Het eurospel
Spelregels a. We werken in groepen. Elke groep maakt een reis doorheen Europa. In elk land kan je euro’s verdienen door een aantal vragen op te lossen in verband met de EU. Het antwoord vind je op de volgende bladzijden. Er zijn in totaal vijftien vragenreeksen of opdrachten. b. Het doel is niet om het snelst rond te zijn. Wie voor het einde van het lesuur niet in een bepaalde regio geweest is, verliest definitief de euro’s die verbonden zijn aan de vragen die niet werden afgewerkt. c. Het doel is wél om door juiste antwoorden zoveel mogelijk euro’s te verzamelen. Als een groep klaar is met een vragenreeks, gaat de verslaggever ervan naar de leerkracht. Die corrigeert de antwoorden, tekent het land af en noteert hoeveel euro de groep met die vragenreeks heeft verdiend. Achter de naam van het land staat vermeld hoeveel euro er te verdienen is. d. Heeft de groep een antwoord fout, dan moet eerst het juiste antwoord worden gezocht en opnieuw aan de leerkracht ter verbetering worden voorgelegd vooraleer de groep naar een volgend land en dus een volgende vragenreeks mag overstappen. Voor de verbeterde antwoorden krijgt de groep echter geen bedrag in euro meer. e. Elke groep werkt zelfstandig. Om elk antwoord met de hele groep te zoeken is er weinig tijd. De groep werkt het efficiëntst als de opdrachten zo over de verschillende groepsleden worden verdeeld dat elke vraag ook door minstens twee groepsleden wordt opgelost. Die vergelijken hun antwoorden of oplossing. f. In elke groep is er een groepsleider aangesteld. Deze zorgt voor de goede gang van zaken in de groep. Een verslaggever komt telkens de antwoorden aan de leerkracht laten controleren. Elk groepslid moet de antwoorden mee noteren.
Je groepsgenoten: ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………
Plaats het nummer van de vragenreeks op de kaart in het land waarvan je de vragen hebt afgewerkt. Zo zie je na elke vragenreeks waar je zit op je rondreis doorheen de EU. Die aanduiding is per vragenreeks € 1 waard. We beginnen in Portugal en Spanje (1) en eindigen in België en Luxemburg (15).
1. PORTUGAL EN SPANJE a. Waarin verschilt de huidige Europese Unie van vroegere pogingen om Europa één te maken (Romeinen, Karel De Grote, Napoleon, Hitler)? (€ 5) ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… b. Om welke drie redenen is men na de Tweede Wereldoorlog tot het idee gekomen van een welvarend, eengemaakt Europa? (€ 15) ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………
2. FRANKRIJK Orden in chronologische volgorde: EEG – EG – EGKS – EMU – EU – EURATOM ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. VERENIGD KONINKRIJK Waarom loopt de eenmaking van Europa sinds de jaren zeventig toch nog vrij moeizaam (ook al is er ondertussen zeer veel bereikt)? ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. NEDERLAND Wanneer trad het Verdrag van Lissabon in werking? ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 5. DUITSLAND a. Welke drie belangrijke doelen streeft men met de EU na? (€ 9) ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… b. Waarom is de economische eenwording voor de EU-landen zo belangrijk? (Geef 2 voordelen) (€ 10) ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 6. DENEMARKEN, ZWEDEN & FINLAND Welke Europese instelling … -
vaardigt ‘de wetten’ van de EU uit: …………………………………………………………………
-
beslist wie nieuw EU-lid mag worden: …………………………………………………………….
-
beheert de financiën (het geld) van de EU: …………………………………………………….
