Het donker is mij licht genoeg

23E JAARGANG NUMMER 3 FEBRUARI 2013 UITGAVE VAN DE PROTESTANTSE GEMEENTE TE LEIDEN EN DE EVANGELISCH-LUTHERSE GEMEENTE TE LEIDEN E.O.

‘Het donker is mij licht genoeg’ een persoonlijke meditatie van Femke Krijger over de lijdenstijd

Met Aswoensdag is de vastentijd begonnen. We trekken het onherbergzame gebied van ‘de veertig dagen’ in. De verleiding is groot om te zeggen: ‘We zijn op weg naar Pasen!’ Dat is nog maar de vraag. Pasen is op dit moment niet meer dan een stille belofte. Het is nog donker. Wat vanzelfsprekend was, is dat niet langer. Alles ligt open, maar zo voelt het niet. In de nacht tasten we naar wat ons vertrouwd is, maar herkennen het niet zonder licht. Ieder mens trekt in zijn leven door deze donkere nacht. Het kan door ziekte zijn of door het verlies van een dierbare, het kan door financiële problemen zijn of door eenzaamheid. Er zijn heel veel gebeurtenissen die het ‘gewone’ ongewoon maken. Wat doe je dan? Waar blijf je? Hoe kun je vertrouwen als al wat je vertrouwd was, wegvalt? ‘Het donker is mij licht genoeg’, schreef Johannes van het Kruis (1542-1591). Deze Spaanse mysticus bevond zich in het donker. Letterlijk als gevangene in een kleine kerker in Toledo en innerlijk door zijn gevoel van godverlatenheid

mijn ziel in mij een gloeiende draad een laaiende strohalm (Gedicht van de nacht, vertaling van Huub Oosterhuis) Hij gaat! Hij trekt door het donker van de nacht. Zonder te weten waarheen. Zonder vaste grond onder zijn voeten. Dat is wat ook van ons gevraagd wordt, elke dag en ook als het leven ons zwaar valt. Blijf niet staan, val niet stil. ‘Laat de doden de doden begraven’.

daar. Hij kon geen kant meer op. Hoe komt hij er dan bij deze ondoordringbare leegte ‘genoeg’ te vinden? Hoe houdt hij zich staande zonder de zekerheid van vaste grond in dit absolute duister? Hij schrijft: Toen zo ver ik zien kon geen vuur brandde geen licht gloorde alsof licht nog nooit geroepen was vuur nog niet uitgevonden ben ik gegaan

Volg de gloeiende draad van je ziel en leef! Dat is het geheim waaraan we herinnerd worden in deze lijdenstijd. Dat is het geheim dat deze mysticus ons doorgeeft in zijn gedichten. Makkelijk is dit niet. Soms kan het leven zo diepgaand veranderen, dat elke beweging pijn doet. Of het loopt allemaal zo anders dan je gehoopt had, dat de zin om verder te gaan je ontbreekt. Wie daar het donker in durft te gaan en zijn hart niet het zwijgen oplegt, kan een licht gewaarworden midden in de nacht. Een innerlijke vonk die de gloed

Grote schoonmaak De komende zondagen zijn anders van karakter en sfeer. Dat is al te zien aan de liturgische kleur die tijdens die zondagen gebruikt wordt. Die kleur is paars, dat bezinning en inkeer symboliseert. En dat is precies wat veel mensen de komende tijd gaan doen: zich bezinnen op het leven, lijden en de opstanding van Jezus Christus. Sommige mensen zullen dingen opgeven als snoepen, televisiekijken of vleeseten - en stilstaan bij mensen die het minder hebben dan zij. Anderen proberen wat vaker stil te staan bij hun geloof. Ook in de dienst zal het soberder zijn dan normaal. Zo klinkt er aan het begin van de dienst geen loflied. Het heeft allemaal te maken met het feit dat we een ‘grote schoonmaak’ houden. We kijken in ons binnenste, ruimen op wat niet goed is, en bereiden ons zo voor op het paasfeest, zodat dan alles het volle licht van Christus weer kan verdragen. Een goede en zinvolle tijd gewenst. Irma Pijpers

Leids Kerkblad | 1

Vervolg van pagina 1

van de Altijdzijnde in zich draagt. Het lijkt een wonder. Daar waar alle licht verdwenen leek, ontspringt een licht.

Colofon Leids Kerkblad is een uitgave van de Protestantse Gemeente te Leiden en de Evangelisch-Lutherse Gemeente te Leiden e.o. Dit blad verschijnt 8x per jaar; tussentijds wordt (wijk-)informatie verspreid. Redactieraad De redactieraad wordt gevormd door de scriba’s of andere vertegenwoordigers van de wijken en kerkelijke organen en is verantwoordelijk voor deze uitgave. Redactie ds. A. Alblas, hoofdredacteur mw. H. Eshuis-Boter, eindredactie ds. H.J. Hemstede, interviews E. van der Plicht, algemeen mw. J.I. Schoonwater, jongerenredactie mw. E.E. Veenstra-Monteban, algemeen mw. S.G. Visscher, eindredactie en website

Het spanningsveld van donker en licht wordt een samenspel. In het hart van het lijden, mag je het hartvertrouwen ervaren: de zegen van de Eeuwige. Je ontdekt hoe je kunt leven van dit vertrouwen, zoals je brood eet en water drinkt. In de diepte gloort het paaslicht. We zijn op weg. Het donker is mij licht genoeg. Femke Krijger verkeert in een toenemend duister vanwege de progressieve vermindering van haar gehoor- en gezichtsvermogen. De redactie vroeg haar om het ‘vonkend licht dat zij (juist) daarin gewaar wordt’ te verwerken in dit artikel.

Bestuurder in beeld Geert ter Horst

Fotoredactie Voor gebruik van de in dit blad gepubliceerde foto’s door derden is voorafgaande schriftelijke toestemming vereist van de redactie.

In het vorige nummer heeft Hans Kapteyn de scriba van de classis Leiden kort toegelicht wat de samenstelling van de classis Leiden is, wat de classis doet en wat de rol van scriba is.

H. Bertram J. van Duuren H. Labots E. Elstak F. Voets mw. C. Swen

Als preses van de classis probeer je samen met het breed moderamen de voor de gemeentes belangrijke punten te identificeren. Om die vervolgens in de vergaderingen met de afgevaardigden te bespreken.

N. Bavelaar mw. H. van den Broek A.P.J.J. Snepvangers mw. M. van Vliet O. van Kooten

Advertentieredactie R. Favier, e-mail:[email protected] Administratie, abonnementen en klachten over bezorging enz.: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, telefoon: 071-5764145 [email protected]

Het volgende nummer Verschijnt op 22 maart De kopij moet uiterlijk op zaterdag 9 maart om 09.00 uur zijn ingeleverd: wijkberichten bij de scriba, algemene berichten bij de redactie: [email protected] Vormgeving en druk Groen Media Leiden

2 | Leids Kerkblad

De laatste vergaderingen hebben we dat via de inhoudelijke lijn gedaan door met elkaar te spreken over de visienota “De hartslag van het leven”, het beleidsplan van de dienstenorganisatie “Met hart en ziel” en komende keer “kijken”we naar buiten, wat is missionair kerk zijn in een veranderende omgeving

Bezoek ook onze website: www.protestantsegemeenteleiden.nl

Jong! Jacqueline Schoonwater [email protected]

‘Sommige mensen geven gewoon een hele tas vol met boodschappen!’ Vrijdag 25 januari kwamen 27 leerlingen en een docent van het Rijnlands Lyceum Oegstgeest naar Leiden voor hun maatschappelijke stage. De dag, georganiseerd door M25 Leiden, stond in het teken van ‘crisis en budget’. In drie groepen rouleerden de leerlingen langs drie organisaties, zodat ze een beeld kregen van waar mensen terecht kunnen als ze rond moeten komen van een laag inkomen. Om de Voedselbank Leiden te ondersteunen, zamelden ze levensmiddelen in bij de Digros aan de Langegracht. Bezoekers kregen een boodschappenbriefje met de vraag iets extra’s te kopen. De meeste mensen reageerden enthousiast, wat ook bleek uit de opbrengst. In de Weggeefwinkel werkten ze in de winkel en buiten op het terrein, met opdrachten van de vrijwilligers. Een

kennismaking met een organisatie, niet alleen gericht op mensen met een krappe beurs - iedereen is er welkom maar die zich ook hard maakt voor recycling van producten. Bij Dress For Success kunnen mensen terecht die te weinig geld hebben om representatieve kleding te kopen voor een sollicitatiegesprek. Zij krijgen kledingadvies van de vrijwilligers en gaan de deur uit met kleren waarmee ze voor de dag kunnen komen en hopelijk een baan krijgen. De leerlingen moesten een paspop aankleden voor een sollicitatie naar een zelfgekozen functie. Het nut van de maatschappelijke stage bewijst zich deze dag, tegen alle politieke voornemens in. Want waar anders leer je op één dag wat de crisis voor effecten heeft, hoe belangrijk het is voor portemonnee en milieu om te recyclen en dat er een organisatie is die

helpt een goede indruk te maken bij het solliciteren? Precies, in de maatschappij!

De ‘dominoo’op school Kerk en christelijke school staan voor eenzelfde uitdaging: kinderen bij het geloof betrekken. In verschillende delen van Leiden zijn er samenwerkingsvormen De p.c. basisschool ‘De Springplank’ Deze school in de Kooi telt 366 leerlingen, verdeeld over 17 groepen. Er zijn 30 leerkrachten werkzaam. Al 25 jaar zijn hier goede contacten met de kerk. De leerkrachten zijn extra opgeleid en bevoegd om Bijbels onderwijs te geven. Dat gebeurt aan de hand van een methode, zoals Startpunt of Trefwoord. Doorgaans wordt er driemaal per week een Bijbelverhaal verteld, met daarbij een spiegelverhaal of verwerking. Liedjes over het geloof klinken door de hele school.

Kinderen en geloof: ‘Wat doet een dominee? ‘Waar woont God?’ - ‘Bestaat God?’

Omdat er steeds meer kinderen komen die thuis een ander geloof leren, of helemaal niet met geloof worden opgevoed, is een levendig contact met de christelijke geloofsgemeenschap van groot belang. Een bijzonder geschikt moment is Kerst. Dat feest laat zich bij uitstek verbinden

met de kerk en de bijdrage van de dominee. Daarbij is een jaarlijks ‘bijbels project’ een uitstekend moment voor contact kerk-school. Op ‘De Springplank’ gaat de dominee langs alle klassen. Om met de kinderen te kijken naar hun werkjes, de liedjes te zingen, hun vragen en verhalen te horen en ook zelf daaraan iets toe te voegen. In een afsluitende dienst (door de week of samen met de gemeente op zondagmorgen) wordt alles samengebracht. Bij de klassenbezoeken blijkt volop belangstelling voor de ‘dominoo’ en de kerk. Slechts enkele kinderen in de klas weten daar meer van af. Voor anderen is het volkomen nieuw. Afgestemd op de ontwikkeling van de kinderen is er een warme ontmoeting met ‘de kerk’. Voor de kerk een vorm van je laten kennen en voor de protestants christelijke scholen een manier om je identiteit te ondersteunen.

Leids Kerkblad | 3

Bijzonder Kerkenwerk Leiden Predikant: Secretaris: Penningmeester: Bankrekeningnr.: Website

ds. A. Alblas, Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, tel. 071 - 5232488, [email protected] E. van der Plicht, Mesdaglaan 101, 2182 SG Hillegom, [email protected] F. van Dijk, Doelengracht 4, 2311 VM Leiden 783995 t.n.v. penningmeester Bijzonder Kerkenwerk www.openkerkleiden.nl

Cantatedienst op 24 februari Cantate 144 van J.S. Bach vormt de kern van de cantatedienst op 24 februari om 19.00 uur in de Hooglandse Kerk. Uitvoerenden zijn Exultate Deo uit Voorschoten onder leiding van Leo den Broeder, begeleid door het Leiderdorps Kamerorkest. Als solisten werken mee: Nelleke den Broeder, sopraan en tenorpartij,

merkwaardige wijze afrekening houdt met de dagloners: ‘Nimm was dein ist und gehe hin’ is het resolute antwoord op het protest van degenen die menen dat zij onderbetaald worden. Het openingsdeel wordt bewonderd om haar voortreffelijke combinatie van woord en muziek: de hoorder ziet de wijnboer haast stampvoetend antwoor-

Leben’. De afsluiting is het bekende koraal ‘Wat mijn God wil geschiedt altijd’.

Cantatedienst op 21 april De laatste cantatedienst vóór de zomer begint op een afwijkend tijdstip: om 17.00 uur. In verband met het samenvallen met de bijeenkomst Herdenking Jodenvervolging (waarover in het volgende kerkblad meer) in de Hooglandse Kerk is naar alternatieve aanvangstijden gezocht. Dankzij de inspanning van dirigent, koor en solisten kon de cantatedienst in de Pieterskerk vervroegd worden. Nu dit zich voordoet is Stichting Cantate Domino benieuwd naar de mogelijke voorkeur van de bezoekers voor de aanvangstijd.

Start Evensongs op 7 april

Marie Anne Jacobs, alt en Arjen Leistra, orgel. De samenzang wordt begeleid door Theo Visser en voorganger is ds. Ad Alblas. Deze zesdelige cantate stamt uit het eerste jaar dat Bach in Leipzig werkte en sluit aan bij de evangelielezing over de gelijkenis van een wijnboer, die op een

Column

den. De aria werkt dat thema verder uit, met een haast spottend dansachtige aria ‘Murre nicht, lieber Christ’, waarbij je kunt denken: ‘wegwezen...’ Daarna volgt het koraal ‘wat God doet dat is welgedaan’. Op dat lied wordt verder doorgeborduurd onder het thema ‘Genügsamkeit ist ein Schatz in diesem

Jan Boersema

Doordacht Van de autochtone Nederlanders die voor hun natje en droogje boodschappen gaan doen bij de supermarkt weet meer dan driekwart van te voren niet waar ze mee thuis zullen komen. Ze reageren op prikkels in de winkel, op reclame, op wat voor de grijp ligt e.d. Met een geleerde term heet dat ‘stochastisch winkelen’, winkelen volgens toeval. De grootgrutter kent dat fenomeen en speelt er op in. Bij de allochtone Nederlanders schijnt dat iets anders te liggen. Ik moest daaraan denken toen ik las dat er bij diezelfde autochtone Nederlanders gemiddeld ca 50 kilo bruikbaar voedsel in de vuilnisbak verdwijnt. Ook las ik dat er sinds kort meer overvoede dan ondervoede mensen op aarde leven. Zou er een verband kunnen zijn met dat winkelgedrag? Zo simpel liggen de verbanden natuurlijk niet, maar wat ons in ieder geval typeert is de weinig doordachte manier waarop we met ons voedsel omgaan. Dat lijkt me iets om te doordenken in deze vastentijd.

4 | Leids Kerkblad

Zoals gebruikelijk op de zondag ná Pasen begint dit jaar op 7 april de nieuwe serie Evensongs in de Hooglandse Kerk, telkens om 19.00 uur. We zijn bijzonder gelukkig dat we het Roder Jongenskoor onder leiding van Rintje te Wies bereid hebben gevonden naar Leiden te komen. Reserveert u alvast deze openings evensong!

OPEN KERK LEIDEN

De maand van de spiritualiteit heeft onze site duidelijk gekleurd. Michiel de Leeuw heeft een bijdrage geleverd rond het begrip stilte. ‘Spreken is zilver, zwijgen is goud’, zo luidt een oude wijsheid. En hoewel spreken soms goud is en zwijgen soms fout, raakt dit gezegde aan een diepe waarheid. In een video vertelt de Amsterdamse popmuzikant Tijn Touber hoe hij de wijsheid van de stilte vond. Hij besloot van de ene dag op de andere te stoppen met drank, drugs, luxe, carrrière, etc, in de hoop zo te vinden wat hij miste. Na veertien jaar maakte hij de balans op en vond een nieuw soort vrijheid: vrij van het verlangen om vrij te zijn. Bezoek wekelijks OPEN KERK LEIDEN: www.openkerkleiden.nl

Mens in beeld ‘Zie de dingen onder ogen’ Op 15 januari overleed prof. dr. G.G. de Kruijf, hoogleraar christelijke ethiek aan de Protestantse Theologische Universiteit te Leiden en Amsterdam. Als student theologie in Leiden leerde ik Gerrit de Kruijf kennen als docent met een energieke uitstraling, een krachtige stem en een groot hart voor de kerk en het geloofsgesprek. Ik herinner me hoe hij tijdens colleges moeilijke theologische discussies helder wist samen te vatten in een aantal hoofdzaken. Ik herinner me de gespreksavonden onder zijn leiding op het Rapenburg 100 waarin hij ons stimuleerde onze geloofsovertuigingen op tafel te leggen. Hoe hij van ons verlangde dat we positie innamen en elkaar daarop kritisch bevraagden.

Daaraan kon je merken: het gaat hem niet om de boeken en de argumenten, maar om wat daarmee gezegd wordt. Het gaat hem om theologie in de praktijk.

De preek als de kern Zo heb ik de indruk gekregen dat Gerrit de Kruijf de komende generatie theologiestudenten wilde opleiden tot bevlogen predikanten, die stevig in hun schoenen staan en die kunnen overbrengen hoe God mensen raakt. Eén van de kernmomenten waarop dit gebeurt in de christelijke gemeente, is volgens Gerrit de Kruijf de preek. Want de preek is dan wel monoloog, maar het ‘wil gevoeld worden als gesprek’, vindt hij. De preek kan mensen raken in het hart.

Het gesprek buiten de kerkelijke kaders Ik bewonderde Gerrit de Kruijf om zijn moed ook buiten vertrouwde kerkelijke kaders het gesprek te zoeken. Hij ging niet alleen publiekelijk het debat aan met docenten op andere vakgebieden binnen de Universiteit Leiden, maar ook met maatschappelijke figuren zoals bijvoorbeeld Paul Cliteur en minister Donner. Het heeft mij ervan overtuigd hoe belangrijk het is om als protestantse kerken niet te blijven steken in interne discussies, maar in maatschappelijk debat en in persoonlijke contacten van gedachten te wisselen met wie het anders ziet.

Toekomstverwachting Een publiek debat tussen De Kruijf en de Leidse prof. H.J. de Jonge (emeritus hoogleraar Nieuwe Testament) over de wederkomst van Christus was voor mij een inspiratiebron me verder te verdiepen in hoe de Bijbelse toekomstvoorstellingen hier en nu betekenisvol kunnen zijn. Toen ik Gerrit de Kruijf vroeg of hij mij wilde begeleiden bij het schrijven van een proefschrift over het laatste oordeel, aarzelde hij geen moment. Hij zag het belang van het onderwerp. In zijn laatste boek De dood dichterbij (dat hij schreef tijdens zijn ziekte en dat in beperkte oplage verscheen), schrijft hij: ‘De naderende dood roept onvermijdelijk de vraag op wat je leven heeft voorgesteld. Je kunt die vraag vervol-

gens weer uit de weg gaan als te gecompliceerd. Maar als God ook nog meespeelt in je beeld van het naderende einde, dan is er toch iets in het geding. (...) Ik zeg tot mijzelf: laat de gedachte aan dat naderende oordeel toe. Zie de dingen onder ogen.’ Zo heb ik hem gekend: als iemand die het leven onder ogen ziet, zich afhankelijk weet van Gods genade en het leven geniet. Als promotiebegeleider heeft hij mij op weg geholpen in de wereld van de theologie. Hij hielp me waar hij maar de mogelijkheid zag om me wat te leren. Als ik heel kort zou moeten samenvatten waar zijn theologisch denken over gaat, zou ik zeggen dat het gericht is op de hoop op de toekomst van Gods koninkrijk. Ik heb in zijn persoon deze hoop ervaren als een ongelofelijke levenskracht. Wil je meer lezen over de theologie van Gerrit de Kruijf? Zijn directe collega’s gingen in gesprek met zijn theologie in de bundel Verlegen om een goed woord. Onderweg met Gerrit de Kruijf. Gea Smit Maarten den Dulk, Gerben van Manen en Gea Smit (red.), Verlegen om een goed woord. Onderweg met Gerrit de Kruijf (Boekencentrum 2013), 176 pgn, € 17,50, ISBN 9789023927044

Leids Kerkblad | 5

Raad van Kerken in Leiden Secretaris: mw. J. Sorgdrager, Zoeterwoudsesingel 12, 2313 AZ Leiden; tel. 0624137008 Voorzitter: ds. A. Alblas, Jac.P.Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, telefoon 071- 523 24 88; email: [email protected] Internet: www.raadvankerkenleiden.nl

Dag van Compassie Op donderdag 28 februari wordt van 16.00-17.30 in de Burgerzaal van het Leidse Stadhuis de jaarlijkse netwerkontmoeting gehouden.

