Dakbedekking
Het dak ‘stofferen’ Fabrikanten en leveranciers beloven dat de vakman met EPDM een dak oplevert dat bij normaal gebruik tientallen jaren probleemloos meegaat. EPDM aanbrengen is geen ingewikkelde klus. Met lijm, kit, toebehoren en de nodige vaardigheden ‘stoffeer’ je snel en zonder open vuur een dak. Ondanks het verwerkingsgemak is daken bedekken met EPDM geen doe-hetzelfklus, de vakman kan zich er echt mee onderscheiden.
Hertalan gunt de lezer een blik in de keuken van de fabriek in het Overijsselse Kampen. EPDM is een chemische afgeleide van natuurrubber. Het materiaal is uv-bestendig en heeft een hogere scheursterkte dan bitumen. Dit laatste materiaal degradeert snel onder de invloed van uv-licht en zal vervolgens scheuren. Om van EPDM een geschikt, mechanisch belastbaar, vormbaar en toch stug dakmateriaal te maken, ondergaat het een aantal bewerkingen. Aan het rubber worden naast vulstoffen ook hulpstoffen zoals zwavel met versnellers toegevoegd om de vulkanisatie (zie verderop) op gang te brengen.
homogene EPDM-folie en is het geschikt voor verdere bewerking. Om te voorkomen dat in de ovens het materiaal aan elkaar gaat kleven, worden de EPDM-banen tijdens het extruderen met een linnendoek opgerold. Er zijn ook fabrikanten die talk gebruiken in plaats van doek. Deze talk zal tijdens het dakdekken eerst verwijderd moeten worden om een goede verbinding te kunnen krijgen. Het gevulkaniseerde EPDM heeft als chemische benaming elastomeer. Als je het materiaal uittrekt, zal het in de oorspronkelijke vorm terugkeren. Het materiaal kan dan ook zettingen van een gebouw opvangen zonder dat scheurvorming optreedt. Hertalan geeft een productgarantie van 10 jaar, maar belooft op basis van decennia ervaring dat EPDM bij normale belasting ook na veertig jaar niet hoeft te worden vervangen. Bij bitumen ontstaat sneller slijtage, wat vooral bij dakranden is waar te nemen. Het gevulkaniseerde EPDM is chemisch inert en daarom niet te smelten met hete lucht of een brander zoals een bitumen. Verkleven met lijm en afwerken met kit kan wel. EPDM loogt niet uit, is vliegvuur- en worteldoorgroeibestendig en snel te verwerken. EPDM is een zogenaamd single ply-systeem: dakranden werk je in één keer af, randstroken zijn niet nodig. Hertalan easy cover is op een geïsoleerd dak met een geschikte cachering aan te brengen. Verwerk dan wel een dampremmer met een aluminium cachering tussen het dak en de isolatie. Op de isolatie komt vervolgens het EPDM.
Na het mengen van de grondstoffen wordt het materiaal tot de gewenste dikte gewalst (extruderen). De folie wordt in heteluchtovens verwarmd. Na circa 16 uur is het materiaal omgevormd tot een
Interesse in een EPDM-training bij Hertalan? Kijk dan op www.hertalan.nl. Heb je instructie gehad, dan kun je Hertalan-producten kopen bij groothandelaren als Bitasco en Den Braber.
Jaap van Rijn
Niet zo lang geleden besteedde KlusVisie aandacht aan het dakbedekkingmateriaal EPDM. In dit artikel gaan we een stap verder en wordt een klein dak bedekt met EPDM van de Nederlandse producent Hertalan. Eerst een geheugenopfrisser. De norm NEN 6050 beoordeelt dakdetails als opgaand werk, opstanden, dakranden en dakdoorvoeren alleen als ‘brandveilig’ als deze niet in aanraking komen met open vuur. Door deze eis mogen dakdekkers op deze plekken het dakdekmateriaal niet meer branden. Verzekeraars houden met de norm rekening bij beoordeling van het dak na een brand. Raadpleeg voor meer informatie over de normeisen KlusVisie 2 van dit jaar. Groot voordeel van EPDM is dat er geen brander aan te pas komt. Het product laat zich ook goed verwerken door vakmensen die niet dagelijks dakreparaties uitvoeren. Door de klant te wijzen op de voordelen van brandvrij werken met EPDM, kun je je onderscheiden van traditioneel werkende concurrenten. Dat EPDM een verwachte levensduur heeft van zeker veertig jaar, is tijdens het klantgesprek ook het vermelden waard. Hertalan ontving van het Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie (NIBE) het duurzaamheidskeurmerk
DUBOkeur voor de EPDM-daksystemen. Bij Breeam, een meetmethode om de duurzaamheidprestatie van een gebouw te meten, scoort EPDM op een schaal 1-5 een 5. Deze score is gebaseerd op de levensduurcyclus, dus ook het energieverbruik bij de productie en de verwerking. Bitumen krijgt tot nu toe een lagere kwalificatie.
Na het mengen van de grondstoffen wordt het materiaal tot de gewenste dikte gewalst (extruderen).
De folie wordt in heteluchtovens verwarmd. Om te voorkomen dat in de ovens het materiaal aan elkaar gaat kleven, worden de EPDM banen tijdens het extruderen met een linnendoek opgerold.
