Het kind in de jeugdvoetballer,

Het kind in de jeugdvoetballer, … In de tijd dat straatvoetbal nog éen van de meest gespeelde spelletjes ter wereld was, was de invloed van volwassenen, die zich bemoeiden met het voetbalproces van onze jeugd, heel gering. Kinderen gingen spontaan voetballen zonder de aanwezigheid van volwassenen, zonder indelingen in leeftijdscategorieën, heel speels en ongedwongen … en zonder veel regeltjes en ingewikkelde structuren VOETBAL SPELEN. Er waren in die tijd wel trainers en elftalbegeleiders, maar kinderen leerden eigenlijk voetballen op straat. Een vaststelling of conclusie die in heel wat vakliteratuur en door specialisten bevestigd wordt want het fenomeen van het straatvoetbal wordt nog steeds als hét ideale opleidingsproces van een jeugdvoetballer aanzien. Maar omwille van diverse redenen verdween het fenomeen straatvoetbal. Onze kinderen kregen andere alternatieve vrije tijdsbestedingen, de verstedelijking, … zorgden er voor dat kinderen niet meer of toch heel weinig spontaan met de bal bezig waren. Vanaf dat moment zijn volwassen zich met het jeugdvoetbal gaan bemoeien. Ze zijn op zoek gegaan naar alternatieven voor het straatvoetbalproces en dit met wisselend succes. Door de bemoeienissen van die volwassenen verdwenen er heel wat positieve aspecten van het straatvoetbal. De spontane en de speelse eigenschappen van een kind verdwenen omdat volwassenen een poging deden om het jeugdvoetbal te structureren. Vol goede bedoelingen gaan volwassen nu zeggen hoe kinderen moeten voetballen, … terwijl een kind vrij wil bewegen, voetballen, ontdekken, … en gewoon wil VOETBAL SPELEN. Een voorbeeldje die dat perfect kan illustreren is het fenomeen van de zgn. opwarming. Trainers beweren dat kinderen voor de voetbalactiviteiten moeten opwarmen. Iedereen kent wel het loslopen, knieën heffen, sprintje trekken, stretchen, … 10 tallen minuten worden daaraan gespendeerd, maar in die tijd waren straatvoetballers al aan het VOETBAL SPELEN, hadden ze al heel wat meer de bal geraakt, acties gemaakt, … zonder die zgn. opwarming. Met deze inleiding wil ik u als lezer gewoon duidelijk maken dat wij als volwassenen zeker een (onbewuste) remmende invloed hebben op een kind dat wil voetballen, dat eigenlijk wil VOETBAL SPELEN. Als jeugdtrainer vind ik het in dit kader heel belangrijk om rekening te houden met de volgende vraag : “hoe rem ik de motivatie, de speelsheid en de bewegingsdrang van een kind niet af ?” In dit kader heb ik hierna geprobeerd om een aantal balbal illustraties te geven die misschien moeten helpen om de aandacht van jeugdvoetballers te krijgen en vast te houden. Het betreft een aantal tips die moeten helpen om een optimaal leerklimaat te krijgen waarin kinderen zich goed en gerespecteerd voelen en waarbij de stimulering van de beleving bij het kind de rode draad is.

Kristof Mortier Trainer balbalschool www.balbalschool.be

Kristof Mortier www.balbalschool.be

1. Goed begonnen is half gewonnen, … het vrije voetbalparadijs ! Bij de start van een voetbalactiviteit ( training, wedstrijd, …) zijn wij binnen de balbalschool zeker voorstander van het feit dat jeugdvoetballers eventjes een zgn. vrij voetbalparadijs moeten krijgen. In de balbalschool geven wij de jeugdvoetballers eventjes wat de tijd om zelf ongedwongen met de bal bezig te zijn. Tijdens iedere balbal bijeenkomst voorzien we telkens een 5 tal minuutjes het vrije voetbalparadijs en geven we de jeugdvoetballers de volledige beschikking over het terrein, de ballen, kegels, pugg goals, hesjes, … Bij de allerjongsten zien we dat de kinderen houden aan hun eigen bal en vooral proberen op doel te trappen, snel hun eigen bal op halen, … om dan vervolgens opnieuw op doel te trappen, … Bij de iets oudere jeugd ( vanaf 10 jaar ) zien we dat kinderen vooral spontaan zelf een wedstrijdje aan het organiseren zijn, er worden zelf ploegjes gemaakt en voetballen maar, …

