Het Nieuwe Telen
“ Het Nieuwe Telen” Wat kan ik er NU mee? Ing René Beerkens
Programma
○
19:00 Inventarisatie vragen en teeltsoorten
○
Presentatie / discussie Vochtregeling Nieuwe technische toepassingen ‒ Adiabatische koeling ‒ Inblazen van buitenlucht al of niet behandeld ‒ Verticale ventilatie ‒ Uitstralingsensor
● ●
○
21:45-22:00 samenvatting / afronding
3 –traps raket
1. 2. 3.
Fundamentele theorie als basis Direct praktische discussie over huidige toepassingen tijdens theorie-uitleg Waar mogelijk directe uitleg toepassing / instelvoorbeelden in de procescomputer
Toegepaste inzichten (1)
Toegepaste inzichten (2)
Wat houdt “Het Nieuwe Telen” in? 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Niet droogstoken met de minimum buis en de ramen op een kier maar vocht afvoeren door het toedienen van (droge) buitenlucht. Intensief isoleren met meerdere energieschermen. Telen met de natuur mee (temperatuurintegratie) Luchtbevochtiging bij warm en zonnig weer waardoor de ramen langer dicht kunnen blijven. Zorgen voor gecontroleerde luchtbeweging voor een betere temperatuur- en vochtverdeling. Actief koelen (ramen dichter -> verhoging CO2) voor meer productie of een betere kwaliteit. Voor teelten waar actief wordt gekoeld, zijn lange termijn opslag (Acquifer) en warmtepomp interessant.
Bronnen: www.kasalsenergiebron.nl / www.energiek2020.nu
Wat kan ik er NU praktisch mee geredeneerd vanuit de plant? ○
Denk continue aan wat de beperkende factor is@.
Temperature
CO2 Light Input for foto synthese
Water (vapour)
Optimal Growth Climate
Blijf in Balans!
Regulators o
f growth
Wat kan ik er NU praktisch mee geredeneerd vanuit het kasklimaat?
temperatuur
CO2 straling
RV
Hoofdvragen A: Wat is de beste - energiezuinige – vochtregelstrategie voor mij (volgens de laatste inzichten van Het Nieuwe Telen) ?
B: Hoe problemen voorkomen als gevolg van (te) energiezuinig telen?
C: Hoe stel ik dit in op mijn klimaatcomputer?
Belangrijkst is inzicht in vocht huishouding van de plant maar zeker ook de kas! ○
Doelstelling is maximale (gezonde) groei!
○
In zomer te laag ●
○
bevochtiging of meer schermen
In herfst winter te hoog Ontvochtiging, hetzij actief, hetzij passief Egaliseren klimaat ● Voorkomen koudere delen (veelal veroorzaakt door naijling en/of uitstraling) ● ●
Online Psychro diagram hnt.letsgrow.com/psychro
RV & VD
Relatieve vochtigheid vs Vocht deficit
AV
Absoluut Vocht Gehalte -> Dauwpunt
VPD Vapour Pressure Deficit -> Potentie voor Plantverdamping
Gebruik Vapour pressure Deficit Temp °C
100 %
95%
90%
85%
80%
75%
70%
65%
60%
55%
50%
20
2,34
2,22
2,10
1,99
1,87
1,75
1,64
1,52
1,40
1,28
1,17
21
2,48
2,36
2,24
2,11
1,99
1,86
1,74
1,62
1,49
1,37
1,24
22
2,64
2,51
2,38
2,25
2,11
1,98
1,85
1,72
1,59
1,45
1,32
23
2,81
2,67
2,53
2,39
2,25
2,11
1,96
1,82
1,68
1,54
1,40
24
2,98
2,83
2,68
2,53
2,39
2,24
2,09
1,94
1,79
1,64
1,49
25
3,17
3,01
2,85
2,69
2,53
2,37
2,22
2,06
1,90
1,74
1,58
26
3,36
3,19
3,02
2,85
2,69
2,52
2,35
2,18
2,02
1,85
1,68
27
3,56
3,38
3,21
3,03
2,85
2,67
2,49
2,32
2,14
1,96
1,78
28
3,78
3,59
3,40
3,21
3,02
2,83
2,64
2,45
2,27
2,08
1,89
29
4,00
3,80
3,60
3,40
3,20
3,00
2,80
2,60
2,40
2,20
2,00
30
4,24
4,03
3,82
3,60
3,39
3,18
2,97
2,76
2,54
2,33
2,12
VP Plant bij 28 graden, 100%RV = 3.78 -
Minus
-
VP Kas bij 25 graden, 50% RV = 1.58
=> Resultaat VPD Plant = 2,2 KPa
A: vochtregelstrategie (1)
○
Welke regeling starten we als eerste?
