vpkb.be
http://vpkb.be/site/faq/
Doen protestanten ook hun plechtige communie? Nee en ja. Er is geen ritueel rond het 12de levensjaar. Wel krijgen de meeste protestantse kinderen dan hun eigen bijbel en gaan ze dan van de kinderkerk of zondagschool over naar de 'catechese' om verder geloof sonderricht te krijgen. Vanaf hun 17de, 18de jaar, kunnen jongeren en ouderen zelf aangeven dat ze volwaardig lid willen worden van de kerk, dwz stemgerechtigd lid. Daarvoor moet men 'belijdenis van hun geloof ‘ af leggen. De belijdenis catechese wordt in af spraak met de predikant georganiseerd. Maar niemand is na deze catechese verplicht de stap tot lidmaatschap te zetten. In een zondagse eredienst (vaak rond Pasen of Pinksteren) spreekt men dan voor de verzamelde geloof sgemeenschap uit, dat hij/zij in 'God geloof t' en 'lid wil worden van de kerk' (of ‘bevestigd worden als lid van de kerk’ ). Vroeger mocht men ook pas voor het eerst aan het Heilig Avondmaal deelnemen als men de geloof sbelijdenis af gelegd had. In veel protestantse kerken is deze koppeling opgeheven en mogen de kinderen onder de verantwoordelijkheid van de ouders samen met hen deelnemen aan de zondagse avondmaalsviering. Z o bezien, komt ‘de belijdenis’ overeen met het vormsel, maar dan later, als (jong) volwassene. Maar het is geen sacrament. Vandaar neen en ja. Trouwens: De protestantse kerken van de Lutherse traditie hebben een soort tussenvorm: de conf irmatie, wat hetzelf de woord is als het Franse woord voor vormsel (conf irmation) De jongeren doen dit in de Lutherse kerken op 13 à 14 jaar, na 2 jaar Konf irmandenunterricht.
Geen beelden in de protestantse kerken? Dat geldt meestal voor de kerken, die voortgekomen zijn uit de ref ormatie van Calvijn, die strenge regels hanteerde bij de hervorming van de liturgie en het kerkinterieur. Hij zei betref f ende de eredienst: Alleen datgene wat de bijbel ons letterlijk oplegt, dat mogen en moeten wij doen. Al de rest moet uit de liturgie en de gebouwen verwijderd worden (orgels, beelden, altaren, schilderijen etc..). Dit was een duidelijk reactie tegen de enorme wildgroei die in de late Middeleeuwen was ontstaan. Calvinistische kerken (ook wel hervormde of geref ormeerde kerken genoemd) en de meeste vrije kerken (methodisten, baptisten, evangelische kerken en pinkstergemeenten), zijn dan ook meestal kaal en de liturgie is heel sober. Maar het orgel klinkt zeker in de protestantse kerken elke zondag voluit als instrument en als begeleiding van de gemeentezang. J.S.Bach heef t een ereplaats de protestantse muziekcultuur en in de kerk! Onder invloed van de oecumene is er nu meer aandacht voor een verzorgde liturgie. Luther, de eerste ref ormator, was hierin veel milder. Hij hanteerde de leus: Alles wat de bijbel niet expliciet verbiedt, mag blijven. Volgens Luther verbood de bijbel niet het maken van beelden op zich, maar enkel het aanbidden ervan. DeLutherse kerken hebben geen beeldenstorm gekend. Een Maria beeld is er in een historische kathedraal gemakkelijk te vinden en een kruisbeeld vind je in vrijwel elke Lutherse kerk.
Hebben de protestanten dezelfde bijbel als de rooms-katholieken? Ja (en neen.)
