LAGE RUGKLACHTEN / HERNIA Oorzaak en behandeling, wel of niet opereren?
Dokter op dinsdag, 28 februari 2012
Marcel Garssen Neuroloog Jeroen Bosch Ziekenhuis
• Inleiding • Anatomie • Lage rugklachten • Hernia lage rug • Conclusies • Dankwoord
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Er is nog een boel recht te zetten….
Inleiding Anatomie Lage rugklachten
• Rugklachten komen heel veel voor • Dit geldt ook voor hernia’s
Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• Veel tegenstrijdige ideeën • Richtlijnen • • •
Kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg Nederlandse Vereniging voor Neurologie Nederlandse Orthopaedische Vereniging
• Veel mogelijkheden
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• Wie heeft er wel eens over rugpijn geklaagd?
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• Wie heeft er wel eens over rugpijn geklaagd?
• Wie denkt dat massage van de onderrug helpt?
Inleiding Anatomie Lage rugklachten
• Wie heeft er wel eens over rugpijn geklaagd?
• Wie denkt dat massage van de onderrug helpt?
Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• Wie denkt dat bedrust verbetering geeft?
Inleiding Anatomie Lage rugklachten
• Wie heeft er wel eens over rugpijn geklaagd?
• Wie denkt dat massage van de onderrug helpt?
Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• Wie denkt dat bedrust verbetering geeft?
• Wie denkt dat de Dorn methode bewezen effectief is?
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Hoe ziet de wervelkolom er uit?
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Hoe ziet de wervelkolom er uit?
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Hoe onderzoekt de neuroloog?
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Hoe onderzoekt de neuroloog?
Inleiding
Voorkomen van lage rugklachten
Anatomie Lage rugklachten
• 60-90% ooit rugklachten
Hernia lage rug Conclusies
• Huisarts: jaarlijks 30-40 nieuwe patiënten per 1.000
Dankwoord
• Huisarts: 35 per 1.000 ingeschreven patiënten • Medische kosten in 1991 reeds 700 miljoen, indirekt ongeveer 8 miljard
Inleiding
Oorzaken van lage rugklachten
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies
• Vaak aspecifiek (95%) • Geen oorzaak • Zwangerschap
Dankwoord
• Soms specifiek (5%) • Hernia • Uitzaaiing • Fractuur (botontkalking) • Standsafwijking (spondylolisthesis)
Inleiding
Diagnostiek bij lage rugklachten
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• • • • •
Lichamelijke afwijkingen (A/O) Aard van de klachten Emotionele reactie Cognitie en attributie Gedrag
Inleiding
Diagnostiek bij lage rugklachten
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• • • • •
Lichamelijke afwijkingen (A/O) Aard van de klachten Emotionele reactie Cognitie en attributie Gedrag
• Beeldvorming • Tot 95% geen diagnose aantoonbaar • Voor artsen: patiënten met ‘’rode vlaggen’’ • Voor patiënten: vaak gewenst • Röntgenfoto, CT, MRI, botscan
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Diagnostiek bij lage rugklachten
Inleiding
Behandeling van lage rugklachten
Anatomie Lage rugklachten
• Zoveel mogelijk actief blijven
Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• Geen bedrust • Eventueel na 4-6 weken oefentherapie
• Ter ondersteuning pijnmedicatie • Eventueel rugscholing / gedragstherapie
• Multidisciplinaire aanpak
Inleiding
Beloop van lage rugklachten
Anatomie Lage rugklachten
• Prognose in meeste gevallen gunstig
Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• Bij 50% herstel binnen een week • Bij 95% herstel binnen 3 maanden
• Ernst van de pijn neemt eerste weken snel af • Bij 50-80% recidiveren de klachten in minder erge vorm binnen een jaar
Inleiding
Niet bewezen effectief bij lage rugklachten
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• • • • • • •
Bedrust Tractie Acupunctuur Tilgordels TENS Massage Injecties
Inleiding
Vragen
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• Wie heeft de grootste kans op een hernia?
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Vragen
Inleiding
Vragen
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• Wie in deze zaal heeft ooit een hernia gehad?
Inleiding
Vragen
Anatomie Lage rugklachten
• Wie heeft ooit een hernia gehad?
Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• Kan de diagnose hernia worden gesteld zonder MRI-scan?
Inleiding
Wat is een hernia?
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Lasegue
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Wat is een hernia?
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Wat is een hernia?
Inleiding
Lichamelijk onderzoek hernia in onderrug
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Lasegue
Inleiding
Voorkomen van hernia in onderrug
Anatomie Lage rugklachten
• 9/1000 nieuwe patiënten per jaar
Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• Komt iets vaker voor bij vrouwen • Meestal tussen de 45 en 64 jaar?