Wethouder Roos van Gelderen Alle personen, instellingen, organisaties, partijen, kerken, moskeeën, die zich betrokken voelen bij de missie van ‘Leiden compassiestad’ worden hier verwacht. Dit om ervaringen uit te wisselen en nieuwe lijnen uit te zetten. De burgemeester van Leiden zal spreken op deze bijeenkomst en ook andere leden van het college van B&W zullen er zijn om het belang dat zij toekennen aan dit thema: compassie. Als speciale gast verwelkomen we een vertegenwoordiger van het compassienetwerk in Groningen. Deze stad heeft flink ingezet op compassie-activiteiten en een voorsprong genomen op ‘the first compassionate city

of the world’ Leiden. Deze bijeenkomst staat dus nadrukkelijk open voor elke burger van Leiden. De ontvangst vindt plaats bij de ingang aan de Breestraat.

Wereldgebedsdag Op vrijdag 1 maart wordt er een oecumenische viering van de wereldgebedsdag gehouden om 20.00 uur in de Lokhorstkerk, Pieterskerkstraat 1, Leiden. ‘Hoezo een vreemdeling?’ is het onderwerp voor deze dienst en is geïnspi   reerd op Matteüs 25. Franse vrouwen hebben dit jaar de liturgie geschreven. Ze vertellen ook hoe deze teksten begrepen worden in de situatie in hun land. Spannend en inspirerend vind ik aan de Wereldgebedsdag dat ze mijn christelijk geloof tegemoet treedt in kleuren, vormen en de context van een ander land, vaak een andere cultuur. Dat zet vaak (over)bekende Bijbelteksten in een heel ander verhelderend licht. Wat dit jaar wel spannend en speciaal is, is dat we in de voorbereidingsgroep zelf al veel ervaring met het jaarthema: ”Vreemdeling zijn”, hebben. Want we bereiden dit voor

samen met mensen die of anderstalig b.v. Franstalig zijn of bi-nationaal zijn (opgegroeid). Misschien wordt dit wel een tweetalige dienst. Informatie bij Barbara Heubeck-Duijts (tel.:5223403) en Françoise Weber (tel.:5177533).

Colour Your Mind

Op donderdag 21 maart is de internationale dag tegen racisme. In Leiden is besloten om door middel van een publiciteitscampagne hiervoor aandacht te vragen. Iedereen kan mee doen: mail, sms, bericht op faceboek naar al je contacten de titel van de hierbij afgedrukte poster, die de stad zal sieren: ‘ANDERS, niets mis mee‘.

6 | Leids Kerkblad

Kerk in Nederland Leidse predikant preses synode Leiden is voor mij verbonden met tal van herinneringen. In 1981 begon ik in Leiden met de studie rechtsgeleerdheid. In het eerste jaar haalde ik weliswaar mijn propaedeuse, maar het student-zijn beviel me beter dan het studeren. Als lid van studentenvereniging SSR-Leiden discussieerde ik over alle mogelijke onderwerpen. Aansluitend bij discussies aan de bar (‘bestaat het absoluut goede?’) kwam ik op catechisatie terecht, in Oegstgeest, bij Carel ter Linden. In de loop van mijn tweede jaar ontdekte ik dat theologie beter bij mij zou passen dan rechten. Ik veranderde en heb in de jaren daarna theologie gestudeerd. Altijd zo, dat ik ook veel naast mijn studie deed. Op SSR onder meer als preses - in de kerk in Oegstgeest, in de Leidse Studenten Ekklesia, in mijn leervicariaat in de Stevenshof.

Het leek me goed om de kerk weer op een andere manier te gaan dienen. Het werd opnieuw een Zeeuwse gemeente. Verschillende malen ben ik naar de synode afgevaardigd. Ik heb dat altijd boeiend gevonden. Enthousiasmerend, alleen al doordat je in de synode met een grote groep mensen samen bent die allemaal in hun eigen context actief kerkelijk betrokken zijn. Vooral echter door te ervaren hoe de besluitvorming over vragen waar de kerk voor staat in een open gesprek tot stand komt. Het tekent voor mij onze kerk als een kerk die niet hiërarchisch is georganiseerd, maar waarin we voortdurend met elkaar in gesprek zijn over wat het Woord van God voor ons betekent. Sinds donderdag 17 januari ben ik preses van de Generale Synode van de Protes-

een plaats is waar zinvragen aan de orde komen, waar het maatschappelijk debat gevoerd wordt met een hoopvol en kritisch visioen voor ogen, waar mensen op adem kunnen komen en aandacht kunnen geven aan elkaar. Ik hoop dat de Generale Synode in de komende jaren dienend zal zijn aan al die plaatselijke kerken waarin mensen zich geroepen en gedragen weten door de Eeuwige.

Na vijf jaar gemeentepredikant geweest te zijn in Zeeland, in Kruiningen, keerde ik terug naar de Leidse Studenten Ekklesia. In de tien jaar dat ik studentenpredikant was, genoot ik van de bijzondere wisselwerking tussen de geloofsgemeenschap rondom de Hooglandse Vieringen en het studentenwerk dat zich op en vanuit Rapenburg 100 afspeelde. Opnieuw waren er ’s avonds discussies aan de bar. Gespreksgroepen en debatavonden over uiteenlopende onderwerpen. Trainingen van verenigingsbesturen. Zelden een huisbezoek, maar tal van informele gesprekken met studenten. Op zondag de vieringen in de Hooglandse Kerk, waar ik me thuisvoelde in de oecumenische wijze van vieren en genoot van prachtige muziek. Contacten met de andere kerken in Leiden hoorden vanzelfsprekend ook bij mijn werk. Heel bijzonder heb ik het gevonden hoe het in die jaren lukte om tot een respectvolle en inspirerende samenwerking te komen met de Leidse Binnenstadsgemeente en de Marekerk. Na tien jaar studentenpastoraat heb ik ervoor gekozen om toch weer predikant te worden in een ‘gewone’ gemeente.

tantse Kerk in Nederland. Ik heb er zin in. Het biedt een kans om grondig na te denken over de uitdagingen waar de kerk in onze tijd voor staat. Ik hoop dat het ook een platform zal blijken te zijn om te laten zien hoe waardevol de kerk is in onze samenleving. Binnen en buiten de kerk mag ervaren worden dat hier

Opdat mensen in en om die plaatselijke kerken iets zullen ervaren van de ruimte en de levenskracht die het evangelie kan schenken. Karin van den Broeke

Leids Kerkblad | 7

Met respect voor uw wensen In rust en stijl afscheid nemen

du Prie BOUW & ONTWIKKELING B.V.

Ichthus

Boekhandel

ADMIRAAL BANCKERTWEG 23 LEIDEN - TELEFOON 071-5222919

BijBels, Boeken en muziek www.ichthusboekhandel.nl hooigracht 35 REDKEN 2312 kn leiden

e •Leiden AMBASSADOR korevaarstraat leiden •• Telefoon: 071-5147061 Nieuwstraat 27 2•164 postbus

Dat kan 24 uur per dag, Dat was pas een mooie uitvaart. 7 dagen per week in Maar hoe regel je zoiets? ons uitvaartcentrum. Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens kunt u al uw wensen vastleggen. Kijk op monuta.nl of bel ons voor een afspraak.

2300 ad leiden telefoon 071 514 32 44 telefax 071 514 35 49 e-mail [email protected] BOUW & ONTWIKKELING B.V.

du Prie Begraafplaats Rhijnhof

ADMIRAAL BANCKERTWEG 23

Bij Monuta in Leiden denken we graag met u mee.

LEIDEN - TELEFOON 071-5222919

Monuta Luit BelVan 071der - 521 32 31 WillemMonuta de Zwijgerlaan 179, Leiden Van der Luit Willem de Zwijgerlaan 179, Leiden 071-5213231 Bel’t071 - 573 08 30 Monuta Leidse Huys Monuta ‘t Leidse Huys & Soek Gitstraat 1, Leiden Gitstraat 1, Leiden www.monuta.nl 071-5730830

Dat was pas een mooie uitvaart. De steun bij iedere uitvaart.8

ZAALBERG makelaardij

Lid LMV

***

voor vergaderingen, recepties, cursussen, bijeenkomsten e.d.

Bij Monuta in Leiden denken we graag met u mee.

- snelle transactie Bel 071 - 521 32 31 - snelle taxaties - scherpe tarieven Bel 071 - 573 08www.zaalbergmakelaardij.nl 30 web:

Monuta ‘t Leidse Huys & Soek email: [email protected] Gitstraat 1, Leiden www.monuta.nl

IchthusLid ZAALBERG

Rooseveltstraat 12 - 2321 BM Leiden Tel. (071) 579 75 00 - www.groenmedia.nl

BoekhandelLMV makelaardij

Korevaarstraat 35 - Tel. 071-514 91 47

BijBels, Boeken en muziek - snelle transactie - snelle taxaties - scherpe tarieven

www.ichthusboekhandel.nl “Rijks beëdigd makelaar”

du Prie

korevaarstraat 2e • leiden • Telefoon: 071-5147061 web: www.zaalbergmakelaardij.nl email: [email protected]

Beheerder : R. van Heyningen Watermolen 1, 2317 ST Leiden Tel. 071 - 52 128 58

met recht van koop

Openingstijden kantoor in het Poortgebouw BARNING PIANO’S sinds 1921 Fournituren DMC splitzijden Babykleding op werkdagen van 09.00 tot 16.00 uur Rijkstraatweg 22d, 2171 AL Sassenheim e-mail: [email protected] www.barning.com website: www.rhijnhof.nl

Verhuur van zaalruimte

voor vergaderingen, recepties, Setterlady / Setterlaine damesmode cursussen, bijeenkomsten e.d. Hollandia / Ten Cate ondermode

Beheerder : R. van Heyningen Leiden Tel. 071 - 52 128 58

Kerk en Theologie

1, 5123578 2317 ST Hoge Rijndijk 114, 2313 KM Watermolen Leiden, Tel. (071)

n Ichthus r dra e e m a

ja Al Boekhandel

. 8

8

35 hooigracht 35 REDKEN 2312 kn leiden AMBASSADOR B i j B epostbus l s ,164 Boeken en muziek 2300 ad leiden telefoon www.ichthusboekhandel.nl 071 514 32 44 telefax 2e • leiden • Telefoon: 071-5147061 korevaarstraat www.baartbv.nl 071 514 35 49 e-mail | Leids Kerkblad [email protected]

HAARHUIS VA N TO N G E R E N

Fournituren DMC splitzijden Babykleding

Kappersbenodigdheden Pruiken - Toupets Breestraat 32 Leiden Telefoon 071-5125212

Dusters Ochtendjassen Ondergoed Badkleding

LEIDEN - TELEFOON 071-5222919

Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s

BOUW & ONTWIKKELING B.V. ADMIRAAL BANCKERTWEG 23

Dusters Ochtendjassen Ondergoed Badkleding

leidend in communicatie productie

LAAN TE RHIJNHOF 2332 HZ LEIDEN TEL. 071 532 06 09 FAX 071 532 04 48 Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s

“Rijks beëdigd makelaar”

***

mogelijkheden voor begraven en as-bestemmingen. Verhuur van zaalruimte

Korevaarstraat 35 - Tel. 071-514 91 47

Monuta Van der Luit Willem de Zwijgerlaan 179, Leiden

n r dra e e Al m35 jaa

hooigracht 35 REDKEN 2312 kn leiden AMBASSADOR postbus 164 recht van koop 2300 admet leiden BARNING PIANO’S sinds 1921 telefoon Al meer jaar Rhijnhof een bijzondere 071dan 514100 3222d, 44 is 2171 Rijkstraatweg AL Sassenheim begraafplaats met een prachtige natuur. telefax www.barning.com Het nieuwe met mooi aangelegde vijvers en 071gedeelte 514 35 49 hagen kwam in 2010 gereed. e-mail De begraafplaats [email protected] een ruime keuze aan

Monuta Soek Hoogmadeseweg 66, Leiderdorp 071-5730834 Maar hoe regel je zoiets?

Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens kunt u al uw wensen vastleggen. Kijk op monuta.nl of bel ons voor een afspraak.

Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s

email: [email protected]

Spreken over God

Setterlady / Setterlaine damesmode Dijkmanschans 198 ZoeTermeerJilles de Klerk Hollandia / Ten Cate Vorig jaarondermode promoveerde

Telefoon 079-3312993 Onderbrekingen: het begrip metaforis

Restauratie / Renovatie / Utiliteitsbouw / Woningbouw [email protected]

www.haarhuisvantongeren.nl Hoge Rijndijk 114, 2313 KM Leiden, Tel. (071) 5123578 Eberhard Jüngel? Dat is niet echt een bekende naam.

HAARHUIS

Kerk in beweging 450 jaar Heidelbergse Catechismus door prof. dr. W. Verboom In 2013 vieren we het 450-jarig bestaan van de Heidelbergse Catechismus. Er is nauwelijks een ander geschrift dat internationaal - zoveel invloed heeft gehad in de gereformeerde traditie als dit leerboekje uit Heidelberg. Het is in meer dan vijftig talen vertaald, er zijn talloze preken over gehouden en verklaringen over uitgegeven en dan hebben we het nog niet eens over de catechese. De laatste decennia raakt de ‘Heidelberger’ in de kerken van West- Europa echter steeds meer buiten beeld. Is dat iets waarvan we moeten zeggen: zo gaan de dingen nu eenmaal of is het soms een vorm van kapitaalvernietiging? Ik denk het. In januari 1563 werd de catechismus in Heidelberg aanvaard en uitgegeven. Namen die ermee verbonden worden zijn Ursinus, Olevianus, Erastus en ook de gereformeerde keurvorst, Frederik III (1515-1576). Hij is de eigenlijke initiator van het nieuwe boekje. In het voorwoord legt hij uit waarom hij tot de uitgave besloot. Hij wil er het geestelijk analfabetisme mee bestrijden en eenheid in geloven scheppen. Zijn inspanningen zijn niet tevergeefs. De nieuwe catechismus maakt een explosieve opgang en vindt ingang in gezin, school en kerk. In de derde druk

vinden we voor het eerst de bekende vraag 80 over de mis, als reactie op uitspraken van het concilie van Trente. Vooral in de tweede dienst, de leerdienst krijgt de catechismus een functie. Schoolkinderen zeggen de antwoorden op en de predikant legt ze aan de lerende gemeente uit. In 1566 vertaalt Petrus Datheen het

van de drie zijden van de geloofsdriehoek: het zondaar zijn (ellende), de verlossing en de dankbaarheid. Deze christocentrische spiritualiteit is het goud van de catechismus.

Thomas Erastus

boekje in het Nederlands. Het verschijnt achter in zijn nieuwe psalmberijming. Ook in ons land is de verspreiding explosief. Synoden aanvaarden hem als belijdenis en leerboekje. Hoe komt het dat de catechismus eeuwenlang zoveel aantrekkingskracht heeft gehad en zo geliefd is, opgezegd werd tot op sterfbedden? Dat is niet alleen omdat in dit boekje verwoord wordt dat je door het geloof uit enkel genade delen mag in het heil van God (de rechtvaardiging van de goddeloze), maar ook dat je je enige troost (houvast) vindt in de persoon en het heilswerk van Jezus Christus. Vooral de manier waarop dit verwoord wordt in zondag 1 heeft mensen heel diep geraakt. Het kloppende hart van het christelijk geloof is leven in de relatie met Jezus Christus en wat Hij voor mij en voor de mensen om me heen heeft gedaan. Daarbij biedt de catechismus instructie om je levenslang te oefenen in de kennis

De catechismus van Heidelberg is niet tijdloos, maar een geschrift uit de zestiende eeuw. De ‘hot items’ die toen op de markt besproken werden, worden er in aangetroffen. Dat schept afstand met ons. We missen de ‘hot items’ van nu: Israël, islam, missionair gemeente zijn. Is dat erg? Ik denk dat het iets is van het authentieke van de catechismus, dat hij tijdbetrokken is. Dat betekent dat wij de onderliggende profielen voor geloof en kerk, die we in het boekje aangereikt krijgen, op creatieve manier naar onze eigen situatie moeten vertalen. De catechismus verdient het om (weer) open te gaan en onbevangen, met nieuwe ogen, gelezen en besproken te worden. Onbekend maakt onbemind. En eenmaal onbemind, wordt hij nog onbekender. Heilloze spiraal van geestelijk analfabetisme. Vervreemding van onze identiteit. De catechismus wil een gids zijn, die uitnodigt en de weg wijst. Wij zijn geen slaven en geen meesters, maar leerlingen van dit wijze leerboekje. Hoe zei H.F. Kohlbrugge het ook al weer? ‘De Heidelberger, de eenvoudige Heidelberger, kinderen, houdt daaraan vast.’ Prof. dr. W. Verboom is emeritus-hoogleraar Geschiedenis van het Gereformeerd Protestantisme Harderwijk en houdt zich al vele jaren bezig met de belijdenisgeschriften

Leids Kerkblad | 9

Diaconie Secretariaat: Coördinator: Diaconaal werker: Redactie diaconie-pagina: Bankrekeningnrs: Website: Stichting Hofjes Hervormde Diaconie:

Drie broodpenningen voor Jacqueline Schoonwater Het was overvol in De Bakkerij op vrijdag 18 januari. Niet alleen hielden de beide diaconieën hun Nieuwjaarsbijeenkomst, maar ook werd gevierd dat diaconaal werker Jacqueline Schoonwater 25 jaar verbonden was aan de Diaconie in De Bakkerij. Dát er iets gevierd werd was buiten al duidelijk: vlaggen wapperden aan de gevel en een stoepbord met een levensgroot portret van Jacqueline stond bij de poort. Binnen kon je er ook niet omheen: een enorme banner met -wederom- haar portret en ‘Jacqueline 25’. Kleurige ballonnen stegen op naar het plafond en er stonden kleine tompoezen klaar met -alweer- haar beeltenis! Eigenlijk begon het feest al de dinsdag ervoor, toen Jacqueline in De Bakkerij opeens oog in oog stond met Ilona Fülop uit Targu Mures in Roemenië! Een geweldige en emotionele verrassing. In sneeuw en gladheid haalden Henk Vis en Ton Snepvangers haar met de auto op van het vliegveld in Dortmund. Ilona, de stuwende kracht achter de projecten van de Fundatia Lazarenum in Targu Mures (bejaardenhuis, opvang van straatkinderen en dakloze gezinnen, zorg voor arme grote gezinnen en kledingwinkel van de Burchtkerk) en Jacqueline troffen elkaar voor het eerst in mei 1989. Dat was het begin van een samenwerking tot op de dag van vandaag. Jacqueline en De Bakkerij waren én zijn voor Ilona een voorbeeld voor het diaconale werk, dat zij in de loop der jaren in Targu Mures heeft opgezet. Na een welkomstwoord en een diaconaal overzicht van het jaar 2012 door Bert Verweij, voorzitter van de protestantse diaconie, sprak ds. Ton Jacobs van de Leidse Marekerkgemeente de Nieuwjaarstoespraak uit. Een theolo-

10 | Leids Kerkblad

De Bakkerij, Oude Rijn 44b/c, 2312 HG Leiden, tel. 071 - 5144965, [email protected] Ton Snepvangers, [email protected] Jacqueline Schoonwater, [email protected] Henriëtte van den Broek, [email protected] 97065 t.n.v. Diaconie Protestantse gemeente Leiden; 7820129 t.n.v. Vrienden van De Bakkerij www.debakkerijleiden.nl Oude Rijn 44b/c, 2312 HG Leiden, tel. 071 - 5144965, [email protected]

gische reflectie, waarin hij betoogde dat de relatie tussen diaconie en wijkgemeenten wederkerig behoort te zijn. Het diaconale is belangrijk, diaken is een ambt en zonder diaconie is de kerk geen kerk. Omdat De Bakkerij zo goed functi-

oneert hebben wijkgemeenten en parochies de neiging om achterover te leunen: zij worden te weinig bepaald bij hun eigen diaconale roeping, terwijl de gemeente is geroepen om met Woord én daad in de wereld te staan. Jacobs pleitte ervoor dat De Bakkerij doorgaat met dat waar zij goed in is, maar dat zij wijkgemeenten en parochies inspireert oefenplaats te worden, met een eigen diaconaal project met eigen accenten. Wilbert van Erp, voorzitter van de roomskatholieke diaconie, bedankte hem. Als ‘stoffelijk blijk van waardering’ werd Jacqueline door Bert Verweij verrast met niet één, maar drie ingelijste broodpen-

ningen, een A,B en D. Anton Dronkers, voormalig diaconaal predikant in De Bakkerij, liet de jarenlange samenwerking met Jacqueline de revue passeren en overhandigde haar een kussensloop met de tekst ‘De Bakkerij: Jacqueline staat er mee op en gaat er mee naar bed’. Ton Snepvangers, coördinator van De Bakkerij, las voor wat Ilona Fülop, oorspronkelijk in het Hongaars, op papier had gezet voor Jacqueline. Vervolgens zette hij een jubileumlied voor Jacqueline in, waarvan het refrein door iedereen uit volle borst werd meegezongen. Geëmotioneerd bedankte Jacqueline voor alles. Met een hapje en een drankje werd de zeer geslaagde Nieuwjaarsontmoeting voortgezet. Ook vele familieleden, oude bekenden, Roemeniëreizigers en (oud) collega’s kwamen Jacqueline feliciteren. Het was een gezellig weerzien, waarover Jacqueline zegt: ‘Wat een feest, iedereen bedankt! Ik kijk terug op een onvergetelijke week rond m’n 25-jarig jubileum. Veel dank aan collega’s en bestuur die dit mogelijk maakten. Dat Ilona Fülop zomaar ineens in de Ovenruimte van de Bakkerij stond en ik van niks wist, wat een verrassing; we hebben een paar heerlijke dagen gehad. Verder veel dank aan iedereen die naar de Nieuwjaarsontmoeting is gekomen! Bloemen, kaarten, bonnen, persoonlijke cadeaus, lieve woorden, mails, brieven en niet te vergeten inmiddels 1600 euro aan giften voor het transport naar Roemenië. De 3 ingelijste broodpenningen hangen op een prominente plek in de woonkamer, ik ben zeer vereerd. Ik hoop nog wat jaartjes door te mogen gaan in De Bakkerij’. Jacqueline Schoonwater

Paasbrodenactie Dit jaar organiseren de protestantse en rooms-katholieke diaconie weer een Paasbrodenactie, bestemd voor het hulpverlenende werk in De Bakkerij. U kunt kiezen tussen een traditioneel Paasbrood of een honing-speltbrood. Ondanks de gestegen kosten van de ingrediënten kost een Paasbrood dit jaar € 8,50. Op zaterdag en zondag 2 en 3 maart en 9 en 10 maart worden de Broodbonnen verkocht in de kerken. Op zaterdag 23 of zondag 24 maart kunnen de Paasbroden afgehaald worden. Alle informatie over bestellen en afhalen krijgt u in uw eigen wijkgemeente of parochie. Voor info: Jacqueline Schoonwater.

