Handreiking. Compententieprofiel CDA-Gemeenteraadslid

Handreiking Compententieprofiel CDA-Gemeenteraadslid

Colofon Uitgever: CDA-bureau Afdeling HRM Postbus 30453 2500 GL Den Haag 070-3424867 [email protected] www.cda.nl/afdelingennet (AfdelingenNet) Redactie: Rob Govers Eindredactie: Rob Govers, Marjolijn van der Stel Opmaak: Hanneke van Os, Mirella Roor Foto omslag: ANP | Marcel van Hoorn Jaar van uitgifte: 2013 Bestellen De handreiking kan worden besteld door € 3,50 per exemplaar over te maken op Postbankrekening 137000, ten name van de Centrale Verrekenkas CDA, onder vermelding van de titel, het aantal exemplaren en het verzendadres. De handreiking kan ook worden aangevraagd via [email protected] of www.cda.nl/afdelingennet

CDA-GEMEENTERAADSLID

tekst

Handreiking Competentieprofiel CDA-gemeenteraadslid Een handreiking voor het gebruik van het competentieprofiel van het CDA-gemeenteraadslid als instrument voor lokaal HRM-beleid

3

COMPETENTIEPROFIEL

4


INHOUDSOPGAVE Woord vooraf

5

Inleiding Plaats van het competentieprofiel in het HRM-beleid • Totstandkoming • Reikwijdte

7 8 9

Hoofdstuk 1 Het competentieprofiel verklaard Wat zijn competenties? • Het competentieprofiel is een ideaalbeeld • Het competentieprofiel in relatie tot de ‘profielschets kandidaatstelling’

11 12 12

Hoofdstuk 2 Aandachtspunten in het gebruik

13

Hoofdstuk 3 De competenties De competenties van het raadslid • De extra competentie voor de fractievoorzitter

15 30

Hoofdstuk 4 Het fractieprofiel

33

Hoofdstuk 5 Invulformulier competenties

35

Afsluiting

45

5

COMPETENTIEPROFIEL

6


WOORD VOORAF Het CDA is een partij die gezicht krijgt aan de basis en wordt gevormd door de lokale afdelingen en vooral door de mensen die daarbinnen actief zijn. We zijn daardoor stevig verankerd in de samenleving en dat willen we blijven. Vanuit die gedachte zijn sterke en vitale afdelingen van cruciaal belang. Een goed HRM-beleid (Human Resource Management) draagt daar aan bij. Het HRM-beleid heeft immers tot doel om zicht te krijgen op CDA-leden met hun deskundigheid en ambitie en wil hen in staat stellen zich (verder) te ontwikkelen. Door het CDA-bureau is actief gewerkt aan het ontwikkelen en beschikbaar stellen van instrumenten en producten voor een gericht lokaal Human Resource Management-beleid, dat ondersteund wordt door een solide pakket van opleidingen en trainingen. De instrumenten binnen het HRM-beleid kunnen het afdelingsbestuur helpen bij de instroom, doorstroom én de continue ontwikkeling van actieve CDA-leden. De handreiking Competentieprofiel CDA-gemeenteraadslid is één van deze HRMinstrumenten die in dit kader is opgesteld. Voor het eerst in 2004, nu in 2012 is dit competentieprofiel opnieuw herzien en aangescherpt op grond van de ervaring die met het competentieprofiel de afgelopen acht jaar binnen het CDA is opgedaan. Nieuw is het fractieprofiel dat voor het eerst verschijnt in deze handreiking. Aan de hand van het competentieprofiel kan inzicht worden verkregen in de competenties die een CDA-gemeenteraadslid of een kandidaat CDA-gemeenteraadslid, nodig heeft om zijn of haar functie op een goede wijze uit te kunnen voeren. Deze handreiking geeft aan hoe het competentieprofiel toegepast kan worden in de praktijk van de gemeentelijke afdeling. Daarmee het biedt het afdelingsbestuur een goede basis om tot een eigentijds HRM-beleid te komen. Graag dank ik op deze plaats iedereen die heeft meegeholpen aan de totstandkoming van deze herziene versie. Tot slot hoop ik dat deze handreiking u van dienst kan zijn en wens ik u veel succes toe bij het gebruik ervan. Ruth Peetoom Partijvoorzitter

7

COMPETENTIEPROFIEL

8


Inleiding Plaats van het competentieprofiel in het HRM-beleid HRM (Human Resource Management) richt zich op het menselijk kapitaal van de partij, dat wil zeggen op de optimale inzet en ontwikkeling van mensen in hun politieke, bestuurlijke of vrijwilligerswerk. Binnen het CDA betekent dat, dat HRM-beleid zich richt op het inzetten en ontwikkelen van actieve leden in hun huidige CDAfuncties én hun ontwikkeling ten behoeve van eventuele toekomstige functies of rollen. HRM-beleid op het niveau van de gemeentelijke afdeling richt zich daarmee concreet op het inzetten en ontwikkelen van actieve leden binnen de CDA-afdeling tot afdelingsbestuurder, campagneleider, raadslid, fractievoorzitter en wethouder. Het is belangrijk voor gemeentelijke afdelingen om zich in te zetten voor de ontwikkeling van haar actieve leden, omdat nu en in de toekomst altijd goede mensen op de juiste plaats nodig zijn. De beoogde doelstelling van het competentieprofiel van het CDA-gemeenteraadslid, is de gemeentelijke afdelingen een handvat te bieden om zelf tot een eigentijds, lokaal HRM-beleid te komen ten aanzien van de selectie en de ontwikkeling van CDA-gemeenteraadsleden. Het competentieprofiel van het CDA-gemeenteraadslid kan daarmee vier toepassingen hebben, te weten: 1. Talentvolle CDA-leden, potentiële kandidaten en andere geïnteresseerden kunnen door het competentieprofiel een duidelijk beeld krijgen van wat de functie van gemeenteraadslid inhoudt. Het competentieprofiel kan bijvoorbeeld toegelicht worden tijdens informatiebijeenkomsten of tijdens scoutinggesprekken (zie het Handboek werving en selectie van gemeenteraadsleden). 2. Het competentieprofiel kan een onderdeel zijn van de profielschets waarin de kenmerken worden genoemd die door de afdeling van de toekomstige fractie en raadsleden worden verwacht. Bij gemeenteraadsverkiezingen kunnen zittende raadsleden en nieuwe kandidaten mede geselecteerd worden op basis van het competentieprofiel. Een selectiegesprek kan dan gevoerd worden op basis van een uniform competentieprofiel. Dat is een element dat de kwaliteit van het selectieproces kan verhogen. Voorwaarde is wel dat interviewers over de vaardigheid moeten beschikken om competentiegericht te interviewen. Hiervoor is dan ook speciaal voor afdelingsbestuurders en leden van vertrouwenscommissies de handreiking en bijbehorende training “Werving en selectie van gemeenteraadsleden” ontwikkeld door de afdeling HRM en het Steenkampinstituut. In deze handreiking wordt uitvoerig stilgestaan bij de verschillende gesprekstechnieken onder meer voor het voeren van selectiegesprekken. 9

