Henk Pierlo stopt als veilingmeester

Henk Pierlo stopt als veilingmeester

Groot Goud voor Jo Toussaint

Viering 25 jaar Noviopost

J a a r g a n g 25, N u m m e r 4

Bibliotheek M.H.A.M. Jochoms, 1e Colonjes 3b 6562 DL Groesbeek, tel. 024-3241542 Uitleenadres catalogi Mevr. Th.G. v. Hoogstraaten-v. Rijswijk, Zebrastr. 18, 6531 TX Nijmegen, tel. 024-3550895 Nederlandse FDC-dienst H.J.W.H. de Vos, De Lingert 62-06 6605 DW Wijchen, tel. 024-6417236 Postbankrekening 4346530 t.n.v. Ned. FDC-dienst "NOVIOPOST" Nijmegen Rondzenddienst Algemene leiding. H.A. Schreven, Broerdijk 142 6523 HE Nijmegen, tel. 024-3234430

Van de Redactie De redactie is sinds korte tijd uitgebreid. Jos Stroom is het nieuwe lid en hij gaat zich o.a. bezighouden met het redigeren van de teksten. De andere redactieleden zijn daar uiteraard heel blij mee, want vaak waren we al tevreden als alle teksten op tijd in het blad kwamen.

Willem Resink stopt met zijn column 'Willems Wondere Wereld'. Hij wil zijn aandacht meer richten op zijn bestuursfunctie

Administratie: G. L.P. Dezaire, Lankforst 52-14, 6538 KH Nijmegen, tel. 024-3446150. Postbankrekening 2744133 t.n.v. Hoofd Rondzendingen "Noviopost" Aanleveren/afwikkelen Boekjes M.C. Meeuwsen, Diamantstraat 46 6534 WZ Nijmegen, tel. 024-3561965 Distributie wijkrondzendingen: C. Knoop, Leuvensbroek 10-18 N 6546 XB Nijmegen, Tel. 024-3555606 J.L. Spaargaren, Hertstraat 5 6531 KL Nijmegen, tel. 024-3559693 Distributie Gerichte Rondzendingen Ned. en Overzee: C. Knoop, Leuvensbroek 10-18 N 6546 XB Nijmegen, Tel. 024-3555606 [email protected] Distributie Gerichte Rondzendingen: H. A. Schreven, Broerdijk 142 6523 HE Nijmegen, tel. 024-3234430 Ledenadministratie J.H.A. Ebben, Jekerstraat 15 6542 RZ Nijmegen, tel. 024-3771648 E-mail: [email protected] Redactie Novioposta J. Mulder, Hazeleger 218, 5431 HT Cuijk, tel. 0485-314047 E-mail: [email protected] Nieuwtjesdienst Buitenland G.A.J. Kolman, Akkerslagen 45 5364 RG Escharen, 0486-473868 Postbankrekening 5552048 t.n.v. Hoofd Nieuwtjesdienst "NOVIOPOST" Nijm. - Pagina 2 -

bij de bejaardenbond. Het maken van illustraties wil hij nog wel blijven doen. Willem, bedankt voor het werk dat je tot nu toe meer dan 5 jaar hebt gedaan. De redactie wenst alle leden Prettige Feestdagen en een goed begin van 2009.

De sluitingsdatum voor het volgende nummer is 23 januari 2009.

Veiling Zoals de meeste leden inmiddels al weten gaat met ingang van januari 2009 de veilinghamer van Henk Pierlo over in de handen van twee nieuwe veilingmeesters n.l. Jan Cremers en Rinie Jochoms. Beiden hebben zich bereid gevonden om genoemde hamer van Henk over te nemen om er voor te zorgen dat de clubveilingen de komende tijd gewaarborgd zijn. Jan zal zich met name bezig gaan houden met de veilingen op de clubavonden (ma en vrij) hierbij geassisteerd door Rinie. Rinie gaat zich voornamelijk bezig houden met de twee grote veilingen (april + november) hierbij weer geholpen door Jan. In beginsel zal er, behalve de nieuwe gezichten, weinig veranderen. Toch zijn er een paar kleine zaken die vanaf het begin ingevoerd zullen worden. De veranderingen voor de veilingen op de clubavonden zijn: Kavels (genummerd) inleveren op de clubavond vergezeld van een lijst die door de veilingmeester is verstrekt (deze lijst is met de nodige uitleg bij de veilingmeester te verkrijgen) Niet verkochte kavels worden na de veiling weer door de inzender mee naar huis genomen. Dit in verband met opslaggebrek in de Klokkentoren. Er mogen geen kavels meer worden ingeleverd met een inzet hoger dan 25,Deze kavel worden over het algemeen toch niet op een clubavond verkocht. Deze kavels zijn van harte welkom op de grote veilingen. Voor het overige gelden dezelfde veilingvoorwaarden als bij de grote veilingen.