Onder het toeziend oog van de balbaltrainer zijn de kinderen op die manier al prima aan het VOETBAL SPELEN en is het eigenlijk jammer dat wij ze moeten onderbreken. Dat korte moment heeft ons jeugdtrainers fantastische mogelijkheden. Je krijgt als trainer eventjes de tijd om de kinderen te observeren, je kan je terreinorganisatie van je training voorbereiden, je kan eventjes dollen met de kinderen, eventjes individueel bezig zijn, huiswerk meegeven en ‘controleren’, …


2. De aandacht van de kinderen winnen, …d.m.v. spelvormen ! Binnen de balbalschool proberen wij na het vrije voetbalparadijs telkens te starten met een spelvorm met heel veel beleving en fun. Op die manier heb je de kinderen onmiddellijk vast en krijg je gemakkelijker de aandacht van de kinderen. Bij de kleinsten kan dit bijvoorbeeld een tikspelletje zijn of éen of andere korte estafettevorm. In de balbal oefenstofdatabase vindt u tientallen voorbeelden van dergelijke ingangzettertjes. Bij de oudere jeugd gaan we eveneens een spelvorm aanbieden maar we proberen wel onmiddellijk de link te leggen met het thema van de training. Een voorbeeld bij E pupillen : In een afgebakende ruimte worden de spelers in groepjes van drie verdeeld, ... iedereen een bal. Eén van de spelers is het konijn, terwijl de andere twee de jagers zijn. Het konijn probeert binnen de afgebakende ruimte al dribbelend zijn bal te beschermen. De jagers proberen al dribbelend de bal van het konijn af te schieten. Wie als eerste het konijn kan afschieten ( lees : bal ) wordt zelf konijn ( = + 1 punt ), ... het konijn wordt dan jager. Wanneer de jagers schieten op het konijn en hun bal vliegt buiten de afgebakende ruimte krijgen ze een minpunt ( - 1 punt ) Welke drie spelers halen de hoogste scoren en spelen de finale ? Een voorbeeld bij D pupillen : Wanneer het over het verplaatsen zonder bal gaat, kunnen we in die aanvangsfase een partijtje handbal spelen waarbij de bal niet langer dan 3 seconden mag vastgehouden worden ( snelle passen en veel vrijlopen wordt op die manier uitgelokt ).


3. Wedstrijdvormen dé rode draad Een trainer tegen zijn jeugdspelers, … “ als jullie straks jullie best doen, gaan we nog een wedstrijdje spelen”. De trainer hoopte waarschijnlijk op die manier de motivatie van zijn spelers te verhogen maar wanneer kinderen dergelijke uitspraken horen dan zinkt hun motivatie gewoon onder het vriespunt.

Kinderen komen voetballen om te scoren en wedstrijdjes te spelen, … Het is nog steeds vrij verwonderlijk dat er in het voetbal nog altijd gesproken wordt over : “ik ga trainen i.p.v. ik ga voetballen”. Daarom zijn we voorstander van het feit dat wedstrijdvormen de rode draad moeten zijn doorheen een voetbalactiviteit. Het middel ‘wedstrijdvorm’ motiveert de jeugdvoetballer veel meer dan losse, soms saaie en nietszeggende geïsoleerde oefenvormen uit éen of ander oefenboek. Pedagogisch en didactisch zijn er met een wedstrijdvorm heel wat mogelijkheden en organisaties mogelijk ( vb. : numerieke ongelijkheden, werken in golven, … ). Het is een heel dankbaar instrument. In de balbal oefenstof database vindt u tal van voorbeelden van specifieke wedstrijdvormen.