COMPETENTIEPROFIEL

3. Met behulp van het competentieprofiel kunnen functioneringsgesprekken met raadsleden gevoerd worden, waarbij gesproken kan worden over het functioneren en de ontwikkeling daarin. Het competentieprofiel genereert in het functionerings gesprek voortdurend gespreksstof doordat de competenties aan de hand van waarneembaar gedrag worden beschreven. Speciaal voor het voeren van functioneringsgesprekken is voor afdelingsbestuurders en fractievoorzitters de opleidingsbrochure en bijbehorende training “Functioneringsgesprekken” ontwikkeld door het Steenkampinstituut. 4. Het is mogelijk om met behulp van het competentieprofiel in kaart te brengen wat de sterkten en zwakten van een (kandidaat-)raadslid zijn met betrekking tot zijn of haar competenties. Dit kan bijvoorbeeld in een selectiegesprek, maar ook in een beoordelingsgesprek gebeuren. Met behulp van het invulformulier (zie hoofdstuk 4) kunnen daar duidelijke, op competenties gerichte opleidingen op ingezet worden, wat het rendement van opleiden kan verhogen. Het Steenkampinstituut zal de komende jaren dan ook het aanbod van op competentie ontwikkeling gerichte opleidingen verder uit gaan breiden. Wat in de vier mogelijke toepassingen duidelijk wordt, is dat het competentieprofiel ook van waarde kan zijn bij de opstellen van de kandidatenlijst bij gemeenteraadsverkiezingen. Enige relativering is hierbij wel op zijn plaats. Bij het bepalen van de geschiktheid van kandidaten is namelijk de mate waarin een kandidaat bij aanvang beschikt over de in het competentieprofiel benoemde competenties natuurlijk niet de enige overweging. Kandidaten kunnen zich in hun competenties nog ontwikkelen. Daarnaast zijn zaken zoals het beschikken over voldoende tijd, maar ook (electorale) overwegingen die bij het samenstellen van een ‘goede lijst’ moeten worden meegenomen, zoals geslacht, leeftijd, achterban etc. net zo belangrijk. Bovendien zijn kandidaten die aan alle criteria voldoen vaak moeilijk te vinden. Ook kan de nieuwe fractie – door een onverwacht goede of slechte uitslag, door voorkeursstemmen en door het doorschuiven van kandidaten naar het college – er anders uitzien dan men aanvankelijk verwachtte.

Totstandkoming Bij de totstandkoming van dit competentieprofiel kon gebruik worden gemaakt van waardevolle kennis en ervaring die de afgelopen acht jaar binnen het CDA is opgedaan met het in 2004 ontwikkelde competentieprofiel. Daarnaast is de gemeentelijke CDA-afdelingen naar hun eigen ‘competentie-initiatieven’ gevraagd om ook daar aanwezige kennis en ervaring te kunnen benutten. Ten slotte zijn diverse 10


c oncepten van het competentieprofiel tegengelezen door (ervarings) deskundigen en voorzien van constructieve kritiek. Reikwijdte Deze handreiking beschrijft de competenties van het CDA-gemeenteraadslid en geeft een toelichting op het gebruik van het competentieprofiel. De handreiking helpt daardoor de gemeentelijke afdelingen het competentieprofiel te duiden binnen hun eigen HRM-beleid. Dat betekent dat dit competentieprofiel naar eigen inzicht gebruikt kan worden. Zo kunnen de afdelingen aan de competenties in het profiel een verschillend gewicht toekennen. Natuurlijk zijn alle competenties van belang en dienen ze zoveel mogelijk in één fractie vertegenwoordigd te zijn, maar hoe een afdeling daarnaar wil streven bepaalt zij uiteraard zelf, gegeven haar eigen unieke situatie. De eerder genoemde handreikingen Functioneringsgesprekken en Werving en selectie van gemeenteraadsleden zijn gebaseerd op de beschreven competenties in deze handreiking.

11

COMPETENTIEPROFIEL

12


Hoofdstuk 1 HET COMPETENTIEPROFIEL VERKLAARD Wat zijn competenties? Een competentie is het vermogen van iemand om bepaalde taken goed uit te kunnen voeren. Als iemand dus over alle relevante competenties beschikt, betekent dit dat deze persoon in principe geschikt moet worden geacht voor die functie1. Hoe kun je nu weten of iemand over een bepaald vermogen beschikt om zijn taken uit te voeren? ‘Een vermogen’ van iemand is immers niet te zien en daarom is een competentie ook niet te zien. Als iemand daarentegen wel zijn taken kan uitvoeren, beschikt hij of zij kennelijk wel over de juiste competenties. Hoe vallen die competenties dan te herkennen? Door te kijken naar het gedrag dat iemand laat zien bij het uitoefenen van zijn of haar functie. Dat gedrag ‘verraadt’ als het ware dat iemand over de juiste competenties beschikt: competenties blijken dus uit waarneembaar gedrag. Competenties worden in deze handreiking dan ook beschreven aan de hand van gedrag. Dit gedrag geeft blijk van kennis en vaardigheden. Een competentie bestaat daardoor ook uit deze twee factoren. Kennis: uit waarneembaar gedrag kan blijken dat iemand over kennis beschikt: het schrijven van wiskundige formules op een bord en het uitvoeren van een berekening duidt op het hebben van wiskundige kennis. Als een CDA’er een betoog kan houden over het CDA-gedachtegoed, beschikt hij of zij kennelijk over kennis van het CDAgedachtegoed. Vaardigheden: uit waarneembaar gedrag kan blijken dat iemand over een vaardigheid beschikt: het surfen over de golven van een surfer en het opstaan wanneer hij gevallen is om vervolgens verder te surfen duidt op het vaardig zijn in surfen. Als een CDA’er in een debat zijn opponent de baas is, omdat hij de opponent met woorden aftroeft en het publiek laat klappen, is hij vaardig in het voeren van een debat. Het is belangrijk om te benadrukken dat een competentie, in de meeste gevallen, in ieder geval gedeeltelijk, aan te leren is of verder te ontwikkelen is. Iemand kan namelijk kennis tot zich nemen en vaardigheden trainen. Ook kan iemand zich bewust worden van zijn of haar karakter en op grond daarvan zijn of haar gedrag eventueel veranderen. Het spreekt voor zich dat vooral dit laatste moeilijk te realiseren is; het is dan ook niet zo dat iedereen elke competentie kan aanleren.

1

Het is geen toeval dat het begrip competentie is afgeleid van het woord competent.

Dit betekent volgens Van Dale geschikt of bekwaam zijn. 13

COMPETENTIEPROFIEL

Het competentieprofiel is een ideaalbeeld Een competentieprofiel is een verzameling van alle competenties waarover iemand zou moeten beschikken om zijn of haar functie op een goede wijze uit te kunnen voeren. Bij het competentieprofiel van het CDA-gemeenteraadslid is dat ook het geval. De competenties die een CDA-gemeenteraadslid nodig heeft, zijn bepaald op grond van een analyse van het volledige takenpakket van een CDA-gemeenteraadslid. Daaruit volgt dat in het profiel alle mogelijke competenties zijn opgenomen. Het competentieprofiel beschrijft dus per definitie het type CDA-gemeenteraadslid dat elke competentie in volledige mate beheerst. Het spreekwoordelijke “schaap met de vijf poten” dus. In de praktijk is het echter zo dat dit type CDA-gemeenteraadslid niet bestaat. Het competentieprofiel is een streven of ideaalbeeld dat op individueel niveau echter wel zichtbaar maakt welke competenties nog of verder ontwikkeld zouden moeten worden. Het competentieprofiel in relatie tot de ‘profielschets kandidaatstelling’ Er is een aantal manieren om weer te geven aan welke criteria een individu zou moeten voldoen om een bepaalde functie uit te kunnen voeren. Binnen het CDA wordt hiervoor bij diverse kandidaatstellingsprocedures een profielschets gebruikt, zo ook in het kandidaatstellingsproces voor de gemeenteraadsverkiezingen (zie voor meer informatie over de procedure welke de lokale afdeling moet volgen bij het zelf opstellen van een profielschets het Handboek Gemeenteraadsverkiezingen 2014 2). In een dergelijke op te stellen profielschets vermeldt een afdelingsbestuur welke kenmerken zij aan haar toekomstige fractie en raadsleden wil stellen. Deze kenmerken bestaan uit eisen (zoals beschikken over voldoende tijd, leeftijd en geslacht, achterban etc.), persoonlijkheid / karakter (persoonskenmerken) en competenties. Het begrip profielschets kan binnen het CDA gebruikt blijven worden in het kandidaatstellingsproces. Ook het feit dat daarin alle eisen, persoonskenmerken en competenties vermeld staan, kan ongewijzigd blijven. Echter, de algemeen geformuleerde verwachtingen die vaak genoemd worden, kunnen nu vervangen worden door de competenties uit het competentieprofiel. Daarmee wordt het competentieprofiel van gemeenteraadslid een onderdeel van de profielschets in de kandidaatstellingsprocedure. 2

