Het meten van werk-capabilities Femke Abma, PhD Universitair Medisch Centrum Groningen, Community and Occupational Medicine Startsymposium Academische Werkplaats Arbeid en Gezondheid, 17 april 2015, Tilburg
Achtergrond • Van compensatie naar participatie • Gezond en duurzaam aan het werk (blijven) • Voor duurzame inzetbaarheid is het van belang dat werk van waarde is voor een werkende • Capability approach van Amartya Sen • Definitie door Van der Klink et al. voor duurzame inzetbaarheid
2
1
Definitie van ‘Duurzaam inzetbaar’ “Duurzaam inzetbaar betekent dat medewerkers doorlopend in hun arbeidsleven over daadwerkelijk realiseerbare mogelijkheden alsmede over de voorwaarden beschikken om in huidig en toekomstig werk met behoud van gezondheid en welzijn te (blijven) functioneren.” Rapport ‘duurzaam inzetbaar; werk als waarde’ JJL van der Klink e.a. ZonMw’, 2010
Belangrijke elementen
• Creëren en openhouden van mogelijkheden • Verantwoordelijkheid van werknemer èn van context • Werk als waarde
2
Capability benadering Amartya Sen (India, 1933) Professor in economie, Harvard en Cambridge 1998: Nobelprijs ‘for his contributions to welfare economics’
“Het gaat om de vraag welke mogelijkheden leden van een samenleving daadwerkelijk beschikken en hoe ze verdeeld zijn”
6
3
Capability Geheel van taken die voor mensen waardevol en belangrijk zijn, en die ook daadwerkelijk binnen hun bereik liggen. - Prestaties = wat iemand feitelijk doet (werken/niet werken) - Vermogen = wat iemand feitelijk kan - Capability = individueel vermogen (wat iemand kan) in relatie tot de mogelijkheden die de omgeving biedt.
Capability in relatie tot werk 1. in staat zijn: capaciteiten, vaardigheden, attitude, motivatie 2. in staat gesteld worden: faciliterende (werk)omgeving. Duurzaam: om in huidig en toekomstig werk met behoud van gezondheid en welzijn te (blijven) functioneren
4
Conceptueel model
9
Organisatie van het project (1) • 5 Work Packages (WP): – – – –
WP Work factors (Prof. F. Zijlstra, Universiteit Maastricht) WP Health (Prof. A. Burdorf, Erasmus MC Rotterdam) WP Personal factors (Prof. W. Schaufeli, Universiteit Utrecht) WP Capability and (work) functioning (Prof. J.J.L. van der Klink, Prof. U Bültmann, dr. S. Brouwer, Universitair Medisch Centrum Groningen & Prof. G.J. van der Wilt, Radboud Universiteit Nijmegen) – Overall WP Sustainable Employability (Gezamelijk) – 4 postdocs: dr. F.I. Abma, dr. S. Robroek, dr. M. Cuijpers, dr. E. Ouweneel
• Elk WP heeft een (onder)deel van de assessment tool ontwikkeld 10
5
Organisatie van het project (2)
WP Work factors WP Health WP Personal factors WP Capability and (work) functioning
Fase 1 Ontwikkeling nieuwe tools
Fase 2 Integrale validerings van tools en testen van het model van DI
Time line Overall WP Sustainable Employability
11
Ontwikkeling van de Capability items: Meerdere methoden: • Interviews om te onderzoeken wat voor werkenden nodig is om hun werk waardevol te vinden en wat er nodig is om aan het werk te blijven. • Een literatuurstudie naar bestaande capability instrumenten in andere gebieden dan duurzame inzetbaarheid. • Een literatuurstudie naar aspecten die werk waardevol maken.
12
6
Interviews: Waarde van werk en wat nodig is om te blijven werken • N=14 interviews met werkenden en pas gepensioneerden: – Werknemer N=5 – Zelfstandige N=4 – Vroegpensioen (<65) N= 3 (hoewel allen wel (weer) aan het werk!)
– Gepensioneerd (>65) N=2
• Meer dan 30 thema’s geïdentificeerd
Literatuur review: Waarde van werk • Inclusiecriteria: 1. Doel van de studie moest zijn het meten van werkwaarden; 2. Hiervoor moest een vragenlijst gebruikt worden, en 3. Elke werkwaarden moest gerapporteerd worden in een gemiddelde score.