-
vertegenwoordigt de burgers en heeft eerder een controlerende functie: ……………………………………………………………………………………………………………………………
7. ESTLAND, LETLAND & LITOUWEN a. Kleur op de kaart de zeventien EU-landen die anno 2012 de euro als munteenheid gebruiken (€ 16). b. Welke vijf Europese landen die niet tot de EU behoren, gebruiken toch de euro als officiële munteenheid? (€ 5) ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 8. POLEN Leg kort in eigen woorden uit hoe het komt dat in de EU de tewerkstelling ook na het invoeren van de eenheidsmarkt is gedaald i.p.v. gestegen. ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 9. SLOVAKIJE & DE TSJECHISCHE REPUBLIEK a. Welk groot voordeel biedt de politieke eenwording? (€ 10) ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… b. Waar zetelt de Europese Commissie? (€ 5) ………………………………………………………………………………………………………………………………………
10.HONGARIJE a. Hoe wordt de bijdrage berekend die elke lidstaat aan de EU moet betalen? (€ 4) ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… b. Waar gaat bijna de helft van het EU-budget naartoe? (€ 3) ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 11.OOSTENRIJK a. Wat is de euro? (€ 4) ……………………………………………………………………………………………….. b. Welke voordelen biedt een monetaire unie? (€ 4) ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………… c. Wat is het grote verschil tussen de ECU en de euro? (€ 2) ………………………………………………………………………………………………………………………………………
12.SLOVENIË, ROEMENIË & BULGARIJE Na al dat rondreizen heb je wel eventjes vakantie verdiend. Duid deze drie landen aan op de kaart van Europa.
13.GRIEKENLAND & CYPRUS De laatste weken en maanden komt Griekenland op een negatieve manier in het nieuws. Lees het deel ‘Europa in Gevaar (?)’ en ontdek hoe Griekenland de actualiteit beïnvloedt. a. Wat is het probleem in Griekenland? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… b. Welke oplossingen worden vanuit Europa voorzien? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… 14.ITALIË & MALTA Je vindt hieronder verschillende landen van de eurozone. Met de eurozone bedoelen we de landen waar er met de euro betaald wordt. Verbind de juiste hoofdstad met het juiste land. België
Berlijn
Duitsland
Dublin
Finland
Wenen
Frankrijk
Amsterdam
Griekenland
Brussel
Luxemburg
Ljubljana
Ierland
Valletta
Italië
Tallinn
Nederland
Lissabon
Oostenrijk
Athene
Portugal
Bratislava
Spanje
Luxemburg
Slovenië
Nicosia
Cyprus
Helsinki
Malta
Rome
Slowakije
Parijs
Estland
Madrid
15.BELGIË & LUXEMBURG a. In welk jaar gaan de volgende Europese verkiezingen door? …………………………………. b. Hoeveel zetels worden er bij de verkiezingen sinds 2009 in het Europees Parlement verdeeld? …………………………………………………………………………………………………. c. Hoeveel zetels krijgt België toebedeeld? …………………………………………………………………. d. Hoeveel Vlamingen en Franstaligen zetelen er momenteel in het Europees Parlement? Van welke partij zijn ze? Vlamingen: …………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………….. Franstaligen: ……………………… Hoe wordt het aantal vertegenwoordigers dat elk land krijgt, berekend? ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………
TOTAAL AANTAL VERDIENDE EURO’S:
Achtergrondinformatie bij het eurospel
Het ontstaan van de Europese Unie Europa moet puin ruimen Na de Tweede Wereldoorlog stond Europa aan de rand van de afgrond. De kolonies profiteerden van de zwakheid van de moederlanden in Europa en werden onafhankelijk. De sterke wereldpositie van Europa brokkelde af. Daardoor begonnen andere grootmachten de rol van Europa over te nemen. De VS, Japan en Rusland verstevigden hun greep op de wereldeconomie. Ondertussen was Europa verplicht al zijn krachten te bundelen om met de wederopbouw te beginnen. Samenwerking was noodzakelijk. Zo werd de gedachte van een verenigd Europa geboren.
Een nieuw soort eenheidsgedachte, anders dan vroeger De idee van één groot Europa was echter niet nieuw. In het verleden waren al herhaalde pogingen ondernomen om Europa tot één rijk te verenigen. De Romeinen, Karel De Grote, Napoleon en dus ook Hitler hebben het allemaal geprobeerd. Niemand (behalve tot op zekere hoogte de Romeinen) slaagde erin de veroverde landen blijvend te verenigen. Alle pogingen mislukten omdat ze gebaseerd waren op gewelddadige overheersing. Een sterke natie onderwierp de andere volkeren en die moesten zich schikken naar de wensen van de bezetter. Zo’n vereniging wekt ongenoegen en leidt tot opstand en uiteindelijk ook tot mislukking. De huidige Europese Unie kent meer succes: ze is democratisch tot stand gekomen. Elke lidstaat gaf uit vrije wil zelf te kennen tot de Unie te willen toetreden. De samenwerking tussen de verschillende staten is geworteld in een systeem van wederzijds begrip en van inspraak van de lidstaten en hun burgers.