CDA-bureau, 2013. Handboek Gemeenteraadsverkiezingen;

gemeenteraadsverkiezingen 2014. 14


Hoofdstuk 2 AANDACHTSPUNTEN IN HET GEBRUIK Het verdient aanbeveling dat afdelingen ernaar streven om alle CDA-gemeenteraadsleden (op termijn) in voldoende mate over alle competenties in het profiel te laten beschikken. Dat hoeft echter niet persé het geval te zijn voor een individueel CDA-gemeenteraadslid aan het begin van zijn of haar raadsperiode. Gedurende de raadsperiode zou er echter wel naar gestreefd moeten worden om CDA-gemeenteraadsleden bepaalde competenties te laten ontwikkelen of hen daartoe aan te moedigen, tot het gewenste niveau bereikt is. Het is uiteraard aan de afdeling om het competentieprofiel naar eigen inzicht te gebruiken en in te zetten. Daar komt bij dat iedere afdeling te maken heeft met een unieke gemeenteraadssituatie, die bepaald wordt door bijvoorbeeld de fractiegrootte, de coalitie- of oppositierol enz. Op grond hiervan stelt elk afdelingsbestuur eigen eisen aan haar raadsleden. Het bestuur bepaalt dus ook de mate waarin het CDAgemeenteraadslid in die unieke gemeente over de competenties moet beschikken én in welke mate welke competenties in een CDA-fractie vertegenwoordigd zouden moeten zijn. Het competentieprofiel geeft dus aan welke competenties nodig zijn om de functie van CDA-gemeenteraadslid op een goede wijze uit te kunnen voeren, maar het is aan het afdelingsbestuur om de mate te bepalen waarin individuele CDA-gemeenteraadsleden aan het begin en tijdens de periode over de verschillende competenties moeten beschikken. Het gaat immers om het competent zijn van de fractie in zijn geheel. De volgende aandachtspunten zijn van belang voor een afdelingsbestuur bij het gebruik van het competentieprofiel: 1. Er is slechts een kleine kans op het vinden van een CDA-gemeenteraadslid dat over alle competenties in het profiel beschikt. Het competentieprofiel is per definitie een ideaalbeeld. Dat betekent dat het CDAgemeenteraadslid dat over alle competenties beschikt, waarschijnlijk niet bestaat. Bedenk dat als afdeling goed en laat u daardoor dan ook niet ontmoedigen. 2. CDA-gemeenteraadsleden kunnen elkaar in competenties aanvullen. Juist omdat het ideale CDA-gemeenteraadslid niet bestaat, kunnen de raadsleden elkaar in de fractie goed aanvullen. Daarmee kan dan een CDA-fractie ontstaan waarin wel alle competenties zijn vertegenwoordigd. Let in het gebruik van het competentieprofiel dan ook op het totaal van competenties dat u zoekt in de fractie. In uw fractie zouden de fractieleden complementair aan elkaar moeten en mogen zijn. Dat draagt uiteindelijk bij aan een goed functioneren van de fractie als collectief. 15

COMPETENTIEPROFIEL

Bedenk echter dat de kiezer geen fractie kiest, maar individuele fractieleden. De verkiezingen kunnen een zorgvuldig vastgestelde lijst overhoop gooien. Met andere woorden: kandidaat-fractieleden moeten individueel zoveel mogelijk competenties beheersen op basisniveau (zie hoofdstuk 5). 3. De competenties in het profiel hebben een willekeurige volgorde. Er is geen rangorde aangebracht in de competenties in die zin dat de eerstgenoemde competentie belangrijker zou zijn dan de laatste. Alle competenties zijn even belangrijk om in de fractie vertegenwoordigd te zijn. Dat betekent nogmaals dat niet elk CDA-gemeenteraadslid in de fractie over elke competentie hoeft te beschikken, zolang alle competenties maar in het totaal van de fractie vertegenwoordigd zijn. Zoals eerder gesteld dient ieder individueel CDA-gemeenteraadslid aan zoveel mogelijk competenties te voldoen.

16


Hoofdstuk 3 DE COMPETENTIES In hoofdstuk 1 is beschreven dat competenties te herkennen zijn door het gedrag dat iemand laat zien. Daarom worden de competenties aan de hand van gedragingen beschreven. Als die gedragingen te zien zijn in het functioneren van het CDA-gemeenteraadslid of als tijdens een selectiegesprek door een kandidaat CDAgemeenteraadslid de juiste voorbeeldgedragingen genoemd worden (zie de handreiking werving en selectie van gemeenteraadsleden), dan beschikt het (kandidaat) raadslid over de betreffende competentie. De gedragingen voldoen aan drie criteria om het competentieprofiel een werkbaar instrument te laten zijn in de vier eerder genoemde mogelijke toepassingssituaties. Zij zijn ten eerste toetsbaar. Ten tweede zijn zij zoveel mogelijk en in ieder geval gedeeltelijk algemeen geformuleerd in plaats van sec geformuleerd binnen de context van de functie van CDA-gemeenteraadslid. Hierdoor is het mogelijk om ook nieuwe kandidaten te toetsen, die nog nooit in de context van raadslid hebben gewerkt. En ten derde zijn alle genoemde gedragingen relevant voor de competentie. Het ‘lid zijn van een voetbalvereniging’ zegt bijvoorbeeld niets over ‘goed kunnen voetballen’. Het competentieprofiel van het CDA-gemeenteraadslid bestaat uit zeven competenties. In het geval van de fractievoorzitter wordt een achtste competentie aan het profiel toegevoegd. Om te voorkomen dat het competentieprofiel uit 20 tot 30 competenties zou bestaan, zijn verschillende competenties ‘geclusterd’ tot zeven kerncompetenties. Daarmee is een compact en handzaam competentieprofiel ontstaan. De competenties zijn de volgende: 1. Deskundigheid 2. Communicatieve vaardigheden 3. Samenwerken 4. Authenticiteit 5. Politieke sensitiviteit 6. Visie 7. Resultaatgerichtheid 8. Leiderschap (fractievoorzitter)

17

COMPETENTIEPROFIEL

De competenties van het raadslid Per competentie wordt een omschrijving gegeven. Daarnaast wordt het gedrag beschreven waaruit kan blijken of iemand over de betreffende competentie beschikt. Daarnaast wordt hiervan een concreet voorbeeld gegeven.

voorbeeld Deskundigheid

Mevrouw Veenstra is CDA-gemeenteraadslid en beschikt over de competentie deskundigheid, omdat zij zich voortdurend verdiept in haar beleidsterrein(en) en verbanden ziet tussen haar vakinhoudelijke kennis en (gemeentelijke) actualiteit. Zij verliest zich niet in (ambtelijke) details en blijft de hoofdlijnen zien. Zij herkent detailproblemen als signaal voor grotere (bovengemeentelijke) problemen. Zij is in staat verbanden te leggen tussen onderwerpen en snel te schakelen op zowel inhoud als op relatie. Zij kent en gebruikt de rechten en instrumenten binnen het dualisme en gebruikt deze om haar volksvertegenwoordigende, controlerende en kaderstellende taken te vervullen. Zij weet het juiste instrument in te zetten om haar kennis en geluiden uit de stad om te zetten in concreet resultaat en een politieke koers. Zij zoekt voortdurend naar nieuwe kennis, gebruikt deze en vormt op grond van haar kennis meningen en neemt standpunten in. Zij wisselt actief met collega fractie- en raadsleden en CDA-leden kennis en informatie uit en leest (lokale) dagbladen, vakbladen en internet om op de hoogte te blijven van de actualiteit.