KlusVisie september 2013
13
Dakbedekking
Stap-voor-stap een dak bedekken met EPDM Hertalan biedt de vakman een onderhoudende cursus dakdekken in de prachtig ingerichte training- en cursusruimte. Hier gaan we aan de slag met Hertalan easy cover. Dit product is geschikt voor alle typen daksystemen: losliggend met ballast, volledig of partieel gekleefd en mechanisch bevestigd. Het materiaal is verkrijgbaar in een maximale lengte van 20 meter en een breedte van 1.400 mm in de diktes 1,20-1,50-2,00 mm. Voor grotere projecten produceert Hertalan op maat gemaakte membranen.
stap 2 EPDM wordt vanuit het midden uitgevouwen. Je hoeft het membraan niet glad te trekken, het materiaal ontspant uit zichzelf. Ballast als dakgrind is dankzij de verlijming niet nodig, maar mag wel. Houd rekening met de grootte van de te verwerken maat: EPDM weegt 1,5 kg per m² bij een dikte van 1,2 mm. Een membraan voor een klein dak is tilbaar. Voor een dak van 15 x 3 meter breed moet een kleine 75 kg materiaal omhoog. De lijm moet 15 minuten de tijd krijgen om uit te dampen en vingerdroog zijn voor bedekking, anders krijg je blazen onder het membraan.
stap 1
Lijmen en uitvouwen Stel voor het aanbrengen van EPDM eerst de gesteldheid van de huidige dakbedekking vast. Liggen delen bitumen los, dan deze eerst verwijderen of fixeren. Langs randen loszittende delen altijd weghalen. Vervolgens het dak goed schoonvegen en dan een PU-lijm opbrengen. Je kunt over een oude laag heen werken, dit scheelt werktijd en afvoer. Bij oude houten daken is het raadzaam delen dakbedekking weg te halen, omdat het dak zelf door rot aangetast kan zijn. Bij een beetje oppervlak werk je sneller met een drukvaatje Hertalan ks205 lijm met een capaciteit
voor zo’n 55 m². Je hebt alleen een slang en pistool met een nozzle nodig. Je hoeft dus geen compressor het dak op te sjouwen of een stroomaansluiting te regelen. Houd tijdens het spuiten de nozzle laag zodat de lijm niet met de wind meegaat of van het dak waait. Een klant wordt niet blij van een laag lijm op zijn auto.
Voordeel van Hertalan EPDM: een snelle verwerking, in één keer een dak dicht, niet branden. Verkoopargument: een lange levensduur van meer dan 40 jaar. 14
KlusVisie september 2013
stap 3
Randafwerking Bij EPDM werk je niet met randstroken. Eerst wordt de opstand in de lijm gezet. Is de lijm voldoende uitgedampt, dan het membraan met een messing wieltje tegen de kim vastdrukken en vervolgens zonder spanning op het materiaal over de rand heen
slaan en goed aanrollen met een siliconenroller. De binnenhoek wordt voorlopig vrijgelaten. Omdat bitumen vanwege scheurvorming niet in een scherpe hoek van 90° vervormt mag worden, zit op daken van oudere huizen met een plat dak de flauw
oplopende mastiekschroot bij de dakrand. Heeft een gebouw opstaande randen, dan zal de dakdekker die met bitumen werkt aparte randstroken moeten branden. EPDM kun je zowel op de schroten en zonder randstroken tegen de randen aanbrengen.
stap 4
Binnenhoek Hertalan levert prefabstukken voor zowel de binnenals buitenhoek. Wie een beetje ervaring heeft, vouwt zelf de binnenhoek. Op de foto zie je dat een stuk van het membraan wordt ingeknipt en de vakman vervolgens een soort patatzak soort vouwt. Zo zal bij het aandrukken in de lijmlaag geen spanning op of luchtzakken in het materiaal ontstaan.
KlusVisie september 2013
15
Dakbedekking stap 5
stap 6
Op de overlappen wordt het vlak uitgetekend waar de contactlijm komt. Deze mag maximaal op 20 mm afstand van de potloodlijn worden aangebracht. Eenmaal op de dakrand met een siliconen rollertje aangedrukt, wordt in de overgebleven 20 mm ruimte kit van synthetische rubber aangebracht. Zo is de lijm beschermt tegen weersinvloeden en kan deze rustig uitharden. Een lage opstand, ook de mastiekschroot, zul je volledig moeten verlijmen om instroming van (stuw) water te voorkomen.
16
KlusVisie september 2013
Buitenhoek Een buitenhoek is iets pittiger om te realiseren. Daarom wordt hier met een prefab buitenhoek gewerkt. Een truc is het ingelijmde membraan met twee losse lapjes EPDM te bedekken. Hier zet je het hoekstuk op. Zit de bovenzijde vastgeplakt en aangedrukt, dan haal je de lapjes weg en druk je de onderzijde in de lijm en aan het membraan vast.
stap 7
Afvoer hemelwater Voor de afvoer van het hemelwater levert Hertalan een PE-buis met een EPDM-slabbe. Je moet de slabbe tweezijdig lijmen en rollen voor een homogene las. Vervolgens de laatste 20 mm afkitten. stap 8
Beluchting Ook voor de beluchting biedt Hertalan oplossingen, zoals een dakbeluchting met een lengte van 300 mm. Deze wordt waterdicht gemaakt met de kit. Vervolgens wordt in het membraan een gat van 40 mm gemaakt, zodat deze knellend over de 100 mm Ø van de pijp kan worden getrokken. Zo creëer je een waterdichte afsluiting.
KlusVisie september 2013
17