Vanaf E – pupillen durven wij in de balbalschool vaak ook al eens een totale wedstrijdvorm ( vb. 5/5 of 7/7 ) te gebruiken als ingangzetting. Zonder veel coaching laten we het wedstrijdje gewoon lopen en op het moment dat er zich een spelsituatie voordoet die gelinkt kan worden aan het vooropgestelde trainingsthema wordt de situatie bevroren en krijgen de spelers op die manier een foto aangereikt van het trainingsthema. Pure winst !

Een andere handige tip om de motivatie van de spelers te maximaliseren bij wedstrijdvormen is ploegen een naam geven. Zeker bij de jongere jeugd werkt dat extra motiverend. Barcelona tegen Chelsea werkt toch veel aanstekelijker dan rood tegen blauw !

Probeer ook altijd niet zomaar een wedstrijdje te spelen en werk steeds met winnen en verliezen. Je kan bijv. een kapitein aanduiden per ploeg die verantwoordelijk is voor de stand, … vraag tijdens de wedstrijdvormen regelmatig naar die stand en stimuleer !

Organiseer je wedstrijdvorm zo dat kinderen succesbeleving hebben, … m.a.w. er moet veel gescoord kunnen worden. Voorzie voldoende grote doelen en liever een stand 3028; dan een Arsenal score van 1-0 !


4. Praatje Op het moment dat iets moet uitgelegd worden aan jeugdvoetballers is de kans groot dat we hun aandacht kwijt zijn. Het is een kunst om tijdens een praatje de kinderen bij de les te houden.

Eventuele hulpmiddeltjes die we in de balbalschool vaak toepassen :

spreek de kinderen toe op ooghoogte wek de aandacht van de kinderen door te variëren in de intonatie van je stem ( eens fluisteren kan wonderen doen ) hou de praatjes kort illustreer de praatjes steeds zo veel mogelijk met een plaatje betrek de kinderen actief in je praatje ( vb. vragen stellen, … ) gebruik heel beeldende taal ( vb. leiden van de bal = rijden in de auto, …) speel in op de fantasie van de kinderen ( vb. bij een tikspel met bal aan de voet : ‘de politieagenten proberen nu de snelheidsduivels te pakken )


5. Winnen – verliezen Voor kinderen zorgen winnen & verliezen voor een extra stimulans. Probeer in je aanpak steeds dat element in te bouwen. Iedere oefenvorm zou in dat teken moeten staan. Je daagt kinderen uit en dat werkt motiverend. Dit is opnieuw een bijzonder dankbaar aspect waar je zeker fun kunt aan koppelen ( verliezers ruimen materiaal op, verliezers poetsen schoenen van winnaars, verliezers pompen elk 20 keer, … ) Enkele voorbeelden op het vlak van aangeboden organisaties : -bij wedstrijdvormen : altijd stand en score bijhouden -veel mini – tornooitjes ( met o.a. Champions League finale of mini WK ) -veel spelvormen aanbieden ( op de balbal oefenstof database vindt u tal van voorbeelden ) -spreek niet altijd over 1 punt, … werk met extra punten ( vb. wie scoort na een schaarbeweging krijgt 10 punten, … ) -… Enkele voorbeelden op het vlak van coaching : -“wie heeft er het eerst tien ?” -“wie kan het snelst ?” -“hoeveel heb jij er ?” -“wie heeft er meer dan 5 punten ?” -werk met pluspunten én minpunten -“wie of welke ploeg kan er binnen 3 minuten, …” -…


6. Met positieve coaching kom je al een heel eind, … Maar al te vaak hoor je nog trainers van de jeugd kinderen afblaffen en overweldigen met negatieve commentaren. Er is niets zo makkelijk dan als volwassene een kind de grond in te boren. Een jeugdtrainer moet véel meer te bieden hebben : een opgestoken duim, een letterlijke schouderklop, een high five, woorden als “fantastisch”, “prima”, “knap”, … staan met stip genoteerd in het voetbalwoordenboek van een balbal trainer, … Het is en blijft een wondermiddel. Ook al is iets niet 100%, … beloon en coach toch positief en stimulerend. Je zal zien dat die jeugdvoetballer daar positief op zal reageren : eventjes zijn hoofd rechtop, een glimlach, bij de volgende uitvoering een nieuwe én een nog meer gemotiveerde uitvoering, … een wondermiddel dus !!!