18


Competentie

Deskundigheid

Omschrijving van

Het vermogen om binnen een functie relevante kennis in de praktijk toe

de competentie

te passen en nieuwe relevante kennis op te doen, en zodoende de functie uit te voeren zoals dat gevraagd wordt. Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag

In het waarneembaar gedrag maken we onderscheid tussen het gedrag van zittende raadsleden en dat van kandidaat-raadsleden. Zittende raadsleden - Past integrale kennis van een aantal beleidsterreinen toe en zet die in tijdens de raadswerkzaamheden - Legt vanuit zijn/haar aanwezige kennis verbanden met de actualiteit en de grondslagen van het christendemocratische gedachtegoed - Past raadsinstrumenten toe en zet kennis effectief in om zo partijpolitieke doelen te verwezenlijken - Schakelt tussen dossiers zowel op inhoud als op relatie Kandidaat-raadsleden - Abstraheert en vertaalt actuele kennis van één of meerdere beleidsterreinen naar de lokale politiek - Legt verbanden tussen het verkiezingsprogram en het christendemocratisch gedachtegoed - Zoekt naar nieuwe relevante kennis en neemt deze in zich op

19

COMPETENTIEPROFIEL

voorbeeld Communicatieve vaardigheden

De heer Terstegen is CDA-gemeenteraadslid en beschikt over de competentie communicatieve vaardigheden, omdat hij mondig is en zijn verhaal goed en duidelijk kan brengen. Hij drukt zich zowel mondeling als schriftelijk begrijpelijk uit en formuleert zijn argumenten duidelijk waardoor mensen hem goed begrijpen. Hij gaat de wijken en buurten in, is aanspreekbaar, luistert echt naar mensen en komt vriendelijk over. Hij koppelt actief terug wat hij met de gesprekken met de burgers heeft gedaan. Hij vertelt zijn verhaal in bijvoorbeeld vergaderingen en presentaties op een heldere manier en legt uit wat er in de fractie of de gemeenteraad is besloten. Hij ziet de pers als een onmisbare schakel in de externe communicatie, bouwt contacten op met de media en maakt handig gebruik van deze contacten om zijn citaten of meningen of die van de fractie onder de aandacht van de burgers en kiezers te brengen. Hij beweegt zich gemakkelijk tussen de mensen.

20


Competentie

Communicatieve vaardigheden

Omschrijving van

Het vermogen om zich in verschillende situaties op een begrijpelijke ma-

de competentie

nier uit te drukken, zodat anderen de boodschap verstaan en overtuigd kunnen worden. Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag

In het waarneembaar gedrag maken we onderscheid tussen het gedrag van zittende raadsleden en dat van kandidaat-raadsleden. Zittende raadsleden - Hanteert verschillende vormen van communicatie, zoals vergaderen, overleggen, debatteren en presenteren, zowel in het openbaar als in beslotenheid - Overtuigt op basis van argumenten - Spreekt makkelijk op verschillende niveaus: met andere raadsleden, collegeleden, ambtenaren en burgers - Luistert aandachtig en gaat de dialoog/debat niet uit de weg en legt ingenomen standpunten of genomen besluiten in gewone mensentaal uit aan de burger zonder te vervallen in ambtelijk jargon - Netwerkt in de raad, naar het ambtelijk apparaat toe en buiten het gemeentehuis in de samenleving - Benut de media en hun werking om een boodschap helder over te brengen Kandidaat-raadsleden - Gebruikt voor anderen begrijpelijke taal - Legt standpunten duidelijk uit - Overtuigt op grond van argumenten - Formuleert kort en duidelijk in hoofdlijnen

21

COMPETENTIEPROFIEL

voorbeeld Samenwerken

De heer Zijlstra is CDA-gemeenteraadslid en beschikt over de competentie samenwerken, omdat hij het prettig vindt om in een team te werken en samen doelen en resultaten wil bereiken. Hij doet actief mee, denkt mee en discussieert mee. Hij heeft zelf in de gaten wanneer andere fractieleden hulp en ondersteuning nodig hebben en biedt hen deze dan. Hij vraagt ook hulp aan collega-fractieleden of aan de griffier. Hij accepteert de meningen van anderen en kan deze begrijpen. Hij levert opbouwende kritiek en staat open voor aanwijzingen van collega-fractieleden. Hij stelt zich zelfstandig op in het maken van gezamenlijke afspraken en houdt zich aan de fractiediscipline. Hij neemt eigen verantwoordelijkheid, maar handelt niet als eenling. Hij stelt het fractiebelang boven zijn eigen belang. Hij reflecteert op zijn eigen rol in de fractie en evalueert zijn samenwerking met anderen voortdurend om te kijken wat beter kan en bouwt relaties op en onderhoudt deze om te kunnen samenwerken.

22


Competentie

Samenwerken

Omschrijving van de

Het vermogen om in het functioneren bij te dragen aan het bereiken

competentie

van gezamenlijke resultaten. Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag

In het waarneembaar gedrag maken we onderscheid tussen het gedrag van zittende raadsleden en dat van kandidaat-raadsleden. Zittende raadsleden - Geeft ruimte aan en luistert naar de meningen en argumenten van fractiegenoten, collegeleden en ambtenaren - Committeert zich aan gezamenlijk gemaakte afspraken - Gunt collega-fractieleden politieke successen - Levert opbouwende kritiek aan collega’s en staat open voor verbeterpunten en aanwijzingen op het eigen functioneren - Stelt zich in zijn/haar standpunten onafhankelijk op, maar doet zonodig concessies aan de eigen opvattingen om tot een gezamenlijk (fractie/college) resultaat te komen - Werkt met betrokkenen samen, met inachtneming van en respect voor ieders positie - Ondersteunt zijn/haar collega’s op een manier die gevraagd wordt - Doet actief een beroep op aanwezige kennis en ervaring van collega’s Kandidaat-raadsleden - Werkt samen met derden, met inachtneming voor ieders positie - Committeert zich aan gezamenlijk gemaakte afspraken en handelt als zodanig - Geeft ruimte aan en luistert naar de meningen en argumenten van derden - Stelt zich in zijn/haar standpunten onafhankelijk op, maar doet zonodig concessies aan de eigen opvattingen om tot een gezamenlijk resultaat te komen

23

COMPETENTIEPROFIEL

voorbeeld Authenticiteit

Mevrouw Franssen is CDA-gemeenteraadslid en beschikt over de competentie authenticiteit, omdat zij eerlijk en oprecht is en collega’s, burgers en kiezers haar op grond van haar gedrag en uitstraling als christendemocratisch raadslid zien. Zij vertelt geen onwaarheden of halve waarheden, misleidt mensen niet en komt haar afspraken en beloften in de fractie en naar de burgers toe na. Zij handelt naar eer en geweten volgens haar eigen waarden, normen en overtuigingen en geeft mensen ook dit gevoel. Zij is betrouwbaar, integer en loyaal en handelt als zodanig naar de fractie, de raad, het CDA en haar achterban toe.