Ja, want alle bijbelboeken die de protestanten in hun bijbel hebben staan (66 stuks), staan ook in de bijbel die de rooms-katholieke kerk gebruikt. Beiden noemen ze het de canonieke boeken. Als de teksten in het Nederlands niet letterlijk overeenkomen, dan is het omdat de protestanten en de katholieken verschillende vertalingen gebruiken. Trouwens sinds 2004 is er de ‘Nieuwe Bijbel Vertaling’ (NBV) in het Nederlands, waaraan door protestanten èn katholieken samen is gewerkt. De NBV is of f icieel door alle Nederlandstalige kerken aanvaard. Neen, want naast die 66 boeken die ze gemeenschappelijk hebben, zijn er in de RK bijbels bij het Oude Testament nog eens 8 extra boeken opgenomen : de deutero-canonieke boeken (deutero = tweederangs). De protestanten kennen die boeken ook wel, maar vinden die niet van hetzelf de niveau als de èchte bijbelboeken. Z ij laten die dus meestal weg in hun bijbeluitgaven. Dit verschil is echter van weinig betekenis. De NBV is in beide versies te verkrijgen. De Apocrief e boeken van het Nieuwe Testament (bv T homas evangelie enz) worden door geen enkele Christelijke Kerk als betrouwbaar voor het geloof beschouwd.
Hebben protestanten ook heiligen? De protestantse kerk geloof t met de Kerk van alle eeuwen in de ‘gemeenschap der heiligen'. Maar zij verstaat dat niet zoals de roomse kerk dat predikt, nl. dat er in de hemel overleden mensen zijn, die door hun zeer vrome en godsdienstige levensloop, het recht hebben om voor ons bij God tussenbeide te komen. Z eker niet dat de paus met een commissie kan beoordelen of iemand daar wel of niet voor in aanmerking zou komen en ‘zalig’ of ‘heilig’ kan verklaard worden. ‘Heilig’ betekent volgens de bijbel niet bijzonder vroom, maar wel: door God apart gezet. Z o worden de christelijke gemeenschappen door de apostel Paulus in zijn brieven, aangesproken met ‘heiligen'. Dat betekent dat zij door God ‘apart gezet' zijn om Hem hier op aarde te belijden en dit geloof uit te dragen. In die zin wordt in het Oude Testament ‘Israël’ ook voorgehouden dat het een ‘heilig volk’ is. Heilig zijn moeten we hier op aarde waar maken. Voorbeeldige en inspirerende mensen zijn er gelukkig in overvloed, ook onder de ‘heiligen'. Die houden wij dan ook in ere, maar aanbidden of vereren wij zeker niet.
Hebben protestanten sacramenten? De protestantse kerken hebben slechts twee sacramenten: de heilige Doop en het heilig Avondmaal. Alleen die twee hebben een bijbelse basis. In de evangeliën geef t Jezus nadrukkelijk aan de leerlingen de opdracht om ‘te dopen' in Z ijn naam en om ‘brood en wijn' tot Z ijn gedachtenis te gebruiken. Een even duidelijke opdracht door Jezus om in zijn naam de biecht af te nemen, dopelingen te conf irmeren, zieken te zalven, het huwelijk in te zegening en priesters te wijden hebben de meeste protestantse kerken niet in de bijbel gevonden. Wat natuurlijk niet betekent dat de protestanten deze handelingen niet kennen! Alleen, zij beschouwen deze niet als een sacrament. En dat heef t consequenties…
Heeft Jezus zelf de kerk gesticht? Neen, Jezus heef t de kerk niet gesticht zoals wij die nu kennen. Volgens de evangelieverhalen heef t Jezus wel zijn volgelingen er op uit gestuurd om zijn verhaal verder te vertellen. Ook heef t Hij hen opdracht gegeven om geregeld samen te komen om ‘het brood te breken', d.w.z. om samen te eten en te drinken en Hem te gedenken. Van hieruit is de kerk langzaam gegroeid. De apostelen schreven brieven naar zulke groepen of gemeenten, die al wel vaak “oudsten” en “diakenen= armenverzorgers” hadden aangesteld om de christelijke gemeenschap te leiden.