Een beetje warmte voor Syrië De landelijke inzamelingsactie voor Syrische vluchtelingen, Clothes Drop Syria, werd in Leiden opgepakt door De Bakkerij. De oproep in de kerken, in de krant en via de poster leverde in een paar dagen een ontzaglijke hoeveelheid warme kleding en beddengoed op. De inzamelpunten De Regenboog, de Ekklesia, de Lam Gods-, de Petruskerk en

De Bakkerij werden overstelpt met zakken. M25 Leiden koppelde aan de inzameling nog een activiteit in het

kader van de maatschappelijke stage. Op woensdag 6 februari kwamen 23 leerlingen van klas 1A van het Bonaventura College uit Roelofarendsveen naar De Bakkerij om de kleding te sorteren. Uit alle beddengoed, kleding en schoenen in Turfzaal, Atrium, Ovenruimte en spreekkamer werden zakken samengesteld met een A (adults), B (bed) en C (children) erop. Dat gebeurde met veel enthousiasme en begeleid door allerlei ringtonen van de mobieltjes tijdens de lunchpauze. Om een uur of twee was het meeste werk gedaan, hoewel er nog steeds kleding binnendruppelde. De levensgrote berg zakken in het Atrium werd dinsdag 12 februari opgehaald voor verder vervoer naar Syrië. We hopen dat Syrische vluchtelingen er de winter mee doorkomen. Iedereen van harte bedankt!

Kerstbonnenactie 2012: aanvragen gegroeid, maar ook uw steun! De Stichting Urgente Noden (SUN) en de diaconieën in De Bakkerij zijn ook in 2012 weer overstelpt met aanvragen voor Kerstbonnen. Er kwamen dit keer 746 aanvragen binnen, met name voor huishoudens met kinderen. Het totaalbedrag dat aan Kerstbonnen werd uitgegeven was dit jaar: € 28.400,00. Opnieuw een stijging van ruim 12% ten opzichte van vorig jaar. De Kerstbonnen worden jaarlijks door SUN en De Bakkerij uitgegeven op basis van aanvragen vanuit de professionele hulpverlening, parochies en wijkgemeenten, aan mensen die het financieel moeilijk hebben of aan de rand van de samenleving staan.

Kerstbonnen zijn tegoedbonnen, die vrij te besteden zijn in een grote supermarkt in Leiden. Even wat extra financiële ruimte voor de feestdagen in december. Het bedrag voor de Kerstbonnenactie is in 4 jaar met ruim 60% gestegen. In 2009 betrof het nog € 17.720,00. Ondanks de enorme groei in de afgelopen jaren is het ons nog altijd gelukt om het benodigde geld bijeen te brengen, dankzij de hulp en extra inspanningen van fondsen, de opbrengst van de Kerstcollecte in de Protestantse gemeente Leiden en particuliere giften, zodat we ook dit jaar gelukkig weer alle aanvragen konden honoreren. We zijn alle gulle gevers heel dankbaar voor hun steun!

Internationale Vrouwendag Onder het motto ‘TROTS OP LEIDSE MULTITASKERS’ wordt Internationale Vrouwendag dit jaar groots gevierd op vrijdag 8 maart van 16.00 - 20.30 uur in het Leidse Stadhuis. Vrouwen moeten van alles tegelijk doen, van alle kanten wordt er aan hen getrokken. Hoe doen ze dat en hoe kunnen ze dat volhouden? Op het programma staan diverse workshops, er is wereldmuziek en kinderoppas. De toegang bedraagt € 5,00. U bent van harte welkom. Op de website www.vrouwendagleiden.nl staat alle informatie.

Transport naar Roemenië in april Half april gaat basisschool De Springplank in Leiden verhuizen naar een nieuw gebouw met nieuw meubilair. De oude tafels en stoelen zijn bestemd voor een basisschool in Targu Mures, Roemenië. Ze kunnen daar nog jaren mee! Dus regelen we binnenkort een vrachtauto, hulptroepen voor het inladen en gaan we hard aan het werk. Tussen al die spullen in de vrachtwagen stoppen we weer dozen met kleding en beddengoed en incontinentiemateriaal en SCHONE knuffels en speelgoed dat echt niet kapot is…… U begrijpt het al: tot 1 april kunt u spullen inleveren in De Bakkerij, dagelijks tussen half tien en half vijf, vrijdags vóór twaalf uur. Wilt u nog een bijdrage storten voor het vervoer? Giften zijn welkom op rekening 97065 Diaconie Protestante Gemeente Leiden o.v.v. transport.

Bergen beddengoed en handdoeken werden naar De Bakkerij gebracht. Veel dank daarvoor. In Imani, het opvanghuis van de Diaconie Franstalige Afrikanen, kunnen ze er weer tijden mee vooruit.

Leids Kerkblad | 11

Leidse Binnenstadsgemeente Predikant: ds. A. Alblas, Jac. P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, tel. 071 - 5232488, tel. spreekuur dagelijks 08.00-09.00 uur (voor spoedgevallen 0654 797 098), [email protected] Secretariaat: Nieuwstraat 20, 2312 KC Leiden Scriba: M. Dijkstra, tel.: 06 - 25275203 Penningmeester: mw. G.G. Betgen-Vroomans, Nijmanhof 2, 2375 WD Rijpwetering Bankrekeningnr.: 703141 t.n.v. penningmeester Binnenstadsgemeente; doel s.v.p. vermelden Wijkkerk: Hooglandse Kerk, Nieuwstraat/Middelweg Wijkgebouw: Het Hooglandsche Huys, Moriaansteeg 7, 2312 KD Leiden Website wijkgemeente: www.leidsebinnenstadsgemeente.nl Website Hooglandse Kerk: www.hooglandsekerk.com; Koster/beheerder: R. Hartsuiker, tel. 071 - 5149636, [email protected]

GEMEENTELEVEN Gedoopt Op zondag 27 januari is Allan Snippe verbonden met Christus en zijn gemeente. Zijn doopnamen luiden: Allan Josephus Johannes. De kernzin in de dienst was ook voor de doop bijzonder toepasselijk:

kerkenraad als ouderling voor de citykerk-activiteiten. We zijn blij met hun bijdrage in de kern van ons gemeenteleven.

Geboren Op 8 november is Senna Rosalie geboren. Ze was bij haar geboorte nog niet voldoende op gewicht, maar heeft dat inmiddels redelijk ingehaald. Haar ouders Raymond en Martine Kromhout schrijven dat zij ‘blij, trots en heel gelukkig zijn’. Op 21 november is Lynn geboren. ‘Liefde, zo mooi en zo fijn, nog meer liefde om te delen, nu we met z’n drietjes zijn’ schrijven haar ouders Dennis en Franciska van Lith op haar geboortebericht.

‘de Geest van de Heer op mij’. De volgende doopviering is op zondag 14 april. Informatie en aanmelding graag bij de wijkpredikant.

Bevestiging ambtsdragers Op 10 maart, zondag laetare (verheugt u), ontvangen vier gemeenteleden een ambt van de gemeente. Metha van Vliet begint een tweede ambtsperiode als ouderling-kerkrentmeester en Marius van der Heul krijgt weer het ambt van ouderling.

Op 23 november is Floris Willem geboren, jammer genoeg woog hij bij de geboorte maar 1030 gram. Nog steeds wordt hij in het AMC liefdevol verzorgd door zijn ouders Ilona en Onno de Boer en de toegewijde medische zorg van de kinder-IC. Na 11 weken is er voortgang en is hij ook al zo bij de mensen gaan horen, dat het geboortekaartje wordt verstuurd. Daarop staat de mooie uitspraak van zijn broertje Julian (3 jaar): ‘Als Floris groot is gaan we samen spelen met de treintjes’. Op 31 december is Johanna Maartje geboren met als roepnaam Anne-Mei. Zij is de dochter van Eddy Mansens en Johanneke van Woerden, halfzusje van Lennart, Maurits en Stans. Op 5 februari is Elise Maria Jantine geboren, het zusje van Victor. ‘Het licht in je ogen, een wonder van leven, licht van Gods liefde’ schrijven de gelukkige ouders Matthijs de Jong en Elske Burger.

Gestorven Als nieuwe ambtsdragers begroeten we Ruurd Salverda en Jan Hulzinga. In het dagelijks leven zijn zij getrouwd en samen gaan zij zich inzetten in de

12 | Leids Kerkblad

Op 8 januari overleed mevrouw Gerritje (Gerry) Ciere-de Blois. Zij werd 92 jaar. Kort voor haar overlijden kon ze bij vol bewustzijn de zegen ontvangen. Zij behoorde tot de ‘oude getrouwen’ uit de Gereformeerde Oude Vestkerk. De

gesprekskring Nieuw Groenhoven bezocht ze trouw samen met haar zus. ‘Ze vond in haar rotsvaste vertrouwen in haar God en Heer kracht en zegen’. Op 15 januari werd de gedachtenisdienst gehouden op Rhijnhof, waarbij oude bekende psalmen klonken en ook muziek van Bach, waar zij erg van hield. Op16 januari overleed de heer Abraham (Bram) Segijn; hij werd 78 jaar. ‘Met een lach en een traan, zo ben je gekomen, zo ben je gegaan’ schreef de familie boven de rouwkaart. Dat is Bram ten voeten uit. Na een moeizaam half jaar en enkele malen afscheid wat geen afscheid werd, is hij heengegaan. Op buitengewone manier bracht hij samen met zijn vrouw Joke en hun kinderen de laatste avond van zijn leven door: met een gebed en een glas wijn. ‘Ik ga verhuizen’ zei hij. Op 23 januari vond de gedachtenisdienst plaats in de aula van Monuta Soek. We wensen de families veel sterkte en de geloofskracht die hun overleden dierbaren zo voelbaar heeft bezield.

Project basischool ‘de Springplank’ Jaarlijks is er een Bijbels project in samenwerking met onze gemeente op deze grote basisschool in de Kooi, die binnenkort verhuist naar Het Gebouw. Dit keer gaat het over het thema ‘een nieuw begin’. De kinderen volgen in verhaal en verwerking de uittocht onder leiding van Mozes, op weg naar het beloofde land. Daarna horen ze ook over Johannes de Doper die mensen oproept om zich opnieuw te richten op het

beloofde vrederijk. De wijkpredikant trekt alle klassen langs.

VIEREN

LEREN

De Veertigdagentijd begonnen we op Aswoensdag 13 februari. De in het cluster samenwerkende kerken hielden een sobere maaltijd met een collecte voor de Waterdragers voor Afrika. In het hoogkoor volgde een vesper. We stonden in een grote kring rond de paaskaars, fluitmuziek vulde de ruimte en kleurde de meditatieve teksten.

Kring Bijbelse Kernfiguren De vorige keer haalden we Jonathan terug. Is hij inderdaad een messiaanse figuur, of is hij ‘lauw’ door niet te kiezen voor David of Saul? We ‘speelden’ het thema uit en spraken er over door. De volgende keer is op donderdag 28 februari om 20.00 uur in het Hooglandsche Huys.

Bewust Geloven

De kindernevendienst gaat alle zondagen in de Veertigdagentijd fragmenten uit het lijdensevangelie vertellen. Een symbolisch kruis in de kerk wijst daarop. Aan dat kruis komt elke week een figuur te hangen die de vertelling van die zondag kenmerkt.

Deze kring is inmiddels van start gegaan en gesloten voor nieuwe deelnemers. In een intensief ‘programma’ gaan we aan het werk met Bijbelcatechese.

Op zondag 24 februari vieren we ‘reminiscere’ (gedenk Uw barmhartigheid). De lezing uit 1 Samuël 24 vertelt ons over de barmhartigheid van David ten opzichte van zijn vervolger Saul. Daarbij klinkt Johannes 8:1-11, het verhaal dat niemand de eerste steen durft te werpen. Thema: ‘de zachte krachten zullen zeker winnen’.

DIENEN

Op zondag 3 maart vieren we ‘oculi’ (mijn ogen zijn bestendig op de Heer). David slaat zijn ogen wel even neer als de profeet Nathan hem confronteert met zijn moord op Uria, één van zijn trouwe burgers, om met diens vrouw verder te kunnen gaan. Een stevige preek brengt hem tot berouw. Daarbij klinkt Lucas 18:9-14 over de tollenaar die uitroept ‘wees mij, zondaar, genadig’. Het thema is: ‘toch overwint eens de genade…’De Leidse Cantorij verleent muzikale medewerking.

Citykerk van start Na grondige voorbereidingen en veel overleg gaat de Leidse Binnenstads gemeente aan het werk met het ‘label’ citykerk. Daarmee sluiten we aan bij een ‘model’ dat al in vele grote steden in binnen- en buitenland (onder diezelfde naam) plaatsvindt. Voor de duidelijkheid: citykerk is niet een nieuwe naam voor onze gemeente, maar een samenvattende aanduiding voor een reeks van activiteiten. Deels zijn dat bestaande en deels weer nieuwe activiteiten. Dit wordt de uitwerking van wat de afgelopen maanden in de kerkenraad en tijdens twee gemeentevergaderingen is besproken. In onze beleidsnotitie staat het kernachtig geformuleerd: ‘De LBG is zich bewust van haar centrale plaats in de Protestantse Gemeente te Leiden. Als grote geloofskern in het hartje van de stad met de Hooglandse Kerk als vierplek weet de LBG zich verantwoordelijk voor

Op zondag 10 maart vieren we ‘laetare’ (verheugt u!). De liturgische kleur gaat deze zondag van paars naar licht-paars, of roze-rood. Het licht breekt even door in de donkere tijd van inkeer. Een geschikt moment voor bevestiging van ambtsdragers. De Schriften krijgen David’s zoon Absalom in beeld, die z’n broer heeft laten vermoorden wat vader David woedend maakt. Na drie jaar zware rouw staat David weer open voor Absalom, die dan terugkeert naar het hof. Daarbij klinkt de gelijkenis van de verloren zoon uit Lucas 15. Het thema is ‘een foute zoon blijft toch zoon’. Op zondag 17 maart vieren we ‘judica’ (doe mij recht). Voorganger is ons gemeentelid Judith Meelis-Van de Berg. Zij preekt over 2 Samuel 15:1-12. Davids zoon Absalom probeert op slinkse wijze koning te worden. Absalom is een mooie jongen met mooie praatjes. Hij spreekt het volk naar hun hart; op hun onderbuikgevoelens, zou je kunnen zeggen. En het volk volgt hem nietsvermoedend en te goeder trouw. Als lezer kunnen we makkelijk de slechterik in dit verhaal aanwijzen, maar waartegen vormen wij vandaag de dag een ‘kritisch tegenover’?

de daarmee verbonden mogelijkheden. De kerk is bijzonder zichtbaar en vindbaar. Dit biedt extra mogelijkheden voor kerkelijke presentie in en ontmoeting met de samenleving’. Tijdens de voorbereidingen heeft een aantal gemeenteleden al aangegeven zich hiervoor in te willen zetten. Ook andere belangstellenden kunnen aansluiten. Op dit moment krijgen prioriteit de activiteiten rond de kerkennacht op 21 juni en rond de altaarstukken (samen met LSE en Diaconie). Taakvelden zijn: kerk en kunst, kerk en muziek, kerk en dialoog, kerk en ethische vragen. Nauw zal worden samengewerkt met de beheerders van de Hooglandse Kerk, de cantor-organist en Bijzonder Kerkenwerk

Leiden. Bij elke activiteit worden daarbij passende samenwerkingspartners en een specifieke opzet gezocht om de activiteiten zo ‘breed’ mogelijk te voeden en vruchtbaar te maken. Verdere informatie en aanmelding bij de wijkpredikant.

Groet Als dit kerkblad in de bus valt is de Veertigdagentijd begonnen. Die meest intense tijd van het jaar op weg naar Pasen. We gaan de diepte van de soms barre realiteit door en ontdekken daarin ‘vroegtijdig licht’… het licht van ‘alle vroegte’… Goede toewijding en verdieping gewenst. ds. Ad Alblas

Leids Kerkblad | 13

Leidse Studenten Ekklesia Secretariaat: Rapenburg 100, 2311 GA Leiden, 071 - 5134558, [email protected], www.ekklesia.leidenuniv.nl, www.ekklesialeiden.nl, www.rapenburg100.nl Studentenpastores: drs. Elise Woertman (RK), 06 - 45100439, [email protected]; ds. Rob van Waarde (PKN), 06 - 41935997, [email protected] Participantenpastores: ds. Christiane van den Berg-Seiffert (PKN), 071 - 5125137, [email protected] ds. Henk Schouten (PKN), 071 - 5218723, [email protected] drs. Jac van der Hoeven (RK), 071 - 5224801, [email protected] Academiepredikant: ds. Christiane Berkvens-Stevelinck (Rem.), 010 - 2298774, [email protected], www.moederoverste.nl Rekeningnummers: Voor lidmaatschap LSE en vrijwillige bijdragen: 4819829 t.n.v. Vereniging LSE Voor diaconaat: 3313366 t.n.v. Stichting Diac. Fonds LSE Vereniging LSE: Amos Kater, [email protected], Marga Bakker, vicevoorzitter, [email protected]; Wim Schouten, [email protected], Johan de Groot, [email protected]

HOOGLANDSE VIERINGEN Iedere zondag is er om 11.45 uur een oecumenische viering van de Leidse Studenten Ekklesia in de Hooglandse Kerk. Deze vieringen worden niet alleen door studenten bezocht, maar ook door anderen die aangesproken willen worden in een taal die niet dogmatisch is, maar ook niet vrijblijvend. De diensten zijn thuis te beluisteren via www.kerkomroep.nl

Wissekerke. Zij was van 1997 tot 2008 verbonden aan de LSE als pastor voor de studenten. Het bestuur van de LSE heeft met groot genoegen hiervan kennis genomen en wenst Karin veel wijsheid en sterkte toe.

Doopdienst 20 januari In deze dienst zijn door ds. Christiane van den Berg-Seiffert gedoopt: Dorian Calle de Haan (midden) en Scott Adriaan Dekkers (rechts).

In de Veertigdagentijd gaan de overdenkingen over ‘Pijnpunten’, moeilijke aspecten van het leven: Wat als je ‘vuile handen’ moet maken, hoe doorsta ik mijn eenzaamheid, hoe mijn onmacht, hoe kies ik, hoe ga ik met mijn beperkingen om? Ook de dienst van Palmzondag op 24 maart past in deze serie. Het thema is dan ‘Vergankelijkheid’ en dan speciaal het vergankelijke van roem en waardering: de ene dag is het Hosanna!, de andere dag Kruisig hem! Op Witte Donderdag zijn we welkom bij de Binnenstadsgemeente zoals deze op haar beurt welkom zal zijn bij onze Paaswake. Op Goede Vrijdag houden wij een dienst met de Via Crucis van Franz Liszt, uitgevoerd door de Schola Cantorum onder leiding van Wim de Ru, met Ronald Meester aan de piano. Aan de hand van deze sobere maar indrukwekkende muziek volgen we de kruisgang van Christus. Op het hoogfeest van Pasen gaat ds. Christiane van den Berg voor.

