Handleiding voor het zoeken in de NVBS-beeldbank

Handleiding voor het zoeken in de NVBS-beeldbank versie 15 april 2015

Inleiding In de beeldbank kun je zoeken op woorden in de beschrijving van de afbeeldingen, trefwoorden, datum van de foto, het decennium waarin de foto is gemaakt, de naam van de fotograaf, nummer van de foto. Je kunt deze velden afzonderlijk gebruiken maar ook gecombineerd. onderwerp, treinnummers, plaats, enz

zie trefwoordenlijst

jjjj-mm-dd

bijv 1960 bestands- of fotonummer in de database

zie namenlijst fotografen

gebruik eventueel * als jokerteken achter uw zoekterm

In het navolgende geven we: • tips voor snel zoeken • uitleg over de zoekvelden • voorbeelden van gecombineerd gebruik van de zoekvelden • tips voor verder gebruik van de zoekresultaten • uitleg over de voorkeursinstellingen

LET OP: Om de plaatjes in de beeldbank te kunnen openen en bekijken, moet je zijn ingelogd als NVBS-lid. Ben je niet ingelogd, dan kunnen je alleen de kleine plaatjes ('thumbnails') bekijken. TIP 1: Als je zoekopdracht geen resultaten oplevert, probeer het dan eens opnieuw door een * achter een woord (of een deel van een woord) te zetten. Je krijgt alle combinaties die met dat woord (of gedeelte ervan) beginnen. Dit werkt ook bij namen en bij jaartallen. TIP 2: De Beeldbank is geoptimaliseerd voor raadpleging full screen op een HD-scherm (1920-1080 pixels). Met die instelling hoef je het minste te scrollen. De full-screen-instelling kies je in Windows met de toets F11, bij Apple door te klikken op het pijltje rechtsboven in de browser. VERBETERVOORSTELLEN EN VRAGEN Wil je een suggestie doen voor het verbeteren van een beschrijving, of wil je een verzoek doen voor gebruik van een afbeelding in een papieren publicatie of op een website, stuur dan een e-mail naar: [email protected].

instructie voor het gebruik van de afzonderlijke zoekvelden trefwoorden en beschrijving één woord meerdere woorden één uit meerdere woorden een woord maar zonder een ander combinatie van woorden

voorbeeld GTG tram reizigers ook: tram AND reizigers GTG OR NTM locomotief NOT Nederland "Grote Markt"

deel van een woord

station*

vindt alle foto's met materieel van de GTG alleen foto's met zowel de (tref)woorden tram als reizigers foto's met hetzij materieel van de GTG, hetzij van de NTM foto's van locomotieven buiten Nederlands grondgebied

dit zou alle foto's met de in de beschrijving 'Grote Markt' moeten geven, maar in de huidig versie werkt dat nog niet goed; naar een oplossing wordt gezocht

foto's met station, stations, stationsgebouw, stationschef, etc.

datum 1942-06-01 1942-06* 1942* [1942-06-15 TO 1942-09-19]

foto's van exact 1 juni 1942 foto's uit de maand juni 1942 foto's uit het jaar 1942 foto's uit de periode van 15 juni 1942 tot 19 september 1942

hiermee mis je foto's waarvan de datering slechts bij benadering bekend is; in de voorbeelden zal een foto met eerste mogelijke datum 1 januari 1939 en laatst mogelijke datum 1 december 1944 niet worden gevonden; daarom is het ook mogelijk op decennium te zoeken:

decennium 1940 1940 1950 [1890 TO 1930]

foto's uit de jaren 1940 t/m 1949 foto's uit de jaren 1940 en 1959 foto's uit de jaren 1890 tot en met 1939

naam fotograaf Bruijning, F.F.C. Bruijning of Bruijni* maar bij meerdere fotografen met bijna dezelfde naam: He* maar ook:

nummer bestandsnummer serienummer NVBS-nummer

versie 20150515

NEG309-063 NEG172-* 1129.026

vindt alle foto's van 'Bruijning, F.F.C.' vindt alle foto's van 'Bruijning, F.F.C.' vindt zowel 'Heijmeijer, L.J.A.M' als 'Hesselink, H.G.'

vindt exact deze afbeelding met dit bestandsnummer (van fotograaf Bonthuis) vindt alle afbeeldingen uit de serie NEG172 (van fotograaf Hesselink) vindt exact de afbeelding met dit NVBS-nummer van fotograaf Jekel, J.