7. De keuze van de oefenstof is bepalend, …

Wanneer we kiezen voor een specifieke oefenvorm moeten we bij de keuze van die oefenvorm zeker rekening houden met de leeftijdscategorie, het spelniveau, … en de belevingswereld van het kind. Binnen de balbalschool hebben we een hekel aan de zgn. “copy – paste” methode waarbij mensen zaken uit het volwassen voetbal kopiëren en inlassen binnen het jeugdvoetbalproces. Oefenstof voor jeugdvoetballers moet aangepast zijn ! Het heeft bijvoorbeeld geen zin om F-pupillen ( duiveltjes ) bijv. te leren spelen op balbezit of om specifieke krachttraining te voorzien bij E-pupillen ( preminiemen / miniemen ). Dergelijke zaken interesseren jeugdvoetballers eigenlijk niet, …

We moeten altijd rekening houden met het feit dat kinderen komen voetballen om wedstrijdjes te spelen ( zie punt over wedstrijdvormen ) en om doelpunten te maken. In dat licht vinden we het binnen de balbalschool zeer belangrijk dat bij iedere oefenvorm het afwerken geïntegreerd wordt. In geen enkele organisatievorm ontbreekt het doel, … IEDERE oefenvorm wordt beëindigd met een trap op doel. Wanneer we kijken naar bijv. de basketbalsport dan zien we daar ook dat basketbalspelers niet ‘doelloos’ gaan gooien naar mekaar, maar telkenmale doelgericht een shot naar de ring gaan maken. Het kunnen scoren van een doelpunt werkt aanstekelijk bij iedere jeugdvoetballer.

Binnen het opleidingsproces van een jeugdvoetballer is het herhalen misschien dé voetbalmethode. Dit betekent absoluut niet dat je als trainer steeds dezelfde oefenvormen moet aanbieden. De kunst bestaat er in om telkenmale een ietwat andere organisatie aan te bieden met hier en daar een wisselend accent en aandachtspunten, maar eigenlijk steeds met dezelfde voetbalinhoud. Veel variatie zal de jeugdvoetballer boeien, … maar de kunst bestaat er in om in feite inhoudelijk toch veel hetzelfde aan te bieden maar dan in een andere verpakking.

Bij het aanbieden van oefenvormen is het ook niet onbelangrijk dat er niet té veel met de organisatie wordt gewijzigd. Het kost je als trainer tijd om telkenmale te veranderen van organisatie en dit zijn momenten waarop jeugdvoetballers meestal de aandacht kwijt raken. Het is dan een hele opgave om de motor dan terug op gang te brengen. Wij proberen dan ook zoveel mogelijk binnen éénzelfde organisatie te blijven en vanuit die organisatie heel wat vormen aan te bieden.


Jeugdvoetballers moeten ook het succesgevoel krijgen bij het uitvoeren van een oefenvorm. De coaching ( zie boven ) kan hier een bepalende rol spelen maar ook de moeilijkheidsgraad van een oefenvorm is bepalend. Daarom proberen wij een oefenvorm steeds progressief op te bouwen. In de beginfase geven we de spelers eventjes een goed gevoel en merken ze dat ze oefenvorm makkelijk kunnen uitvoeren. Die fase mag natuurlijk niet te lang duren want dan verdwijnt opnieuw het uitdagende en de motivatie van de jeugdvoetballer. Stelselmatig de moeilijkheidsgraad van de oefenvorm verhogen zorgt dus in de beginfase niet alleen voor een goed gevoel, maar biedt de jeugdvoetballer extra stimulerende prikkels.

Dit documentje is slechts een eerste aanzet. U zal ongetwijfeld wel nog aanvullingen of opmerkingen hebben na het lezen van deze tekst. Uiteindelijk is het de bedoeling dat deze tekst een discussie op gang brengt en dat we op die manier van mekaar iets kunnen leren. Daarom werd er op het balbalforum een speciale rubriek geopend waar alle vragen en opmerkingen i.v.m. dit onderwerp gepost kunnen worden. Vandaar deze speciale oproep : “ laat je maar horen, … !”


Het kind in de jeugdvoetballer,

Recommend Documents