1. Ventilatoren aan C
2. Raamstand vocht 3. Kier in doek B
4. Minimum buis A RV basis 80% 80
85
90
95
Invloeden RV / VD (1) ○
Invloed gebaseerd op het verschil tussen ‘basis’ RV ViP in kasklimaat en RV meting RV 100 %
Verschil RV 5 10 (90%) (85%)
RV ViP
(75%)
(basisinstelling kasklimaat)
80 %
(70%) Verschil RV -5 -10
Invloeden RV / VD (2) ○
Invloed gebaseerd op het verschil tussen ‘basis’ VD ViP in kasklimaat en meting Verschil VD 0.8 1.7
(4.3gr) VD 3.5 gr/m3
0 gr/m3
(2.6gr)
(5.2gr)
VD ViP (basisinstelling kasklimaat)
(1.7gr) Verschil VD -0.9 -1.8
A: vochtregelstrategie (2) Advies: 1- lucht boven scherm indien scherm voldoende vochtdoorlatend 2- vocht kier in doek tot max 3% (let hierbij op voorkoming onregelmatige -over- regeling) 3- inbreng minimum buis
A: vochtregelstrategie (3)
Wanneer heeft luchten boven doek wel/geen zin? Afhankelijk van: -
Doektype / doorlatendheid vocht verschil buiten/binnen AV, verschil buitentemperatuur tbv condensatie op glazen dek
Vochtbeheersing bij gesloten scherm ○ ○ ○
Energiebesparing door (dubbel) scherm Mogelijk vochtprobleem Buitenlucht inblazen basis systeem < 5 m3/m2.uur ● geen recirculatie ● aan/uit ●
Doekeigenschappen enkele LS doeken
Doektype
functie
Dampdoorlatendheid, g/m2.uur
SLS 10 Ultra
Energie
SLS 10
Energie
SLS 14
Energie + scherm
41,5
SLS 16
Energie + scherm
41,9
SLS 18
Energie + scherm
40,1
SLS Obscura A+B
Verduistering
17,2
SLS Obscura B/W
Verduistering
40,1
ULS 10
Energie
27,6
ULS 14
Energie + scherm
28,3
ULS 16
Energie + scherm
27,9
34,9 32
ULS 18
Energie + scherm
28,4
ULS Obscura A+B
Verduistering
19,1
Omstandigheden Onder het doek Temp. 18° C RV 75% Abs vocht 11,6 gr Boven het doek Temp. 10° C RV 100% Abs vocht 9,4 gr Verschil abs vocht 2,2 gr/m3
A: vochtregelstrategie (4)
Wanneer gebruik onder buis vs bovenbuis? Dit is afhankelijk van locatie / diameter minimum buis - Houdt hierbij rekening met verhoging pottemperatuur in relatie tot temperatuur van groeipunten en extra verdamping -
C: Welke instellingen te gebruiken? Samenvatting vochtstrategie:
A) luchting, B) doeken C) buizen
Temperatuur / lichtbalans met of zonder adiabatische koeling
Zonder adiabatische koeling
Met adiabatische koeling
Doelstelling van vernevelen
○ Luchtbevochtiging ( RV verhogen) ○ ○
Koeling ( temperatuur verlagen) ook in de avond! Verhoging enthalpie : verlagen van ventilatievoud
Welke combinatie levert het beste groeiklimaat op? Aansturing op basis van energiebalans en plantreactie
Potentie koelvermogen op CO2 niveau
○
Bron: WU
Verneveling (2)
○
Problemen uit het verleden: geen effect, of oa meer botrytis door: ● ● ● ●
Te grote druppels Verkeerd aansturen ( continu ipv pulserend) Verkeerde dosering; vaste capaciteit, 2 trappen aan/uit, etc. Regeling op RV/VD i.p.v. energiebalans en plantreacties
Positieve effecten
○
Minder stress; verdamping blijft op gang
○
Meer licht toelaten = meer groei
○
Minder CO2 verlies : tot 40% minder emissie en/of meer ppm’s door lager ventilatievoud
○
Temp gelijk of lager; koeling tot onder buitentemp vooral bij lage buiten RV
○
