Het jubileumjaar in woord en beeld; van organisatie tot uitvoering en meer

Het jubileumjaar in woord en beeld; van organisatie tot uitvoering en meer.

Colofon Tekst en redactie: Tessa Koopman Eindredactie: Marius van den Bosch, Anna Fallon Foto’s: fototeam 900 jaar De Bilt Mei 2014

Links Website:

www.900jaardebilt.nl

Foto’s:

www.oypo.nl/900jaardebilt

Video’s:

www.youtube.nl (zoek: 900 jaar De Bilt)

2

Inhoud Colofon

2

Verbinden door te bezinnen en niet te vergeten

20

Links

2

Verbinden door het vuur van sport en spel

22

Inhoud

3

Verbinden door samen te musiceren

24

Voorwoord

4

Verbinden door je te laten zien

27

Deel 1 Jubileumjaar als proces

5

Verbinden door te vieren

28

Historische achtergrond

6

Verbinden door over te dragen en te verduurzamen

29

2013 als jubileumjaar

6

Verbinden in November

29

Doel

6

Producten

30

Werkwijze

8

Nawoord

31

Zijn de doelstellingen behaald?

8

Bronnen

31

Organisatiestructuur

9

Bijlage I

32

Financiering

11

Bijlage II

33

Communicatie

11

Communicatiemiddelen

12

Aanbevelingen

15

Van burgemeester tot burgemeester

16

Deel 2 Jubileumjaar in evenementen

17

Van 600 naar 60

18

Verbinden door delen van verleden en door gastvrijheid

18 3

Voorwoord ‘Terugkijkend op een jaar vol activiteiten ben ik erg tevreden over het verloop van dit jubileumjaar. Het was een uitdagende taak en een ambitieus programma, waaraan we met een gevarieerd bestuur hard hebben gewerkt. Bij aanvang kenden wij elkaar niet, maar in de afgelopen drie jaren hebben wij onze contacten verdiept.

Mathildetuin en de onthulling van het Bilts Hoogkruis, door de uitvoering van toneelstukken en musicals. Wanneer je het beeldmateriaal terugziet, zie je het plezier van jong en oud. Allen woonachtig in een van de zes kernen; De Bilt, Bilthoven, Groenekan, Maartensdijk, Hollandsche Rading en Westbroek.

De organisatie was een hele operatie, en heeft veel tijd gekost, maar het heeft zeker ook meer opgeleverd dan wij vooraf konden denken. Ons doel, verbinding leggen tussen de zes kernen van gemeente De Bilt, werd al tijdens het startevenement behaald en de verbinding is daarna alleen maar versterkt. Niet alleen werden er activiteiten georganiseerd door diverse maatschappelijke organisaties en lokale bedrijven, maar ook waren er veel vrijwilligers betrokken bij de uitvoering van de festiviteiten.

Dit verslag was een ‘must’ voor het bestuur. Het geeft een korte impressie van alle gebeurtenissen, maar het is ook een evaluatie en een bron van informatie voor een ieder die ook aan het organiseren slaat. Er staat in wat je wel en wat je juist niet moet doen, of liever gezegd wat beter had gekund.’ Marius van den Bosch Voorzitter Stichting 900 jaar De Bilt

Wij horen vanuit de kernen vooral positieve klanken. Natuurlijk ging er weleens iets mis, stond er een mooie vlag bij een verkeerd evenement of moesten wij improviseren op locatie, maar ook dat heeft voor verbinding gezorgd. Samen hebben we gewerkt aan een jaar vol evenementen waar wij niet alleen als bestuur, maar ook als gemeente trots op kunnen zijn. Er zijn blijvende herinneringen gecreëerd aan het De Bilt van vroeger en aan de samenwerking tijdens dit jubileumjaar; door de aanleg van bijvoorbeeld de

4

Deel 1 Jubileumjaar als proces

5

Historische achtergrond Steden hebben stadsrecht en het omringend land ontginningsrecht. Het gebied van gemeente De Bilt is 900 jaar geleden ontstaan dankzij intensieve ontginning door het klooster Oostbroek. In een uit 1113 gedateerd document komt voor het eerst de naam van de Vlaamse monnik Ludolf van Affligem voor als abt van dit klooster. Dit moment wordt gezien als het symbolische begin van de ontwikkeling van het gebied dat nu de gemeente De Bilt vormt. De Bilt was oorspronkelijk een strook zandgronden die te zien was vanuit de stad Utrecht. Deze ‘zoom’, op de grens van lage en hoge grond, van droog en nat, van zand en veen, vormde ooit de noordgrens van het Romeinse Rijk. Vanaf 1085 kregen de heren van St. Jan uit Utrecht het ontginningsrecht over het huidige Achttienhoven. Abt Ludolf van Affligem kwam enige tijd later uit het Vlaamse Brugge naar het Sticht. In verschillende oorkondes is sprake van de ontginningen door de abdij Oostbroek van het omringend moerasgebied. In 1122 bevestigt keizerin Mathilde formeel de abdij in haar rechten. Zo konden in de volgende eeuwen de zes dorpskernen van gemeente De Bilt ontstaan. De zes dorpskernen Bilthoven, De Bilt, Groenekan, Hollandsche Rading, Maartensdijk en Westbroek vormen samen de gemeente De Bilt. Deze kernen zijn al 900 jaar nauw verbonden door een rijk verleden.

2013 als jubileumjaar Het ontbreekt De Bilt aan formele stads- of dorpsrechten, waardoor er bij de vaststelling van het jubileumjaar gekeken moest worden naar de processen die deel uitmaken van de ontwikkeling het grondgebied. De geleidelijke groei van kloosterstatus tot het latere klooster Oostbroek én de ontginningen ten noorden en oosten van de stad Utrecht vonden plaats tussen 1085 en 1125. Het jaar 1113 is gekozen als symbolisch vertrekpunt in onze geschiedenis door de formele schenkingen en toename van bezit en rechtsmacht. In 2013 vierde de gemeente De Bilt dat zij 900 jaar geleden ontginningrechten gekregen heeft voor het gebied van Oostbroek tot Westbroek.

Oude en nieuwe landkaart Westbroek. Dit gemeenschappelijke verleden, dat zichtbaar is in alle kernen van de huidige gemeente, biedt een mooi perspectief voor de toekomst. Voor het voorbereiden en coördineren van de activiteiten in het kader van dit jubileum heeft de gemeente De Bilt een aparte stichting in het leven geroepen. De Stichting 900 jaar De Bilt begeleidde in aanloop naar het jubileumjaar en tijdens de uitvoering van activiteiten veel inwoners, verenigingen en instellingen bij het organiseren van de zelfbedachte feestelijkheden.

Doel Het doel van de Stichting 900 jaar De Bilt is het verbinden van de zes kernen die onder de gemeente vallen, met behoud van de eigenheid van elke kern. Stichting 900 jaar De Bilt gaat ervan uit dat juist door de eigenheid van elke kern te versterken, onderlinge ontmoeting en samenhang verbeterd kan worden. Het motto van de Stichting is derhalve: 900 jaar De Bilt, zes kernen, één toekomst!

Het landschap van onze gemeente kenmerkt zich nog steeds door tastbare sporen uit het verleden, de namen van Ludolf en Mathilde en de combinatie van Oostbroek en

6

De stichting tracht haar doel onder meer te verwezenlijken door: 







Het verbinden van zes dorpskernen die elk hun eigen identiteit hebben door met elkaar gezamenlijk activiteiten te organiseren in het kader van de viering van het 900-jarig bestaan van De Bilt. Culturele en sportieve amateurs en vrijwilligers uit de organisaties ondersteunen in hun inhoudelijke (artistieke) ontwikkeling; bij het ontwikkelen van vernieuwende producten en bij hun omgang met (nieuw) publiek. Een duurzame impuls geven aan het actief burgerschap van inwoners uit de gemeente De Bilt door stichtingen en verenigingen die het sociale, sportieve en culturele leven van De Bilt mede vormgeven, te verbinden. De dorpse beleving van gemeenschapszin op passende en houdbare manier omzetten in de eenentwintigste-eeuwse aanpak: beleven van gemeenschapszin in de context van een duurzaam plattelands- en dorpsleven.

Verbinding als thema De samenstelling van gemeente De Bilt veranderde in 2001 door samenvoeging van de gemeente De Bilt (De Bilt en Bilthoven) en de voormalige gemeenten Maartensdijk (Maartensdijk, Hollandsche Rading, Groenekan en Westbroek). Het was voor de inwoners van de verschillende kernen moeilijk om zich ‘thuis’ te voelen in de nieuwe gemeente. De voormalige gemeenten zijn erg verschillend in op allerlei fronten, zoals sociaaleconomisch en religieus. De gemeente Maartensdijk moest haar zelfstandigheid opgeven en dat veroorzaakte in eerste instantie een gevoel van achterstelling.

Doelstellingen Stichting 900 jaar De Bilt is tevreden met de viering van 900 jaar De Bilt in 2013 als: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Iedere bewoner van De Bilt boven de 6 en onder de 90 gehoord heeft van de viering. Iedere bewoner van De Bilt minimaal één van de activiteiten heeft meegemaakt. Elke kern een keer in de spotlights heeft gestaan. Alle basisschoolkinderen uit gemeente De Bilt in contact zijn gekomen met de historische aspecten van de viering. Als het publiek niet alleen activiteiten bezoekt van de eigen kern, maar ook die van anderen kernen. Als er een breed programma gerealiseerd wordt waarin Sport, Cultuur, Groen, Culinair en Educatie een duidelijke plek innemen. Er nieuwe (ad hoc) sociale netwerken ontstaan door samenwerking tussen verenigingen (meestal gedragen door vrijwilligers), ambtelijke organisaties, scholen en bedrijfsleven in de gemeente, zowel onderling als tussen de verschillende bloedgroepen, om samen activiteiten neer te zetten gedurende het jubileumjaar.

Maar niets is minder waar; alle zes kernen dragen bij aan de identiteit van onze gemeente. Daarom is verbinding ook zo belangrijk. Elkaar leren kennen en samen een bijdrage leveren aan het gezamenlijk habitat. Hoewel je een heersende cultuur in een bepaalde kern niet zomaar kunt veranderen, en dat ook niet moet willen, kun je er wel voor zorgen dat mensen meer begrip krijgen voor elkaars manier van leven.

7

Werkwijze Er zijn drie lijnen in het programma te onderscheiden: 1. 2. 3.