Karin van den Broeke preses generale synode PKN De generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland heeft op 17 januari een nieuwe preses gekozen: ds. Karin van den Broeke uit

14 | Leids Kerkblad

Overleden Op 22 januari is overleden Anneke Lopes Cardozo - Slothouwer, 93 jaar oud. Zij was - tot 1993 samen met haar man Sidney - in onze Ekklesia participante van het eerste uur. Zij was een bruisende, kritische persoonlijkheid. Een sterk karakter ondanks - of misschien wel dankzij - de vele tegenslagen, die zij van jongs af aan te verduren kreeg. Zij was politiek actief en had een groot hart, waarin plaats was voor velen. We verliezen in haar een markante vrouw aan wie we veel te danken hebben. We gedenken haar met eerbied

en genegenheid. We hebben haar begraven bij de Zijlpoort in een tapijt van sneeuw. Dat zij mag rusten in vrede. Op 28 januari is in alle rust overleden Piet Stolker op de leeftijd van bijna 90 jaar. Hij heeft net de installatie van zijn zoon Carel tot rector magnificus niet mee kunnen maken. Hij was een markante persoonlijkheid en tot het laatste toe een trouwe bezoeker van onze diensten. Met zijn vrouw Dees, die in 1997 overleed, was hij één van de eerste Ekklesiagangers. Hij is bij zijn vrouw begraven op de begraafplaats bij de Zijlpoort na een afscheidsdienst in de Hooglandse Kerk.

In gesprek met … Iedereen heeft wel een beeld van andere landen en culturen in de wereld. Door studie, vakantie, boeken, documentaires en reisverhalen op tv… Maar hoe is het om langere tijd ergens te wonen en te werken? En wat was de reden om die stap te zetten? Mensen uit de LSE-kring zullen daarover met u in gesprek gaan. Drie maandagavonden van 20.00 - 21.45 uur, De Bakkerij, Oude Rijn 44b/c. Maandag 25 februari: Co en Corrie Kooman. Zij zijn al vijftig jaar betrokken bij het proces van vernieuwing van de relatie tussen christenen en Joden, én bij de dialoog tussen Joden en Arabieren (zowel christenen als moslims). De kibboets Nes Ammim is een boeiende en uitdagende plek, waar zij in diverse periodes meer dan een jaar woonden en werkten.

Agenda Maandag 11 maart: Rob van den Boom en Annette Melman. Zij woonden en werkten van 2008 tot 2012 in La Paz, de hoofdstad van Bolivia. Rob had een aanstelling als diplomaat op de Nederlandse Ambassade en was verantwoordelijk voor de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking op het terrein van milieu en decentralisatie. Hij was tevens actief als kunstschilder. Annette was als fysiotherapeute werkzaam in een verzorgings-verpleeghuis voor ouderen. Maandag 25 maart: Rob en Ria Vermaas. In 1997 vertrokken zij voor Robs werk bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken naar het buitenland. Eerst Zuid-Afrika, daarna Ethiopië en ten slotte de Nederlandse Antillen. In die tijd bleven ze, op verlof in Nederland, bij de Ekklesia binnenlopen. In april 2011 keerden zij - gepensioneerd en wel definitief terug naar Nederland en wonen ze weer in Leiden.

De zondagse vieringen zijn altijd in de Hooglandse Kerk, ­Middelweg 2, Leiden zondag 24 februari, 11.45 uur pastor Japke van Malde - Eenzaamheid maandag 25 februari, 20.00 uur, De Bakkerij In gesprek met Co en Corrie Kooman zondag 3 maart, 11.45 uur ds. Rob van Waarde - Onmacht vrijdag 8 maart - zondag 10 maart Kloosterweekend abdij Oosterhout zondag 10 maart, 11.45 uur filosoof dr. Joël Vos - Keuzestress maandag 11 maart, 20.00 uur, De Bakkerij In gesprek met Rob van den Boom en Annette Melman zondag 17 maart, 11.45 uur ds. Christiane Berkvens - Beperkingen donderdag 21 maart, 20.30, Rapenburg 100 Evening (High) Tea zondag 24 maart, 11.45 uur (Palmzondag) pastor Jac van der Hoeven - Vergankelijkheid maandag 25 maart, 20.00 uur, De Bakkerij In gesprek met Rob en Ria Vermaas

VOOR STUDENTEN

donderdag 28 maart, 19.30 uur (Witte Donderdag) Dienst Leidse Binnenstadsgemeente

Kloosterweekend abdij Oosterhout

vrijdag 29 maart, 21.30 uur (Goede Vrijdag) ds. Christiane van den Berg - Via Crucis (Liszt)

Heb je behoefte aan stilte en de mogelijkheid voor bezinning? En zou je wel eens willen weten hoe het leven in een abdij er uit ziet? Of misschien ben je al eens mee geweest op een kloosterweekend, dan ben je van harte welkom om weer mee te gaan! In het weekend van 8 - 10 maart gaan we naar Oosterhout. We vertrekken op vrijdag eind van de middag en gaan zondagmiddag weer terug.

zaterdag 30 maart, 22.00 uur (Paaswake) ds. Henk Schouten

We leven die dagen mee in het ritme van de zusters. Het is vaak wel even wennen om een paar dagen in stilte te leven. Maar de ontmoeting met de zusters en de gesprekken met andere studenten worden vaak als heel waardevol ervaren. En even wat rust naast je studie kan een prettige afwisseling zijn. Kosten deelname: € 50,00. Aanmelding en info bij Tobias Karsten: tobikarsten@ gmail.com

VOOR JONGERE PARTICIPANTEN Evening (High) Tea Op donderdagavond 21 maart vanaf 20.30 uur op Rapenburg 100 voor net afgestudeerden en jongere participanten. Naast gezelligheid en hapjes en drankjes met een Engels tintje, biedt deze avond ons de gelegenheid om elkaar te spreken en te leren kennen. Voor mij als nieuwe participantenpastor is dit een goede manier om de meer

zondag 31 maart, 11.45 uur (Pasen) ds. Christiane van den Berg

jongere participanten te ontmoeten. Daarnaast biedt deze avond gelegenheid om gezamenlijk na te denken over wensen of ideeën als het gaat om de Ekklesia en jongere participanten. Heb je tijd en zin? Opgave is welkom,

maar niet noodzakelijk. Mocht je zin hebben om zelf iets ‘High Tea-achtigs’ mee te nemen, dan is dat natuurlijk heel leuk. [email protected] Christiane van den Berg-Seiffert

Cluster Binnenstad Contactadres: dhr C. van Vliet - e-mail: [email protected]

Aswoensdag In het hoogkoor van de Hooglandse Kerk vierden de kerken van het cluster Binnenstad gezamenlijk het begin van de Veertigdagen- of lijdenstijd: met de jas aan rond de paaskaars. Bijzonder was de meditatieve kracht van de stilte en de samenzang zonder begeleiding. De geschiedenis en betekenis van de Aswoensdag werden toegelicht. De Bijbelteksten werden gekozen volgens eeuwenoud rooster en meditatief toegelicht. Voorafgaande aan de vesper werd een sobere maaltijd gehouden waaraan leden van de drie binnenstadskerken deelnamen.

Leids Kerkblad | 15

Hervormde Marewijkgemeente Predikant: ds. T. Jacobs, Edelkarper 28, 2318 NK Leiden, tel. 071 - 8870207, [email protected] Scriba: Jan en Tineke Domburg, Loevestein 42, 2352 KP Leiderdorp, tel. 071 - 5897816, e-mail: [email protected] Penningmeester: P. Jasperse, Postbus 62, 2300 AB Leiden, tel. 071 - 5610122, [email protected] Bankrekeningnr.: 1720266 t.n.v. Hervormde MarewijkgemeenteWijkkerk: Marekerk, Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208 Wijkkerk: Marekerk, Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208 Beheerder kerk en wijkgebouw: P. Breedijk, tel. 06 - 57721473 Website: www.marekerk.nl

Met Lucas op weg naar Pasen Het oecumenisch leesrooster volgt dit jaar het evangelie naar de beschrijving van Lucas. Ik heb ervoor gekozen om in dit spoor te gaan, zij het met een zekere vrijheid. Vanaf Kerst tot en met Pasen wil ik een gedeelte uit Lucas nemen voor de verkondiging. Lucas heeft zo zijn eigen verhaallijn. Dat maakt het boeiend. Na grondig onderzoek, schrijft Lucas zijn evangelie voor jood en heiden en predikt hij ons Christus als de Zaligmaker van de wereld.

PIO In de maanden februari t/m mei is Wim Braaksma in onze gemeente predikant in opleiding (PIO). Hij studeert aan de PThU en doet bij ons zijn vicariaat (stage). In het najaar heeft Wim al een aantal mensen bezocht in het kader van een pastorale opdracht van de PThU. Nu zal hij zich storten op het volle werk van een predikant. Naast pastoraat, catechese en prediking, zal hij ook met mij op pad gaan naar verschillende vergaderingen binnen de kerk. Wij wensen Wim Gods zegen toe op deze weg.

Biddag Op woensdag 13 maart (de 2de woensdag van maart) is het biddag voor gewas en arbeid. Traditiegetrouw staan we dan stil bij ons dagelijks leven: ons eten en drinken, ons werk, onze verantwoordelijkheid naar elkaar. De kinderbiddagdienst wordt deze keer gehouden in de Marekerk en staat onder leiding van ds. A. de Snoo. Het is een gezamenlijke dienst met de Christelijke Gereformeerde kerk en de Gereformeerde Kerk

16 | Leids Kerkblad

Vrijgemaakt. ‘s Avonds hoop ik zelf in de Marekerk voor te gaan.

Palmzondag Op Palmzondag zal de belijdenisdienst weer gehouden worden. Op dit moment is nog niet helemaal duidelijk wie er allemaal belijdenis van het geloof zullen afleggen. Het afgelopen seizoen heb ik weer met een fijne groep mensen mogen optrekken. We zien uit naar deze dienst.

Huwelijk Op zaterdag 16 februari was het echtpaar De Jong-van der Schoor (Lange Voort 269, 2343 CE Oegstgeest) 25 jaar getrouwd. Zij hebben elkaar op oudere leeftijd ontmoet als weduwe en weduwnaar. Bijzonder dat ze nu dit hebben mogen beleven. Wij feliciteren hen dan ook van harte met deze mijlpaal. Op D.V. 15 maart gaan Antonette Smelt en Arjen de Vetten trouwen. Het huwelijk wordt om 12.15 uur in het stadhuis van Leiden gesloten. Zij willen God danken en zijn zegen vragen over hun huwelijk tijdens een kerkdienst die om 19.00 uur begint. Hiervoor is iedereen van harte uitgenodigd. Op de trouwkaart citeren ze Kolossenzen 3:14 ‘Kleed u bij dit alles vooral met liefde,

die de volmaakte band vormt’. Wij wensen jullie een prachtige huwelijksdag toe en een goed leven met elkaar. Hun adres wordt Koninginnelaan 27, 2313 AP Leiden.

Overleden Op zaterdag 5 januari is Aart Ludwig Huschka overleden. Hij is 70 jaar oud geworden. Op Eerste Kerstdag was hij nog in de Marekerk. Het laatste deel van zijn levensreis was niet eenvoudig. Er was bij hem slokdarmkanker ontdekt. Na de bestralingen traden er ook andere complicaties op. Wij gedenken br. Aad als een diep gelovige man die snel klaar stond voor een ander. Na zijn bekering, heeft hij zijn leven nieuwe inhoud gegeven. Op vrijdag 11 januari was er in de Marekerk een rouwdienst. Daarin hebben wij op verzoek van Aad stilgestaan bij Rom. 8. Wij wensen zijn vriendin Toos vd Berg, zijn kinderen en verdere familie Gods zegen toe in deze weg van moeten loslaten en wegdragen. Op zaterdag 2 februari is overleden Maria Elizabeth Seijn-Sjardijn. Zij is 93 jaar oud geworden. Vroeger kwam ze trouw in de Marekerk. Haar man is in 2001 overleden. Sinds 1992 woonden ze samen in Groenhoven. Op vrijdag 8 februari was de rouwdienst in de grote zaal van Groenhoven. Geestelijk verzorger ds. Smaling leidde de dienst. De Bijbel werd geopend bij Johannes 14. Wij wensen de familie Gods nabijheid toe. ds. Ton Jacobs

Huwelijkskring Twee jaar geleden startte de huwelijkskring in de Marekerk. Het deelnemen aan deze kring is onderdeel van de

Agenda voorbereiding voor het kerkelijk huwelijk. De kring neemt vier avonden in beslag. Eens per jaar wordt deze cyclus aangeboden. Paren gaan met elkaar als partners in gesprek maar ook met de groep die de eerste keer uit vijf en de tweede keer uit zes paren bestond. De eerste avond fungeert als kennismakingsavond. Het thema van die avond, ‘huwelijk vanuit Bijbels perspectief’, is de inleiding op de andere drie bijeen­komsten. De tweede avond gaan de partners op zoek naar elkaars liefdestalen. Gary Chapman heeft in zijn boek ‘De vijf talen van liefde’ handvatten gegeven om elkaars liefdestalen te ontdekken en er wat mee te doen. Ook omgaan met conflicten is een gespreksonderwerp. Bij het onderwerp seksualiteit, op de derde avond, is er weer een moment dat de partners met elkaar in gesprek gaan. Een seksuologe is aanwezig en zij reikt vragen aan die kunnen helpen om het gesprek te structureren of te verdiepen. Ook hebben we een videogesprek over dit onderwerp bekeken. De laatste bijeenkomst heeft als thema ‘Geestelijke verbondenheid’. Het is goed om op zoek te gaan naar geloofsverbondenheid. Daarnaast wisselen we manieren uit om geloof vorm te geven zowel binnenshuis als in relatie tot de kerkelijke gemeente waar je als paar

Missionair Stadswerk Missionair ouderling Marewijkgemeente: Vacature Contactpersoon: Jeannet Brink Jip en Janneke - Een gesprek over missionair zijn met een zesjarige. Woensdagavond, tijdens het eten, klinkt de vraag: ‘Gaan jullie vanavond naar de Bijbelkring? En wat doen jullie daar eigenlijk?’ ‘Met een groepje van ongeveer acht mensen komen we bij elkaar om te bidden, te zingen en in de Bijbel te lezen. Wij willen leren wie God is en dat doen we door in de Bijbel te lezen. Daar gebruiken we dan een boekje bij met extra informatie en vragen’. ‘O’. Stilte. Tussendoor wordt een hap genomen, en nagedacht over de volgende vraag. ‘Was dat ook zo met de kerk die prikt of zo iets?’ ‘Dat boekje gebruikten we vorig jaar en het heet Een kerk die prikkelt. Met elkaar hebben

zondag 3 maart ’s morgens extra aandacht voor de zieken in de voorbede woensdag 13 maart 15.00 uur - Kinderbiddagdienst in de Marekerk, voorganger ds. A. de Snoo 19.30 uur - Biddagdienst in de Marekerk, voorganger ds. T. Jacobs vrijdag 15 maart 19.00 uur Trouwdienst van Antonette Smelt & Arjen de Vetten maandag 18 maart Aannemingsavond zondag 24 maart Palmzondag - belijdenisdienst

mee verbonden bent. De reacties van de deelnemers aan de bijeenkomsten zijn positief. Als reden werd onder andere opgegeven het bewust een aantal avonden vrij maken om tijd en aandacht aan de relatie te besteden. Evenals de ontmoeting met anderen in eenzelfde levensfase. Gerard en Jolanda Colenbrander-Colli

we nagedacht over hoe we andere mensen kunnen laten zien wie God voor ons is. Als kerk moeten we niet wachten tot mensen naar ons toe komen. We willen kijken wat interessant is voor mensen die niet in God geloven of die niet naar een kerk gaan. We willen graag dat anderen ook God leren kennen en de kerk kan je daarbij helpen.’ Voor deze zesjarige is het geen vraag of de kerk aantrekkelijk is: zij kijkt er naar uit om naar de kerk te gaan en

daar vriendjes en vriendinnetjes te zien. En om na de dienst in een mooie jurk door de kerk te rennen. Toch weet ook zij dat veel mensen, ook in Leiden, hoogstens in het buitenland als toerist een kerk binnenlopen. Ondertussen zijn we weer een paar happen verder, en je hoort haar hersens bijna kraken. ‘Maar waaróm prikt de kerk dan?’ ‘Met dat prikkelen wordt bedoeld dat de kerk, of eigenlijk de gemeenteleden, mensen nieuwsgierig maakt naar God. Dat kunnen we bijvoorbeeld doen door met de Bijbelkring mensen te helpen die het moeilijk hebben door een dag bij hen te klussen. Zo kunnen we laten zien wat het betekent om niet alleen God maar ook je naaste lief te hebben.’ Zomaar een kort gesprekje in jip-enjanneketaal over missionair zijn en hoe we daar als gemeente over nadenken. Een mooie oefenplaats voor een gesprek met een collega of een familielid als die vraagt naar wat jou beweegt en wat je gelooft. Jeannet Brink

Leids Kerkblad | 17

Maranathawijk Wijkpredikant: Kerkelijk werker: Consulent: Scriba: Bankrekening: Wijkkerk: Website: Kerkdienst op internet: Wijkcentrum Tijdelijk beheerder: Auteur niet ondertekende artikelen:

vacant Mario Boelen, tel. 06 - 5190 3576, e-mail [email protected] dr. G.J. Venema (Vredeskerkgemeente, gegevens: zie aldaar) Bas van Velzen; Coornhertstraat 7, tel. 071 - 5132551, e-mail [email protected] 240776, t.n.v. Protestantse Maranathawijkgemeente Leiden Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden www.vredeskerk-leiden.nl www.kerkomroep.nl “De Wijkplaats”: Topaaslaan 23, 2332 JC Leiden Jacintha Groen, tel. 071 - 5763372, e-mail [email protected] Mario Boelen

Wij gedenken Op 17 januari is Jean Elfferich overleden op de leeftijd van 79 jaar. Sommigen onder ons hebben hem gekend, maar velen ook niet. Dat laatste is niet zo bijzonder, omdat hij een teruggetrokken bestaan leidde. Jarenlang kwam hij vanuit Leiderdorp langs de kerkdiensten in de Maranathakerk gezworven. Wie hem rond de eredienst aansprak, kreeg meestal een afhoudende reactie. Maar dat maakte zijn trouwe bezoek er niet minder om. Ook onze overstap naar de Vredeskerk maakte hij mee, maar zijn betrokkenheid nam af toen de laatste twee jaar zijn gezondheid steeds meer te wensen overliet. Tijdens zijn arbeidzame leven was hij ambtenaar bij de gemeente Leiderdorp en de laatste twaalf jaar woonde hij aan de Parmentierweg (in de buurt van het station). In de oorlog verloor hij zijn vader, die op tragische wijze in de strijd om het leven kwam. Na het tweede huwelijk van zijn moeder vond hij een nieuwe plek in het stiefgezin waarmee hij tot het laatst van zijn leven goede banden onderhield. Tijdens een plechtigheid in de aula van Rhijnhof hebben we afscheid van hem genomen. ds. Frank Rooze

Kerstviering Mors Op 30 december werd in de Mors kerst gevierd. Zoals eens in de twee weken gebruikelijk werd er eerst fanatiek gesport door de jeugd onder begeleiding van sporters van Athletes in Action Leiden. Tevens werden er vrolijke cupcakes versierd. Daarna werd in een mooi versierde Wijkplaats genoten van een gezamenlijke maaltijd, waarbij buurtbewoners en kerkleden elkaar van hun kookkunsten lieten genieten. De eerder versierde cupcakes dienden onder het genot van een kop koffie of thee als een smakelijke afsluiting van de maaltijd. Hierna werd een spannend kerstnachtspel gedaan, waarbij de “wijzen uit het oosten” goud, wierook en mirre langs de “soldaten van koning Herodes” naar de

18 | Leids Kerkblad

21 november: € 7,00 bestemd voor Hospice Issoria 12 december: € 56,85 bestemd voor de Schuilplaats 16 januari: € 27,90 (aangevuld uit de kas tot € 50,00) bestemd voor de Voedselbank Willy van Hal (penningmeester werkgroep Schouwenhove)

Gemeentemaaltijden in de Veertigdagentijd ster moesten brengen. Na een uur lang fanatiek achter elkaar aan te hebben gerend keerde iedereen uitgeput terug naar De Wijkplaats met “team Wierook” als winnaar. Al met al een mooie afsluiting van een mooi jaar in de Mors! We hopen en bidden dat de verschillende initiatieven in de Mors ook in 2013 doorgang mogen vinden. Johan Niemeijer en Rika Draijer (medeorganisatoren)

