouders voorbereid zal worden. In het tweede jaar verwachten wij een groei naar 300 kinderen en in het derde jaar stadsbreed minimaal 550 kinderen. Het opdienen en nuttigen van de verschillende maaltijd zal in groepsverband plaatsvinden. Hiervoor zal voorschoolse- en naschoolse opvang in samenwerking met ouders, verzorgers, bewoners en diverse samenwerkingspartners verzorgd worden. Ouders zullen getraind en geschoold worden in het verzorgen van een gezond samengesteld ontbijt en een gezonde warme maaltijd. Door een voedingsdeskundige en diëtist zullen gezonde maaltijden samengesteld worden, maar ook de nodige informatie en scholing zal door deze verzorgd worden. Het rekening houden met cultuur, hygiëne, diverse allergieën, overmatig eten zal onder andere gestimuleerd worden tijdens de training. Ook zal in samenwerking met GGD, ROC, ervoor gezorgd worden dat de deelnemende ouders geschoold worden in sociale hygiëne en andere thema’s die belangrijk zijn voor het verzorgen van maaltijden.
2
Praktische activiteiten 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Het starten van een buurtkeuken met alle functies die daarbij horen. Gezonde catering in de wijk voor mensen met een laag inkomen die niet mobiel zijn Stadslandbouw op open plekken in de wijk Het versterken van wijkeconomie door publiek private samenwerking met bijvoorbeeld de Zuiderling, de markt, en ondernemers uit de wijk. Het faciliteren van bewoners om al deze activiteiten te realiseren Workshops gezonde voeding voor bewoners en publiek en private instellingen Thema bijeenkomsten Bestel- en Bezorgdienst Aanjagers Aanjagers zijn de bewoners die altijd actief zijn in de wijk en weten wat er speelt. Zij zijn de mensen die wijkfeesten, avondvierdaagse, sport-en culturele activiteiten organiseren en voorop lopen in de wijk. Het zijn de Opzoomeraars, de vrijwilligers in de speeltuin, de bestuurders van buurtverenigingen, kortom de bewoners die weten wat er gebeurt en wat er nodig is in hun wijk. De mensen met lef, met passie die durven telkens weer aandacht te vragen voor initiatieven en aktie die betrekking hebben op de samenleving in hun wijk. Zij zullen niet alle rapporten gelezen hebben over de armoedeproblematiek in hun wijk, zij kennen de cijfers niet, maar zijn vaak wel de stille krachten en de trekkers van initiatieven die betrekking hebben op de maatschappelijke situatie in de wijk. Aanjagers en trekkers zijn er in de deelgemeente Feijenoord, zij gonzen in de Afrikaanderwijk en geloven dat hun initiatieven bijdragen aan de verbetering van de problemen in de wijk. Voorbeelden hiervan zijn: Yes I can my Wijk, een initiatief van de Speeltuinvereniging Afrikaanderwijjk, het Theehuis van Turkse vrouwen uit de Afrikaanderwijk, Bewegen maakt Vrolijk van de vrijwilligers en het bestuur van de Speeltuin, Olympische Wijkspelen van de culturele vrijwilligersorganisatie DSB. Kortom mensen die bereid zijn om zich te verbinden aan een initiatief en kunnen doorgaan, ondanks alle problemen en obstakels die zij tijdens het proces tegenkomen. Samen met deze bewoners, de aanjagers, zullen wij een verbond sluiten om een sociale onderneming op te starten. Een onderneming die bijdraagt aan het verhelpen van de armoedeproblemen onder kinderen. Verbinders Iedereen kent ze wel, de mensen die bereid zijn om te helpen bij het invullen van formulieren, die bereid zijn om de vertaalslag te maken van ingewikkelde taal naar gewone taal. Deze mensen genieten in de wijk aanzien, omdat zij de vaardigheid en de kennis hebben om bewoners verder te helpen met hun vragen. Zij kunnen de verbindingen slaan tussen overheid en bewoners, zij zijn degenen die naar raadsvergaderingen gaan, weten wat er ongeveerd speelt in de politiek en dit weer kunnen uitleggen aan bewoners, die graag willen meedoen maar die niet weten hoe en helemaal al niet weten wat er zich afspeelt bij overheid en politiek. De verbinders zijn de ogen en oren van de wijk en kennen vaak ook de weg naar politiek en beleid. Via de aanjagers worden de verbinders benadert die de passie en motivatie hebben om met elkaar te bouwen aan een organisatie, met voor en door bewoners, met als doel de kinderen die onder het bestaansminimum leven een betere toekomst te bieden.