Voor de grote veiling zijn er geen veranderingen en zijn de bestaande algemene veilingvoorwaarden van toepassing. Inleveren voor de grote veiling in april 2009 kan tot op de clubavond van 6 februari 2009. De veilinglijsten dienen in principe digitaal aangeleverd te worden bij de veilingmeester. De excel-sheet hiervoor is bij de veilingmeester te verkrijgen. Hierna zal de veilingmeester contact met u opnemen over het inleveren van het te veilen materiaal. Als u vragen heeft over het inleveren van kavels kunt u contact opnemen met de veilingmeester Jan Cremers en Rinie Jochoms

Programma 1e helft 2009 Op zondag 1 maart 2009 is er in alle zalen van de Klokketoren de manifestatie P O S T Z E G E L TOTAAL van 10.00 -17.00 uur. januari - Vrijdag 9 januari,(= 2de vrijdag) ledenavond tevens Ledenjaarvergadering. - Dinsdag 20 januari, middagbijeenkomst. - Maandag 26 januari, regionale ruilavond, thema alle landen. februari - Vrijdag 6 februari, ledenavond, tevens de bekende ongeregelde veiling. - Dinsdag 17 februari, middagbijeenkomst. In de maand februari is er geen regionale ruilavond. maart - Vrijdag 6 maart, ledenavond - Dinsdag 17 maart, middagbijeenkomst - Maandag 23 maart, regionale ruilavond thema Scandinavië. april - Vrijdag 3 april, ledenavond tevens kijkavond voor de kavels van de grote halfjaarlijkse veiling op 4 april. - Zaterdag 4 april, de grote hafjaarfijkse veiling alleen voor leden, bezichtiging van de kavels tussen 10.30-12.00 uur. Aanvang van de veiling om 13.30 uur. - Dinsdag 21 april, middagbijeenkomst. - Maandag 27 april, regionale ruilavond thema Duitsland. mei - Vrijdag 1 mei, ledenavond. - Dinsdag 19 mei, middagbijeenkomst. - Maandag 25 mei, regionale ruilavond thema Oostenrijk en Zwitserland, juni - Vrijdag 5 juni, ledenavond, tevens veiling alle kavels inzet BOD. Als afsluiting van het seizoen is er een gratis presentieverloting waarbij iedere aanwezige een prijs ontvangst. - Dinsdag 16 juni, middagbijeenkomst. - Maandag 22 juni, regionale ruilavond thema Engeland en Gebieden. Alle bijeenkomsten worden gehouden in Wijkcentrum "De Klokketoren", Burg.Slotenmaker de Bruineweg 272 te Nijmegen. Aanvang: 19.30 uur, vanaf 19.00 uur is de zaal open en is er gelegenheid tot ruilen..

Ledennieuws Opzegging lidmaatschap: 145 J.L. Croes 200 EJ. Hubertus 535 W.H.M. Bos 591 M. van der Linden 957 A. Boehmer

- Pagina 3 -

Henk Pierlo: 'Ik kan geen nee zeggen'

De opvolging is geregeld, en dat geeft Henk Pierlo rust. Hij kan zijn functie langzaam afbouwen, maar blijft voorlopig beschikbaar als vraagbaak en praatpaal voor de nieuwe functionarissen.

Een Nijmeegs stel dat naar Arnhem verhuisd is, kom je niet dagelijks tegen. Maar Henk en Annie Pierlo voelen zich sinds enkele maanden prima thuis op hun flat in Arnhem-Zuid. Ze hebben na hun vertrek uit Nijmegen op verschillende plaatsen in Gelderland gewoond, zoals 's-Heerenberg en Elst, maar hier lijken ze hun stek gevonden te hebben. Ook hun twee honden hebben het trouwens uitstekend naar hun zin. Henk is geboren in de Benedenstad, verhuisde later met zijn ouders naar Nijmegen-West en woonde jarenlang samen met Annie op de Bergansiusstraat in Nijmegen-Oost. Hij is één van de bekendste gezichten van Noviopost. Een paar jaar na de oprichting van Noviopost werd hij op aanraden van zijn zwager lid. Hij assisteerde Frans Hilgers met de veiling en werd later zelf veilingmeester. Aan die functie, die hij binnenkort na 17 jaar gaat neerleggen, heeft hij een heel eigen invulling gegeven.

Dat is typisch Henk: een man die zich met hart en ziel inzet voor alles wat op zijn weg komt. Zelf verwoordt hij het misschien een beetje negatief: 'Ik kan geen nee zeggen'. Hij is zich namelijk zeer wel bewust van de risico's die zijn levensinstelling met zich meebrengt. Al op vrij jonge leeftijd kreeg hij hartklachten, die mede veroorzaakt werden door problemen van anderen waar hij via zijn werk mee te maken kreeg. Henk nam die problemen mee naar huis, en betaalde daarvoor met zijn gezondheid. Maar een bescheiden medicijngebruik en een aangepast dagritme gaven Henk weer genoeg energie om zich in te zetten voor anderen, onder wie de leden van Noviopost. Hoe hou je het zo lang vol als 'manusje-van-alles' van een filatelistenvereniging? Filatelisten blijven vaak tot ver na hun pensionering actief, maar van de eerste bestuursleden van Noviopost bekleedt alleen mevrouw Van Hoogstraten nog een bestuursfunctie. Henk Pierlo heeft al vier voorzitters meegemaakt, plus een interim-voorzitter. Henks geheim is zijn enthousiasme. Hij gaat ervoor, zoals ze zeggen.

