Het christendom en andere godsdiensten
Belangrijkste godsdiensten: 1. 2. 3. 4.
Christenen: 2.1 miljard Islam: 1.3 miljard Hinduism: 900 miljoen Chinese traditional religion: 394 miljoen 5. Boedhisme: 376 miljoen 6. Jodendom: 14 miljoen 7. niet religieus: 1,1 miljard
Oriëntatie Wanneer mensen overtuigd zijn van het feit dat er ‘iets’ moet zijn of tot de erkenning komen dat er een God is kunnen ze in verwarring komen door de hoeveelheid aan godsdiensten die ze om zich heen waarnemen. Overigens: ‘Wanneer ik in Turkije was geboren was ik moslim’ is een gedachte die ook een gelovig christen kan hebben. Hoe moet een christen zich opstellen in deze veelheid van godsdiensten? Leiden alle wegen naar Rome? Is het arrogant om te zeggen dat het christendom de enige weg naar God is? Welke argumenten kun je daarvoor noemen? De mening dat alle godsdiensten op hetzelfde neerkomen stamt uit de tijd van de Verlichting (18e eeuw). In alle godsdiensten zou het gaan om God, deugdzaam leven en onsterfelijkheid. Geef elkaar de vrijheid daar op eigen manier invulling aan te geven en val elkaar verder niet lastig. Zo verliep en verloopt ongeveer de redenering. Wie zich een beetje verdiept in verschillende godsdiensten komt er echter al snel achter dat het onmogelijk allemaal tegelijk waar kan zijn. De God van de bijbel is één en persoonlijk. Het boedhisme gelooft strict genomen niet eens in een god, hooguit in het onpersoonlijke Alene. In de koran wordt ontkent dat Jezus is gekruisigd terwijl dat nu juist de kern van het christelijk geloof is. En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Als het gaat om de echt wezenlijke vragen lopen de antwoorden die de verschillende godsdiensten geven ver uiteen. Hieronder een overzicht van de inhoud van de belangrijkste grote religies:
1
Het christendom en andere godsdiensten Visie op de mens Visie op God Probleem van de mens Oplossing Samengevat
Boedhisme goddelijke vonk verstrikt in materie het Al of Absolute onpersoonlijk Verstrikt in materie
Islam radertje in vastgelegd plan van God Allah, rechter en heerser Gebrek aan overgave
Christendom naar Gods beeld geschapen Jahwe, Vader, bewogen ontfermer Zondige wil
Achtvoudige pad
Vijf plichten
Christus als Redder aanvaarden Genade
Zelfverlossing
Het christendom verschilt radicaal van andere religies, al heeft het met bijvoorbeeld jodendom en islam veel meer gemeen dan met het boedhisme en hindoeïsme. Centraal in het christelijk geloof staat de persoon van Jezus Christus. In Hem is God reddend naar de wereld toegekomen. Iemand zij het eens zo: in alle godsdiensten zijn mensen op zoek naar God, alleen in het christendom is God op zoek naar mensen. Dat God in Jezus Christus reddend naar de wereld is toegekomen is geen bedacht verhaal waar even zo vele verhalen naast te plaatsen zijn. Het evangelie van de bijbel is een beschrijving van wat God gedaan heeft in de geschiedenis, niet een verslag van wat mensen bedacht hebben. Niet voor niets heet het ‘evangelie’ (= blijde boodschap). Er zijn dingen gebeurd die iedereen moet weten. In het engels wordt dat zo gezegd: Christianity is not good views but good news (het christendom bestaat niet uit mooie ideeën maar uit goed nieuws). In de tijd dat de apostelen de blijde boodschap brachten was er nog geen radio of TV. Wanneer er ergens een belangrijke veldslag was gewonnen en iedereen moest dit horen kwam er een heraut op een paard, bijvoorbeeld op een marktplein. Als alle mensen zich hadden verzameld bracht de heraut het ‘evangelie’. Het goede bericht dat de strijd was gewonnen. Iedereen moest weten wat er was gebeurd. Dít woord werd gebruikt voor de boodschap over Jezus Christus. Geen mooie theorieën maar feiten. Let eens op de manier waarop Paulus over het evangelie praat in 1 Korinte 15: Broeders en zusters, ik herinner u aan het evangelie dat ik u verkondigd heb, dat u ook hebt aangenomen, dat uw fundament is 2 en uw redding, als u tenminste vasthoudt aan de boodschap die ik u verkondigd heb. Anders bent u tevergeefs tot geloof gekomen. 