Verantwoording Giften, ontvangen in de periode 24 december 2012 tot en met 27 januari 2013. Ten behoeve van het wijkwerk: van mw. H. (via Mario Boelen): € 30,00. Voor de bloemengroet: van mw. V. (via Willy van Hal): € 10,00. Bij deze hartelijk dank aan betreffende donateurs! Met vriendelijke groet, Pieter Kop (penningmeester Maranathawijkgemeente). Opbrengst collectes in Schouwenhove. Bij deze geven wij graag inzicht in de opbrengsten en bestedingsdoelen van de collectes die in de laatste maanden in de diensten in Schouwenhove hebben plaatsgevonden. 17 oktober: € 43,80 (aangevuld uit de kas tot € 50,00) bestemd voor KNGF-geleidehonden

Ook dit jaar, traditiegetrouw, organiseren wij in De Wijkplaats de gemeentemaaltijden in de Veertigdagentijd, met na de maaltijd een viermoment, een moment van zingen en bidden en Bijbellezen. De data waarop we samenkomen om de maaltijd te gebruiken zijn: woensdag 20 februari, woensdag 27 februari, woensdag 6 maart, woensdag 13 en woensdag 20 maart. Aanvang: 18.00 uur. De kosten voor deelname aan de maaltijd bedragen € 5,-. De opbrengst is dit jaar bestemd voor een project in Suriname; de verbouwing van een Lutherse kerk waarmee onze wijkgemeente in contact staat. Dit gebouw is aangekocht als woonhuis en wordt nu met eigen middelen verbouwd tot kerk en ontmoetingsplek voor de Surinaamse gemeenschap. Om geld in te zamelen om de verbouwing rond te krijgen, worden er allerlei activiteiten gehouden zoals het verkopen van heerlijke Surinaamse maaltijden, uitstapjes, kleurkaartenactie, auto’s wassen, verkoop van tweedehandse kleding en speelgoed. Ook in Nederland worden er middelen ingezameld om de verbouwing te kunnen realiseren, waaronder de opbrengst van deze gemeentemaaltijden. Aanmelding is gewenst, zodat er voor iedereen voldoende zal zijn. Intekenlijsten vindt u achter in de kerk of u belt (ook voor overige informatie) Henk Middelkoop (telefoon 5723601, e-mail [email protected]) of Sam Anes (telefoon 5768909,

Agenda e-mail [email protected]). Bij deze heren kunt u zich ook vervoegen als u vervoer nodig heeft. Weet u van harte welkom! Jacintha Groen – Stewart (ouderling)

Nieuwjaarsborrel / telavond kerkbalans Een tikje aan de late kant, maar woensdag 23 januari was er, voor het eerst in de geschiedenis van de Maranathawijkgemeente (naar ik me heb laten vertellen), een heuse Nieuwjaarsborrel voor onze vrijwilligers in de gemeente. Het aangename werd met het nuttige verenigd; ook de vrijwilligers die net terugkwamen van het verzamelen van de reacties op de actie Kerkbalans werd een warme kop koffie of thee of iets anders voorgezet om de kou uit het lichaam te krijgen. De gecollecteerde reacties werden afgegeven, de toezeggingen opgeteld en geanimeerde gesprek ken werden voorzichtig onderbroken door een heuse toespraak van kerkenraadsvoorzitter Koos Groen, waarna het glas werd geheven en de avond informeel werd voortgezet. Veel dank aan degenen die dit mogelijk hebben gemaakt!

‘Al het Goede komt van boven’ Onder deze noemer zullen drie (maandelijkse) wijkoverstijgende gespreksavonden worden georganiseerd door de kerkelijk werkers van de Protestantse Gemeente Leiden, Sity Smedinga (Zuidwest) en Mario Boelen (Maranathawijkgemeente). Deze avonden zullen we in gesprek gaan over drie deelthema’s bij dat Nederlandse gezegde over ‘het Goede’ dat van boven komt. Afwisselend zijn deze bijeenkomsten in De Verdieping in De Stevenshof (wijkgemeente Zuidwest) en De Wijkplaats in De Mors (Maranathawijkgemeente). Afwisseling is er ook in de gespreksleiders. Bovengenoemde kerkelijk werkers zullen beurtelings de gespreksavonden leiden. Daarbij is het de bedoeling dat we elkaar rond het gespreksthema ontmoeten; dat ieder zijn / haar inbreng, zijn visie, zijn vragen en zijn ‘mitsen en maren’ mag inbrengen.

Elke dinsdagmiddag, 15.00 uur Buurtmiddag (ontmoeting en kinderspel), De Wijkplaats Elke donderdagavond, 19.00 uur Fietsenreparatie Vrijdag 22 februari, 14.30 uur Bijbelgesprekskring ‘Vrouwenverhalen’, Vijverzaal, Robijnhof Woensdag 27 februari, 18.00 uur Gemeentemaaltijd, De Wijkplaats (zie bericht elders) Maandag 4 maart, 20.00 uur Gespreksavond ‘Al het Goede komt van boven’, De Wijkplaats (zie bericht elders)) Dinsdag 5 maart, 13.30 uur Vrouwenmiddag ‘Vrouw-en-lijf’, De Wijkplaats; (zie bericht elders) Woensdag 6 maart, 18.00 uur Gemeentemaaltijd, De Wijkplaats Woensdag 13 maart, 18.00 uur Gemeentemaaltijd, De Wijkplaats Donderdag 14 maart, 14.30 uur Bijbelgesprekskring ‘Vrouwenverhalen’, Schouwenhove Woensdag 20 maart, 14.30 uur Viering van het Heilig Avondmaal, voorganger ds. H.E. Schouten, Vijverzaal, Robijnhof Woensdag 20 maart, 15.00 uur Kerkdienst, voorganger ds. M. Driessen, Schouwenhove Woensdag 20 maart, 18.00 uur Gemeentemaaltijd, De Wijkplaats Donderdag 21 maart, 15.00 uur Koffie- en inloopmiddag, De Wijkplaats

‘Zegen, zegenen, zegening; wat is dat eigenlijk en wat doet het met je?’, o.l.v. Mario Boelen. Iedereen is hartelijk welkom om mee te praten en mee te doen! Mario Boelen en Sity Smedinga

Nieuw: vrouwenmiddag Een nieuw initiatief van de Maranathawijkgemeente, in samenwerking met de Nederlands Gereformeerde Kerk (Oegstgeest): iedere maand een speciale vrouwenmiddag! Met informatie en activiteiten alleen (!!) voor vrouwen. De ene keer iemand die iets over een

bepaalde vrouwenzaak komt vertellen, de volgende keer een (creatieve) vrouwenactiviteit. Deze maand: ‘vrouwen-lijf’. Tonneke Bartels, praktijkondersteuner van wijkgezondheidsentrum Stevenshof, vertelt en geeft tips en beantwoordt vragen die je hebt over je gezondheid, kwaaltjes, schoonheid, et cetera. Wees welkom, dames! Dinsdag 5 maart, om 13.30 uur (koffie en thee staan al klaar om 13.15 uur), in De Wijkplaats. Informatie over deze middag: Jacintha Groen, 06-10983686.

Maandag 4 maart, om 20.00 uur in De Wijkplaats (Topaaslaan 23): ‘Wat hebben de Psalmen ons, hier en nu, te zeggen?’, o.l.v. Sity Smedinga en Mario Boelen. Gelieve uw Bijbel mee te brengen!! Woensdag 3 april, om 20.00 uur in De Verdieping (Stevensbloem 269, boven de Digros): ‘Bidden; hoe, wie, wanneer, waar?’, o.l.v. Sity Smedinga. Dinsdag 7 mei, om 20.00 uur in De Wijkplaats:

Leids Kerkblad | 19

Vredeskerk Predikant: dr. G.J. Venema, Voltastraat 22, 2316 DN Leiden, tel. 071 - 5137919, [email protected] Scriba: mw. R. Smit, p/a Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden, [email protected] Penningmeester: Th. Weizenbach, Van Vollenhovenkade 5, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5149092 Bankrekeningnr.: 8285572 t.n.v. Protestantse wijkgemeente Vredeskerk Wijkkerk: Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5142317 Koster/beheerder: H. Holswilder, [email protected] Website: www.vredeskerk-leiden.nl

Gedachtenis Op 31 december van het afgelopen jaar is Marinus Burger overleden, 92 jaar oud. Zijn hele leven lang woonde de heer Burger aan de Hoge Rijndijk. De laatste jaren kwam hij steeds minder uit huis, maar hij bleef betrokken bij de kerk en de samenleving. Als je hem sprak, merkte je dat zijn huiskamer openstond naar de wereld. In de rouwdienst hebben we gelezen uit Job 19:25: ‘Ik weet echter: mijn Verlosser leeft, / en Hij zal ten laatste over het stof opstaan.’ Op 30 januari is Nicolaas Jasperse uit de Pieter de la Courtstraat overleden, 76 jaar oud. Hij was al lange tijd ziek en werd thuis met liefde verzorgd door zijn vrouw Jenny. Nico was zeer betrokken bij de Vredeskerkgemeente. Zo was hij jarenlang coördinator van de Bijbelkring en zette hij zich met hart en ziel in voor activiteiten in en om wijkgebouw Staalwijk. Hij was een markante persoon en we zullen hem erg missen. We hebben in dankbaarheid afscheid genomen in een dienst in de Vredeskerk, met de woorden uit Jozua 1:5: ‘Ik zal u niet begeven en u niet verlaten’. Daarna hebben we Nico naar zijn graf op Rhijnhof gedragen. Op 10 januari overleed op 83-jarige leeftijd, tijdens een wandeling in de Horsten te Wassenaar, Svein Flesland, echtgenoot van Tonny Leeuwis. Hij was een bescheiden, stille, meelevende man met wie Tonny vele goede jaren deelde. Afkomstig uit Noorwegen, waar zijn familie nog woont, bezochten ze samen niet alleen de Vredeskerk maar regelmatig ook de Noorse kerk voor zeevarenden te Rotterdam. Het was fijn dat veel familie uit Noorwegen en vrienden uit Leiden in de Vredeskerk aanwezig waren om afscheid van Svein te nemen en hem in een dienst

20 | Leids Kerkblad

te Rhijnhof te gedenken. In een tweetalige dienst, waarin de Noorse predikant Ole Andreas Holen voorging en ds. Wolthaus assistentie verleende, hebben we deze stille, hartelijke man herdacht en hem samen ten grave gedragen. Verder ontvingen wij bericht van overlijden van Anton Marcellus Petrus van Aelst. Hij overleed op 9 december 2012, op de leeftijd van 94 jaar. Het afscheid was in besloten kring. De gedachtenis van Marinus Burger, Nicolaas Jasperse, Svein Flesland, en Anton Marcellus Petrus van Aelst zij hun nabestaanden en ons allen tot zegen!

Graham Sutherland - The Crucifixion

Contactmorgen Woensdag 13 maart is er een contactmorgen in de foyer van de Vredeskerk. Kerk- en buurtgenoten zijn van harte welkom! We drinken samen een kop koffie en dominee Venema houdt een inleiding over Goede Vrijdag. De beteke-

nis van deze dag is in de loop der tijd nogal veranderd. Hoe vieren wij de dag waarop we het sterven van Jezus gedenken op een goede manier? En waarom wordt hij eigenlijk `goed’ genoemd? Hierover gaan we samen in gesprek. U bent welkom vanaf 9.45 uur.

Bijbel in Gewone Taal In 2014 zal de Bijbel in Gewone Taal uitkomen. Roelien Smit, scriba van de kerkenraad, is medewerker aan deze vertaling, voor het Oude Testament. Op de gemeenteavond van woensdag 6 maart zal zij ingaan op de vraag waarom er weer een nieuwe vertaling komt. Ook zal ze stilstaan bij de vraag wat ‘gewone taal’ is. Ze zal met leuke en duidelijke voorbeelden iets vertellen over deze vertaling. Hieronder een korte introductie van haar hand. De Bijbel is een belangrijk boek. Voor mensen die in God geloven, maar ook voor anderen. Het Nederlands Bijbelgenootschap wil daarom dat iedereen de mogelijkheid heeft om zelf de Bijbel te lezen. Toch is dat doel nog niet bereikt, ook niet in Nederland. Want er zijn veel mensen die behoefte hebben aan een vertaling van de Bijbel in heldere en duidelijke taal. Een vertaling met gewone woorden en overzichtelijke zinnen. Met heldere verbanden en een duidelijke tekstindeling. Een Bijbel dus, die leesbaar en duidelijk is voor iedereen. Het wordt een vertaling die voldoet aan alle regels van duidelijke taal. Dat betekent niet dat de inhoud van de Bijbel versimpeld wordt. Het betekent dat de taal geen barrière meer vormt om

bij de inhoud te komen. Want je kunt pas nadenken over wat iets betekent als je begrijpt wat er staat!

Interview Hoe lang hij precies heeft meegedraaid, weet hij niet meer, maar Aad van der Henst zit toch al zeker twintig jaar bij de leiding van de basiscatechese. Op 10 maart, als de kinderen afscheid nemen van de basiscatechese, neemt ook Aad afscheid. ‘Henk Schouten heeft mij gevraagd om deel te nemen aan de leiding’, vertelt Aad. ‘Voordat ik gevraagd werd, bestond de basiscatechese nog niet. Er werd belijdeniscatechisatie gegeven, maar voor de kinderen die net van de kindernevendienst kwamen, was er niets. Om te voorkomen dat die kinderen zouden afhaken in de kerk, is de basiscatechese gestart.’ Jarenlang heeft hetzelfde clubje mensen catechisatie gegeven. `Ik vormde een duo met Lenie Fitzpatrick. We waren zo op elkaar ingespeeld. Aan één blik hadden we genoeg. We gaven samen les. Het ene jaar over het Jodendom, het andere jaar vertelden we Bijbelverhalen en weer een ander jaar namen we de Vredeskerk onder de loep’. De club mensen van de leiding is hecht. Aad waardeert dit dan ook erg. ‘De samenwerking is fantastisch. We kunnen goed met elkaar opschieten. We hebben verschillende predikanten meegemaakt, maar met elke predikant is het geweldig samenwerken’. Behalve de lessen die Aad gaf, maakte hij ook uitstapjes met de kinderen. Bij elk thema hoorde een avondje weg. Een rondleiding door de synagoge, de

Rondom de eredienst Wanneer Jezus zijn intocht houdt in de stad Jeruzalem, wordt hij welkom geheten als ‘Zoon van David’. Een beladen term, wanneer je vanuit profetisch perspectief kijkt. En dat gaan we doen, want elke zondag lezen we een gedeelte uit het boek van de profeet Samuël, met het oog op de komst van Jezus. De evangelisten verkondigen dat Jezus het koningschap van God belichaamt. Om te begrijpen wat zij daarmee bedoelen, kunnen we nergens zo goed terecht als bij de verhalen uit Samuël! Op zondag 24 februari, de tweede in de Veertigdagentijd, gaat ds. J.R. Wolthaus voor. Aan de dienst op zondag 3 maart wordt meegewerkt door de cantorij onder leiding van Liesbeth Boertien. We vieren een dienst van Schrift en Tafel. Voorganger is ds. Venema. Een bijzondere dienst vieren we in het midden van de Veertigdagentijd, op zondag 10 maart. De kinderen die de afgelopen jaren hebben meegedaan aan de basiscatechisatie sluiten deze periode op een feestelijke manier af. Ze werken mee aan de dienst en vertellen over hun ervaringen. In het volgende nummer van het kerkblad een verslag van de dienst én van de excursie naar Amsterdam die de catechisanten hebben gemaakt. Voorganger is ds. Venema. Op zondag 17 maart gaat ds. F.D. Rooze voor. Op Palmpasen, op 24 maart, zijn alle jonge kinderen van harte welkom om samen palmpaasstokken te maken. Voorganger is dan ds. Venema. Met een hartelijke groet, en tot ziens in en rondom de dienst, dominee René Venema Voor actuele informatie: www.vredeskerk-leiden.nl

Hooglandse Kerk, de moskee en de Oudkatholieke kerk hoorden allemaal bij de basiscatechese. Echte hoogtepunten, vindt Aad. ‘Als de afscheidsdienst nadert, doen we een dagje Amsterdam. Het is de

afsluiter van twee jaar basiscatechese. We bezoeken dan bijvoorbeeld het Joods Historisch Museum, het Begijnhofje en het museum Ons’ Lieve Heer op Solder. We sluiten die dag af met pannenkoeken. Die dagen zijn echt een feestje’. Het absolute hoogtepunt is voor Aad de afscheidsdienst. ‘Die dienst is zo leuk om mee te maken. De kinderen hebben hun eigen inbreng in de dienst door te vertellen over wat ze de afgelopen jaren hebben gedaan en door muziek te maken. Ook krijgen de kinderen een oorkonde, waarop staat dat ze de basiscatechese doorlopen hebben’. Aad heeft met veel plezier meegedaan aan de basiscatechese. ‘Het was een hele fijne tijd’, zegt hij. ‘Maar ik vind het niet erg om te stoppen. Ik heb het zo lang gedaan, het is nu mooi geweest. Ik kijk er met een goed gevoel op terug’. We bedanken Aad voor zijn inzet en wensen hem alle goeds! Marijke Boter

Leids Kerkblad | 21

Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest Predikant: Ouderenwerker: Kerkelijk opbouwwerker: Scriba: Penningmeester: Bankrekeningnr.: Geluidsopname vieringen: Wijkkerk: Wijkcentrum: Website:

Piet Warmenhoven, tel. 071 – 3100007, [email protected] Casper van Dongen, [email protected] Sity Smedinga, tel. 06 81118017, [email protected] H. van der Vlist, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 – 5790677 mw. E.T. van der Vlist-Zandstra, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 – 5790677 534930 t.n.v. penningmeester Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest Siem Roosendaal, Jacob van Campenlaan 100, 2321 GG Leiden, tel. 071 – 5728274 Antoniuskerk, Boshuizerlaan 11, 2321 TS Leiden (vieringen: zondag 09.15 uur) ‘De Verdieping’, Stevensbloem 269, 2331 JD Leiden, tel. 071 – 8882393 http://leidenzuidwest.protestantsekerk.net

Veertig dagen

Johannes

Vroeger heette deze periode de lijdenstijd. Tegenwoordig heel neutraal: veertig dagen. Als u dit leest is die tijd begonnen. Van (As)woensdag 13 februari tot paaszondag 31 maart, de zondagen tellen niet mee en zo komt u precies op veertig.

Het evangelie naar Johannes bewandelt ook in de lijdensverhalen heel andere wegen. In de eerste drie evangeliën speelt de lijdende knecht uit de tweede Jesaja (Jes. 42∙49∙50∙53) een grote rol: Jezus aanvaardt het lijden dat over hem komt, zoekt dat lijden niet, gaat het ook niet uit de weg. Maar in Johannes gebeurt er eigenlijk niets wat Jezus niet tevoren heeft voorzien en beschikt. Hij is de regisseur, neemt zelf alle initiatieven en treedt het lijden zelfbewust tegemoet. Ten slotte draagt Jezus zelf zijn kruis en spreekt vanaf het kruis zijn moeder en de discipel die hij liefhad toe. Het lijkt alsof Jezus zijn kruis bestijgt als was het een troon - Jezus wordt aan het kruis verhoogd en verheerlijkt! Dat spreekt niet iedereen aan. Toch is juist dàt in de liturgie van de kerken gaan overheersen, omdat in de Stille Week jaar in jaar uit vooral Johannes aan het woord komt. Een slechte zaak! Maar dit jaar volgen wij Johannes vanaf de adventstijd – en nu hoort het er gewoon bij dat we hem volgen.

Vastentijd

Lijden

Vanouds voor rooms-katholieken de vastentijd, dat lijkt vergeten. Jezelf iets ontzeggen - een soort ramadan!? Weten we nog wat dat is? Alléén het christendom heeft geen voedselwetten. Joden eten kosher, moslims halal, onder hindoes is vegetarisch eten regel, maar christenen eten alles. Vreemd, want er zijn op het apostelconvent in het jaar 45 een paar stevige afspraken gemaakt, terug te vinden in Handelingen 15: 20 en 29. In elk geval geen bloed en geen verstikte dieren (met strikken gedood). Dat is toch niet eens zoveel moeite? Zeker is het heel goed in deze tijd je echt iets te ontzeggen. Al zult u merken dat het niet zo gemakkelijk is, zeker als je het 6½ week moet volhouden. We hebben daar hulp bij nodig. Waar vinden we die hulp?