Wie anders dan Henk Pierlo kan in een middagje tijd 1800 (!) kavels aan de man brengen, en zonder microfoon de hele zaal bereiken? Wie anders kan de georganiseerde chaos van een 'Wilde Veiling' binnen de perken houden? Wie anders kan daarnaast de loterij organiseren, zelf de prijzen regelen en ook nog tijd vinden voor de activiteitencommissie?

Voor zijn eigen postzegelcollecties is er de afgelopen jaren natuurlijk geen tijd geweest. Dozen vol met aanwinsten liggen te wachten om uitgezocht te worden en een plaats te krijgen in een van de vele albums die staan te wachten in de postzegelkamer. Duitsland, Spanje, Zwitserland en vooral Engeland zijn Henks landen. Rijen albums van Davo en Lindner sieren de planken. Een prachtig gezicht, maar de aanschaf van de jaarlijkse supplementen loopt wel erg in de papieren!

Henks opvolger staat voor een onmogelijke taak, dacht iedereen. En dat is ook zo. Daarom krijgt Henk niet één opvolger, maar drie. De twee grote veilingen die Noviopost elk jaar houdt, worden losgekoppeld van de maandelijkse kleine veiling, en de loterij komt in weer andere handen.

De eerste postzegels kreeg Henk indertijd van zijn opa, die daarmee de basis legde voor een levenslange hobby. Natuurlijk waren er tijden dat zijn belangstelling meer naar andere uitging. Toen Henk verkering kreeg, deed hij zijn verzameling van de hand. - Pagina 4 -

Later bouwde hij een nieuwe collectie op, maar toen hij werkte bij veilinghouder Passon, heeft hij wéér alles weggedaan. Daar heeft hij achteraf wel spijt van. Als veilingmeester van Noviopost krijg je regelmatig te maken met de afhandeling van nalatenschappen. Er gaat soms veel tijd in zitten, maar het is wel dankbaar werk. Ooit trof Henk in zo'n nalatenschap het IPOSTA-blokje van Duitsland aan (Michel Block 1). Een dergelijk kostbaar object komt op een verenigingsveiling niet tot zijn recht, vond Henk, dus hij nam contact op met een gerenommeerd Duits veilinghuis. Hij werd uitgenodigd om het blokje te komen tonen en de veilinghouder vond het prachtig, maar constateerde ook dat het zo vals was als wat! Jammer voor de nabestaanden en een teleurstelling voor Henk, die de reis naar Duitsland voor niets ondernomen had. Och ja, dat soort leergeld betaalt elke filatelist wel een keer...

Maar de veiling kende door de jaren heen veel meer hoogtepunten dan dieptepunten. Het mooiste kavel die Henk ooit onder de hamer kreeg, was een stockboekje Frankrijk met onder meer de 5 francs grijs 'Napoléon II met lauwerkrans' (Yvert nr. 33). Dat kavel bracht maar liefst 1800 gulden op. En de eerder genoemde 'Wilde Veiling', die opgezet werd naar een idee van Jo Toussaint, is tegenwoordig bij allerlei verenigingen een populair fenomeen. Na de eerste keer zijn de regels trouwens wel iets aangescherpt, want de eerste keer dat er bij Noviopost zo'n veiling gehouden werd, liep die uit tot half één! De activiteitencommissie, die Henk samen met Lard van den Berg bemande, is misschien vooral bekend van 'Postzegel Totaal', de jaarlijkse manifestatie in De Klokkentoren. Veel werk, maar succesvol: de meeste handelaren komen ieder jaar graag terug. En ook dit idee van Noviopost is weer door allerlei verenigingen gekopieerd.

Henks vele activiteiten voor Noviopost lopen langzaam op hun einde. Wat gaat hij daarna doen? Postzegelen uiteraard! Net als echtgenote Annie, die een verzameling 'Honden op postzegels' begonnen is. En natuurlijk: wandelen met de honden...

- Pagina 5 -

Onder deze titel zal ik tijdens de bijeenkomst van Noviopost in maart 2009 een presentatie houden, maar daarop vooruitlopend vraag ik nu al kort Uw aandacht voor "roze en rode fosfor". Hopelijk brengen deze kleuren U langzaamaan al een beetje in de Kerstsfeer !

Even terug naar "het begin": Het begin van het gebruik van de UV-lamp in de filatelie speelt zich af vanaf 1962. Dan worden in Nederland voor het eerst luminescerende stoffen 1) in of op postzegels gebruikt; hierdoor kunnen in de stempelmachines postzegels op de poststukken worden herkend en correct gestempeld. De eerste postzegels waren de 3 zegeltjes die in 1962 werden verkocht in de regio Gouda (Afb.1), voor de proef met de allereerste opzetstempelmachine. Vanaf 1967 kwamen de Koningin Juliana zegels met fosforescerende coating, en kort daarna werden de postzegels gedrukt op fosforescerend papier. Dit papier heeft als kenmerk dat het onder de UV-lamp 2) oplicht, en daarna ook nog even nagloeit 3).