24


Competentie

Authenticiteit

Omschrijving van

Het vermogen om de eigen, oprechte overtuiging in het denken en

de competentie

handelen te laten weerspiegelen, zonder anderen bewust of onbewust te misleiden. Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag

In het waarneembaar gedrag maken we onderscheid tussen het gedrag van zittende raadsleden en dat van kandidaat-raadsleden. Zittende raadsleden - Is zichzelf en komt op anderen over als een echte christendemocraat - Doet wat hij/zij zegt, belooft en afspreekt - Vertelt geen onwaarheden en misleidt anderen niet - Leeft vanuit eigen overtuiging christelijke, sociale en ethische normen en waarden consistent na (‘wat u niet wil dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’) Kandidaat-raadsleden - Is zichzelf en komt op anderen over als een echte christendemocraat die dienstbaar aan de gemeenschap is - Doet wat hij/zij zegt, belooft en afspreekt - Leeft vanuit eigen overtuiging christelijke, sociale en ethische normen en waarden consistent na (‘wat u niet wil dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’)

25

COMPETENTIEPROFIEL

voorbeeld Politieke sensitiviteit

Mevrouw Yilmaz is CDA-gemeenteraadslid en beschikt over de competentie politieke sensitiviteit, omdat zij begrijpt en doorziet hoe het politieke proces in de gemeenteraad werkt. Zij is in staat de besluitvorming in de raad te beïnvloeden door gebruik te maken van de raadsinstrumenten of waar nodig consensus te bereiken door een compromis te sluiten. Zij weet wie de verschillende betrokkenen zijn met hun rol, kent en begrijpt haar eigen rol, weet hoe het bestuursen besluitvormingsproces verloopt en kent de machtsverhoudingen. Zij begrijpt hoe de raad, het college van B&W en het ambtenarenapparaat met elkaar samenhangen en weet welke personen en instanties een sleutelrol spelen. Zij legt met de juiste sleutelfiguren contacten om haar eigen resultaten te bereiken en bouwt netwerken op en onderhoudt deze. Zij beseft dat zij een publieke functie heeft en profileert zich op een positieve wijze bij burgers en kiezers om een positieve beeldvorming over haar en het CDA te bereiken. Zij bezoekt bijvoorbeeld bijeenkomsten en organisaties. Zij begrijpt dat ze volksvertegenwoordiger is en dat haar functie draait om de belangen van burgers, en laat dit horen in haar politieke spreken. Zij voelt aan wat deze belangen zijn door het (lokale) nieuws te volgen. Ze is maatschappelijk betrokken en weet die betrokkenheid te vertalen naar de politiek.

26


Competentie

Politieke sensitiviteit

Omschrijving van

Het vermogen om de complexiteit van een politiek bestuursen besluit-

de competentie

vormingsproces te doorgronden, zich daarin te bewegen en politieke resultaten te behalen. Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag

In het waarneembaar gedrag maken we onderscheid tussen het gedrag van zittende raadsleden en dat van kandidaat-raadsleden. Zittende raadsleden - Doorziet het politiek-bestuurlijke proces en zorgt ervoor dat op het juiste moment beleids- en besluitvorming beïnvloed wordt of consensus wordt bereikt - Voelt de machtswerking en -verhoudingen feilloos aan in het politieke bestuursen besluitvormingsproces en scoort op het juiste moment ‘politiek’ of sluit een politieke deal - Laat in coalitieverband een onderscheidend CDA-geluid horen - Onderkent maatschappelijke ontwikkelingen, standpunten en gevoeligheden in de gemeente en daarbuiten en betrekt deze op het juiste moment in het bestuursen besluitvormingsproces - Beweegt zich tussen alle bestuursdeelnemers, maatschappelijk instellingen en burgers en schakelt indien effectief sommigen van hen in om partij-/fractiedoelstellingen te bereiken - Profileert zichzelf op positieve wijze in de beeldvorming op inhoud, authenticiteit en uitstraling - Bouwt en onderhoudt een goede verstandhouding met de media en weet deze ook politiek uit te nutten Kandidaat-raadsleden - Voelt gevoelens en belangen van betrokkenen aan, die zij hebben bij de uitkomsten van een politiek besluitvormingsproces en benoemt deze - Geeft blijk van politiek-strategisch denken en kan aangeven hoe politieke resultaten behaald kunnen worden - Onderkent politieke en maatschappelijke ontwikkelingen - Profileert zich op positieve wijze in de beeldvorming van anderen

27

COMPETENTIEPROFIEL

voorbeeld Visie

De heer Van Galen is CDA-gemeenteraadslid en beschikt over de competentie visie, omdat hij vooruit denkt en meedenkt over de toekomst. Hij maakt in samenspraak met de fractie langetermijnplannen en werkt op grond hiervan. Hij volgt actief (lokale) politieke en maatschappelijke ontwikkelingen om zijn visie te vormen en maakt zich los van de hier-en-nu-problematiek. Hij bedenkt oplossingsrichtingen en schetst een (gemeentelijk) toekomstbeeld. Hij kent en beheerst het CDA-gedachtegoed en formuleert op grond hiervan standpunten en legt deze uit. Hij vormt mede op grond van het CDA-gedachtegoed zijn gemeentelijk toekomstbeeld en vertelt en overtuigt mensen daarvan.

28


Competentie

Visie

Omschrijving van

Het vermogen om een toekomstbeeld te vormen en uit te dragen.

de competentie Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag

In het waarneembaar gedrag maken we onderscheid tussen het gedrag van zittende raadsleden en dat van kandidaat-raadsleden. Zittende raadsleden - Beheerst het CDA-gedachtegoed en voedt aan de hand daarvan zijn/ haar gemeentelijk toekomstbeeld - Vertaalt het CDA-gedachtegoed naar een kader en vormt daar uit concrete standpunten - Leidt oplossingsrichtingen voor vraagstukken af uit zijn/haar visie - Denkt vooruit en maakt met de fractie plannen op basis van zijn/haar visie - Draagt zijn/haar visie wervend uit - Beoordeelt gebeurtenissen en ontwikkelingen in het licht van zijn/haar visie Kandidaat-raadsleden - Beheerst het CDA-gedachtegoed en kan op basis daarvan een gemeentelijk toekomstbeeld schetsen - Vertaalt het CDA-gedachtegoed naar een kader en vormt daar uit concrete standpunten - Komt met oplossingsrichtingen vanuit zijn/haar visie

29

COMPETENTIEPROFIEL

voorbeeld Resultaatgerichtheid

De heer Smeets is CDA-gemeenteraadslid en beschikt over de competentie resultaatgerichtheid, omdat hij individuele en fractieresultaten wil behalen en zich daarvoor inzet op een actieve wijze. Hij stelt doelen die hij wil bereiken en werkt hier op een doelgerichte wijze naar toe. Hij reflecteert op zichzelf om er achter te komen of zijn manier van werken leidt tot het behalen van de beoogde politieke resultaten. Hij werkt planmatig en efficiënt naar zijn doelen toe, houdt hieraan vast en maakt zijn resultaten zichtbaar voor fractieleden, raadsleden, media en burgers. Hij roept de benodigde hulp van anderen in. Hij voert zijn functietaken op een doelgerichte wijze uit en stelt kaders voor het college en controleert het college op zijn werkwijze en resultaten.

