Het Gevaar Komt uit Onverwachte Hoek

Het Gevaar Komt uit Onverwachte Hoek door alex hoctor-duncan

De hand op de knip houden lijkt gezien de huidige marktvolatiliteit misschien de veiligste optie, maar beleggers die dit doen lopen het risico onvoldoende vermogen op te bouwen voor na hun pensionering, zegt Alex Hoctor-Duncan.

B

eleggers die begin augustus vorig jaar de beurzen zagen kelderen en daarna werden meegesleurd in de dagelijkse mallemolen van stijgende en dalende koersen, hebben inmiddels misschien behoorlijk de schrik in de benen en zijn geneigd de beleggingswereld de rug toe te keren. De cijfers zijn dan ook absoluut ontmoedigend, maar de vraag is of deze kortstondige volatiliteit wel het grootste risico is. Het is hoe dan ook al moeilijk om beleggingsrisico’s uit te drukken in cijfers, maar erger is dat dit de aandacht van beleggers afleidt van de meer praktische gevolgen waarmee ze na hun pensionering te maken kunnen krijgen. “Wat je niet kunt meten, kun je niet beheersen” is een bekende managementgedachte, die weliswaar bijzonder waardevol is als het om het verbeteren van productie-processen gaat, maar lang niet altijd opgaat voor de analyse van complexe

1

Strategic Solutions Q1 2012

financiële risico’s. Risico’s op een praktische manier in kaart brengen en interpreteren om beleggers in staat te stellen doordachte keuzes te maken, is uiteraard van groot belang, maar dat moet er niet toe leiden dat beleggers zich vooral zorgen maken over de risico’s die beleggen in “risicovolle” effecten op de korte termijn kunnen hebben en voorbijgaan aan het gevaar dat op de lange termijn dreigt wanneer ze hun hand op de knip houden.

Geen Normaalverdeling Wie het risico, rendement en de samenhang tussen die twee wiskundig benadert, komt al snel tot ogenschijnlijk rationele en redelijke conclusies. In de financiële theorie wordt er vaak vanuit gegaan dat risico gelijkstaat aan de volatiliteit van het rendement, zodat het voldoende is om aan te geven hoeveel het rendement in de loop van de tijd afwijkt van het gemiddelde. Die afwijking wordt in het

Alex Hoctor-Duncan Head of Sales voor Europa, het MiddenOosten en Afrika

40%

KOOPKRACHT In 10 jaar vermindert een inflatie van 5% de koopkracht van mensen die hun geld in liquiditeiten aanhouden, met meer dan 40%.

Strategic Solutions Magazine Q1 2012 issue

portefeuillebeheer al te vaak gebruikt als een synoniem voor risico. Een belangrijke tekortkoming van dit model is dat het ervan uitgaat dat rendementen een “normaalverdeling” hebben en net als de lengte van de bevolking een mooie, vloeiende curve volgen. Dit klopt misschien wel als het over bijzonder lange perioden gaat, maar voor de beleggingshorizon van de meeste beleggers gaat het niet op, want over kortere termijnen bezien volgen markten, die immers door menselijke factoren worden bepaald, geen vloeiend patroon. Het echte leven is veel gecompliceerder, of zoals James Mackintosh, een journalist van de Financial Times het laatst zei: “Het (model) is niet perfect, maar we hebben voorlopig niets beters.”1 Het is niet zo vreemd dat beleggers zich meer bezighouden met extreem negatieve gebeurtenissen dan met extreem positieve gebeurtenissen. Dat betekent ook dat beleggers zich direct zorgen gaan maken wanneer het normale wiskundige model niet in staat blijkt zowel de ernst als de frequentie van extreem negatieve gebeurtenissen te voorspellen. En het is een feit dat de afgelopen jaren nogal wat ingrijpende gebeurtenissen op de beurs of in de politiek die betiteld werden als iets wat “maar eens in de honderd jaar voorkomt” veel vaker zijn opgetreden dan in een normaal mensenleven voor mogelijk werd gehouden. Dat heeft beleggers vanzelfsprekend cynisch gemaakt over de mogelijkheid om hun risico onder controle te houden. Er is een aantal redenen waarom zelfs zeer uitgebreide wiskundige

modellen geen accurate voorstelling kunnen geven van marktrisico’s. Een belangrijke reden is dat het lastig is om het effect van een gebeurtenis zonder historisch precedent in te schatten. Hoe kan een risicostrategie anticiperen op gebeurtenissen als de oliecrisis van 1973, de aanslagen van 9/11 of de vrijwel gelijktijdige ineenstorting van de door de Amerikaanse overheid gesponsorde hypotheekverstrekkers Fannie Mae en Freddie Mac, de internationale verzekeraar AIG en de financiële gigant Lehman Brothers? Hiervoor is een verbeeldingskracht nodig die veel verder gaat dan eenvoudige wiskundige modellen en normaalverdelingen. (Zie hierover onze white paper “Navigating Investment Risk: The BlackRock Approach”, die kan worden gedownload op: http://www. blackrock.co.uk/content/groups/ uksite/documents/literature/ 1111155392.pdf. Dit document is alleen beschikbaar in het Engels).