Een educatieve lijn gericht op alle basisschoolkinderen tot 12 jaar en op het Voortgezet Onderwijs in de gemeente Een specifieke lijn voor ouderen uit de Biltse samenleving door het brengen van activiteiten op tijden en locaties waar ze voor ouderen bereikbaar zijn Een openbare lijn gericht op alle inwoners van de gemeente

Het streven was om de Biltse verenigingen en organisaties zelf eigenaar te maken van een deel van het programma. Zij adopteerden een bepaald onderdeel van een evenement en werden door de stichting, indien nodig en mogelijk, budgettair ondersteund. Om duidelijk te maken welk type activiteiten de stichting prefereerde met het oog op de doelstelling, werden criteria opgesteld. Verder is het streven om bedrijven niet zozeer zichzelf te laten presenteren, maar eerder een educatief, culinair, sportief of cultureel evenement i.s.m. een vereniging/non-profitorganisatie te laten adopteren, waarin juist de meerwaarde van gevestigd zijn in De Bilt zichtbaar werd (ook in het kader van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen).

kranten bol stonden met groen-geel-gekleurde artikelen. En voor wie de lokale kranten niet las, daarvoor was er een YouTube-kanaal, een jubileumkrant of een olievlek veroorzaakt door ambassadeurs en deelnemers aan de activiteiten. Je zou bijna zeggen dat alleen degenen die niet betrokken zijn bij het wel en wee van hun woonplaats, of niet zoveel interesse tonen in wat er om hen heen gebeurt, niet bereikt zijn. De activiteiten in 2013 werden georganiseerd voor en door jong en oud. Voor ieder wat wils: muziek, kunst, religie, sport, onderwijs, theater, cultuur of gewoon gezellig samenzijn. Het programma was uitgebreid, gevarieerd en ambitieus. Toch is er ook een kritische noot op dit gevarieerde programma, want is het niet te elitair? De Bilt heeft veel hoogopgeleide inwoners, die zeker interesse hebben in klassieke muziek, theater en schaken. Maar geldt dat ook voor de middenklasse, die eveneens in de gemeente vertegenwoordigd is? Voor deze groep had een voetbaltoernooi of een avondje bingo wellicht eerder voor verbinding gezorgd. Over het niveau van verbinding zijn de meningen wellicht verdeeld, maar er zijn onmiskenbaar hele nuttige verbindingen gelegd. Nu is het de taak aan gemeente en inwoners om deze verbinding verder te verdiepen.

Zijn de doelstellingen behaald? Ja! Er is verbinding ontstaan tussen de verschillende kernen van De Bilt. Samen hebben zij het jubileumjaar tot een succes gemaakt. Veel activiteiten ‘reisden’ door de verschillende kernen, zoals de fototentoonstelling van de Historische Kring, het muziekweekend met podia in alle kernen en de fietstochten van jong en oud. De verbinding was al goed zichtbaar bij de start van het jubileumjaar, waar zoveel mogelijk doelgroepen aan deelnamen, maar waar ook de variëteit van inwoners van de gemeente zichtbaar was in de toeschouwers. Veel inwoners hebben de oversteek gemaakt om een activiteit in een andere kern te bezoeken. Ook is er door organisatoren gezocht naar verbinding bij de organisatie, bijvoorbeeld door het betrekken van lokale partners. Of ook alle inwoners tussen de 6 en 90 jaar hebben gehoord van de viering van 900 jaar De Bilt, of hebben meegedaan aan een activiteit, dat is moeilijk te onderzoeken. Maar aan de publiciteit heeft het niet gelegen. Het is menigeen opgevallen dat de 8

Organisatiestructuur Bestuur Meer dan twee jaar voor het jubileumjaar los zou barsten werd een initiatiefgroep samengesteld binnen de gemeente. Deze initiatiefgroep bestond uit o.a. oudburgemeester Tchernoff, historici, raadsleden en ambtenaren. In 2009 vond al het eerste gesprek plaats tussen burgemeester, gemeentesecretaris en de initiatiefgroep. De initiatiefgroep zocht naar potentiële bestuurskandidaten met een verschillende achtergrond en een uitgebreid netwerk binnen de gemeente. Met de bedoeling een onafhankelijke stichting op te richten die de verbinding tussen de zes kernen versterkt tijdens de viering van een gezamenlijke historie werd gekozen voor een zestal bestuursleden met een verschillende expertise. Vanuit deze expertise (sport, kunst, financiën, muziek, onderwijs en het bedrijfsleven) hebben zij zich ruim twee jaar ingezet voor het succes van de jubileumviering. Op 11 juni 2010 werd het stichtingsbestuur van 900 jaar De Bilt officieel beëdigd en kon van start worden gegaan met de organisatie van een jaar vol festiviteiten. Hiervoor werd in eerste instantie een tijdpad uitgezet door bureau Courage1. Het jubileumjaar werd gezien als ‘oogstjaar’ van wat er in de voorbereiding aan initiatieven werd gezaaid. Na het opstellen van dit tijdpad zocht de stichting naar een geschikte projectleider. In eerste instantie vond het bestuur het teveel risico om een eenmansbedrijf te benaderen voor deze klus. Er zijn verschillende grotere bureaus uit de omgeving gevraagd om een offerte uit te brengen. Ook schreef de stichting in die periode een projectplan, wat later ook gebruikt werd voor fondsenwerving. Aanvankelijk kenden de bestuursleden elkaar niet en daardoor was het, zeker in de opstartfase, soms moeilijk om te ontdekken waar elkaars kwaliteiten lagen. Als je elkaar beter kent, kun je elkaar makkelijker bereiken of aanspreken als dat nodig is. En met het oog op het doel van deze projectbeschrijving kunnen we dat ook als eerste aanbeveling noemen; zo snel mogelijk de hei op om elkaar beter te leren kennen, professioneel maar ook persoonlijk. Het bevordert de collegiale samenwerking en het saamhorigheidsgevoel. Ondertussen zijn die twee dingen gegroeid en is alle inzet beloond met een medaille van verdienste. Het bestuur heeft veel werk verzet, waarvan De Bilt nog jaren profijt kan hebben, mits zij de verbinding blijft koesteren.

Projectleiding Van september 2010 tot en met december 2011 was de projectleiding in handen van Gabworks2. Zij verzorgde de organisatie van fase 1 en 2, de voorbereidende fase van projectplan tot een eerste conceptprogramma. Voor de uitvoerende fase is het projectleiderschap overgenomen door IDEE-F-Events3. Deze overgang werd veroorzaakt door een aanzienlijke periode tussen voorbereiding en uitvoering, waardoor Gabworks niet meer beschikbaar was voor de uitvoerende fase. IDEE-FEvents was al betrokken bij de PR-commissie van 900 jaar De Bilt en bleek een uitstekende keus voor het oppakken van het vervolg. Overzicht organisatiestructuur in bijlage I.

Fase 1 Van september tot en met december 2010 werden diverse activiteiten uitgevoerd door Gabworks. Zij organiseerde informatiebijeenkomsten, schreef persberichten ter aankondiging voor het aandragen van initiatieven, introduceerde de stichting en haar 2

1

www.couragekunstinveranderen.nl

3

www.gabworks.com www.idee-f-events.nl

9

doel via de lokale krant, startte met de ontwikkeling van een website en zorgde voor publiciteit voor de jaarlijkse Nieuwjaarspresentatie.

Gabworks zou op een later moment weer ingeschakeld worden. Later bleek dat zij door andere verplichtingen het project niet af kon maken.

Aanvankelijk was het niet eenvoudig voor de projectleider om mensen te motiveren tot het inzenden van of samenwerken aan een project voor het jubileumjaar. De daadwerkelijke viering was nog zo ver weg. Door steeds de publiciteit op te zoeken werd er langzaam meer gevoel gecreëerd voor het jubileum.

Fase 3

Om de bewoners van gemeente De Bilt te betrekken bij de organisatie werden in november 2010 zeven brainstorm/draagvlaksessies georganiseerd. Afgevaardigden van diverse verenigingen werden uitgenodigd voor een sessie met een voor hen relevant thema. Er werd gesproken over de rol van verenigingen en organisaties, over de wensen en verwachtingen ten aanzien van het jubileumjaar, over de mogelijkheid tot samenwerking met de andere kernen, over een voorlopig tijdspad en budgettaire ondersteuning. Zo kwam er een eerste conceptplan tot stand waarmee deze afgevaardigden hun achterban konden motiveren. Gezien de doelstelling, het verbinden van de zes kernen, werden deze sessies per thema ingedeeld en niet per kern. Op die manier werd een eerste begin gemaakt met de samenwerking tussen de kernen. Zij brainstormden samen over wat zij konden gaan organiseren. Daarmee ontstond direct draagvlak voor uitwisseling. Tijdens de informatiebijeenkomsten werden genodigden met dezelfde achtergrond, interesse of werkgebied bij elkaar in een groep ingedeeld. In totaal ontving de stichting zo’n 600 ideeën, van klein tot meer uitgebreid. Uit deze inzendingen werden die ideeën geselecteerd die duidelijk ook een trekker hadden; iemand die het voortouw zou nemen bij verdere uitvoering. Bovendien moesten de initiatieven aan een aantal criteria voldoen, zie ook deel 2.

Fase 2 Met de trekkers van deze 60 deelprojecten is de projectleider van 900 jaar De Bilt gaan praten. Zij werden verzocht een deelprojectplan en een begroting in te leveren. Daarna bleven er zo’n 60 ideeën over. Met het plan en de begroting kon financiering worden aangevraagd. Er was immers een groot budget beschikbaar gesteld door de gemeente, maar niet geheel toereikend. Met fondsenwerving en sponsoring is het ontbrekende bedrag verzameld. Tussen het opstellen van het projectplan en de goedkeuring voor uitvoering zat een periode van ongeveer een half jaar. In deze periode zorgde de stichting voor voldoende financiële middelen om alle projecten als beschreven uit te voeren. In deze periode hadden wij geen projectleider nodig;

Tijdens de uitvoerende fase werd een nieuw bureau in de arm genomen, IDEE-FEvents. Het was een ‘rijdende trein’; we wisten wat we wilden en de plannen stonden op papier. De projectleiding heeft zich met name toegelegd op het begeleiden van organisaties bij de uitvoering van hun deelprojectplan, het begeleiden van vrijwilligers en het betrekken van het lokale bedrijfsleven. In de praktijk bleek dat sommige organisaties weinig of geen behoefte hadden aan begeleiding door de projectleider. Zij hadden de touwtjes volledig zelf in handen en brachten zo af en toe verslag uit van de voortgang. Andere organisaties maakten wel gebruik van de expertise en ervaring van IDEE-F-Events.