30


Competentie

Resultaatgerichtheid

Omschrijving van

Het vermogen om zich in te zetten voor beoogde politieke resultaten en

de competentie

deze te realiseren. Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag

In het waarneembaar gedrag maken we onderscheid tussen het gedrag van zittende raadsleden en dat van kandidaat-raadsleden. Zittende raadsleden - Boekt voor de burger politieke zichtbare en onzichtbare resultaten in het praktische raadswerk van alledag - Controleert het college op zijn voorstellen en resultaten, en stelt daarvoor beleidskaders op en bewaakt deze - Werkt daadkrachtig toe naar het realiseren van doelstellingen, onder meer d.m.v. de inzet van raadsinstrumenten, zoals een initiatiefvoorstel of het steunen van burgerinitiatieven of het sluiten van een compromis - Stelt zichzelf in samenspraak met de fractiegenoten doelen - Reflecteert en controleert zijn/haar eigen activiteiten op voortgang en verandert zonodig naar een aanpak die wel tot het gewenste politieke resultaat leidt waarmee de burger/kiezer wat kan Kandidaat-raadsleden - Stelt zichzelf doelen, reflecteert en controleert zijn/haar eigen activiteiten op voortgang en verandert zonodig naar een aanpak die wel tot het gewenste resultaat leidt. - Creëert door zijn/haar gerichte inspanningen resultaten en legt hierover verantwoording af

31

COMPETENTIEPROFIEL

De extra competentie voor de fractievoorzitter Een CDA-fractie als geheel zou alle benodigde competenties in zich vertegenwoordigd moeten hebben. De fractie heeft als collectief daarnaast echter ook een stuwende en sturende kracht nodig die de individuele inspanningen van de CDAgemeenteraadsleden tot een gezamenlijke inspanning maakt die bijdraagt aan het verwezenlijken van de fractiedoelstellingen. Hier ligt een ‘natuurlijke’ rol voor de fractievoorzitter. De fractievoorzitter wordt gekozen door de nieuwe fractie en zou iemand moeten zijn die in en ook boven een team kan functioneren. Om de hierboven beschreven rol te kunnen vervullen zou een CDA-fractievoorzitter over de competentie leiderschap moeten beschikken.

voorbeeld Leiderschap

Mevrouw De Vries is CDA-fractievoorzitter en beschikt over de competentie leiderschap, omdat zij de fractie leidt in het bereiken van doelstellingen. Zij draagt actief bij aan het opstellen van deze doelstellingen, zet zich in voor het bereiken ervan en vraagt commitment van ieder fractielid aan deze doelstellingen. Zij besteedt aandacht aan alle fractieleden, enthousiasmeert hen, houdt rekening met hun eigen rol en situatie en waardeert hun werk en inzet. Tevens corrigeert zij waar nodig en grijpt zij in als het fractie- of het CDA-belang door een collega-raadslid geschaad wordt. Zij begrijpt haar voorbeeldfunctie en geeft zelf het voorbeeld tot samenwerking en inzet. Zij motiveert de fractieleden en verdient door haar grote inzet hun respect. Zij geeft een ieder de ruimte tot een eigen inbreng tijdens commissie-, fractie- en raadsvergaderingen. Zij laat ieder voldoende vrij op zijn of haar eigen beleidsterrein en creëert de gezamenlijke inzet van de fractie. Zij bewaakt de fractiediscipline. Zij neemt het initiatief in discussies, neemt fractiebeslissingen en vecht in de gemeenteraad voor CDA-standpunten en idealen. Zij stelt zich op als de natuurlijke en betrouwbare primus inter pares van de CDA-fractie richting de andere politieke partijen in de gemeenteraad. Zij bereikt overeenstemming in standpunten van de fractie.

32


Competentie

Leiderschap

Omschrijving van

Het vermogen om richting en sturing te geven aan een groep en een

de competentie

doeltreffend samenwerkingsverband tussen collega’s tot stand te brengen en te handhaven. Iemand die over deze competentie beschikt, is in staat tot het volgende:

Gedrag

Fractievoorzitter - Scheidt hoofd- en bijzaken op alle portefeuilles en legt logische verbindingen - Draagt actief bij aan het opstellen van de fractiedoelstellingen en overtuigt fractiegenoten hiervan - Motiveert, luistert, coacht en geeft sturing aan de fractieleden en fractiemedewerkers - Biedt fractiegenoten de ruimte om politiek te scoren - Waardeert collega’s om hun rol en inzet en geeft feedback – evenzogoed stimuleert hij/zij fractieleden dat zij ook hem/haar feedback geven - Stelt zich verantwoordelijk op voor het behalen van politieke resultaten onderhandelingen en het oplossen van problemen - Bewaakt de fractiediscipline en weet consensus te bereiken in standpunten - Stelt zich dienend op naar zijn/haar fractieleden toe - Draagt er zorg voor dat de fractie als een team functioneert uitgaande dat ‘het totaal meer is dan de som der delen’

33

COMPETENTIEPROFIEL

34


Hoofdstuk 4 HET FRACTIEPROFIEL Kerntaken De fractie heeft drie kerntaken. Daarbij zijn de rollen, taken en posities van de gemeenteraad en het college van Burgemeester en Wethouders gescheiden. De CDA-gemeenteraadsfractie stelt de kaders voor het beleid van het College van Burgemeester en Wethouders (1), zij controleert het College van Burgemeester en Wethouders op haar beleid en besluiten (2) en zij vertegenwoordigt de burgers en belangenorganisaties in haar gemeente (3). Deze drie kerntaken vloeien in elkaar over en eisen van de fractie als geheel én van de individuele CDA-gemeenteraadsleden dat zij voldoende capabel zijn om deze uit te voeren. Herkenbare fractie Het geheel is meer dan de som der delen. Dat geldt ook voor de CDA-gemeenteraadsfractie. De fractie bestaat uit integere, dienstbare, herkenbare, benaderbare en authentieke volksvertegenwoordigers. Alle fractieleden ‘scheppen iedere dag het electoraat door in contact en zichtbaar te zijn in de netwerksamenleving’. Luisteren, het gesprek aangaan met de burgers, als het moet overtuigen en lastige besluiten uitleggen. De fractie handelt vanuit het gedachtegoed en geeft vanuit die grondbeginselen mede vorm aan gemeentelijk beleid en laat zich hierdoor inspireren. Bijzondere aandachtspunten voor de samenstelling van de fractie zijn: • De fractie bestaat uit christendemocratische beelddragers, die het CDA-gedachte goed over het voetlicht kunnen brengen bij de burger en de verschillende organisaties; • De fractie vormt een afspiegeling van de gemeente, waarbij verschillende kernen, stadsdelen, wijken en dorpen binnen de gemeente vertegenwoordigd zijn; • De fractie beschikt over meerdere inhoudelijke deskundigheden en fractieleden vullen elkaar aan in kennis, ervaring en competenties; • Evenwichtige leeftijdsopbouw van de fractie; • Streven naar een evenwichtige verhouding van vrouwen en mannen (Op het CDA Partijcongres van 8 november 2008 te Utrecht is de CDAV Resolutie ‘m/v – 50/50 in alle CDA vertegenwoordigingen’ aangenomen); • Aandacht voor diversiteit. De fractie weerspiegelt een evenwichtige verdeling voor wat betreft biculturele, religieuze, maatschappelijke en sociaaleconomische achtergrond; • Balans tussen vernieuwing en continuïteit.