Op 9 mei 1950 kwam Robert Schuman, de toenmalige Franse minister van Buitenlandse Zaken met een gedurfd plan voor de dag: hij stelde voor dat de West-Europese landen zouden gaan samenwerken. In 1951 ondertekenden zes landen een eerste verdrag.
Waarom naar een eengemaakt Europa? Dat verlangen naar een eengemaakt Europa was er om een aantal redenen gekomen. In de eerste plaats was er de vrees voor een nieuwe wereldoorlog. WO II had zoveel mensenlevens gekost en zoveel schade aangericht dat een duurzame vrede door iedereen als erg belangrijk werd beschouwd. Bovendien zat Europa op economisch vlak aan de grond. De wederopbouw vergde veel geld en krachten. Dat was veel minder het geval voor andere grootmachten. Amerika had wel deelgenomen aan de oorlog, maar Europa was het slagveld geweest. Samen met de Sovjet-Unie ontpopte Amerika zich tot nieuwe wereldmacht. Vóór de oorlog werden de Europese politici bij belangrijke beslissingen betrokken, nu leek de wereld enkel vanuit Washington en Moskou geregeerd te worden. De Europese landen beseften dat ze alleen nog een rol zouden spelen als ze als een hecht blok met de andere grootmachten konden onderhandelen. Tenslotte wou men ook een eengemaakt Europa uit vrees voor het communisme. Steeds meer Oost-Europese landen gingen van een democratische staat over naar een communistische dictatuur en ook in Frankrijk en Italië kregen de communisten veel invloed. De Europese staatsleiders wilden voorkomen dat het communisme verder uitbreiding nam in het Westen. De westerse nietcommunistische landen geloofden terecht dat een verenigd Europa voor zoveel welvaart zou zorgen dat men in het Westen de drang om communistisch te worden zou verliezen. Dat het plan voor een eengemaakt Europa slaagde, wordt bewezen door het uitblijven van een nieuwe oorlog en door het feit dat steeds meer landen tot de Europese Unie toetreden en nog willen toetreden.
Groei In 1951 werd de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) opgericht. De Beneluxlanden, Frankrijk, West-Duitsland en Italië spraken af hun kolen- en staalproductie onder één gemeenschappelijk Europees gezag te plaatsen. dit was een belangrijke stap: deze zes landen gaven het beheer van hun belangrijkste industrie uit handen en meteen ook hun mogelijkheid om op eigen houtje een oorlog voor te bereiden. In 1957 richtten dezelfde zes landen de Europese Economische Gemeenschap (EEG) op. De landen stemden het economisch beleid op elkaar af (te beginnen met de landbouw) en ze gingen werken aan een gemeenschappelijke markt voor goederen, diensten, kapitaal en mensen.
In datzelfde jaar werd de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) opgericht. Hierin bundelden de zes hun onderzoek en ontwikkeling van kernenergie. In 1967 werden EGKS, EEG en Euratom samengebracht in de Europese Gemeenschap (EG). In de jaren zestig nam de samenwerking tussen de EG-lidstaten toe. Maar in de jaren zeventig kreeg de EG het moeilijk. In de eerste plaats was er de toetreding van GrootBrittannië, Ierland en Denemarken in 1973. Hoe meer landen, des te meer tegengestelde belangen. Vooral Groot-Brittannië heeft er moeite mee zich aan de Europese besluitvorming te onderwerpen.
Bovendien maakte de economische crisis de tegenstellingen binnen de EG sterker. Zolang de economie lekker liep, gaven de staten sneller toe. Toen het slecht ging, vocht elk land tot het uiterste voor het eigen belang. In 1981 werd Griekenland lid van de EG en in 1986 traden ook Spanje en Portugal toe. Op 3 oktober 1990 was er de hereniging van West- en Oost-Duitsland. In november 1993 werd de naam gewijzigd in Europese Unie (EU). In 1995 volgde een nieuwe uitbreiding met Finland, Zweden en Oostenrijk. De grootste uitbreiding kwam er in 2004 toen Cyprus, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Malta, Polen, Slovenië, Slovakije en de Tsjechische Republiek tot de EU toetraden. De EU telde daarmee 456 miljoen inwoners (de VS 258 miljoen en Japan 124 miljoen). De nieuwe lidstaten konden wel ten vroegste in 2006 op de euro overschakelen en alleen als ze voldeden aan de strenge toelatingscriteria.