3
Professionele verbinders Iedere wijk heeft ze, de zgn. professionele verbinders, dit zijn de wijkcoördinatoren van de deelgemeente, medewerkers van de woningbouwvereniging, de wijkagenten, de Duimdrop medewerkers, de onderwijzers, de welzijnswerkers, de stedelijke zorgorganisaties die zich gevestigd hebben in de wijken, kortom alle organisaties die actief en hun wortels vinden in de wijk. Zij zijn, door veel in de wijk te zijn, de bruggen tussen bewoners en beleid. Zij kunnen ondersteunen bij het professionaliseren van de organisatie, begeleiden en helpen bij obstructies in de ontwikkeling. Zij kunnen actieve bewoners versterken bij het verduurzamen van hun organisatie. Door de handen ineen te slaan en te vertrouwen op de kracht van de bewoners, kunnen professionelen zorgen voor de continuïteit en borging van de wijkgebonden organisatie die wordt gerund door bewoners en ten dienste staat van de bewoners. De doeners De doeners zijn professionelen en bewoners die handig zijn, die maaltijden kunnen bereiden, die klussen kunnen klaren, die zin hebben om hun mouwen op te stropen en aan de gang te gaan. De doeners, willen graag, maar weten niet waar ze moeten beginnen, met wie en hoe. Door een uitgebreide wervingscampagne worden deze doeners gevonden op het schoolplein, bij spreekuren, op pleinen en in straten. De doeners worden gevonden door “mond tot mond” reclame, door beweging in de wijk te veroorzaken. De doeners, zullen cursussen gaan volgen op het gebied van sociale hygiëne, gezond koken, veiligheid op de werkvloer en met alle benodigde materialen aan de slag gaan om gezonde maaltijden te verzorgen voor kinderen. Het netwerk De aanjagers, verbinders en doeners vormen een netwerk. Zij met elkaar werken aan de ontwikkeling van Kreten uit de Wijk, zij voegen formeel of informeel hun kennis en ervaring toe.
Projectorganisatie: De regiegroep die zal bestaan uit een afgevaardigde van de GGD, HRO,JSO(kwartiermaker) iemand uit de Ondernemersgroep en Wilskracht Werkt. Afspraak is dat zij het eerste half jaar 1 keer per maand 2 uur zullen vergaderen en de grote lijnen zullen bespreken. Zij zullen zorgen dat de doelstellingen in lijn lopen met het afgesproken projectplan. Ook zullen zij regelmatig contact hebben met de vrijwilligers en andere stakeholders. Zij zullen ook fondsenwerven en andere beleidsplannen voor de wijkcorporatie bespreken. De projectcoördinator zorgt dat de kosten en activiteiten gedekt zijn en dat het personeel, vrijwilligers en de kinderen zich aan de taken en targets houden. En zij onderhoudt contact met de regiegroep en is de spin in het web bij de projectuitvoering. Zij zorgt voor alle zaken op beleidsniveau. De vrijwilligers coördinator, ondersteunt en faciliteert de deelnemende ouders en wijkbewoners bij de taken en hun zelfgekozen activiteiten. Zij traint de vrijwilligers die met de methodiek train de trainer aan de slag zullen gaan om hun mede vrijwilligers te ondersteunen. Deze getrainde groep zal bekend staan als Super vrijwilligers. Deze vrijwilligers zijn de sleutelpersonen van de wijk, die een nieuw groep aan kunnen sturen. Ook zullen zij als straatambassadeurs nieuwe vrijwilligers werven voor dit initiatief.
4
Beleidsontwikkeling en evaluatie: Stichting Wilskracht Werkt adviseert ouders, scholen en alle samenwerkende partijen in alle fasen van de beleidscyclus. Van de ontwikkeling van methodieken en implementeren tot en met het uitvoeren van het initiatief.
