Het klopt! Van hard naar hart. In stressvolle situaties krijg je lichamelijk reacties. Soms zijn die zo subtiel dat ze niet worden opgemerkt terwijl de reacties lang kunnen aanhouden en ongezond zijn. Zeker wanneer er regelmatig sprake is van stress veroorzakende contacten, neemt het risico op minder functioneren en uitval als gevolg daarvan fors toe. De instinctieve/dierlijke reactie op stress is vluchten of vechten. Door dat te doen wordt de lichamelijke schade van de stress beperkt. De fysiologie van het lichaam heft de negatieve gevolgen van de stress dan snel op. Maar mensen doen dat nagenoeg nooit. Professioneel gezien mogen ze dat niet en we hebben geleerd om die primaire reactie achter wege te laten. Dus gaan we in discussie, pompen we onszelf op om sterker te lijken, gaan we harder praten, stokt onze adem, vergeten we wie we zelf zijn, ergeren we ons en gaan we helemaal op in de stress. Dat een ieder verschillend reageert op dezelfde gebeurtenis buiten zichzelf heeft ook alles te maken met welke opvattingen, gedachtes en eerdere ervaringen een ieder zelf heeft. Heel veel mensen ervaren in deze westerse ‘drukke’ samenleving regelmatig bepaalde spanning in verschillende situaties. Het eerder genoemde stokken van de adem is het gevolg. Het is vaak erg subtiel en wordt niet eens altijd als zodanig herkend. Toch leidt het tot een onbehagelijk gevoel en zorgt het voor een verstoring in de goede werking tussen je hoofd en je hart. Dat leidt er toe dat je de situatie waar je in bent beland niet optimaal kunt behandelen en dan grijp je naar scenario’s die niet goed bij jou, noch bij de situatie passen. Mentale, fysieke en emotionele nadelen Op momenten dat je stress ervaart, gaat je lichaam in de eerder genoemde ‘vecht-vlucht-stand’ Het maakt zich klaar voor onmiddellijke fysieke actie. Je ademhaling stokt, al je bloed stroomt naar je spieren, zodat er niets over blijft voor je brein – en je dus niet meer helder kunt denken. Laat staan effectief handelen! Wat gebeurt er fysiologisch wanneer je in een situatie komt die stress veroorzaakt? Er gebeurt iets met je ademhaling; die stokt en er komt cortisol vrij. Dat is een hormoon dat wordt aangemaakt in de bijnierschors. Dit stresshormoon helpt je te overleven, maar is contraproductief voor een effectieve handeling. Cortisol blijft zo’n zes uur in je bloed aanwezig en leidt o.a. tot (langdurige) oververmoeidheid. Negatieve emoties als boosheid, frustratie en angst worden in hevigere vorm ervaren. Mensen ervaren een negatieve stemming.
Ineffectief gedrag Wat gebeurt er verder wanneer je in een situatie komt die stress veroorzaakt? Zoals gezegd, stokt je adem. Daardoor kan je niet meer helder denken. Van nature (zoals nu nog steeds in de dierenwereld en in enige mate in niet westers culturen) veroorzaakt dat stokken van de adem een reflex tot vechten of vluchten. Maar die reflex hebben wij cognitief onderdrukt. Die tegenstrijdigheid in de hersenen uit zich in ons gedrag. In zo’n situatie is onze eerste reflex om weerstand te bieden, harder te gaan praten en de situatie meester te worden. Daardoor krijgen we een kort lontje en blazen we onszelf letterlijk en figuurlijk op. In het gedrag neemt het ego van jezelf daardoor het ‘stuur’ over, is er geen gelijkwaardigheid en verbinding meer met de ander, waardoor er geen normale communicatie kan ontstaan. Het belangrijkste effect van het stokken van onze adem is dat ons hartritme verandert. En dat terwijl ons hart het instrument is waarmee we elke situatie de baas kunnen zijn. Het hart heeft namelijk ook een neurale (hersen) functie en het stuurt voor een belangrijk deel je hersenen aan. Vanuit je hart kun je dus andere keuzes maken en kun je voorkomen dat je hersenen je heen en weer slingeren tussen cognitief en emotioneel reageren. Remedie Ons lichaam en onze hersenen functioneren het best als onze hartslag 'coherent' is. Dat wil zeggen dat het ritme van de kloppingen van ons hart geleidelijk en gelijkmatig verandert. Dan zitten we niet alleen goed in ons vel, maar functioneren we ook optimaal op emotioneel en mentaal niveau. Het hartritme dient op een rustig en glooiende manier te verlopen. Dit kan door training aangeleerd worden. Het bewust worden van wanneer iemand stress ervaart in hun dagelijks werk is de eerste en belangrijkste stap. Via oefening kan men vervolgens een rustig hartritme krijgen. Zowel ter voorbereiding op een stressvolle situatie dan wel in een stressmoment zelf. Daarbij is van belang dat hersenen en hart authentiek worden geleid. Daarmee bedoelen we op een natuurlijke wijze die past bij wie de persoon in kwestie echt is. Het gaat dan om zaken als inzicht, zelfreflectie en vrij zijn van belemmerende emotionele navelstrengen. Als derde is nog van belang dat je de vaardigheden bezit om met stressvolle situaties om te gaan; ze te beleven en ze te verwerken. Dergelijke vaardigheden heb je en/of kan je aanleren en je kunt ze verder ontwikkelen door er in te oefenen.
