Henk Pijnenburg Heikant 20 5752 AJ Deurne t 0621537406 t. 0493 314416
[email protected]
Privé Domein 102 Lore Bert: Glück ist wie Wolken. Ik drijf op wolken en drink haar kunst alsof het water is; het lest lichaam, ziel en geest. Vorig jaar waren wij op de 55ste biënnale van Venetië, waarover ik geschreven heb in brief 99, en waar Nientje en ik terechtkwamen in de ‘Biblioteca Nazionale Marciana’ ( Biblioteca di San Marco of Libreria Sansoviniana Libreria Vecchia genoemd) op het St. Marcoplein. De bibliotheek herbergt één van de grootste collecties van klassieke teksten. Via een hele rondgang belandden we, via Anthony Caro en Cubaanse kunstenaars, uiteindelijk in de Biblioteca Nazionale en werden daar volledig overvallen door het werk van de Duitse kunstenaar LORE BERT. We waren behoorlijk overdonderd en hadden nog nooit van haar gehoord, konden het werk in eerste instantie helemaal niet plaatsen. De titel van de tentoonstelling heette ‘Art & Knowledge – In the 5 Platonic Solids’. Tijdens ons bezoek dit jaar aan de kunstbeurs in Keulen liepen we plotseling tegen de galerie van Dorothea van der Koelen aan. Dorothea bleek een solotentoonstelling van Lore Bert te hebben samengesteld. Ik zag daar een werk dat me intrigeerde en besloot dit, na onderhandeling natuurlijk – we zijn toch een land van onderhandelen, aan te kopen voor onze privé collectie.
Piramidesculptuur (bladgoud), 20x20x23, 2012
Dorothea van der Koelen
We besloten het werk twee maanden later in Mainz, waar de galerie gevestigd is, te gaan ophalen en zo de galeriehouder en haar moeder de kunstenaar Lore Bert te leren kennen. 1/7
Lore Bert (1936) was getrouwd met de Nederlandse architect van der Koelen die helaas al op 28-jarige leeftijd door een auto ongeluk om het leven kwam. Dorothea van der Koelen (1960) heeft kunstgeschiedenis, boekwetenschap, romanistiek en filosofie gestudeerd waarin ze is gepromoveerd. Het valt me op dat Dorothea op foto’s en als we haar ontmoeten steeds in de contrasten wit - zwart is gekleed; een mooie, rijzige, zeer intelligente vrouw, die zich met grote bezieling, haar hele leven, aan de kunst heeft gewijd. Het begint je te duizelen als je hoort dat ze meer dan 500 tentoonstellingen in meer dan 25 landen heeft georganiseerd. Aan haar tomeloze energie schijnt geen einde te komen. Dorothea leidt behalve in Mainz ook een galerie in Venetië, dicht in omgeving van het schitterende ‘Teatro La Fenice’ aan de Calle Calegheri. Dorothea heeft tientallen boeken en catalogi gemaakt en heeft deze bezigheid ondergebracht onder de ‘Chorus-Verlag für Kunst und Wissenschaft’. Dorothea van der Koelen en de kunstenaar Lore Bert voelen elkaar feilloos aan en hebben dezelfde kijk op kunst die zij belangrijk vinden: de Zero beweging, concept art, concrete kunst, kinetische kunst en licht kunst met vertegenwoordigers uit deze stromingen als Günther Uecker (1930) en Raimund Girke (1930), Joseph Kosuth (1945) , François Morellet (1926), Daniel Buren (1938), Lawrence Weiner (1932), Gottfried Honegger (1917), Niele Toroni (1937), David Rabinowitch (1943), de Nederlander Jan van Munster (1939), Ai Weiwei (1957) en natuurlijk de hoofdpersoon van mijn brief de kunstenaar LORE BERT.
Lore Bert
Zwei Sterne
zwevende bollen/planeten en hun getallen
De kunst van Lore Bert bestaat voornamelijk uit ingenieuze opgebouwde papierwerken, tekeningen, collages, lichtinstallaties en environments. Kennis, wetenschap en filosofie worden op een poëtische manier samengebracht. Lichtreflexen, witten in allerlei tonen, letters, taal en de geheimtaal van getallen, vormen ingehouden, subtiel een eenheid. Geometrische afbeeldingen scheppen stilte en rust en doen alles zachtjes zweven als wolkjes over water. Ik zie in het Gutenberg museum, tegenover de kathedraal in Mainz, in de daar tentoongestelde originele drukken, ritmische decoraties als herinneringen herleven op de muren van huizen en in de vormgeving van lantaarns; abstracte vormen die als een golf van vreugde binnenvliegen in de eindeloze gevarieerde tekeningen van Lore Bert. 2/7
Het gaat bij Lore Bert om ‘Pure Schoonheid’.