Aß. 1 :foto bij UV licht van de postzegels op 'gewoon' en op 'fluorescent' papier. De 'gewone' zegels blijven donker, de 'Gouda-zegels' (NVPH 774-776) lichten fel op !

De Kerstzegels van 1996 waren de eerste zegels, die op "gewoon papier" gedrukt waren, maar die voor de herkenning in de stempelmachines een opgedrukte fosforescerende balk hadden, in L-vorm (Afb.2). Vanaf 1996 zijn er diverse soorten luminescentie 4) gebruikt, hetgeen — om maar één voorbeeld te noemen — aardig tot uiting komt bij enkele strippostzegels uit velletjes en boekjes: de boekjes zijn in Engeland gedrukt, de velletjes bij onze vertrouwde Johan Enschedé & Zonen in Haarlem (Afb.3).

Afb.3: FDC (fragment) met 2 strippostzegels uit 2000: Sjors en Sjimmie met skates (linkerzegel, nr. 1919) is afkomstig uit een velletje is gedrukt op foforescent papier (licht geheel op). De drukker is Johan EnschedÈ & Zonen. De rechterzegel op deze FDC (Sjors en Sjimmie aan een ballon, nr. 1922) is afkomstig uit het boekje. Dit is gedrukt op gewoon papier, en de zegel heeft aan de linkerzijde een verticale fosforbalk Drukker. Walsall Security Printers, Engeland. De hier niet afgebeelde zegel nr. 1921 (Sjors en Sjimmie met walkman) komt zowel met fosforpapier (uit blokje) als met de fosforbalk (uit boekje) voor !

En dan nu: de roze (en rode) fosforescentie. Waar ik in dit artikel wel bij wil stilstaan, is het gebruik van roze fosforescentie. Op de zegels in de afbeeldingen 2 en 3 zien we een gele/geelwitte kleur.

Afb.2: Deel van een velletje van de Decemberzegels van 1996, met (gele) fosforescente L-balk (NVPH 1702-1705).

Van de presentatie die ik U in maart a.s. zal laten zien, heb ik onlangs een "proefpresentatie" gehouden in het Museum voor Communicatie. Een plaatje met Kerstzegels met de roze/rode fosfor zat er toen ook bij, en na afloop kreeg ik van een van onze bekendste "moderne filatelisten", Rein Bakhuizen van den Brink, te horen dat deze roze fosfor een speciaal doel zou hebben. Bevestiging van TPG en T N T post hierover hebben hij en ik nog niet kunnen krijgen; maar de afwijkende roze en roodachtige kleuren zijn N I E T aangebracht ter wille van de Kerstvreugde. Nee, het heeft een totaal andere functie: daarmee kan de post waarop deze zegels zitten (tijdens het sorteerproces) apart gestapeld worden. Ze gaan in aparte bakken en op die manier zouden ze uit de 24-uurs dienstverlening gehaald kunnen worden. Ze worden dan (een of enkele dagen later) in de "dagverwerking" verder verwerkt.

Vanaf 2001 zien we op de Decemberzegels onder de UV-lamp plotseling een roze fosfor opduiken, aanvankelijk als verticale balk, later in L-vorm (Afb.4). - Pagina 6 -

Let wel, vooralsnog is dit slechts een veronderstelling, we wachten op een "bevestiging" hiervan Tot nu toe is er, ook in kringen van (filatelistische) deskundigen op het gebied van de Postmechanisatie, hierover "formeel" niets bekend ! Als deze veronderstelling juist is, heeft dat wel een belangrijk gevolg. Omdat in de Kerst- en Nieuwjaarsperiode U ook "gewone" post met de Decemberzegels mag frankeren, betekent dat dus wel dat U het risico loopt dat de daarmee gefrankeerde

Noten:

Postzegels weken van de kaart. Luminescentie:

Geldigheid:

boekje 5 zegels

2 verticale fosforbalken (roze)

onbepaald (actie)

2004

blokje 3 zegels

L-balk (roze)

tot 31/12/2004

2005

blokje 3 zegels

L-balk (roze)

tot 31/12/2005

2006

blokje 3 zegels en In prestigeboekje

L-balk (roze)

onbepaald

2007

blokje 3 zegels

L-balk (roze)

onbepaald

2008

blokje 3 zegels

Horiz. en vert. balk (roze)

tot 2/12/2008

Jaar:

Uitgegeven als:

2003

Er is nog een 2e actueel voorbeeld van "speciaal gekleurde fosforescentie". Ook hier gaat het om een roze/roodachtige kleur, en wel op de postzegels "Weken van de kaart". 5)

4) In mijn lezing in maart zal ik hier (binnen een tijdsbestek van 20 minuten) wat langer bij stilstaan; voor dit moment volsta ik met een enkel voorbeeld.