Projectteam Naast het stichtingsbestuur was een projectteam actief, bestaande uit de projectleider, een secretaresse, een ondersteunend ambtenaar bijgestaan door een vrijwillige beheerder van de website. Het projectteam kwam regelmatig (in 2013 iedere maand) bij elkaar om de uitvoering te bespreken. Ook in dit team had ieder zijn eigen rol, en elke rol was onmisbaar bij de organisatie van dit ambitieuze jubileumjaar. Van het ordenen van administratieve informatie tot het bemiddelen bij de aanvraag van vergunningen. Zowel de stichting als medewerkers binnen de gemeente hebben ervaring gehad met de stugheid van het ambtelijk apparaat. Niet voor niks, want een vergunning krijg je niet zomaar. Toch was het dankzij de ondersteunend ambtenaar dat de contacten met deze afdeling soepeler verliepen voor al die grote en complexe evenementen. Uiteraard is betrokkenheid van een ervaren projectleider, liefst met een groot netwerk binnen de gemeente vanzelfsprekend een uitgangspunt.

10

Kernkwaliteiten van de projectleider Een aantal kwaliteiten zijn erg belangrijk gebleken voor de projectleider:     

Ervaring met het organiseren van grote evenementen; Team van medewerkers creëren en kunnen delegeren; Goed overzicht houden i.v.m. omvang van het project; Initiatief nemen; Mensenkennis, goed overweg kunnen met verschillende belanghebbenden.

Financiering Het 900-jarig bestaan van de gemeente is een feest van en voor iedereen. Vanwege dat belang leverde het college een aanzienlijke bijdrage aan de festiviteiten. In het voorjaar van 2009 werd al door de raad besloten om jaarlijks een bedrag te reserveren voor dit doeleinde4. De Stichting 900 jaar De Bilt heeft naast deze gemeentelijke bijdrage ook de opdracht gekregen om fondsen te werven. Dat was zeker niet altijd makkelijk, want vanwege de crisis waren ook de fondsen minder (of minder makkelijk) vrijgevig. Vrij lang was het onduidelijk hoe de financiële situatie ervoor stond en dat had ook weer invloed op de te organiseren evenementen. Het uiteindelijke vermogen van de stichting werd gevormd door bijdragen van:         

Enkele verenigingen hebben ook zelf bijgedragen aan de totstandkoming van hun projecten, naast hun inzet van menskracht in de vorm van vrijwilligerswerk Aan de organisatie van diverse activiteiten was een goed doel verbonden dat binnen de gemeente actief is. Diverse ondernemers hebben een product verkocht in het kader van 900 jaar De Bilt. Een percentage van deze omzet is als gift ten gunste gebracht van de Stichting Stoute Schoenen in De Bilt. De projecten zijn allemaal financieel binnen de begroting gebleven. De stichting zal daarom met een positief saldo afsluiten. Nadat accountantscontrole heeft plaatsgevonden wordt de stichting opgeheven5. Het batig saldo zal in overleg met het gemeentebestuur worden overhandigd aan een goed doel binnen de gemeente.

Communicatie In de eerste fase werd door Gabworks ook een communicatieplan geschreven. Dit plan stond boordevol ideeën die uiteindelijk niet uitgevoerd konden worden (zoals een film maken en reporters op pad sturen). Het plan is in oktober 2012 herschreven door de PR-commissie en aangepast aan de actuele situatie. Vanwege een beperkt budget, onder andere vanwege de kosten van de voorbereidende fase, de ontwikkeling van een website, en geen begroting voor de uitvoering van het communicatieplan, vervielen een aantal activiteiten die oorspronkelijk genoemd werden.

Gemeente De Bilt Rabobank VSB Fonds Prins Bernard Cultuurfonds Provincie Utrecht Vrede van Utrecht Fentener van Vlissingen Fonds Van Ewijk Fonds Stichting Mens en zijn natuur

Hoofddoel communicatie Het verbinden van de zes kernen in de gemeente De Bilt - met behoud van de eigen identiteit van elke kern - door ontmoetingen onderling te faciliteren, door het bevorderen van een gezamenlijk historisch besef van een gedeeld ontginningsverleden en door een gevoel te krijgen van een vruchtbare gezamenlijke toekomst.

De stichting heeft de ter beschikking gestelde gelden voor het grootste deel toegekend aan de verschillende projecten. De overige gelden zijn bestemd voor de organisatie, zoals projectsturing, sponsorwerving, publiciteit, representatie en bestuurskosten.

4

In dit verslag worden bewust, en op veler verzoek, geen bedragen genoemd.

5

Op moment van schrijven heeft deze accountantscontrole nog niet plaatsgevonden. 11

Naast het vaststellen van een hoofddoel in de communicatie op basis van de opdracht van de stichting, is er een analyse gemaakt van sterke en zwakke punten die van invloed zijn op de effectiviteit van de communicatie en de haalbaarheid van de doelstelling. Sterke punten:    

Groot netwerk van stichtingsbestuur Professionele projectleiding Veel actieve verenigingen in de gemeente Ondersteuning door de gemeentelijke instelling

Zwakke punten:    

Zes kernen staan geografisch los van elkaar Geen centraal ontmoetingspunt in de gemeente Pas vanaf oktober 2012 een vaststaand plan en kalender m.b.t. communicatie Geen eenduidig startverhaal over geschiedenis

Voor de knelpunten is gezocht naar oplossingen, welke soms eenvoudig en soms ingewikkeld waren. De PR-commissie had beschikking over een beperkt budget. Het opstellen van het oorspronkelijke communicatieplan, wat vervolgens is aangepast, had een groot deel van het budget opgeslokt. Daarom is uiteindelijk vooral gebruikgemaakt van gratis publiciteit (in lokale media) en verwijzing naar de eigen website. Omdat de missie van de stichting draait om het activeren van de inwoners rondom de verbinding van de zes kernen, is gekozen voor een zogenaamde ‘bottum-upcommunicatie’, met gebruik van belevingsgerichte communicatie. Inwoners horen niet alleen over zes kernen en dat verbinding voordeel oplevert, maar een deel van de doelgroep ervaart dit ook direct doordat zij samen met nieuwe mensen uit andere kernen een product organiseren of ontwikkelen.

was in handen van de projectleider en de verschillende organisatoren van evenementen. De verantwoordelijke communicatiemedewerker vanuit de gemeente is een aantal keer gewisseld. Hoewel zij elkaar goed hebben geïnformeerd en deze wisseling steeds aan het begin van een volgende fase plaatsvond, heeft het de voorkeur om zoveel mogelijk met dezelfde mensen te werken.

Vrijwilligers De vrijwilligers zijn een belangrijke schakel in de bottom-up-communicatie. Zij zorgen voor verspreiding van de beleving en voor verandering in perceptie. De vrijwilligers waren afkomstig uit alle kernen. Zij hebben zonder twijfel een belangrijke rol gespeeld bij het succes van dit jubileumjaar en daarmee bij het behalen van de doelstelling. De groep vrijwilligers was groot, zoals wij dat in De Bilt ook wel gewend zijn. Zij werden begeleid door de projectleider, die hiermee een extra taak heeft gekregen.

Communicatiemiddelen Presentatie stichting Vanaf 2010 heeft het stichtingsbestuur ieder jaar bij de nieuwjaarsreceptie en op Mathildedag zichzelf en de actuele plannen gepresenteerd. Vooral omdat het jubileumjaar nog ver weg was, was deze herhaalde presentatie erg belangrijk.

Website Vanwege het beperkte budget was de website hét middel om naar te verwijzen. De informatie op deze website werd steeds zo snel mogelijk geactualiseerd. Ook hierbij waren meerdere vrijwilligers betrokken.

PR-commissie De PR-commissie, bestaande uit vijf personen, waaronder de hoofdredacteur van een lokale krant en een communicatiemedewerker van de gemeente, was verantwoordelijk voor de publiciteit van de stichting en haar activiteiten. Elk lid van deze commissie had zijn eigen rol, verkregen op basis van zijn of haar achtergrond. Voor de uitvoering van het communicatieplan werd vooral gebruikgemaakt van free publicity, zoveel mogelijk aangepast aan de variëteit in de doelgroep. De uitvoering van het communicatieplan 12

de nieuwsbrief. Bovendien oogt de nieuwsbrief daarmee ook professioneler. Stichting 900 jaar De Bilt heeft gekozen voor een eenvoudiger variant, namelijk verzending van een pdf (later ook met links naar meer informatie op de website).

Foto’s Beeldmateriaal is verzorgd door een speciaal samengesteld fototeam o.l.v. de projectleider. In eerste instantie werd gekozen voor de lokale fotoclub, maar uiteindelijk is een oproep geplaatst voor fotografen. Dertien enthousiaste en vrijwillige fotografen meldden zich aan. De coördinatie van dit team was in handen van een van de leden. De fotografen werden ingedeeld bij verschillende evenementen, en grote evenementen werden door meerdere fotografen vastgelegd. Dat resulteerde in een totaal van ruim 5000 foto’s, welke online te bestellen 6 zijn. De opbrengst van de foto’s kwam ten goede aan Stichting Stoute Schoenen.

Video’s

Lokale media Stichting 900 jaar De Bilt is een samenwerkingsverband aangegaan met huis-aanhuisblad De Vierklank. De Vierklank heeft alle berichtgeving rondom het jubileumjaar herkenbaar gemaakt door gebruik te maken van de huisstijl. Ook de Stadspers en De Biltsche Courant deden verslag van de activiteiten en ontwikkelingen.

Door RTV De Bilt is verslag gedaan van verschillende grote evenementen. Deze uitzendingen zijn terug te kijken via verschillende kanalen op YouTube. De zoekwoorden ‘900 jaar De Bilt’ of de naam van een evenement geven toegang tot videoregistraties van professionals en amateurs.

Overig Naast bovengenoemde communicatiemiddelen werd er ook gebruikgemaakt van:   

In De Vierklank verschenen ook ‘paspoorten’ van betrokkenen bij 900 jaar De Bilt. Dit paspoort was een korte, persoonlijke boodschap van een van de vrijwilligers of medewerkers van de organisatoren.



Digitale nieuwsbrief

  

In december 2010 verscheen de eerste digitale nieuwsbrief, waarvoor geïnteresseerden zich via de website konden aanmelden. Toen nog vooral informerend over de ontwikkelingen, maar in de loop van 2012 en natuurlijk in 2013 werd de inhoud steeds concreter. Volgens planning zou de nieuwsbrief iedere maand (een of twee keer) naar de aanmelders verstuurd worden. Die frequentie is niet behaald. Voor een digitale nieuwsbrief, en zeker met een hoge verzendfrequentie of oplage, kan het handig zijn om een speciaal (online) programma te gebruiken voor de opmaak van



6

‘merchandise’ met herkenbare kleuren; veelvuldig gebruik van het logo; vlaggen, spandoeken, posters, flyers, ‘boomerang’-kaarten, briefpapier en welkomstborden gemeente; de Mathildes en Comité van aanbeveling als ambassadeur van het jubileumjaar; intranet voor interne communicatie bij gemeente; aankondigingen op gemeentepagina en advertenties in de gemeentegids; website en communicatiekanalen van organisaties, scholen, verenigingen, partners, sponsors en bedrijven; relatiegeschenken: wijn met logo en kookboek uit zes kernen De Bilt.

www.oypo.nl/900jaardebilt.nl

13

In het communicatieplan is rekening gehouden met de inzet van social media genoemd als makkelijke en relatief goedkope manier voor het benaderen van met name jong publiek. Deze optie is niet of nauwelijks benut.