3 Het belangrijkste dat ik u heb doorgegeven, heb ik op mijn beurt ook weer ontvangen: dat Christus voor onze zonden is gestorven, zoals in de Schriften staat, 4 dat hij is begraven en op de derde dag is opgewekt, zoals in de Schriften staat, 5 en dat hij is verschenen aan Kefas en vervolgens aan de twaalf leerlingen. 6 Daarna is hij verschenen aan meer dan vijfhonderd broeders en zusters tegelijk, van wie er enkelen gestorven zijn, maar de meesten nu nog leven. 7 Vervolgens is hij aan Jakobus verschenen en daarna aan alle apostelen. 8 Pas op het laatst is hij ook aan mij verschenen … 1
Paulus legt alle nadruk op de dingen die gebeurd zijn (kruisiging en opstanding) én op de mensen die het met eigen ogen hebben gezien (de meesten zijn nog in leven, vraag ze het maar). De eerste christenen waren geen filosofen (zoals Boedha) maar getuigen. In de tijd van het Oude en Nieuwe Testament was er minstens zo veel religieuze verscheidenheid als in onze tijd, zo niet meer. Toch schaamt de bijbel zich nergens hele absolute claims te doen. Ook de Here Jezus liet er geen enkele twijfel over bestaan: Ik ben de Weg de Waarheid en het Leven, niemand komt tot de Vader dan door Mij (Johannes 14). Temidden van keizerverering, grieks heidendom, mithrascultus en stoïcijnse filosofie (en wat er nog meer was in die dagen) doet de Here Jezus de uitspraak dat Hij alle macht in hemel en 2
Het christendom en andere godsdiensten op aarde heeft en dat alle volken zijn discipelen moeten worden. Hij heeft door zijn opstanding uit de dood bewezen een betrouwbare Messias te zijn. Er is niemand anders die voor onze zonden is gestorven. Er is niemand anders die opstond uit de dood. Alle pogingen van de mens om zichzelf te verlossen lopen dood om de muur van de menselijke schuld. Hoewel het boedhisme goede ethische principes hoog houdt kom ik er met deze godsdienst niet. Eindeloos m’n best doen om los te komen van aardse begeerten en uiteindelijk na vele vele reïncarnaties op te gaan in het Alene. Een uitzichtloze weg waarbij ik aan mezelf ben overgeleverd. Ook de islam zet mij op het verkeerde been door weer terug te gaan naar de wet en te ontkennen dat dat de Here Jezus Zoon van God is die voor onze zonden is gestorven. Wie het onderscheid tussen christelijk geloof en alle andere godsdiensten wil benoemen kan met één woord volstaan: genade. Daar draait alles om in de bijbel en het is het enige antwoord op de nood van de mens. Wie z’n eigen zonde en nood eerlijk onder ogen ziet en in de bijbel Jezus Christus ontmoet weet genoeg. Ook als hij geen volledige kennis heeft van andere religies. Alle andere geloofssystemen komen neer op hetzelfde: Doe je best en wie weet komt het goed. Conclusie: Christenen hoeven niet trots te zijn omdat ze de wijsheid in pacht zouden hebben. Als het goed is zijn ze dankbaar dat ze in Jezus Christus het antwoord hebben gevonden op de nood van de wereld en is het hun verlangen dat nog velen Hem leren kennen. Uitnodigend in plaats van eigenwijs. We waarderen de oprechte zoektocht van anders-denkenden en hun verlangen om deugdzaam te leven. Tegelijk kunnen we er niet omheen om eerlijk te zeggen dat genade het enige antwoord is en dat we niet in staat zijn onszelf te redden.