Bij Johannes kiest Jezus voor het lijden, daagt hij zijn tegenstanders uit. Moeten wij hem daarin navolgen? Verdriet en kwaad dat over je komt bewust aanvaarden? Er zijn situaties waarin dat van een gelovige gevraagd wordt, maar daar moeten we vooral niet te vlug aan denken. Al heb ik diep respect voor mensen die met een zwakke gezondheid toch voor anderen blijven zorgen. Maar daar bewust voor kiezen? Zo ervaren zij dat niet. Het komt op je weg en dus doe je wat van je gevraagd wordt… bijna vanzelfsprekend. Lijden moet je zeker niet zoeken. Het leven is bedoeld als een kostbaar geschenk en God wil – als ik de Bijbel goed begrijp – niets liever dan dat wij vrolijk dankbaar en gelukkig leven (spelen!?) voor zijn aangezicht. Maar juist als je zo leeft, dan kan het zijn dat

22 | Leids Kerkblad

je tegen dingen oploopt, die dat goede leven verzieken. Als je daarmee dan de strijd aanbindt, dan betekent dat ook afzien, moeite, vijandigheid en lijden. Daarvoor dan niet opzij gaan, ja, dat is wel de weg van Jezus. Maar zoek het niet!

Het leesrooster Ik wens ons allen toe dat we in de komende weken meer en meer geraakt worden door dat vreemde evangelie naar Johannes. Elke week komt er een (lang) hoofdstuk aan de orde waaruit de voorganger zelf een gedeelte kiest. We houden daarbij zoveel mogelijk de volgorde van Johannes aan (al zouden bij de veertig dagen de afscheidswoorden van Johannes 14-17 beter passen die lezen we nu na Pasen). Piet Warmenhoven

VVV: Vasten, Vreemdeling, Veertigdagentijd Ruim dertig jaar heb ik in de Veertigdagentijd gevast. Ik begon er mee, omdat de mensen in mijn eerste gemeente wèl carnaval vierden, maar niét meer traditioneel vastten, ook Katholieken niet. Als jong predikant gaf ik godsdienstles op de (openbare) dorpsschool en besloot het ‘carnevale’, letterlijk het ‘vleesvaarwel’ inhoud te geven voor heel het dorp (1/3 onkerkelijk, 1/3 protestant, 1/3 rk’. Ik reisde die januari naar Bogota (Colombia) naar vrienden, startte in een sloppenwijk een opbouw- en voedselproject, en terug in Nederland liet in februari de burgemeester een ‘Vastenmarkt’ openen: het dorp vastte 40 dagen en bracht zo jaarlijks enige tienduizenden op voor het Bogota-project, via schoolacties, spaarpotjes voor de kinderen, vleesloze spaardagen voor ouderen, en veertig dagen minder alcohol, roken, snoep enz. Sedertdien heb ik bijna ieder jaar gevast. Voor mijzelf èn tegelijk voor een doel,

Agenda vaak voor ‘vreemdelingen’ ver of nabij, met een door kerk/oecumene aangedragen project. In iedere cultuur is een vastenperiode goed, geestelijk en lichamelijk. In het christendom is het ouder - en milder - dan ramadan: ik at altijd ‘gewoon’ drie maaltijden per dag, zonder tussendoortjes en extra’s, spaarde zo voor het doel en deed consequenter aan bidden en Bijbellezen. Veertig dagen (niet dertig heb ik ervaren!) is psychologisch en theologisch - Jezus: veertig dagen in de woestijn! - een sterk concept. En omdat vasten oud-kerkelijk is èn modern in onze tijd met aandacht voor lichaam, geest en zingeving, is de kerk/wijkgemeente/oecumene een uitgelezen initiatiefnemer om de buurt te enthousiasmeren. Het vraagt goede voorbereiding en PR, maar kan heel goed. Oecumenisch Leiden Zuidwest zou het vanuit de Antoniuskerk, de Verdieping en de Maria Middelareskerk in 2014 breed-oecumenisch kunnen opzetten. Zo’n voorbereiding werkt ‘intern’ ook heel goed, pastoraal en diaconaal, heb ik ervaren. En er is zelfs eind 2012 in de wijk een huis voor Franstalige Afrikaanse vluchtelingen geopend (via ‘De Bakkerij’): een mooi nabijgelegen doel met een ‘gezicht’, om ontheemde vreemdelingen te steunen. Vasten, Vreemdeling en Veertigdagentijd: het brengt ons dichter bij Jezus, en – belangrijker- Hem dichter bij ons. Niet alleen voor onszelf, maar ook ‘diaconaal’ met een doel. Vasten is bij uitstek geschikt om ‘onszelf lief te krijgen èn onze naaste als onszelf’, zoals Jezus ons als samenvatting van de geboden voorhield. Geen louter privé-spiritualiteit, maar de kerkelijke gemeenschap die opgaat naar Pasen, het feest der feesten; en dat de wereld mag voorleven door Jezus Christus, de lijdende, gestorven en verrezen Heer. Casper van Dongen

‘Al het Goede komt van boven’ Onder deze noemer zullen drie (maandelijkse) wijkoverstijgende gespreksavonden worden georganiseerd door de kerkelijk werkers van de Protestantse Gemeente Leiden, Sity Smedinga (Zuidwest) en Mario Boelen (Maranathawijkgemeente). Deze avonden zullen we in gesprek gaan over drie deelthema’s bij dat Nederlandse gezegde over ‘het Goede’ dat van boven komt. Afwisselend zijn deze bijeenkomsten in De Verdieping in De Stevenshof (wijkgemeente Zuidwest) en De Wijkplaats in De Mors (Maranathawijkgemeente). Afwisseling is er ook in de gesprekslei-

22 februari 18.00 - 21.00 uur: Maaltijd + levensvragen (onderwerp: ‘zonden’), De Verdieping 26 februari 10.00 - 12.00 uur: Mantelzorgontmoeting, Antoniuskerk 4 maart 10.00 uur: Kerkdienst, Zuydtwijck 4 maart 20.00 - 22.00 uur: ‘Al het Goede komt van boven’, De Wijkplaats (Morskwartier) 5 maart 14.30 -16.30 uur: Soos, Antoniuskerk 6 maart 15.30 - 17.00 uur: Bijbeluur, Statenhof 7 maart 13.30 - 15.15 uur: Bijbelstudie, De Verdieping 18 maart 10.00 uur: Kerkdienst, Zuydtwijck 19 maart 15.00 - 16.30 uur: Bijbeluur, Rosenburgh 19 maart 14.30 - 16.00 uur: Bijbeluur, De Parelvissers 21 maart 10.00 - 12.00 uur Bijbelstudie Antoniuskerk 26 maart 10.00 - 12.00 uur: Mantelzorgontmoeting, Antoniuskerk 28 maart 19.00 uur: Witte Donderdag, viering met Heilig Avondmaal, Rosenburgh i.p.v. de Antoniuskerk!! 29 maart 18.00 - 21.00 uur: Maaltijd + levensvragen, De Verdieping

ders. Bovengenoemde kerkelijk werkers zullen beurtelings de gespreksavonden leiden. Daarbij is het de bedoeling dat we elkaar rond het gespreksthema ontmoeten; dat ieder zijn / haar inbreng, zijn visie, zijn vragen en zijn ‘mitsen en maren’ mag inbrengen. Maandag 4 maart, om 20.00 uur in De Wijkplaats (Topaaslaan 23): ‘Wat hebben de Psalmen ons, hier en nu, te zeggen?’, o.l.v. Sity Smedinga en Mario Boelen. Gelieve uw Bijbel mee te brengen!!

Woensdag 3 april, om 20.00 uur in De Verdieping (Stevensbloem 269, boven de Digros): ‘Bidden; hoe, wie, wanneer, waar?’, o.l.v. Sity Smedinga. Dinsdag 7 mei, om 20.00 uur in De Wijkplaats: ‘Zegen, zegenen, zegening; wat is dat eigenlijk en wat doet het met je?’, o.l.v. Mario Boelen. Iedereen is hartelijk welkom om mee te praten en mee te doen! Sity Smedinga en Mario Boelen

Leids Kerkblad | 23

Oecumenische geloofsgemeenschap Merenwijk Pastores: Vacature RK Vacature PGL mw. ds. E.S. Smidt, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 071 - 5284909, [email protected] Wijkkerkenraad: voorzitter P.J. van den Broek, [email protected]; scriba O. Bloem, [email protected] Algemene Kerkelijke Merenwijkraad: voorzitter mw. Ingrid (I.J.A.M.) Weitenberg, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 071 - 5211963, [email protected], secretaris mw. A.J. Delleman, [email protected] Bankrekeningnr: ING 2581191 t.n.v. Algemene Kerkelijke Merenwijkraad Kerkelijk Centrum de Regenboog, Watermolen 1, 2317ST Leiden,tel. 071 - 5212858 Koster-beheerder: R. van Heijningen: [email protected] Website: www.deregenboogmerenwijk.nl

Nieuwe pastoraal werker Sinds deze maand heeft de Regenboog een pastoraal werker. Marlène Falke-De Hoogh werd op zondag 13 januari geïnstalleerd door vicaris dr. Ad van der Helm. Haar functie beslaat 0,3 fte. De werkzaamheden van Marlène zullen met name liggen op het vlak van pastoraat, spiritualiteit en geloofsvorming.

bekroond, waaronder de prestigieuze Grand Prix tijdens het Filmfestival van Cannes. De film begint om 19:30 uur. De toegangsprijs is € 5,00 per persoon. Belangstellenden zijn van harte welkom.

Bidden, zingen en zegenen Onder leiding van kerkelijk werker Mario Boelen vinden in april drie gespreksavonden plaats, waarin steeds één van bovengenoemde onderwerpen centraal staat.

Gespreksavond over bidden

Film in de Regenboog. Op woensdag 13 maart kunt u weer genieten van een fantastische film. Ds. Ronald Da Costa leidt de film in en achteraf praten we er, onder zijn enthousiaste begeleiding, nog even over na. Het is altijd weer een belevenis. We kijken naar een film van Xavier Beauvois uit 2010. De film speelt zich af tijdens de burgeroorlog in Algerije in 1996. Acht Franse monniken, die in harmonie met hun islamitische dorpsgenoten leven, besluiten om enkele gewonde terroristen te behandelen. De autoriteiten reageren furieus en zetten hen onder druk om terug te keren naar Frankrijk. Een verhaal over waarden die geconfronteerd worden met fundamentalisme. Dit op ware feiten gebaseerde Franse drama werd met diverse prijzen

24 | Leids Kerkblad

‘Nood leert bidden’, zo luidt het spreekwoord. Daaraan zie je ook dat bidden niet zomaar een vanzelfsprekendheid is. Bidden doet iedereen op zijn eigen manier. Bidden is ook niet altijd eenvoudig. Hoe kun je bidden? En wat zijn zo onze eigen bidgewoontes? Wat vinden we moeilijk aan bidden, en wat kunnen we daarin van elkaar opsteken? Deze en andere vragen komen aan bod tijdens deze gespreksavond. Welkom om mee te praten, om mee te doen, …. datum: donderdag 4 april tijd: 20:00 uur

Gespreksavond over zegen / zegenen / zegening Zegenen is een wel heel bijzondere vorm van gebed. We doen het onderling, we doen het in de kerk, we doen het op allerlei manieren, met allerhande woorden.

Wat wil zegenen nu eigenlijk zeggen? Wat betekent het als je ‘de zegen’ ontvangt? En hoe kun je zelf zegenend je leven leven? Deze avond gaan we op ontdekkingstocht met elkaar en door de traditie en de geschiedenis heen. Gaat u mee en doet u mee? Datum: donderdag 11 april; tijd: 20:00 uur

Gespreksavond over de psalmen De psalmen; liederen van verschillende mensen in verschillende situaties. Dus vaak herkenbaar. De psalmen zijn bij uitstek teksten om je aan te spiegelen, om jezelf in tegen te komen. En een communicatiemiddel in de omgang met de Nabije. De psalmen komen ook veelal tot ons bij dopen, bij trouwen, bij het laatste afscheid. De psalmen kunnen onder woorden brengen waarvoor onszelf woorden tekort schieten. Velen hebben dan ook een favoriet. Daarnaast is er veel te zeggen over het literaire en liturgische aspect van psalmen. We doen dat deze avond op interactieve wijze. U bent van harte uitgenodigd om met de psalmen mee te juichen, te huilen, te rouwen, te vrezen. Datum: donderdag 18 april; tijd: 20:30 uur

Nieuwe dirigent voor het Regenboogkoor Na het afscheid van Marja Goudzwaard als dirigent van het Regenboogkoor is een benoemingscommissie snel aan de slag gegaan om een nieuwe dirigent te benoemen. De vakantieperiode bleek een lastig obstakel. Gelukkig waren Cor Resseler en Ton van Nierop bereid een helpende hand te bieden zodat de repetities konden doorgaan en het koor aan de vieringen kon blijven meewerken.

Agenda Rond de jaarwisseling kon de commissie haar werkzaamheden afronden met het voorstel om Peter Scheele te benoemen tot nieuwe dirigent. Hij leidde de eerste repetitie in 2013 en dirigeerde het Regenboogkoor in de feestelijke viering op 13 januari waarin Marlène Falke-De Hoogh als pastoraal werker werd geïnstalleerd. Na de viering deelde Peter Scheele de benoemingscommissie mee een benoeming tot dirigent te zullen aanvaarden. Hij is klassiek zanger (bariton) en ontving zijn opleiding aan het Rotterdams Conservatorium. Binnen deze opleiding haalde hij ook de aantekening directietechniek. Als dirigent is hij onder andere verbonden aan het St. Caeciliakoor te Benschop en een vocaal kwartet van vier amateur-

zangers. Vanuit zijn achtergrond als zanger besteedt hij in de repetities veel aandacht aan vocale techniek en stemvorming. Als solist treedt Peter regelmatig op met diverse koren in oratoria, missen en cantates. Daarnaast heeft hij grote affiniteit met de koormuziek. Hij behoort tot de vaste bezetting van het professionele Laurens Collegium Rotterdam en zingt regelmatig in kleinere professionele ensembles. Daarnaast heeft hij zijn eigen lespraktijk, waarin hij mensen coacht in het stemgebruik. Als koor en geloofsgemeenschap zijn we ontzettend blij, dat Peter deze taak op zich wil nemen en we ons na deze zoekperiode weer helemaal op het zingen in de vieringen kunnen richten. We wensen koor, organist en de dirigent veel muzikale vreugde met elkaar en verheugen ons op hun medewerking aan de vieringen.

Morgengebed: elke woensdag van 09.30 tot 09.45 uur Inloop koffieochtend: elke woensdag van 10.00 tot 12.00 uur Repetitie Regenboogkoor: elke woensdag van 20.00 tot 22.00 uur Inzamelen oud papier, metaal en kleding: elke eerste donderdag van de maand van 09.00 tot 21.00 uur Mothers Prayers: elke eerste vrijdag van de maand van 10.30 tot 12.00 uur Regenboogdis: elke laatste vrijdag van de maand van 18.00 tot 20.00 uur Regenboog open: elke werkdag van 10.00 tot 12.00 uur Stiltecentrum open: elke werkdag van 10.00 tot 12.00 uur

Het lied van de lijdende knecht Jesaja 53

Godservaring vormgegeven in muziek

Aan het eind van de Veertigdagentijd leven we toe naar Goede Vrijdag en Pasen. Eén van de klassieke teksten rond het lijden van Jezus is Jesaja 53, een indrukwekkende maar moeilijk te begrijpen tekst over de lijdende knecht van de Heer. Dit lied lijkt de lijdensverhalen van de evangelisten mee vorm gegeven te hebben. In de eerste eeuwen van het christendom stond Christus’ lijden niet op de voorgrond. Juist de opstanding als overwinning op de dood vraagt alle aandacht.

Wat is uw Naam, hoe zijt Gij te vinden Wie God ziet, kan niet blijven leven, is de overtuiging in het Oude Testament. Toch hebben mensen op vele manieren (iets van) God ervaren. In de ontmoeting met Jezus, bij voorbeeld. Maar ook aan Mozes en Elia heeft God iets van zichzelf laten zien. Op veel manieren hebben mensen geprobeerd iets van hun geloof in God, hun zoeken naar zijn nabijheid vorm te geven. Muziek was daar een heel bijzonder medium voor. Wij hebben daar de Messiah van Händel aan te danken, de Matthäuspassion van Bach, maar ook de Elias van Mendelssohn. Samen willen we deze muziek aan ons voorbij laten trekken en met elkaar delen welke muziek ons raakt en draagt. Graag zelf ook muziek meenemen. Een DVD/CD-speler is beschikbaar, en we hopen dat ook internet probleemloos beschikbaar is. Het maximum aantal deelnemers is 15. Opgeven kan bij ds. Inge Smidt: [email protected] Datum: dinsdag 16 april - tijd: 20:00 uur

Pas veel later - in de middeleeuwenwordt het lijden van Jezus belangrijker. Welke rol spelen de opstanding en het lijden van Jezus in ons eigen geloof? Hoe zou ons geloof eruit zien als er geen verraad en kruis geweest was? Hoe komen we het thema van de lijdende knecht, die juist door zijn zelfopoffering van beslissend belang is, tegen in de wereld van nu, in boeken, films, onze eigen gedachten? Met elkaar proberen we een beeld te krijgen van hoe dit concept van aan lijden ten onder gaan maar het op een andere manier te boven komen het westerse zicht op leven en geloof heeft beïnvloed. Het maximum aantal deelnemers is 15. Opgeven kan bij ds. Inge Smidt: [email protected] datum: maandag 18 maart: tijd: 20:00 uur

Op bezoek bij de Lodewijkskerk Ieder jaar organiseert de werkgroep Wijkcontacten voor de leden van de geloofsgemeenschap een bezoek aan een organisatie met een beschouwelijk karakter. Vorig jaar ging het naar de Russisch Orthodoxe kerk in Rotterdam. Dit jaar blijven we weer in Leiden. Daar is nog veel te zien en te ervaren. We gaan op zondag 10 maart om 10.00 uur naar de Hoogmis in de Lodewijkskerk. Aansluitend zijn we welkom voor een gesprek en rondleiding. We gebruiken daarna de lunch bij Burgerzaken op de Breestraat 123 (voor eigen rekening). Afsluitend bezoeken we de Lokhorstkerk. Er is een maximum aan het aantal deelnemers: 25. Aanmeldingen voor deelname tot 25 februari bij: Geeke van Middelkoop, tel. 0172-572355.

Leids Kerkblad | 25

Evangelisch-Lutherse Gemeente Predikant: vacature Kerkelijk werker: Barbara Heckel MA, Kortenaerstraat 21, 2014 RR Haarlem, tel. 023 – 5444525 Voorzitter kerkenraad: mw. G. Graner-Bijma, Westerdreef 145, 2161 GR Lisse, tel. 0252 – 414887, [email protected] Secretaris kerkenraad: mw. C.C. Pet-Vonk, Muiderkring 217, 2332 BP Leiden, tel. 071 – 5762782, [email protected] Bankrekeningnrs: NL14 INGB 0000 1039 46 en NL63 ABNA 0451 0243 03 t.n.v. ELG Leiden te Lisse Kerk en consistorie: Hooglandse Kerkgracht 26 en 28, 2312 HV Leiden, tel. 071 – 5140783, [email protected] Kosterij: mw. H.J. Schotsman, Middelweg 36, 2312 KL Leiden, tel. 071 – 5140783, [email protected] Website: www.luthersekerkleiden.nl

Veertig dagen voor Pasen We staan op de drempel van de Veertigdagentijd. Veertig dagen tijd om bij het lijden stil te staan. Een periode van bezinning en inkeer breekt aan. Jaarlijks een bijzondere tijd. Wat biedt God ons aan in deze tijd van stilte en inkeer? Zijn liefde is overal om ons heen, willen wij ook nu nog Zijn hulp aanvaarden? Soms hebben we moeite om inhoud en vorm aan de bezinning te geven, en een ander jaar gaat het bijna vanzelf en kijk je er naar uit. Geen overdadige weldaad, maar matige soberheid kunnen deze dagen inhoud geven. Meer tijd nemen voor stilte. Het kan ons ondersteunen, ons herinneren aan de essentie van wat leven, gezondheid en geloven voor ons betekent. Het inspireert om in stilte te zoeken naar Jezus die ons ook vandaag zoveel te vertellen heeft, ons heeft laten zien waar het werkelijk om draait. Liefde, liefde tot in de dood. In die stilte kan ons heel wat gegeven worden. Alles is in Gods hand. Veertig dagen op weg gaan, ons bewustzijn scherpen, lang genoeg om het na Pasen te missen.

Avondmaalsviering 17e eeuw In die jaren was het Avondmaal niet toegankelijk voor iedereen, zoals nu gebruikelijk is. Bij conflicten of bij

aanstootgevend gedrag, kon men zo maar niet aan het Heilig Avondmaal gaan. Dat men het met de handhaving van deze tucht om aan de tafel des Heren te gaan wel moeilijk had, blijkt uit een merkwaardig gebruik in deze eeuw: de uitdeling van Avondmaalspenningen. Wie de algemene zondenbelijdenis voor het Avondmaal had bijgewoond(of de privaat-biecht ten huize van de predikant had afgelegd) ontving een penning, die door de ouderlingen bij de ingang van het liturgisch centrum in ontvangst werd genomen bij de avondmaalsviering. De avondmaalspenningen in Leiden waren van koper. Aan de voorzijde stond het zegelbeeld van de gemeente: Christus tussen de kandelaren, met het latijnse randschrift: Ik ben de alpha en de omega, de eerste en de laatste. Op de keerzijde stond in latijnse tekst: bewijs van toegang tot de communie in de kerk van de Augsburgse Confessie die is te Leiden 1663. In de 18e eeuw gebruikte men een penning met aan de voorzijde een afbeelding van een kandelaar en op de keerzijde die van een zwaan.