14

Aanbevelingen Organisatie 



    



Houd de organisatie compact: hoe eerder je begint, hoe moeilijker het is om mensen te enthousiasmeren. Begin je later, dan leeft de viering meer en kun je in korte tijd grote stappen maken. Bij een samenwerking tussen de gemeente en een zelfstandige stichting is het van groot belang dat het gemeentelijk apparaat een of meerdere probleemeigenaren kent, met een positieve inbreng en voldoende ruimte om taken uit te voeren en beslisbevoegdheid. Dat maakt het organiseren van bijvoorbeeld vergunningen en communicatie minder omslachtig. Creëer zoveel mogelijk financiële duidelijkheid; dat komt de organisatie op alle vlakken ten goede. Geef bij de start al aan wanneer de sluiting van het jubileumjaar plaatsvindt. Denk goed na over de invulling van het programma; maak het aantrekkelijk voor alle lagen van de inwonersbevolking. Verdeel evenementen over het hele jaar, zodat men steeds weer herinnerd wordt aan de viering en er actieve aandacht blijft. Bedenk dat er verschillende belangen (van organisaties) zijn die hetzelfde gemeenschappelijke doel (jubileum) dienen. Deze belangen zijn vaak niet gelijk, maar kunnen wel zo goed mogelijk op elkaar afgestemd worden met duidelijke afspraken. Weet dat de organisatie van een jubileum veel tijd kost, maar ook dat het meer kan opleveren dan vooraf werd verwacht.

Communicatie     

Maak voldoende budget vrij voor zowel voorbereiding (communicatieplan) als uitvoering van de communicatie. Zoek naar continuïteit in de communicatie door vaste contactpersonen aan te stellen. Free publicity is een goedkope en eenvoudige manier voor publiciteit. Kies een online tool voor het vormgeven van de digitale nieuwsbrief (vb. MailChimp). Zorg voor meer draagvlak bij jongeren door intensieve inzet van social media (Facebook/Twitter). Laat het bestuur eventueel een stoomcursus ‘social media’ volgen.

Evenementen     

Stel duidelijke criteria op voor natuurlijke selectie van de veelheid aan ideeën. Geef organiserende partijen zo snel mogelijk inzicht in de financiële situatie. Maak duidelijke afspraken over betaling van projectonderdelen. Geef ondersteuning bij het aanvragen van vergunningen. Betrek mensen door betrokkenheid, oftewel beloon betrokken vrijwilligers en organisatoren voor hun inzet, d.m.v. waardering, publiciteit, een geschenk of een getuigschrift (creëer indien mogelijk en gewenst een win-win-situatie).

Bestuur  

 

Zorg voor verbinding tussen bestuursleden door hen in het beginstadium samen op pad te sturen om gezamenlijke doelstellingen te formuleren. Bespreek binnen het bestuur wie welke taken op zich neemt. Bijv. niet alle openingen voor de voorzitter, maar meer verdeeld. Dat is tijdtechnisch gunstiger. Vind één evenementenbureau voor de organisatie van verschillende fasen. Zoek een goede, en vooral betaalde, secretaresse. Deze taak is omvangrijk en past niet in een vrijwilligersfunctie.

15

Van burgemeester tot burgemeester ‘Verbinding, daar ging het ons om bij de viering van 900 jaar De Bilt. De verschillende kernen van De Bilt hebben een onomstreden gezamenlijke geschiedenis en zij konden baat hebben bij het vinden en delen van een identiteit. Een gemeente is niet alleen maar een administratieve indeling van een stuk van Nederland, maar een gemeente moet ook een gedeelde identiteit beleven. De viering van het jubileumjaar was een mooie manier om meer samenhang tussen de kernen te stimuleren. Vanaf dag 1 heb ik erop vertrouwd dat het stichtingsbestuur de organisatie van het jubileumjaar zonder grote problemen kon waarmaken. De sterke kracht van dit bestuur was de diversiteit van de persoonlijkheden, de talenten en de netwerken van de bestuursleden. Op die manier bestreek het stichtingsbestuur het hele maatschappelijke veld van de gemeente bij het mobiliseren van mensen en instellingen.

Tegen andere organisatoren zeg ik: begin vroeg met een gekwalificeerd, gevarieerd en enthousiast bestuur, zorg voor ondersteuning vanuit de gemeente, maak gebruik van maatschappelijke (sociaal-culturele en economische) netwerken die al bestaan. En tegen collega-burgemeesters: neem de gemeenteraad mee in het besef dat je niet voor een dubbeltje op de eerste rang kunt zitten en dat een goede jubileumviering een investering in maatschappelijke samenhang is. Vergewis je ervan dat de goede mensen actief zijn. En (want het gaat tenslotte om de besteding van publieke middelen) zorg voor een correcte en transparante verantwoording van het geld dat je er als gemeente in steekt.’ Arjen Gerritsen Burgemeester gemeente De Bilt

Het jubileumjaar heeft een mooie opbrengst van contacten en uitwisselingen tussen verenigingen en instellingen uit verschillende kernen. Er zijn diverse voornemens om expertise uit te wisselen en toekomstige evenementen samen te organiseren. Er heerst nú, na zo’n jubileumjaar, een enorme energie en je moet er rekening mee houden dat die op een gegeven moment weg kan ebben. Maar ik hoop dat iedereen er in zal blijven investeren om het gevoel van verbinding na ‘900 jaar De Bilt’ levend te houden. Wat me het meest is bijgebleven? Dat is dat de organisatie erin slaagde om het thema ‘Verbinding’ door zoveel verschillende activiteiten te weven. Persoonlijk vond ik het muziekweekend in juni echt indrukwekkend. Het vond overal in de gemeente plaats en het aantal deelnemers was heel groot. Wat er beter had gekund, zou ik niet weten en daar wil ik ook geen antwoord op geven. Het zou afdoen aan de gezamenlijke prestatie en de alle inzet die is geleverd.

16

Deel 2 Jubileumjaar in evenementen

17

Van 600 naar 60 Zoals gezegd werd er een selectie gemaakt uit 600 overweldigend leuke en soms minder leuke ideeën. De stichting kon gewoonweg niet alle plannen zelf uitvoeren. Daarom werden selectiecriteria opgesteld, waarvan de belangrijkste waren: zorg voor een ‘trekker’, een verantwoordelijke voor dat deelproject en zorg voor een projectplan met begroting. De selectie verliep vervolgens min of meer natuurlijk, waardoor ideeën met de meeste potentie overbleven. Erg belangrijk, want de manier van uitvoering is bepalend voor het wel of niet behalen van de doelstelling die de stichting als opdracht had gekregen. Na selectie werd het idee geadopteerd en zorgde de stichting voor ondersteuning waar nodig, bij financiering, bij het geven van publiciteit, bij het regelen van de vergunningen en bij het inschakelen van vrijwilligers en andere organisaties. Op de volgende pagina’s volgt een overzicht van alle activiteiten per maand en per thema. Het programma sluit zoveel mogelijk aan bij de verschillende thema’s. Een aantal activiteiten is extra toegelicht (willekeurig en gebaseerd op beschikbare informatie) en voorzien van beeldmateriaal.

Verbinden door delen van verleden en door gastvrijheid Kick-off De start van het jubileumjaar vond plaats op Mathildedag 2014. Keizerin Mathilde heeft een zeer belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van De Bilt. Daarom is zij een terugkerend symbool bij de verschillende jubileumactiviteiten. De kick-off had alle thema’s van het jubileumjaar in zich en verbinding tussen de kernen werd meteen al gelegd. Zoveel mogelijk doelgroepen zijn erbij betrokken, waardoor het programma heel gevarieerd was. Zoals elk jaar op Mathildedag werd in de ochtend de Mathildeprijs uitgereikt. In de middag was het programma zowel binnen voor genodigden als buiten voor inwoners en belangstellenden spectaculair.

Agenda maart 14: Kick-off, Mathildedag 14 t/m 23: Tentoonstelling Historische Kring in Gemeentehuis Bilthoven 16: Mathilde-voorstelling 23: Bijeenkomst oudraadsleden en –wethouders 23: High Tea voor de zorg 23: Mathilde aan tafel 24: Palmpasen-Taizéviering

Het officiële programma voor genodigden bestond uit een aantal formele toespraken van de burgemeester, de Commissaris van de Koningin en de voorzitter van Stichting 900 jaar De Bilt. Als afsluiter van de middag kreeg Mathilde gestalte in de vorm van een beeldhouwwerk, gemaakt door Mieke de Vries uit Maartensdijk. 18

Dit beeld verbeeldt de krachtige persoonlijkheid van keizerin Mathilde. Het levensverhaal van Mathilde wordt aan de aanwezigen verteld door hedendaagse Biltse Mathildes. Daarna werd er op het gazon voor het gemeentehuis feest gevierd. Bezoekers werden welkom geheten door DJ Keizer. 900 basisschoolleerlingen uit alle kernen van de gemeente zongen samen het Lied ‘Samen op een stukje grond’ en een lied uit de schoolmusical ‘Stop de Tijd’ met de naam ‘Ma-ma-mathilde’.

Mathildes vertellen verhaal van Mathilde Vanaf 1997 wordt in De Bilt op 14 maart de Mathildedag gevierd. Deze dag herinnert aan de schenking op 14 maart 1122 van de gronden van het huidige De Bilt aan het nieuwe klooster Oostbroek. Utrecht en Holland maakten toen deel uit van het Duitse Keizerrijk. De schenking geschiedde door de Duitse keizerin Mathilde. Op deze dag wordt ook de zogenaamde Mathildeprijs uitgereikt door de Stichting van Ewijk van Oostbroek Fonds en De Bilt. De prijs is bestemd voor geselecteerde personen die zich geheel belangeloos inzetten voor de Biltse gemeenschap. Speciaal voor de viering van 900 jaar De Bilt werden alle Mathildes in gemeente De Bilt gevraagd om mee te werken aan een optreden. Samen vertelden zij de geschiedenis van keizerin Mathilde en de voorgeschiedenis van de schenking van de gronden van het huidige De Bilt aan het nieuwe klooster Oostbroek .