Irrationele Getallen Een manier om de menselijke variabele een plaats te geven in risicobeheer, is door gebruik te maken van beleggerspsychologie. Neem bijvoorbeeld “verliesaversie”, een emotie die er simpel gezegd toe leidt dat de meesten van ons het verlies van 100 euro veel scherper voelen dan dat we ervan genieten wanneer we 100 euro verdienen. Het is ook zo dat beleggers nooit honderd procent rationeel denken of perfect geïnformeerd zijn. Ze geven vaak blijk van een “voorkeur voor bevestiging”, door nieuws te zoeken dat hun visie bevestigt en informatie die daar tegenin gaat te negeren. Ze kunnen zelfs de illusie hebben dat

1 Bron: MacKintosh, James. “Irrational Regard of Economic Models.” The Financial Times, 16 oktober 2011’. 2


Nu het rendement van obligaties en de spaarrente lager zijn dan ooit, is het risico dat liquiditeiten en “relatief veilige” staatsobligaties op de lange termijn vertegenwoordigen erg hoog, zeker in de context van de pensioenplanning.

de informatie waarop ze hun analyse baseren, vollediger en relevanter is dan werkelijk het geval is. Een andere veel voorkomende eigenschap is dat beleggers geneigd zijn overmatig veel belang te hechten aan recente gebeurtenissen, ten koste van historische gegevens, of toevallige positieve resultaten toe te schrijven aan hun eigen deskundigheid, terwijl ze negatieve resultaten toeschrijven aan pech of het slechte oordeel van anderen. Niets menselijks is hen kortom vreemd. Hoewel het geen baanbrekende ontdekking is dat mensen irrationeel handelen, vormt het wel een complicatie voor theoretische risicoberekeningen. Daarnaast maakt ook de individuele risicotolerantie van beleggers het nog moeilijker algemene uitspraken te doen over het te volgen scenario. Die vele onvoorspelbare factoren zijn de reden dat wij van mening zijn dat beleggers er goed aan doen samen te werken met een deskundige adviseur, die hen kan helpen om beleggingsstrategieën te kiezen die adequaat aansluiten op hun risicoprofiel.

Het Risico van Liquide Beleggingen met een “Laag Risico” Is het al zo dat wiskundige risicomodellen altijd hun tekortkomingen hebben, er zijn ook nog andere, meer praktische redenen waarom een te sterke nadruk op volatiliteit een gevaar kan vormen voor u – en voor uw geld. Wie zich terugtrekt uit volatiele risicobeleggingen ten gunste van liquiditeiten met een “laag risico”, stelt zich bloot aan een groter risico op de langere termijn, vooral aangezien de levensverwachting (net als de behoefte aan

3


inkomsten na de pensionering) stijgt. De hoge inflatie knabbelt een flink stuk af van wat ooit misschien een goedgevulde pensioenpot leek, waarvoor een leven lang gespaard is. Beleggers die langdurig alleen in liquiditeiten beleggen lopen hierdoor het risico na hun pensionering niet de levensstijl te kunnen handhaven waarop ze gehoopt hadden. In 10 jaar vermindert een inflatie van 5% de koopkracht met meer dan 40% en in 25 jaar kan dit oplopen tot 70%. Beleggen in staatsobligaties van hoge kwaliteit zonder koppeling aan de inflatie maakt het er niet beter op, omdat deze beleggingen de inflatie op dit moment niet kunnen bijhouden. Dat betekent dat het zonder aandelen of inflatiegekoppelde beleggingen voor beleggers een reëel gevaar is dat ze zonder inkomsten komen te zitten, of nog erger vermogen verliezen. Eén mogelijke oplossing is om meer te beleggen in categorieën die een hoger direct rendement opleveren of meer bescherming tegen inflatie bieden. In het huidige klimaat van lage groei zijn er veel ondernemingen van hoge kwaliteit met een kaspositie die hen in staat stelt een deel van het kapitaal in de vorm van dividend te laten terugvloeien naar de beleggers. Net als obligaties bieden de aandelen van deze ondernemingen een regelmatige stroom van betrouwbare, stijgende inkomsten, maar ze hebben als bijkomend voordeel dat ze bescherming bieden tegen inflatie, dankzij de tendens dat de cashflows van ondernemingen in reële zin in de loop der tijd groeien. Het komt erop neer dat alle beleggers erover zouden moeten