Opzet van de avond: -Meditatie over Matteüs 16: -Bestuderen Handelingen 17:15-34 (in groepen) Terwijl Paulus in Athene op hen wachtte, raakte hij hevig verontwaardigd bij het zien van de vele godenbeelden in de stad. 17 In de synagoge sprak hij met de Joden en met de Grieken die God vereerden, en op het marktplein ging hij dagelijks in debat met de mensen die hij daar aantrof. 18 Onder hen waren ook enkele epicurische en stoïsche filosofen, van wie sommigen zeiden: ‘Wat beweert die praatjesmaker toch?’ Anderen merkten op: ‘Hij schijnt een boodschapper van uitheemse goden te zijn,’ omdat ze dachten dat hij predikte over Jezus en een godin die Opstanding heette. 19 Ze namen hem mee naar de Areopagus en zeiden: ‘Kunt u ons uitleggen wat die nieuwe leer is die door u wordt uitgedragen? 20 Want wat u zegt, klinkt ons vreemd in de oren; we willen graag weten wat u bedoelt.’ 21 Alle Atheners en de vreemdelingen die er wonen hebben immers voor haast niets anders tijd dan voor het uitwisselen van de nieuwste ideeën. 22 Paulus richtte zich tot de leden van de Areopagus en zei: ‘Atheners, ik heb gezien hoe buitengewoon godsdienstig u in ieder opzicht bent. 23 Want toen ik in de stad rondliep en alles wat u vereert nauwlettend in ogenschouw nam, ontdekte ik ook een altaar met het opschrift: “Aan de onbekende god”. Wat u vereert zonder het te kennen, dat kom ik u verkondigen. 24 De God die de wereld heeft gemaakt en alles wat er leeft, hij die over hemel en aarde heerst, woont niet in door mensenhanden gemaakte tempels. 25 Hij laat zich ook niet bedienen door mensenhanden alsof er nog iets is dat hij nodig heeft, hij die zelf aan iedereen leven en adem en al het andere schenkt. 26 Uit één mens heeft hij de hele mensheid gemaakt, die hij over de 16
3
Het christendom en andere godsdiensten hele aarde heeft verspreid; voor elk volk heeft hij een tijdperk vastgesteld en hij heeft de grenzen van hun woongebied bepaald. 27 Het was Gods bedoeling dat ze hem zouden zoeken en hem al tastend zouden kunnen vinden, aangezien hij van niemand van ons ver weg is. 28 Want in hem leven wij, bewegen wij en zijn wij. Of, zoals ook enkele van uw eigen dichters hebben gezegd: “Uit hem komen ook wij voort.” 29 Maar als wij dan uit God voortkomen, mogen we niet denken dat het goddelijke gelijk is aan een beeld van goud of zilver of steen, het werk van een ambachtsman, door mensen bedacht. 30 God slaat echter geen acht op de tijd waarin men hem niet kende, maar roept nu overal de mensen op om een nieuw leven te beginnen, 31 want hij heeft bepaald dat er een dag komt waarop hij een rechtvaardig oordeel over de mensheid zal laten vellen door een man die hij voor dat doel heeft aangewezen. Het bewijs dat het om deze man gaat, heeft hij geleverd door hem uit de dood te doen opstaan.’ 32 Toen ze hoorden van een opstanding van de doden dreven sommigen daar de spot mee, terwijl anderen zeiden: ‘Daarover moet u ons een andere keer nog maar eens vertellen.’ 33 Zo vertrok Paulus uit hun midden. 34 Toch sloten enkelen zich bij hem aan en aanvaardden het geloof, onder wie ook een Areopagiet, Dionysius, een vrouw die Damaris heette en nog een aantal anderen.