• ‘Importance score’: – Om de belangrijkste werkwaarden te selecteren is een maat ontwikkeld: ‘importance score’
7
Resultaten review • Werkwaarden die in meer dan de helft van de gevonden studies bij de top 20% hoorden: Work Value
Number of studies/populations in which the work value was assessed
Number of studies/populations in which the work value was rated within 20% most important
Ability utilisation Achievement Discipline Fulfilment Interesting work Life style Loyalty
56 110 2 6 18 90 3
38 66 1 4 11 45 2
Bestaande instrumenten • Meerdere instrumenten werden gevonden (niet exclusief): – ICECAP (Coast et al., 2009), en ICECAP-A (Al-Janabi et al, 2012) – Evaluating public health interventions (Lorgelly et al., 2008), – Quality of Life measurement (Robeyns, 2005), – Capabilities and achievement (Anand et al., 2006)
‘Pioneren’
8
Resultaten • De input uit de literatuur en de interviews werden samengevoegd en besproken in het consortium. • Dit heeft geleid tot de inhoud en structuur van de zeven capability items die van belang zijn bij duurzame inzetbaarheid.
Capability items: inhoud 1. 2. 3. 4.
Kennis en kunde gebruiken Kennis en kunde ontwikkelen Betrokken zijn bij belangrijke beslissingen Betekenisvolle werkcontacten met anderen hebben of opbouwen 5. Eigen doelen stellen 6. Een goed inkomen verdienen 7. Een bijdrage leveren aan het creëren van iets waardevols 18
9
Capability items: structuur • Bij elk item wordt er gevraagd: – A) Hoe belangrijk is het voor u dat u … , – B) Biedt uw werkt u voldoende mogelijkheden daartoe? – C) In hoeverre lukt u dat ook daadwerkelijk • Antwoordcategorieen: 1 =“In het geheel niet ”; 2 = “niet”, 3 = “neutraal”, 4 = “wel” and 5 = “in zeer grote mate”.
19
Voorbeeld item 2. Kennis en vaardigheden ontwikkelen
a Hoe belangrijk is het voor u dat u in uw werk uw kennis en vaardigheden verder kunt ontwikkelen? b In hoeverre lukt het u in uw werk om dat ook daadwerkelijk te doen? c Biedt uw werkt u voldoende mogelijkheden om dat te doen?
In het geheel niet
niet
neutraal
wel
In zeer grote mate
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
()
10
Capability items: scoring • Duurzame inzetbaarheid is in gevaar als er discrepantie is tussen: – (A) Een capability belangrijk vinden en (B) voldoende mogelijkheden hebben op het werk; – (A) Een capability belangrijk vinden en (C) het daadwerkelijk kunnen realiseren; – (B) voldoende mogelijkheden hebben op het werk en (C) het daadwerkelijk kunnen realiseren.
21
Capability items: overall item • Een overall item is geformuleerd over de totale capability set voor duurzame inzetbaarheid: “Alles bij elkaar genomen denk ik dat ik voldoende mogelijkheden heb aan het werk te kunnen blijven.” – Antwoordcategorieën: 1 =“geheel mee oneens”; 2 = “mee oneens”, 3 = “niet mee eens, niet mee oneens”, 4 = “mee eens” and 5 = “geheel mee eens”
22
11
Assessment tool voor duurzame inzetbaarheid • De assessment tool heeft als doel om risico's voor duurzame inzetbaarheid te identificeren, en bestaat uit relevante indicatoren voor duurzame inzetbaarheid geïntegreerd in een vragenlijst. • De assessment tool bestaat uit vier hoofd modules: capabilities, gezondheid, persoonlijke factoren, en werk en organisatie karakteristieken. • Naast deze modules start de tool met individuele achtergrond kenmerken en zijn er aan werk gerelateerde uitkomstmaten toegevoegd. • Een tweetraps model is toegepast om zo inzicht te krijgen in de duurzame inzetbaarheid van werkenden. 23
Tweetraps model • Core set: – Relatief korte vragenlijst om factoren te identificeren die (mogelijk) een negatieve invloed hebben op duurzame inzetbaarheid
• Verdiepings modules: – Meer specifieke informatie voor een beter inzicht
24
12
Operationalisatie • Vragenlijst die de aspecten van het model dekt • Vernieuwend element: capability vragen • Ontwikkeld en gevalideerd voor werknemers • Core-set en verdiepingselementen: – Core-set: 37 items – Totaal: 57 items
Gebruik van assessment tool • De assessment tool is voornamelijk ontwikkeld om de duurzame inzetbaarheid van individuele werkenden in kaart te brengen, en om hen te voorzien van informatie over hun duurzame inzetbaarheid en daarmee mogelijkheden voor verbetering aan te dragen. Het huidige instrument is minder geschikt voor mensen zonder werk of zelfstandigen. • Voor bedrijven kan de samenvatting van de resultaten op de core set informatie geven over de aanwezigheid en belangrijkheid van risicofactoren voor duurzame inzetbaarheid. Deze informatie kan gebruikt worden om interventies te prioriteren op organisatie niveau. 26
13
Bedankt voor uw aandacht! Any questions?
[email protected]
Houten baken op Schiermonnikoog. Opgericht in 1766 om te helpen bij de navigatie op zee.
14