Veranderingen in Regelgeving Bieden Beleggers meer Houvast Uit de nieuwe Europese regelgeving met betrekking tot Undertakings for Collective Investments in Transferable Securities (instelling voor collectieve beleggingen in effecten, “icbe”) (UCITS IV) volgt dat voor icbe’s de verplichting geldt om Essentiële Beleggersinformatie te publiceren. De Nederlandse wetgever heeft ervoor gekozen om de Essentiële Beleggersinformatie te verplichten voor alle beleggingsinstellingen. De Essentiële Beleggersinformatie is erop gericht particuliere beleggers meer houvast te bieden door hen beter te laten begrijpen wat de kenmerken zijn van de aangeboden beleggingsproducten. Een van de onderdelen van de Essentiële Beleggersinformatie is een vereenvoudigde weergave van het risico van een belegging, in de vorm van een nieuwe “risicowijzer”. De risicowijzer geeft het risico van een beleggingsproduct weer op een schaal van 1 tot 7, gebaseerd op de historische volatiliteit, die dagelijks wordt berekend. Dit betekent dat fondsen heen en weer kunnen bewegen tussen twee categorieën, wanneer de volatiliteit van de markt of het fonds verandert. Hoewel volatiliteit een onvolledig en gebrekkig beeld van het risico geeft, kan deze wel een goede maatstaf zijn voor de deskundigheid van de beheerder. Algemeen gesproken zal een deskundige beheerder hogere rendementen genereren met een lagere volatiliteit.

nadenken welk risico voor hen het belangrijkste is en daar dan naar te handelen. Nu het rendement van sommige staatsobligaties en de spaarrente lager zijn dan ooit, is het risico dat liquiditeiten en “relatief veilige” staatsobligaties op de lange termijn vertegenwoordigen erg hoog, zeker in de context van de pensioenplanning. Bij BlackRock zien we een steeds grotere kloof ontstaan tussen de ambities van spaarders en de mogelijkheid om met staats- of bedrijfsobligaties voldoende inkomsten te genereren om na de pensionering al die dromen waar te maken. Hoewel deze beleggingen tot voor kort een vast onderdeel

4


uitmaakten van de pensioenopbouw, gooien de huidige economische ontwikkelingen en het monetaire beleid roet in het eten. Ze leiden ertoe dat staats- en bedrijfsobligaties niet meer in staat zijn voldoende vermogen op te bouwen om de pensioenuitkeringen veilig te stellen. Wie dat voor ogen houdt, kan in overweging nemen dat de dagelijkse schommelingen van de aandelenkoersen weliswaar geen rustige rit naar het pensioen waarborgen, maar uit risico-oogpunt misschien toch betere opties bieden dan zich terugtrekken in alleen op het eerste gezicht veilige liquiditeiten. 

Strategic Solutions Gepubliceerd door BlackRock, Inc. Neem voor nadere informatie contact op met uw financieel adviseur of uw BlackRock relationship manager BlackRock Rembrandttoren, 17e verdieping Amstelplein 1, 1096 HA, Amsterdam Website: blackrock.nl