1 vers 23 is een veelbediscussiëerd vers, vooral de laatste woorden (‘wat u vereert zonder het te kennen …). Hoe interpreteer jij paulus’ woorden? Kun je God vereren zonder Hem te kennen? 2 Kun je uit vers 26,27 en 30 iets afleiden over de positie van volken/mensen die nooit iets over het evanglie hebben kunnen horen? 3 Denk nog eens terug aan het verschil tussen ‘good views’ (goede ideeën) en ‘good news’. Hoe zie je dit terug in handelingen 17? 4 In vers 28 citeert paulus enkele heidense griekse dichters. De beleving die deze dichters verwoorden en die blijkbaar werd gedeeld door de atheners gebruikt paulus als een aanknopingspunt om de christelijke boodschap te kunnen vertellen over een almachtige en eeuwige God die niet met een beeld is te vergelijken. Stel je voor dat jij in gesprek bent met een new age-aanhanger, iemand die gelooft dat alles in wezen goddelijk is en dat er geen grens is tussen het goddelijke en natuurlijke (pantheisme). Alle godsdiensten komen volgens hem op hetzelfde neer en liefde en verdraagzaamheid zijn het hoogste goed. Bedenk eens een aanknopingspunt wat een uitgangspunt kan zijn om de christelijke boodschap te vertellen. -Plenair uitwisselen -Pauze -Vergelijking van teksten uit de koran met de bijbel (in groepen) -Plenair uitwisslen -Afsluiting Omdat de islam een niet-christelijke godsdienst is die momenteel veel aandacht krijgt gaan we hier wat dieper op in. We proberen aan de hand van teksten uit de koran wat meer zicht te krijgen op overeenkomsten en verschillen met het christelijk geloof. Over de islam moet je in elk geval dit weten: Deze godsdienst is ontstaan in de 6e eeuw na Christus en is afgeleid van het jodendom en christendom. Mohammed kreeg naar eigen zeggen de koran geopenbaard in zo’n twintig jaar tijd.
4
Het christendom en andere godsdiensten korantekst
Overeenkomst/verschil met christendom
Indien gij goed bedrijft of iest slechts uitwist dan zal Allah in vergeving uitwissend en machtig zijn (Soera 5:149) En wegens hun zeggen: Wij hebben gedood de Messias, Isa (=Jezus) zoon van Maria boodschapper van Allah; maar zij hebben hem niet gedood en gekruisigd … Allah heeft hem tot zich verhoogd (Soera 4:157ev) (Over Maria): Zij zeide: Hoe zou ik een knaap kunnen verkrijgen daar toch geen menselijk wezen mij heeft aangeroerd en ik geen hoer ben? Hij zeide: Aldus! Het is voor mij gemakkelijk. … (Soera 19:19ev) Ongelovigen waren zij die zeiden: Allah is de Messias, de Zoon van Maria (Soera 5:17) En toen Allah zei: O Isa, zoon van Maria, hebt gij gezegd tot de mensen ‘neem mij en mijn moeder tot goden buiten Allah’ , zei hij … niet is het aan mij te zeggen waartoe ik geen recht heb (Soera 5:116) Ongelovigen waren zei die zeiden: Allah is één van de drie – maar geen God is er dan een enig God (Soera 5:72) (Jezus zegt) Ik zal voor u iets scheppen van leem wat de gestalte van vogels heeft en ik zal daarin blazen zodat het vogels worden met verlof van Allah (Soera 3:49) O zonen van Adam, laat de satan u niet in verzoeking brengen zoals hij uw ouders heeft uitgedreven uit de Gaarde, hun hun kleren ontnemende om hun hun slechtheden te tonen (Jezus zegt) O israëlieten, ik ben de gezant van God bij jullie om te bevestigen wat er van de Torah (boeken van Mozes) voor mijn tijd al was en om het goed nieuws te verkonigen van een gezant die na mij zal komen van wie de naam Ahmad zal zijn (Mohammed) (Soera 61:6) Iedere ziel zal de dood smaken, en ulieden zal slechts uw loon gekweten worden op de dag der opstanding. Wie dan gevrijwaard wordt van het vuur gaat binnen in de gaarde (Soera 3:185)
5
Het christendom en andere godsdiensten # Wat zou jij op grond van bovenstaande tegen een moslim willen zeggen?
6