35

COMPETENTIEPROFIEL

Statutaire vereisten en aanvullende voorwaarden; • Heeft de christendemocratische uitgangspunten verinnerlijkt; • Beschikt over maatschappelijk draagvlak en weet electorale achterban te creëren en te mobiliseren; • Is bereid en beschikbaar om zich in te zetten voor partijen campagneactiviteiten; • Spreekt commitment uit om het gemeenteraadslidmaatschap voor de volledige periode te vervullen; • Voldoet aan de statutaire vereisten wat betreft nevenfuncties; • Is van onbesproken gedrag; • Voldoet aan het CDA-kandidaatstellingsreglement; • Een CDA-gemeenteraadslid is gebonden aan de maximale zittingstermijn van drie raadsperioden.

36


Hoofdstuk 5 INVULFORMULIER COMPETENTIES Om het competentieprofiel in de praktijk te kunnen gebruiken is een invulformulier opgesteld. In dit formulier worden de competenties en het bijbehorende gedrag benoemd. Het is mogelijk om daarbij aan te geven in welke mate de verschillende gedragingen vertoond worden. Op grond daarvan blijkt of over de betreffende competenties wordt beschikt. Er zijn vier gedragsniveaus benoemd. Dat zijn de volgende: Gedragsniveau Beschrijving Excellent Het raadslid vertoont de betreffende gedraging Bekwaam Het raadslid kan de gedraging in voldoende mate, naar tevredenheid vertonen Basis Het raadslid kan de gedraging in algemene zin vertonen, maar heeft ontwikkeling nodig Niet Het raadslid kan de gedraging niet vertonen De benamingen van de gedragsniveaus zeggen iets over het niveau. De benaming ’excellent’ bijvoorbeeld impliceert immers al een volledige vertoning van gedrag. De benaming ‘basis’ impliceert dat iedere kandidaat die in algemene zin relevant gedrag kan vertonen, geschikt is om CDA-gemeenteraadslid te kunnen worden of voldoende bagage heeft de functie goed uit te kunnen blijven oefenen. Het beginnen in de functie van raadslid moet in de praktijk laagdrempelig zijn en deze verdeling van gedragsniveaus sluit daar op deze manier bij aan. Verder is gekozen voor vier niveaus, zodat er sprake kan zijn van drie ontwikkelingsstadia. Hierdoor kunnen verschillen in gedragsniveau tussen (kandidaat)raadsleden zichtbaar zijn en wordt duidelijk welke competenties onvoldoende vertegenwoordigd zijn in de huidige of mogelijk toekomstige CDA-fractie. Het voordeel van het gebruik van het invulformulier is dat dit een competentie gerichte ontwikkeling van het CDA-gemeenteraadslid in de tijd zichtbaar maakt. Door in een functioneringsgesprek te bespreken op welk niveau de verschillende gedragingen worden vertoond, wordt zichtbaar welke competenties specifiek en in welke mate ontwikkeld zouden moeten worden. Een CDA-gemeenteraadslid of kandidaat kan daartoe op gerichte wijze relevante opleiding en training aangeboden krijgen bijvoorbeeld via het regionale scholingswerk van het Steenkampinstituut. Het functioneringsgesprek is gericht op een vertrouwelijke bespreking op basis van gelijkwaardigheid tussen het CDA-gemeenteraadslid enerzijds en de afdelingsvoorzitter en (meestal) de fractievoorzitter anderzijds. In het functioneringsgesprek moet daarom met enige omzichtigheid worden omgesprongen met ‘conclusies’ over de mate waarin een CDA-gemeenteraadslid over verschillende competenties beschikt. Het invulformulier is in die situatie vooral een hulpmiddel voor de verslaglegging van het functioneringsgesprek. Bij een selectiegesprek daarentegen zijn het de leden 37

COMPETENTIEPROFIEL

van een selectiecommissie of het algemeen bestuur die een oordeel geven over de mate waarin een kandidaat-raadslid beschikt over de benodigde competenties op basis van de getoonde gedragingen. In dat geval fungeert het invulformulier als een hulpmiddel om een beoordeling vast te kunnen leggen. In de handreikingen Functioneringsgesprekken en Werving en selectie van gemeenteraadsleden komt het invulformulier terug en wordt nadrukkelijk aandacht besteed aan het gebruik ervan. Dit formulier kunt u overigens digitaal aanvragen via [email protected]

Invulformulier: beschikking over competenties Deskundigheid Het vermogen om binnen een functie relevante kennis in de praktijk toe te passen en nieuwe relevante kennis op te doen, en zodoende de functie uit te voeren zoals dat gevraagd wordt. Gedragsniveau Zittend raadslid

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

- Past integrale kennis van een aantal beleidsterreinen toe en zet die in tijdens raadswerkzaamheden - Legt vanuit zijn/haar kennis verbanden met de actualiteit en de grondslagen van het christendemocratisch gedachtegoed - Past raadsinstrumenten toe en zet kennis effectief in om zo partijpolitieke doelen te realiseren - Schakelt tussen dossiers zowel op inhoud als op relatie Kandidaat-raadslid - Abstraheert en vertaalt actuele kennis van een aantal beleidsterreinen naar de lokale politiek - Legt verbanden tussen het verkiezingsprogram en het christendemocratisch gedachtegoed - Zoekt naar nieuwe relevante kennis en neemt deze in zich op 38


Communicatieve vaardigheden Het vermogen om zich in verschillende situaties op een begrijpbare manier uit te drukken, zodat anderen de boodschap verstaan en overtuigd kunnen worden. Gedragsniveau Zittend raadslid

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

- Hanteert verschillende vormen van communicatie, zoals vergaderen, overleggen, debatteren en presenteren, in het openbaar en in beslotenheid - Overtuigt op basis van argumenten - Spreekt makkelijk op verschillende niveaus (met raadsleden, ambtelijk apparaat en buiten het stadhuis in de samenleving) - Luistert aandachtig en gaat de dialoog / debat niet uit de weg en legt ingenomen standpunten of genomen besluiten in gewone mensentaal uit - Netwerkt in de raad, het ambtelijk apparaat en buiten het gemeentehuis in de samenleving - Benut de media en hun werking om een boodschap helder over te brengen Kandidaat-raadslid - Gebruikt begrijpelijke taal - Legt standpunten duidelijk uit - Overtuigt op grond van argumenten - Formuleert kort en duidelijk in hoofdlijnen

39

COMPETENTIEPROFIEL

Samenwerken Het vermogen om in het functioneren bij te dragen aan het bereiken van gezamenlijke resultaten. Gedragsniveau Zittend raadslid

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

- Geeft ruimte aan en luistert naar de meningen en argumenten van collega’s, collegeleden en ambtenaren - Committeert zich aan gezamenlijk gemaakte afspraken - Gunt collega-fractieleden politieke successen - Levert opbouwende kritiek aan collega’s en staat zelf open voor verbeterpunten op het eigen functioneren - Stelt zich in zijn/haar standpunten onafhankelijk op, maar doet zonodig concessies aan eigen opvattingen om tot een gezamenlijk resultaat te komen - Werkt met betrokkenen samen, met inachtneming van ieders positie - Ondersteunt zijn/haar collega’s op een manier die gevraagd wordt - Doet actief beroep op aanwezige kennis en ervaring van collega’s Kandidaat-raadslid - Werkt samen met derden, met inachtneming voor ieders positie - Committeert zich aan gezamenlijk gemaakte afspraken en handelt als zodanig - Geeft ruimte aan en luistert naar de meningen en argumenten van derden - Stelt zich in de standpunten onafhankelijk op, maar doet zonodig concessies aan de eigen opvattingen om tot een gezamenlijk resultaat te komen 40