Door de uitbreiding nam het grondgebied van de EU meteen met een derde toe. Ook de werking zelf van de EU wijzigde grondig. Het was een historische gebeurtenis met vele voordelen. De EU wordt dan immers het grootste handelsblok in de wereld. Maar het grootste voordeel was dat duurzame vrede over het gehele Europese grondgebied een hele stap dichterbij kwam. Bulgarije en Roemenië mochten in 2007 tot de Europese Unie toe treden. Turkije, Macedonië en Kroatië zijn kandidaat-lidstaten en maken werk van voorbereidende maatregelen. Om lid te worden van de Unie, moet een land voldoen aan economische en politieke voorwaarden: - Een Europees land zijn - Een stabiele democratie hebben die de rechtstaat, de eerbiediging van de mensenrechten en de bescherming van de minderheden waarborgt - Over een functionerende markteconomie beschikken - De gemeenschappelijke regels, normen en beleidsmaatregelen van de EUwetgeving aanvaarden Volgens het EU-verdrag kan elke Europese staat lid worden van de EU, op voorwaarde dat alle andere landen hiermee instemmen. Dit principe van unanimiteit betekent dat één lidstaat de toetreding van een kandidaat-lidstaat kan blokkeren.
Doel en werking van de Europese Unie
Verzekeren van de vrede De EU is geen militair bondgenootschap. Defensie is het domein van de NAVO. Toch vormt de EU een stevige waarborg voor vrede. De economische belangen van de lidstaten zijn zo met elkaar verweven dat oorlog tussen hen onzinnig geworden is. Zopas kreeg de Europese Unie nog de Nobelprijs voor de Vrede.
De economische eenwording Een van de belangrijkste doelstellingen van de EU is de realisatie van een gemeenschappelijke handelsmarkt. Vroeger kon men niet zomaar iets gaan kopen in een ander land. Aan de douane moest men aangifte doen van de aankopen en meestal een bepaald bedrag betalen. Per dag werden duizenden vrachtwagens gecontroleerd; allerlei heffingen en de wachttijden maakten de producten duurder. Die douanecontroles zijn nu afgeschaft: er is vrij verkeer van goederen, mensen en diensten. Iedereen kan nu vrij goederen kopen en vervoeren in alle landen van de Unie. Een belangrijke stap in het eenwordingsproces is de monetaire eenwording: i.p.v. evenveel munteenheden als er lidstaten zijn, kwam er een overkoepelende munt voor alle lidstaten. Waarom al die moeite om een grote markt te maken? Omdat in de economie groot altijd beter is dan klein. Een machine die 1000 schoenen per dag maakt, is beter dan 10 machines die er elk 100 maken, want zo wordt er minder elektriciteit verbruikt, kosten de schoenen minder, kan men beter concurreren enzovoort. Voordelen van een grote handelsmarkt: vóór de oprichting van de EU concurreerden de Europese landen niet alleen met niet-Europese landen, maar ook met elkaar. Dat verzwakte hun concurrentiepositie ten opzichte van economische grootmachten als de VS of Japan. Door als één blok op te treden zijn de EU-lidstaten sterker geworden tegenover de andere grootmachten.
Bovendien maakten de EU-landen afspraken i.v.m. de kwaliteit van de producten, maak ook i.v.m. de kwantiteit van de productie. Zo wordt vermeden dat er van een product een aanzienlijk tekort of teveel is. De EU-landen spraken ook af om in eigen land niet langer geld te geven aan bedrijven zodat deze hun producten goedkoper kunnen aanbieden. Dat zou immers concurrentievervalsing zijn. Voorlopige gevolgen. Men verwachtte dat er door de eenheidsmarkt binnen de EU 5 % meer producten en diensten zou worden voorgebracht. Meer productie betekent goedkopere producten. De mensen kunnen dan meer kopen. Dat leidt dan tot een nog hogere productie en dus tot meer werkgelegenheid. De realiteit ziet er voorlopig anders uit. Dat komt omdat niemand de gevolgen kon voorspellen van het ineenstorten van het communisme. De Oostbloklanden (De USSR, Bulgarije, Hongarije, Tsjecho-Slovakijke enz.) kenden vroeger een strak communistisch regime waarin geen plaats was voor vrije concurrentie. Alles werd door de overheid geregeld en bepaald. Toen waren deze landen geen concurrenten voor de EU-landen, omdat de kwaliteit van de producten minder goed was en omdat een communistisch regime niet op uitvoer van producten gericht was. Sinds 1989 hebben de meeste van die landen zich van het communistisch juk bevrijd en voor een vrijemarkteconomie gekozen. Maar omdat de lonen in die landen zeer laag liggen, besloten verschillende bedrijven hun filialen in het Westen te sluiten en nieuwe dochterbedrijven op te richten in die lageloonlanden. Zo vergroten zij immers hun winst. Indien de EU er niet was geweest, zou de tewerkstellingscrisis in Europa nog groter zijn geweest.