Werkgroep: super vrijwilligers die nieuwe vrijwilligers trainen, coachen en ondersteunen bij de uitvoering van de diverse werkzaamheden. De werk groep houdt zich bezig met de dagelijkse gang van zaken rond het project. Goedeen duidelijke taakverdeling zorgen voor effectief resultaat. Samen zorgt men voor een goede teambuilding, de werkgroep denkt actief mee aan het verbeteren van de kwaliteit van uitvoer.
5. Het beoogde resultaat Met het initiatief ‘Kreten uit de wijk”, zullen wij gezonde voeding onder de aandacht brengen en stimuleren bij zowel kinderen als bij hun opvoeders. Samen met ouders, opvoeders en leraren zullen wij de eetgewoontes van kinderen en hun gezin op een positieve manier beïnvloeden. Kinderen en hun ouders/opvoeders zullen bewust gemaakt worden van het belang van gezond en gevarieerd eten. Gezonde voeding hoeft niet langer “vies en onsmakelijk” te zijn. Doordat scholen vaker het signaal geven dat de ouderbetrokkenheid veel te wensen overlaat zal door dit initiatief daar verandering in komen. Ouders die normaliter, omdat ze laaggeschoold zijn en de Nederlandse taal onvoldoende spreken niet deelnemen aan de samenleving zullen hierdoor geactiveerd worden. Uitkeringsgerechtigde- zowel niet uitkeringsgerechtigde ouders zullen ingezet worden om samen te werken met het oogpunt dit initiatief te doen slagen. In het kader van wederkerigheid zal met dit initiatief ook gewerkt worden aan het versterken van de kans op het vinden van betaald werk voor de ouders. Door het inzetten van de participatieladder zal individueel bij elke ouder gemeten worden wat de startkwalificatie is. Ouders zullen op een prettige laagdrempelige manier bewust gemaakt worden van gezonde voeding, evenals burgerparticipatie op welk niveau dan ook. Op deze manier wordt het behalen van een blijvend resultaat versterkt. Het doel is om op termijn financieel zelfstandige buurtkeukens te realiseren, vanuit de eigen kracht van bewoners en onafhankelijk van de overheid of subsidies. Bewoners in deze wijken hebben een laag inkomen en vaak financiële problemen. De prijzen voor de maaltijden moeten laag blijven. Toch denken we dat door schaalgrootte, samenwerking (ook met private partijen) en enthousiaste inzet van vrijwilligers het mogelijk is om op termijn financieel gezonde buurtkeukens te realiseren. Het regieteam denkt ook om via de eigen netwerken dit mede mogelijk te maken. We gaan bij dit plan uit van gezamenlijke verantwoordelijkheid en dus van cofinanciering. Financiering kan bestaan uit geld, materialen of inzet van capaciteit.
5
6. Betrokken Rotterdammers en bedrijven en overige organisaties Bewoners uit wijken van Rotterdam , GGD, JSO, Stichting Wilskracht Werkt, Gemeente Rotterdam (SoZaWe), HRO, Fonds Bijzondere Noden, JOS, Ministerie van Volksgezondheid, Oranje fonds en diverse andere fondsen op het gebied van armoede bestrijding, kinderen en participatie.