De research voor dit document is uitgevoerd door BlackRock en kan reeds voor eigen doelen gebruikt zijn. De hier geuite visies vormen geen beleggingsadvies en kunnen aan verandering onderhevig zijn. Het aantal aandelen dat voor ieder fonds genoemd wordt, is slechts bedoeld ter indicatie; het werkelijke aantal kan hiervan afwijken. In het verleden behaalde resultaten zijn geen garantie voor toekomstig rendement en dienen niet als enige criterium te worden genomen bij de selectie van een product. Beleggen gaat altijd gepaard met een zekere mate van risico. De waarde van uw belegging en de gegenereerde inkomsten kunnen sterk fluctueren als gevolg van het beleggingsbeleid en het is niet zeker dat u uw oorspronkelijke inleg terugontvangt. Het fonds belegt voor een groot deel in effecten die genoteerd zijn in een vreemde valuta; schommelingen van de betreffende valutakoersen zullen invloed hebben op de waarde van de belegging. BlackRock Global Funds (BGF) is een open-end beleggingsmaatschappij gevestigd in Luxemburg die in een beperkt aantal jurisdicties beleggingsproducten aanbiedt. BGF en haar subfondsen zijn opgenomen in het register als bedoeld in art. 1:107 Wet op het financieel toezicht. BGF wordt niet ter verkoop aangeboden in de VS of aan Amerikaanse ingezetenen. Productinformatie met betrekking tot BGF mag niet in de VS worden gepubliceerd. Inschrijvingen in BGF dienen te worden gedaan op basis van het huidige prospectus, het meest recente financiële jaarverslag en het vereenvoudigd prospectus of de Essentiële Beleggersinformatie, zodra deze beschikbaar is. Deze documenten zijn beschikbaar op onze website www.blackrock.nl of kunnen worden aangevraagd bij het Nederlandse kantoor van BlackRock, gevestigd op Amstelplein 1, 1096 HA Amsterdam, telefoon: 020 - 549 5200. Het is mogelijk dat het prospectus, het vereenvoudigd prospectus of de Essentiële Beleggersinformatie en inschrijfformulieren niet beschikbaar zijn voor beleggers in bepaalde jurisdicties waar het betreffende fonds niet is toegelaten. In naleving van de UCITS-richtlijn zal het vereenvoudigd prospectus uiterlijk op 1 juli 2012 zijn vervangen door de Essentiële Beleggersinformatie. Beleggers in het BGF Asia Pacific Equity Income Fund, BGF European Equity Income Fund, BGF Global Equity Income Fund, BGF Emerging Markets Equity Income Fund en BGF World Resources Equity Income Fund dienen te begrijpen dat vermogensgroei geen prioriteit is; de waarde van de beleggingen en de gegenereerde inkomsten kunnen fluctueren en zijn niet gegarandeerd. Het BGF Asia Pacific Equity Income Fund, BGF Emerging Markets Equity Income Fund en BGF World Resources Equity Income Fund beleggen in economieën en markten die minder ontwikkeld kunnen zijn. In vergelijking tot meer gevestigde economieën kan de waarde van de beleggingen beïnvloed worden door grotere volatiliteit, als gevolg van de grotere onzekerheid over de werking van deze markten. Het BGF World Resources Equity Income Fund en BGF Asia Pacific Equity Income Fund maken gebruik van derivaten als onderdeel van hun beleggingsstrategie. In vergelijking met een fonds dat alleen in traditionele beleggingsinstrumenten belegt, kunnen deze obligaties en aandelen blootstaan aan een hoger risico en een grotere volatiliteit. Het BGF Emerging Markets Equity Income Fund en BGF World Resources Equity Income Fund beleggen regelmatig in aandelen van kleinere ondernemingen, die zich minder voorspelbaar kunnen ontwikkelen en minder liquide kunnen zijn dan aandelen van grotere ondernemingen. Het BGF World Resources Equity Income Fund kan beleggen in mijnbouwaandelen, welke typisch een bovengemiddelde volatiliteit kennen ten opzichte van andere beleggingen. Trends