(1)
„ Schoonheid - zo ben ik tot in mijn diepste zelf overtuigt – is niet een mogelijk bijverschijnsel van de kunst, maar bij uitstek een verdichtsel van de kunst. De kunst belichaamt enkel en alleen de uitdrukking van onze ideale verlangens. Verlangens die verder reiken dan de werkelijke wereld. En daarom zijn, naar mijn opvatting, alle afbeeldingen van de echte wereld, het concrete, ja, soms zelfs het abstracte, slechts uitdrukking van, wat is, echter nooit van wat zou kunnen zijn. Het zijn documenten van de werkelijkheid en daarmee van het begrensde, van het eindige, terwijl de weliswaar zinnelijk waarnemende, wel geestelijk denkende mens toch steeds naar het hogere en verder weg gelegene streeft, het oneindige en eeuwige,” STILTE en ZUIVERHEID zijn kernbegrippen die de werken van Lore Bert uitstralen. Geen uitbeelding van emoties, geen vertellingen en afbeeldingen. In die zin passen de kunstwerken van Lore Bert precies in de tijdgeest die de Zero- en de conceptkunst uitstralen. Het zijn de concepten en vormen uit de mathematiek, de geometrie, de grondplannen van de architectuur van kerken en moskeeën, het schrift, de filosofie van Immanuel Kant (1724-1804), de literatuur van bijvoorbeeld Rilke en het getijdenboek ‘De Zeer Rijke Uren van de Hertog van Berry’ die Lore Bert begeesteren. Dit getijdenboek werd door hertog Jan van Berry besteld (1400-1410) bij de gebroeders Paul, Hermann en Jean Limburg uit Nijmegen. Lore Bert creëert een geheel nieuw poëtisch, bijna, abstract werk.
Kalenderblad Augustus ---- 68x52, 1996
3/7
cat.nr. 09052 op waspapier met chinees-aziatische stempel licht-dansend-poëtisch, 30x21
Naar Kant: Sinne und Verstand
Goldende Sterne op zeer fijn gevouwen papier
Fedelity in Weiss
Een voortdurend terugkerend thema in haar werken is de geometrische vorm van de CIRKEL. De cirkel is de volmaaktheid, bron van leven en dood, keer en wederkeer, zuiverheid en stilte. Papier is het grote middel voor Lore Bert om deze ideeën tot stand te brengen. “ Das Papier ist das weisse, vibrierende und poetische Feld, wo die Ideen erlebbar werden“. (2) Lore Bert werkt met heel fijn papier: zijde -, Japans -, Nepalees - , hand geschept Aziatisch papier, en onlangs met papyrus papier. Alvorens een beeld tot stand te brengen wordt eerst het veld van het papier als een raster gestructureerd, de ruimte wordt logisch ingedeeld. De gevoeligheid van het papier wordt nooit aangetast maar optimaal tot nieuw leven gebracht. Lijn, punt, cirkel, vierkant, driehoek, octogoon (achthoek), drieen vierpassen (zoals in de gotische architectuur bijvoorbeeld) liggen aan de basis van de opbouw van een beeld.
Op gevouwen raster papier: cat.nr.08031 12038 Lelie rood en aquarel vernuftig gevouwen papier
Op gevouwen papier: cat. nr. 08076 en aquarel
Het zeer fijne papier wordt op maat gesneden, daarna ingenieus gevouwen en in het midden daarvan met een voorwerp gedraaid en tenslotte op een ondergrond, waarop het plan getekend staat, bevestigd. Lore Bert maakt voor haar werk gebruik van de hulp van assistenten. 4/7
Afhankelijk van de grootte is het netwerk van het gevouwen papier te onderscheiden
Lore Bert is bekend geworden door haar reusachtige gevouwen papier in veelhoeken, gecombineerd met spiegels, planeten en getallen. In een prachtige enscenering schiep Lore Bert in de Marciana bibliotheek van Venetië een enorme installatie: ‘Art & Knowledge en de 5 platonische lichamen’. De 5 platonische lichamen bestaan uit een dodecaëder - een twaalfvlak, de kubus, de icosaëder - een twintigvlak van driehoeken, de octaëder – een achtvlak en een tetraëder, die achtereenvolgens ether, aarde, water, lucht en vuur verbeelden. Een onvergetelijk schouwspel; alles schitterde, golfde, danste en weerspiegelde in de Marciana bibliotheek wijsheid en kennis der eeuwen.
5/7
In talrijke bijzondere plaatsen, in kerken, moskeeën en musea in de hele wereld heeft Lore Bert installaties en lichtinstallaties gecreëerd.
Getallen in licht 45mx3m, 1998 in Abu Dhabi - Papierinst., neon en getallen
Neon sculptuur
Het is ondoenlijk voor mij om hier een opsomming te geven van alle nationale en international tentoonstellingen waarvoor Lore Bert tot nu toe is gevraagd. Nieuwe plannen reiken tot aan de hemel. In Mainz zijn moeder en dochter bezig de laatste hand te leggen aan een museum - tentoonstellingsruimte. Hieronder enkele indrukken.
6/7
Museum in aanbouw
(1) 20 Jahre für die Kunst, Pag.5., Chorus Verlag für Kunst und Wissenschaft, 1999 (vrij vertaald) (2) Papier, Bilder Lore Bert, Cristiana Coletti – Die Geheime Geometrie des Unendlichen, Pag.6, Chorus Verlag für Kunst und Wissenschaft, 2012
Nederland is een van de weinige landen waar Lore Bert nog nooit een tentoonstelling heeft gehad. www.galerie.vanderkoelen.de en klik op Google voor Lore Bert
7/7