Vanuit de kerkenraad Op zondag 13 januari werd Fred van Leeuwen aan het eind van de dienst hartelijk bedankt door de voorzitter van de kerkenraad voor zijn inzet van de afgelopen zeven jaar als vertegenwoordiger in de classis, het maken van een nieuw huishoudelijk reglement en vele andere zaken. Vervolgens werd na het koffie drinken de gebruikelijke nieuwjaarstoost uitgebracht. Woensdagavond 16 januari heeft de Hervormde gemeente De Rank uit Katwijk een bezoek

26 | Leids Kerkblad

gebracht aan onze kerk. De Rank is een eigentijdse, relatief kleine kerkgemeenschap (275 leden), die in 2010 haar vijfentwintigjarig bestaan vierde. Haar identiteit kenmerkt zich onder andere door betrokkenheid op elkaar en de samenleving en door pluriformiteit. De wekelijkse diensten wil zij een eigentijdse vorm geven door regelmatig themadiensten, Thomas- en Taizé-vieringen en gezamenlijke diensten met andere kerken in Katwijk te houden. De Rank probeert een herberg te zijn voor mensen onderweg, mensen die op zoek zijn naar God en naar elkaar. Mevrouw Pet, mevrouw Schotsman en de heer Zee waren namens onze gemeente aanwezig op deze avond en hebben verteld over het Luthers-zijn en onze gemeente. Aan het vernieuwen van onze website wordt gewerkt, zodat deze weer up-todate wordt en belangstellenden de juiste informatie kunnen lezen. In één van de komende maanden zal de kerkenraad zich op een zaterdagmiddag

Agenda bezig gaan houden met het aanpassen van het beleidsplan. Het huidige beleidsplan dateert van 2007. In de afgelopen jaren is er veel veranderd. De kerkenraad zal zich bezig houden met de vraag: hoe wij verder willen gaan met onze gemeente. Een aanpassing van het beleidsplan is dus echt geen overbodige luxe. Voordat het beleidsplan zijn definitieve vorm krijgt, zal de gemeente hierover geïnformeerd worden.

In memoriam In de afgelopen periode zijn drie van onze gemeenteleden overleden. De heer Pawel Krzyszpien en mevrouw Anna Maria Wareman-Teske zijn 88 jaar geworden. Mevrouw Cornelia Hogendoorn–Bodewes is 90 jaar geworden. Zij verbleef de laatste jaren van haar leven in verzorgingshuis Haagwijk, waar zij na een kortstondig ziekbed rustig is ingeslapen. Moge zij rusten in de vrede van de Heer, de dag van de opstanding tegemoet.

Lutherse Werkgroep voor Kerkmuziek. De jeugdmuziekdagen die zijn voor kinderen tussen de 6 en 15 jaar worden dit jaar gehouden van 8 t/m 11 mei in de ‘Blauwe Schuur’ in Amerongen. Deze dagen wordt er gezongen in een koor en bespeel je een muziekinstrument neem dat dan vooral mee. De kosten bedragen € 80,00. Informatie bij Femke Akerboom, tel: 020 - 4751005 of [email protected] Het jongerenmuziekweekend wordt ook in Amerongen gehouden van 17 t/m 20 mei en is bedoeld voor jongeren vanaf 15 jaar. Informatie bij Gaby Hulsen. Tel:0703464953 of [email protected]

Op dinsdag en woensdag is Barbara Heckel ([email protected]), kerkelijk werker, werkzaam voor onze gemeente. Momenteel is zij met ziekteverlof. Voor dringende zaken kunt u contact opnemen met de voorzitter of secretaris van de kerkenraad Activiteiten van A tot Z Erediensten: 24 februari 3 maart 10 maart 17maart 24 maart

dhr. C. Muusse geen dienst drs. G.W. Scholten, viering Heilig Avondmaal geen dienst pastor N. Schoorl

Kerkenraad: 12 maart om 20.00 uur in de consistorie Vespers in de Stille Week, 19.30 uur in de Oud Katholieke Kerk, Zoeterwoudsesingel 49, op maandag 25 maart, dinsdag 26 maart, woensdag 27 maart Redactiecommissie: contactpersoon Lenie de Jongh (0348 419778). Periode van het volgende Leids Kerkblad is van 21 maart t/m 2 mei. Inleverdatum kopij: uiterlijk 4 maart bij [email protected]

€ 1.715,00 gereserveerd. Dit is beslist te weinig. Een dienst zonder orgelspel kunnen we ons niet voorstellen. Misschien kunt u ondanks de economische crisis toch nog een extra bijdrage voor het orgel in uw financiële situatie vinden. De kerkrentmeesters rekenen ook nu op u. Verantwoording gift voor tekort 2012: dhr. N. € 150,00. De Evangelisch-Lutherse Gemeente Leiden gaat over op IBAN (International Bank Account Number). Deze overstap maakt deel uit van een aantal veranderingen binnen de Europese regels over

het betalingsverkeer. Dit internationale banknummer vervangt het huidige rekeningnummer. De rekeningnummers van de kerk worden NL14 INGB 0000 1039 46 en NL63 ABNA 0451 0243 03. Als u de nummers bekijkt ziet u dat het nieuwe nummer een uitbreiding is van het oude nummer. Er is een aantal cijfers en letters aan het begin van het oude nummer toegevoegd. Als u van de kerkrentmeesters een acceptgirokaart ontvangt, dan staat daar al uw nieuwe banknummer op. Dit nummer vindt u nu ook al op uw bankafschriften.

Van de kerkrentmeesters In de komende maand zult u een brief ontvangen met het thema ‘Wat is de kerk u waard …… aan u het antwoord’. Hierin wordt u gevraagd om uw bijdrage aan de kerk voor het jaar 2013 te bepalen. Aan de jaarcijfers van 2012 (achterzijde van de brief) kunt u zien, dat uw bijdrage hard nodig is om onze gemeente in stand te houden. Tegenvallers in het onderhoud van de gebouwen hebben gezorgd voor een negatief resultaat. De begroting van 2013 is sluitend, maar tegenvallers liggen altijd op de loer. Zo moet het orgel dit jaar een onderhoudsbeurt krijgen. Hiervoor is pas

Leids Kerkblad | 27

Vereniging van Vrijzinnige Protestanten Predikant: mw. ds. M. Driessen, Lammenschansweg 51, 2313 DJ Leiden, tel. 071 - 5131422, [email protected] Voorzitter: G. Eegdeman, Laan van Arenstein 23, 2341 LS Oegstgeest, tel. 071 - 5153865 Secretaris: mw. E. Kromhout, Ridderspoorlaan 25, 2343 TV Oegstgeest, tel. 071 - 5157567, [email protected] Bankrekeningnr.: 175067 t.n.v. 2e penningmeester VVP Leiden-Oegstgeest Kerkdiensten: Gemeentecentrum, Lijtweg 9, 2341 HA Oegstgeest Website: www.vvpleidenoegstgeest.nl

Vieren Tot haar grote spijt heeft ds. J.A. Broström-Bruin haar voorgangerstaken door de gevolgen van een herseninfarct moeten neerleggen. Twee maart neemt zij afscheid van haar gemeente in Zevenhuizen. Janny heeft veel betekend voor het godsdienstonderwijs op openbare basisscholen. In Leiden heeft zij jarenlang lesgegeven op de school voor zeer moeilijk lerende kinderen ’de Korte Vliet’ namens de stichting GOOS. Ook in het IKOSblad, een tijdschrift voor het godsdienstonderwijs op openbare scholen, leverde zij haar bijdrage voor scholen in het speciaal onderwijs. Ze was een enthousiaste leerkracht die op handen gedragen werd. Prof. dr. L.Leertouwer zal haar dienst op 10 maart overnemen. Op 24 februari zal ds. Carola Dahmen voorgaan, ds. Kathrijne Bezemer op 3 maart en ds. J.S. van Poppel op 17 maart.

Activiteiten De muziekcommissie is bezig geweest met de planning van extra muziek in de diensten, met het programma voor het

koor en een eerste kennismaking met het nieuwe liedboek dat dit voorjaar verschijnt. U hoort er later meer over. In de kring ‘Literatuur en religie’ gaan we het tweede gedeelte van ‘Het raadsel Spinoza’ lezen. Het boek is ook al een inspiratiebron geweest voor een overdenking over Lucas 4, waarin Jezus in de synagoge een tekst anders dan anders uitlegt. Ook Spinoza in zijn tijd, bestudeert de Bijbelteksten zeer zorgvuldig en is niet gebonden aan rabbinale of priesterlijke interpretatie, wat hem in ernstige moeilijkheden brengt. We hebben spannende discussies over dit bijzondere boek met twee

verhaallijnen met overeenkomsten en verschillen. Afgelopen tijd hebben we ons in de Bijbelmuziekkring voorbereid op het psalmenconcert van kamerkoor Akkoord.

Naast de bespreking van de Bijbelteksten ging Harm Jan Smid in op de muzikale verklanking van die psalmen en hun verschillende componisten.

Lezing

Agenda 26 februari - 20:00 uur Lezing Jacintha van Harteveld: ‘Leven in het zicht van de dood’, Gemeentecentrum 2 maart – 20.30 uur Concert psalmen, kamerkoor Akkoord, Marekerk 4 maart – 20.00 uur Literatuur en religie, Gemeentecentrum 5 maart – 14.00 uur Literatuur en religie, Gemeentecentrum 10 maart – 17.00 uur Inspiratie en spiritualiteit à la carte, Gemeentecentrum 12 maart – 14.30 uur VP Vrouwengroep, paasviering,Vredeskerk 19 maart – 10.00 uur Gesprekskring Snieder/Klaare, Vredeskerk

28 | Leids Kerkblad

Jacintha van Harteveld, coördinator van hospice Issoria, heeft een boek geschreven: Leven in het zicht van de dood. Wanneer iemand hoort dat hij zelf of de naaste niet meer beter kan worden, dan staat de wereld op zijn kop. Verdriet, wanhoop, woede, opluchting en tal van andere emoties kunnen naar boven komen. Men moet zich opnieuw verhouden tot de wereld en de mensen om zich heen en de dood onder ogen zien. Hoe geef je dan zin en betekenis aan de tijd die rest en hoe bepalend is het mensbeeld en godsbeeld hierin ?

Landelijke VVP 100 jaar Ter gelegenheid van dit jubileum is er op 6 april een landelijke feestdag gepland in Woudschoten en is er een liturgiekrant gemaakt met het thema ‘bomen’. Hartelijke groeten, Marjan Driessen

Eglise wallonne Pasteur: Mme Françoise Weber, Houtlaan 15, 2334 CJ Leiden, tel. 071 – 5177533, [email protected] Presbytère: Houtlaan 15, 2334 CJ Leyde Président du consistoire: H.J. de Jonge, Zeemanlaan 47, 2313 SW Leiden. [email protected] Trésorier: Frank E. H. van Egmond, Herensteeg 16, 2311 SJ Leiden Compte de l’Eglise: ING bank 5370099 au nom de: Eglise wallonne de Leyde à Leiden Temple: Breestraat 62, 2311 CS Leiden, tél. 071 – 5134139 Compte de la diaconie: 575834431 au nom de Diaconie Waalse Kerk Leiden. Salle Loeber: Breestraat 62, 2311 CS Leiden Marguillier et organiste: Erik van Bruggen, Breestraat 64, 2311 CS Leiden, tél. 071 – 5134139, [email protected] Site web: http://www.eglisewallonne.vze.com Secrétariat: [email protected]

Etre Eglise en ce temps de carême: revivre, oui, mais qu’est-ce-qu’ on mange aujourd’hui, juste pour vivre? Les rencontres stimulent et bousculent, dans nos vies de chrétiens. Avez-vous croisé au culte ou dans votre quartier quelqu’un qui a faim? qui mange un jour sur deux? qui ne compte que sur la banque alimentaire? Ils sont bien présents autour de nous, ceux qui se demandent ce qu’ils vont manger aujourd’hui, et donner à manger à leurs enfants demain. Se souvenir que le Seigneur pourvoit, et se souvenir de faire les commissions en double : une part pour moi, une part pour les démunis. Apporter le tout à l’Eglise, ou à la Bakkerij, ou à la banque alimentaire.

Parce que nous avons croisé le chemin d’Imani, ce refuge créé par la Bakkerij, et que ses habitants ne vivent que des dons. Parce que nous avons croisé le chemin des bénévoles de la banque alimentaire qui se désolent de ne pas fournir de quoi faire des repas suffisants. Alors la collecte peut commencer, les paroissiens apportent des aliments de base, complets et nourrissants, pour les réfugiés d’Imani, pour compléter le paquet de la banque alimentaire de la semaine.

Que de petits pas pour un quotidien digne de chrétiens, pour une Eglise qui ne fait pas que chanter et fêter sa fraternité, comme ici les jeunes adultes réunis avec des amis.

Rendez-vous à l’Église wallonne Cultes de la semaine sainte Cette année, sur la demande de paroissiens et après débat en consistoire, nous reprenons la tradition des cultes de la semaine sainte, heureux de prier ensemble à cette occasion. Jeudi 28 à 19h30, culte avec Sainte Cène. Vendredi 29 et samedi 30, culte à 19h30 également.

Temps du careme

Le 24 février: psaume 130. Le De profundis et les paroles de Jésus en Jean seront l’occasion de méditer sur ce que signifie: ‘Vivre et revivre dans cet univers’. Le 10 mars: Jean 16, 1 – 15: ‘Quand il viendra, il confondra l’univers’. Le 17 mars: Jean 16, 16-33: ‘Dans l’univers vous avez le tourment, mais courage, moi, j’ai vaincu l’univers’. Le 24 mars, jour des Rameaux, nous entendrons Luc 19, 28-44: ‘Si ceux-là se taisaient, les pierres crieraient’. Le jour de Pâques (32 mars), en Jean 20, 1-31: ‘Pour que vous ayez la vie en son nom’.

Leids Kerkblad | 29

BMS Netwerk Notarissen

persoonlijk, betrokken en altijd dichtbij

> Alle rechtsgebieden

Notarissen mr. R.H. Breedveld

> Combinatievoordeel bij gelijktijdig passeren van verschillende akten

mr. E.J. Moolenaar mr. M. Schwarze

Nico Soek begeleidt en verzorgt de uitvaart, ook als u elders verzekerd bent.

> Gratis abonnement op onze elektronische nieuwsbrief

Plantsoen 25 2311 KG Leiden T (071) 516 29 30 F (071) 516 29 35 E [email protected]

> Eigen parkeerterrein 16458

www.bmsnotarissen.nl

in online Schrijf u

voor d

ieuw tis n a r g e

e sbri

f

071 - 57 20 076 dag en nacht www.arumuitvaartzorg.nl 90x62mm

Professionele Ondersteuning Events Van organisatie tot decor inrichting

Voor een regelrechte sfeerverademing!

Ontwerp Meubilair verhuur Realisatie Decor verhuur Business Bloemist

Greenstyling

Energieweg 16 Zoeterwoude

Workshops

071-512 08 29

Eventdecoratie www.nieuwenburg.nl

De stad en het openbare leven in Leiden toegankelijk voor iedereen? U kunt hier aan meehelpen Het Platform Gehandicapten Leiden is een lokaal samenwerkingsverband van belangenorganisaties van chronisch zieken en gehandicapten. Het Platform maakt zichtbaar en bespreekbaar hoe en waar mensen met beperkingen buitengesloten worden in onze stad. Samen met bijvoorbeeld de Gemeente, woningcorporaties, ondernemers en andere partijen leggen we de knelpunten voor, en verstrekken we informatie. Onze inzet? Op zoek naar een oplossing, zodat mensen met beperkingen mee kunnen doen. Wij zijn voor ons bestuur op zoek naar een

Voorzitter Sfeervol wonen!

Lammenschansweg 138 ■ Leiden ■ (071) 532 38 48

w w w. w j - z i r k z ee. n l

30 | Leids Kerkblad

Functievereisten: vooral enthousiasme en betrokkenheid. Enige affiniteit met de doelgroep is gewenst, maar niet noodzakelijk. We zoeken iemand met inzicht, gevoel voor maatschappelijke ontwikkelingen en oog voor de positie van gehandicapten en chronisch zieken in het algemeen en in de stad Leiden in het bijzonder. De tijdsbesteding is enkele dagdelen per maand. Bent u nieuwsgierig geworden? Meer informatie kunt u krijgen bij onze consulent Ineke Brügemann. Platform Gehandicapten Leiden Adres: Buurthuis “Vogelvlucht”, Boshuizerlaan 5 Tel.: 071-5763631 (op maandag en woensdag) www.platformgehandicaptenleiden.nl E-mail: [email protected]

Inspiratie Toewijding en beelden van God

door Henk Schouten

Beelden Je kunt onmogelijk iets zeggen over God zonder beelden, omdat taal al een vorm van verbeelding is. Je probeert met woorden iets duidelijk te maken in de hoop dat anderen je begrijpen. Bijbel en Koran verbieden om beelden te maken, want God is altijd meer dan we kunnen uitbeelden. In India wordt dit anders opgelost. Met zoveel goden kun je onmogelijk zeggen: ‘God is zus en zo’. Alle goden zijn slechts manifestaties van het Ene Onvoorstelbare, de Bron van al wat bestaat. Afbeeldingen zijn hulpmiddelen om met het Goddelijke in contact te komen. In jodendom, christendom en islam staat het ‘horen’ centraal. Het Woord moet je vooral horen. In het hindoeïsme staat het ‘zien’ centraal. Het is de genade van de godheid, dat Hij/Zij zich laat zien in een beeld. Zo kun je er mee in contact

komen. Verbeelding van God om te horen of te zien is wat mij betreft geen probleem zolang je het kunt relativeren. Het wezen van God blijft een mysterie.

Misbruik Als je tegen een kind zegt: ‘God ziet alles, ook als je een koekje uit de trommel jat’, dan maak je van God een verlengstuk van je eigen opvoeding. Religieuze leiders hebben God gebruikt voor hun eigen moraal. Bij oorlogen ‘in Gods’ naam’ wordt God ook misbruikt. Mensen hebben soms trauma’s overgehouden aan een Big Brother die alles ziet, bij wie je je dus nooit veilig kunt voelen. Natuurlijk goed bedoeld, ter wille van eerlijk en rechtvaardig leven. Maar moet je daarvoor God gebruiken? Dan wordt het goddelijke voor je eigen kar gespannen. Wat verwachten we van God? Eckhart (1260-1327) zei, dat veel mensen van God houden als van een koe, vanwege de melk, kaas, boter, het vlees en het leer (huiden) die het beest oplevert. Maar als God niet geeft wat men van Hem verwacht, dan worden ze boos, want dan heb je niks aan je geloof. God moet een Grote Goedzak zijn, die zich voor jouw karretje laat spannen. Zo niet, dan bestaat Hij niet.

De wachtende Vader Het mooiste beeld vind ik God als ‘wachtende Vader’ in Lucas 15:11-32. Nergens dwingt of veroordeelt God de

beide zonen in deze parabel. Maar wacht… totdat ze bij hem opnieuw geborgenheid weten te vinden. Aan zo’n beeld van God kan ik me met hart en ziel overgeven.

Toewijding De kern van alle religiositeit is ‘toewijding’. ‘Bestaat God?’ en ‘Is het geloof waar?’ zijn foute vragen. Het suggereert, dat er iets objectief aantoonbaar is. Of God echt bestaat kunnen we niet bewijzen. Maar ik zie mijn leven wel in Gods’ Hand! Waarom? Omdat ik me toewijd en me gedragen weet, ondanks al mijn fouten. Het is typisch westers om te vragen ‘wat geloof je?’ Voor moslims is hun geloof zo vanzelfsprekend, dat ze die vraag nooit stellen. Heel hun leven draait om toewijding of overgave, waarbij het vooral gaat om wat God vraagt in hun leven. Bij hindoes draait alle religiositeit om toewijding aan de goden. Alle offers, kaarsen, wierook en bloemenslingers omhangen bij de godenbeelden, het is allemaal een vorm van toewijding. Dat geeft hen innerlijke steun. In alle toewijding begeef je je in het innerlijke krachtveld waar de godheid voor staat! Maar je hebt ook gevaarlijke toewijding als het gaat om het volgen van dictators, oorlogsgoden en fanatici. Je moet dus wel kritisch blijven. De hoogste vorm van toewijding is de liefde, die niets terug verwacht, die in zichzelf haar vreugde vindt. Want echte liefde of toewijding tilt je op naar een hoger niveau van mens-zijn. In alle verhalen over mystieke overgave kom je dit tegen.