De politieke eenwording De EU streeft er ook naar een politieke gemeenschap te worden. Dit betekent dat elk EUland een deel van zijn macht afstaat. Nu ligt de meeste macht nog bij de nationale regeringen, maar de EU wil meer beslissingen zelf kunnen nemen. Een voorbeeld. In de EU wordt te veel melk geproduceerd. Er zijn maatregelen nodig om die overproductie in te krimpen. Als de afzonderlijke lidstaten hierover zelf moeten beslissen, dan gebeurt er niet veel omdat de nationale regeringen onder druk staan van belangengroepen (bv. boerenverenigingen). Wordt de beslissing echter op Europees niveau genomen, dan wordt beïnvloeding moeilijker. Zo werkt voor tal van problemen een gemeenschappelijke aanpak efficiënter.
Werkterreinen De EU houdt zich niet alleen bezig met de handel. Ze is ook op veel andere terreinen actief: milieu, ontwikkelings- en humanitaire hulp, cultuur en onderwijs, sociaal beleid (werkloosheid, vrouwenrechten), gezondheid, technologie, energie, …
Om een Europees beleid te voeren, bestaan er in de EU verschillende bestuurlijke instellingen. Ze komen geregeld ter sprake in de berichtgeving over de EU. Dit zijn de belangrijkste.
De Europese Raad De Europese Raad bestaat uit de regeringsleiders (eerste ministers of de presidenten) van de 27 EU-lidstaten, een voorzitter en de voorzitter van de Europese Commissie. Ze komen minstens twee keer per jaar in Brussel samen om de grote lijnen van het Europees beleid uit te zetten. Hun bijeenkomst wordt ook de Europese top (van staatshoofden en regeringsleiders) genoemd. Zij nemen de grote beslissingen in verband met de samenwerking tussen de lidstaten, het aanvaarden van nieuwe leden, de relaties met niet-EU-landen enzovoort. Met het Verdrag van Lissabon (1 december 2009), wordt de functie van voorzitter van de Europese Raad niet langer (om de zes maanden) door de regeringsleider van altijd een andere lidstaat vervuld. De Europese Raad verkiest voor 2,5 jaar een permanente voorzitter (ook Europese president genoemd). Hij of zij kan een keer worden herkozen. Herman Van Rompuy (toenmalig Belgisch premier) werd in november 2009 de eerste permanente voorzitter van de Europese Raad.
De Europese Commissie Deze Commissie bewaakt het gemeenschappelijke Europese belang van alle lidstaten van de Unie. Haar belangrijkste taken zijn: - Voorstellen over de Europese eenmaking voorleggen aan het Europese Parlement en aan de Europese Ministerraad en goedgekeurde voorstellen uitvoeren; - De Europese begroting (het geld van de EU) beheren; - De EU vertegenwoordigen bij internationale onderhandelingen (behalve i.v.m. het buitenlands- en veiligheidsbeleid); - Erop toezien dat de Europese wetgeving juist wordt toegepast in de lidstaten.
Karel De Gucht, Europees Commissaris voor Handel
José Manuel Barroso, voorzitter van de Europese Commissie
De commissie bestaat uit 27 leden, waaronder een voorzitter, en zetelt in Brussel. Elke lidstaat levert één commissaris die voor één domein bevoegd is. De commissarissen worden in gemeenschappelijk akkoord tussen de lidstaten voor 5 jaar benoemd na goedkeuring door het Europees Parlement. Ze treden dus niet op als de vertegenwoordiger van een land, maar als een Europese ambtenaar die de belangen van de EU verdedigt. In de toekomst zou de Commissie verkleind worden (2/3de van het aantal lidstaten): 18 in plaats van 27 commissarissen. Landen krijgen dan om de beurt een commissaris.