pagina 2

Uitleg over de zoekvelden

Beschrijving De beschrijving bevat een globale, doch getrouwe weergave van wat er op de afbeelding staat, zoals: • • • • •

(bij trein, metro en interlokale tram) plaats, station, baanvak (begin- en eindstation), (bij stadstram) plaats, straat bijzondere objecten, zoals seinhuizen, bruggen, waterkranen; (bij trein) treinnummer, (bij tram en metro) lijnnummer; materieelnummers;

e.e.a. uiteraard voor zover bekend. Bij plaatsnamen en geografische aanduidingen gebruiken we zoveel mogelijk de benaming ten tijde van het maken van de opname. Zo mogelijk met de hedendaagse spelling en benaming toegevoegd. Dus bijvoorbeeld: • •

Amstellaan (nu: Vrijheidslaan) Bandoeng (nu: Bandung)

Bij buitenlandse plaatsen gebruiken we zoveel mogelijk de buitenlandse benaming, maar soms ook de Nederlandse (vooral bij plaatsen in het nabije buitenland). Probeer daarom beide uit.

Trefwoorden Met trefwoorden proberen we op een gesystematiseerde wijze de inhoud van afbeeldingen te beschrijven. Klik in de blauwe balk van de beeldbank op 'trefwoordenlijst' om een alfabetisch overzicht van trefwoorden te zien.

Je kunt ook een trefwoordenlijst met toelichting downloaden. De link vind je in het rode blokje 'over de beeldbank'. Het toekennen van trefwoorden blijft mensenwerk. Het zoeken met trefwoorden geeft dus niet de garantie op een perfect zoekresultaat.

Trefwoorden: afkortingen maatschappijnamen Als op een afbeelding materieel staat afgebeeld, nemen we een afkorting van de maatschappijnaam van de eigenaar op als trefwoord. Ook deze afkortingen vind je in trefwoordenlijst in de blauwe balk. Je kunt een lijst van maatschappijnamen en -afkortingen downloaden. De link vind je in het rode blokje 'over de beeldbank'.

Datum Uiteraard hoort bij iedere afbeelding de datum waarop deze is gemaakt. Maar soms (met name bij oudere afbeeldingen) is die datum niet exact bekend. In die gevallen schatten we een vroegste datum en een uiterste datum waarop de afbeelding is gemaakt. Daarom vind je bij iedere foto twee data: de vroegste en uiterste datum. Is de datering exact bekend, dan zijn deze gelijk. In de volgende paragraaf leggen we uit wat dit voor consequenties heeft voor het zoeken op datum.

Decennium Als hulpmiddel bij het zoeken geven we ook het decennium op waarin een foto is gemaakt. Bij een onduidelijke datering kunnen dat meerdere decennia zijn. In de volgende paragraaf leggen we uit hoe je dit kunt gebruiken.

versie 20150415

pagina 3

Naam (van de fotograaf) Uiteraard de naam van de fotograaf, meestal een NVBS-lid. Soms ook fotopersbureau's of fabrieksfoto's. Veel NVBS-leden laten hun negatieven en dia's na aan de NVBS Railverzamelingen. Kennen we de naam van de fotograaf niet, dan is in de database 'onbekend' ingevuld. Klik in de blauwe balk van de beeldbank op 'namenlijst' om een alfabetisch overzicht te zien van fotografen van wie materiaal in de beeldbank te vinden is.

Nummers Hier kun je allereerst zoeken op de bestandsnummers van de afbeeldingen in de beeldbank. Dat is handig als je een ooit gevonden afbeelding weer wilt opzoeken. In het document 'Wat vind je in de beeldbank' staat een opsomming van gescande series met daarbij de bestandsnummers. Ook die nummers kun je gebruiken bij het zoeken. Verderop in deze handleiding geven we daar voorbeelden van. In oude tijden wisselden leden foto's uit met een zgn. NVBS-fotonummer. In oude jaargangen van Op de Rails vind je die nummers bij de foto's. Als van een afbeelding het NVBS-fotonummer bekend is, dan hebben wij dat geregistreerd. Je kunt daarom ook zoeken op NVBS-fotonummer. Maar lang niet alle foto's met een NVBSnummer zijn al opgenomen in de beeldbank, dus de kans op succes is beperkt.