Is de Verenigde Protestantse Kerk in België nu Luthers of Calvinistisch? De Verenigde Protestantse Kerk in België (VPKB) is een samengaan van de vroegere Protestantse kerk in België, de Hervormde Kerk en enkele Geref ormeerde kerken. Deze drie waren allemaal op het calvinisme georiënteerd, zij het de één wat nadrukkelijker dan de andere. Voordien waren de Methodistische kerken al in de Protestantse Kerk van België opgegaan. Ook behoren de gemeenten in de Duitstalige Oostkantons tot de VPKB. De Duitstalige gemeenten in Antwerpen, Mol en Brussel zijn nauw met de VPKB verbonden. Sinds kort hebben enkele Evangelisch Lutherse kerken een partnerschap met de VPKB gesloten. Dus in principe calvinistisch, maar in de loop van de geschiedenis zijn er ook andere invloeden bij gekomen.
Kennen protestanten Allerheiligen en Allerzielen? Nee, want beide f eestdagen (die uit de Middeleeuwen dateren) zijn gebaseerd op typisch rooms-katholieke opvattingen omtrent hemel, hel en vagevuur. Z o veronderstelt Allerheiligen dat de 'heiligen' voor ons nog een goed woordje zouden kunnen doen (voorspraak). En Allerzielen veronderstelt dat wij nog wat kunnen doen aan het eeuwig lot van onze voorouders. Beide ideeën worden in de protestantse traditie af gewezen. Dit wil overigens niet zeggen, dat protestanten rond die dagen niet ook naar het kerkhof gaan. De Protestantse Kerken herdenken de gestorvenen wel op de laatste zondag van het kerkelijk jaar, de zondag vóór Advent, Voleindingszondag of (luthers) Eeuwigheidszondag genoemd.
Waarom bidden protestanten niet tot Maria? Omdat Maria ‘God' niet is en de bijbelse boodschap zeer nadrukkelijk stelt dat enkel God aanbeden mag worden. Deze af wijzing van de aanbidding van Maria betekent echter niet dat wij Maria niet hoogachten. Dat doen de meeste protestanten zeker. Z elf s een zekere symboolf unctie kan aan haar toegeschreven worden. Bv ‘onze oudste zuster in het geloof ‘ . Eigenlijk is de protestantse kerk daarmee helemaal in lijn met de oud-christelijke kerk van de eerste eeuwen, die ook nadrukkelijk bepaalde dat Maria wel venerabilis (eerbiedwaardig), maar niet adorabilis (aanbid-waardig) is. De Mariale dogma's zijn trouwens van tamelijk recente datum ( de onbevlekte ontvangenis en haar altijd durend-maagd-zijn van 1854 en haar ten-hemel-opneming pas van 1950.)
Waarom erkennen de protestanten de paus niet ? Z oals je zelf ongetwijf eld weet hebben de protestanten geen paus. De protestanten aanvaarden de theologie niet dat de paus de opvolger is van Petrus. (dwz, door Jezus zelf aangesteld en dus het hoof d van de kerk direct onder Christus of zelf s Christus’ plaatsvervanger op aarde ). De paus zou binnen de RK kerk wel kunnen erkend worden als bisschop van Rome en als primus inter pares (de eerste onder zijns gelijken). Maar de hiërarchische structuur en de pauselijke onf eilbaarheid (1870) zijn onaanvaardbaar, want onbijbels en ondemocratisch. De andere christelijke kerken zijn nationaal georganiseerd. Het hoogste beslissingsorgaan in de Protestantse kerken is de Synode ( de landelijke kerkvergadering). De protestantse kerken hebben een voorzitter, voor enige jaren verkozen; de Lutherse kerken in Duitsland hebben verkozen bisschoppen en een landelijk verkozen synodevoorzitter; in Scandinavië wordt uit de verkozen bisschoppen een aartsbisschop gekozen. In de Anglicaanse kerk evenzo.
Waarom hebben jullie geen crucifixen? In de eerste plaats omdat de Protestanten tegen het af beelden van ‘God' en ‘Jezus' zijn. Maar ook omdat vroeger aan de crucif ix ook magische kracht werd toegeschreven en het als een uitgesproken rooms symbool werd ervaren. In plaats daarvan kozen zij voor een eenvoudig (leeg) kruis. Sommigen zien daarin ook een correctie op de eeuwenlange f ixatie van de kerk op de gekruisigde, lijdende Christus. Immers het Paasf eest suggereert toch dat het ‘kruis leeg' is en dat Christus lééf t, energie geef t. In België ziet men ook vaak het Hugenotenkruis (af komstig van de Franse Protestanten). In de Lutherse kerken ziet men wel een crucif ix.