Bijeenkomst oud-raadsleden en wethouders In 900 jaar De Bilt hebben heel wat bestuurders de revue gepasseerd. Sommige van hen waren, en velen zijn dat nog steeds, nauw betrokken bij het welvaren van De Bilt. Daarom wilde het gemeentebestuur ook deze groep betrekken bij de festiviteiten rondom het 900-jarig bestaan. Alle oud-bestuurders van De Bilt die traceerbaar waren, ontvingen een uitnodiging van de burgemeester voor een feestelijke dag. Zij kregen een boek aangeboden over de geschiedenis van de gemeente waar zij eens bestuurlijk bij betrokken waren. Op 23 maart verzamelde dit gezelschap zich op het gemeentehuis onder het mom van ontmoeting, herkenning en nostalgie. Het programma had enkele formele onderdelen, zoals een lezing en de officiële uitreiking van het boek ‘Regeren is ook… achteruitzien’. Maar liefst 79 van de 150 genodigde (oud-bestuurders hebben een bijdrage geleverd aan het boek. Ook informeel werd kennisgemaakt en werden herinneringen opgehaald.

High Tea voor de zorg Speciaal voor de High Tea voor de zorg is een projectteam samengesteld met medewerkers van verschillende zorgorganisaties in De Bilt. Samen hebben zij zich ingezet om iets feestelijks voor de oudere inwoners van De Bilt te organiseren. Hier staat verbinding tussen de zes dorpskernen centraal, maar ook verbinding via domotica, technische digitale ondersteuning, waardoor senioren langer thuis kunnen wonen. Met andere woorden: zorg op afstand via beeld en telefoon. De werkgroep werd opgesplitst om de organisatie in goede banen te leiden. De een was verantwoordelijk voor het vinden van vrijwilligers, de ander voor het zoeken van sponsors.

Mathilde aan tafel Het doel van Mathilde aan tafel is het verbinden van mensen op een gezellige manier. Bij dit project nodigen inwoners van De Bilt onbekende gasten uit om te komen eten in hun huis; gasten die normaal niet bij hen aan tafel zitten voor ontbijt, lunch of diner. Het project werd door de Stichting 900 jaar De Bilt geadopteerd als jubileumactiviteit en was een groot succes. Veel mensen meldden zich aan als gastheer- of vrouw. Niet alleen thuis, maar ook bij het RIVM, Wijkrestaurant Bij de Tijd en Cultureel Centrum Het Lichtruim werd aandacht besteed aan samen eten en elkaar ontmoeten in het kader van Mathilde aan tafel.

Palmpasen-Taizéviering Speciaal voor jongeren uit alle kernen van De Bilt werd er verzameld bij het Scoutinggebouw om vervolgens samen muziek te maken, te spelen en te eten. Het programma eindigde met een Taizéviering (een meditatieve bijeenkomst in de sfeer van het Franse klooster Taizé) in de Immanuëlkerk. 19

Theatervoorstelling ‘As I left my father’s house’

Verbinden door te bezinnen en niet te vergeten Op pad langs kerken De Raad van Kerken van De Bilt organiseerde een route langs de kerken in de zes kernen van De Bilt. Op vier zaterdagen in april zijn de kerken open, steeds in andere kernen. In die kerken gebeurt van alles. Als gids bij het rondkijken heeft de Raad van Kerken een boekje gemaakt. Daarin zijn de gebouwen en het interieur beschreven. Het gidsje vertelt de geschiedenis van de kerk en de plaats die werd ingenomen in het dorp. Mensen van verschillende gezindten hadden ook belangstelling voor de kerk van de ander.

Agenda april 6,13,20: Op pad langs kerken 13: ‘As I left my father’s house’ 19: Project Biltse Bijen 19, 20 en 21: Weekend van Vergeten Kunst 27 t/m 3 mei: Historische tentoonstelling in Westbroek

Alle kerken zijn de moeite van het bezoeken waard, ook voor mensen van buiten die specifieke geloofsgemeenschap. Daarnaast werden er ook andere activiteiten georganiseerd om de bezoekers te vermaken, zoals paalzitten en een expositie van doopjurken. Velen hebben de oversteek naar een andere kern gemaakt.

Een bont gezelschap bestaande uit leden van de Raad van Kerken in Bilthoven, Steunpunt Vluchtelingenwerk Nederland en de plaatselijke werkgroep Amnesty International organiseerde in het kader van de festiviteiten het interactieve toneelstuk As I left my Father’s House. De uitvoering vond plaats in de Julianakerk te Bilthoven. Deze voorstelling, van Bright O. Richards, is gebaseerd op verhalen van mensen, die aan den lijve ervaren hebben hoe het is als aanhangers van diverse religies als islam, jodendom en christendom elkaar in de situatie van vluchteling ontmoeten en hoe zij op elkaar reageren. De vluchtelingen vertellen over hun wereld. Een wereld van mensen die leven met de gevolgen van vijandigheid, oorlog en extremisme. Tijdens en na hun vlucht vinden ze inspiratie in het leven van hun profeten Abraham, Mozes, Mohammed en Jezus, die ook moesten vluchten. Voor hun onderdrukkers, maar ook voor hun eigen volk. Deze aangrijpende verhalen worden ondersteund door muziek en zang, raken en ontroeren. Het zijn universele verhalen die bruggen slaan met het hier en nu. De aanwezigen waren na afloop erg onder de indruk van het verbeelde verhaal, wat ook leidde tot bezinning en vooral een levendige gedachtewisseling.

Biltse Bijen Het kunstwerk met Biltse Bijen is samengesteld door junior kunstenaars uit de zes kernen. Het is te vinden in het plantsoen op de hoek van de Pluvierenlaan en de Melkweg. Daar is een verhoogd terras bestaande uit zeshoekige klinkers die samen ook weer een zeshoek vormen. Deze zeshoekige kunstbloem wacht op kunstbijen die uit de verschillende kernen komen. 126 kinderen in de leeftijd van 7 tot 10 jaar hebben in een aantal lessen, onder leiding van senior kunstenaar Marij Nielen, bijen gemaakt van keramiek. Bij de lessen hoorde ook een muziekles van Daniel Cross uit Bilthoven. Hij leerde de kinderen een bijenlied. Dit bijenlied ‘Bzzz’, bijgestaan door de klanken van de kazooka’s, werd ten gehore gebracht tijdens de tocht vanuit de kernen naar de locatie van het kunstwerk.

20

900 jaar De Bilt in beeld

Weekend van Vergeten Kunst

De projectgroep 'Tentoonstelling De Bilt 900', die bestaat uit leden van de De Historische Kring D’Oude School uit De Bilt en van de Historische Vereniging Maartensdijk. Het doel van deze projectgroep was het vertellen van een verhaal over de ontwikkeling van De Bilt sinds 1113.

Op 20 en 21 april was het tijd om vergeten kunst weer te ontdekken. Een bijzondere kunstmanifestatie georganiseerd door Stichting Kunst en Cultuur liet aan inwoners van De Bilt zien welke kunstschatten zij in het dagelijks leven vaak voorbijlopen. Kunstenaars uit de regio en van diverse disciplines vertellen het verhaal van een beeld dat in de openbare ruimte vaak aan het oog onttrokken wordt. De werken zijn verschillend van grootte, van zeggingskracht en van materiaal: glas, keramiek, stenen, piepschuim, zeildoek, bamboe, textiel. Ze hebben de vorm van een sculptuur, een theatervoorstelling, dans, een performance of land-art, van zang en poëzie. Ook juniorkunstenaars doen mee. Zij maken kunst die ook na dit weekend blijvend is. De andere kunstwerken verdwijnen weer, maar er is wel aandacht gevestigd op kunst in alle verschijningsvormen.

De onderwerpen die zij in beeld brachten waren o.a.: ontwikkeling van het landschap, de kerken en kloosters, de burgers en het bestuur, het verkeer en vervoer, de eenheid en verscheidenheid en knechten en meesters. Door diepgaand bronnenonderzoek, dat verder in het verleden niet altijd eenvoudig was, en met hulp van het Regionaal Historisch Centrum in Breukelen en het Utrechts Archief ontstond een verhaal uit foto’s, tekeningen, geografisch materiaal, historisch belangrijke voorwerpen etc. De tentoonstelling was achtereenvolgens te zien in het gemeentehuis te Bilthoven, het Dorpshuis in Westbroek, Dijckstate in Maartensdijk, De Groene Daan in Groenekan, het Dorpshuis in Hollandsche Rading en het wijkrestaurant Bij de Tijd in De Bilt.

De deelnemende kunstenaars waren allen afkomstig uit de regio: Marij Nielen, Truus van den Heuvel, Ellen Spanjaard, Gerard Beentjes, Ienke Kastelein, Marjan Nagtegaal, Elies Thijs, Merlijn van Bijsterveld, Sascha Hacska, Jozé ten Have, Mariette Meijers, Margreet de Vries, Bob van der Putten, Nelly van der Geest, Anne Gehring en Vera Ketelaars. Op verkenningstocht konden deelnemers van alles tegenkomen. De route liep dwars door De Bilt, Bilthoven, Groenekan, Maartensdijk en Hollandsche Rading. De audiotour is nog steeds te beluisteren en de route af te leggen via een app voor de smartphone van Shoudio (collectie Vergeten Kunst in De Bilt).

Foto p.21, boven: Oude gemeentehuis in Maartensdijk, 1910. Foto p.21, onder: kruidenierswinkel en wagenmakerij van de familie Bos op Dorpsstraat.

21

De lopers vertrokken vanaf de Vierstede in Maartensdijk op zaterdag 4 mei om 21.30 uur. Volgens planning waren de lopers de volgende morgen rond 07.00 uur weer terug bij de Vierstede waar de burgemeester het bevrijdingsvuur in ontvangst nam. De burgemeester bracht met 6 kinderen (uit elke kern een kind) het bevrijdingsvuur naar de oecumenische dienst. Na het ontbijt ging een aantal lopers door naar Utrecht om het vuur bij het bevrijdingsfestival te brengen.

Openluchtviering

Verbinden door het vuur van sport en spel Biltse hardlopers halen vredesvuur Jaarlijks wordt op het plein voor Hotel de Wereld in Wageningen in de nacht van 4 en 5 mei het vrijheidsvuur ontstoken. Het vrijheidsvuur is het symbool voor leven in vrede en vrijheid. Nadat het vuur is ontstoken, wordt het vuur door een groot aantal sporters vanuit Wageningen naar de verschillende gemeentes in Nederland gebracht. Ook de gemeente De Bilt deed dit jaar weer mee aan de Nationale Bevrijdingsvuurestafette. Dat betekende dat tussen 00.15 en 01.30 uur ’s nachts het vuur in ontvangst genomen werd en met hardlopers in estafettevorm vanuit Wageningen naar De Bilt werd gebracht. Een bijzondere gebeurtenis en ervaring!