Eerst in een tabel een overzicht van deze zegels, met daarbij enkele gegevens.

Waarom er — in bepaalde jaren — een beperking van de geldigheidsduur geldt, is op zich al een raadsel. Kerstzegels blijven wel hun geldigheid ook behouden, zij het dat na een bepaalde datum er "bijgefrankeerd" dient te worden.

2) Er zijn lange golf en korte golf UV-lampen in de handel. Het verschil zit in de golflengte van de UV-straling. Voor de Nederlandse filatelie is een lange-golf lamp voldoende. 3) Een goede manier om het "nagloeien" te kunnen constateren is om de postzegels onder de UV-lamp te leggen, de lamp aan te zetten, en dan de ogen te sluiten. Vervolgens de lamp weer uitschakelen en tegelijkertijd de ogen weer openen: in het donder is dan heel even het nagloeien te zien. Dit werkt uitsluitend in het pikkedonker !

post vertraging oploopt !! Het zou me — om die reden — niet verbazen dat T N T post erg terughoudend zal blijken met het verschaffen van informatie hierover

Het eerste dat opvalt, is dat er geen sprake is van uniformiteit in de vorm van de luminescentie, en ook niet in de geldigheidsduur van de zegels.

1) Luminescentie is de "verzamelnaam" voor fluorescentie en fosforescentie. Beide stoffen lichten op bij bestraling met UV-licht. Fosforescentie is wat minder fel, maar licht wel na, in tegenstelling tot fluorescentie. (Zie ook noot 3).

Afb.4: Decemberzegels uit 2001 t/m 2004, met diverse (L-)balken in roze/ rode fosfor.

5) De postzegels "weken van de kaart" zijn niet altijd "gewoon" verkrijgbaar geweest. In 2008 werden ze cadeau gedaan bij aankoop van wenskaarten voor een bedrag van minimaal 5,00 in Bruna win kels ! Op zich genomen is dat al een reden om ze tot "ongewenste uitgifte" te verklaren. 6) Zie het artikel "Frankering gecontroleerd", elders in dit nummer.

De fosforbalken op de Kerstzegels 2008 en de KNBLO zegel

Opnieuw nu een veronderstelling: in theorie moet het mogelijk zijn om ook deze wenszegels (Afb. 5) nà 2 december 2008 (einde geldigheidsdatum) in het sorteerproces eruit te "vissen", en er, via de P1M 6) een "nieuwe" portheffingskaart voor aan te maken, wegens "ongeldige frankering". De tijd zal het leren. Ik heb in elk geval enkele Wenszegels van 2008 extra "gekocht" en gereserveerd om deze veronderstelling nà 2 december a.s. uit te proberen door er post mee te frankeren Ik zie reikhalzend uit naar het resultaat! Alvast prettige feestdagen, Jos M.A.G.Stroom.

Afb. 5: Blokje wenszegels 'Weken van de kaart' 2008, met elkaar kruisende horizontale en verticale fosforbalken, midden over het zegelbeeld.

- Pagina 7 -

Dat de geschiedenis de filatelie behulpzaam is, is algemeen bekend. Maar andersom is veel zeldzamer. In onderstaand verhaal vertellen we over zo'n gebeurtenis. We gaan daarvoor terug naar Zuid-Afrika in het jaar 1900. Toen woedde er de Tweede Zuid-Afrikaanse oorlog (1899 — 1902). De twee onafhankelijke boerenrepublieken, Transvaal en Oranje Vrij Staat, trokken ten strijde tegen de Engelsen. Aanvankelijk verliep de oorlog voor de boerenrepublieken erg voorspoedig. Maar na een paar maanden, begin mei 1900, keerde het tij. De Engelsen met hun bondgenoten (o.a. Australiërs, Nieuw Zeelanders, Canadezen en legeronderdelen uit Brits India) kregen de overhand. Het conflict ontaarde later in een guerrilla oorlog, en de Engelsen namen hun toevlucht tot de tactiek van de verschroeide aarde. Eind mei was de Oranje Vrij Staat al bezet (of bevrijd, partijen hebben daarover natuurlijk een tegengesteld standpunt). De opmars van de Engelsen naar het noordelijk gelegen Transvaal was begonnen. Transvaal heette toen de Zuid-Afrikaansche Republiek (= ZAR). De regering zetelde in de hoofdstad Pretoria. Begin juni was Johannesburg (op ca. 60 km van Pretoria) door de Britten ingenomen. De ZAR regering moest nu maatregelen nemen. De regering, ambtenaren en allerlei hulpdiensten werden uit Pretoria geëvacueerd met treinen. Dit ging via de oostelijke spoorlijn Pretoria — Machadodorp -