Wat is dan oecumene ? Oikumenè is een Grieks woord en betekent: de hele bewoonde wereld. Het werd in de eerste eeuwen gebruikt om de vergaderingen van alle kerken aan te duiden: de oecumenische concilies. De beslissingen van de eerste 7 concilies zijn nog altijd de basis van alle christelijke kerken . Toen kwam in Europa de breuk tussen de kerk van het Westen (Katholiek) en die van het Oosten (Orthodox) in 1054 . Daarna, in de 16 de eeuw, een breuk in de Westerse Kerk, tussen de kerk onder Rome (de RK kerk) en de Ref ormatorische of Protestantse kerken en de Anglicaanse kerk . Eind 19de eeuw zochten de vele Protestantse kerken en de Anglicaanse kerk toenadering tot elkaar, met name in de jeugd- en studentenbeweging en op het missieveld in de toen nog koloniale gebieden. Dit was de start van de oecumenische beweging. Doel is de geloof waardigheid van het christelijk geloof , ook op kerkelijke vlak . Centraal staat de wens uit het gebed van Christus: “opdat zij allen één zijn” Z ij hebben zich verenigd in de Wereldraad van Kerken (hoof dbureau in Genève sinds 1948) ( de Orthodoxe Kerken zijn toegetreden in 1961) Nu zijn zo’n 300 kerken van over de hele wereld lid. In de jaren 1960, tijdens en na het Tweede Vaticaans Concilie van de RK kerk (1961 –1966) , door Paus Johannes XXIII een oecumenisch concilie genoemd, hoopten de kerken op een totale ommezwaai. Er kwamen gesprekken, enkele overeenkomsten zoals het erkennen van Heilige Doop ontvangen in een andere kerk en ook gezamelijke vieringen. Sindsdien wordt het woord ‘oecumene’ vooral gebruikt voor de relaties tussen de RK kerk en de andere kerken. Maar voor een volledige wederzijdse erkenning zou de paus zijn machtsaanspraken moeten laten varen en de andere kerken als volwaardige partnerkerken moeten erkennen, wat tot op heden niet het geval is. Alle kerken belijden de Apostolische Geloof sbelijdenis of de Twaalf Artikels van het geloof , waarvan er één luidt: “Ik geloof één heilige katholieke (= algemene ) kerk” . Dat blijf t het doel van de oecumene.
Wat zijn de regels van goed en kwaad in het protestantisme ? De vraag is heel makkelijk en heel moeilijk te beantwoorden. Heel makkelijk, want de protestantse kerk baseert zich ook voor de vragen van goed en kwaad op de bijbel. De 10 geboden (te vinden in Exodus 20 en Deuteronomium 5) zijn heel duidelijk: Geen andere goden, niet altijd en alleen maar werken, je ouders respecteren, niet doodslaan, niet echtbreken, niet stelen etc.. In het Nieuwe Testament lezen we de samenvatting van alle geboden: God lief hebben en je naaste lief hebben als jezelf ... Dat is dus duidelijk, maar ook heel moeilijk.
Want elke gelovige moet dan zelf beslissen wat dat dan precies en concreet in dit of dat geval betekent. Daarvoor moet je dus met elkaar gaan praten, goed nadenken, je verstand gebruiken en altijd maar weer jezelf af vragen: als ik nu dit doe, of dat ...wordt de lief de tot God daarmee gediend? wordt mijn naaste daar beter van? Calvijn en Luther wilden een mondige mens ! Dat geldt ook voor de strenge en de “evangelische” vleugel van de Protestanten die het wel eens zijn met de paus in zijn ethische standpunten over abortus, euthanasie en homof ilie. Een goede samenvatting gaf Albert Schweitzer: “ Bij alles wat ik doe, moet ik me laten leiden door het principe : geen schade toebrengen aan het leven. Of positief gezegd: het leven en de kwaliteit ervan moet ik proberen te bevorderen.”