5


die zich voordoen in de brede aandelenmarkt, doen zich wellicht niet één op één voor binnen mijnbouw effecten. Het fonds belegt in een beperkt aantal sectoren. Vergeleken met beleggingen die het beleggingsrisico spreiden door te beleggen in een reeks sectoren, hebben koersbewegingen mogelijk een grotere invloed op de waarde van dit fonds. Het fonds mag uitkeringen doen uit zowel kapitaal als inkomen of bepaalde beleggingsstrategieën nastreven om inkomen te genereren. Alhoewel dit er voor kan zorgen dat meer inkomen kan worden uitgekeerd, kan het ook het kapitaal en het potentieel voor lange termijn kapitaalgroei verminderen. Het BGF Global Allocation Fund belegt regelmatig in aandelen van kleinere ondernemingen, die zich minder voorspelbaar kunnen ontwikkelen en minder liquide kunnen zijn dan aandelen van grotere ondernemingen. Het BGF World Technology Fund belegt in een beperkt aantal marktsectoren. In vergelijking met fondsen die het risico spreiden door in meerdere sectoren te beleggen, kunnen koersschommelingen een grotere invloed hebben op de totale waarde van het fonds. Het BGF Global High Yield Bond Fund en BGF Euro Corporate Bond Fund kunnen beleggen in gestructureerde kredietproducten, zoals asset backed securities (‘ABS’) waarin hypotheken en andere schulden zijn samengevoegd in één of meerdere series van kredietproducten, die vervolgens worden aangeboden aan beleggers, die in ruil voor hun belegging doorgaans rente ontvangen die gebaseerd is op de cashflow van de onderliggende activa. De eigenschappen van deze effecten komen overeen met die van bedrijfsobligaties, maar dragen een hoger risico doordat de details van de onderliggende leningen onbekend zijn, hoewel doorgaans leningen met vergelijkbare voorwaarden gebundeld worden. De stabiliteit van het rendement van ABS is niet alleen afhankelijk van eventuele renteschommelingen, maar ook van veranderingen in de terugbetaling van de onderliggende leningen als gevolg van veranderingen in de economische situatie of de omstandigheden van de leninghouder. Hierdoor kunnen deze effecten gevoeliger zijn voor economische gebeurtenissen en onderhevig zijn aan sterke koersschommelingen en kan het duurder en/ of moeilijker zijn om ze te verkopen in moeilijke markten. De fondsen beleggen in vastrentende waarden zoals bedrijfs- of staatsobligaties, die een vaste of variabele rente uitbetalen (ook de “coupon” genoemd) en de kenmerken van een lening hebben. Deze effecten staan daarom bloot aan schommelingen van de rentevoet, die de waarde van de effecten in de portefeuille zullen beïnvloeden. Het BGF Euro Corporate Bond Fund belegt in vastrentende waarden zoals bedrijfs- of staatsobligaties, die een vaste of variabele rente uitbetalen (ook de “coupon” genoemd) en de kenmerken van een lening hebben. Deze effecten staan daarom bloot aan schommelingen van de rentevoet, die de waarde van de effecten in de portefeuille zullen beïnvloeden. Het BGF Global High Yield Bond Fund belegt in high-yield obligaties. Ondernemingen die high-yield obligaties uitgeven vertegenwoordigen een groter risico dat ze het geleende bedrag niet kunnen terugbetalen. Wanneer de onderneming in gebreke blijft kan de waarde van de belegging dalen. De economische omstandigheden en de rentevoet kunnen eveneens aanzienlijke invloed hebben op de waarde van highyield obligaties. Het BSF European Absolute Return Fund kan in het kader van complexe beleggingsstrategieën intensief gebruik maken van derivaten. Dit omvat onder meer het creëren van short-posities, waarbij de beheerder kunstmatig een effect verkoopt dat het fonds op dat moment niet in bezit heeft. Derivaten kunnen ook gebruikt worden om een exposure te creëren die groter is dan de nettovermogenswaarde van het fonds. Beheerders duiden dit aan als “een hefboom creëren”, of ook als

“leverage” of “gearing”. Als gevolg hiervan zal een kleine positieve of negatieve schommeling op de beurs een groter effect hebben op de waarde van deze derivaten dan wanneer uitsluitend belegd zou zijn in het fysieke effect. Door op deze wijze gebruik te maken van derivaten kan het totale risico van het fonds vergroten. Het fonds kan blootstaan aan het risico van ondernemingen in de financiële sector, die als leverancier van diensten of als tegenpartij in een financieel contract kunnen optreden. De liquiditeit in de financiële markten is ernstig ingeperkt, waardoor een aantal ondernemingen zich uit de markt hebben teruggetrokken, of in extreme gevallen insolvent zijn geworden. Dit kan een negatief effect hebben op de activiteiten van het fonds. Uitgegeven door BlackRock Investment Management (UK) Limited, in het Verenigd Koninkrijk geautoriseerd en gereguleerd door de Financial Services Authority, geregistreerd onder nummer 2020394 en gevestigd op het adres: 12 Throgmorton

002339-12 Feb

Avenue, Londen EC2N 2DL. Telefoon: +44 (0)20 7743 3000. Voor uw bescherming worden telefoongesprekken doorgaans opgenomen. BlackRock is een handelsnaam van BlackRock Investment Management (UK) Limited. In Nederland is BlackRock Investment Management (UK) Limited geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam. Het Nederlandse kantoor is gevestigd op Amstelplein 1, 1096 HA Amsterdam. © 2012 BlackRock, Inc. Alle rechten voorbehouden. BLACKROCK, BLACKROCK SOLUTIONS, ALADDIN, iSHARES, LIFEPATH, SO WHAT DO I DO WITH MY MONEY (MAAR WAT KAN IK HET BESTE DOEN MET MIJN GELD?), INVESTING FOR A NEW WORLD en BUILT FOR THESE TIMES zijn geregistreerde en ongeregistreerde handelsnamen (trademarks) van BlackRock, Inc. en haar dochterondernemingen in de Verenigde Staten en daarbuiten. Alle andere handelsnamen (trademarks) zijn van de respectievelijke eigenaren.

Het Gevaar Komt uit Onverwachte Hoek

Recommend Documents