Aansturing op basis van energiebalans is essentieel
Vertikale ventilatoren
Waarom verticale ventilatie? (1)
Optimaal groeiklimaat in de kas: ●
Actief microklimaat, subtiele luchtbeweging rond de plant
●
Kleine temperatuur verschillen H + V
●
Voorkomen vochtproblemen oa gewascondensatie en nat blijven van het gewas
●
Voorkomen van kouval door vochtkier
●
Betere verdeling van CO2
Waarom verticale ventilatie? (2) Energie besparing ●
‘s morgens de kas opwarmen door zonne energie ipv minimum buis
●
Warmte van lampen benutten
●
Gecontroleerde vochtafvoer door doek
●
Goede verdeling van ingebrachte warmte of koude met LBK’s of droge lucht door ventilatie systemen
Vertikale luchtbeweging
Aircobreeze kenmerken ○
Vertikale luchtbeweging in paraplu vorm
○
Gelijkmatige luchtsnelheid 0,1 – 0,2 m/s
○
Toepasbaar onafhankelijk van gewas type en hoogte
○
Groot bereik ca 200 – 240 m2
○
Minimale lichtonderschepping
○
Laag E verbruik ( <1 W/m2) + Geluidsarm
○
Geen belemmering werkzaamheden of vervuiling van slurven etc
○
Uitstekend microklimaat, positief effect op groei en kwaliteit
○
Besparing op minimumbuis aangetoond
○
Energiezuinige vochtbeheersing onder schermdoek in combinatie met buitenlucht inblazen
filmopnamen
Aardbei 1
Aardbei 2
Roos zonder@
Roos met@
Mogelijkheden luchtbehandeling ○ ○
Gebruik buitenlucht met of zonder actieve behandeling Al of niet in meerlagenteelt
Werken met een sensor voor uitstraling ○
Voorkom te veel uitstraling Voorkom een inactief plantklimaat ● Voorkom condensatie op gewas ●
Inkomende vs uitgaande en netto straling
○
Inkomende globale straling: pyranosensor (W/m2) ●
○
(shortwave 300-2800 nm, inclusief zichtbaar licht)
Inkomende langgolvige straling: Pyrgeo sensor (W/m2) ●
(long wave 4500-50000 nm, inclusief ver infrarood)
Energiestromen gedurende de dag
Voorbeeld: bewolkte dag met deels zonnige middag
Bewolkte
vs
Invloed op plant temperatuur
heldere hemel
Berekening uitgaande straling en netto instraling
○
Uitgaande langgolvige straling kan berekend worden aan de hand van de temperatuur van de kas
○
( in de praktijk de Temp van de behuizing Pyrgeometer)
○
Netto langgolvige instraling = gemeten instraling – berekende uitstraling
○
Netto langgolvige instraling = output Pyrgeometer
○ ○
= ca 0 W/m2 bij bewolkte hemel = tot – 150 W/m2 bij heldere hemel
○
Netto instraling = globaal + langgolvig W/m2
Concrete klimaat tips
○
Vocht kan vaak belangrijker zijn dan temperatuur!
○
Spaar vocht en daarmee ook CO2 en warmte door later te ventileren
○
Gebruik stralingsverhogingen op de ventilatielijn
○
Hanteer lichtgerelateerde etmaaltemperaturen
○
Voer goedkoper vocht af door ruimer te ventileren boven een gesloten doek
○
Probeer inzicht te krijgen in uw planttemperatuur
Rondvraag / Samenvatting Belangrijke adviezen ter overweging: ○
Kijk naar uw grafieken! ● ●
Is What You See Really What You Get? Probeer dit natuurkundig te verklaren
○
Controleer uw instellingen rondom vochtregeling!
○
Last but not least: ●
○
Waar hangt de meetbox en is deze recent geijkt?
@@@@@@@@@@@@..
Dank voor uw aandacht! vervolgvragen..?
[email protected]