De Europese Ministerraad of Raad van de Europese Unie Er is niet één Europese Ministerraad, maar er zijn verschillende raden van gespecialiseerde ministers. Zo is er een raad voor Verkeer, Financiën, Landbouw enz. elk land zendt telkens de minister die in eigen land het te behandelen onderwerp onder zijn bevoegdheid heeft. Deze Raad zetelt in Brussel en Luxemburg. De Raad aanvaardt of wijzigt de voorstellen van de Europese Commissie. De EU heeft twee soorten wetten: - Verordeningen: bindende wetten die direct in alle lidstaten moeten worden toegepast - Richtlijnen: legt de lidstaten de verplichting op een bepaald resultaat te halen; de landen mogen zelf bepalen op welke manier en met welke nationale rechtsregels ze dit resultaat mogen bekomen. Vele richtlijnen worden goedgekeurd met een speciale meerderheid die het onmogelijk maakt dat grote staten beslissingen opdringen aan kleinere. Tot 2014 heeft elke lidstaat een aantal stemmen (België 12) en moet er een meerderheid van 72,3 % gehaald worden. Vanaf 2014 wordt het systeem eenvoudiger: 55 % van de lidstaten moeten de beslissing steunen en samen 65 % van de bevolking vertegenwoordigen. Om de zes maanden krijgt een andere lidstaat het voorzitterschap.
Het Europees Parlement (EP) Taken van het Parlement: Advies geven aan de Raad van Ministers over de voorstellen van de Europese Commissie; Instemmen met de benoeming van de voorzitter en de commissarissen van de Europese Commissie, zoals voorgedragen door de Raad van Ministers; Controleren van de Europese Commissie en van de Raad van Ministers (het Europees Parlement kan de Europese Commissie in haar geheel ontslaan; afzonderlijke commissieleden ontslaan kan niet);
-
Goedkeuren van de begroting; Amendementen (= voorstellen tot wijziging) indienen op de wetgevende voorstellen van de Commissie).
Het Europese Parlement wordt sinds 1979 via rechtstreekse verkiezingen om de 5 jaar door het volk verkozen, de laatste keer in 2009. Toen aren de parlementszetels als volgt verdeeld over de 27 landen: Land België Bulgarije Cyprus Denemarken Duitsland Estland Finland Frankrijk Griekenland Hongarije Ierland Italië Letland Litouwen
Vanaf 2009 22 17 6 13 99 6 13 72 22 22 12 72 8 12
Land Luxemburg Malta Nederland Oostenrijk Polen Portugal Republiek Tsjechië Roemenië Slovakijke Slovenië Spanje Verenigd Koninkrijk Zweden TOTAAL:
Vanaf 2009 6 5 25 17 50 22 22 33 13 7 50 72 18 736
Deze zetelverdeling geldt tot 2014. Als Kroatië ondertussen toetreedt, krijgt het tijdelijk een aantal extra zetels. Tegen 2014 moet er dan een nieuwe herverdeling komen, zodat het aantal op 736 zetels blijft. Het aantal zetels dat elk land krijgt, hangt af van het bevolkingsaantal en het economisch gewicht van dat land. De parlementsleden zijn in het EP niet gegroepeerd per land, maar per politieke partij. De Belgen in het Europees Parlement zijn ook opgedeeld volgens politieke partij, maar bij ons zijn er zowel Vlaamse als Franstalige Europarlementariërs. 13 Vlamingen en 9 Franstaligen. De Vlamingen zijn Ivo Belet (CD&V), Jean-Luc Dehaene (CD&V), Marianne Thyssen (CD&V), Philip Claeys (Vlaams Belang), Frank Vanhecke (Vlaams Belang), Frieda Brepoels (N-VA), Saïd El Khadraoui (sp.a), Kathleen Van Brempt (sp.a), Annemie Neyts (Open VLD), Dirk Sterckx (Open VLD), Guy Verhofstadt (Open VLD), Derk-Jan Eppink (LDD) en Bart Staes (Groen).