Agenda mei 5: Vredesvuur uit Wageningen ophalen 5: Openluchtviering 11 t/m 21: Historische tentoonstelling in Maartensdijk 21 t/m 31: Fietsrouteproject basisscholen 22: 900-meter-loop groepen 6 basisscholen 25 t/m 5 juni: Historische tentoonstelling in Groenekan 25: Jeugddag Scoutinggroepen 26: KAAP en kunstkastjes 27 t/m 3 juni: Ierse reis 29: Cultuurhistorische wandeling

Op 5 mei was er een groots evenement in Maartensdijk; de openluchtviering. De Raad van Kerken organiseerde, in samenwerking met alle lidkerken, deze viering met voorgangers van verschillende gezindten. Het verdiepte basketbalveld van de Martin Luther Kingschool leende zich uitstekend als zitkuil voor zo’n 600 geïnteresseerden. In totaal zijn er wel meer toeschouwers geweest, ook vanuit de omliggende huizen. Door de grote geluidsinstallatie was de viering overal goed te volgen. De organisatoren hadden vooraf vooral veel werk aan het verkrijgen van vergunningen en het verzorgen van alle veiligheidsmaatregelen. Kinderen uit de kernen droegen fakkels, zangers uit de hele gemeente vormden samen een koor en blazers van ‘Kunst en Genoegen’ begeleidden de samenzang.

900 meter lopen In de zes kernen liepen van elke basisschool 30 kinderen uit de groepen 6 in de eigen kern een estafetteloop: de ‘900 METER LOOP 900 jaar DE BILT’. Eerstejaars sportacademiestudenten leidden alles in goede banen, uiteraard onder verantwoordelijkheid en leiding van de vakleerkrachten gymnastiek en de leerkrachten van de scholen. De kinderen werden in al de zes kernen om 10.00 uur verwacht op verschillende locaties. Elke kern kreeg een eigen kleur T-shirt en vanuit de lucht gezien leidde dat tot een duidelijk beeld van de cirkels die werden gelopen. Ook hieruit spreekt weer de verbinding van de zes kernen!

Jeugddag Scoutinggroepen Scouting in Nederland vierde haar eigen jubileum. Zij bestaan al meer dan 100 jaar. Daarom organiseerden de scoutinggroepen van gemeente De Bilt een dag vol leuke en spannende activiteiten voor kinderen van 5 tot 15 jaar. Op vier locaties kon je vlotten bouwen, broodjes bakken, klimmen, knutselen, knopen leren maken of meeoden aan een vossenjacht.

22

KAAP en kunstkastjes Van 26 mei tot en met 14 juli 2013 werd op Fort Ruigenhoek in Groenekan voor de achtste keer KAAP georganiseerd. Hier is avontuurlijke, speelse, absurde, verrassende en interactieve kunst te zien speciaal voor kinderen. Het historische Fort Ruigenhoek is een spannende locatie voor dit evenement. Er zijn survivalworkshops, gezamenlijke bouwactiviteiten, creatieve rondleidingen, vreemde verhalen en natuurlijk eigen ontdekkingen. Op het buitenterrein stonden kunstwerken van daarvoor genodigde kunstenaars, die geïnspireerd zijn geraakt door het kunstproject New Babylon van de Cobrakunstenaar Constant Nieuwenhuys. Nieuwenhuys wilde een situatie creëren waarin iedereen zich creatief kon uiten met gebruik van de directe omgeving. Speciaal voor het jubileumjaar was er nog een tentoonstelling te zien, namelijk die van de ‘kunstkastjes’ van leerlingen uit de groepen 1 t/m 4 van achttien verschillende basisscholen uit De Bilt. De inrichting van het kastje was gebaseerd op de vraag: ‘Hoe ziet je ideale kamer eruit?’. De kinderen zijn zelf te zien in deze kleine kamertjes, gekleed in vorstelijke kleding zoals in de tijd van keizerin Mathilde.

Ierse reis Inmiddels weten we dat de geschiedenis van De Bilt deels in Ierland ligt. Het was immers keizerin Mathilde die 900 jaar geleden hielp bij het stichten van Oostbroek. Deze historische gebeurtenis vormde de aanleiding voor 23 mensen uit De Bilt om van 27 mei t/m 3 juni een bezoek te brengen aan Ierland en op die manier in de voetsporen van de ridder te treden.

De excursie naar St. Patricks eiland was tijdens deze reis een hoogtepunt, maar ook het bezoek aan de hoogkruisen die de ridder op zijn pad moet zijn tegengekomen. Het Biltse gezelschap verkende de oversteekplaats naar het kloostereiland, waar de pelgrims ontvangen werden om vervolgens na 14 dagen water en brood, veel gebed en zelfs een dodenmis (het einde van hun leven als krijgsman) met een roeiboot naar het andere eilandje gebracht te worden. Hier werd vervolgens een etmaal doorgebracht in de volslagen stilte en duisternis in de grot van St. Patrick. De ridders uit vroeger jaren kregen hier visioenen van hemel en hel, en keerden terug om nooit meer te doden maar voortaan mensen te helpen leven. Zo ook onze Biltse ridder die zijn riddergordel inwisselde voor een monnikspij, met goedvinden van zijn vrouw. Ook op de plek aan de oever van het meer, waar de pelgrims aankwamen, staat nu een metalen kruis.

In Ierland werd het Biltse gezelschap voorzien van informatie over de ridder door een historicus. De ridder had o.a. de Ierse kroniekschrijver David van Würzburg, die tot de hofhouding behoorde van keizer Hendrik V en keizerin Mathilde (de weldoenster van Oostbroek) als informatiebron. Hij schreef een traktaat over de louteringsgrot van St. Patrick en werd daarom door de Duitse keizer gevraagd een verslag bij te houden van diens expeditie naar Rome, die plaatsvond rond het jaar 1112. Dus moet zijn traktaat al van daarvoor dateren; en omdat Hendrik en Mathilde regelmatig in Utrecht waren (ze zijn er in 1110 verloofd), kan de ridder heel goed in die tijd het plan opgevat hebben voor zijn pelgrimsreis naar deze louteringsgrot, op een eilandje in Lough Derg, een meer in noordwestelijk Ierland.

23

Op de Vinkenlaan vonden diverse demonstraties van het hedendaagse brandweervak plaats. En op allerlei locaties stonden brandweervoertuigen tentoongesteld. Een keertje meerijden of zelf een brandje blussen, die kans kregen inwoners van De Bilt op deze dag. Maar ook voor serieuze zaken was er tijd. Bijvoorbeeld voor vragen over brandpreventie, vluchtroutes, rookmelders en alle andere zaken rondom brandveiligheid.

Verbinden door samen te musiceren Bridgedrive Voor alle bridgeliefhebbers werd op 13 april een bridgetoertocht georganiseerd. Deelnemers konden op vijf speellocaties in de gemeente hun kunsten laten zien. Een paar dagen ervoor hoorden deelnemers op welke locaties zij hun spel zouden starten. Na elke ronde van vijf spellen was er een half uur tijd ingedeeld om te voet, of per fiets of auto naar de volgende locatie te gaan. Zo wisselde men vier keer van speelgelegenheid en zijn er na 5 rondes dus 25 spellen gespeeld. De scores werden ingevoerd in een Agenda juni speciale computer, zodat de 1: Bridgedrive wedstrijdleider deze gegevens kon 1: Brandweerdemonstraties verwerken. Er werd materiaal geleend van 3 t/m 9: andere clubs in de gemeente en van de Voorstelling ‘Wat u maar Bridgebond. wilt’ 6: Touwtrekwedstrijden Brandweerdag 19: Opening Mathildetuin Op de Brandweerdag op 1 juni begon 21: Seniorenconcert Senioren men met een spectaculaire Harmonie Orkest demonstratie op de Vinkenlaan in 22: Muziek verbindt op podia Bilthoven. De brandweerposten uit in alle kernen/Jumelage de kernen Bilthoven en De Bilt Miescisko en Coesfeld kregen op deze dag aandacht voor 22: Grande finale ‘brandveiligheid thuis’. Op het grote plein op De Kwinkelier werd gedemonstreerd hoe een vlam in de pan geblust kan worden.

‘Wat u maar wilt’ ‘Wat u maar wilt’ is een komedie van Shakespeare; een liefdesverhaal binnen een kluchtige setting. Maar ernst ligt op de loer. Het gaat over tegenstelling tussen stad en land, cultuur en natuur, hof en bos, ernst en verbeelding. De voorstelling werd vertoond op Landgoed Eyckenstein. Dit zomers openluchtevenement was zeker ook één van de hoogtepunten van het jubileumprogramma. Theater in ’t Groen uit Groenekan heeft er een totaaltheater van gemaakt door de inzet van verschillende disciplines (zang, dans en beeldend). De regisseur Timon Blok zag deze samenwerking tussen de kunsten als zijn ideaal. Het wordt ook wel community-art genoemd. De kostuums werden speciaal voor de theaterstukken ontworpen en thuis genaaid. Het koor, de grimeurs, kappers,de catering, alles wat zoal achter de schermen gebeurt werd uit de zes kernen gerekruteerd. De balletgroep van het Kunstenhuis in De Bilt heeft de dans voor haar rekening genomen, de beeldende poot binnen het Kunstenhuis verzorgde de artistieke aankleding van de speelplek. Er is met jeugdtheatergroep Masquerade uit Bilthoven afgesproken om 2 speeldagen een dubbelprogramma aan te bieden.

Touwtrekwedstrijden Ook de middelbare scholen waren in touw voor het jubileumjaar. Letterlijk, want tussen de verschillende scholen, met teams van leerlingen en leraren van verschillende leeftijden, werd een touwtrekstrijd gestreden. Op het sportveld van de Werkplaats in Bilthoven zetten zij zich in om te ‘verbinden’ met andere leeftijdsgenoten. De teams werden aangemoedigd door hun schoolgenoten. Muziek en versnaperingen van ‘groene’ ondernemers droegen bij aan de gezelligheid van dit evenement.

24

Seniorenconcert Voor bewoners van de woonzorgcentra en alle senioren in de zes kernen van de gemeente De Bilt musiceerde het Senioren Harmonie Orkest Provincie Utrecht (SHOPU) met de Koninklijke Zangvereniging Zang Veredelt. Tijdens het concert werd de zang van het oudste koor van De Bilt gecombineerd met een optreden van Conny Vink. Het Seniorenorkest bestaat uit een zestigtal leden in de leeftijd van 55 tot 90 jaar. Eenmaal in de veertien dagen wordt er onder leiding van dirigent Ton van Overdam gerepeteerd in gebouw ‘De Harmonie’ in De Bilt. Zang Veredelt heeft zo’n veertig leden en dit koor zingt onder leiding van dirigent Jean-Pierre Gendrault. Omdat Zang Veredelt al sinds 1884 bestaat, hebben vele Biltenaren deel van dit koor uitgemaakt. Het evenement werd gesponsord met name in de vorm van vervoersoplossingen voor de senioren. Samen met de activiteitenbegeleiders bij de woon- en zorgcentra werd mogelijk gemaakt dat zo’n tachtig bewoners het concert konden bijwonen.