7. Begroting Zie bijlage
8. Plan van aanpak Beleidsontwikkeling en evaluatie: Stichting Wilskracht Werkt adviseert ouders, scholen en alle samenwerkende partijen in alle fasen van de beleidscyclus. Van de ontwikkeling van methodieken en implementeren tot en met het uitvoeren van het initiatief. -Eerste fase het ontwikkelen van een plan van aanpak en methodieken en het initiatief voorstellen aan diverse buurtbewoners, basisscholen, buurthuizen en ondernemers in de wijk. In samenwerking met bestaande initiatieven, organisaties en studenten wordt er een methodiek ontwikkelt. Studenten en vrijwilligers worden ingezet om via social media, mondelinge reclame, en persoonlijke benadering het initiatief bekendheid te geven(Reeds gestart) -Tweede fase: Het bediscussiëren van het initiatief, weerleggen en onderbouwen van criteria. Twee wekelijks komen de werkgroepen, samenwerkingspartners en deelnemers bij elkaar om ervaringen, informatie en aandachtspunten uit te wisselen ter (mogelijke) verbetering van het plan van aanpak.(Reeds gestart) -Derde fase: Besluitvorming/implementeren van het initiatief in bestaande buurthuizen. In samenwerking met meewerkende partijen na financiering zal het initiatief als pilot van start gaan met als thuisbasis een buurthuis.(Fase start na goedkeuring, doch voor aanvang van het initiatief) -Vierde fase: Evalueren van het initiatief en mogelijke verbeterpunten/aandachtspunten toepassen in het plan van aanpak en methodiek.. -Voor de continuering stads breed en zelf financiering van het initiatief, deelnemende vrijwilligers met “ondernemersbloed” aansturen om zich te ontwikkelen tot functionele ondernemer met het doel het initiatief omzetten tot operationele onderneming en het verdienmodel versterken.(Gedurende alle jaren)
Als pilot zal het project in 2013 (binnen 3 maanden na toekennen) in deelgemeente Feijenoord gestart worden. Rekening houdend met de ervaringen bij de introductie van de Wet Bewegen en Ontbijten voor Kinderen (WBOK) wat het niet meedoen van alle ouders zal in het eerste jaar voor ongeveer 250 kinderen per dag het ontbijt en warme maaltijd verzorgd worden. Door de aanzienlijk positieve ervaringen van ouders en kinderen die meedoen, zullen ook ouders die in beginsel sceptisch waren meedoen. Hierdoor zal er in het tweede 6
jaar voor ongeveer 300 kinderen per dag de maaltijden verzorgd worden. In het derde jaar zal de capaciteit uitgroeien naar ongeveer 550 kinderen verdeeld over meerdere locaties. De aanschaf kosten van de producten zijn minimaal, omdat we een goede samenwerking zullen aangaan met plaatselijke ondernemers die tegen inkoopprijs de voorraden aan ons zullen leveren. Verder zal er met woningbouwcorporaties overlegd worden voor het bewerken van ongebruikte grond/kavels voor kleinschalige landbouw uitgevoerd door deelnemende ouders. Mede in het kader van Maatschappelijke Inspanning en ter stimulering van de wederkerigheid zullen er ongeveer 80 bewoners aan het initiatief deelnemen. De ouders zullen worden ingezet om de maaltijden te bereiden en te distribueren,opzetten peuterclub maar ook voor het verbouwen van diverse landbouwgewassen. Verder zullen ouders na schooltijd leren om met hun kind sport en spel activiteiten te ondernemen en zo nodig training krijgen voor huiswerkbegeleiding van de kinderen.
Verdienmodel Verdienmodel Het initiatief zal uitgroeien tot een zelf financierende onderneming doordat wij het “KReten uit de wijk” zullen promoten bij de Rotterdammer met genoeg bestedingscapaciteit en het Rotterdams bedrijfsleven. Rotterdammers zullen ervaren dat je niet speciaal uit de wijk of stad moet uitwijken voor gezond, lekker en gevarieerd eten. Het Rotterdams bedrijfsleven krijgt de mogelijkheid om een bijdrage te leveren aan het stimuleren van de wijkeconomie door de catering te laten verzorgen door de buurtkeuken. Dit zal het bedrijfsleven zeker geld schelen (niet meer inhuren van dure cateraars) en tegelijkertijd geld opbrengen voor het initiatief. Rotterdammers die vaker afhaal- en kant en klare maaltijden nuttigen zullen in de gelegenheid gesteld worden om telefonisch of via internet lekkere gezonde maaltijden te bestellen. Deze maaltijden zullen wij aan huis bezorgen. In het eerste jaar zullen dat per dag ongeveer 10 maaltijden á €10,- zijn. In het tweede jaar zullen de bestellingen uitgroeien naar per dag ongeveer 20 maaltijden á €11,- pd. In het laatste jaar zullen per dag gemiddeld 40 maaltijden á € 12 bezorgd worden. Verder zullen wij workshops organiseren waaraan tegen vergoeding aan deelgenomen kan worden. Door deze activiteiten zullen wij over een periode van 3 jaar ongeveer €116.000,genereren. Deze samenwerking zal ervoor zorg dragen dat de gehele wijkeconomie stijgt.
7