Het Europees Hof van Justitie (Europees Gerechtshof) Is samengesteld uit 27 rechters die controleren of de Europese wetgeving in overeenstemming is met de nationale wetgevingen van de lidstaten en met internationale verdragen. Dit Hof spreekt zich ook uit over de interpretatie van de Europese rechtsregels en oordeelt over mogelijke conflicten of over het niet-naleven van Europese verordeningen en richtlijnen door sommige lidstaten. Het Hof zetelt in Luxemburg. Het bestaat uit één rechter uit elke lidstaat die door de lidstaten voor zes jaar wordt benoemd en herbenoembaar is.
De Rekenkamer Dit is de boekhouding van de EU die instaat voor de controle op het financiële beheer. De Rekenkamer heeft echter niet de bevoegdheid rechtstreeks in te grijpen. Ze telt één lid uit elke lidstaat dat voor zes jaar wordt aangesteld.
Financiële middelen In het begin kreeg de EEG gewoon een bijdrage van de lidstaten, een soort lidgeld. Maar sinds 1 januari 1975 heeft de EG, de huidige EU, haar eigen inkomstenbronnen: invoerrechten op bepaalde producten die de EU binnenkomen, allerhande heffingen en btw-ontvangsten van de lidstaten. Sinds 1988 komt daar ook nog een bijdrage bij die berekend wordt op het bruto nationaal product van de lidstaten (het bnp is de waarde van alle goederen en diensten die door een land geproduceerd worden). Zo staat die bijdrage precies in verhouding tot de rijkdom van een land. Zo betaalt België ca. 4 miljard euro aan de EU en ontving 5,2 miljard uit de Europese kas. Waar gaan die centen nu naartoe? Het diagram hieronder illustreert waaraan de EU haar budget uitgeeft.
Toch vinden vele waarnemers dat de EU te gulzig is en dat er soms te ondoordacht met het geld van de Europese belastingbetaler wordt omgesprongen. De lonen van de EUambtenaren liggen inderdaad hoog en ze hebben bovendien nog vele andere voordelen. Andere menen dan weer dat als dit de prijs is die we voor vrede dienen te betalen, geen enkel prijskaartje te hoog kan zijn.
Een gemeenschappelijke munt: de euro Amerikanen waren vroeger zeer verbaasd als ze door Europa reisden. Bij elke grens die ze overstaken, moesten ze andere bankbiljetten en munten tevoorschijn halen. In alle 50 Amerikaanse staten kunnen ze terecht met één en dezelfde munt, de dollar. Wij, Europeanen, waren dat wisselen gewoon, maar het was natuurlijk een heel gedoe: wie vanuit België per auto naar Griekenland wou, had maar liefst vijf verschillende munten nodig. Er was nog een ander, belangrijker nadeel: een toerist die met een bepaald bedrag de ronde van de EU maakte en aan elke binnengrens zijn geld wisselde, zag zijn kapitaal tot de helft van het oorspronkelijke bedrag wegsmelten. Zo duur waren de wisselkosten en bankcommissies.
De ECU: de voorloper van de euro Eerst was er de ECU, maar dat was een rekenmiddel en geen echte munt: je kon er in de winkel niets mee kopen. De ECU is destijds ingevoerd als rekenmiddel, omdat er nood was aan een neutrale munteenheid. Men kon moeilijk alle rekeningen en prijzen in één van de bestaande munten berekenen, want dat zouden de andere EU-landen niet goed gevonden hebben. Die neutrale munteenheid vond de EU door van de munt van elke lidstaat een stukje te nemen. Hoe groter de economie van een land, hoe groter het aandeel van zijn munt in de ECU-korf. Ook de waarde van de EURO werd op een gelijkaardige wijze berekend.