Mathildetuin Maandenlang werd er hard gewerkt om het project ‘Mathildetuin’ bij de Dorpskerken in De Bilt te realiseren. Op woensdag 19 juni was het zover. Als symbolische gebaar bood Stichting 900 jaar De Bilt de Mathildetuin aan de inwoners van De Bilt. Het dient als monument, als blijvende herinnering aan de viering van 900 jaar De Bilt en als tuin om rond te struinen en te genieten. Hovenier en bedenker van de Mathildetuin, Arie Anninga, zocht naar een balans tussen historische waarden en symboliek. En dat is gelukt in drie elementen 1. 2.

Er is een verbinding gelegd tussen de zes kernen van De Bilt en de zes scheppingsdagen uit de bijbel. Er is aandacht voor bezinning op de betekenis van het evangelie, en herdenken van het voorgeslacht.

3.

Er is een educatief element, waarbij de oude graven en mogelijk historische voorwerpen in de bodem behouden zijn.

Educatie speelde een belangrijke rol bij de aanleg, want de leerlingen van het Groenhorst College in Maartensdijk namen de aanleg van de tuin als examenopdracht voor hun rekening.

Fête de la musique In het kader van verbinding is muziek een belangrijke factor in De Bilt. Elke kern heeft zo zijn eigen groep musici. Speciaal voor het muziekweekend van 900 jaar De Bilt werkten zij samen aan optredens op diverse locaties, en aan een Grande Finale op het grasveld voor het gemeentehuis in Bilthoven. Het weekend begon met een ‘concert door ouderen voor ouderen’ op de vrijdag. Het Senioren Harmonie Orkest van de Provincie Utrecht (SHOPU) en de Koninklijke Biltse Zangvereniging Zang Veredelt stonden samen op het podium en toonden hun kunsten aan senioren uit alle kernen, voornamelijk uit woon- en zorgcentra. Op de zaterdag kon men op maar liefst zes plaatsen naar muziek luisteren. Er waren verrassende combinaties gemaakt van orkesten, combo’s en koren uit de gemeenten en zustersteden Mieścisko en Coesfeld. Het thema ‘Muziek verbindt’ was hoorbaar op zes podia. Zaterdagavond was de Grande Finale op het grasveld voor gemeentehuis Jagtlust. Men noemde het een ‘Promsconcert’, met ondanks de regen een hoge opkomst en zichtbaar plezier bij de toeschouwers. De orkesten van de Brandweerharmonie Bilthoven en de Koninklijke Biltse Harmonie en de koren Algemeen Zangkoor Maartensdijk en Valsch en Gemeen traden op samen met lokaal talent. Ook waren er optredens van muzikanten en dansers uit de zustersteden Mieścisko en Coesfeld (zie volgende onderwerp). 25

Muziek verbindt zustergemeenten en De Bilt Muziek uit Miéscisko De Poolse zustergemeente Mieścisko werd door het jeugdblaasorkest Orkiestra Dęta Młodzieżowa en het accordeonduo Bayan Brothers vertegenwoordigd op het Muziekweekend van 21 en 22 juni in het kader van 900 jaar De Bilt. De muzikanten maakten deel uit van een grote groep inwoners uit Mieścisko, die gedurende vier dagen in onze gemeente te gast was. Burgemeester Andrzej Banaszyński en een aantal raadsleden waren op uitnodiging van de gemeente De Bilt met de muzikanten meegereisd. Het jeugdorkest is samengesteld uit leerlingen van lagere en middelbare scholen. Het repertoire bestaat uit lichte muziek, religieuze liederen en oude strijdliederen. Ook majorettes maken deel uit van het orkest, dat onder leiding van het echtpaar Malecki staat.

Ook op zaterdag werd er gemusiceerd in Winkelcentrum De Kwinkelier en op het Maertensplein in Maartensdijk. Ook de burgemeesters uit Coesfeld, De Bilt en Mieścisko waren enthousiast. Tijdens de optredens op het Maertensplein en De Kwinkelier deelden vrijwilligers van de Stichting Razem7 Poolse lekkernijen uit: speciale toffees, worst, kaas, croissantjes en Pools brood met reuzel. Muziek uit Coesfeld Ook de band met Coesfeld is tijdens het weekend op muzikaal niveau verdiept. Biltse muzikanten traden op samen met musici, dansers en zangers uit de zustergemeente. Een van de hoogtepunten was ook het optreden van de dansgroep Lady Birds tijdens de Grande Finale. Zij dansten een ‘Can-Can’-show met een spetterende choreografie. Het was een prachtig plaatje om te zien. Naast een optreden van de Lady Birds werd De Bilt ook gefeliciteerd door o.a. het Crescendo-koor en de volksdansgroep Holtwick-Lette. Het koor bracht Duitse en Engelse liederen, zoals het bekende 'Ding-A-Dong' van het Eurovisie Songfestival. De volksdansgroep vertoonde zich in klederdracht en danste de boogdans. Deze dans wordt van oorsprong gedanst bij Münsterlandse bruiloften. En voor de liefhebbers volgde nog een Rijnlandse polka. Tijdens de gezamenlijke barbecue leerden muzikanten en ambtenaren elkaar beter kennen en was ook hier muziek een verbindend element. Het repertoire van het Crescendo-koor kende ook voor deze gelegenheid passende begeleiding.

De Bayan Brothers zijn nauw verbonden met het jeugdorkest en hoewel hun naam anders doet vermoeden zijn het geen broers. Mateusz Doniec en Łukasz Mirek zijn studenten accordeon aan het conservatorium in Poznań en spelen al 5 jaar samen. Hun repertoire is veelzijdig, zowel klassiek, populair als dance. In Polen hebben ze al verschillende prijzen gewonnen, ze waren in de kwartfinale van ‘Poland got Talent’ en net als het jeugdorkest treden ze regelmatig op in het buitenland. De Poolse delegatie was op vrijdag aanwezig in de Biltsche Muziekschool en daar gaf het echtpaar Malecki samen met stafdocent Martin de Boer een workshop. Onder leiding van docent Hans Kämper musiceerden accordeonisten van de Biltsche Muziekschool samen met de Bayan Brothers.

7

www.stichtingrazem.nl

26

Verbinden door je te laten zien Pimp mijn sprookje Alle leerlingen van groep 7 in de gemeente kregen in het schooljaar 2011-2012 een theaterworkshop en twee schrijfworkshops. Centraal in deze workshops stonden de terugkerende universele elementen van een sprookje.

Agenda juli 1 t/m 7: Sprookjesmusical ‘Stop de tijd’ door groepen 8 van alle basisscholen

Meer dan 900 leerlingen verzonnen en schreven naar aanleiding van de workshops zelf een ‘gepimpt sprookje’. Alle klassen werkten aan een hoorspel over het ontstaan van de gemeente De Bilt met Mathilde (de stichter van de gemeente De Bilt) in een hoofdrol. Alle klassen maakten een fragment van het verhaal. Het geheel is op 14 maart 2012, Mathildedag, uitgezonden op de lokale omroep Roulette FM. Zij verleenden ook ondersteuning bij het opnemen van het hoorspel. Per klas zijn de drie meest veelbelovende sprookjes gekozen. Uit deze 90 geselecteerde sprookjes zijn tien winnaars gekozen. De 90 genomineerden zijn uitgenodigd in de gemeenteraadszaal. In een spannende show ontvingen 10 winnaars een Sprookjes-Award uit handen van de jury. De jury bestond uit wethouder Herman Mittendorff (voorzitter), musicalster Renee van Wegberg, schrijfster Ceciel Jacobs, KIDS-medewerker Margeet Penning en artistiek leider van Masquerade Irene Jongbloets. De prijswinnende verhalen zijn door Ceciel Jacobs bewerkt tot een groep8-musical voor alle scholen in de gemeente. De musical heet ‘Stop de Tijd’ en gaat over leerlingen die moeilijk afscheid kunnen nemen van hun basisschool. In een spannende reis proberen ze de tijd stil te zetten. Docenten van de basisscholen kregen regie‐ondersteuning van de docenten van de jeugdtheaterschool in de vorm van workshops. Op deze manier werd het artistieke niveau van de musicals op de scholen extra gestimuleerd. Alle scholen kregen beschikking over tekstboekjes, een regieboek, een cd en posters.

27

Verbinden door te vieren Poppodium in Bilthoven Op zaterdag 7 september was de Julianalaan in Bilthoven het middelpunt van de evenementen. Er startte een fietstocht, Rondje De Bilt, en er stonden twee podia waarop van alles te zien en te doen was. Modeshows, optredens van jong, oud, met en zonder Agenda september ervaring. 7: Rondje De Bilt 7: Popconcert Eind van de middag begon het 7 t/m 18: Poppodium met veelbelovende Historische tentoonstelling in bandjes uit de regio, zoals First, Hollandsche Rading Simplelifeforms, Heroism, Silver en 14: Onthulling Bilts Hoogkruis Professor Meneer/Marie Jose 14: Oldtimerdag Tiemstra en de Big Band van de 15: Rally De Bilt Classic Muziekschool. Gevolgd door een 21 t/m 9: optreden van feestband Muck met Historische tentoonstelling in covers uit de Top 40 en dansmuziek De Bilt verzorgd door DJ Pablo Pegar. De Julianalaan is geslaagd als ontmoetingsplek voor de hele gemeente, en een plek waar de jeugd zich in het openbaar kan presenteren. De organisatie hoopt dat het een jaarlijks terugkerend evenement kan worden.

Oldtimerdag Liefhebbers van historische auto’s konden hun hart ophalen op 14 september in De Bilt. Voor de derde keer werd deze oldtimerdag georganiseerd, ditmaal in samenwerking met Stichting 900 jaar De Bilt. ’s Morgens was er een toerrit langs mooie plekjes in de omgeving. ’s Middags werden de ‘juweeltjes’ geshowd aan het publiek op de Dorpsstraat in De Bilt. De eigenaars van de drie mooiste oldtimers werden blij gemaakt met een prijs.

Rally De Bilt Classic De volgende dag, 15 september, kon men met eigen auto (uit 1998 of daarvoor) deelnemen aan een Classic Rally. Stichting Rally Tours liet deelnemers kennismaken met De Bilt en haar omgeving. Onderweg werden wetenswaardigheden verteld. Hoewel er veel Biltenaren meededen, ontdekten zij nog steeds nieuwe weggetjes en onbekende plekjes. In twee categorieën werden de deelnemers op pad gestuurd, het ging niet om snelheid, maar om puzzelkwaliteiten.

