Het ontwerp van filtersystemen voor bijzondere laboratoria en cleanrooms Filterervaringen als adviseur
ir. Wouter Kok (Deerns r.i.) 6 oktober 2005
Deerns raadgevende ingenieurs b.v. Gebouwgebonden installaties GEBOUWDE OMGEVING
GEBOUW
VERDIEPING
VERTREK
WERKPLEK
Deerns raadgevende ingenieurs b.v. Gebouwgebonden installaties • Luchthavens • Gezondheidszorg • Utiliteit • Laboratoria en industrie
Deerns raadgevende ingenieurs b.v. Gebouwgebonden installaties • Luchthavens • Gezondheidszorg • Utiliteit • Laboratoria en industrie • Vestigingen in Nederland en Duitsland • ca. 350 medewerkers P2B Berlijn SRP Keulen
Ontwerp van laboratoria PvE Proces
-
+
-
-
-
+
Gebruikersgedrag Directe omgeving
gkw
cv
fancoil unit Railsysteem - elektra (kracht) subverdeling -
Normen en richtlijnen
Ontwerp
Modulair paneel
Modulair paneel
Activiteit
Bijzondere laboratoria
Proces
Bijzondere eisen
omgeving
mens
proces
Belangrijk beschermmiddel: FILTER’s
Voorbeelden Filters in bijzondere laboratoria • Cleanroom • BioSafety • Proefdier
Voorbeelden Filters in bijzondere laboratoria • Cleanroom • BioSafety • Proefdier
Voorbeelden Filters in bijzondere laboratoria • Cleanroom • BioSafety • Proefdier
Voorbeelden Filters in bijzondere laboratoria • Cleanroom • BioSafety • Proefdier
Cleanroom Chemicaliën
Gassen
Metalen
Halffabrikaten (o.a. elektronica)
‘Clean’ …
Cleanroom Werking cleanroom
Cleanroom
Cleanroom: Van stof naar AMC
→ Stofdeeltjes ‘Feature size’ wordt steeds kleiner.
Cleanroom: Van stof naar AMC
→ Stofdeeltjes ‘Feature size’ wordt steeds kleiner. Airborne Molecular Contamination (AMC) moleculen in lucht kunnen product beschadigen
→
o c i s i r s d i e h d n o Gez
Cleanroom: AMC Contaminant Contaminant type type en en concentratie concentratie
Proces stap stap Proces
Blootstelling Blootstelling (hr) (hr)
Zuren Zuren
Basen Basen
Wel Wel // niet niet filteren filteren lucht lucht & & Type Type filter filter
OplosOplosmiddelen middelen
Cleanroom: AMC in cleanroom -
-
+
Cleanroom: AMC Luchtbehandelingkast -
-
+
Verschillende mogelijkheden voor AMC filter Cleanroom
• Personeel Æ Decentraal – Overall bescherming
• Procesbescherming Æ Lokaal – Meest kritisch, effectief
Cleanroom: AMC • Hoe schoon is een cleanroom? • AMC is in cleanrooms ook een gezondheidsrisico • Gezondheidsoverwegingen Å/Æ productie overwegingen • Toekomst…
BioSafety Laboratoria
BioSafety:
Integraal Ontwerpen MENSEN - Kleding - Sluizen - Desinfectie
LUCHT
WATER
- Onderdruk
-Handenwas regime
- Filtering
- Killtank
- Kleppen
- Eventueel bluswater
- Fumigatiedicht
GOEDEREN/MATERIALEN - Insluizen - Autoclaaf
BioSafety:
Filter locatie
Keuze van filter locatie = Keuze containment grens
Verwisselen van filters …
Biosafety:
Filter locatie
Keuze van filter locatie = Keuze containment grens
• Containmentgrens • Filter afvoeren via autoclaaf
Beperking risicozone
• Filter separaat uitgasbaar • Filter goed controleerbaar • Filter verwisselbaar via technische ruimte Gebruik en onderhoud
Biosafety:
Filter locatie
Keuze van filter locatie = Keuze containment grens
• Containmentgrens • Filter afvoeren via autoclaaf
Beperking risicozone
• Filter separaat uitgasbaar • Filter goed controleerbaar • Filter verwisselbaar via technische ruimte Gebruik en onderhoud
BioSafety:
Filter locatie
Keuze van filter locatie = Keuze containment grens
Verwisselen van filters Æ Contaminatie vrij
Proefdier • Allergenen • Bacteriën, virussen • Stank, vuil
Proefdier • Steriele muizen • Kankeronderzoek
Proces / Proefdier
Gang
Proces / Proefdier
Overige functies (kantoor)
Bescherming proces (proefdier)
Proefdier:
Ontwerp - Proces
• Contaminatie van en door proefdier • HEPA filtering toevoer en groffilter afvoer
HEPA
Proefdier:
Ontwerp - Proces
• Contaminatie van en door proefdier • Contaminatie inperking door drukhiërarchie
Filter
Filter
Proces / Proefdier
Gang
Proces / Proefdier
++
-
++
drukhiërarchie
Bescherming proces (proefdier)
o
Overige functies (kantoor)
Proefdier:
Ontwerp - Proces
• Gang wordt gebruikt voor schoonmaken hokken • Vervuiling luchtafvoer • Verstoring drukhiërarchie
Filter
Filter
Proces / Proefdier
Gang
Proces / Proefdier
++
+
++
o
Allergenen klachten Overige functies (kantoor)
drukhiërarchie
Proefdier:
Ontwerp - Proces
Voor gezondheid en comfort Æ (grof)filter op afvoer gang Filter
Filter
Filter
Proces / Proefdier
Gang
Proces / Proefdier
Overige functies (kantoor)
Afsluitend Filter in het ontwerp van bijzondere laboratoria: Proces is leidend
Besmettingrisico Comfort- / gezondheidrisico
Wel van belang in ontwerp
…
Cleanroom: AMC Type filters: Dry Scrubbing
• Chemisorption / Adsorption • Ion exchanger • Catalyst (Polymer, Metal)
Wet Scrubbing