Lourenço Marques (in het neutrale Moçambique, nu heet de plaats Maputo). Het voorlopige regeringscentrum werd te Machadodorp gevestigd. Zoals in alle landen met een goed functionerende regering moet van dergelijke (ingrijpende) staatszaken aan de bevolking kond worden gedaan. Toentertijd (en nu ook nog !) gebeurde dit in het Staatsblad, of Staatscourant zoals het in de ZAR heette. Het regeringsbestel was op de vlucht, dus hoe moest dit nu ? Gelukkig was men zo vooruitziend geweest om in een van de treinwagons een kleine drukpers te laden, de Staatsdrukkerij te velde. Er was ook een partij briefkaarten van de ZAR meegenomen. Dus niet gedraald: op de lege achterzijde van de briefkaart werd de Proclamatie van de Staatspresident der ZAR S.J.P. Kruger geplaatst. Aldus is de aan de Staatscourant No. 54 van 1900 vorm gegeven. Historici hechten grote waarde aan de volledigheid van archieven. En laat nu het archief van de Staatcourant van de ZAR niet volledig zijn: No. 54 van 1900 ontbrak ! Door een toeval heeft de directeur van de "Instituut vir Geskiedenisnavorsing van die Raad vir Geesteswetenskapelike Navorsing" (in Zuid-Afrika) in de vroege zeventiger jaren van de vorige eeuw bij 'n filatelist deze briefkaart/Proclamatie aangetroffen. Pas na 70 jaar konden de archieven van de Staatscourant weer compleet gemaakt worden ! Het ontbrekende

stukje was door filatelisten al meer dan 70 jaar lang gekoesterd. Deze briefkaarten zijn postwaardestukken, want de zegel is op de kaart ingedrukt. Van de briefkaarten met de gedrukte tekst van de Staatsdrukkerij te velde, Machadodorp, ZAR, zijn twee tarieven gebruikt: met een ½d of met 1d zegelwaarde. Bij veel ½d kaarten is een ½d ZAR zegel bijgeplakt, en er zijn ongeveer 1800 ½d en 200 1d briefkaarten gedrukt. Ongebruikte kaarten zijn onbekend, alle kaarten zijn waarschijnlijk ontwaard met de Machadodorp poststempel, op 7 juni 1900. Echt gebruikte kaarten zijn heel zeldzaam, op de vingers van twee handen te tellen! Voor een fraaie beschrijving (in het Afrikaans) over de achtergronden van deze kaarten is het boek van G.H. Jonkers en J. Groenewald — Die Machadodorp- briefkaarte van die Anglo-Boereoorlog (uitgegeven door de Filateliese Federasie van Suid-Afrika, 2006) van harte aan te bevelen. De "historische" ontdekking is beschreven in: Die vermiste Staatskoerant — South African Philatelist, March 1982, p. 83/84. De heer J. Stolk wil ik graag bedanken voor het beschikbaar stellen van de afgebeelde briefkaart. J.W. Diesveld.

- Pagina 8 -

De 'Geuzendam' biedt inderdaad veel nieuws

Meest succesvolle lid

Op 8 november werd in Ede de 8e editie van 'Geuzendam's Catalogus van de Postwaardestukken van Nederland en Overzeese Rijksdelen' gepresenteerd.

In de afgelopen periode is ons lid Jo Toussaint wel zeer succesvol geweest. Op het bekertoernooi in België werd hij 2e met 284 van de 300 te behalen punten. De winnaar had slechts 1 punt meer. In de statistiek zouden we spreken van een niet significant verschil.

Redacteur B. Hellebrekers signeert de eerste exemplaren van de nieuwe Geuzendam Catalgus Postwaardestukken.

Verzamelaars hebben ruim tien jaar moeten wachten op de nieuwe 'Geuzendam', maar het wachten bleek de moeite waard. Terwijl de vorige editie van het boekwerk 120 pagina's telde, is de nieuwe bijna drie keer zo dik: 352 pagina's, geheel in kleur. Zijn er dan zoveel nieuwe postwaardestukken bijgekomen sinds 1997? Ja en nee. Natuurlijk worden alle nieuwe uitgiften van Nederland (plus die van de Nederlandse Antillen) beschreven, maar vooral de informatie over de oudere uitgiften is fors uitgebreid. Dat geldt niet alleen voor de Nederlandse rubrieken, maar ook voor die van Nederlands-Indië, Nederlands Nieuw-Guinea en Suriname.

Nieuwe uitgiften Bij de Nederlandse briefkaarten valt op dat er de laatste jaren een toename was van geïllustreerde kaarten, zoals de Eeuwgroetkaarten, de Treinen en Blijdorp. Sommige van de nieuwe briefkaarten waren niet overal verkrijgbaar en zijn daarom opgenomen onder de 'beperkt verkrijgbare postwaardestukken', waarover verderop meer. Van de huidige verhuiskaart, die in het type-Kisman, valt op dat er veel varianten onderscheiden worden. Van de Nederlandse Antillen wordt een luchtpostblad met 'tarief-reductiestempel' uit 2002 gemeld. De verzamelgebieden Nederlands-lndië, Nieuw-Guinea en Suriname brachten natuurlijk geen nieuwe uitgiften. Daarnaast zijn er de nodige nieuwe

rubrieken. De 'Geuzendam' is behalve een catalogus steeds meer ook een handboek geworden.