Onthulling Bilts Hoogkruis Burgemeester Arjen Gerritsen en de Ierse ambassadeur mevrouw Mary Whelan onthulden op 14 september het Bilts Hoogkruis. Dit monument, waaraan de jonge Biltse beeldhouwer Jelle Steendam een jaar lang hard heeft gewerkt, is een herinnering aan de Ierse wortels van de 900-jarige gemeente De Bilt. Een ridder uit onze streken maakte aan het begin van de twaalfde eeuw een pelgrimstocht naar de louteringsgrot van Sint Patrick in Donegal in het uiterste westen van Ierland. Dat inspireerde hem om na terugkeer in Nederland het klooster op Oostbroek te helpen bouwen8. Het Bilts Hoogkruis9 is een vier meter hoog in steen gehouwen beeldverslag van de Biltse geschiedenis met afbeeldingen van beroemde namen, zoals keizerin Mathilde, Sint Maarten en Laurentius, Abt Ludolf en Henrica van Erp. Met het hoogkruis heeft De Bilt een uniek monument binnen zijn grenzen. Het is het eerste Keltische hoogkruis op Nederlandse bodem. Het Bilts Hoogkruis kunt u vinden aan de rand van het Van Boetzelaerpark, vlakbij de ingang aan de Kerklaan.

8 9

Zie ook ‘Ierse reis’ in mei. www.biltshoogkruis.nl

28

Verbinden door over te dragen en te verduurzamen Dag van de ouderen Elk jaar wordt in oktober de Internationale Dag van de Ouderen gevierd. In 2013 kreeg deze dag een bijzonder karakter vanwege de jubileumviering. Het COSBO De Bilt, waarin de drie plaatselijke ouderenbonden samenwerken, organiseert voor 50-plussers een feestelijke bustocht door de gemeente volgens het Hop-On Hop-Off principe.

Agenda oktober 1: Dag van de ouderen, bustocht 10: Ontmoetingen tussen ouderen en peuters

Vier bussen reden vanuit vier verschillende plaatsen als een soort carrousel door de gemeente. Tijdens de rit konden de deelnemers op elf momenten in- en uitstappen. Op deze manier maakten zij kennis met voorzieningen en bezienswaardigheden in de andere kernen van de gemeente, zoals De Koperwiek, het Maertensplein, Wijkrestaurant Bij de Tijd, Vink Witgoed, De Bremhorst, de Noorderkerk, Tuincentrum Groenrijk, Dr. Letteplein en het gemeentehuis.

Verbinden in November Chocolademelkloop In het jubileumjaar was het ook tijd voor de tiende editie van de Chocolademelkloop. De chocolademelkloop is een familie-evenement, het gaat om actief bewegen van kinderen met hun ouders. De prestatie is van ondergeschikt belang. Ook de Zwarte Pieten liepen dit jaar weer mee. Zij zorgden voor vermaak bij publiek en hardlopers.

Agenda november 24: Chocolademelkloop

Speciaal voor het jubileum was er plaats voor 900 in plaats van 700 grote en kleine hardlopers. Vanuit Paviljoen Beerschoten aan de Holle Bilt 6 in De Bilt was een parcours uitgezet van 1, 2, 5 en 10 kilometer. Voor een kleine bijdrage kon men deelnemen, chocolademelk drinken en een goodiebag mee naar huis nemen. Het startnummer was eveneens het lotnummer voor de loting die na afloop van de loop gehouden werd.

Vrijwilligers van de ouderenbonden stonden paraat bij de stopplaatsen om te vertellen wat mensen er konden doen. Tijdens de busrit werd informatie over de omgeving gegeven.

Ontmoetingen tussen ouderen en peuters In het najaar van 2013 ontmoetten peuters en ouderen elkaar op verschillende locaties. Natuurlijk stond ook deze ontmoeting in het teken van verbinding. Een van de locaties was bijvoorbeeld D’Amandelboom, waar de ouderen bezoek kregen van kinderen van Kinderdagverblijf ’t Mereltje. De peuters van Peuterspeelzaal Juliaantje gingen naar Woon- en zorgcentrum De Koperwiek en in Maartensdijk kregen de ouderen van Dijckstate visite van de peuters van Peuterspeelzaal het Bruggetje. Beide doelgroepen beleefden veel plezier aan deze ontmoeting. Daarom zijn de organisatoren voornemens om de ontmoetingen te herhalen. 29

Producten



Pastoe Amsterdammer 900 jaar De Bilt

In het kader van 900 jaar De Bilt waren er heel veel activiteiten, maar er werden ook jubileumproducten op de markt gebracht. Al snel groeide het aantal jubileumproducten en waren steeds meer ondernemers van De Bilt bereid om op deze manier een bijdrage te leveren aan het jubileumjaar en aan de opbrengst voor het goede doel, de Stichting Stoute Schoenen10.



Verrassingsdessert



Vers gebrande huismixen met macadamia, amandel en cranberry



Zes bonbons van in porselein van Paul Werner



en 900 jaar De Bilt menu's

Van chocola en kaas tot boeken en meubels

10



Appeltaartje



Biltsche Old Cheese



Boek over landgoed Oostbroek



Broodje Bilts Bewust



Burenveldse Biltse Burger



Dance-event: We love life



De Biltse visburger



Jubileumwijn 900 jaar De Bilt



Kookboek 'De keuken van de zes kernen’



Mathilde Burgertje



Mathilde chocoladerepen



Mathilde-biefstukreepjes in pepersaus



Mathildecake



Moeder Mathilde Taart



Ontbijtkoek

www.stouteschoenen.nl

30

Nawoord Toen in 2009 de eerste voorbereidingen werden getroffen voor de viering van het 900jarig jubileum van de gemeente De Bilt, leek het jubileumjaar 2013 nog heel ver weg. In de zomer van 2011 was het programma inmiddels vastgesteld: uit meer dan 600 ideeën vanuit de bewoners, verenigingen en andere instellingen in de gemeente was een aantal projecten gekozen. Hoewel we wisten dat er veel gebeuren moest, leken we nog zeeën van tijd te hebben. In 2012 kwam ook 2013 ineens een heel stuk dichterbij en waren zowel het bestuur als de initiatiefnemers van de projecten volop aan de slag met de voorbereidingen. De intensiteit nam toe. Bijna plotseling was het 14 maart 2013 en barstte het jubileumjaar los met een flitsende start! Alle kernen van de gemeente werden een jaar lang ondergedompeld in jubileumactiviteiten. De activiteiten van de ene maand gingen vrijwel naadloos over in activiteiten van de volgende maand. Geen enkele inwoner in de gemeente kan het ontgaan zijn dat er een jubileum gevierd werd. Wij, als bestuursleden, kregen het gevoel geleefd te worden, bezochten zoveel mogelijk activiteiten, gingen intussen door met de voorbereidingen, zetten de puntjes op de ‘i’ en genoten ervan. Ook al had niemand van ons zich van tevoren gerealiseerd dat het zó intensief zou zijn. Het heeft ons veel gekost: tijd, energie, zweet en tranen. Maar het heeft ons nog veel meer opgeleverd. We hebben veel geleerd, we hebben ontzettend veel leuke nieuwe mensen leren kennen, we hebben gemerkt dat dingen echt lukken als je ergens in gelooft, we hebben (nog veel meer) bewondering gekregen voor alle vrijwilligers die de gemeente telt en natuurlijk hebben we ook heel veel plezier gehad. Het jubileum heeft veel positieve energie opgeleverd in de zes kernen en het heeft bijgedragen aan de verbinding tussen die kernen. We zijn er trots op daaraan te hebben bijgedragen. Het is prachtig te bemerken, dat groepen in onze gemeente alweer bezig zijn om een vervolg te organiseren op succesvolle jubileumactiviteiten. Kortom een geslaagd jubileum, wat ook weer zo plotseling voorbij leek te zijn. Wij kijken er met elkaar met een goed gevoel op terug. Het was een eervolle klus die vijf jaar duurde en die we nooit zullen vergeten. Het heeft ons leven verrijkt en we hopen dat dat ook geldt voor veel inwoners van onze gemeente. Met elkaar gaan we verder. We hadden een motto, daar geloofden we in en daar gingen we voor. Het blijft ook ná 2013 actueel: zes kernen, één toekomst!

Bronnen Schriftelijk: Artikelen Correspondentie Jaarplannen Masterplan Persberichten Verslagen Foto’s Persoonlijk: Marius van den Bosch Joke Nederhof Anna Fallon Anja Donker Fredie Blankestijn Arjen Gerritsen Peter van der Horst Loes Drieënhuizen Gert Landman

Namens het bestuur van Stichting 900 Jaar De Bilt, Loes Drieënhuizen (Secretaris)

31

Bijlage I Overzicht Organisatie 900 jaar De Bilt Stichtingsbestuur Marius van den Bosch (voorzitter) Peter van der Horst (penningmeester vanaf 01-02-2013) Loes Drieënhuizen (secretaris) Nelly van der Geest Hans Haaksman Jan Pieter Stam (penningmeester tot 01-02-2013) Ella Prins Projectteam Anja Donker (secretaresse) Fredie Blankestijn (projectleider) Joke Nederhof (ondersteunend ambtenaar) Tessa Koopman (webbeheer) Johan L’Honoré Naber (vlaggencoördinator) PR-commissie Marius van den Bosch Cor Groenen Fredie Blankestijn Anja Donker Anna Fallon Fototeam 900 jaar De Bilt Alwin Porton André van Rooijen Antoon Wiessenberg Betty van Wijhe

Boukje Reuzel Henny Mol Herman Spreitzer Jasper Wafelaar Manja Mathijssen Pieter Mantel Tjeerd Maas Comité van Aanbeveling De heer K. Beesemer (De Bilt) De heer O.M. Baron van Boetzelaer (Maartensdijk) Mevrouw L. de Raadt (Maartensdijk) De heer Ing. P.A.D.H. Diepenhorst (Groenekan) De heer L. Fijen (Maartensdijk) Mevrouw L. Haitsma Mulier-van Marwijk Kooij (De Bilt) De heer A.J.C.D. Holvast (Groenekan) De heer R. Klaassen (Hollandsche Rading) De heer R. Schouw (KunstenHuis De Bilt/Zeist) De heer R.C. Robbertsen (Commissaris van de Koningin provincie Utrecht) De heer M. Smitt (Westbroek) De heer mr. A. Tchernoff (Bilthoven) De heer J.P. van Eijken (De Bilt; overleden 15-05-2013) Mevrouw Dr. E. Borst-Eilers (Bilthoven; overleden 10-02-2014) De heer Dr. D.G. ten Wolde (Grontmij Nederland BV) De heer Th. van der Lugt (Biltsche Ondernemers Federatie) De heer M.H. Dirksen (Rabobank Utrechtse Heuvelrug) De heer C.J. Molenaars (KNMI)

32

Bijlage II Partners

34