• Gemiddeld 15-30 /1000 patiënten ‘’loopt er mee rond’’
Inleiding
Risicofactoren voor hernia in onderrug
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• • • • • •
Leeftijd Lichaamslengte Genetische aanleg Lichamelijke activiteiten Eerdere periode van lage rugklachten Stress
En niet………. • Geslacht • Lichaamsgewicht • Aantal bevallingen
Inleiding
Lichamelijk onderzoek hernia in onderrug
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies
Anamnese • Beenpijn op voorgrond • Een zenuw wortel • Toename bij drukverhogende momenten
Dankwoord
Onderzoek • Spierzwakte / (gevoel) • Vinger-vloer afstand • Lasegue
Lasegue
Inleiding
Aanvullend onderzoek hernia in onderrug
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• Wanneer operatie wordt overwogen • Bij bestaan van ‘’rode vlaggen’’ In dat geval….. • MRI beste onderzoek • CT kan alternatief zijn Verder…. • Wortelblokkade
CT
MRI
Inleiding
Aanvullend onderzoek hernia in onderrug
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
CT
MRI
Inleiding
Conservatieve behandeling
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• • • • • • • • • • • •
Operatie vaak niet nodig Met of zonder operatie vaak zelfde prognose Zeker 3 maanden, tenzij……. Bedrust niet zinvol, tenzij…… Geen tractie Goede pijnstilling! Geen spierverslappers Actief blijven Fysiotherapie / oefentherapie kan rol spelen Manipulatie niet standaard…onderzoek? Dorn? Acupunctuur niet aanbevolen Multidisciplinaire revalidatie niet aanbevolen…..
Inleiding
Operatieve behandeling
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug
• Operatie voor- en nadelen bespreken • Eerste 3 maanden liever niet
Conclusies Dankwoord
• Caudasyndroom spoedindicatie operatie • Toenemende uitval soms ook reden tot operatie •
Grofweg 2 operatietechnieken
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Historie van de hernia operatie
Inleiding
Historie van de hernia operatie
Anatomie Lage rugklachten
vroeger
Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
nu
Toekomst?
Historie van de hernia operatie
Inleiding
minimaal invasief , maximaal effectief?
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
•
Minder spierschade
•
Minder postoperatieve rugpijn
•
Snellere mobilisatie
•
Kortere opname
•
Sneller hervatten werk /ADL
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Historie van de hernia operatie minimaal invasief , maximaal effectief?
Inleiding Anatomie
Historie van de hernia operatie minimaal invasief , maximaal effectief?
Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
http://jama.ama-assn.org/content/302/2/149/suppl/DC1
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Historie van de hernia operatie minimaal invasief , maximaal effectief?
• 402 patiënten kandidaat
• • • •
328 patiënten gerandomiseerd 3 patiënten geëxcludeerd 166 tubulaire discotomie 159 conventionele microdiscotomie
• 294 patiënten follow-up 2 jaar (90%)
]
16
]
Inleiding
tubular discectomy
Anatomie Lage rugklachten
conventional microdiscectomy
]
12
] ]
Hernia lage rug
]
Conclusies Dankwoord
8
Between group mean difference (95% CI);0.6 (-0.3-1.6) ]
] ]
] ] ]]
]
]
]
4
] ]
]
4
12
20
28
]
]
36
44
52
]
]
]
60
Weeks
68
76
84
92
100 108
60
] ]
Inleiding Anatomie
tubular discectomy conventional microdiscectomy
50
Lage rugklachten Hernia lage rug
40
Conclusies Dankwoord
30
Between group mean difference (95% CI);3.3 (0.2-6.2) ]
20
] ] ]
] ] ] ] ]
]
]
]
]
]
]
] ] ]
]
]
10
4
12
20
28
36
44
52
60
Weeks
68
76
84
92
100 108
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Inleiding
Resultaten na 2 jaar
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Goed herstel • 71% tubulaire microdiscectomie • 77% conventionele microdiscectomie Re-operaties • 15% tubulaire microdiscectomie • 10% conventionele microdiscectomie
Inleiding
Resultaten na 2 jaar
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Goed herstel • 71% tubulaire microdiscectomie • 77% conventionele microdiscectomie Re-operaties • 15% tubulaire microdiscectomie • 10% conventionele microdiscectomie
Kijkoperatie niet beter dan ‘’oude’’ methode!!
Inleiding
Conclusies…………
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug
• Terughoudendheid met operaties • Eerste 3 maanden liever niet opereren
Conclusies Dankwoord
• De kijkoperatie niet beter • Een MRI is vaak niet nodig • Bedrust is iets van vroeger
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Wist u dat…………
Wist u dat…………
Inleiding Anatomie Lage rugklachten
JBZ een wervelkolomspreekuur heeft?
Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
• • • • • •
Chronische rugklachten Via huisarts Rontgenfoto’s PA’s Ortho / neuro Orthopaed / neuroloog samen Verwijzing fysiotherapie 1e lijn, fysiotherapie in ziekenhuis met groepjes patienten, verwijzing naar revalidatie-arts
Inleiding
Wist u dat…………
Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
JBZ topper in herniazorg!
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Inleiding Anatomie Lage rugklachten Hernia lage rug Conclusies Dankwoord
Voorts dank aan: Medewerkers wervelkolom spreekuur: Nico Bennink, orthopaed Thom Timmerhuis, neuroloog Rianne vd Burg, physician assistant neurologie Marco vd Biezen, physician assistant orthopaedie Celia Noordergraaf, marketing en communicatie JBZ
Bedankt voor uw aandacht!
Vragen ?