Nieuwe rubrieken Als nieuwe rubrieken in de catalogus vindt men onder meer 'Pakketzegels', 'Spoorwegbriefkaarten' van Nederland (beide zonder catalogusprijzen) en 'Particuliere postwaardestukken' van Nederlands-lndië. Een aparte vermelding verdient de rubriek 'Particuliere en beperkt verkrijgbare postwaardestukken' van Nederland. In twintig pagina's worden de bekende particuliere briefkaarten en enveloppen opgesomd, maar ook particuliere postwissels en luchtpostbladen, de 'Witterzomer'-prentbriefkaarten en de Vriendin'-envelop. Over de status van sommige stukken valt te twisten, maar over het algemeen betreft het boeiend en schaars materiaal. Ook de 'Harry Potter'-briefkaarten en het 'Larens Provisorium' zijn in deze rubriek opgenomen.

Maar dat is nog niet alles: op de voorkant van Novioposta staat het diploma dat Jo kreeg voor zijn inzending "Brandenburger Tor" op de WIPA 2008 in Wenen. Daar behaalde hij internationaal de hoogst mogelijke onderscheiding: GROOT GOUD. Wij feliciteren Jo van harte met deze twee uitzonderlijke prestaties.

Persoonlijke postzegels van Hallmark. Hallmark kaartenproducent ziet wel brood in handel in "persoonlijke postzegels". In de TNT-winkel in de Bisschop Hamerstraat in Nijmegen zijn enkele tientallen verschillende Hallmark Winter-wenskaarten te koop. In de verpakking bevindt zich steeds één persoonlijke postzegel, waarop dezelfde afbeelding staat als die van de wenskaart. Wie de hele set wil veroveren, moet wel een hele dikke portemonnee meenemen. Er zijn naar schattaing 35-40 varianten, en ze kosten 2,50 euro per stuk.

Particulier postwaardestuk van Nederlands-Indie (1941)

Met dank aan Jacques Rutten voor de melding !

Nummering Doordat de redactie alle uitgiften strak chronologisch heeft willen rangschikken, was er aan hernummering binnen sommige rubrieken niet te ontkomen. Gelukkig is achter in de catalogus een conversietabel van oude naar nieuwe nummers opgenomen. De 8e editie van Geuzendam's Catalogus van de Postwaardestukken van Nederland en Overzeese Rijksdelen is een uitgave van de Nederlandse Vereniging van Poststukken- en Poststempelverzamelaars (Po & Po). Het boek is verkrijgbaar bij de postzegelhandel of door overschrijving van 50 (prijs in clusief verzendkosten) op Postbanknr 3791594 t.n.v. Publicaties Po & Po te Hengelo (Ov.). - Pagina 9 -

Homepage Noviopost De homepage van NOVIOPOST is weer terug op internet. Vanaf september 2008 zijn informatie over Noviopost, de bijeenkomsten van de vereniging en de artikelen uit Novioposta weer te vinden op: http://www.noviopost.nl

Had U dat ook? Je ontvangt een niet of onvoldoende gefrankeerde brief of kaart en daarop zit een sticker "frankering gecontroleerd" (Afb.1).

Maar verder is er niets bijzonders aan te zien. Mijn eerste gedachte was: "Gecontroleerd en toch niet beport". Wat moet ik daarmee ? En dat hoorde ik ook van vrienden, niemand begreep er iets van. Hoezo gecontroleerd ? Ik wist dan ook niet hoe verder te handelen.

Totdat enkele dagen later een C5 model kaart van T N T Post in de bus viel, met het verzoek om de "openstaande servicekosten" te voldoen (Afb. 2). Dank zijn de "Mechanisatieknipsels nr. 19" van de Groep Postmechanisatie 1) kan ik U uitleggen wat hier aan de hand is en hoe het nieuwe "Porten innen" in zijn werk gaat.

Afb.1: Kaart, verzonden op 16 juni 2008, voorzien van een sticker "Frankering gecontroleerd" met een nummer en barcode. De stickers zitten vrijwel altijd kopstaand op de post, soms ook over het adres !

Deze wijze van innen, die jarenlang in gebruik was, is kennelijk te arbeidsintensief en dus te duur bevonden.

Nadat de "portzegels" waren afgeschaft, werd "strafport" geïnd door middel van strafportkaarten, die aan het poststuk werden gehecht (Afb. 3). Op die kaartjes kon dan alsnog (in postzegels) het verschuldigde bedrag worden voldaan.

Nu, sinds enkele maanden, worden tijdens de verschillende bewerkingen van de post (lopende band voor de stempelmachines, reject post uit die machines, of handmatig via de postbesteller) alle stukken die voor portheffing in aanmerking komen verzameld en in speciale bakken naar Nieuwegein getransporteerd. En daar doet — sedert maart 2008 — de PortenlnnenMachine (PIM) zijn werk. De PIM weegt de stukken, maakt er een scan van waarna het te heffen port kan worden vastgesteld. Het stuk is dan inmiddels van een sticker voorzien, en vervolgt daarna zijn weg, zonder de oude portkaart!