Wetenschappelijk onderzoek Vijftien jaar wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat mensen die hebben aangeleerd deze hartcoherentie tot stand te brengen, al na zes weken minder moe zijn, minder boos zijn, minder zorgelijk zijn en minder lichamelijke klachten hebben (en dus ook minder uitvallen / ziek zijn). Niet voor niets hebben bedrijven als Shell, Boeing, Motorola en Unilever deze techniek al ingezet in hun trainingsprogramma. Training Het gaat dus om kennis, bewustwording, ervaring en vaardigheden. Deze vier leerelementen zijn op verschillende manieren bijeen te brengen om mensen te helpen bij het voorkomen van de nadelige gevolgen van stress. Het Klopt! doet dat door een aantal geselecteerde technieken toepasbaar te maken op dit onderwerp en ze te voorzien van uitgelezen casuïstiek. Technieken Hieronder is aangegeven welke technieken we gebruiken voor welk van de vier leerelementen. Elke techniek heeft alle vier de elementen in zich maar niet altijd met dezelfde nadruk. In alle gevallen is zeer actuele en herkenbare casuïstiek ontwikkeld om met de aangereikte kennis ervaringen op te doen (oefenen). Daarbij gebruik maken van professionele acteurs heeft bewezen zeer goed te werken. Kennis Hartcoherentie Ego, zelf en emotionele navelstrengen Barrières worden successen Geweldloos communiceren Emotional Freedom Techniques (EFT) Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP)
x x x x x x
Bewustwording xx xxx xx x xx x
Ervaring xx x xx xx xx xx
Vaardigheden xx x x xxx xxx xx
(het aantal kruisjes geeft aan in welke mate de techniek bijdraagt aan het leerelement)
Op basis van bovenstaande matrix stellen we programma’s op die mensen in staat stellen aan de slag te gaan met het herkennen van en dealen met stress op basis van hun eigen rol daarin. De samenstelling van een training varieert op basis van de samenstelling van de groep.
Maatwerk en verdieping Afhankelijk van de samenstelling van een trainingsgroep dient het programma te worden fijn geslepen. Op dit moment zijn er uitgewerkte programma’s voor: een training op open inschrijving waarbij de deelnemers elkaar niet kennen en uit verschillende achtergronden komen; een training voor mensen in beroepen waarbij regelmatig stressvolle communicatie voor komt; een in company training voor organisaties waarin een “heftige” reorganisatie actueel is (moet starten, loopt of is net afgerond) Daarnaast is op basis van behoefte een individuele begeleiding af te spreken. Toelichting op de technieken
Hartcoherentie Inzicht en kennis krijgen dat rust en kalmte niet iets vanzelfsprekends is. We ervaren allemaal spanning. De één meer dan de andere. Zeker in situaties wanneer er ‘stress’ opgeroepen wordt. In dit blok ervaart iedereen in welke mate hij/zij stress ervaart in normale situaties (via wetenschappelijke meting). Ook leert een ieder om een onrustig gevoel (hoe subtiel ook) beter kan reguleren. Een basis om al krachtiger met individuele stresssituaties om te gaan.
Ego versus het Zelf en Emotionele navelstrengen Inzicht en helderheid krijgen in wie er nu vaak werkelijk de regie in handen heeft in je dagelijkse leven. Waarom angst hierin zo’n grote rol speelt en dat het lijkt alsof deze angst alleen maar vergroot. Gaan zien/ervaren hoe jij de regie 100% terug kunt nemen. En daarmee zoveel meer sturing gaat geven aan je leven en dat wat er écht in je leeft en geleefd wil worden.
Barrières worden successen Inzicht krijgen waarom er toch vaak barrières op je pad komen en ze je vaak vast (willen) houden in je huidige situatie en handvatten aangereikt krijgen om te leren hoe je deze barrières kunt gebruiken voor je succes. Volledig 100% verantwoordelijkheid gaan nemen voor jouw leven, ongeacht de consequenties/acties die daaraan gekoppeld zijn. Trouw worden én blijven aan je eigen hart/integriteit.
Geweldloos communiceren Inzicht en kennis over als je doelen en zaken bij anderen voor elkaar wilt krijgen, dan wel samen misverstanden wilt oplossen, dit alleen kan door in verbinding te staan met jezelf (eerst) en vervolgens met de ander. Vaardigheden worden aangeleerd om in het contact met de ander volledig in verbinding te staan, zonder jezelf én de ander geweld aan te doen. Ieder oefent met eigen casuïstiek. Je leert om effectief samen te werken met klanten, collega’s en leidinggevenden.
Emotional Freedom Techniques (EFT) Het aanleren van een zeer praktische (wetenschappelijke bewezen) techniek. Vrij zijn in de keuzes die je maakt zonder dat je daarin wordt tegengehouden door blokkades, emoties en/of angsten.
Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP) Deelnemers leren de toegevoegde waarde van hartcoherentie gecombineerd met verschillende NLP instrumenten. Een heel belangrijk effectief instrument is ‘Ankeren’. Hierdoor kunnen de deelnemers thuis of op het werk duurzaam stressvolle situaties voorkómen dan wel veel beter mee omgaan tijdens ‘lastige’ interacties. Hierdoor worden eigen doelen veel makkelijker bereikt in een aangenamer contact met anderen. Voor meer informatie kijkt u op www.klaros.nl of belt u met Klaros Networks op telefoonnummer 074-2469381.