Een nieuwe munt: de euro Op 1 januari 1999 beslisten de Benelux, Duitsland, Finland, Frankrijk, Ierland, Italië, Oostenrijk, Portugal en Spanje samen de Economische en Monetaire Unie te vormen (EMU), met één gemeenschappelijke munt, de euro. Denemarken, het Verenigd Koninkrijk en Zweden kozen er zelf voor niet mee te doen. Omdat men van de euro een stabiele en sterke munt wou maken, liet men enkel landen met een gezonde economie toe. Daarom mocht Griekenland pas vanaf 1 januari 2002 meedoen en op de euro overschakelen. Later kwamen daar nog Slovenië (2007), Cyprus en Malta (2008) en Slovakije (2009) bij. Enkele Europese landen, die geen lid van de EU zijn, gebruiken ook de euro. Montenegro, Kosovo, San Marino, Monaco en Vaticaanstad. Voor de bedrijven is de muntunie voordelig. Vóór de invoering van de euro ging er in de EU jaarlijks 13,6 miljard euro verloren omdat er gewerkt werd met al die verschillende munten. De bedrijven kunnen het uitgespaarde geld voor nuttiger dingen gebruiken (vb. nieuwe investeringen en dus meer jobs).
Een gemeenschappelijke munt: de euro In 1992 verkreeg iedere EU-burger het staatsburgerschap van de Unie en kon hij zich kandidaat stellen voor de gemeenteraadsverkiezingen en voor de Europese verkiezingen in de lidstaat waar hij woont. In 1992 legde men de basis voor een nauwere samenwerking tussen politie, magistraten en douanebeambten. De opheffing van iedere grenscontrole binnen 7 EU-lidstaten was al afgesproken in het Schengenakkoord. Ondertussen geldt deze opheffing al in 24 van de 27 EU-landen en ook in IJsland, Noorwegen en Zwitserland. De controle aan de buitengrenzen van dit grote zogenaamde Schengengebied wordt veel strenger, waarbij de politie grensoverschrijdend computergegevens uitwisselt. Dit verklaart ook waarom in luchthavens van de Schengengroep twee transitzones zijn voorzien: - één voor passagiers van nationale vluchten en vluchten binnen het Schengengebied (zonder identiteitscontrole bij vertrek en aankomst) - een andere voor passagiers van vluchten uit en naar landen buiten het Schengengebied (die wel gecontroleerd worden).
Europa in gevaar (?) Misschien heb je wel eens over een bedrijf gehoord dat failliet gaat, maar dat zoiets bij een land gebeurd, komt niet vaak voor. Als een land zulke grote schulden heeft dat ze nooit meer kunnen worden terugbetaald, dan is het failliet. Deskundigen en verschillende Europese leiders denken dat zoiets bij Griekenland gaat gebeuren. Eén van de afspraken is dat landen van de eurozone elkaar ook helpen als het moeilijk gaat. Griekenland zit in enorm grote problemen met hun begroting. De regering heeft jarenlang te veel geld uitgegeven en te veel geleend bij anderen. Griekenland moet die leningen dus ooit ook terugbetalen. Maar dat lukt totaal niet. Het land heeft zelfs nog meer geld nodig. En als je zoveel schulden blijft maken, dan ga je failliet. Er beginnen meer en meer landen problemen te krijgen door de slecht draaiende economie en de Griekse problemen. Daardoor zit Europa in een crisis. De premiers en presidenten moeten oplossingen zoeken, iedereen wil Griekenland helpen. Veel landen in Europa, ook België, hebben last van de Griekse problemen want ze hebben geld aan Griekenland geleend. Ook andere landen hebben grote geldzorgen: Spanje, Italië,
Portugal en Ierland. Ze leenden geld van landen en van banken. Maar dat hielp niet. Er moest dus een beter én groter plan komen om Griekenland te helpen en te voorkomen dat hetzelfde met andere landen gebeurt. Intussen verzwakt de sterke positie van de EU en ook de gemeenschappelijke munt ondervindt sterke hinder van de crisis. Eén van de oplossingen is dat Griekenland nog maar de helft van zijn schulden aan de banken moet terugbetalen. De banken zijn het daar mee eens. Daarnaast wordt er meer geld gestopt in een speciale spaarpot, het Europese Noodfonds. Die spaarpot wordt gebruikt om landen met geldproblemen te helpen. Daar zou zo’n 1000 miljard euro in moeten komen. Dat is enorm veel geld. Behalve Griekenland hebben ook andere landen geldproblemen zoals Italië en Spanje. Zij moeten gaan besparen om grote problemen te voorkomen. Ook ons land heeft grote schulden, maar niet zo erg als de andere landen. Toch moet ons land ook voor volgend jaar 3,5 miljard euro gaan besparen om niet in de problemen te komen. De Europese leiders hopen dat al deze oplossingen nu helpen om eindelijk wat rust te brengen binnen Europa.