Authenticiteit Het vermogen om de eigen, oprechte overtuiging in het denken en handelen te laten weerspiegelen, zonder anderen bewust of onbewust te misleiden. Gedragsniveau Zittend raadslid

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

- Is zichzelf en komt als zodanig op anderen over als een echte christendemocraat - Doet wat hij/zij zegt, belooft en afspreekt - Vertelt geen onwaarheden en misleidt anderen niet - Leeft vanuit eigen overtuiging christelijke, sociale en ethische normen consistent na (‘wat u niet wil dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’) Kandidaat-raadslid - Is zichzelf en komt op anderen over als een echte christendemocraat die dienstbaar aan de gemeenschap is - Doet wat hij/zij zegt, belooft en afspreekt - Leeft vanuit eigen overtuiging christelijke, sociale en ethische normen consistent na (‘wat u niet wil dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’)

41

COMPETENTIEPROFIEL

Visie Het vermogen om een integraal toekomstbeeld te vormen en uit te dragen. Gedragsniveau Zittend raadslid

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

- Beheerst het CDA-gedachtegoed en voedt aan de hand daarvan zijn/haar toekomstbeeld - Vertaalt het CDA-gedachtegoed naar een kader en vormt daar uit concrete standpunten - Leidt oplossingsrichtingen voor vraagstukken af uit zijn/ haar visie - Denkt vooruit en maakt met de fractie plannen op basis van zijn/haar visie - Draagt zijn/haar visie wervend uit - Beoordeelt gebeurtenissen en ontwikkelingen in het licht van zijn/haar visie Kandidaat-raadslid - Beheerst het gedachtegoed en kan op basis daarvan een gemeentelijk toekomstbeeld schetsen - Vertaalt het gedachtegoed naar een kader en vormt daar uit concrete standpunten - Komt met oplossingsrichtingen vanuit de visie

42


Politieke sensitiviteit Het vermogen om de complexiteit van het politieke bestuursen besluitvormings proces aan te voelen en zich daarin te bewegen. Gedragsniveau Zittend raadslid

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

- Doorziet het politiek-bestuurlijke proces en zorgt ervoor dat op het juiste moment beleids- en besluitvorming wordt beïnvloed of consensus wordt bereikt en scoort op het juiste moment ‘politiek’ of sluit een politieke deal - Voelt de machtswerking en -verhoudingen feilloos aan in het politieke bestuursen besluitvormingsproces... en scoort op het juiste moment ‘politiek’ of sluit een politieke deal. - Laat in coalitieverband een onderscheidend CDA-geluid horen - Onderkent maatschappelijke ontwikkelingen, standpunten en gevoeligheden in de gemeente en betrekt deze in het bestuursen besluitvormingsproces - Beweegt zich tussen alle bestuursdeelnemers en schakelt indien effectief sommigen van hen in om zijn/haar partij-/ fractiedoelstellingen te bereiken - Profileert zichzelf op positieve wijze in de beeldvorming op inhoud, authenticiteit en uitstraling - Bouwt en onderhoudt goede relatie met de media en weet deze politiek uit te nutten

43

COMPETENTIEPROFIEL

Gedragsniveau Kandidaat-raadslid - Voelt de gevoelens en belangen van betrokkenen aan die zij hebben bij de uitkomsten van een politiek besluitvormingsproces en benoemt deze - Geeft blijk van politiek-strategisch denken en kan aangeven hoe politieke resultaten behaald kunnen worden - Onderkent politieke en maatschappelijke ontwikkelingen - Profileert zich op positieve wijze in de beeldvorming van anderen

44

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent


Resultaatgerichtheid Het vermogen om zich in te zetten voor beoogde politieke resultaten en deze te realiseren. Gedragsniveau Zittend raadslid

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent

- Boekt voor de burger concrete politieke resultaten - Controleert het college op zijn voorstellen en resultaten, en stelt daarvoor beleidskaders op en bewaakt deze - Werkt daadkrachtig toe naar het realiseren van doelstellingen, onder meer d.m.v. de inzet van raadsinstrumenten zoals een initiatiefvoorstel, het steunen van burgerinitiatieven of het sluiten van een compromis - Stelt zichzelf, in samenspraak met de fractiegenoten doelen - Reflecteert en controleert eigen activiteiten op voortgang, en verandert zonodig naar een aanpak die wel tot het gewenste politieke resultaat leidt waarmee de burger/kiezer wat kan Kandidaat-raadslid - Stelt zichzelf doelen, reflecteert en controleert activiteiten op voortgang en stuurt bij om het gewenste resultaat te bereiken - Creëert door gerichte inspanningen resultaten en legt hierover verantwoording af

45

COMPETENTIEPROFIEL

Leiderschap Het vermogen om richting en sturing te geven aan een groep en een doeltreffend samenwerkingsverband tussen collega’s tot stand te brengen en te handhaven. Gedragsniveau Fractievoorzitter - Scheidt hoofd- en bijzaken op alle portefeuilles en legt logische verbindingen - Draagt actief bij aan het opstellen van doelstellingen en overtuigt fractiegenoten hiervan - Motiveert, luistert, coacht en geeft sturing aan de fractieleden en fractiemedewerkers - Biedt fractiegenoten de ruimte om politiek te scoren - Waardeert collega’s om hun rol en inzet en geeft feedback – evenzogoed stimuleert hij/zij fractieleden dat zij ook hem/ haar feedback geven - Stelt zich verantwoordelijk op voor het behalen van politieke resultaten, onderhandelingen en het oplossen van problemen - Bewaakt de fractiediscipline en weet consensus in te bereiken standpunten - Stelt zich dienend op naar zijn/haar fractieleden toe - Draagt er zorg voor dat de fractie als een team functioneert uitgaande dat ‘het totaal meer is dan de som der delen’

46

Niet

Basis

Bekwaam

Excellent


AFSLUITING Het competentieprofiel in deze handreiking kunt u als ‘los’ instrument gebruiken in het vormgeven van uw lokale HRM-beleid. Het gebruik en toepassen van competentieprofiel wordt daarnaast ook ondersteund door het opleidingsaanbod van het Steenkampinstituut. U zult het competentieprofiel dan ook tegenkomen in handreikingen en trainingen van het Steenkampinstituut. Voorbeelden hiervan zijn de handreikingen met bijbehorende trainingen zoals de handreiking Werving en selectie van gemeenteraadsleden van de afdeling HRM en de handreiking Functioneringsgesprekken van het Steenkampinstituut. Uiteindelijk zal het opleidingsaanbod voor CDA-gemeenteraadsleden zichtbaar gericht zijn op de ontwikkeling van de competenties uit het competentieprofiel. Dit zal door het Steenkampinstituut de komende jaren verder worden vormgegeven. De handreikingen Functioneringsgesprekken en Werving en selectie van CDA-gemeenteraadsleden zijn te bestellen via [email protected] of 070-3424860. Eventuele op- of aanmerkingen over het gebruik of de inhoud van deze handreiking en de bovengenoemde handreikingen kunnen gemeld worden bij de sector HRM/ Steenkampinstituut/ Partijontwikkeling van het CDA-bureau, via e-mail: [email protected] of 070-3424867. In het eerste kwartaal van 2013 zullen de afdelingen een gedrukte versie van deze handreiking toegestuurd krijgen. Daarnaast is deze handreiking te bestellen via [email protected] en kost € 3,50.

47

COMPETENTIEPROFIEL

48


49

COMPETENTIEPROFIEL

50

Handreiking. Compententieprofiel CDA-Gemeenteraadslid

Recommend Documents