Ajb.2: Achterzijde van de kaart model C5, waarop uitleg gegeven wordt waarom deze kaart verzonden is.

- Pagina 10 -

Daarna wordt de geheel nieuw ontworpen portkaart verstuurd, waarop te lezen is hoe te handelen om alsnog de "servicekosten" te voldoen (Afb.4). Typisch is deze terminologie voor de nieuwe vorm van strafportheffing: niet meer "strafport", maar "servicekosten". Deze worden dus achteraf in rekening gebracht. Overigens wordt behalve het ontbrekende port ook 0,44 "boete" in rekening ge bracht ! Dus er is wel degelijk sprake van "straf!

Afb.3 (links): Oude portheffingskaart. De postzegels voor f. 1,00 zijn geplakt en de kaart is verzonden. Kennelijk zijn ook gebruikte kaarten in handen van verzamelaars gekomen. Afb.5 (rechts): Gebruikte portkaart uit 1984, met administratief stempel, waaruit blijkt dat aan een eerdere "aanmaning" nog geen gehoor was gegeven.

Wat de gebruikte stickers betreft: in de aanloopperiode hadden ze geen barcode, en bestond de tekst uitsluitend uit de woorden "Gecontroleerd" of "Frankering Gecontroleerd". Ook van de latere stickers met barcode zijn er al diverse varianten gevonden 2) Voor specialisten is hiermee weer een nieuw "verzamelgebied" ontstaan.

2) Voor meer voorbeelden en achtergrondinformatie: zie Mechanisatie knipsels, noot 1. U kunt contact opnemen met de Groep Postmechanisatie via [email protected]

Noviopostje Steeds vaker kom je ze tegen: persoonlijke postzegels. Ook bedrijven en instellingen gebruiken zegels met hun logo. Wie kan mij daar aan helpen. Ton Hoefnagel 06 53293325

Toen de aangehechte portkaart nog werd gebruikt, kon het gebeuren dat er na verloop van tijd — als je die niet gefrankeerd had teruggestuurd — een "aanmaning" kwam (Afb.5). Aanmaningskaarten bij deze nieuwe werkwijze zijn mij nog niet bekend. Er zijn bij T N T post inmiddels een tiental gespecialiseerde medewerkers opgeleid voor de PIM in Nieuwegein. De leden van de Groep Postmechanisatie zijn nog druk bezig om de exacte werkwijze van de PIM en de procedures eromheen uit te pluizen. Voor poststukken met stickers houden zij zich gaarne aanbevolen, aangezien de veronderstelling is dat er al meerdere varianten gebruikt zijn. Wij willen die graag in kaart brengen ! Nijmegen, 28 oktober 2008, Jos M.A.G. Stroom. Noten: 1) Mechanisatieknipsels, uitgave van de Groep Postmechanisatie, Po & Po. Hierin staan ook de "voorloperstikkers" afgebeeld.

Afb.4: Het strafport kan nog steeds op de "oude manier" betaald worden, namelijk door het plakken van het bedrag in postzegels en de kaart (na verwijdering van de adressticker) terug te zenden aan TNT Post, Afdeling Servicekosten in Alphen aan de Rijn. Maar het kan ook anders: namelijk per eenmalige machtiging via www.tntpost.nl/ betalen. Op die site staat uitleg over de gang van zaken. De betaalcode bestaat uit a) 3 karakters voor intern gebruik bij TNT (N01), b) de datum van verwerking: 080625 (25 juni 2008) en c) een volgnummer (015381). Deze portkaart behoort bij de ansichtkaart van Afb. 1. De verwerking in de PIM heeft dus 10 dagen vertraging opgeleverd!

- Pagina 11 -

Bestuur Voorzitter: A.F. Buitenhuis, Tolhuis 20-30, 6537 LW Nijmegen, tel. 024-3449032 [email protected] Secretaris: W.J.M. Goossens, Vendelierstraat 15 6562 NA Groesbeek, tel. 024-3974654 [email protected] Penningmeester: A. Thijssen, Bongerd 68, 6581 TH Malden, tel. 024-3581054 Postbankrekening 575462 t.n.v. Fil. Ver. "NOVIOPOST" Nijmegen Commissie Veilingen: H. Pierlo, Driemondplein 110 6843 AV Arnhem, tel. 026-3793642 Ledenwerving: Mevr. Th.G. v. Hoogstraaten-v. Rijswijk, Zebrastr. 18, 6531 TX Nijmegen, tel. 024-3550895 Afdeling Jeugd: H.A.O.M. Theunissen, Abeelstraat 12 6562 GV Groesbeek Commissie Activiteiten: A.G. van den Berg, Diepvoorde 27-18, 6605 GP Wychen, tel. 024-6411149 Rondzending: G.L.P. Dezaire, Lankforst 52-14, 6538 KH Nijmegen, tel. 024-3446150. Pr-afdeling vacature - Pagina 12 -