versie 20150415

pagina 4

Voorbeelden van gecombineerd gebruik van zoekvelden Bij het zoeken met één enkel trefwoord, enkel de naam van een fotograaf, enz. zul je vaak honderden afbeeldingen vinden. Teveel om in één avond door te lopen. Daarom is het verstandig om de zoekopdrachten stap voor stap te verfijnen. Op die manier kun je ook beter bijhouden wat je al bekeken hebt en waar je een volgende keer verder kunt gaan. Hieronder geven we een aantal voorbeelden van hoe je door gecombineerd gebruik van zoekvelden je selectie kunt verkleinen. woorden Groningen spoor

woorden Groningen lijn 1

woorden Utrecht

Bonthuis* woorden Utrecht tram Bonthuis* woorden Utrecht tram 1960 Bonthuis* woorden Utrecht tram [1960-01-01 TO 1964-12-31} Bonthuis* woorden België

NEG309-* woorden België 1949-04* NEG309-* versie 20150415

... in veld

beschrijving trefwoorden datums decennium namen nummers

geeft als resultaat alle afbeeldingen op of bij stations en spoorlijnen in de stad Groningen [of met de aanduidingen als 'Groningen - ...', 'spoorweg ... - Groningen', enz.]

... in veld

geeft als resultaat

trefwoorden datums decennium namen nummers

alle afbeeldingen die betrekking hebben op tramlijn 1 in de stad Groningen [het trefwoord 'lijn 1' wordt altijd gebruikt in combinatie met trams, buiten de stad hadden trams geen lijnnummer]

... in veld

geeft als resultaat

beschrijving


... in veld


... in veld


... in veld


... in veld


... in veld


alle afbeeldingen van fotograaf J.A. Bonthuis genomen in Utrecht [of met aanduidingen als 'trein/tram Utrecht - ...', 'lijn ... - Utrecht', enz.]

geeft als resultaat

als vorige, maar nu beperkt tot foto's van tramwegen

geeft als resultaat

als vorige, maar nu verder beperkt tot foto's uit de jaren zestig

geeft als resultaat

als vorige, maar nu verder beperkt tot foto's uit de jaren 1960-1964

geeft als resultaat alle in België gemaakte foto's met bestandsnummer uit de serie NEG309-* [zie voor een omschrijving van deze serie de lijst 'Wat vind je in de beeldbank]

geeft als resultaat

als vorig, maar nu alleen de in april 1949 genomen foto's uit deze serie

pagina 5

Verder gebruik zoekresultaten De zoekresultaten worden op datum onder elkaar gepresenteerd, als volgt:

Door op de thumbnail te klikken, open je het plaatje:

Door op het kleine icoontje te klikken krijg je meer info over het plaatje te zien:

Je krijgt dan te zien:

In dit scherm: • •

kun je het plaatje verder vergroten door erop te klikken; kun je met 'vorig zoekresultaat' en 'volgend zoekresultaat' door je zoekresultaten scrollen.

Wil terug naar het vorig scherm, klik dan op 'zoeken' (in de blauwe balk)

LET OP Als je zoekt via de trefwoordenlijst of de namenlijst in de blauwe balk, dan worden de resultaten niet op datum maar op volgorde van bestandsnummer gepresenteerd. Ook wordt alleen de beschrijving en geen andere info getoond.

versie 20150415

pagina 6

Voorkeursinstellingen Zoekresultaten worden standaard op volgorde van datum getoond. Wil je de resultaten liever zien op volgorde (alfabetisch) van de fotografen, kies dan ‘naam’:

Standaard verzameld de zoekmachine maximaal 500 resultaten die aan jouw zoekvraag voldoen. Wil je bij een ruime zoekopdracht alle resultaten kunnen zien, klik dan op ‘voorkeuren’:

en kies onderaan het scherm voor maximaal ‘alle’:

Ga terug naar het zoekscherm door op ‘zoeken’ te klikken. LET OP: Je kunt in dit scherm nog allerlei andere dingen instellen, maar dat heeft alleen zin als je veel ervaring hebt met het gebruik van zoekmachines. Kortom: doe het niet...

versie 20150415

pagina 7

Handleiding voor het zoeken in de NVBS-beeldbank

Recommend Documents