Leids Kerkblad | 31

Kerk en samenleving over maatschappelijke betrokkenheid van wetenschappelijke instellingen Landbouwkundig ingenieur Chris Blok, als onderzoeker werkzaam bij Wageningen UR ontvangt redactielid Ad Alblas voor een gesprek over Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)

wol en hergebruikt. Dit resulteert bij de meeste bedrijven in een besparing van ongeveer 50 % van het water; bij de voeding ligt dat percentage op 60-70 %.

Wat onderzoek je?

De Nederlandse kennis en techniek behoort tot de wereldtop op dit gebied van de tuinbouw. Er is voor teelt los van de ondergrond veel kennis nodig. Je moet precies weten wat de gewassen nodig hebben, welke voedingsstoffen nodig zijn. De samenstelling van het water met daarin voeding vóór hergebruik moet onderzocht en gecorrigeerd worden. Hiervoor is specialistische kennis nodig. We beseffen onvoldoende dat Nederland hierin wereldwijd voorop loopt.

In Bleiswijk en Wageningen werken we met ongeveer honderd mensen aan vraagstukken rond energie, licht, waterkwaliteit, gewasbescherming. We onderzoeken siergewassen, zoals snijbloemen, potplanten, en voedingsgewassen, zoals komkommer, tomaat, paprika, aubergine. Wij gaan na hoe die stabiel kunnen groeien door gezonde teeltmethoden, weerbare planten en door ziektes in plaats van chemisch steeds meer biologisch te bestrijden.

Nederland voorop

Burgemeester van Peking op bezoek Voor de medewerkers onverwacht kwam de burgemeester van Peking poolshoogte nemen in ons land. Er is een sterke band met China. Dat blijkt onder meer uit de 600 (!) Chinese studenten per jaar die aan Universiteit Wageningen gaan studeren. Het dichtbevolkte gebied van Peking heeft twee grote problemen: de voedselbehoefte en de vervuiling. Op beide thema’s is (veel) te verbeteren.

Kunstbodems Ik zit vooral in het segment van bodem en water. Door teelt los van de ondergrond is er enorm veel te bereiken. Bij los van de ondergrond moet je denken aan telen inalles wat niet grond van de plek zelf is. Bijvoorbeeld: potgrond. Dat wordt op grote schaal toegepast in de tuinbouw. Er wordt ook geteeld in steenwol. Wat je met deze methodes bereikt is dat je geen drainwater én voeding verliest naar de diepere ondergrond. Dat wordt opgevangen in de potgrond of steeen-

32 | Leids Kerkblad

Rond Peking is een enorme ring tuinbouw. Daardoor blijven de transportkosten beperkt. De ring rond Peking brengt 30 % van de behoefte aan verse groentes op en het bestuur wil dat op 70 % brengen. Tegelijk wil de overheid een afname van de bestaande vervuiling realiseren. Daarvoor moet de uitstoot per eenheid product met een factor 10-100 worden gereduceerd. Dat is mogelijk met de geavanceerde landbouwtechnieken. De grootste winst is te behalen op de zogenaamde ‘bij-vervuiling’. Die ontstaat doordat vanwege de vrije drainage de

voeding zó de ondergrond in gaat. Dat kan dus goed voorkomen worden, maar moet deskundig begeleid worden met metingen en afgestemde correcties van de voedingsstoffen.

Nederland Een goed voorbeeld uit ons eigen land betreft vermindering van de uitstoot van koolzuurgas. Die kan met een factor 10 worden teruggebracht door de Wageningse kennis en technieken. Het effect kan vergroot worden door inventieve vakmensen. Zoals bijvoorbeeld de telers uit het Westland. Zij kijken uit op de CO2 uitstoot van de olieraffinaderijen en bedachten een manier om die uitstoot ten bate van de planten te benutten. Dat levert de raffinaderij een voordeel met emissierechten op en de telers het voor de planten noodzakelijke koolzuurgas.

Door het benutten van niet meer in gebruik zijnde leidingen van de overheid begon de bouw van een groot netwerk om het CO2 te distribueren, vanuit het havengebied bij Rotterdam tot in Noord-Holland.

Algemene Kerkenraad Algemene Kerkenraad Protestantse Gemeente te Leiden preases: F. van Oosten, Akkerhoornbloem 36, Leiden scriba: M.P.H.J. Korbee, Zandzegge 11, 2318 ZK Leiden, tel. 071 - 5126574 postadres: Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden telefoon: 071 - 5764145 e-mail: [email protected]

22 Januari

Op 22 januari vond de eerste Algemene Kerkenraad van 2013 plaats in de Vredeskerk. Na de opening door ondergetekende, was het eerste agendapunt de verkiezing van een moderamen, te vergelijken met een dagelijks bestuur van een vereniging.

Momenteel is alleen ds. E.S. Smidt verbonden aan de Regenboogkerk in de Merenwijk. De wijk heeft behoefte aan ondersteuning bij het begeleiden van de werkgroepen, contact met mensen die wel bijdragen aan de Actie Kerkbalans maar niet in De Regenboog komen, en bij de vieringen in de Regenboog.

Nieuw sinds 1 januari is dat in het moderamen niet langer alle ambten vertegenwoordigd hoeven te zijn. Er moet tenminste een preses, een scriba en een assessor in zitten, en in elk geval een predikant. Het voorstel was om het moderamen uit 2012 te herkiezen, te weten F. van Oosten (preses), M. Korbee (scriba), ds. G.J. Venema (assessor), G.J. van Baarle en L. Havenaar. Namens de Leidse Binnenstadsgemeente stelde C. van Vliet zich verkiesbaar. In afwezigheid van de kandidaten is besloten hen allen te verkiezen.

Hoewel de leden alle begrip hebben voor de moeilijke situatie van de wijk, wordt het aanstellen van een kerkelijk werker tijdens het vitaliseringsproces als onwenselijk gezien. Het streven is namelijk om voor de zomer een zodanige opzet van het beleidsplan en meerjarenbegroting te hebben, dat we als PGL toestemming krijgen van het Regionaal College voor de Behandeling van Beheerszaken (RCBB) om te mogen beroepen. Bovendien kan de wijk gastpredikanten vragen voor haar diensten, zonder dat hier extra geld voor

Vitaliseringsproces

De Algemene Kerkenraad heeft op zijn vergadering van 22 januari de Commissie Beleidsplan 2013 ingesteld met als doel een concept beleidsplan op te stellen voor de PGL, waarover de Algemene Kerkenraad dan besluit. Het streven is voor de zomer van 2013 met een voorstel te komen. De commissie bestaat uit het moderamen, door de wijken zelf aangewezen personen, een afgevaardigde namens de Diaconie en één namens de Kerkrentmeesters en gemeenteadviseur Jaap van der Giessen. Hoewel op moment van schrijven nog niet alle leden bekend waren, hebben in ieder geval zitting: P.J. van den Broek (Merenwijk), J. Groen (Maranathawijk), H. van der Vlist (Leiden Zuidwest) en B. Verweij (Diaconie). M. Korbee

lid van de begeleidingscommissie, over het werk van studentenpredikant R. van Waarde.

Hierna kwamen de Begroting 2013 van de PGL en de Begroting 2013 van de Diaconie aan de orde. Omdat vanuit de gemeente geen vragen of opmerkingen hierover waren, zijn deze in tweede lezing vastgesteld. Aansluitend werd een verzoek van de Oecumenische Geloofsgemeenschap De Regenboog besproken om een kerkelijk werker (0,5 fte) aan te mogen stellen voor een periode van een halfjaar.

vrijgemaakt hoeft te worden. Er is namelijk een volledige predikantsplaats begroot voor de Merenwijk en door de vacature van een halve fte is geld beschikbaar voor gastpredikanten. Binnen het Ministerie (het reguliere overleg van predikanten en kerkelijk werkers) wordt bekeken of er hulp geboden kan worden bij het begeleiden van de werkgroepen. Vervolgens vertelde G.J. van Baarle, als

De preses meldde het overlijden van Prof. dr. G. de Kruijf, die van 1992 tot voor enkele jaren geleden hoogleraar christelijke ethiek in Leiden was. Verder noemde hij de verkiezing van ds. Karin van den Broeke tot nieuwe preses van de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland. Zij was begin jaren 2000 studentenpredikant in Leiden, afgevaardigde naar de classicale vergadering Leiden en voorzitter van de Centrale Kerkenraad van de toenmalige Hervormde Gemeente. Uiteraard is gesproken over het Vitaliseringsproces, maar voortaan vindt u al het nieuws hierover onder een apart kopje op deze pagina.

Leids Kerkblad | 33

College van Kerkrentmeesters Secretaris: J.P. Karstens, tel. 071 - 5212087 Adres: Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5764145, [email protected] Bankrekeningnrs: 41878 t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden (voor giften) 121554 t.n.v. Actie kerkbalans Leiden (voor vrijwillige bijdragen) Kerkelijk Bureau: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden Geopend: maandag t/m donderdag van 09.00-12.00 uur, tel. 071 - 5764145 Collectebonnen: verkrijgbaar van € 0,75 van € 15,00 per vel; bonnen van € 1,20 van € 24,00 per vel en bonnen van € 2,00 van € 40,00 per vel Betaling van de collectebonnen op rekening nr. 41878 t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden o.v.v. aantal bonnen en prijs. Mutaties in verband met verhuizing, huwelijk, geboorte of overlijden gaarne melden bij het Kerkelijk Bureau ten behoeve van de verwerking in de ledenadministratie.

Kerkbalans 2013 De eerste tellingen stemmen ons dankbaar. Veel gemeenteleden konden hun bijdrage op hetzelfde peil houden als in 2012. Een aantal gemeenteleden zag zich genoodzaakt hun bijdrage te verminderen. De financieel-economische situatie is ook niet gunstig te noemen. Maar er waren ook gemeenteleden die

ad € 600.000,00 gehaald zal worden. Dat is heel mooi. Maar we moeten wel bedenken dat dit lager is dan 2012. Daarbij realiseren we ons wel dat onze gemeente kleiner wordt en dat de vrijwillige bijdragen door minder mensen bijeen moeten worden gebracht. Hierbij nog een woord van hartelijke dank aan de tientallen lopers die over de besneeuwde straten de enveloppen hebben weggebracht en opgehaald. Veel dank!

Nalatenschap (1) In dank ontvingen we bericht van een neef van wijlen mevrouw H. SijtsmaZieseniss, dat zij aan onze gemeente een legaat heeft geschonken van € 1.588,23 (in guldens 3.500,00). Mevrouw Sijtsma was de weduwe van ds. P. Sijtsma, die van 1974 tot 1981 predikant was van de gemeente rond de voormalige Zuiderkerk aan de Lammenschansweg. Het is ontroerend dat zij op deze wijze haar betrokkenheid bij onze gemeente wilde laten blijken.

Nalatenschap (2) Van de notaris vernamen wij dat wij een van de drie erfgenamen zijn in de nalatenschap van de heer M. Burger. De heer Burger stierf 31 december. Op dit moment is nog niet bekend wat de omvang van deze nalatenschap is. kans zagen hun bijdrage te verhogen! In elk geval willen wij al onze gevers hartelijk bedanken! Nog niet van alle gemeenteleden ontvingen we een toezegging. Wie het toezeggingsformulier nog niet heeft ingeleverd, wordt hierbij vriendelijk verzocht om dit zo spoedig mogelijk te doen. Wilt u het afgeven aan een ambtsdrager of sturen naar het Kerkelijk Bureau? De eerste resultaten leiden tot de verwachting dat het voor 2013 begrote bedrag

34 | Leids Kerkblad

Nalatenschap (3) Voorts vernamen wij dat wij voor 2/20e deel erfgenaam zijn van de nalatenschap van de heer Piet van Dam. Hij overleed

11 augustus. Ook van deze nalatenschap kan nog niet vermeld worden wat het bedrag is dat wij zullen ontvangen. Wij worden er wel stil van dat gemeenteleden die bij leven op enigerlei wijze een bijdrage aan het werk van onze gemeente hebben verleend er zorg voor dragen dat ook na hun overlijden het werk van onze gemeente kan worden voortgezet. Deze nalatenschappen vormen bij teruglopende vrijwillige bijdragen een welkome bron van inkomsten. Indien gemeenteleden hierover willen nadenken bij het opstellen van hun testament, dan zijn deskundige leden van ons college bereid hierin advies te verlenen.

Pastorie Van den Brandelerkade Ds. G.J. Venema heeft met zijn gezin een eigen woning betrokken in Nieuw Leyden. Een wens van hem en zijn gezin ging hiermee in vervulling. Wij wensen de familie Venema van harte geluk in hun nieuwe woning! Omdat nog niet duidelijk is hoe de predikantenbezetting van onze gemeente eruit zal gaan zien en of aan deze pastorie dan nog behoefte is, heeft ons college besloten deze pastorie kortdurend te verhuren. Zodra er meer bekend is of aan deze pastorie nog behoefte is, zullen wij daarover nader besluiten. Hans Karstens

Wat is de kerk u waard? Aan u het antwoord!

Mens in beweging Waterdragers Ruim vijf maanden zijn de Waterdragers, Erik Alblas en Annemieke Plat, nu onderweg voor hun fietstocht van Kaapstad naar Leiden. Met deze tocht willen ze niet alleen aandacht vragen voor het groeiende watertekort in met name Afrika en Azië. Ook willen ze ons bewust(er) maken van de mogelijkheden die wij hebben om ons eigen watergebruik terug te dringen. Begin februari kwamen Erik en Annemieke aan in Addis Abeba, de hoofdstad van Ethiopië. Daar hebben ze een paar dagen tijd genomen om uit te rusten, te skypen met hun achterban in

Nederland en een bezoek aan een project van Light for the World. Deze organisatie ondersteunt lokale organisaties die zich inzetten voor de bestrijding van vermijdbare blindheid (www.lightfortheworld.nl). Inmiddels zijn de versleten fietstassen vervangen en is de fietstocht in noordelijke richting voorgezet. Volg de Waterdragers niet alleen via hun website www.waterdragersvoorafrika.nl, maar ook op Facebook (www.facebook.com/ waterdragers.voorafrika) en Twitter (@waterdragers).

Leids Kerkblad | 35

Kerkdiensten ■■ Zondag 24 februari

Deurcollecte: huur en onderhoud kerkelijke gebouwen

De Regenboog

10.00 u. mw. ds. B. Heubeck

Evangelisch-Lutherse Kerk

10.15 u. geen dienst

Deurcollecte: kosten predikantsplaatsen en kerkelijk werkers

10.30 u. ds. K. Bezemer

Hooglandse Kerk

Gemeentecentrum Oegstgeest Waalse Kerk

10.30 u. ds. D. Ribs

Zorgcentrum Groenhoven Hooglandse Kerk

10.00 u. ds. A. Alblas 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. pastor J. van Malde 19.00 u. ds. A. Alblas, cantatedienst m.m.v. Exultate Deo, Voorschoten Marekerk

10.00 u. ds. B. Brunt, Valkenburg 17.00 u. ds. M. van Duijn, Rijnsburg

10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest

10.00 u. mw. J. Meelis-van den Berg 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. ds. Chr. Berkvens-Stevelinck Marekerk

11.00 u. C. van Rijn, Katwijk

10.00 u. W. Schonewille, Gouda, jeugddienst 17.00 u. ds. A.F. Troost, Ermelo

10.00 u. mw. ds. M.A. de Vries

10.00 u. zie Vredeskerk

Overrhyn LUMC

Diaconessenhuis

10.15 u. ds. A.C. Kooijman ■■ Zondag 10 maart

Maranathawijk

10.00 u. zie Vredeskerk

■■ Zondag 17 maart

Maranathawijk Vredeskerk

10.00 u. ds. F.D. Rooze Antoniuskerk

9.15 u. ds. C.J. van Dongen De Regenboog

Vredeskerk

Deurcollecte: Stichting Communication Middle East

10.00 u. mw. ds. E.S. Smidt

Antoniuskerk

Hooglandse Kerk

Gemeentecentrum Oegstgeest

10.00 u. ds. J.R. Wolthaus 09.15 u. ds. C.J. van Dongen De Regenboog

10.00 u. mw. M. Hoogervorst Evangelisch-Lutherse Kerk

10.15 u. mw. ds. C. Groot-Korstanje

10.00 u. ds. A. Alblas, bevestiging ambtsdragers 11.45 u. oecumenische studentendienst, dr. Joël Vos Marekerk

10.30 u. mw. C. Dahmen, Wassenaar

10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest 17.00 u. ds. T. Jacobs

10.30 u. J. la Grouw

10.00 u. zie Vredeskerk

Gemeentecentrum Oegstgeest Waalse Kerk

Zorgcentrum Groenhoven

10.00 u. R. Rus, Oegstgeest Overrhyn

11.00 u. mw. J.K. Borreman-la Fleur, Leiderdorp LUMC

10.00 u. pastor J.H.S. Evers Diaconessenhuis

10.15 u. pastor H. van Breukelen

Dienst voor doven Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal):

10.00 u. ds. F. van Dijke, Heilig Avondmaal ■■ Zaterdag 2 maart

Maranathawijk Vredeskerk

10.00 u. ds. G.J. Venema, afsluiting basiscatechese Antoniuskerk

9.15 u. ds. P.F. Warmenhoven

10.30 u. pastor H. van Breukelen ■■ Zondag 3 maart

Deurcollecte: kosten Kerkelijk Bureau Prot. gem. Leiden Hooglandse Kerk

10.00 u. ds. A. Alblas, m.m.v. de Leidse Cantorij 11.45 u. oecumenische studentendienst, ds. R. van Waarde Marekerk

10.00 u. ds. T. Jacobs 17.00 u. ds. J. van der Meijden, Rijssen 19.30 u. ds. A.A. van Kampen, Wieringerwaard, Alphadienst Maranathawijk

10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk

10.00 u. ds. G.J. Venema

36 | Leids Kerkblad

10.30 u. ds. J.S. van Poppel Waalse Kerk

10.30 u. mw. ds. F. Weber

Zorgcentrum Groenhoven

10.00 u. R. Rus, Oegstgeest Overrhyn

11.00 u. mw. S. Poppe-Rienks, Oegstgeest LUMC

10.00 u. mw. ds. H.C. Pasterkamp Diaconessenhuis

10.15 u. pastor H. van Breukelen ■■ Zondag 24 maart palmzondag

Deurcollecte: jeugdwerk Leiden

Evangelisch-Lutherse Kerk

Hooglandse Kerk

10.00 u. mw. M. Hoogervorst 10.15 u. G.W. Scholte, Heilig Avondmaal Gemeentecentrum Oegstgeest

10.30 u. ds. L. Leertouwer Waalse Kerk

10.30 u. mw. ds. F. Weber

10.00 u. ds. B.A. Nieuwenhuijse Overrhyn

11.00 u. M. v.d. Linden, Katwijk LUMC

10.00 u. pastor H. van Breukelen Diaconessenhuis

10.15 u. ds. M. de Leeuw

10.00 u. ds. A. Alblas 11.45 u. oecumenische studentendienst, pastor J.J. van der Hoeven Marekerk

10.00 u. ds. T. Jacobs 17.00 u. ds. F.J. van Harten, Scheveningen Maranathawijk

10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk

10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk

09.15 u. mw. S. Smedinga De Regenboog

Dienst voor doven Het Anker, Katwijk

10.00 u. pastor T. Moons

Dorpskerk Leiderdorp: dienst voor mensen met een verstandelijke beperking

Gemeentecentrum Oegstgeest

10.00 u. ds. F. van Dijke, gecombineerde dienst 15.00 u. mw. S. Poppe-Rienks, Oegstgeest ■■ Woensdag 13 maart

Marekerk: biddag voor gewas en arbeid

15.00 u. ds. A. de Snoo, kinderbiddagdienst 19.30 u. ds. T. Jacobs ■■ Zaterdag 16 maart

Antoniuskerk

09.15 u. ds. P.F. Warmenhoven

10.15 u. geen dienst

De Regenboog

Zorgcentrum Groenhoven Zuydtwijck

Evangelisch-Lutherse Kerk

Zuydtwijck

10.30 u. mw. ds. M. Driessen

Evangelisch-Lutherse Kerk

10.15 u. N. Schoorl

10.30 u. ds. P.A. Wilbrink, Delft Waalse Kerk

10.30 u. mw. ds. F. Weber

Zorgcentrum Groenhoven

10.00 u. mw. P.I. van der Meijden Overrhyn

11.00 u. pastor H. van Breukelen LUMC

10.00 u. pastor J.H.S. Evers Diaconessenhuis

10.15 u. ds. M. de Leeuw, Palmpasencantate Dienst voor doven Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal):

10.00u. ds. H.J. Hemstede, Leiderdorp (met tolk)